Poradnik ABC 5/2017M

2017

● Równoważenie

instalacji ● Wentylacja basenów ● Lokalizacja wycieków ● Zawory mieszające ● Silikony ● Pompy ciepła ● Szkolenia

nr 52017

Spis treści Optymalny rozdział - 4 Grundfos - 7 Taconova - 8 Herz - 10 Uszczelnienie w instalacjach - 12 Cyrkulacje w instalacji - 15

Spis treści

Pompa w systemie - 16 Jakość wody - 18 Spawanie aluminium - 20 Powietrze na basenie - 22 Lokalizacja wycieku - 25 Naprawa przyłącza - 28 Stal w wymiennikach - 31 Wymiana w gruncie - 32

ISSN 1505 - 8336

Szkolenia - 35

nakład: 11 015 egzemplarzy

Praktyczny dodatek „Magazynu Instalatora“

Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4.

Redaktor naczelny Sławomir Bibulski Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski kom. +48 501 67 49 70, (redakcja-mi@instalator.pl) Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41.

Ilustracje: Robert Bąk Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

www.instalator.pl

ABC Magazynu Instalatora

nr 52017

ABC równoważenia instalacji

Optymalny rozdział Zgodnie z obecnym stanem wiedzy i wykładnią polskiego prawa regulacja przepływu na odbiornikach konieczna jest w każdej instalacji. W przypadku rozległych instalacji, jeśli wymagany jest podział przepływu na kilka sekcji, gałęzi czy pionów grzewczych, konieczne staje się również stosowanie armatury podpionowej.

Armatura regulacyjna przewodowa powinna zapewnić prawidłowy rozdział czynnika grzejnego między wszystkie gałęzie zładu i odbiorniki ciepła w warunkach obliczeniowych, przy wydławieniu zbędnych nadwyżek ciśnienia czynnego w poszczególnych obiegach, zgodnie z ustaleniami projektowymi. Zapewnia to armatura przewodowa ręcznej regulacji oraz zawory przelotowe podwójnej regulacji stosowane u podstawy pionów lub na gałęziach instalacji.

Przepływy i różnice ciśnień, które leżą powyżej dopuszczalnych granic obliczeniowych, mogą powodować zjawiska niepożądane i niedopuszczalne w prawidłowej pracy instalacji. Zawory równoważące oraz regulatory różnicy ciśnień umożliwiają utrzymanie w instalacji odpowiednich parametrów przepływu oraz ciśnienia.

Staranne dobranie średnic rur, zaworów równoważących, pompy i odbiorników ciepła bądź chłodu wystarcza zasadniczo do uzyskania optymalnego rozdziału przepływów w instalacjach grzewczych i chłodzących.

W zakresie armatury podpionowej na rynku oferowane są kompletne systemy. Systemy te są ciągle udoskonalane i rozszerzane, tak aby spełnić oczekiwania rynku, wymogi coraz bardziej nowoczesnych instalacji grzewczych, chłodniczych czy klimatyzacyjnych.

4

W przypadku armatury pionowej już na etapie projektowania konieczna jest odpowiednia i fachowa decyzja odnośnie wyboru zaworów odpowiednich pod względem wymagań i ekonomiczności.

Obecnie producenci oferują armaturę podpionową w zakresie: ● Zaworów równoważących.

Zawory równoważące montuje się na pionach instalacji centralnego ogrzewania lub instalacji chłodniczych. Umożliwiają one dopasowanie przepływów poszczególnych pionów do konkretnego obliczeniowego zapotrzebowania na ciepło. Właściwy dobór zaworów jest bardzo istotny dla ich prawidłowego funkcjonowania i możliwości dokładnego ustawienia przepływu. Skutkiem zastosowania zbyt małych zaworów jest brak możliwości osiągnięcia pożądanych przepływów, a użycia zaworów zbyt dużych - pogarszająca się jakość regulacji w instalacji. Zbyt niskie wartości nastawy wstępnej prowadzą do zwiększenia błędu regulacji, pogorszenia się jej jakości i marnotrawstwa energii cieplnej. ● Regulatorów różnicy ciśnień.

Regulatory różnicy ciśnień są regulatorami proporcjonalnymi, pracującymi bez dostarczania energii z zewnątrz. Przystosowane są do montażu w instalacjach grzewczych lub chłodniczych w obiegach, w których wymagana jest regulacja spadku ciśnienia (w niezbędnym technicznie paśmie proporcjonalności). Zadaniem ich jest utrzymanie różnicy ciśnienia w obiegu w stałym zakresie, tak aby spadek ciśnienia na zaworze termostatycznym (na odbiorniku) był mniejszy od takiej jego wartości, która wywoływałaby hałasy przepływu (> 200 mbarów).

www.instalator.pl

nr 52017

www.instalator.pl

zacji. W okresie eksploatacji istnieje możliwość maksymalizacji efektów oszczędnościowych poprzez m.in. zmniejszenie strat ciepła na przesyle oraz oszczędność na zużyciu energii cieplnej i energii elektrycznej na pompowanie.

Pracujące instalacje centralnego ogrzewania i chłodnicze są tak różne, że też trudno jest zakładać ryczałtowo oszczędności lub zapotrzebowanie na energię. Akceptowalne szacunki bazują na doświadczeniach z przeszłości, z czego około 80-85% instalacji nie została zrównoważona, a tym samym nie spełnia obecnych wymogów. W większości takich sieci zbyt duże ilości czynnika płyną niekontrolowanie. Efektem tego jest zbyt wysoki pobór mocy oraz dodatkowe straty ciepła.

Bazując na średnim zużyciu energii, a także zakładając oszczędności rzędu 5-15%, otrzymujemy oszczędności na poziomie 10 do 30 kWh/(m2 * a) dla budynków mieszkalnych i 6 do 17 kWh/(m2 * a) dla budynków użyteczności publicznej. Przykładowo w budynku mieszkalnym o powierzchni pomieszczeń ogrzewanych 140 m2 i wykorzystaniu źródła ciepła 85% oszczędności rysują się na poziomie 150 do 450 l oleju opałowego rocznie.

Określenie liczbowo korzyści i oszczędności energii wynikających z przeprowadzania równoważenia hydraulicznego jest bardzo trudne. Wiele czynników może mieć negatywny wpływ na systemy rozdziału ciepła.

Również użytkowanie instalacji przez różnych użytkowników może być skrajnie różne.

W temacie oszczędzania energii należy zwrócić uwagę na istotne aspekty: ● Zbyt wysoka temperatura pomieszczeń.

W grzejnikach ze zbyt wysokimi przepływami ma miejsce zbyt wysokie oddawanie ciepła. Zawory termostatyczne, ze względu na to, że nie były dobierane na tak duże przepływy, mogą wydawać dźwięki/szumy.

Użytkownicy otwierają zawory, aby zminimalizować nieprzyjemne dźwięki. W wyniku

5

ABC równoważenia instalacji

Kombinacja regulatora różnicy ciśnień z zaworem równoważącym przejmie funkcję ograniczającą zarówno dla wzrastającego przepływu, jak również rosnącego ciśnienia dyspozycyjnego. ● Regulatorów przepływu.

Regulatory przepływu stosowane są w celu utrzymania ustawionego przepływu.

Są to regulatory proporcjonalne, pracujące bez dostarczenia energii elektrycznej z zewnątrz. Zadaniem ich jest utrzymanie przepływu w stałym zakresie. ● Automatycznie działających zaworów regulacyjno-równoważących.

W zaworach regulacyjno-równoważących zintegrowano funkcje automatycznego ograniczania przepływu (do wartości zadanej ustawionej za pomocą pokrętła) i regulacji wydajności. Służą one do automatycznego równoważenia instalacji oraz do regulacji temperatury pomieszczeń ogrzewanych bądź chłodzonych z użyciem belek sufitowych, urządzeń typu Fan-Coil, konwektorów, systemów centralnego ogrzewania lub ogrzewania podłogowego. W zaworach tych zintegrowano funkcje realizowane dotychczas przez trzy różne zawory.

Element membranowy działa jak regulator różnicy ciśnień, utrzymując stały spadek ciśnienia odkładający się na dwóch zaworach: regulacyjnym (wyposażonym w napęd) i ręcznie obsługiwanym zaworze równoważącym.

Jeśli instalacja wykonana została zgodnie z założeniami projektowymi (w tym zwłaszcza rzeczywiste nastawy wstępne zaworów pokrywają się z danymi projektowymi), to instalacja jest właściwie zrównoważona hydraulicznie. Właściwie wykonana regulacja instalacji prowadzi do zmniejszenia ilości wody krążącej w instalacji, zmniejszenia oporów miejscowych itp. W końcowym efekcie uzyskiwane są znaczne oszczędności w kosztach inwestycyjnych i eksploatacyjnych.

W przypadku instalacji zrównoważonej znacznemu skróceniu ulega okres amorty-

ABC Magazynu Instalatora

ABC równoważenia instalacji

ABC Magazynu Instalatora

nr 52017

tego do pomieszczeń dostarcza się zbyt dużo ciepła, zostają one przegrzane. Regulacja temperatury pomieszczenia poprzez wentylacje przy użyciu okien prowadzi do jeszcze wyższych strat. ● Zbyt wysoka temperatura zasilania.

Poprzez podwyższenie temperatury zasilania dochodzi w sieci do zwiększenia niepotrzebnych strat źródła ciepła (ciepło promieniowania, ciepło gazów spalinowych).

Również na rurach obserwuje się ponadnormatywne straty ciepła, które powodują np. podgrzanie pomieszczeń piwnicy itp. ● Zbyt wysoka wydajność pomp.

Zwiększanie przepływu na pompie (w celu usunięcia wadliwej pracy instalacji) w przypadku instalacji niezrównoważonej prowadzi do wzrostu zużycia energii. W przypadku zaś obliczeniowego ciśnienia i zmniejszenia o połowę przepływu możliwe są oszczędności energii rzędu 10-20%.

Jak zmniejszyć zużycie energii? ● Obniżenie temperatury pomieszczenia o każdy 1 K powoduje oszczędność energii rzędu 6%. ● Obniżenie spalin o 20 K powoduje spadek strat ciepła rzędu 1,2%. ● Obniżenie temperatury na kotle o 10 K powoduje zmniejszenie strat o 0,25% (zmniejszenie strat związanych z promieniowaniem cieplnym). ● Obniżenie o 10 K średniej temperatury czynnika grzewczego płynącego w rurach powoduje spadek strat ciepła na przesyle o 1,5%.

Biorąc pod uwagę powyższe aspekty, jesteśmy w stanie, w wyniku przeprowadzenia równoważenia hydraulicznego, oszczędzić energię na poziomie 5-15% w odniesieniu do całej instalacji.

Badania pokazują, że w przypadku modernizacji instalacji, dzięki zrównoważeniu instalacji w połączeniu z instalacją pompy regulowanej obrotami, zużycie energii przez pompę obiegową może być zredukowane o 40%.

6

Fachowy dobór oraz montaż instalacji wraz z przeprowadzeniem równoważenia hydraulicznego potwierdza kompetencje firmy projektowej i wykonawczej. Staranne dobranie średnic rur, zaworów regulacyjnych, pompy i odbiorników ciepła bądź chłodu wystarcza zasadniczo do uzyskania optymalnego rozdziału przepływów w instalacjach grzewczych i chłodniczych.

Dokumentacja wykonanej usługi, objaśnienia obsługi zrównoważonej instalacji oraz gwarancja, jakiej udziela firma wykonawcza, dają inwestorowi pewność i bezpieczeństwo. Dodatkowo, dzięki dokumentacji równoważenia hydraulicznego wraz z odpowiednim świadectwem energetycznym, zwiększa się wartość rynkowa danego obiektu. Niezawodność działania instalacji, komfort i wygoda użytkowania przy minimalnych kosztach to cechy charakteryzujące instalację zrównoważoną hydraulicznie.

Joanna Pieńkowska

www.instalator.pl

nr 52017

ABC Magazynu Instalatora

Grundfos z naszej strony. Aplikacja intuicyjnie w sposób prosty i łatwy prowadzi krok po kroku instalatora przez kolejne etapy.

Wynikiem jest dokładnie zrównoważona hydraulicznie instalacja poparta raportem, który można wygenerować i przesłać do odbiorcy. System ALPHA3 jest rekomendowany do instalacji grzejnikowej, ogrzewania podłogowego i systemów mieszanych.

System wyrównoważony hydraulicznie to oszczędności na ogrzewaniu do 10%, a równocześnie zapewnienie komfortu cieplnego we wszystkich pomieszczeniach w domu.

Ważnym argumentem jest dobór pomp o mniejszych parametrach pracy, co skutecznie wpływa również na koszt instalacji. Także zdecydowana większość instalacji w Polsce w domkach jednorodzinnych podlega przeróbce. Zazwyczaj dotyczy to wymiany kotła i grzejników, natomiast przewody, ze względu na zabudowę w przegrodach stałych, pozostają niewymienione. Pomiar parametrów pracy instalacji jest niemożliwy.

System ALPHA3 mierzy rzeczywisty przepływ i straty ciśnienia w każdym obiegu na istniejącej instalacji. Wskazuje również tryb pracy pompy, a dla ogrzewania podłogowego temperaturę czynnika grzewczego.

ekspert Andrzej Zarębski Grundfos Pompy sp. z o. o. www.grundfos.com

www.instalator.pl

Andrzej Zarębski

☎ 661 94 29 71 @ azarebski@grundfos.com

7

ABC równoważenia hydraulicznego

Ponad 85% instalacji grzewczych w Niemczech jest niewyrównoważonych hydraulicznie. W Polsce sytuacja jest na podobnym poziomie. Wielu producentów - nie tylko aparatury regulacyjnej - coraz szerzej podejmuje wysiłki mające na celu zaproponowanie instalatorom systemów, narzędzi do równoważenia instalacji grzewczej w domkach jednorodzinnych, co znacznie obniżyłyby produkcję energii. W Polsce jest ponad 6 milionów domków jednorodzinnych, więc zmniejszenie produkcji energii jest koniecznością, chociażby ze względu na pojawiający się dokuczliwy problem smogu, szczególnie w dużych aglomeracjach.

Firma Grundfos wprowadziła na rynek system do równoważenia hydraulicznego instalacji grzewczych szczególnie rekomendowany w domkach jednorodzinnych - ALPHA3. Głównymi elementami są obiegowa pompa ALPHA3 moduł Alpha Reader oraz aplikacja Grundfos GO Balance. Informacje dotyczące podstawowych parametrów pracy systemu - przepływu oraz straty ciśnienia są mierzone na pompie i przekazywane dogą optyczną do modułu Alpha Reader, który jest przymocowany do pompy, i dalej drogą radiową (transmisja w standardzie Bluetooth Low) do smartfonu. Aplikacja na smartfonie jest bezpłatna i można ją pobrać bezpośrednio

ABC Magazynu Instalatora

nr 52017

ABC równoważenia instalacji

Taconova Wielu instalatorów i projektantów wciąż nie uwzględnia zaworów równoważących podczas budowy instalacji grzewczych. Tymczasem dobrze ustawiona hydraulika jest kluczowym warunkiem optymalnego wykorzystania energii w budynku i równomiernego zaopatrywania w nią wszystkich odbiorników. Zawory równoważące firmy Taconova pozwalają łatwo i dokładnie wyregulować przepływy objętościowe w instalacjach grzewczych zasilanych ciepłą wodą. Odczuwalne i mierzalne efekty zrównoważonego systemu to komfortowe temperatury pomieszczenia i wysoka efektywność energetyczna dzięki oszczędności paliwa grzewczego i mniejszemu zużyciu energii elektrycznej przez pompę. Takie rozwiązanie przeciwdziała również powstawaniu nieprzyjemnych odgłosów w rurociągach i zaworach, z których składa się instalacja. ● Skutki braku wyregulowania instalacji Brak wyregulowania hydraulicznego w systemie grzewczym można od razu odczuć poprzez temperatury panujące w pomieszczeniach. Podczas gdy grzejniki położone bliżej

centrali grzewczej są zasilane nadmiernie, grzejnikom w bardziej oddalonych odcinkach instalacji pozostaje zbyt mały przepływ medium, w efekcie czego pozostają one zimne. Często podejmowanym środkiem zaradczym jest próba podwyższenia wydajności pompy cyrkulacyjnej, co jednak dodatkowo zwiększa nierównomierność rozdziału ciepła. Zastosowanie zaworów równoważących firmy Taconova pomaga efektywnie rozwiązać ten problem. Umożliwiają one łatwe i dokładne wyregulowanie przepływów objętościowych w instalacjach grzewczych zasilanych ciepłą wodą w l/min, co ma na celu równoważenie pionów. ● Korzyści zastosowania zaworów równoważących Zawory równoważące Taconova oferują liczne korzyści istotne zarówno z punktu widzenia instalatora, jak i inwestora, administratora czy w końcu użytkowników budynku, w którym zastosowano system równoważnia hydraulicznego. Pomiar przepływu oparty jest o zasadę pływaka i sprężyny kontrującej. Odczyt następuje na podstawie wskazania dolnej krawędzi pływaka. Element

Fot. 1. Zawór TacoSetter Bypass.

Fot. 2. Zawór TacoSetter Inline.

8

www.instalator.pl

nr 52017

ABC Magazynu Instalatora

Fot. 4. Zawór TacoSetter Bypass Kołnierz.

pomiarowy zintegrowano w korpusie zaworu.

Najważniejsze zalety takiego rozwiązania to: - bezpośrednia wizualna kontrola przepływu (wziernik), - dokładna i szybka regulacja wielkości natężenia przepływu, bez konieczności stosowania wykresów, tabel lub zewnętrznych urządzeń pomiarowych, - niski spadek ciśnienia. ● Dostępne wersje zaworów równoważących Taconova Oferta firmy Taconova obejmuje szeroki wybór modeli przeznaczonych do instalacji o różnych zakresach przepływu. Dzięki temu instalator zawsze może znaleźć najbardziej odpowiedni wariant dla danej sytuacji montażowej.

- TacoSetter Inline to optymalne rozwiązanie w instalacjach o mniejszym przepływie - od 0,3 do 40 l/min. Wartość przepływu pokazywana jest w tym modelu na bieżąco, więc odczytu możemy dokonać w dowolnym momencie.

- TacoSetter Bypass to doskonale znany zawór przeznaczony do instalacji o większym

przepływie. W przypadku największej jego wersji, może to być nawet do 200 l/min. Żeby dokonać odczytu, należy przycisnąć charakterystyczny czerwony element.

TacoSetter Bypass Kołnierz jest zaworem, który stosujemy w przypadku naprawdę dużych instalacji. W zależności od wersji nadaje się on do przepływów od 60 do nawet 650 l/min, a jego waga wynosi od 13,9 do 19,7 kg. Ważna zaletą tego zaworu jest doskonały stosunek ceny do wielkości przepływu, przy jakiej może on pracować.

- TacoSetter Hyline to nowy zawór wykonany z wysokogatunkowego tworzywa sztucznego. Jako jedyny posiada on wbudowane zawory ze skośnym siedziskiem.

Podstawowym zakresem zastosowań przewidzianym przez firmę Taconova jest statyczne równoważenie hydrauliczne obiegów solarnych. W tym przypadku dodatkowym atutem tego rozwiązania jest dowolna pozycja zabudowy oraz odporność materiału na glikol (dla mieszanin o zawartości glikolu do 50%).

ekspert Krzysztof Janowski Taconova Polska Sp. z o.o. www.taconova.com

www.instalator.pl

Krzysztof Janowski

☎ 61 227 84 24 @ polska@taconova.com

9

ABC równoważenia instalacji

Fot. 3. Zawór TacoSetter Hyline.

ABC Magazynu Instalatora

nr 52017

ABC równoważenia instalacji

Herz W odpowiedzi na zmieniające się potrzeby rynku instalacyjnego firma Herz wprowadziła nową rodzinę zaworów regulacyjnych termostatycznych o figurze skośnej serii Stromax 7217 TS-V (rys.). Nowe zawory regulacyjne powstały w ramach działań innowacyjnych oraz jako owoc rozwoju dotychczas oferowanych i cieszących się popularnością zaworów termostatycznych i regulacyjnych Herz. Korpus nowego zaworu oparty jest o sprawdzoną konstrukcję zaworu regulacyjnego nowej generacji Stromax 4017. Wkładka termostatyczna stanowi rozwinięcie znanego i polarnego rozwiązania wkładki termostatycznej serii TS-98V z widoczną nastawą wstępną.

Zasadnicza różnica polega na zmianie jej parametrów. W szczególności dotyczy to zakresu przepustowości i ciśnienia zamknięcia. Rozszerzono kVS zaworu w zależności od modelu od 0,4 do 3,4. Zwiększono różnicę ciśnień, przy której zawór może regulować przepływy. Maksymalna różnica ciśnień, jakimi może być obciążona wkładka termostatyczna przy zamkniętym zaworze, wynosi aż 10 barów, co pozwala

10

na zastosowanie zaworu w instalacjach wody zimnej i ciepłej.

Nowe zawory serii Stromax 7217 TS-V charakteryzują się kompaktową budową, szerokim zakresem regulacji oraz stanowią bazę do tworzenia nowych rozwiązań projektowych w zakresie instalacji. Są funkcjonalne w zabudowie i eksploatacji, uniwersalne w zastosowaniu i elastyczne w rozbudowie. Pozwalają zasilać typowe niskociśnieniowe instalacje grzewcze z zastosowaniem grzejników oraz instalacje wymagające wyższych ciśnień dyspozycyjnych, takich jak instalacje klimatyzacyjne, a także mogą służyć do bezpośredniego zasilania fancoili. Zawory Stromax 7217 TS-V mogą być napędzane typowymi siłownikami termicznymi do regulacji dwupołożeniowej, pulsacyjnej lub ciągłej w standardzie 0-10 V. Posiadają one możliwość dokonania precyzyjnego równoważnia hydraulicznego dzięki wbudowanej we wkładkę nastawie wstępnej o płynnej regulacji. Zastosowanie siłownika termicznego pozwala na odcięcie i regulację przepływu przez układ sterowania nadrzędnego, np. BMS. W warunkach budowy zastosowanie znajduje pomarańczowy kołpak ochronny chroniący przyłącze wkładki termostatycznej, dzięki któremu możemy dokonywać także ręcznej regulacji hydraulicznej lub zamknięcia przez przekręcenia w prawo do oporu.

Nastawa zadawana jest płynnie za pomocą urządzenia nastawczego, wartość nastawy odczytywana jest z podziałki za pomocą wskaźnika. Wartość nastawy można odczytać z charakterystyki hydraulicznej.

www.instalator.pl

nr 52017

Podstawowe parametry pracy zaworów Stromax 7217 TS-V: ● maksymalne ciśnienie robocze: 20 barów, przy temperaturze medium 20°C, ● maksymalna różnica ciśnień: 10 barów, ● minimalna temperatura robocza: -20°C (dla wody z dodatkami przeciwzamrożeniowymi), ● maksymalna dopuszczalna temperatura robocza: 130°C, ● zakres średnic: DN 15 - 20, ● zakres kV: 0,07 - 3,40 m3/h, ● przyłącze wkładki termostatycznej: M28 x 1,5, ● skok grzybka: 3,7 - 4 mm.

Zawór może pracować w instalacjach wykonanych z wykorzystaniem rur stalowych, miedzianych i z tworzyw sztucznych. Firma Herz dostarcza odpowiednie złącza systemowe, zgodnie z odpowiednimi normami przedmiotowymi. Ze względu na poprawną pracę i długowieczność nie zaleca się stosowania doszczelnień przyłączy gwintowanych z konopi.

Opisana rodzina zaworów regulacyjnych termostatycznych Stromax 7217 TS-V stanowi najnowszą generację armatury Herz, zaprojektowaną do optymalnej regulacji instalacji grzewczych i chłodzących.

Przemyślana konstrukcja umożliwia ich szerokie zastosowanie.

ekspert Grzegorz Ojczyk Herz Armatura i Systemy Grzewcze Sp. z o.o. www.herz.com.pl

www.instalator.pl

Grzegorz Ojczyk

☎ 602 766 992

12 289 02 33

@ g.ojczyk@herz.com.pl

11

ABC równoważenia instalacji

Zawory Stromax 7217 TS-V mają korpusy wykonane z mosiądzu odpornego na wypłukiwanie cynku. Zastosowano w nich uszczelnienie typu o-ring z EPDM z wymienną komorą uszczelniającą wykonaną z mosiądzu. Zawory wyposażone są w dwa króćce pomiarowe, które można rozbudować o dodatkowy spust i króciec do podłączenia rurki impulsowej. Zawór posiada wbudowaną na stałe kryzę pomiarową.

Kryza pomiarowa umożliwia ciągły pomiar przepływu, nawet w trakcie zmiany nastawy, bez konieczności wprowadzania nastaw w przyrządzie pomiarowym.

Króćce przyłączeniowe wykonywane są z gwintami wewnętrznymi: ● Dn15 - Rp ½", ● Dn20 - Rp ¾".

Jako czynnik roboczy należy stosować wodę uzdatnioną zgodnie z jedną z norm: PN-93/C04607, ONORM H 5195 lub VDI 2035. Jako czynnik roboczy dopuszcza się wodny roztwór glikolu o stężeniu w zakresie 15-45%. Glikol powinien posiadać certyfikat do zastosowań w instalacjach grzewczych lub/i chłodzących.

Zawory Stromax 7217 TS-V należy zabudowywać na gałązkach zasilających lub powrotnych instalacji, kierunek przepływu czynnika roboczego powinien być zgodny z kierunkiem strzałki na korpusie. Pozycja pracy może być dowolna. Zalecane jest zastosowanie filtra przed zaworem dla wychwytywania zanieczyszczeń. Nowy Stromax 7217 TS-V oprócz doskonałych funkcji regulacyjnych posiada możliwość odcięcia przepływu.

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 52017

Uszczelnienie w instalacjach ●

ABC chemii budowlanej

Bartosz Polaczyk ● Jakie

rodzaje uszczelniaczy wykorzystuje się w branży sanitarnej? ● W jakich sytuacjach można stosować silikony? ● Jakie są ich rodzaje? ● Kiedy stosujemy poliuretany?

Uszczelnienia i wypełnienia stosuje się niemal wszędzie, na każdym etapie budowy czy remontu. Dzięki nim można wykonać trwałe uszczelnienie połączenia materiałów, które pracują między sobą, które posiadają odmienne właściwości, gdy chcemy zapobiegać przeciekom czy pęknięciom.

Uszczelniaczy jest bardzo wiele, posiadają bardzo różne cechy wykorzystywane przez fachowców z danej gałęzi budownictwa. I tak np. malarze używają najczęściej akryli, płytkarze silikonów, poliuretanów czy cementowych (wszak fuga poniekąd jest uszczelnieniem), dekarze bitumów i poliuretanów.

12

Akryle Najczęściej wykorzystywane są przy pracach malarskich czy przy wykonywaniu suchej zabudowy wnętrz. Są one raczej wypełniaczami rys niż uszczelniaczami. Produkowane są na bazie wodnych dyspersji żywic akrylowych. Po wyciśnięciu z kartusza utwardzają się poprzez odparowanie wody.

Ich bardzo ważną cechą jest możliwość szlifowania i malowania. Posiadają bardzo dużą przyczepność do podłoży mineralnych, takich jak beton, cegła, tynk, gips, płyty gipsowokartonowe oraz drewno czy kamień. Można nimi wypełniać pęknięcia na farbach czy tynkach. Można wśród nich wyróżnić produkty stosowane wewnątrz, jak i na zewnątrz pomieszczeń oraz produkty specjalistyczne, np. do wypełniania pęknięć w tynkach strukturalnych czy spoinowania narożników płyt g-k. Ich elastyczność jest dosyć ograniczona, a w miarę upływu czasu maleje i przy połączeniach, które pracują (np. połączenie ściany i sufitu), mogą z czasem pękać. Mają też ograniczoną odporność termiczną, zakres jest zależny od producenta i przeznaczenia wyrobu, ale nie przekracza wartości od -25 do +80°C. Ponieważ akryle wiążą przez odparowanie wody, można je stosować w temperaturze dodatniej, zwykle od +5°C, górna granica jest zależna od producenta i czasem może sięgać 40°C. Warto wspomnieć o czasie utwardzania, który zależny jest od temperatury i wilgotności powietrza, grubości warstwy i zwykle nie trwa krócej niż kilka, nawet kilkanaście dni.

Warto o tym pamiętać, ponieważ to, że jest on na powierzchni suchy, nie oznacza, że całkowicie stwardniał.

www.instalator.pl

nr 52017 ●

www.instalator.pl

dbałością o higienę i czyszczenie sanitariatów). Silikony te są tak samo elastyczne jak te kwaśne i tak samo dobrze przyczepne.

W praktyce budowlanej spotyka się podział mas silikonowych ze względu na funkcjonalność, a więc spotykamy: - silikony sanitarne - przeznaczone są do łaźni, łazienek, ubikacji, kuchni, czyli do pomieszczeń o podwyższonej wilgotności.

W swoim składzie muszą zawierać środki zwiększające odporność na działanie mikroorganizmów. Wodo- i mrozoodporne.

- silikony szklarskie - spotykane tu są zarówno te o odczynie kwaśnym (najczęściej), jak i neutralnym. Posiadają zwiększoną przyczepność do gładkich powierzchni.

- silikony budowlane - o szerokim spektrum zastosowań, przeznaczone przede wszystkim do wypełniania zarysowań i pęknięć w murach. Neutralne, nie powodują korozji otaczających materiałów. Mogą być także wykorzystywane do uszczelniania ościeżnic. Wodo- i mrozoodporne.

- silikony do kamienia - do spoinowania i uszczelniania okładzin z kamienia naturalnego, nie powodują jego przebarwienia.

Sposób utwardzania jest neutralny. Wodoi mrozoodporne.

- silikony wysokotemperaturowe – charakteryzują się wysoką odpornością na działanie temperatury, przy krótkotrwałym działaniu nawet do 350˚C, zwykłe silikony posiadają odporność do 150-180˚C. - silikony dekarskie - przeznaczone do uszczelnień obróbek blacharskich. Neutralne. Niektórzy błędnie określają tym mianem wszystkie materiały do uszczelnień dekarskich, nawet takie, które silikonami nie są. Wodo- i mrozoodporne.

- silikony do wanien i brodzików akrylowych – nazwa mówi sama za siebie. Posiadają wysoką przyczepność do tych materiałów (niektóre silikony sanitarne nie radzą sobie z takimi powierzchniami), posiadają spe-

13

ABC chemii budowlanej

Silikony Ich naturalną cechą jest to, że są trwale elastyczne i stanowią ochronę przeciwwilgociową. Bardzo dobrze przyczepiają się do wszystkich materiałów, nie tylko mineralnych, ale także do szkła, białej ceramiki, wyrobów akrylowych, metalu, płytek ceramicznych i wielu innych. Silikonów, w przeciwieństwie do akryli, nie pomalujemy, ale za to możemy wybrać odpowiednią barwą, ponieważ producenci barwią je najczęściej pod kolor fugi cementowej ze swojej oferty. Jednak podstawową cechą, która decyduje o ich właściwościach technicznych, jest sposób utwardzania. Rozróżniamy dwa rodzaje silikonów: kwaśne i neutralne. Oba rodzaje mas sieciują, czyli utwardzają się poprzez kontakt z wilgocią zawartą w powietrzu.

- Kwaśne - w trakcie sieciowania wydzielają kwas octowy. Powoduje to, że w trakcie prac wydziela się specyficzny, mało przyjemny kwaśny zapach. Cechuje je wysoka przyczepność do różnorakich podłoży z wyjątkiem niektórych tworzyw sztucznych.

Silikony te posiadają obniżone pH, co powoduje, że mogą powodować korozję niektórych metalowych elementów oraz betonowego podłoża. Wchodzą także w reakcje z niektórymi skałami, szczególnie pochodzenia wapiennego (marmury), dlatego też do kamienia naturalnego stosowane najczęściej są innego typu wyroby.

- Neutralne - w trakcie utwardzania wydzielają związki chemiczne o odczynie neutralnym, dzięki czemu nie powoduje one korozji metali, betonu czy kamienia naturalnego (dzięki temu możliwość zastosowań wzrasta), nie wydziela się także przykry zapach w trakcie prac. Zwykle są bardziej trwałe od silikonów kwaśnych, mają też mniejsze tendencje do porastania biologicznego (choć ta cecha związana jest nie tylko z samym wyrobem, ale także z umiejętnym nałożeniem masy, a przede wszystkim z

ABC Magazynu Instalatora

ABC chemii budowlanej

ABC Magazynu Instalatora

nr 52017

cjalne dodatki podwyższające odporność na działanie mikroorganizmów (korozję biologiczną). Wodo- i mrozoodporne.

Z krótkiego opisu wyżej wymienionych silikonów widać wyraźnie, że w zależności od typu posiadają zdecydowanie większą odporność na temperaturę niż akryle. Przede wszystkim są trwale elastyczne, a ich odporność na odkształcanie sięga kilkuset procent (odkształcenie przy zerwaniu). Ponieważ silikony twardnieją pod wpływem kontaktu z wilgocią, ich czas twardnienia może być dość długi, przyjmuje się od 1 do 3 mm na 24 godziny, zależny jest od wilgotności powietrza. Tak samo jak większość produktów stosowanych w budownictwie minimalna temperatura stosowania wynosi 5˚C. ● Poliuretany Poliuretany to w skrócie usieciowane polimery. Twardnieją tak jak silikony pod wpływem nie tylko wilgoci zawartej w powietrzu, ale także tej w podłożu. Można je modyfikować, dzięki czemu mogą mieć bardzo odmienne cechy, np. jedne materiały mogą być twarde i sztywne, a inne bardzo elastyczne i miękkie. Charakterystyczną cechą tych materiałów jest odporność na działanie wody, czynników atmosferycznych, rozcieńczone kwasy i zasady, rozpuszczalniki organiczne, oleje, smary. Poliuretany mogą mieć też specjalne cechy, np. pęcznienie pod wpływem wody i takie najczęściej stosuje się do uszczelnień w postaci np. kitu lub specjalnych taśm.

Dzięki temu połączenie jednego elementu z drugim jest bardzo szczelne. Wszelakie kity poliuretanowe wykorzystuje się zarówno do uszczelnień przejść rurowych, instalacyjnych, jak i uszczelnienia szczelin dylatacyjnych, wypełniania rys itp. Uszczelniacze, kity poliuretanowe wykorzystywane są najczęściej do uszczelnienia dylatacji, elastycznego wypełnienia pęknięć. Wykazują one dużo większą odporność na czynniki starzeniowe niż silikony (do uszczelnień obciążo-

14

nych dylatacji silikony mają ograniczone zastosowanie). Kity i uszczelniacze poliuretanowe posiadają bardzo wysokie zdolności do odkształceń, które przewyższają silikony. Podobny do silikonów jest też czas utwardzania, wynoszący ok. 3 mm na dobę, podobne jest też odkształcenie przy zerwaniu. Na sukces tego typu uszczelnień wpływa przede wszystkim wysoka odporność na czynniki starzeniowe i wiele substancji mających destrukcyjny wpływ na inne uszczelniacze oraz bardzo wysoka przyczepność do wszelkich materiałów, także tych o pewnym stopniu zawilgocenia.

Produkty poliuretanowe bardzo często wykorzystuje się jako wyroby wodoszczelne, do izolacji. Bardzo ciekawą cechą poliuretanów jest możliwość ich malowania, oczywiście po całkowitym utwardzeniu. Są one dostępne także w kolorach, choć paleta barw nie jest tak szeroka jak silikonów (w przypadku uszczelnień technicznych kolor nie jest taki ważny). Temperatura ich stosowania jest taka sama jak w wyżej wymienionych wyrobów (silikonów i akryli), odporność na temperaturę także jest bardzo wysoka i zależy od stopnia zmodyfikowania - standardowe wyroby to od ok. -30 do +80˚C. Uszczelnienia można wykonać także z innych surowców, np. z modyfikowanych bitumów. Przeznaczone są do wykonywania uszczelnień dekarskich w pokryciach dachowych, obróbkach blacharskich itp. Są trwale elastyczne po odparowaniu rozpuszczalników. Niektóre rodzaje rozpuszczalników nie są agresywne w kontakcie ze styropianem. Innym uszczelniaczem są np. materiały butylowe (syntetyczny kauczuk), tworzące plastyczne połączenia między łączonymi elementami. Twardnieją one poprzez odparowanie rozpuszczalnika.

Typów uszczelnień jest bardzo wiele, dlatego trzeba umiejętnie je dobrać w zależności od miejsca stosowania, zamierzonego efektu itp.

Bartosz Polaczyk

www.instalator.pl

ABC Magazynu Instalatora

nr 52017

Cyrkulacja w instalacji dzany do zbiornika c.w.u. Podłączenie cyrkulacji wykonywane jest więc na przewodzie dopływowym z zimną wodą. Tym samym króćcem dopływa zimna woda wodociągowa w trakcie poboru wody oraz przepływa woda cyrkulacyjna, gdy poboru wody nie ma. W instalacji trzeba pamiętać o zastosowaniu zaworów zwrotnych dla zapewnienia właściwych kierunków przepływu. Schemat poprawnego podłączenia instalacji cyrkulacyjnej z wykorzystaniem termostatycznego zaworu mieszającego VTA produkcji ESBE pokazany został na schemacie.

W takich instalacjach najczęściej stosuje się zawory mieszające obsługujące kilka przyborów. Wymagana temperatura zmieszania wynosi najczęściej 45-55˚C i nie ma konieczności bardzo dokładnej jej regulacji. Wymagane jest natomiast zabezpieczenie antypoparzeniowe polegające na odcięciu zasilania ciepłą wodą w przypadku awarii zasilania wody zimnej. Do tego rodzaju zastosowań doskonale nadają się zawory serii Basic - VTA320/520.

Jacek Wesołowski

ekspert Jacek Wesołowski ESBE Hydronic Systems www.esbe.pl

www.instalator.pl

☎ 61 85 44 930 @

jacek.wesolowski@esbe.eu

15

ABC ogrzewania - radzi ESBE

W instalacjach c.w.u. bardzo często wykorzystywane są zawory termostatyczne. Mają one za zadanie przygotować odpowiednią temperaturę zasilania i zabezpieczyć użytkowników przed ryzykiem poparzenia gorącą wodą. Dodatkowo, dzięki obniżeniu temperatury zasilania w instalacjach z cyrkulacją, obniżane są straty energii.

W przypadku instalacji c.w.u. wyposażonej w cyrkulację często dochodzi do błędnego podłączenia powrotu cyrkulacji. Instalacja cyrkulacyjna powinna pracować w obiegu zakończonym zaworem mieszającym. Niewielkie przepływy będą występować jedynie od zbiornika do zaworu mieszającego („ciepły” króciec) tutaj dopływ cieczy będzie podnosił temperaturę, rekompensując straty ciepła w instalacji. Nadmiar wody z instalacji cyrkulacyjnej będzie odprowa-

ABC Magazynu Instalatora

nr 52017

ABC ogrzewania

Pompa w systemie Pompa ciepła powietrze-woda może pokryć całkowite zapotrzebowanie ciepła przy zastosowaniu systemu wentylacji mechanicznej z rekuperatorem i czerpiącej powietrze poprzez wymiennik gruntowy. W przypadku niedoboru mocy grzewczej istnieje możliwość automatycznego włączenia się grzałki elektrycznej.

Udział grzałki elektrycznej nie powinien przekroczyć jednak 5% całkowitego rocznego zapotrzebowania energii cieplnej. Z danych klimatycznych Polski - optymalnym punktem jest temperatura zewnętrzna ok. -8ºC. Pompa ciepła o niższej mocy grzewczej niż maksymalne zapotrzebowanie budynku pracuje oszczędniej niż pompa „przewymiarowana“ i zmniejsza całoroczne zapotrzebowanie energii elektrycznej. Przy bliższych analizach okazuje się, że średni roczny współczynnik efektywności całego systemu z powietrzną pompą ciepła jest porównywalny ze współczynnikiem dla systemów gruntowych, a w niektórych przypadkach do systemów ze studnią głębinową. Przy obliczaniu kosztów ogrzewania należy uwzględnić koszty serwisowania systemu grzewczego. ● Wentylacja z odzyskiem ciepła W praktyce projektowania spotykamy najczęściej tendencje przewymiarowywania instalacji wentylacji. Takie podejście pozwala wprawdzie uniknąć zarzutu niedostatecznej ilości świeżego powietrza, prowadzi jednak do nadmiernych kosztów ogrzewania. Zainstalowanie instalacji wentylacji mechanicznej pozwala na zoptymalizowanie dopływu świeżego powietrza do pomieszczeń. Przy obecnych normach termoizolacji budynków proporcje strat ciepła przez przegrody budowlane do strat ciepła na wentylację uległy radykalnej

16

zmianie. W dobrze ocieplonym budynku straty ciepła na wentylację stanowią ok. 50%. W systemie wentylacji grawitacyjnej zużyte ciepłe powietrze z ogrzanych pomieszczeń usuwane jest bezpośrednio na zewnątrz, a więc jest bezpowrotnie tracone. Przy zastosowaniu rekuperatora, tzn. wymiennika powietrze-powietrze, ciepłe powietrze usuwane z pomieszczeń podgrzewa świeże powietrze zewnętrzne nawiewane do pomieszczeń. W zależności od produktu i wydajności powietrza sprawność takich wymienników dochodzi do 80%, co oznacza, że odzyskujemy około 40% całkowitego zapotrzebowania ciepła na wentylację budynku.

Oprócz oszczędności w kosztach ogrzewania budynku zmniejsza to wielkość pompy ciepła. ● Gruntowy wymiennik cipeła Grunt jest „magazynem“ ciepła. Ciepło uzyskane z promieniowania słonecznego i wód opadowych ogrzewa grunt w lecie, powodując, że w zimie na głębokości poniżej 1 m jego temperatura jest wyższa od 0ºC. Przepuszczając przez grunt powietrze w odpowiedniej ilości w wymienniku gruntowym o specjalnej budowie, podgrzewamy je w okresie niskich temperatur zewnętrznych. To podgrzane powietrze możemy wykorzystać do nawiewu do pompy ciepła powietrze-woda, podwyższając tym samym jej współczynnik efektywności. Przy ogólnych rozważaniach można przyjąć, że podgrzanie powietrza o 1 K podwyższa moc grzewczą pompy ciepła o ok. 3%. Zmniejsza więc zapotrzebowanie energii elektrycznej o ok. 3%. Przy zastosowaniu wentylacji mechanicznej z rekuperatorem wymiennik gruntowy spełnia wiele dodatkowych ról. Oprócz podgrzewania powietrza do pompy ciepła podgrzewa także powietrze nawiewane do rekuperatora, stanowi

www.instalator.pl

nr 52017

www.instalator.pl

gruntowym. Pompa ciepła „ładuje“ zasobnik buforowy wody grzewczej wodą o temperaturze zależnej od temperatury zewnętrznej.

Po osiągnięciu wymaganej temperatury następuje wyłączenie sprężarki pompy ciepła.

Pompy obiegowe instalacji c.o. pobierają ciepło ze zbiornika buforowego, obniżając temperaturę wody w buforze. Po spadku temperatury wody następuje włączenie sprężarki pompy ciepła i następuje ponownie proces „ładowania“ bufora. Zasobnik buforowy jest więc bardzo ważnym elementem systemu, regulującym pracę pompy ciepła.

Spełnia on rolę sprzęgła hydraulicznego oddzielającego obiegi instalacji c.o. od obiegu pompy ciepła. Włączanie pompy ciepła zależne jest od temperatury wody w buforze.

Jeśli wodę podgrzejemy innym źródłem ciepła, pompa ciepła nie włączy się. W opisywanym systemie tym innym źródłem ciepła może być kominek z płaszczem wodnym lub system kolektorów słonecznych włączone w obieg bufora. Ze względu na różny charakter zabezpieczenia ciśnieniowego obiegu pompy ciepła i obiegu kominka, obiegi te muszą być rozdzielone wymiennikiem płytowym. W przypadku zastosowania kominka i kolektorów słonecznych obieg wtórny wymiennika i wężownic bufora oraz zasobnika ciepłej wody powinien być wypełniony niezamarzalną mieszaniną wody z glikolem.

Obieg kominka pracować będzie w systemie otwartym, obieg pompy ciepła i instalacji centralnego ogrzewania w systemie zamkniętym. W przypadku zaniku prądu (pompy obiegowe wyłączone) palenisko powinno być automatycznie schładzane wodą z wodociągu płynącą przez wężownicę umieszczoną w kominku. System z wymiennikiem gruntowym może służyć w lecie do schładzania powietrza nawiewanego do kanałowej instalacji wentylacji mechanicznej.

Mirosław Kozłow

17

ABC ogrzewania

też naturalny, biologiczny filtr i nawilżacz powietrza. W okresie letnim temperatura gruntu jest niższa od temperatury powietrza zewnętrznego. Przy zastosowaniu wentylacji mechanicznej powietrze zewnętrzne czerpiemy poprzez wymiennik gruntowy, powodując obniżenie jego temperatury, a więc w ogólnym pojęciu klimatyzujemy pomieszczenia. Odpowiednio dobrany wymiennik gruntowy jest najtańszym inwestycyjnie i najtańszym w eksploatacji klimatyzatorem budynku. ● Ogrzewanie za pomocą kominka Kominek stał się w ostatnich latach popularnym elementem wyposażenia budynków jednorodzinnych. W niektórych domach stanowi on nawet źródło ogrzewania w powietrznym systemie ogrzewania budynku. System ten ma pełne uzasadnienie w domach letniskowych, w których pobyt ludzi ogranicza się do krótkich okresów. Jak już wspomniałem na wstępie, ogrzewanie takie posiada szereg wad, w związku z czym nie jest uwzględnione w systemie ogrzewania pompą ciepła. Istnieje jednak rodzaj kominków z płaszczem wodnym, gdzie energia cieplna wytwarzana przy spalaniu drewna podgrzewa wodę w płaszczu kominkowym. Włączając ten obieg grzewczy do systemu z pompą ciepła, możemy częściowo odzyskać energię cieplną powstałą przy spalaniu drewna. Dzięki kominkowi odzyskujemy przy okazji energię grzewczą, nie może być on jednak podstawowym źródłem ciepła. Ten dodatkowy odzysk ciepła może się wahać w bardzo szerokich granicach, zależnych od przyzwyczajeń, wymagań dotyczących wygody mieszkańców i wielu innych czynników. Przy wykorzystaniu kominka z płaszczem wodnym do zasilania odbiorników ciepła należy go traktować jako kocioł na paliwo stałe i podlega on takim samym normom zabezpieczeń. ● System kompletny Podstawowym elementem systemu jest pompa ciepła powietrze-woda czerpiąca powietrze podgrzane w zimie w wymienniku

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 52017

ABC instalacji wodociągowych

Jakość wody Doboru metod oczyszczania wody stosowanej w przemyśle dokonuje się w oparciu o kryterium parametrów jakości wody surowej oraz docelowej jakości wody.

Procesy wchodzące w skład układów technologicznych uzdatniania to: strącanie, koagulacja, separacja, utlenianie, procesy sorpcyjne, wymiana jonowa, procesy membranowe, procesy biologiczne. W tym artykule chciałbym opisać niektóre z nich.

Procesy sorpcyjne w technologii uzdatniania wody polegają na wiązaniu substancji rozpuszczonych w wodzie (określanych mianem sorbatu) na powierzchni ciała stałego (sorbentu). W technologii uzdatniania wody najczęściej stosowanymi sorbentami są węgle aktywne. Stosowane są w dwóch postaciach: ● jako węgiel pylisty (PWA) - dawkowany jest do wody np. podczas koagulacji, a następnie usuwany z niej w procesie sedymentacji i filtracji, ● jako węgiel ziarnisty albo granulowany (GWA) - węgiel w tej postaci zasypywany jest do filtrów, a oczyszczanie wody ma miejsce w czasie jej przepływu przez takie złoże.

Procesy sorpcyjne służą najczęściej do usuwania z wody substancji zapachowych i niektórych innych mikrozanieczyszczeń organicznych oraz metali ciężkich.

Wymiana jonowa jest procesem wykorzystującym zjawisko polegające na tym, że pewne substancje stałe w kontakcie z roztworem wykazują zdolność do odwracalnej zamiany jednych jonów na inne jony.

Proces ten jest stechiometryczny i odwracalny. Substancje posiadające zdolność wymiany jonów nazywane są wymieniaczami jonowymi albo jonitami.

18

Jonity zdolne do wymiany kationów nazywa się kationitami. Jonity zdolne do wymiany anionów nazywa się anionitami.

W praktyce uzdatniania wody kontakt jonitu z roztworem zachodzi najczęściej w warunkach dynamicznych, gdy woda przepływa przez stacjonarne złoże jonitu, rzadziej w warunkach fluidalnych, gdy złoże jonitu jest zawieszone w przepływającym roztworze.

Wymiana jonowa znajduje szerokie zastosowanie w technologii uzdatniania wody dla celów energetycznych i przemysłowych w procesach zmiękczania i/lub dekarbonizacji wody oraz dekationizacji i demineralizacji wody, Zmiękczanie wody na jonitach polega na usuwaniu z niej twardości węglanowej i niewęglanowej, tj. wszystkich jonów wapnia i magnezu w silnie kwaśnym kationicie pracującym w cyklu sodowym przez zamianę ich na jony sodowe: 2 RNa + Ca(HCO3)2 ⇄ R2Ca + NaHCO3.

2 RNa + Mg(HCO3)2 ⇄ R2Mg + 2 NaHCO3, 2 RNa + CaCl2 ⇄ R2Ca + 2 NaCl, 2 RNa + MgSO4 ⇄ R2Mg + Na2SO4.

Dekarbonizacja wody polega na usunięciu z wody tylko twardości węglanowej przy użyciu słabo kwaśnego kationitu pracującego w cyklu wodorowym [6]: 2 RH + Ca(HCO3)2 ⇄ R2Ca + 2 H2O + 2 CO2, 2 RH + Mg(HCO3)2 ⇄ R2Mg + 2 H2O + CO2.

Dekationizacja polega na wymianie wszystkich kationów na jon wodorowy na silnie kwaśnym kationicie w formie wodorowej, natomiast demineralizacja jest kontynuacją dekationizacji, polegającą na całkowitym

www.instalator.pl

Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”: tylko 11 PLN/miesiąc Kliknij po szczegółowe informacje...