Poradnik ABC 2/2014

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 1

2014

● Grzejniki

elektryczne ● Pompy ciepła ● Zawory ● Wentylacja w garażach ● Kable grzejne ● Rekuperacja ● Klasy separatorów ● Klimatyzatory ● Kolektory słoneczne ● Szkolenia

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-05 15:44 Page 2

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 3

nr 22014

Spis treści Grzanie prądem - 4 Elektra - 6 Siemens - 8 Kermi - 9 Raychem - 10 Innowacyjne rozsączanie - 11

Spis treści

Nawiew w garażu - 12 Cenny system - 14 Odporne zawory - 16 Dobór pomp ciepła - 18 Pelet popularny - 21 Kontrola CO - 22 Odzysk ciepła - 24 Separacja wskazana - 26 Prysznic bez brodzika - 28 Miedź w podłodze- 29 Grzanie i chłodzenie - 30

ISSN 1505 - 8336

Stałe paliwo - 32 / Fuga w saunie - 34 / Szkolenia - 35

nakład: 11 015 egzemplarzy

Praktyczny dodatek „Magazynu Instalatora“

Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4.

Redaktor naczelny Sławomir Bibulski Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski kom. +48 501 67 49 70, (redakcja-mi@instalator.pl) Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41.

Ilustracje: Robert Bąk Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

www.instalator.pl

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 4

ABC Magazynu Instalatora

nr 22014

ABC ogrzewania

Grzanie „na prądzie” Energia elektryczna to podstawa naszej codziennej działalności, traktujemy ją jako coś tak oczywistego jak woda i powietrze.

Wykorzystujemy ją do oświetlania i ogrzewania naszych domów i zakładów pracy, w kuchni, w łazience i dla relaksu. Jest to nośnik bezpieczny, komfortowy i ekologiczny, o uniwersalnych możliwościach zastosowań dla rozwoju nowych technik i urządzeń.

Praktycznie wszystkie nowoczesne systemy grzejne, czy to oparte o gaz, olej opałowy, węgiel, czy nawet kolektory słoneczne i pompy ciepła nie mogłyby działać, gdyby nie energia elektryczna. Wykorzystywana jest ona w nich pomocniczo - do zasilania układów sterowania czy też pomp obiegowych lub też w większym stopniu w przypadku systemów ogrzewania opartych o pompy ciepła.

W przypadku systemów ogrzewania, w których energia elektryczna wykorzystywana jest jako główny nośnik energii przekształcanej bezpośrednio w energię cieplną, mówimy o elektrycznych systemach grzejnych. Systemy te uważane są za najwygodniejsze w użytkowaniu, łatwe do sterowania i praktycznie niewymagające zabiegów konserwatorskich.

Istotnym elementem odróżniającym od siebie różne typy elektrycznych systemów grzejnych jest zasada przekazywania przez nie ciepła do otoczenia. Jak powinniśmy pamiętać z fizyki, możliwe jest to na dwa sposoby: poprzez radiację, czyli wypromieniowywanie, oraz poprzez konwencję, czyli dzięki grawitacyjnemu przepływowi masy powietrza wewnątrz radiatora grzejnika (co powoduje jego ogrzanie). Formą ogrzewania konwekcyjnego są też różnego rodzaju urzą-

4

dzenia nadmuchowe, nagrzewnice, gdzie ruch powietrza jest wymuszony i zwielokrotniony przez wbudowany wentylator.

Oczywiście występują też systemy łączące - w różnych proporcjach - obie formy przekazywania energii do otoczenia.

Do elektrycznych systemów grzejnych bazujących głównie na przekazywaniu ciepła przez radiację zaliczyć można różnego typu promienniki, jak również systemy ogrzewania płaszczyznowego oparte na kablach grzejnych lub np. foliach sufitowych.

Promienniki wysokotemperaturowe wykorzystują grzałki elektryczne kwarcowe lub ceramiczne zintegrowane ze zwierciadłami, które pozwalają ukierunkować strumień promieniowania podczerwonego w pożądanym kierunku. Są one często wykorzystywane jako źródło ciepła w wysokich pomieszczeniach z uwagi na bezpośrednie ogrzewanie ciał stałych przez promieniowanie podczerwone, a nie przez powietrze (nie musimy nagrzewać całej kubatury pomieszczenia). Systemy grzewcze oparte na promiennikach charakteryzują się minimalną bezwładnością cieplną.

W przypadku promienników wielkopłaszczyznowych, takich jak w systemie ogrzewania podłogowego z elektrycznymi kablami grzejnymi lub też systemów ogrzewania sufitowego opartych o folie grzejne, ciepło jest dostarczane do pomieszczeń w formie promieniowania podczerwonego poprzez całą powierzchnię podłogi lub sufitu.

Zapobiega to nierównomiernemu nagrzewaniu pomieszczeń. Powietrze w pomieszczeniach nagrzewa się wtórnie od elementów wyposażenia pomieszczenia oraz prze-

www.instalator.pl

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 5

nr 22014

Ja ro sław Po mir ski więce

j...

www.instalator.pl

elektryczne. W ten sposób możliwe jest szybkie ogrzanie pomieszczeń, szczególnie jeśli są one wykorzystywane okazjonalnie lub zależy nam na chwilowym podniesieniu temperatury powietrza w pomieszczeniu.

Z uwagi na to, że cena energii elektrycznej jest ściśle powiązana z zapotrzebowaniem na nią i w niektórych okresach doby może być zaoferowana przez dostawców po niższej cenie - szczególnie w okresie nocnym - istotnym wyznacznikiem ekonomicznym dla systemów ogrzewania pomieszczeń opartych na energii elektrycznej są ich możliwości akumulacyjne. Oznacza to możliwość zgromadzenia energii cieplnej wytworzonej z użyciem energii elektrycznej zakupionej po niższej cenie i wykorzystanie jej do ogrzania pomieszczeń w pozostałym okresie doby.

Przykładem takiego rozwiązania jest system oparty o wspomniane powyżej grzejniki akumulacyjne. Również system ogrzewania podłogowego z wykorzystaniem elektrycznych kabli grzejnych umożliwia, przy odpowiedniej grubości wylewki betonowej, zgromadzenie odpowiedniej ilości energii cieplnej, która gwarantuje utrzymanie temperatury w pomieszczeniach w pozostałych porach doby - z tym że systemu tego nie da się zastosować we wszystkich pomieszczeniach, np. w pomieszczeniach z drewnianymi podłogami, wykładzinami dywanowymi lub w przebudowywanych budynkach.

Wykorzystując jako źródło energii energię elektryczną, możemy w łatwy sposób stworzyć różnorodne systemy ogrzewania ściśle dopasowane pod konkretne potrzeby i wymagania użytkowników. Dzięki temu możemy uzyskać system ogrzewania, który w pełni zaspokoi nasze potrzeby, a zarazem będzie systemem praktycznie niewymagającym obsługi oraz wygodnym i ekonomicznym w użytkowaniu.

5

ABC ogrzewania

gród budowlanych. Rozkład temperatury jest najbardziej zbliżony do teoretycznego profilu idealnego, ponieważ oddaje ciepło przez promieniowanie i nie wywołuje konwekcji oraz unoszenia się kurzu i pyłków.

Elektryczne systemy grzejne, wykorzystujące konwekcję jako główną zasadę przekazywania ciepła do pomieszczenia, to wszelkiego typu grzejniki panelowe zawieszane na ścianie lub grzejniki przenośne, w których niskotemperaturowy elektryczny element grzejny wyposażony w duży radiator ukryty jest w metalowej obudowie wyposażonej w otwory umożliwiające przepływ powietrza. Grzejniki te często posiadają wyłącznik oraz wbudowany termostat umożliwiający nastawienie zadanej temperatury.

Odmianą takich grzejników są też popularne grzejniki tzw. „olejowe”, w których dla zapewnienia odpowiedniej powierzchni konwekcyjnej wykorzystuje się stalowy grzejnik żeberkowy i olej jako medium przekazujące ciepło z grzałki elektrycznej do powierzchni grzejnika.

Bardziej skomplikowaną formą grzejników konwekcyjnych są grzejniki akumulacyjne. W ich przypadku ciepło wydzielone przez grzałki elektryczne gromadzone jest w specjalnych, wykonanych z odpowiedniej ceramiki, wkładach akumulacyjnych, a później przekazywane do pomieszczenia poprzez powietrze przepływające przez kanały we wkładzie akumulacyjnym. Ilość powietrza przepływającego przez kanały regulowana jest poprzez termostat z wykorzystaniem przesłon lub odpowiedniego wentylatora.

Wszelkie termowentylatory i nagrzewnice nadmuchowe również działają na zasadzie przekazywania ciepła do pomieszczeń przez strumień ogrzanego powietrza. W odróżnieniu od grzejników konwekcyjnych przepływ powietrza wymuszony jest tutaj przez wentylatory przepychające je przez ukształtowane w różnorodny sposób grzałki

ABC Magazynu Instalatora

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 6

ABC Magazynu Instalatora

nr 22014

ABC ogrzewania

Elektra Przykre objawy zimowej aury jak: zaśnieżone podjazdy, schody, zamarznięte rynny, rury spustowe, rozsadzone rury i inne elementy instalacji sanitarnej to dla wielu inwestorów bodziec, aby stosunkowo niewielkim nakładem sił i środków wykonać instalacje: - ogrzewania wjazdu do garażu, - podgrzewania ciągów komunikacyjnych i schodów, - ochrony antyoblodzeniowej krawędzi dachów, rynien i rur spustowych, - zabezpieczenia rur z wodą przed zamarzaniem. ● Ogrzewanie wjazdu do garażu montujemy na całej jego powierzchni - wykorzystuje się do tego przewody grzejne Elektra TuffTec™ lub VCD25, układając je w taki sposób, aby na metrze kwadratowym osiągnąć moc ok. 300 W. Przewody układamy na siatkach montażowych lub mocujemy za pomocą specjalnej taśmy montażowej.

Drugim sposobem ogrzania podjazdu jest wykonanie podgrzewania trakcji jezdnych pod koła naszego auta - ta metoda pozwala uprościć montaż przy zastosowaniu gotowych mat grzejnych Elektra SnowTec® o mocy 300 W/m2.

Przewody i maty grzejne układa się pod kostką brukową - w warstwie podsypki piaskowej lub na utwardzonym podłożu i zalewa warstwą betonu.

Elek tra ofe ru je rów nież prze wo dy TuffTec™ o zwiększonej odporności na wysoką temperaturę, które mogą być montowane bezpośrednio w asfalcie.

Projektując instalację należy uwzględnić dylatacje. Przewody grzejne nie mogą przez

6

nie przechodzić, gdyż to z pewnością doprowadzi do awarii systemu. Ogrzewamy również odwodnienie liniowe używa się do tego przewodów samoregulujących, które docinamy do odpowiedniej długości (Elektra SelfTec®PRO).

Cze go na le ży uni kać: - nie należy skracać i łączyć szeregowo mat i przewodów, - czujnik temperatury i wilgoci musi być umieszczony w polu grzewczym i właściwie wypoziomowany, - każda instalacja musi być sterowana układ musi załączyć się w chwili wystąpienia niekorzystnych warunków pogodowych. ● Ogrzewanie schodów i ciągów komunikacji pieszej Do tego ogrzewania używamy przewodów o mocy 20-25 W/mb (Elektra VC, VCD). Przewody układa się na poszczególnych stopniach i płycie spoczynkowej.

Istotne jest, aby całość została umieszczona w betonie, a nie tuż pod materiałem wykończeniowym. Należy wykonać 4 przebiegi przewodu na jednym stopniu.

Ogrzewanie ciągów komunikacyjnych wykonujemy używając mat SnowTec® lub przewodów grzejnych VCD - mocy jednostkowa to 300 W/m2.

Uwaga! Przy wykonywaniu instalacji ogrzewania schodów warto przewidzieć, gdzie i jak będą montowane balustrady.

Układając przewody musimy zostawić wolne miejsce dla kotwienia kołków. ● Ogrzewanie rynien Przewody układa się w rynnach i rurach spustowych. Służą do tego przewody VCDR i samoregulujące SelfTec®PRO

www.instalator.pl

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 7

nr 22014

W przypadku rur zaizolowanych, możliwe jest zastosowanie przewodów SelfTec®DW, które mogą być instalowane wewnątrz rurociągów i mają certyfikat dopuszczający do kontaktu z woda pitną.

Cze go na le ży uni kać: - wszelkie zawory i koł nie rze po wo du ją większe straty ciepła i powinny być dodatkowo ogrzane większą ilością przewodu grzejnego. ● Sterowanie System ogrzewania antyoblodzeniowego ma za zadanie nie dopuścić do gromadzenia się śniegu i lodu. Regulator załączy system, gdy wystąpi opad i spadek temperatury, który może prowadzić do oblodzenia. Takie działanie pozwala ograniczyć czas ogrzewania do minimum, a to przekłada się na koszty eksploatacji. Czujnik wilgoci umieszcza się w rynnie, a czujnik temperatury na północnej fasadzie budynku. W ogrzewaniu podjazdów czujniki temperatury i wilgoci są zintegrowanie w jednej obudowie i umieszcza się je w polu grzejnym. Dzięki regulacji opartej na detekcji temperatury i wilgoci, system będzie pracował zaledwie kilkadziesiąt godzin w sezonie. Regulator należy zamontować na tablicy sterującej. Do tablicy doprowadza się przewody zasilające („zimne”) przewodu grzejnego lub maty grzejnej oraz przewody czujników temperatury i wilgoci.

Ar ka diusz Ka lisz czuk

ekspert Arkadiusz Kaliszczuk Elektra www.elektra.pl

www.instalator.pl

☎ 22 843 32 82 @ akaliszczuk@elektra.pl

7

ABC ogrzewania

obie grupy z powłoką odporną na promieniowanie UV. Do instalacji przewodów w rynnach i rurach spustowych Elektra oferuje szereg akcesoriów montażowych: uchwyty rynnowe, linki z uchwytami, uchwyty do rur spustowych, uchwyty do krawędzi dachów, taśmę instalacyjną do koryt dachowych.

Cze go na le ży uni kać: - instalacja może być wykonywana w temp. zalecanych przez producenta: dla przewodów VCDR min. temp. to -5°C. Układanie przewodów w niższej temp. może doprowadzić do uszkodzenia mechanicznego powłoki, - przy odprowadzaniu wody lodowej do kanalizacji wpuścić przewód około 1 metra poniżej poziomu gruntu. ● Ochrona rur przed zamarzaniem W nieogrzewanych pomieszczeniach lub tam gdzie rury biegną zbyt blisko zewnętrznej płaszczyzny nieocieplonej ściany, mróz może doprowadzić do ich rozsadzenia lub zaczopowania. Przewody grzejne układa się na rurach z wodą wzdłużnie lub spiralnie. Aby skompensować straty ciepła przewody na rurach powinny być zaizolowane. Zakres stosowanej mocy zależy od materiału, z jakiego wykonany jest rurociąg, jego średnicy i warstwy izolacji termicznej. Dla majsterkowiczów Elektra oferuje przewody grzejne w odpowiednich odcinkach z regulatorami zintegrowanymi z przewodem grzejnym (FreezeTec®).

ABC Magazynu Instalatora

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 8

ABC Magazynu Instalatora

nr 22014

ABC ogrzewania

Siemens Przepływowe ogrzewacze wody marki Siemens od ponad 90 lat znakomicie sprawdzają się w milionach mieszkań na całym świecie. Historia sukcesu w tej dziedzinie sięga bowiem lat 20. ubiegłego stulecia, a ogrzewacze wody ze znakiem „Made in Germany” znane są z trwałości i niezawodności na całym świecie.

Zakup energooszczędnych urządzeń do podgrzewania wody marki Siemens to dobra i od po wie dzial na in we sty cja w przy szłość. Nasze elektroniczne ogrzewacze wody, w po rów na niu z modelami hydraulicznymi, pozwalają zaoszczędzić średnio 20%, a przy ko rzy sta niu z prysz ni ca na wet do 30% wo dy i ener gii!

Dla czteroosobowej rodziny oznacza to wymierną redukcję domowych rachunków, a przy dziesięciu latach użytkowania urządzenia pozwala zaoszczędzić naprawdę znaczną sumę!

Dzięki urządzeniom marki Siemens możesz cieszyć się ciepłą wodą, a jednocześnie chronić bezcenne zasoby naturalne i klimat naszej planety.

Przepływowe ogrzewacze wody electronic exclusiv marki Siemens pozwalają użytkownikowi na indywidualną oszczędność wody i energii - w programie eco można wybrać temperaturę i ilość wody, jaką zamierzasz zużyć pod prysznicem. Wystarczy nacisnąć przycisk, aby dostosować indywidualne ustawienia. Dzięki temu możemy świadomie oszczędzać zarówno wodę, jak i energię.

Ogrze wa cze wo dy marki Siemens wyróżniają się również dosko na łym wzor nic twem. Dobrym przykładem są właśnie modele z linii electronic exclusiv, cieńsze od innych, dzięki czemu łatwiej wkom po no wu ją się w każde otoczenie.

Ich prosta forma wnosi do domu ciekawy akcent wizualny, nie zakłócając przy tym stylistyki wnętrza.

Instalacja ogrzewaczy wody marki Siemens jest szybka i nieskomplikowana.

System CLIKFIX plus® oraz elastyczne przyłącza sprawiają, że instalacja wymaga bardzo niewielkiego nakładu pracy.

Pa weł Po lew ka

ekspert Paweł Polewka BSH Sprzet Gospodarstwa Domowego www.siemens-home.pl

8

☎ +48 604 290 635 @

pawel.polewka@bshg.com

www.instalator.pl

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 9

nr 22014

ABC Magazynu Instalatora

Kermi produkty również zachwycą swoim oryginalnym wyglądem, stapiając się z funkcją pomieszczenia. O kom for cie eks plo ata cji de cy du je możliwość sterowania pracą. Wiele trybów pracy do ustawienia w sposób bardzo prosty oferuje grzałka typu WIR. Zestaw ten umożliwia precyzyjną regulację temperatury otoczenia oraz zaprogramowanie jej z wybraniem pory dnia.

Sterowanie wyposażono w funkcję 30minutowego „suszenia ręczników” oraz Boost do szybkiego uzyskania przytulnego ciepła. Cale programowanie i sterowanie pracą przeprowadza się łatwo przy użyciu dużego dotykowego wyświetlacza. Funkcje opisują wyraźne intuicyjne piktogramy. Prostota instalacji i sterowania grzałką uzyskana jest dzięki bezprzewodowej łączności nadajnika i od bior ni ka. Zwo len ni ków pro stych roz wią zań za do wo li za pew ne ze staw grzew czy WRT. Grzał ka wy po sa żo na jest w prosty regulator obrotowy do płynnego sterowania temperaturą. Zastosowano w nim także funkcję Boost.

O aktualnym stanie pracy informuje dioda na obudowie. Oba opisane modele posiadają zabezpieczenie przed zamarznięciem oraz przegrzaniem.

Wło dzi mierz Gu zik

ekspert Włodzimierz Guzik Kermi Sp. z o. o. www.kermi.pl

www.instalator.pl

71 354 03 70 ☎ 602 33 40 14

@

Guzik.Wlodzimierz@kermi.pl

9

ABC ogrzewania

Ogrzewanie elektryczne z wykorzystaniem grzejników jest proste do wykonania. Wykorzystuje się domo wą in sta la cję elek trycz ną, umieszczając w okolicy przyszłego źródła ciepła przewody energetyczne.

Napięcie sieci niezbędne do uruchomienia ogrzewania to ogólnie stosowane 230 V. Do ogrzewania Kermi stosuje grzałki o mocach 500, 800, 1100 W. Rozgrzany bagnet grzałki przekazuje ciepło cieczy wypełniającej grzejnik. Ruchy konwekcyjne rozprowadzają ciepło po całej powierzchni grzewczej. Moc zamontowanej lancy skojarzona jest z wymiarem grzejnika oraz z objętością cieczy. W przypadku Kermi przy wyborze modelu użytkownik zwróci zapewne uwagę na kwestię wyglądu. Proponujemy grzejniki o następujących nazwach: Jive-E, Ideos-E, Karotherm-E, Half-E, Icaro-E, Credo-E, Credo-Uno-E. Każdy przygotowany jest z dbałością o bezpieczeństwo użytkowania i komfort pracy.

Oglądając z bliska, docenimy również niezwykłą staranność wykonania. Swój nie po wta rzal ny cha rak ter pre zen tu ją szczególnie Ideos-E oraz Karotherm-E. Bez wątpienia, poza funkcją grzania, skupiają uwagę na swoich kształtach. To zapewne niepowtarzalna dekoracja każdego wnętrza. Pozostałe przytoczone

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 10

ABC Magazynu Instalatora

nr 22014

ABC ogrzewania

Raychem Energię elektryczną bardzo skutecznie można wykorzystywać zarówno do zabezpieczenia budynków przed skutkami niskich temperatur oraz opadów śniegu, jak również do ich ogrzewania. Takie funkcje pełnią m.in. elektryczne przewody grzejne. Wewnątrz budynków stosowane są do ogrzewania podłogowego. W ramach tych zastosowań dostępne są przewody i maty grzejne o stałej mocy oraz przewody samoregulujące, które dzięki dostosowaniu swojej mocy do temperatury otoczenia mogą zużywać do 20% mniej energii. Istotnym elementem wspomagającym efektywność energetyczną jest uzupełnienie elektrycznych przewodów i mat grzejnych o system izolacji podłoża. Profesjonalni producenci ogrzewania podłogowego, jak Raychem, oferują systemy izolacji, które mogą być stosowane bezpośrednio pod elektrycznymi systemami grzewczymi. Przykładami takich systemów mogą być Isolecta, przeznaczona do przewodów i mat o stałej mocy, oraz sys-

tem T2Reflecta, przeznaczony do przewodów samoregulujących. Wspomniane systemy nie tylko minimalizują straty ciepła w dół podłogi, ale również potrafią nawet dwukrotnie skrócić czas nagrzewania podłogi. Elektryczne ogrzewanie podłogowe może być stosowane jako główny system grzewczy oraz jako ogrzewanie wspomagające, które zapewnia tylko komfort ciepłej podłogi.

Elektryczne przewody grzejne mogą również zapobiegać zamarzaniu rur z wodą w budynkach czy utrzymywać temperaturę ciepłej wody użytkowej bez konieczności stosowania pomp obiegowych. Na zewnątrz systemy te są stosowane do zapobiegania gromadzeniu się śniegu i lodu na chodnikach, schodach oraz wjazdach do garażu. Dzięki nim możemy również zapewnić drożność rynien i rur spustowych w warunkach zimowych i spowodować, aby nie gromadził się w nich śnieg i nie tworzyły sople. Łu kasz Sob czyk

ekspert Łukasz Sobczyk Pentair Thermal Management Polska www.pentairthermal.pl

10

☎ 22 331 29 50 @

lukasz.sobczyk@pentair.com

www.instalator.pl

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 11

nr 22014

ABC Magazynu Instalatora

Innowacyjne rozsączanie na niej dochodzi do redukcji zanieczyszczeń. Taka budowa systemu rozsączającego sprawia, że zapotrzebowanie na powierzchnię rozsączania można zmniejszyć nawet o 80% w porównaniu z systemem tradycyjnym, a jego konstrukcja sprawia, iż bakterie występujące w warstwie aeracji mają zawsze dostęp do tlenu. Moduły IN-DRÄN układane są w rzędzie, jeden za drugim.

System działa jako układ pasywny, czyli nie posiada żadnych elementów ruchomych, co czyni instalację łatwą w obsłudze, trwałą i tanią w eksploatacji. INDRÄN przeszedł szereg badań potwierdzających wysoką jakość oczyszczania.

Standardowo osadnik może być przykryty gruntem o miąższości równej 1 m, a wersje wzmocnione osadników mogą przejmować nawet do 1,5 m przykrycia. Ścieki po przejściu przez osadnik płyną do innowacyjnego systemu rozsączania INDRÄN, w którym na powierzchni warstwy filtracyjnej tworzy się błona biologiczna, a

Naj czę ściej dla za sto so wa nia IN -DRÄN potrzeba niewielkiej ilości powierzchni, co ułatwia i przyspiesza montaż. Przy zachowaniu wymogów producenta IN-DRÄN można zastosować prawie w każdych warunkach gruntowych.

Ra fał Ba bik

ekspert Rafał Babik FANN Polska www.fann.pl

m

www.instalator.pl

☎ 534 896 797 @ rafal.babik@fann.pl

11

ABC pasywnych oczyszczalni ścieków – radzi FANN

Montaż tradycyjnej, drenażowej, przydomowej oczyszczalni ścieków wymaga wykonania kilkunasto-metrowych ciągów drenażu rozsączającego. Rozwiązanie IN-DRÄN szwedzkiej firmy FANN pozwala uniknąć tego praco- i czasochłonnego zadania.

Oczyszczalnia IN-DRÄN, podobnie jak tradycyjne oczyszczalnie drenażowe, posiada osadnik gnilny, a jego unikalna konstrukcja bardzo korzystnie wpływa na proces sedymentacji. Firma FANN produkuje osadniki w kształcie prostopadłościanu, co znacznie ułatwia ich montaż, a szczególnie prace polegające na zagęszczeniu gruntu dookoła osadnika.

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 12

ABC Magazynu Instalatora

nr 22014

Nawiew w garażu

Do ro ta Wę grzyn

typ wentylacji należy stosować w garażach zbiorowych, zagłębionych? ● W jakich trybach powinny pracować zespoły nawiewno-wywiewne? ● Jaka powinna być krotność wymian powietrza?

ABC wentylacji

● Jaki

Na początek trochę historii. W czasach powojennych (po 1945 r.) nie budowano garaży dla obywateli, którzy mieszkali w tzw. budownictwie blokowym. Rozwój motoryzacji i niezwykła dbałość o długo wyczekiwany własny samochód wpłynęły na powstawanie garaży wolnostojących, parterowych, ale znajdujących się niedaleko miejsca zamieszkania. Do dnia dzisiejszego takie garaże istnieją i dosyć trudno się ich pozbyć, ponieważ zostały wybudowane za pieniądze właścicieli z włączeniem gruntów, na których stoją. Są to głównie problemy dużych aglomeracji, ponieważ są to obiekty nigdy nieremontowane i szpecące miasto.

12

Obecne tendencje zmierzają do rozwiązań następujących: garaż podziemny (koszt ~25 000,00 zł) lub miejsce postojowe koło budynku (koszt ~5000,00 zł). Są to rozwiązania, które pozbawiły mieszkańców nowo wybudowanych bloków dostępu do piwnic i komórek, ponieważ czynsze za komórki i piwnice są praktycznie takie jak za m2 mieszkania. Dobrym i mniej kosztownym rozwiązaniem jest budowa wolnostojącego, wielopoziomowego garażu dla osiedla zamkniętego lub budynków mieszkalnych z garażami pod wysokim parterem, całkowicie otwartych, które nie wymagają mechanicznej wentylacji. W takich garażach wystarczy stosować wentylację naturalną, poprzeczną, tj. wrota garażu (jeśli jest to garaż zamykany) powinny mieć otwór nawiewny, a w przeciwległej ścianie zewnętrznej otwory wywiewne.

W garażach zbiorowych, zamykanych i zagłębionych, znajdujących się w blokach mieszkalnych, należy stosować wentylację mechaniczną nawiewno-wywiewną. Wywiew zanieczyszczonego powietrza ponad dach wynosi co najmniej 1,5 m nad kalenicę budynku wentylowanego lub przyległego, jeśli znajduje się on w odległości mniejszej niż 30 metrów od wylotu. Wylot powietrza nie powinien być zakończony daszkiem, ponieważ zanieczyszczenia mogą być kierowane na boki i do dołu.

Przy zanieczyszczeniach gazowych prędkość powietrza w kanale łączącym instalację z wyrzutnią ma mieć wartość od 3 do 6 m/s, a prędkość w wyrzutni od 15 do 40 m/s (im większa koncentracja i szkodliwość zanieczyszczeń, tym wyższa prędkość).

www.instalator.pl

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 13

nr 22014

- przy otwartych wrotach może wystarczyć tylko działanie wentylatorów wywiewnych. ● w zimie: - jeśli urządzenia wentylacyjne spełniają również rolę ogrzewania powietrznego, to zespoły nawiewne powinny pracować bez przerwy, przez całą dobę, przy zachowaniu odpowiedniego stosunku powietrza świeżego do obiegowego.

Włączanie i wyłączanie instalacji wentylacyjnej zależy od jakości powietrza w garażu i włączenie poszczególnych sekcji następuje, gdy czujnik niedopuszczalnego stężenia tlenku węgla wykryje przekroczenie wartości NDS. Ile powietrza świeżego trzeba nawiać do garażu, aby osoby w nim przebywające czuły się bezpieczne? Ta ilość zależy od liczby miejsc parkingowych, rodzaju pojazdów i ich ruchu w garażu. Przyjmuje się, że ilość powietrza wentylacyjnego powinna wynieść co najmniej 12 m3/h w odniesieniu do 1 m2 powierzchni garażu. Przy założeniu, że na jeden pojazd przypada 25 m2 garażu, to ilość powietrza wyniesie: Ln = 25 * 12 = 300 m3/h.

Przy ustalaniu krotności wymian należy również wziąć pod uwagę liczbę uruchamianych w ciągu godziny silników, czas ich pracy na biegu jałowym oraz czas przejazdu samochodu przez garaż. Można też przyjąć, że ilość powstającego CO przy pracy silnika na biegu jałowym w ciągu godziny: ● dla małych samochodów ~0,5 m3/h, ● dla większych samochodów ~1,5 m3/h.

Do ro ta Wę grzyn

ekspert Krzysztof Nowak Uniwersal www.uniwersal.com.pl

www.instalator.pl

☎

32 203 87 20 wew. 102

@ krzysztof.nowak@ uniwersal.com.pl

13

ABC wentylacji

Statystyki podają, że ponad 85% wypadków w garażach samochodowych spowodowanych jest obecnością w powietrzu nadmiaru tlenku węgla. Zanieczyszczone powietrze należy odprowadzać w punktach najniżej położonych (~70%) i pod stropem (~30%). Kratki nawiewne i wywiewne powinny być tak usytuowane, aby powietrze przepływało przez cały garaż, szczególnie przez jego dolną strefę, w celu całkowitego i szybkiego usunięcia gromadzących się tam par benzyny i benzolu oraz spalin z wjeżdżających i wyjeżdżających samochodów zawierających tlenek węgla. Zasadą jest również, aby boksy garażowe, jeśli są zamykane, były całkowicie osiatkowane lub co najmniej miały otwory osiatkowane w ściankach działowych na dole i u góry, co zapewni zaplanowany przepływ powietrza.

W dużych garażach, gdzie urządzenia wentylacyjne spełniają również rolę ogrzewania powietrznego, powinno się zapewnić 2-3-krotną wymianę powietrza. Nawiew powinien być tylko powietrzem świeżym.

Zapotrzebowanie na ciepło w garażu jest niewielkie, gdyż wystarcza temperatura +5°C. W garażach jw. powinny pracować dwa zespoły wentylacyjne nawiewne i dwa wywiewne - w następujący sposób: ● w le cie: - przy zamkniętych wrotach i w szczytowym nasileniu ruchu pracują dwa zepoły nawiewno- wywiewne; - przy mniejszym nasileniu ruchu może być wyłączony jeden zespół nawiewno-wywiewny lub mogą być obniżone obroty obydwóch zespołów;

ABC Magazynu Instalatora

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 14

ABC Magazynu Instalatora

nr 22014

Cenny system

ABC kolektorów słonecznych

Je rzy Cho du ra

● Jakie

straty w instalacji solarnej przynosi źle dobrana izolacja? ● Jak optymalnie sterować pracą pompy solarnej?

W wielu wypowiedziach dotyczących cen kolektorów słonecznych pojawia się określenie „tani kolektor słoneczny”, a następnie konkluzja, że skoro tani, to i marny. Koszty te u producenta kolektorów zależą między innymi od wielkości produkcji, gdyż element ten przekłada się na ceny zakupowe komponentów u dostawców. Ile wynosi koszt całkowity?

Odpowiedź na to pytanie jest tajemnicą producentów.

Na koszt zestawu solarnego składają się koszty poszczególnych komponentów. Im precyzyjniej dobrane zestawy ko lek to rów sło necz nych do po trzeb energetycznych w budynku inwestora, tym szybciej mogą się zwrócić nakłady inwestycyjne. Warunkiem jest również prawidłowy montaż oraz eksploatacja ze-

14

stawu solarnego. Koszt instalacji zwróci się tym szybciej, im dłuższy będzie czas pra cy pom py so lar nej w pra wi dło wo funkcjonującym systemie. Pompa winna pracować jedynie w przypadku, gdy kolektory słoneczne są w stanie wyprodukować ciepło użyteczne. Ile energii można stracić w przypadku niewłaściwego doboru komponentów lub parametrów pracy zestawu solarnego? Przyjmijmy, że kolektory słoneczne są „z górnej półki”, a w dodatku w korzystnej cenie. Na czym i ile można stracić?

Aby sprawność kolektorów słonecznych o najwyższej wydajności nie została zniweczona zastosowaniem niewłaściwego zasobnika, trzeba zadbać o jego właściwą konstrukcję. O tym, że powinien posiadać bardzo efektywną izolację, nie trzeba nikogo zapewniać, ale czy to już koniec wymagań? Najważniejsze okazuje się być zapewnienie konstrukcji pozwalającej na tworzenie się w zasobniku warstw temperaturowych.

Dla zmniejszenia kosztów zestawu solarnego oszczędza się nawet na izolacji cieplnej przewodów instalacji. Ile powoduje to strat? W instalacji o długości 20 m, zrealizowanej na rurze o średnicy 18 mm (o grubości izolacji cieplnej 10 mm zamiast 30 mm), może dojść do strat rzędu 40 kWh w skali miesiąca. Jak wielkość ta ma się do energii pozyskiwanej przez kolektory słoneczne? W powyższym zestawieniu kosztów przyjąłem 3 kolektory słoneczne o powierzchni rzędu 6 m2.

Gwarantują one uzysk 525 kWh/m2 w skali roku, to jest 3150 kWh/rok albo in-

www.instalator.pl

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 15

nr 22014

www.instalator.pl

Na wykresie pokazano o ile może się zmniejszyć wskaźnik pokrycia solarnego (udział energii słonecznej w całkowitej energii niezbędnej do zabezpieczenia potrzeb użytkownika) w wyniku niepotrzebnego naruszenia warstw temperaturowych w zasobniku. solarnej. Właściwe nastawy oraz prawidłowy algorytm działania regulatora są więc niezbędne. Wydłużenie efektywnego czasu pracy pompy solarnej uzyskuje się w przypadku, gdy prawidłowo dobrane są różnice temperatur załączania i wyłączania pompy solarnej.

Prawie wszyscy oferenci zestawów solarnych proponują skorzystanie z programów symulacyjnych, które pozwalają na prognozowanie uzysku solarnego zastosowanych kolektorów słonecznych. Niektóre z tych programów są autorstwa producentów kolektorów i wówczas zalecam ostrożność przy ich wykorzystywaniu. Programy te mogą „preferować” własne produkty. Po prostu proponuję zweryfikowanie danych w oparciu o inny niezależny program. Nie ma problemu z pozyskaniem danych odnośnie warunków nasłonecznienia na terenie całej Europy. Problem może natomiast występować z wprowadzeniem tych danych do programu symulacyjnego. dr inż. Je rzy Cho du ra

15

ABC kolektorów słonecznych

nymi słowy 260 kWh/miesiąc. Zła izolacja cieplna przewodów może więc doprowadzić do strat rzędu nawet 15%!

Składnikiem każdego zestawu solarnego jest regulator współpracujący z grupą pompową. Prawidłowa praca regulatora zapewnia uzyskanie oczekiwanej wydajności zestawu solarnego. W przeszłości stosowano regulatory różnicowe bez regulacji prędkości obrotowej pompy solarnej, co prowadziło do zmniejszenia efektywnego czasu pracy instalacji. Jeśli pompa solarna się załączyła, po osiągnięciu przez kolektory słoneczne temperatury zapewniającej różnicę temperatur załączania, to w momencie, gdy wymóg ten nie był zrealizowany, pompa wyłączyła się. W nowoczesnych rozwiązaniach stosuje się regulację prędkości obrotowej pompy solarnej. W regulatorach z regulacją prędkości obrotowej następuje optymalizacja procesu załączania i wyłączania pompy solarnej. Algorytm pracy regulatora jest tak zaprojektowany, że po załączeniu pompy solarnej rejestrowany jest poziom spadku temperatury na kolektorach słonecznych i w przypadku, gdy następuje zmniejszenie temperatury na kolektorach słonecznych poniżej zaprogramowanego poziomu, pompa solarna zmniejsza obroty celem uzyskania mniejszego przepływu na kolektorach.

Dzięki temu następuje większy przyrost temperatury na kolektorach słonecznych w przypadku zmniejszenia się poziomu natężenia promieniowania słonecznego.

Pompa wyłączy się dopiero, gdy układ nie będzie w stanie uzyskać wzrostu temperatury na kolektorach słonecznych, który zapewniłby różnicę temperatur wyłączania pompy solarnej. Efektem jest znaczne wydłużenie efektywnego czasu pracy pompy solarnej, a co za tym idzie - wyższa wydajność instalacji

ABC Magazynu Instalatora

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 16

ABC Magazynu Instalatora

nr 22014

Odporne zawory

ABC instalacji wodociągowej

An drzej Świerszcz ●W

jaki sposób zabezpieczyć system przed zanieczyszczeniem w wyniku przepływu wstecznego? ● Jakiego typu urządzenia zabezpieczające należy stosować?

Niejednokrotnie właściciele ogródków działkowych, którzy na zewnątrz budynku mają zainstalowany zawór kulowy z wężem do podlewania zieleni, skarżą się, że na skutek dużych mrozów zawory ulegają uszkodzeniu (mimo, że przed zimą spuszczana jest z zaworu i rury woda). Jak sobie poradzić z tym problemem?

Każdy zainstalowany punkt poboru wody do picia musi być zabezpieczony przed możliwością wtórnego zanieczyszczenia wody w wewnętrznej instalacji wodociągowej. Aby utrzymać wodę w systemie wodociągowym w stanie zdatnym do spożycia przez ludzi, powinno się zabezpieczyć cały system przed zanieczyszczeniem w wyniku przepływu wstecznego. Woda w podziemnych systemach zraszania sklasyfiko-

16

wana jest w kategorii 4, a w nadziemnych systemach zraszania w kategorii 3. W celu zabezpieczenia wody w instalacji i sieci wodociągowej należy zamontować do podziemnych systemów zraszania urządzenia zabezpieczające typu BA lub GB. Niestety, są one bardzo drogie. Do zabezpieczenia instalacji i sieci w nadziemnych systemach zraszania stosuje się urządzenia zabezpieczające typu CA lub GA. Wyżej wymienione zabezpieczenia antyskażeniowe powinny być zainstalowane zaraz za wodomierzem wody bezpowrotnie zużytej, ale przed kurkiem czerpalnym. Przypominam, że jest to obowiązkowe. Większość kurków czerpalnych z przyłączem do węża nie posiada żadnego zabezpieczenia przed przepływem zwrotnym. W przypadku spadku ciśnienia w instalacji domowej z powodu np. awarii w sieci wodociągowej może dojść do przepływu wstecznego i zassania brudnej wody z podłączonego do zaworu węża ogrodowego. Sytuacja może być bardzo niebezpieczna dla odbiorców wody, jeśli wąż zanurzony jest np. w beczce na wodę lub leży na ziemi zanurzony w kałuży.

Pozostawienie resztek wody w wężu ogrodowym narażonym na promieniowanie słoneczne na dłuższy okres spowoduje szybki rozwój glonów i bakterii w jego wnętrzu.

Kurki kulowe (tak brzmi poprawna nazwa tych urządzeń) z przyłączem do węża są bardzo wrażliwe na niskie temperatury.

Częste otwieranie i zamykanie tych urządzeń powoduje dość szybkie uszkodzenie uszczelek sferycznych i powstanie wycieku wody. Pomimo spuszczenia wody z przewodu doprowadzającego zdarza się,

www.instalator.pl

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 17

nr 22014

wór posiada przesuwny panel przedni, który mocuje się na kołki rozporowe do ściany. Korpus konstrukcji odporny na złamanie zakończony jest gwintowaną końcówką do węża o średnicy 3/4''. Drugi koniec korpusu posiada końcówkę gwintowaną lub (w wersji do wlutowania) króciec miedziany Ø15 mm. Produkowane są również wersje z końcówką do zaprasowywania. Otwarcie zaworu realizowane jest przy pomocy pokrętła motylkowego (nasadowego) lub pokrętła pełnego zamocowanego śrubą. Zastosowanie pokrętła motylkowego wpuszczanego w gniazdo zaworu pozwala na jego szybkie zdjęcie. Dzięki temu „oszczędny” sąsiad z działki nie ma możliwości podkradania wody. Najnowsza wersja zaworu przystosowana jest do bezpośredniego podłączenia wodomierza wody bezpowrotnie zużytej. Korpus przepływomierza zakończony jest gwintowaną końcówką do węża. Zaworem tym powinni zainteresować się również właściciele warsztatów, myjni samochodowych, plantatorzy oraz właściciele szklarni, administratorzy budynków.

An drzej Świerszcz

Twoje notatki

www.instalator.pl

17

ABC instalacji wodociągowej

że jej niewielka ilość zostaje uwięziona we wnętrzu zamkniętej kuli. Po zamarznięciu wody dochodzi najczęściej do rozszczelnienia zaworu lub do pęknięcia korpusu.

Mam w swojej kolekcji takie dwa uszkodzone kurki kulowe. Wszystkie wyżej wymienione problemy związane z zabezpieczeniem instalacji przed przepływem wstecznym, zamarzaniem wody w korpusie oraz spuszczaniem wody z podłączonego węża rozwiązała jedna z firm, specjalizująca się w produkcji armatury sanitarnej.

Już ponad 30 lat temu powstał zawór dostosowany do polarnego klimatu. Zawór posiada odpowiednie zabezpieczenie przed przepływem zwrotnym. Jego konstrukcja jest zgodna z normą PN-EN 1717. Korpus konstrukcji sam się opróżnia z resztek wody, która pozostała po zamknięciu przepływu. Jest to możliwe dzięki specjalnemu wentylowi napowietrzającemu. Gniazdo zaworu zawsze znajduje się wewnątrz ogrzewanego pomieszczenia i przez to nie ulega zamarznięciu.

Długość zaworu dobiera się do grubości ściany, przez którą on przechodzi. Produkowane są następujące długości korpusów: 150, 200, 300, 400 oraz 500 mm. Za-

ABC Magazynu Instalatora

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 18

ABC Magazynu Instalatora

nr 22014

Dobór PC

Mał go rza ta Smu czyń ska

ABC pomp ciepła

● Ile

wynosi czas instalacji pompy ciepła? ● Jaka jest średnia temperatura gruntu w Polsce? ● Jak obliczyć długość kolektora gruntowego?

W domach jednorodzinnych, budynkach użyteczności publicznej najczęściej ma my moż li wość wy ko rzy sta nia do pomp ciepła źródeł naturalnych, których temperatura zależy zarówno od ich rodzaju, jak i pory roku. Są to: woda gruntowa (8-12°C), woda powierzchniowa i grunt (-3 do 5°C), powietrze (-20 do 30°C). Wymieniam celowo w tej kolejności - od źródła charakteryzującego się najwyższą temperaturą.

Czas instalacji pompy ciepła i wykonania kolektora gruntowego poziomego lub kolektora zatapialnego wynosi około 5 dni. Czas instalacji pompy ciepła i wykonania kolektora pionowego lub studni czerpalnej i zrzutowej, gdy dolnym źró-

18

dłem jest woda gruntowa, wynosi około 3 dni. Żywotność pomp ciepła określana jest na poziomie żywotności sprężarki i bez względu na dolne źródło (przy założeniu, że do modułu chłodniczego w pompie ciepła dostarczany jest ten sam czynnik niezamarzający) szacuje się na poziomie 25 lat. Najbezpieczniejszy w użytkowaniu będzie kolektor gruntowy (niektórzy producenci systemów dolnych źródeł dają 50-letnią gwarancję), natomiast nie jesteśmy w stanie przewidzieć, czy jakość i wydajność wody gruntowej, czy też jakość, głębokość i inne parametry zbiorników wody powierzchniowej nie ulegną z czasem zmianom, które mogą mieć wpływ na funkcjonowanie pompy ciepła.

W Polsce średnia temperatura powietrza w pobliżu powierzchni gruntu wynosi ok. 7-9°C. Podobną średnią wartość temperatury przyjmuje grunt w rejonie tzw. pasa neutralnego, na głębokości 1025 m pod powierzchnią. Jest ona wynikową oddziaływań wielu czynników m.in. promieniowania słonecznego, wypromieniowania energii z gruntu, wpływu energii geotermalnej.

Z powodu stosunkowo małego udziału strumienia ciepła, pochodzącego z wnętrza ziemi (0,04 W/m2 do 0,11 W/m2 w stosunku do 1000 W/m2 promieniowania słonecznego), jego udział w bilansie energii przy powierzchni gruntu jest niewielki.

Ciepło zgromadzone w gruncie przekazywane jest do obiegu pompy ciepła bez po śred nio po przez od pa ro wa nie czynnika w rurkach ułożonych w grun-

www.instalator.pl

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 19

nr 22014

ABC Magazynu Instalatora

ABC pomp ciepła

cie lub po śred nio przez wy mien nik gruntowy pionowy lub poziomy, co jest rozwiązaniem najczęściej stosowanym.

Kolektor gruntowy wykonuje się zazwyczaj z rur polietylenowych o średnicy 32-40 mm, w różnych konfiguracjach, jako układy poziome (szeregowe, wężownicowe, spiralne) lub pionowe. W przypadku gruntów o niskim stopniu wilgotności (grunt suchy, piaszczysty) ukła dy spi ral ne mo gą po wo do wać znaczne wychłodzenie gruntu i zamarzanie parownika w pompie ciepła, wobec czego zdecydowanie bardziej bezpieczne jest stosowanie układów płaskich lub kolektorów pionowych. Kolek-

www.instalator.pl

tory poziome, w postaci pętli rur o jednakowej długości, układa się w odległości minimum 0,5-1 m od siebie, na głębokości 30-40 cm poniżej granicy przemarzania gruntu, co stanowi, w zależności od rejonu, 1,2-2,0 m. Kolektor gruntowy pionowy wykonuje się w postaci odwiertów sięgających 150 m, w których umieszcza się rury zgięte w kształcie litery U, które stanowią przewód zasilania i powrotu, w odległości nie mniejszej niż 6 m. Poszczególne przewody kolektora gruntowego łączy się najczęściej za pomocą rozdzielacza w studzience zbiorczej lub rzadziej w budynku (dla małej ilości obwodów).

19

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 20

ABC pomp ciepła

ABC Magazynu Instalatora

nr 22014

Dłu gość ko lek to ra gruntowego możemy określić przy pomocy wzorów matematycznych lub przy wykorzystaniu programów komputerowych (opracowanych przez pro du cen tów tych urządzeń) do wymiarowania dolnych źró deł oraz do bo ru pomp cie pła.

Wszystkie sposoby wymiarowania kolektora gruntowego poziomego i pionowego opierają się na tych samych założeniach.

Przyjmuje się, że z jednego metra kwadratowego gruntu, dla kolektora poziomego, można otrzymać moc 10-40 W, natomiast z jednego metra głębokości sondy można otrzymać moc 30-70 W. Wartości z podanego zakresu dobiera się w zależności od stopnia wilgotności i spójności gruntu (im bardziej wilgotny i spójny grunt, tym wyższy współczynnik przewodzenia ciepła). Przy wykonywaniu projektów i ofert wstępnych, które nie są poparte pełnym rozpoznaniem geologicznym, dla wymiennika pionowego, zaleca się przyjmowanie sugerowanej wartości mocy chłodniczej 40 W/mb, a dla wymiennika poziomego 20 W/m2 (dla parametrów dolnego źródła B0/W35 i czasu pracy sprężarki do 2000 h). Przy określaniu właściwej mocy chłodniczej, pozyskiwanej przez pionowy lub gruntowy wymiennik ciepła, zaleca się wykonanie rozpoznania geologicznego z map geologicznych i wyliczenie średniej wartości współczynnika przewodzenia ciepła l jako średnio ważonej dla różnych warstw gruntu, w którym planowane jest wykonanie kolektora pionowego. Na podstawie tego parametru jesteśmy w stanie określić właściwą wartość mocy chłodniczej danego gruntu.

20

Znając wartość mocy uzyskanej z gruntu (q) oraz moc chłodniczą (Qch) pompy ciepła dobranej dla danego obiektu, możemy obliczyć teoretyczną powierzchnię kolektora poziomego (A) i całkowitą głębokość sond (D) za pomocą uproszczonych wzorów: A = Qch/q; D = Qch/q. Dzieląc wymaganą powierzchnię kolektora poziomego (A) przez odległość pomiędzy przewodami kolektora (s) z zakresu 0,5-1,0 m, możemy obliczyć potrzebną długość rur kolektora poziomego (L): L = A/s. Kolektory pionowe będą zazwyczaj przechodzić przez kilka różnych warstw materiałów. Powoduje to, że praktycznie nie istnieją inne, niż doświadczalne, metody oszacowania możliwości cieplnych odwiertów. Należy pamiętać, aby teoretyczne wyliczenia i przyjęte parametry zweryfikować w oparciu o informacje, dotyczące podłoża geologicznego, przekazywane przez geologów-wiertników i pierwsze odwierty/wykopy, które mogą służyć jako kontrolne.

W przypadku pomp ciepła, pobierających ciepło otoczenia za pomocą pionowych gruntowych wymienników ciepła, zastosowanie zbyt małych wymienników ciepła i długotrwała praca w trybie pełnego obciążenia mogą skutkować przez stosunkowo krótki okres bardzo niskimi temperaturami źródeł ciepła, aż do osiągnię cia dol nej gra ni cy za sto so wa nia pompy ciepła. Dodatkowo może to spowodować długookresowe zmniejszanie się temperatur źródeł ciepła przez kolejne okresy grzewcze, jeżeli nie zapewniono wystarczających okresów regeneracji. dr inż. Mał go rza ta Smu czyń ska

www.instalator.pl

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 21

nr 22014

ABC Magazynu Instalatora

Pelet popularny wania elektrycznego użytkownik nie jest zaabsorbowany kontrolą instalacji. W przypadku peletu, w zależności od instalacji, jednorazowe zasypanie zbiornika wystarcza na około 3-7 dni. Dodatkowo niska zawartość popiołu w pelecie sprawia, że wybieranie popielnika w sezonie grzewczym odbywa się raz na miesiąc. Istnieje wiele typów kotłów na pelet drzewny, dlatego przed zakupem należy dostosować konstrukcję, rodzaj opału oraz moc grzewczą do specyfiki budynku. W tabeli pokazano skróconą charakterystykę segmentów użytkowników kotłów.

Kotły na paliwo stałe wymagają ponadto wydzielonej kotłowni, wentylacji grawitacyjnej i komina, który jest wyprowadzony ponad dach. Przepisy nie określają, jak duże powinno być to pomieszczenie, jest mowa, że dostęp do wyczystek kotła i komina powinien być wygodny, a odstęp między ścianą i przodem kotła to minimum 1 m. Dodatkowo należy wygospodarować miejsce na zasobnik ciepłej wody użytkowej, ponieważ wszystkie kotły na paliwo stałe są jednofunkcyjne, co oznacza, że wymagają zasobnika.

NFOŚiGW wprowadził w 2012 roku nowy program dla osób fizycznych chcących wybudować dom o wysokich wskaźnikach energetycznych. Na tej podstawie można ubiegać się o dopłatę do kredytu hipotetycznego. Wstępnie zaproponowano dopłatę w wysokości 30 tys. zł brutto przy zapotrzebowaniu na energię od 16 do 30 [kWh/(m² * rok)], a przy zapotrzebowaniu do 15 [kWh/(m² * rok)] - 50 tys. złotych brutto.

Prze my sław Bień kow ski

www.instalator.pl

21

ABC ogrzewania

Popularność peletu notuje wzrost od 2004 roku, w którym wyprodukowano 120 tys. ton tego biopaliwa. W roku 2012 produkcja peletu wyniosła w Polsce 600 tys. ton! Ponadto rośnie liczba instalacji na ekologiczne paliwo. Według IEO w 2012 roku w Polsce w użytkowaniu było ok. 90 tys. kotłów na biomasę.

Obecnie w Polsce zużywamy około 140 PJ energii biomasy do ogrzewania domów jednorodzinnych. Przyjmując średnią wartość sprawności kotła (60%), do ogrzania domów oraz produkcji c.w.u. wykorzystujemy 84 PJ (140 * 0,6 = 84 PJ). Dana ilość wystarcza do ogrzania 1 mln domów jednorodzinnych o powierzchni 150 m².

Inwestor rozważający wybór peletu musi zadbać o miejsce do jego magazynowania.

Odpowiednim miejscem są garaże, piwnice lub przybudówki, które uchronią pelet przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych, mogąc jednocześnie spełniać rolę małej kotłowni. Dodatkowym czynnikiem, który należy wziąć pod uwagę, jest komfort stosowania danego paliwa. W przypadku stosowania gazu ziemnego czy ogrze-

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 22

ABC Magazynu Instalatora

nr 22014

ABC ogrzewania

Kontrola CO Co roku w okresie jesienno-zimowym dochodzi do zaczadzeń. Powszechnie uważa się, że ich przyczyną są wadliwe urządzenia grzewcze, tymczasem prawda jest inna. Aby nie paść ofiarą tlenku węgla, należy przede wszystkim zapewnić, nawet w mroźne dni, dopływ świeżego powietrza do pomieszczeń, w których pracują termy i kotły.

Wpływ na bezpieczeństwo użytkowników urządzeń grzewczych ma głównie ich zachowanie, ale także stan całej instalacji i przewodów kominowych. Urządzeniami grzewczymi najczęściej stosowanymi w prywatnych domach są termy i kotły. Termy, czyli przepływowe podgrzewacze wody, montowane są głównie w blokach i kamienicach, natomiast kotły w domach jednorodzinnych.

Oba typy urządzeń do prawidłowej pracy potrzebują świeżego powietrza. Termy i kotły konwencjonalne (z otwartą komorą spalania) czerpią je z pomieszczenia, w którym się znajdują, a kotły kondensacyjne (z zamkniętą komorą spalania) zasilane są w powietrze zewnętrzne. W pomieszczeniach, w których montuje się kotły i termy, zawsze powinny być drożne kratki wentylacyjne i drzwi z otworami wentylacyjnymi, jednak bardzo często nieświadomi zagrożeń mieszkańcy maskują otwory wentylacyjne na zimę, aby było... cieplej. W ten sposób zmniejszają wydatki na ogrzewanie, ale sprowadzają też na siebie śmiertelne zagrożenie. Źle pojęta oszczędność i nadmierna szczelność pomieszczeń mogą doprowadzić do odcięcia dopływu powietrza ze-

22

wnętrznego, zakłóceń ciągu kominowego i niekontrolowanej emisji spalin, a niekiedy do wypadków.

Tlenek węgla jest ubocznym produktem procesu spalania. Jego zwiększona, zagrażająca ludzkiemu życiu, emisja wynika z niepełnego spalania paliw stałych, ciekłych i gazowych, co z kolei spowodowane jest brakiem dopływu właściwej ilości powietrza (tlenu) do urządzenia grzewczego. Tlenek węgla to gaz wyjątkowo niebezpieczny, ponieważ nie ma zapachu, smaku ani barwy, bywa więc nazwany „cichym zabójcą”. Łączy się z hemoglobiną 300 razy łatwiej niż tlen i dlatego w ciele wdychającego go człowieka ilość tlenu transportowanego z płuc do tkanek drastycznie spada. Dodatkowo tlenek węgla zwiększa stabilność połączenia hemoglobiny z tlenem i utrudnia przenikanie go do tkanek, co jeszcze bardziej pogłębia efekt ich niedotlenienia i może doprowadzić w skrajnych przypadkach nawet do śmierci.

Chociaż obowiązujące przepisy wymagają, aby wszelkie zmiany w podłączeniach kominowych, w tym wymiana i instalacja nowych urządzeń grzewczych, były poprzedzone wydaniem stosownej opinii kominiarskiej, do tragedii przyczyniają się często samowolne przeróbki instalacji w domach i mieszkaniach.

Często przyczyną zaczadzeń są nieprawidłowe podłączenia kominowe, złe wyprowadzenie przewodów ponad dachem, brak szczelności przewodów i łączników oraz brak drożności przewodów wynikający na przykład z zalegania w nich sadzy, a

www.instalator.pl

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 23

nr 22014

www.instalator.pl

odcina dopływ gazu do palnika w przypadku słabego ciągu kominowego lub jego braku i zapobiega w ten sposób wypływowi spalin do pomieszczenia. Kotły gazowe z zamkniętą komorą spalania wyposażone są w presostat, który wyłącza urządzenie przy niewłaściwym dopływie powietrza do spalania lub przy zakłóceniach w odprowadzaniu spalin. Nad bezpieczeństwem czuwają też czujniki temperatury, które wyłączają urządzenie, kiedy przekroczona zostanie temperatura ustawiona przez użytkownika i termostaty graniczne, które zabezpieczają instalację przed przekroczeniem maksymalnej temperatury dopuszczalnej. Z kolei ograniczniki temperatury bezpieczeństwa chronią wymiennik ciepła przed przegrzaniem i wyłączają grzejnik termy lub kocioł po przekroczeniu temperatury granicznej. Ciekawym rozwiązaniem jest także zawór bezpieczeństwa, który zabezpiecza urządzenia przed przekroczeniem dopuszczalnego ciśnienia (np. 3 bary). Coraz popularniejsze staje się instalowanie detektorów tlenku węgla w pomieszczeniach, w których znajdują się urządzenia grzewcze. Warto jednak pamiętać, że aby nie doszło do tragedii, trzeba przede wszystkim zapobiec niekontrolowanej emisji tlenku węgla.

Mi ro sław An tos, Krzysz tof Mil cza rek Fot. z arch. Junkers.

23

ABC ogrzewania

także brak właściwej wentylacji pomieszczeń (wywiewnej i nawiewnej) oraz brak należytej dbałości o stan techniczny urządzeń, czyli brak serwisu. Zgodnie z wynikami badania przeprowadzonego na zlecenie Bosch Termotechnika prawie co piąte urządzenie grzewcze używane w Polsce ma co najmniej dziesięć lat. Mimo tego 30% użytkowników kotłów i term nie wykonuje ich regularnych przeglądów. Częściej na okresowe kontrole decydują się mieszkańcy miast, a aż 25% wiejskich gospodarstw korzystających z urządzeń grzewczych nigdy nie wykonało ich okresowego przeglądu.

Pracujące niemal bez przerwy urządzenia grzewcze narażone są na duże zużycie eksploatacyjne i zanieczyszczenie mechanizmu. Z tego względu absolutną koniecznością jest przeprowadzanie regularnych przeglądów.

Czynności kontrolno-konserwacyjne urządzeń grzewczych powinny być poprzedzone okresową kontrolą i czyszczeniem przewodów kominowych, ponieważ tylko wtedy można prawidłowo wyregulować urządzenie i zapewnić jego właściwą eksploatację, a co za tym idzie - zmniejszyć wydatki na ogrzewanie.

Prawidłowo eksploatowane i regularnie konserwowane kotły lub termy nie stanowią zagrożenia dla użytkownika. Czołowi producenci stosują w swoich urządzeniach szereg zwiększających bezpieczeństwo rozwiązań. Są wśród nich zabezpieczenia przeciwwypływowe (jonizacyjne lub termoelektromagnetyczne), które odcinają dopływ gazu do palnika, gdy płomień zgaśnie, np. z powodu przerwy w dostawie gazu i w ten sposób wykluczają ryzyko ulatniania się gazu. Urządzenia wyposaża się też w czujnik ciągu kominowego (czujniki występują w urządzeniach z grawitacyjnym odprowadzeniem spalin), który

ABC Magazynu Instalatora

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 24

ABC Magazynu Instalatora

nr 22014

ABC wentylacji

Odzysk ciepła Współczesne budownictwo nie szuka odpowiedzi na pytanie, czy należy stosować systemy wentylacji wymuszonej - mechanicznej. Dziś należy odpowiedzieć sobie na pytanie, jakie rozwiązanie należy zastosować, aby uzyskać oszczędności i zapewnić wymagane parametry komfortu, pamiętając jednocześnie, że źle dobrane rozwiązanie może przysporzyć więcej strat niż korzyści.

Podstawowym celem systemów wentylacji mechanicznej jest zapewnienie odpowiednich parametrów komfortu. Jeśli nie ma specjalnych wymagań oraz technologii, a głównym zadaniem systemu jest utrzymanie komfortu człowieka, należy przyjąć parametry powietrza pokazane w tabeli.

Dodatkowo należy zwracać uwagę na jakość powietrza w pomieszczeniach. Szczególnie jakość powietrza oceniana poprzez stężenie dwutlenku węgla i innych zanieczyszczeń jest istotnym parametrem decyzyjnym w czasie doboru systemu i urządzeń wentylacyjnych.

Dobrze dobrane rozwiązanie, zaprojektowane indywidualnie dla danego obiektu, gwarantuje niskie koszty eksploatacji w połączeniu z utrzymywaniem wymaganych parametrów komfortu. Nie ma jednego rozwiązania, które spełni wszystkie wymagania i oczekiwania. Różnorodność budynków oraz systemów przy jednoczesnym rozwoju techniki sprawia, że każdorazowo trzeba indywidualnie rozpatrywać rodzaj zastosowanego urządzenia oraz sposób wykonania całego systemu, dlatego wybór rozwiązania powi-

24

nien mieć charakter indywidualny. Inne rozwiązanie zastosujemy dla obiektów mieszkalnych, a inne dla obiektów użyteczności, w których osiągnięcie założonych parametrów jest warunkiem funkcjonowania obiektu. Osobną grupę stanowią pomieszczenia specjalne, w których warunki klimatyczne oraz stosowane rozwiązania są podyktowane przeznaczeniem lub technologią.

Spełnienie zadanych parametrów jest możliwe tylko w przypadku zastosowania urządzeń o szerokim zakresie funkcji. Nie zawsze ma to uzasadnienie ekonomiczne, a często jest niemożliwe, np. ze względu na ograniczenia architektoniczne, technologiczne itp., dlatego wybór systemu powinien być wielokryterialny z uwzględnieniem następujących aspektów: ● rodzaj oraz wielkość budynku, ● osiągnięcie wymaganych parametrów powietrza, ● ilość przebywających osób, ● możliwości montażowe oraz serwisowe, ● założenia ekonomiczno-inwestycyjne, ● możliwości zastosowania odzysku energii z powietrza usuwanego, ● wymagania specjalne, ● aktualne przepisy i normy.

Uwzględniając powyżej kryteria, można wyodrębnić grupy obiektów, w których stosuje się urządzenie wentylacyjno-klimatyzacyjne: ● Grupa pierwsza Urządzenia kompaktowe, stosowane w obiektach mieszkalnych, charakteryzują się niewielkimi gabarytami, cichą pracą oraz wysokim stopniem sprawności odzysku ciepła. Niestety urządzenie tego typu, z zało-

www.instalator.pl

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 25

nr 22014

www.instalator.pl

Urządzenia tego typu często działają w oparciu o indywidualnie przygotowaną aplikację. Automatyka sterująca reguluje pracą układu, optymalizując zużycie energii poprzez odzysk energii, przy jednoczesnym uzyskaniu założonych parametrów komfortu.

Przykładowa regulacja temperatury powietrza w pomieszczeniu lub temperatury powietrza nawiewanego do pomieszczeń przez układ sterowania przebiega następująco: - w pierwszej kolejności odzyskiem ciepła/chłodu przez regulacje pracą wymiennika obrotowego, - w drugiej kolejności załączana jest nagrzewnica bądź chłodnica. ● Rozwiązania specjalne Pomieszczenia i obiekty o specjalnym przeznaczeniu wymagają indywidualnego podejścia do systemu. Centrale wentylacyjne są nie tylko konfigurowane pod kątem zapewnienia wymaganych parametrów klimatycznych, ale charakteryzują się przy tym specjalnym wykonaniem elementów składowych.

Przykładem są centrale obsługujące pomieszczenia o dużych zyskach wilgoci (np. zespoły basenowe), wysokich wymaganiach higienicznych (pomieszczenia czyste, np. sale operacyjne, produkcja farmaceutyczna) lub akustycznych (sale koncertowe, studia nagraniowe). Bez względu na charakter budynku oraz rodzaj zastosowanego rozwiązania należy pamiętać o prawidłowym zaprojektowaniu i wykonaniu całej instalacji rozprowadzającej.

Dodatkowym aspektem prawidłowego funkcjonowania systemów wentylacji mechanicznej jest regularny serwis, gdyż bez tego nawet najlepsze urządzenie nie spełni swojej funkcji, nie poprawi warunków klimatycznych w budynku, a w skrajnym przypadku może doprowadzić do ich pogorszenia.

Sła wo mir Men cel

25

ABC wentylacji

żenia, nie uniemożliwiają pełnej kontroli nad parametrami dostarczanego powietrza i zwykle spełniają podstawowe zadania, jakie stawia się tego typu urządzeniom: - filtracja w zakresie klasy EU3-EU7, - odzysk ciepła lub wilgoci (wynikowy), - dogrzewanie powietrza świeżego realizowane przez nagrzewnicę lub systemy gruntowego wymiennika ciepła (GWC), - chłodzenie powietrza nawiewanego realizowane wynikowo przez systemy GWC, rzadziej chłodnice lub powietrzne pompy ciepła, stanowiące uzupełnienie systemów wentylacji.

Układy wentylacyjne z odzyskiem ciepła w domach i mieszkaniach powinny być dobierane z uwzględnieniem odpowiedniej wymiany powietrza, zapewniając skuteczną wentylację. Należy pamiętać, że nie zastępują instalacji ogrzewania lub chłodzenia działających w funkcji zadanych parametrów komfortu, ale je wspomagają, ograniczając zużycie energii pierwotnej. ● Grupa druga Inaczej jest w obiektach komercyjnych użyteczności publicznej, w których system wentylacji mechanicznej może realizować również funkcję grzania, chłodzenia, dowilżania-osuszania w szerokim zakresie wydajności. W zależności od zapotrzebowania może wykonywać pełną obróbkę powietrza, gwarantując uzyskanie wymaganych parametrów powietrza w budynku. W tej grupie obiektów założone parametry osiągane są poprzez poszczególne sekcje centrali wentylacyjno-klimatyzacyjnej. Odpowiednia konfiguracja sekcji w centrali zapewnia przygotowanie powietrza o odpowiednich parametrach przy optymalnym wykorzystaniu innych mediów.

Dodatkowo urządzenia, ze względu na wykonanie, mogą być stosowane wewnątrz, jak i na zewnętrza budynków, co ułatwia optymalne dopasowanie systemu bez specjalnej ingerencji w istniejącą architekturę.

ABC Magazynu Instalatora

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 26

ABC Magazynu Instalatora

nr 22014

Separacja wskazana

Pa weł Gór ny

ABC kanalizacji

● Jak

działa separator substancji ropopochodnych? ● Jakie wyróżniamy klasy separatorów?

Tak jak zapowiedziałem w poprzedniej części artykułu („Wo da bez tłusz czu”,, Po rad nik ABC „Ma ga zy nu In sta la to ra” 12/2013 przyp. red.), dziś omówię separatory substancji ropopochodnych i przydomowe oczyszczalnie ścieków.

Wzrastająca wrażliwość na sprawy ochrony środowiska doprowadziła do bardziej świadomego obchodzenia się z wodą. Woda zanieczyszczona olejami, tłuszczami i cieczami lekkimi nie może być odprowadzana do kanalizacji publicznej. Ścieki zawierające oleje i tłuszcze łatwo powodują zatkanie przewodów, jeśli tłuszcz utwardzi się przy schłodzeniu. Agresywne opary i kwasy tłuszczowe atakują żeliwne przewody rurowe i bardzo szybko prowadzą do ich uszkodzeń.

Obowiązujące w Polsce przepisy i normy nakładają obowiązek stosowania urządzeń podczyszczających ścieki i precyzują wartości dopuszczalne zanieczyszczeń. Wa-

26

runki, jakie powinny spełniać ścieki odprowadzane do wód i ziemi, reguluje rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 lipca 2004 r. (Dz. U. 04.168.1763), a rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 20 lipca 2002 r. (Dz. U. 02.129.1108) określa obowiązki dostawców ścieków przemysłowych oraz warunki wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych.

W poprzedniej części omówione zostały separatory tłuszczu. Dziś zapowiedziane dwa rodzaje urządzeń. ● Separatory substancji ropopochodnych Zgodnie z normą PN EN 858 ścieki ze stacji benzynowych, myjni samochodowych oraz parkingów muszą być odprowadzane przez separatory substancji ropopochodnych. W separatorach substancji ropopochodnych, dzięki grawitacji, następuje oddzielenie cięższych elementów w osadniku oraz cieczy lekkich (olejów, benzyn) na powierzchni wody. Dodatkowo w separatorach może być wykorzystane zjawisko koalescencji, czyli łączenia się drobin oleju w większe krople, co sprzyja oddzielaniu się ich od wody. O ile przepisy lokalne nie stanowią inaczej, separatory muszą być wyposażone w zamknięcie samoczynne zabezpieczające przed przedostaniem się oleju do kanalizacji w przypadku przekroczenia maksymalnej pojemności oleju. Separatory substancji ropopochodnych mogą być wykonane z polietylenu, co zapewnia niską masę i wygodę w transporcie. Specjalna konstrukcja dna sprawia, iż mogą być przewożone za pomocą wózka widłowego. Posiadają zintegrowany osadnik. Są zabudowywane w ziemi, wyposażone w re-

www.instalator.pl

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 27

nr 22014

www.instalator.pl

Separatory substancji ropopochodnych (fot. z arch. Kessel) metodą rotacyjną zbiornika z polietylenu LLD, szczelnego, wytrzymałego na wodę gruntową, dzięki czemu gwarantuje szczelność oraz trwałość. Wewnątrz zbiornika znajduje się monolityczna ścianka dzieląca oraz kolumna czyszcząca, którą montuje się w zbiorniku bez użycia narzędzi ze zintegrowanym urządzeniem do pobierania próbek. Kolumna czyszcząca, w której znajduje się energooszczędne urządzenie napowietrzające, przy konserwacji może być w całości lub częściowo wyjmowana ze zbiornika. W skład oczyszczalni wchodzi również nasada z możliwością regulowania wysokości. Produkt ten charakteryzuje się niewielkim zużyciem energii elektrycznej, a także możliwością samoczynnego przełączenia na działanie w trybie oszczędzania energii, gdy nie ma dopływu ścieków. Jest to tzw. tryb urlopowy. Proces oczyszczania przebiega w sześciu fazach, a cały cykl trwa osiem godzin. Rozwój technologii powoduje ciągły wzrost wymagań dotyczących trwałości produktów oraz ochrony systemu kanalizacyjnego przed substancjami szkodliwymi i niebezpiecznymi. Wszyscy producenci wyrobów z branży sanitarnej stale udoskonalają swoje produkty, aby uchronić środowisko przed degradacją.

Pa weł Gór ny

27

ABC kanalizacji

gulowane nasady teleskopowe zaopatrzone we włazy kl. B 12 t lub D 40 t. Separatory cechuje absolutna szczelność do samej powierzchni gruntu. Norma PN EN 858 rozróżnia dwie klasy separatorów w zależności od stopnia oczyszczenia: - separatory kl. I, gdzie zawartość oleju na odpływie nie przekracza 5,0 mg/l wg badań określonych przez normę - np. separatory koalescencyjne; - separatory kl. II, gdzie zawartość oleju na odpływie nie przekracza 100 mg/l wg badań określonych przez normę - np. separatory grawitacyjne.

Separatory wykonywane są w obu klasach o rożnych wielkościach przepływu.

Mogą być też wyposażone w by-pass, co kilkakrotnie zwiększa przepływ maksymalny. Kolejnym produktem przyjaznym środowisku mogą być monolityczne, absolutnie szczelne studnie do systemów kanalizacyjnych, które wytwarzane są metodą formowania rotacyjnego bez jakiegokolwiek spawania elementów. Gwarantuje to ich bardzo wysoką wytrzymałość mechaniczną, a brak połączeń na uszczelki wyklucza błędy montażowe i nieszczelność na łączeniach. Szczelność takich studni jest ich niekwestionowaną zaletą, ponieważ pozwala zapobiec eksfiltracji, mogącej powodować dodatkowe zanieczyszczenie środowiska oraz procesowi infiltracji wód gruntowych, co może prowadzić do przepełnienia kanalizacji. ● Przydomowe oczyszczalnie ścieków Tam, gdzie nie ma możliwości odprowadzenia ścieków do kolektora, można zastosować przydomową oczyszczalnię ścieków, np. z sekwencyjnym reaktorem biologicznym (SBR), która nadaje się do każdych warunków zabudowy niezależnie od wielkości działki czy warunków gruntowo-wodnych. Oczyszczalnia tego typu składa się ze stabilnego, monolitycznego, wykonanego

ABC Magazynu Instalatora

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 28

ABC Magazynu Instalatora

nr 22014

Prysznic bez brodzika

ABC instalacji kanalizacyjnej

Łu kasz Szy pow ski Prysznic z odpływem na poziomie posadzki to jeden z najpopularniejszych trendów w nowoczesnych łazienkach. Takie rozwiązanie jest nie tylko atrakcyjne wizualnie, ale również niezwykle praktyczne i higieniczne. Realizacja tego rodzaju projektów nie była do tej pory często możliwa w istniejącej już łazience. Jednak na rynku pojawiły się specjalne odpływy o niewielkiej wysokości montażowej, co pozwala instalować je nawet w podłogach o bardzo niskiej konstrukcji. Są to rozwiązania zaprojektowane specjalnie do pomieszczeń remonto-

Idealne przy remontach: superpłaskie odpływy Advantix mają wysokość zabudowy od 62 do 67 mm. (Fot. Viega).

28

wanych. Dzięki bardzo niskiej wysokości zabudowy - od 62 do 67 mm - są one idealne w przypadku renowacji łazienki. Pomimo tak płaskiej konstrukcji wszystkie odpływy zachowują wysoką wydajność: od 0,4 do 0,5 l/s. Po zamontowaniu odpływu na zewnątrz widoczny jest jedynie elegancki ruszt, idealnie zlicowany z powierzchnią posadzki.

Wysokość zamknięcia wodnego, która wynosi 25 mm, gwarantuje skuteczną ochronę przed nieprzyjemnymi zapachami. Specjalna konstrukcja syfonu eliminuje również ryzyko zasysania zwrotnego.

Wszystkie odpływy są samoczyszczące. Zaprojektowano je w taki sposób, że odpływająca woda zabiera ze sobą wszystkie zanieczyszczenia, a nawet włosy.

Projektując prysznic z odpływem na poziomie posadzki, musimy pamiętać przede wszystkim o zapewnieniu optymalnej wydajności odwodnienia (zwłaszcza w przypadku deszczownic) oraz o zachowaniu właściwego spadku zarówno rury odpływowej, jak i podłogi. Płytki należy zawsze układać w kierunku do kratki lub rusztu.

Kolejna kluczowa kwestia to uszczelnienie odpływu, które zagwarantuje nam bezproblemową eksploatację przez wiele lat. Rozwiązaniem może tu być stosowane przez nielicznych producentów podwójnego zabezpieczenia. Pierwsze stanowi zakotwienie odpływu w jastrychu za pomocą specjalnego kołnierza. Drugim jest mata uszczelniająca, która dodatkowo chroni strefę przejściową. Mata ta jest montowana bezpośrednio w warstwie uszczelnienia. Łu kasz Szy pow ski

www.instalator.pl

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 29

nr 22014

ABC Magazynu Instalatora

Miedź w podłodze

www.instalator.pl

trwały, sprawdzony od dziesięcioleci metal odporny na starzenie, ● absolutnie nierdzewne, ● absolutnie gazoszczelne (nie istnieje dyfuzja tlenowa przez ścianę rury do wody grzewczej - odpada konieczność katalizy wody lub stosowania wymienników ciepła; chroni to przed korozją części stalowe - kocioł, rozdzielacz), ● odporne na podwyższoną temperaturę wody grzewczej - przy awarii automatyki nie powstają szkody w rurze, ● odporne na ewentualne dodatki do wody grzewczej (obniżające temperaturę krzepnięcia), ● łatwe do gięcia, ● odporne na napięcia powstałe przy gięciu, ● bezproblemowa, pewna i łatwa technika łączeń.

Na rynku dostępne są kompletne systemy ogrzewania płaszczyznowego wykorzystujący rury miedziane, które z jednej strony są doskonałymi rurami rdzeniowymi, z drugiej zaś materiałem, który daje się świetnie układać. Rdzeniowa rura miedziana Cu-DHP, wykonana zgodnie z normą PN-EN 1057 dostępna w postaci zwiniętego kręgu, odznacza się wyjątkową plastycznością. Można ją bez wysiłku i nakładu sił odwijać i układać. Systemy wodnego ogrzewania podłogowego wykonane z rur miedzianych nadają się do następujących zastosowań: jastrychów mokrych, zabudów suchych, przy konstrukcji podłogi o małej wysokości czy jastrychów z lanego asfaltu. ●

Ka zi mierz Za krzew ski

29

ABC ogrzewania

Wod ne ogrze wa nie płasz czy zno we (podłogowe i ścienne) należy do typu ogrze wa nia ni sko tem pe ra tu ro we go wielkopłaszyznowego, w którym temperatura czynnika grzewczego jest dużo niż sza w po rów na niu z tra dy cyj nym ogrzewaniem grzejnikowym, co daje duże oszczędności energii. Zastosowanie wodnego ogrzewania płaszczyznowego (podłogowego i ściennego) daje wiele korzyści, między innymi: ● wysoki komfort cieplny ze względu na korzystny i równomierny rozkład temperatur, zbliżony do idealnego, ● dzięki niskiej temperaturze wody grzewczej możliwość wykorzystania alternatywnych źródeł ciepła - pompy ciepła, kotły kondensacyjne, kolektory lub absorbery energii słonecznej, ● możliwość utrzymania temperatury powietrza w ogrzewanym pomieszczeniu niższej o ok. 2ºC niż przy ogrzewaniu grzejnikowym (przy tym samym odczuciu komfortu), ● względy architektoniczne - brak grzejników często ograniczających architektoniczne kształtowanie i umeblowanie pomieszczenia (kościoły, obiekty zabytkowe), ● czystość - bez kurzu i brudu na grzejnikach, ● brak prądów konwekcyjnych powietrza, ● zdolność samoregulacji.

Do wodnych systemów ogrzewania podłogowego stosuje się wiele rodzajów rur, ale tylko nieliczne jako element grzej ny wy ko rzy stu ją spraw dzo ne od dzie się cio le ci w ogrzew nic twie ru ry miedziane, które charakteryzują się następującymi zaletami: ● doskonałe przewodnictwo ciepła,

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 30

ABC Magazynu Instalatora

nr 22014

Grzanie i chłodzenie (3)

Piotr Cel mer

prosty klimatyzator może grzać przy niższych temperaturach? ● Jak poprawić parametry pracy klimatyzatora grzewczo-chłodzącego?

ABC klimatyzacji

● Kiedy

Zgodnie z zapowiedzią z poprzedniego artykułu („Grza nie i chło dze nie - 2”, Po rad n ik ABC „Ma g a z y n u In s ta l a t o r a” 12/2013 - przyp. red.) dziś odpowiem na pytanie, czy i kiedy prosty klimatyzator może grzać przy niższych temperaturach powietrza zewnętrznego.

Oto przykłady stosowanych rozwiązań: ● Zastosowanie kapilary o większym dławieniu strumienia pozwala na eksploatację urządzeń klimatyzacyjnych w trybie pompy ciepła do temperatur powietrza zewnętrznego około -5°C. Wady: poprawienie parametrów grzania odbywa się kosztem parametrów chłodzenia - projektowane większe ciśnienie skraplania w trybie chłodzenia zwiększa stopień sprężania

30

sprężarki, co z kolei powoduje większe zużycie energii elektrycznej i intensywniejsze zużywanie się elementów sprężarki; w trybie chłodzenia przy temperaturach powietrza zewnętrznego poniżej 30°C konieczne jest stosowanie regulatorów obrotów wentylatora wymiennika zewnętrznego - jego brak najczęściej prowadzi do oblodzeń wymiennika w jednostce wewnętrznej. Tego typu urządzenia są powszechnie sprzedawane w Polsce z uwagi na niską cenę modernizacji. ● Zastosowanie dwóch kapilar pracujących równolegle lub szeregowo pozwala na eksploatację urządzeń klimatyzacyjnych w trybie grzania do temperatury powietrza zewnętrznego około 8°C. Dzięki dwóm kapilarom i jednemu zaworowi zwrotnemu otrzymujemy dwie różne charakterystyki dławienia. Przepływ z mniejszym dławieniem wykorzystywany jest dla trybu pracy chłodzenia, przepływ z większym dławieniem stosowany jest w trybie pracy grzania. Poprawa parametrów grzania nie odbywa się kosztem parametrów chłodzenia.

Klimatyzatory grzewczo-chłodzące z takim rozwiązaniem są również powszechnie sprzedawane w Polsce. ● Zwiększenie wydatków powietrza wentylatorów jednostek wewnętrznej i regulacja wydatku powietrza wentylatora jednostki zewnętrznej - dzięki temu rozwiązaniu zmniejszeniu ulegną różnice temperatur pomiędzy odparowaniem i powietrzem zewnętrznym w funkcji oszronienia wymiennika ciepła oraz pomiędzy skraplaniem i powietrzem w ogrzewanym pomieszczeniu. Przy tym zachowanym stop-

www.instalator.pl

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 31

nr 22014

i wentylator o większym zakresie regulacji wydatku powietrza. Taka budowa jednostki wewnętrznej pozwala utrzymać na możliwie niskim poziomie różnicę temperatur parowania i powietrza zewnętrznego niezależnie od stopnia zaszronienia wymiennika ciepła. Prawdopodobnie oferowane tego typu urządzenia wyposażone są w elektroniczne zawory rozprężne, sprężarki z inwerterową regulacją chłodniczą i zwiększone wydatki powietrza. Tak skonstruowane klimatyzatory umożliwią skuteczne grzanie nawet do temperatury powietrza zewnętrznego -20°C. Jedyną ich wadą jest wysoki koszt zakupu urządzeń.

Nie są to jedyne aspekty skutecznego działania pompy ciepła.

Piotr Cel mer Rys. Przykładowy schemat chłodniczy jednostki zewnętrznej z dwiema kapilarami połączonymi szeregowo. W trybie chłodzenia freon przepływa przez kapilarę 1 (capilary tube 1) i zawór zwrotny. W trybie grzania zawór zwrotny uniemożliwia przepływ freonu obejściem, musi on przepłynąć przez obie kapilary (capilary tube 1 i capilary tube 2), pokonując ich sumaryczny opór.

Czy jesteś już naszym fanem na Facebooku? www.facebook.com/MagazynInstalatora www.instalator.pl

31

ABC klimatyzacji

niu sprężania sprężarki możliwa będzie eksploatacja pompy ciepła przy temperaturze powietrza zewnętrznego około 10°C. Wadą rozwiązania jest konieczność zastosowania elektronicznych układów sterowania prędkością obrotową wentylatorów w jednostkach wewnętrznej i zewnętrznej, co jest znacznie droższe w produkcji. Inną wadą jest zwiększenie poziomu emitowanego hałasu przez wentylator jednostki wewnętrznej. ● Zastosowanie elektronicznego zaworu rozprężnego - czasem jest to sekcja z kapilarą. Zawór ten umożliwia sterowanie przegrzaniem freonu i utrzymanie go na bardzo niskim poziomie sięgającym nawet 2 K. Klimatyzatory wyposażone w tego typu zawór wyposażone są w wentylatory o zwiększonym wydatku powietrza w trybie grzania, co w sumie umożliwia pracę nawet do -15°C. Wadą jest konieczność rozbudowy systemu sterowania i jego wysoki koszt, stąd obecnie dla małych wydajności chłodniczych stosuje się je wyłącznie w agregatach z inwerterową regulacją wydajności chłodniczej. ● Ostatnim sposobem na poprawę parametrów pracy klimatyzatora grzewczo-chłodzącego jest jego projektowanie pod kątem pracy pompy ciepła. Są to urządzenia pełniące rolę jedynych lub głównych źródeł ciepła. Jednostki wewnętrzne mają powierzchnię wymiany ciepła powiększoną nawet o 50% w stosunku do zwykłych klimatyzatorów grzewczo-chłodzących, co umożliwia obniżenie ciśnienia i temperatury skraplania. Jednostki zewnętrzne posiadają przewymiarowane wymienniki ciepła z lamelami o większym rozstawie lamel

ABC Magazynu Instalatora

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 32

ABC Magazynu Instalatora

nr 22014

ABC ogrzewania

Stałe paliwo Najczęściej kupowanymi kotłami na paliwa stałe są kotły komorowe, tzn. klasyczne zasypowe, oraz kotły z automatycznym podawaniem paliwa, głównie retortowe. Dzięki prostej budowie oraz niskiemu stopniu zaawansowania w dodatkowe urządzenia pomocnicze, jak podajnik, wentylator nadmuchowy itp., kotły komorowe są wciąż cenione i mile widziane w kotłowniach. Problemem natomiast staje się obsługa tego kotła, która niestety wymaga stałego nadzoru. Dlatego właśnie dużą popularność wśród użytkowników odniosły kotły z automatycznym podawaniem paliwa, które nie wymagają stałego nadzoru, ale przeważnie nie są w pełni kotłami bezobsługowymi. O tym trzeba pamiętać! Konstrukcja oraz opcje regulatora kotła umożliwiają pozostawienie kotła na kilka dni bez specjalnego dozoru jego pracy.

Kotły tego typu popularne są wśród osób młodych oraz przebywających większość czasu poza domem. W pełni zautomatyzowany regulator sterujący pompami, zaworami mieszającymi z siłownikiem czy termostatem pomieszczeniowym z pełnym systemem pogodowym sprawiają, iż kontrola nad uzyskiwanymi temperaturami wody instalacji grzewczej, ciepłej wody użytkowej czy temperatury w pomieszczeniu są niemal w 100% uzyskiwane zgodnie z naszymi oczekiwaniami. Wszystko to składa się na to, że ograniczamy straty ciepła wynikające z nadmiaru choćby i temperatury panującej w pomieszczeniu, co jest trudne do osiągnięcia w przypadku kotłów z ręcznym zasypem. Coraz częściej do kotłów komorowych stosowane są elektroniczne regulatory wyposażone w wentylator nadmuchowy. Opcja taka,

32

oczywiście, daje więcej możliwości pod względem sterowania w porównaniu do klasycznego miarkownika ciągu, niemniej jednak nigdy nie będzie to tak zaawansowany stopień regulacji jak w przypadku kotłów z automatycznym, regulowanym małymi dawkami, dozowaniem paliwa.

Obecnie na naszym rynku najczęściej stosowane paliwa to węgiel kamienny, węgiel brunatny, różnego pochodzenia (często również importowany), miał, flot, oraz biomasa w postaci drewna, szczap drewna, peletów, trocin i ziaren zbóż (przede wszystkim owsa). Wciąż często stosowane jest również ogrzewanie gazowe, którego zastosowanie jest, niestety, w wielu przypadkach ograniczone z uwagi na dostępność sieci gazowych.

Brak możliwości zastosowania tego typu ogrzewania obejmuje najczęściej nowo wybudowane domy usytuowane na uboczach miast. W miejscach zwanych „zielonymi osiedlami” dozwolone do zastosowania paliwa coraz częściej wykluczają opalanie węglem i paliwami węglopodobnymi. Pozostaje nam wtedy ogrzewanie gazowe bądź, jeśli nie ma do tego warunków, opalanie biomasą, najczęściej w postaci peletów drzewnych.

Przed wyborem sposobu ogrzewania oraz paliwa, a co za tym idzie - rodzaju i typu kotła, warto jest się zastanowić. Nie kierowałbym się jednak tylko ceną samego paliwa w zakupie, ponieważ niejednokrotnie może się to okazać zgubne bądź uciążliwe podczas eksploatacji kotła. Rozważając wybór, np. między opalaniem w postaci węgla kamiennego czy gorszego jakościowo paliwa, np. miału węglowego, należy wziąć pod uwagę kaloryczność paliwa wraz z zawartością po-

www.instalator.pl

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 33

nr 22014

www.instalator.pl

naniu do węgli, kaloryczności pelety stają się olbrzymim konkurentem paliwowym względem ekogroszku. Obecnie, biorąc pod uwagę pogorszoną jakość węgli, często o niżej kaloryczności niż na opakowaniu, np. 20-24 MJ/kg, oraz niecałkowitemu spalaniu wynikającemu ze spiekania węgla, warto rozważyć opcję opalania peletami. Zużycie opału bardzo dobrze wyregulowanego kotła na ekogroszek (niska temperatura spalin) o sprawności około 85% w nowo wybudowanym budynku, dobrze ocieplonym, o powierzchni ok. 130 m2 (przy temperaturze zewnętrznej -10°C) sięga 20-30 kg/dobę. W przypadku peletów ogrzewanie kotłem z modulacją mocy palnika budynku o podobnej kubaturze, przy tych samych warunkach zewnętrznych, będzie wahało się w granicach 25-30 kg/dobę (sprawność kotła około 88-90%).

Na rynku dostępne są paliwa stosowane w kotłach retortowych również w postaci węgli brunatnych oraz groszku miałowego. Należy liczyć się z tym, iż węgiel brunatny, w porównaniu do kamiennego, zawiera większą wilgotność, w związku z czym niższą wartość opałową, często poniżej 21 MJ/kg. Niemal to samo dotyczy groszku miałowego, którego kaloryczność jest także niższa wskutek dużej zawartości popiołu w paliwie.

Do spalania paliw stałych o dużej liczbie RI, w celu wydajniejszego procesu utleniania, zaleca się spalanie na retortach obrotowych. Ważnym elementem jest przygotowanie paliwa do spalania, wysuszenie węgla przed wsypaniem go do zasobnika kotła. Przy zakupie ekogroszku workowanego wystarczy otworzyć opakowanie i odstawić aż do momentu pełnego odparowania nadmiaru wilgoci. Mokry ekogroszek szkodzi elementom mało odpornym na korozję, np. podajnikom ślimakowym, wewnętrznej części zasobnika kotła.

Mar cin Fo it

33

ABC ogrzewania

piołu oraz przeliczoną na ich podstawie krotność w ilości zużycia miału w porównaniu do zużycia węgla. W przypadku węgli w postaci ekogroszku najważniejszymi parametrami paliwa, na które należy zwrócić uwagę, są wartość opałowa podawana w MJ/kg, stopień spiekalności paliwa (liczba RI) oraz zawartość popiołu, która będzie wyznacznikiem ilości odpadu po spaleniu paliwa. Ten drugi parametr najczęściej nie jest brany pod uwagę, w związku z czym może być główną przyczyną niepoprawnego spalania, które ma najczęściej miejsce w kotłach retortowych, czyli przy szybkim spalaniu w wysokich temperaturach płomienia. Sytuację taką można po prostu nazwać złym doborem paliwa do kotła. Obowiązkiem każdego producenta kotła jest scharakteryzowanie dozwolonego paliwa do spalania w zależności od typu kotła oraz palnika. Informacje takie powinny być zawarte w instrukcji obsługi kotła.

Stosowanym w coraz większym zakresie paliwem są pelety drzewne. Ze względu na ich postać oraz w przybliżeniu stałą jakość (granulacja, kaloryczność) możliwości tego paliwa są bardzo duże. Do zalet peletów, w porównaniu do węgli, należy niska zawartość popiołu oraz łatwe sterowanie kotłem poprzez automatyczne rozpalanie oraz wygaszanie palników peletowych, jak i pełną modulację mocy palnika w zależności od zapotrzebowania na podgrzew systemu grzewczego. Automatyczny zapłon kotła, w specjalnie dedykowanych do tego palnikach na biomasę, eliminuje pracę w podtrzymaniu w momencie, gdy zadane temperatury na regulatorze oraz w pomieszczeniu są uzyskane zgodnie z naszymi oczekiwaniami. Czystość spalania peletów, dzięki niskiej zawartości popiołu w paliwie, tym samym brak szybkiego zanieczyszczania powierzchni grzewczych wymiennika kotła oraz wspomniana wcześniej automatyczna zmiana mocy palnika powodują, iż nawet pomimo niższej, w porów-

ABC Magazynu Instalatora

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 34

ABC Magazynu Instalatora

nr 22014

ABC chemii budowlanej w instalacjach

Fuga w saunie (2) Znajdujące się na rynku fugi możemy podzielić ze względu na rodzaj czynnika wiążącego, a więc na cementowe i te na bazie żywic reaktywnych (epoksydowe).

Tak też dzieli je norma PN-EN 13888.

Najbardziej popularne są fugi cementowe, mniej epoksydowe (ze względu na wysoką cenę i trudniejszą pracę). Fugi epoksydowe mają jednak kilka cech, na które warto zwrócić uwagę: są łatwe w utrzymaniu czystości (nienasiąkliwe i gładkie), odporne na niektóre chemikalia (właściwie wszystkie znajdujące się w gospodarstwie domowym), o wytrzymałościach mechanicznych kilkukrotnie przewyższających fugi produkowane na bazie cementu, jednakże w rękach niewprawnego fachowca staną się narzędziem zniszczenia wymarzonych płytek (fugi te wiążą poprzez reakcję chemiczną, przez co niezmyte w odpowiednim czasie zwiążą na płytce, a usunięcie ich może stać się niemożliwe). Fugi epoksydowe często wykorzystuje się w kompleksach basenowych, czyli w miejscach, gdzie występuje częste mechaniczne oddziaływanie wody (falowanie) oraz zmywanie detergentami. Na półkach sklepowych oraz wśród wykonawców królują jednak fugi cementowe. Te możemy podzielić ze względu na szerokość możliwej do uzyskania spoiny, a więc wąskie i szerokie. W ofercie różnych firm znajdują się także wyroby uniwersalne. Fugi wąskie mają bardzo drobne ziarno, można uzyskać z nich spoinę bardzo gładką. Fugi szerokie posiadają w swoim składzie grubsze ziarno, nie uzyskamy z nich fug bardzo gładkich, ale przy nieznacznym wysiłku efekt jest zadowala-

34

jący. Najczęściej jednak stosuje się spoiny uniwersalne - można powiedzieć, że pośrednie między wąską a szeroką. Wśród fug możemy wyróżnić wyroby o specjalnych właściwościach, np. upłynnione, szybko wiążące lub do ukierunkowanych zastosowań. Norma PN-EN 13888 dzieli fugi cementowe trochę inaczej. Są to wyroby o podstawowych wymaganiach: CG1 i o podwyższonych parametrach z wymaganiami dodatkowymi: CG2 (o wysokiej odporności na ścieranie - oznakowane symbolem Ar, zmniejszonej absorpcji wody oznakowane symbolem W). Zwróćmy jednak uwagę na specjalne właściwości fugi, które pomogą nam w utrzymaniu sterylnej czystości poprzez specjalne dodatki bicydów lub na bazie nanotechnologii.

Ostatni wybór to płytki. Te przede wszystkim powinny być antypoślizgowe, co stanowi o bezpieczeństwie użytkowania. Bardzo ważna jest też klasa ścieralności oznakowana symbolem PEI od wartości 0 do V - im wyższa, tym lepsza. Pamiętajmy też, że płytki gresowe o polerowanej powierzchni mają mniejszą twardość (spada ona do 3 w skali Mosha) niż inne gresy, co oznacza, że odporność na zarysowania płytek ceramicznych o powierzchni polerowanej jest bardzo mała i podczas użytkowania i nieuniknionego zabrudzenia w miejscach bardziej uczęszczanych nastąpi zmatowienie powierzchni. Sauna to specyficzne miejsce.

Wymaga odpowiednich rozwiązań i umiejętności w projektowaniu i wykonaniu.

Bar tosz Po la czyk

www.instalator.pl

ABC luty_ABC Magazynu Instalatora 14-02-03 19:55 Page 35

nr 22014

ABC Magazynu Instalatora

Zapraszamy wszystkich instalatorów na szkolenia z zakresu urządzeń przeciwzalewowych Kessel - typy urządzeń, czynniki doboru, zasada działania, prawidłowy montaż, konserwacja. Szkolenia odbywają się w siedzibie firmy w Biskupicach Podgórnych. Pytania i zgłoszenia - drogą telefoniczną 71 774 67 60 lub mailową kessel@kessel.pl Szkolenia oraz warsztaty praktyczne Junkers prowadzone są w dwóch Centrach Szkoleniowych: w Warszawie i Poznaniu oraz w pięciu Regionalnych Centrach Serwisowych Junkers w Krakowie, Opolu, Rzeszowie, Kielcach i Gdyni. Szkolenia autoryzacyjne są organizowane dla firm handlowych, instalacyjnych, serwisowych oraz projektowych. Szczegółowy terminarz: www.szkolenia-junkers.pl/szkolenia.htm

Akademia Viessmann prowadzi szkolenia dla projektantów, sprzedawców oraz wykonawców systemów grzewczych. Każde szkolenie montażowe lub montażowo-uruchomieniowe kończy się testem pisemnym, a po jego zaliczeniu uczestnik otrzymuje odpowiednie dokumenty autoryzacyjne oraz własne konto na portalu www.viessmann-serwis.pl. Rejestracja na szkolenia odbywa się on-line: www.viessmann-szkolenia.pl Szkolenia oraz warsztaty praktyczne prowadzone są w czterech Centrach Szkoleniowych Buderus w: Warszawie, Poznaniu, Czeladzi i Gdańsku. W każdej chwili można zapisać się na szkolenie u lokalnego doradcy techniczno-handlowego. Szczegóły na: www.buderus.pl/o-nas/szkolenia/ Firma Pentair Thermal Management Polska Sp. z o.o. prowadzi bezpłatne szkolenia dla autoryzowanych instalatorów Raychem z zakresu ogrzewania podłogowego oraz instalacji grzewczych do ochrony dachów i rynien w warunkach zimowych. Zdobycie „Certyfikatu PRO Raychem” upoważnia do udzielania przedłużonej gwarancji producenta. Kontakt: 800 800 114, www.ciepla-podloga.pl

www.instalator.pl

35

Szkolenia

Tematyka: systemy ogrzewania podłogowego, regulacja hydrauliczna i podpionowa, ogrzewanie ścienne, termostatyka, projektowanie instalacji w budynkach wysokościowych, kotłownie na biomasę.

Kontakt: centrala@herz.com.pl, tel. 12 289 02 20. Prosimy o potwierdzenie uczestnictwa.