ABC Magazynu Instalatora 2/2017 (M)

2017

● Kominy ● Pompy

ciepła ● Chemia budowlana ● Baterie ● Narzędzia ● Ogrzewanie elektryczne ● Grzejniki ● Szkolenia

nr 22017

Spis treści Komin do wymiany - 4 Viega - 7 Bosch - 8 Taconova - 9 GROHE - 10 Powietrze w serwerowni - 11

Spis treści

Na zimowe „atrakcje”... - 12 Waty z wody - 14 Dobór zbiornika - 16 Instalacja c.w.u. - 18 Szczęka z zaciskiem - 21 Instalacja PC - 22 Grzejnik do wymiany - 24 Czysta woda - 26 Magazyn z PC - 28 Instrukcja dla zdrowia - 32

ISSN 1505 - 8336

Szkolenia - 35

nakład: 11 015 egzemplarzy

Praktyczny dodatek „Magazynu Instalatora“

Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4.

Redaktor naczelny Sławomir Bibulski Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski kom. +48 501 67 49 70, (redakcja-mi@instalator.pl) Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41.

Ilustracje: Robert Bąk Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

www.instalator.pl

ABC Magazynu Instalatora

nr 22017

Komin do wymiany ● Na

ABC modernizacji instalacji

co zwrócić uwagę przy modernizacji komina z cegły? ● O czym trzeba pamiętać instalując komin do kotła kondensacyjnego?

W poniższym artykule postaramy się przeanalizować kilka rozwiązań, które mogą okazać się pomocne na etapie renowacji systemu grzewczego. Decyzja o budowie komina nie zawsze jest związana z budową nowego domu, niejednokrotnie stanowi konsekwencję zmiany systemu grzewczego lub uszkodzeń powstałych w efekcie długiej czy też nieprawidłowej współpracy komina z urządzeniem grzewczym.

Inwestor w takiej sytuacji stanie przed dylematem, czy wykorzystać istniejący komin, czy może rozebrać go i postawić nowy. Może się okazać, że wymagania nowego urządzenia grzewczego nie pozwolą na eksploatację istniejącego przewodu, niewykluczone jednak, że istniejący komin można „ulepszyć” i dostosować do nowych warunków pracy.

W przypadku domów wybudowanych w „epoce kominów ceglanych” największy problem stanowi zwykle dopasowanie współczesnego urządzenia grzewczego do starego komina murowanego. Modernizacji komina murowanego możemy uniknąć, wybierając kocioł na paliwa stałe, jednak i to nie zawsze jest pewne. Przypadek taki będzie dotyczył wyłącznie sytuacji, w której komin, mimo swojego wieku, jest stabilny, zaprawa nie uległa wykruszeniu, a cegły wciąż stanowią

4

bezpieczną konstrukcję. Kolejnym istotnym warunkiem możliwości wykorzystania takiego komina jest konieczność zapewnienia suchego trybu pracy, czyli takiego, w którym ze spalin nie będzie się wykraplała wilgoć.

Niestety, z reguły okazuje się, że komin naruszony „zębem czasu” wymaga modernizacji ze względu na liczne ubytki w spoinowaniu. Lekarstwem na taki problem może być wykonanie tak zwanego szlamowania, które polega na naniesieniu na wewnętrzną powierzchnię komina odpowiedniej masy wypełniającej ubytki, która dodatkowo spowoduje wygładzenie ścian przewodu kominowego, co w efekcie przełoży się na poprawienie ciągu w kominie.

Rozwój techniki grzewczej już wiele lat temu spowodował spadek popularności kotłów na paliwa stałe. Zjawisko to ma przede wszystkim związek z dostępem do innych paliw, lecz również z wygodą użytkownika oraz ochroną środowiska. W przypadku kotłów na paliwa gazowe lub olejowe - bo takie mamy na myśli - istniejący komin murowany bezwzględnie trzeba unowocześnić, czyli dostosować jego parametry użytkowe do nowych warunków pracy. Nowoczesne kotły produkują spaliny o wysokiej wilgotności, w związku z czym kominy służące do ich odprowadzania muszą być odporne na ich destrukcyjne działanie. W takim przypadku możliwości modernizacji komina z cegły są następujące: ● zabezpieczenie komina na całej długości lekkim wkładem stalowym lub - znacznie rzadziej - ceramicznym, ● wyburzenie starego komina i wybudowanie w tym miejscu nowego lub pozostawienie

www.instalator.pl

nr 22017

www.instalator.pl

wykonawczym. W przypadku starych kominów o przekroju prostokątnym istnieje możliwość umieszczenia wkładu o przekroju owalnym, lecz takie rozwiązanie dotyczy jedynie wkładów wykonanych ze stali.

Zajmijmy się teraz sytuacją, z którą możemy się spotkać w budynkach znacznie nowszych, wyposażonych już w komin systemowy (stalowy lub ceramiczny, prowadzony w obudowie z betonu lekkiego). Załóżmy, że inwestor podjął decyzję o zmianie urządzenia grzewczego na efektywniejsze, np. kocioł na paliwo stałe zechce wymienić na kocioł gazowy lub kocioł gazowy starej generacji wymieni na urządzenie grzewcze znacznie nowocześniejsze, np. kondensacyjne. W pierwszej kolejności powinien dowiedzieć się, jakie są wymagania stawiane przez nowe źródło ciepła.

Jest rzeczą pewną, że kocioł gazowy będzie wymagał odporności na kondensat. Jeśli komin okaże się być odpornym na działanie kondensatu i zostanie potwierdzona prawidłowość współpracy nowego kotła gazowego ze starym kominem (przekrój komina okaże się odpowiedni), to nowy kocioł z otwartą komorą spalania możemy bez przeszkód podłączyć. Sytuacja może się skomplikować, gdy inwestor zechce zastosować kocioł kondensacyjny, nawet jeśli stary kocioł był również kotłem gazowym. Taki komin musi się charakteryzować nie tylko odpornością na działanie kondensatu, lecz również możliwością pracy w nadciśnieniu (oznaczenie „P” w

5

ABC modernizacji instalacji

starego komina ze względów konstrukcyjnych i dobudowanie nowego, np. systemowego, na zewnątrz.

Warto zaznaczyć, że tego typu zabiegi wykonuje się również na kominach w przypadku zastosowania nowoczesnych kotłów na paliwa stałe, które coraz częściej generują spaliny wilgotne. Możemy z góry założyć, że taka sytuacja dotyczy kotłów miałowych, kotłów na zgazowane drewno (holzgas) oraz kotłów na inne paliwa stałe, dla których producenci deklarują temperaturę spalin niższą niż 200°C. Jest to oczywiście założenie orientacyjne, gdyż nie sama temperatura spalin ma wpływ na ich wilgotność. W przypadku podjęcia decyzji o wprowadzeniu do komina wkładu stalowego lub ceramicznego niezbędne jest sprawdzenie wymaganej średnicy oraz właściwości samego wkładu.

Jeżeli tylko wkład o średnicy wymaganej przez urządzenie grzewcze zmieści się do istniejącego kanału w starym kominie, to sprawa jest prosta - należy zlecić firmie instalacyjnej zamontowanie nowego wkładu o odpowiednich właściwościach i podłączyć do niego urządzenie grzewcze. Jeżeli jednak nasze nowe urządzenie będzie wymagało np. komina o średnicy 20 cm, a do dyspozycji mamy komin o przekroju wewnętrznym 20 x 20 cm (czy nawet 21 x 21 cm, nie mając jednak pewności, czy pomiar komina ponad dachem odpowiada rzeczywistym wymiarom na całej wysokości komina), konieczne jest jego wstępne rozfrezowanie. Operacja taka jest dość kosztowna, powiększa co prawda wymiar wewnętrzny przewodu kominowego, lecz ze względu na konieczność użycia maszyn frezujących o dużej mocy może odbywać się jedynie na kominach o bardzo dobrej stabilności konstrukcyjnej. W przeciwnym wypadku frezowanie może grozić uszkodzeniami i zawaleniem całego komina. Z tego powodu takie prace należy zlecać jedynie sprawdzonym i doświadczonym firmom

ABC Magazynu Instalatora

ABC modernizacji instalacji

ABC Magazynu Instalatora

nr 22017

klasyfikacji komina - przyp. autorzy). Jeśli wszystkie te warunki zostaną spełnione, inwestor musi rozpatrzyć różne możliwości doprowadzenia powietrza do kotła ze środowiska zewnętrznego (tzw. zamknięta komora spalania). Najmniej kłopotliwe będzie doprowadzenie powietrza odrębnym przewodem, z reguły poziomym, wyprowadzonym na zewnątrz i zabezpieczonym kratką niwelującą niekorzystne zjawisko nagłych podmuchów wiatru oraz siatką chroniącą przed insektami. Jeśli komin nie jest dopuszczony do pracy w nadciśnieniu, ale jego przekrój jest znacznie większy niż wymagany przez urządzenie grzewcze, to w istniejącym wkładzie można umieścić nowy wkład o mniejszym przekroju (dopuszczony do współpracy z kotłem kondensacyjnym). Utworzona w ten sposób przestrzeń między wkładem starym i nowym doskonale spełni funkcję przewodu doprowadzającego powietrze do kotła.

Ten sposób modernizacji komina stosuje się także w przypadku podłączenia kotła kondensacyjnego do komina murowanego wkład stalowy o odpowiednich parametrach umieszcza się w murowanym szachcie. Również w tym przypadku przestrzeń między wkładem a starą ceglaną konstrukcją komina będzie pełniła funkcję kanału dostarczającego powietrze niezbędne do procesu spalania w kotle. Dobrą praktyką jest wyprowadzenie nowego wkładu powyżej istniejącego komina ceglanego w celu oddzielenia strumienia spalin od strumienia powietrza.

6

Może się zdarzyć- choć rzadko - że nowa koncepcja systemu wymaga usytuowania kotła w innym miejscu niż dotychczas eksploatowany (np. w przypadku remontu całej instalacji lub rozbudowy domu). Jeżeli istnieje możliwość adaptacji innego pomieszczenia na nową kotłownię lub nowy kocioł może zostać zainstalowany w sąsiedztwie ściany zewnętrznej budynku, warto rozpatrzyć opcję dobudowania nowego komina na zewnątrz. Pozornie wygląda to na działanie wymagające dużych nakładów, proszę jednak zwrócić uwagę na fakt, że często łatwiej coś wybudować od podstaw niż prowadzić generalny remont. Poza tym inwestor nie ma ograniczeń związanych z geometrią, stanem technicznym i właściwościami starego komina. Takie rozwiązanie daje mu nieograniczone wręcz możliwości w wyborze rozwiązania odprowadzającego spaliny. Może to być np. dwuścienny izolowany komin stalowy mocowany do ściany zewnętrznej budynku lub ceramiczny izolowany komin systemowy posadowiony na fundamencie.

Dla miłośnika cegły lub gdy priorytetem jest zachowanie wymagań architektonicznych obiektu, może to być nawet wkład stalowy prowadzony w wymurowanym od podstaw kominie z cegły pełnej o dobrej jakości.

Modernizacja instalacji kominowej nie zawsze wynika z potrzeby wymiany kotła lub paliwa. Czasem okazuje się ona być koniecznością wynikającą z wystąpienia uszkodzeń elementów komina lub pojawienia się niekorzystnych zjawisk, np. wykwitów wilgoci o nieprzyjemnym zapachu w pomieszczeniach mieszkalnych, przez które prowadzony jest komin. Niestety w takim przypadku nie będziemy już mieli do czynienia z modernizacją, a po prostu naprawą komina wynikającą z jego uszkodzeń. Łukasz Chęciński Marcin Kiedos

www.instalator.pl

nr 22017

ABC Magazynu Instalatora

Viega zestala się z materiałem rury tworząc nierozerwalne połączenie.

Wysoka odporność na uderzenie hydrauliczne jest cechą bardzo cenioną przez doświadczonych wykonawców. Z takim zjawiskiem możemy mieć do czynienia przy gwałtownym zamknięciu zaworu lub uruchamianiu pompy obiegowej w rozległej instalacji.

Bardzo ważną cechą systemów Profipress, Sanpress Inox i Prestabo jest dostępność kształtek o średnicy 64 mm, których zwykle nie oferują inni producenci.

W instalacjach c.o. lub wody lodowej, jej wykorzystanie zdecydowanie obniża koszt inwestycji, gdyż powyżej 54 mm nie trzeba od razu stosować drogich elementów o wymiarze 76,1 mm. W przypadku wody pitnej średnica 64 mm pozwala natomiast obniżyć objętość wody w całej instalacji. Gdy w typoszeregu rur brakuje tego wymiaru, następuje gwałtowny wzrost udziału średnicy 76,1 mm, a co za tym idzie zwiększenie objętości niepotrzebnej wody i w konsekwencji pogorszenie właściwości higienicznych całej instalacji.

ekspert Łukasz Szypowski Viega Sp. z o.o. www.viega.pl

www.instalator.pl

Łukasz Szypowski

☎ 665 425 611 @ lukasz.szypowski@viega.pl

7

ABC instalacji rurowych

Systemy zaprasowywane Prestabo, Sanpress Inox i Profipress tworzą spójną ofertę, pozwalającą zmontować nawet najbardziej skomplikowane instalacje w zakresie średnic od 15 do 108 mm.

Pomimo tego, że każdy z tych systemów jest jednolity, kształtki o średnicach od 64 do 108 mm zdecydowanie różnią się konstrukcyjnie od standardowych złączek o wymiarach 15 - 54 mm. W przypadku elementów o niższych średnicach, po zaciśnięciu złączki wyraźnie widać, że zaprasowanie zostało wykonane z obu stron uszczelki. Przy średnicach XL często, zwłaszcza przy niedostatecznym oświetleniu na budowie, trudno jest na pierwszy rzut oka ocenić, czy zaprasowanie w ogóle zostało wykonane. Dlatego wszystkie kształtki XL są wyposażone w znaczniki, które po zaciśnięciu należy usunąć, aby nie było żadnych wątpliwości.

Unikalna na rynku konstrukcja złączek XL firmy Viega gwarantuje, że rura nie wysunie się z kształtki nawet przy zaistnieniu uderzenia hydraulicznego. Efekt ten uzyskano dzięki zamontowaniu grzebienia ze stali odpornej na korozję z zębami pochylonymi w kierunku wnętrza kształtki. Podczas zaprasowywania grzebień

ABC Magazynu Instalatora

nr 22017

ABC narzędzi

Bosch Nowością oferowaną przez markę Bosch jest najmniejszą w swojej klasie wiertarko-wkrętarka oznaczona GSR 12V-15 FC Professional. Współpracuje ona z czterema wymiennymi uchwytami. W jego skład wchodzą: uchwyt z blokadą do końcówek wkręcających, uchwyt wiertarski, uchwyt do wkręcania blisko krawędzi i uchwyt kątowy. Bosch jest jedynym producentem, który umożliwia połączenie uchwytu kątowego z każdym z trzech pozostałych dzięki temu użytkownicy, którzy pracują w miejscach trudno dostępnych zyskują większą elastyczność działania.

Kompaktowy system 12 V świetnie nadaje się do wykonywania typowych i powtarzalnych zadań, takich jak wkręcanie i odkręcanie wkrętów przy krawędzi lub wiercenie otworów w wąskich niszach. W wersji 12 V zachowano największe zalety systemu Flexiclick: możliwość regulacji położenia wymiennego uchwytu do wkrę-

cania blisko krawędzi i wymiennego uchwytu kątowego bezpośrednio na urządzeniu, bez konieczności ich demontażu.

Wymienny uchwyt do końcówek wkręcających GFA 12-X Professional posiada uchwyt sześciokątny oraz blokadę końcówek. Blokada zapewnia profesjonalistom wyjątkowo precyzyjną pracę – końcówki wkręcające i wiertła nie mogą przypadkowo wysunąć się z uchwytu. Razem z uchwytem do końcówek wkręcających długość korpusu modelu GSR 12V-15 FC Professional wynosi 159 mm, co stanowi rekord na rynku.

Wymienny uchwyt wiertarski GFA 12B Professional jest wyposażony w funkcję Auto-Lock i umożliwia stosowanie wierteł o średnicy do 10 mm. Długość wiertarko-wkrętarki akumulatorowej z uchwytem wiertarskim wynosi 178 mm, co umożliwia precyzyjną pracę w miejscach trudno dostępnych. Wymienny uchwyt do wkręcania blisko krawędzi GFA 12-E Professional umożliwia dokładną pracę przy krawędzi materiału.

Użytkownik może wkręcać nawet w odległości 12 mm od krawędzi. Uchwyt posiada 16 pozycji roboczych i w celu ich wyregulowania nie trzeba go demontować.

Wymienny uchwyt kątowy GFA 12-W Professional o długości 61 mm to najkrótsze tego typu rozwiązanie na rynku.

ekspert Bosch-Elektronarzędzia Robert Bosch Sp. z o. o. www.bosch-professional.com/pl/pl/

8

☎ 801 100 900 www.instalator.pl

nr 22017

ABC Magazynu Instalatora

Taconova na kolbie regulującej redukują niepożądane podmieszanie do minimum, co pozwala na maksymalne wykorzystanie temperatury panującej w buforze. NovaMix Value wykorzystywany jest głównie w instalacjach sanitarnych, jako element regulujący, do ograniczania temperatury wody użytkowej zgromadzonej w zasobniku CWU. Istnieje także wiele innych zastosowań tego produktu, wszędzie tam, gdzie wymagana jest stała temperatura wody zmieszanej. Doskonale sprawdza się na przykład jako gwarantujący stałą temperaturę, centralny zawór mieszający w instalacji grzewczej lub jako zawór rozdzielczy w instalacjach chłodniczych.

Jeśli temperatura wody gorącej jest o 3 K niższa od zadanej temperatury zmieszania, stopień przecieku zimnej wody wynosi 0.

W innym wypadku podmieszanie zimnej wody może wynosić max. 3 K. Zawór mieszający zasilany jest wodą gorącą z bufora i zimną z sieci wodociągowej. Temperatura wody zmieszanej wychwytywana jest przez termostatyczny element rozciągliwy. Jeśli temperatura wody zmieszanej odbiega od wartości zadanej, element rozciągliwy przesuwa kolbę regulującą i reguluje stosownie wielkość dopływu ciepłej i zimnej wody, do momentu kiedy temperatura będzie odpowiadała zadanej wartości.

Krzysztof Janowski

ekspert Krzysztof Janowski Taconova Group AG www.taconova.com

www.instalator.pl

☎ 570 566 200 @

krzysztof.janowski@taconova.com

9

ABC ogrzewania

Wysokiej jakości armatura jest jedną z głównych kompetencji firmy Taconova.

Zawory mieszające NovaMix Value mogą być stosowane zarówno miejscowo - w punktach poboru, jak i do centralnego ograniczania temperatury w instalacjach o dużych przepływach. Dzięki niezawodnej regulacji temperatury gwarantują użytkownikom budynku najlepszą ochronę przed oparzeniami. Samoczynna funkcja zaworów mieszających nie wymaga żadnej energii pomocniczej i tym samym zapewnia oszczędność dodatkowych komponentów regulacyjnych.

Termostatyczny zawór NovaMix Value pełniąc funkcję centralnego zaworu mieszającego dba o niezmienną temperaturę wody w punkcie poboru. W ten sposób zapobiega oparzeniu, nawet przy wysokich temperaturach panujących w buforze. Trzy różne średnice: 3/4" (DN15), 1" (DN20) i 1 1/4" (DN25), gwarantują szeroki wachlarz zastosowań. Specjalne uszczelnienia zaworu

ABC Magazynu Instalatora

nr 22017

ABC armatury

GROHE Czy dźwiganie wielkich butli ulubionej, gazowanej wody i zwiększanie ilości plastikowych śmieci o kolejne kilogramy brzmi rozsądnie?

Zdecydowanie nie. Dla wszystkich, którzy cenią swój czas, pieniądze oraz środowisko naturalne, GROHE przedstawia wyjątkowo sprytne rozwiązanie - GROHE Blue® Home.

Kuchnia jest świetnym miejscem do rozpoczęcia życia według zasady smart living. Spędzając w niej wiele godzin łatwo zauważyć, jak wiele czynności jesteśmy w stanie zastąpić prostszymi i szybszymi rozwiązaniami. Czemuby nie zrezygnować również z weekendowych, czasochłonnych podróży do supermarketu po wielkie zgrzewki gazowanej wody? Dzięki GROHE Blue® Home otrzymywanie krystalicznie czystej, gazowanej i idealne schłodzonej wody prosto z kuchennej baterii staje się możliwe - w dodatku z funkcją wyboru natężenia bąbelków!

Nawet jeśli znajomi złożą niespodziewaną wizytę, nie musimy już martwość się o zapasy butelkowej wody - GROHE Blue® Home doskonale rozwiązuje ten problem. Bateria składa się ze specjalnej chłodnicy z wbudowanym filtrem i saturatorem, które umożliwiają otrzymanie perfekcyjnie gazowanej,

chłodnej wody w ułamek sekundy. Dodatkowo, ceramiczne głowice wykonane w technologii GROHE SilkMove® czynią baterię wyjątkowo łatwą i precyzyjną w obsłudze. GROHE Blue® Home to jednak nie tylko wyjątkowa funkcjonalność. Bateria została zamknięta z kompaktową, stylową formę, którą z łatwością dopasujemy do każdej kuchni. Wybór kształtów i wysokości wylewek daje pewność dopasowania jej do każdego zlewozmywaka w każdej kuchni, a zintegrowane zawory odcinające dopływ wody i działające pod niskim ciśnieniem gwarantują kompatybilność z każdą instalacją.

GROHE Blue ® Home jest również świetnym rozwiązaniem dla wszystkich, którzy ceną zdrowy tryb życia. Badania wykazują, że osoby korzystające z własnej wody piją do 35% więcej wody niż ci korzystający z wody butelkowej. GROHE Blue® Home może nawet więcej - pozwala bowiem na dodatkową oszczędność pieniędzy, zmniejszając rodzinne wydatki na wodę pitną nawet o 60% w porównaniu z cenami wiodących marek wody gazowanej. Co więcej, emisja dwutlenku węgla w porównaniu do korzystania z wody butelkowej zmniejsza się nawet o 80%.

ekspert Grohe Polska Sp. z o.o. www.grohe.pl

10

☎ 22 54 32 640 @ biuro@grohe.com

www.instalator.pl

ABC Magazynu Instalatora

nr 22017

Powietrze w serwerowni mieszczenia maszyn matematycznych, central telefonicznych itp. ● zapewnienie odpowiedniej temperatury i wilgotności.

Parametry komfortu powietrza w pomieszczeniu zaprezentowano w tabeli.

Ilość powietrza wentylacyjnego obliczona na podstawie krotności wymian jest metodą uproszczoną, nieuwzględniającą obciążenia cieplnego pomieszczenia, ilości osób czy

●

stężenia zanieczyszczeń. Orientacyjnie dla serwerowni wyniesie ona 5-10 w/h. Ilość dostarczonego świeżego powietrza zależy od ilości osób tam pracujących i może również wynieść 10% całości powietrza wentylacyjnego. Należy także przestrzegać zasady, że część powietrza powinna być wywiewana na poziomie podłogi, co uniemożliwi osadzanie się pyłów na łączach serwerów. Wielu użytkowników serwerowni uważa, że wentylacja lub klimatyzacja są zbędne. Jeśli jednak ma pracować bez awarii, to musi mieć klimatyzację lub co najmniej wentylację z całorocznym normowaniem temperatury.

ilości ciepła wydzielającego się podczas pracy, co jest podstawą do obliczenia ilości powietrza wentylacyjnego, ● warunki (temperatura i wilgotność), w jakich mogą pracować.

Dla sprostania wymaganiom nowoczesnych technologii konieczne jest: ● stosowanie często wielostopniowego oczyszczania powietrza przez instalowanie szeregowo filtrów o rosnącej skuteczności filtracji. I tak: - jako filtry wstępne w instalacjach wymagających wielostopniowego oczyszczania - typy EU2, EU4, EU5; - EU7 - jako filtr końcowy w instalacjach wentylacyjnych takich pomieszczeń jak po-

ekspert Krzysztof Nowak Uniwersal www.uniwersal.com.pl

www.instalator.pl

Dorota Węgrzyn

☎

32 203 87 20 wew. 102

@ krzysztof.nowak@ uniwersal.com.pl

11

ABC wentylacji

Konieczność zapewnienia w pomieszczeniach czystości powietrza podyktowana jest nie tylko względami natury higienicznej, ale coraz częściej wymaganiami nowoczesnych technologii w wielu dziedzinach techniki.

Wszystkie pracujące urządzenia, również serwery, wytwarzają ciepło, które może być przeszkodą w ich prawidłowym działaniu. Urządzenia pracujące w pomieszczeniu technicznym powinny mieć ustalone przez producenta:

ABC Magazynu Instalatora

nr 22017

ABC ogrzewania - radzi ELEKTRA

Na zimowe „atrakcje”...

ELEKTRA - wiodący polski producent systemów ogrzewania podłogowego - już od ćwierć wieku oferuje również systemy ochrony przed śniegiem i lodem. ● Ogrzewanie wjazdu do garażu możemy wykonać na dwa sposoby: Pierwszy zakłada wykonanie ogrzewania pod całą powierzchnią naszego podjazdu - w tym wypadku możemy wykorzystać przewody grzejne ELEKTRA VCD o mocy od 25 W/m. Można je układać w podsypce piaskowej pod kostkę brukową lub w podjazdach wykonanych z zaprawy betonowej - w warstwę wylewki. Moc jednostkowa na m² powinna w tym wypadku oscylować w granicach 300 W/m². Instalację powinien wykonać specjalista z niezbędnymi uprawnieniami i autoryzacją producenta.

Możliwe jest również wykonanie ogrzewania wyłącznie pod trakcje jezdne. Do tego celu możemy użyć gotowych mat grzejnych, np.: ELEKTRA SnowTec®. Maty mają szerokość 60 cm, a ich długość uzależniono od powierzchni od 2 do 21 m bieżących, a co za tym idzie od 1,2 do 12,6 m². Podobnie jak przewody grzejne maty SnowTec® układa się w warstwie podsypki piaskowej pod

12

kostkę brukową lub w betonie, jeśli z tego materiału wykonujemy nasz podjazd. ● Do instalacji ogrzewania przeciwoblodzeniowego schodów powinniśmy użyć przewodów grzejnych o mocy od 20 W/m. Przewody układa się na poszczególnych schodkach i płycie spoczynkowej. Istotne jest, aby całość została umieszczona w betonie, a nie tuż pod powierzchnią. Sterowanie odbywa się podobnie jak w przypadku ogrzewania podjazdów za pomocą specjalnego termostatu mierzącego temperaturę powietrza. Zastosowanie czujnika wilgotności nie jest w tym miejscu wymogiem koniecznym.

Zimowe niebezpieczeństwo nie kryje się wyłącznie na ziemi. Jeśli nie zabezpieczymy rynien i rur spustowych, może dojść do ich urwania się i w konsekwencji sporych strat materialnych. ● Ogrzewanie rynien Instalacja ogrzewania rynien opiera się na zastosowaniu stałooporowych przewodów grzejnych ELEKTRA VCDR lub przewodów samoregulujących ELEKTRA SelfTec®, które same dostosowują swoją moc do warunków, w których pracują. Przewody układa się w rynnach i rurach spustowych za pomocą specjalnych uchwytów mocujących, które ułatwią montaż i zapewnią właściwą pozycję kabla grzejnego.

Obydwa typy przewodów zbudowane są z materiałów odpornych na promieniowanie UV. W małych instalacjach opartych na przewodach samoregulujących nie jest wymagane stosowanie termostatu. Ich charakterystyczną cechą jest możliwość dostosowania mocy do warunków otoczenia, w którym pracują. Oznacza to, że w przypadku spadku temperatury ich moc jednostkowa wzrasta. Odwrotnie gdy

www.instalator.pl

nr 22017

o długości od 2 do 42 m. Przewody zasilające posiadają hermetyczne zakończenia i wtyczkę połączeniową ułatwiającą podłączenie do zasilania. W zestawie znajduje się taśma umożliwiająca samodzielny montaż na rurociągu.

Do zabezpieczenia rur od zewnątrz możemy również użyć przewodów samoregulujących ELEKTRA SelfTec®.

- System montowany wewnątrz rur z wodą W przypadku, gdy dostęp do powierzchni rurociągu jest niemożliwy lub utrudniony, np. znajduje się na nim warstwa izolacji termicznej, rury przechodzą przez przegrody, możemy skorzystać z przewodu samoregulacyjnego do stosowania wewnątrz rurociągu ELEKTRA SelfTec®DW. Przewód posiada dopuszczenie do kontaktu z wodą pitną i montowany jest wewnątrz rur za pomocą wpustów hydraulicznych. Jest przeznaczony także do montażu na zewnątrz rury. ● Sterowanie System ochrony przeciwoblodzeniowej jest najbardziej skuteczny i ekonomiczny, gdy nad jego działaniem czuwa inteligentny termostat, np. ELEKTRA ETR2. W przypadku instalacji zewnętrznych konieczne jest zastosowanie regulatorów wyposażonych w czujnik temperatury oraz wilgoci. System załączany jest tylko wtedy, gdy zarówno temperatura, jak i poziom wilgotności sygnalizują opady śniegu, marznącego deszczu oraz występowanie oblodzenia. Regulatory przeznaczone do sterowania większymi systemami są wyposażone w zabezpieczenia o obciążalności 3 x 16 A, np. ELEKTRA ETO2. Niektóre pozwalają na kontrolę dwóch stref grzejnych.

ekspert Arkadiusz Kaliszczuk ELEKTRA www.elektra.pl

www.instalator.pl

Arkadiusz Kaliszczuk

☎

22 843 32 82

@ info@elektra.pl

13

ABC ogrzewania - radzi ELEKTRA

temperatura otoczenia podnosi się, moc przewodów maleje. Zjawisko to nosi nazwę samoregulacji. Przewody ELEKTRA SelfTec® mogą z powodzeniem pracować jako zabezpieczenie rur z wodą, siłowników hydraulicznych, zaworów itp. Sprzedawane są jako gotowe do instalacji odcinki 1-20 m (na zamówienie maksymalnie do 80 mb), w których przewód grzejny połączony jest z przewodem zasilającym hermetyczną mufą. Przewód „zimny” posiada wtyczkę, a znajdująca się w zestawie taśma montażowa znacznie ułatwia jego instalację. ● Ogrzewanie przeciwoblodzeniowe rur.

- Systemy montowane na rurociągach.

ELEKTRA oferuje kilka typów specjalistycznych przewodów do zabezpieczenia przed zamarzaniem rur z wodą. Do samodzielnego montażu doskonale nadają się przewody ELEKTRA FreezeTec® zbudowane na bazie stałooporowego przewodu grzejnego ze zintegrowanym termostatem, działającym w zakresie: +3°C - załączanie; +10°C - wyłączanie. Termostat umieszczany jest na końcu przewodu grzejnego, mierzy więc temperaturę w miejscu najbardziej narażonym na przemarzanie. Przewody FreezeTec® posiadają moc 12 W/mb i są oferowane w gotowych odcinkach

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 22017

Waty z wody

Przemysław Radzikiewicz

ABC pomp ciepła

● Dlaczego

pompy ciepła woda/woda są mało popularne? ● Jakie są ich zalety? ● Jak wykonać dolne źródło dla tego typu pomp ciepła?

Dolne źródło jest główną zaletą pomp ciepła typu woda/woda, a jednocześnie sprawia, iż takie układy, ze względu na stopień skomplikowania i dostępności dolnego źródła, są stosunkowo rzadko wykonywane.

Szacunkowo najmniej popularną grupą pomp ciepła w naszym kraju wśród grzewczych pomp ciepła są urządzenia typu woda/woda. mimo, że układy zbudowane w oparciu o te urządzenia posiadają najwyższe sprawności. Jednym z powodów takiej sytuacji jest aspekt dolnego źródła, którym w układach woda/woda jest złoże wody gruntowej. Wodę gruntową wykorzystuje się w układach składających się z co najmniej dwóch studni: czerpalnej, w której zainstalowana jest pompa głębinowa tłocząca

14

wodę do pompy ciepła, oraz ze studni zrzutowej, gdzie woda po schłodzeniu w parowniku pompy ciepła jest przepompowywana. To właśnie w charakterystyce pracy dolnego źródła tkwi odpowiedź wysokiej sprawności, która w aktualnie dostępnych na rynku urządzeniach wynosi nawet 6,0 (COP) przy W10W35. Przy głębokości studni od 8 do 10 m dolne źródło (woda gruntowa) jest przystosowane do monowalentnego trybu pracy pompy ciepła, ponieważ cechują go niewielkie średnioroczne wahania temperatury (7-12°C). Dzięki tak niewielkim wahaniom temperatury nawet w okresie zimy sprawność wodnych pomp ciepła jest nadal wysoka, a jej moc grzewcza pozostaje na stałym poziomie. W przypadku gdy dobierzemy moc grzewczą pompy ciepła na 100% zapotrzebowania na ciepło oraz c.w.u., nie będziemy potrzebowali dodatkowych źródeł ciepła w postaci kotłów grzewczych czy grzałek elektrycznych. Ze względów ekonomicznych (pobór mocy pompy głębinowej) dla instalacji mniejszej mocy do 30 kW nie powinno się wykonywać studni głębinowych o głębokości większej niż 15 m. Każdorazowo przed przystąpieniem do realizacji inwestycji w oparciu o pompy woda/woda należy zwrócić się do Regionalnego Oddziału Gospodarki Wodnej w celu uzyskania pozwolenia na wykorzystanie wody gruntowej jako dolnego źródła pompy ciepła. Samo wykonanie dolnego źródła, po uzyskaniu pozwolenia, należy zlecić specjalistycznej firmie studniarskiej, jak również wykonanie projektu, który będzie zawierał planowane głębokości poszczególnych studni, odległość oraz ilość.

www.instalator.pl

nr 22017

z wodą gruntową, jeżeli wartości żelaza i manganu są na dopuszczalnym poziomie, a średnioroczna temperatura wody nie przekracza 13°C. Są to zazwyczaj urządzenia mniejszych mocy do zastosowań głównie w jednorodzinnym budownictwie mieszkaniowym. W przypadku urządzeń większej mocy wykorzystuje się najczęściej pompy ciepła typu solanka/woda z dodatkowym wymiennikiem pośrednim przystosowanym do zastanej jakości wody i mocy pompy ciepła. O ile w przypadku pierwszego typu urządzeń niedozwolone jest wykorzystanie wód powierzchniowych, a tym bardziej zasolonych, o tyle w układach pomp ciepła z pośrednim wymiennikiem takie realizacje są możliwe.

Należy jednak pamiętać o doborze wymiennika do rzeczywistego składu fizyko-chemicznego wody, jej zanieczyszczenia, a także temperatury. W układach pośrednich pomiędzy dodatkowym wymiennikiem pośrednim a parownikiem pompy ciepła stosuje się roztwór glikolu wraz z dodatkową pompą cyrkulacyjną oraz armaturą zabezpieczającą. Takie układy stosunkowo często wykorzystuje się również do wykorzystania ciepła wody technologicznej.

To właśnie dolne źródło jest główną zaletą pomp ciepła typu woda/woda, a jednocześnie sprawia, iż takie układy, ze względu na stopień skomplikowania i dostępności dolnego źródła, są stosunkowo rzadko wykonywane. Nieczęsto zdarza się, że akurat w miejscu, gdzie inwestycja jest realizowana, znajduje się złoże wody gruntowej o wymaganej wydajności, jakości i na optymalnej głębokości. Jeżeli natomiast warunki te są spełnione, pompa ciepła typu woda/woda będzie rozwiązaniem najbardziej efektywnym.

Przemysław Radzikiewicz

www.instalator.pl

15

ABC pomp ciepła

Każdorazowo zaleca się wykonanie testu wydajności studni, czyli przez czas 72 godzin należy zmierzyć wydatek złoża przy ciągłej pracy pompy głębinowej. Również każdorazowo należy wykonać analizę fizyko-chemiczną wody. Aby zapobiec korozji systemu dolnego źródła, wartość żelaza nie może przekroczyć wartości < 0,20 mg/l, a wartość manganu 0,10 mg/l. Doświadczenie pokazuje, że zanieczyszczenia o średnicy większej niż 1 mm, szczególnie w przypadku składników organicznych, mogą bardzo szybko doprowadzić do uszkodzeń. Na wejściu dolnego źródła do pompy ciepła należy zainstalować filtr zanieczyszczeń, który ochroni parownik pompy ciepła przed zanieczyszczeniem i brakiem przepływu. W przypadku niestabilnej temperatury wody oraz jej wydajności należy dodatkowo zainstalować termostat lub czujnik temperatury na zasilaniu dolnego źródła oraz czujnik przepływu, które to w sposób natychmiastowy wymuszą zatrzymanie pracy pompy ciepła w przypadku zakłóceń temperatury lub przepływu. Brak takich zabezpieczeń może doprowadzić do zniszczenia parownika pompy ciepła, a w konsekwencji nawet do jej całkowitego zalania wodą.

Część urządzeń aktualnie dostępnych na naszym rynku jest już fabrycznie wyposażona w parownik ze stali szlachetnej, który może bezpośrednio współpracować

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 22017

ABC wody deszczowej

Dobór zbiornika Poprawnie zaprojektowany i wykonany z odpowiednich elementów system gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej będzie bezproblemowo funkcjonował przez wiele lat.

Ze względu na przeznaczenie wody systemy gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej podzielić można na dwa główne rodzaje: ● Systemy ogrodowe W ramach systemów deszczówka może być wykorzystywana do podlewania zieleni w ogrodzie, zmywania powierzchni zewnętrznych np. tarasów lub podjazdów do garaży, a także do mycia samochodów. Coraz popularniejszym kierunkiem zastosowania tych systemów jest połączenie ich z automatycznym systemem nawadniającym, wykorzystującym np. zraszacze wynurzane. ● Systemy domowe (lub domowo-ogrodowe) Systemy te służą do gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej do zasilania spłuczek, pisuarów, a także pralek w budynkach.

W wielu przypadkach systemy te obsługują również podlewanie trawników (w powiązaniu z automatycznymi systemami nawadniającymi) i prac na zewnątrz budynku. Systemy nazywane domowymi mogą być również stosowane w budynkach hotelowych, przemysłowych i biurowych, gdyż na rynku dostępne są elementy systemowe (filtry, centrale deszczowe) umożliwiające obsługę również i takich obiektów. Zasada działania systemów domowych stosowanych w obiektach większych jest jednak identyczna jak tych stosowanych w domach jednorodzinnych.

W ramach systemów ogrodowych można wyróżnić kilka rodzajów. Jako kryterium podziału stosować można: - materiał, kształt i wielkość zbiornika,

16

- zastosowany rodzaj filtracji (filtry przepływowe, gdy nadmiar wody odprowadzany jest do kanalizacji lub rowu, lub filtry zbierające, gdy przelew ze zbiornika połączony jest z układem rozsączającym wodę do gruntu), - lokalizacja filtra (wewnątrz lub na zewnątrz zbiornika), - kierunek odprowadzenie nadmiaru deszczówki, - lokalizacja pompy, - sposób dystrybucji wody.

Ze względu na lokalizację systemu pompowego możemy rozróżnić dwa podstawowe rodzaje systemu: - system wyposażony w pompę samozasysającą umieszczoną na powierzchni terenu, - system wyposażony w automatyczną pompę zatapialną umieszczoną w zbiorniku.

W ramach systemów domowych można wyróżnić kilka ich rodzajów. Jako kryterium podziału stosować można: - materiał, kształt i wielkość zbiornika, - zastosowany rodzaj filtracji (filtry przepływowe lub zbierające), - lokalizacja filtrów (wewnętrzne lub zewnętrzne), - kierunek odprowadzenie nadmiaru deszczówki, - rodzaj i lokalizacja systemu pompowego, - rodzaj zastosowanego systemu uzupełniania systemu wodą wodociągową w okresach braku opadów.

Rozpatrując kryterium lokalizacji systemu pompowego oraz elementów uzupełniania wodą wodociągową, możemy rozróżnić dwa główne systemy:

www.instalator.pl

nr 22017

www.instalator.pl

na poziomie około 60 litrów (intensywne podlewanie to około 120 litrów) na 1 m2 ogrodu. W przypadku stosowania wody do celów domowych, a więc do prania, spłukiwania WC i prac porządkowych, należy przyjąć zużycie dobowe na poziomie około 67 litrów wody na osobę. Jeśli przewidujemy obsługiwać deszczówką aplikacje zarówno domowe, jak i ogrodowe potrzebna ilość wody będzie wynikiem sumy iloczynu ilości osób razy dzienne zużycie wody i iloczynu powierzchni ogrodu razy zużycie wody niezbędne do podlania 1 m2 powierzchni trawnika. ● Przykład obliczenia pojemności zbiornika - roczna wielkość opadów Uw = Opśr * Pef * Ws, gdzie: Uw - uzysk wody [l/rok], Opśr - średnia wielkość opadów [l/m2], Pef - efektywna powierzchnia dachu [m2], Ws - współczynnik spływu, Uw = 700 * 120 * 0,8 = 67 200 l/rok, - roczne zapotrzebowania na wodę a) spłukiwanie WC [osoba/rok]: 9015 * 4 osoby = 36 060 l/rok, b) pranie [osoba/rok]: 3685 * 4 osoby = 14 740 l/rok, c) prace porządkowe/mycie auta [osoba/rok]: 800 * 4 osoby = 3200 l/rok, d) podlewanie ogrodu [m2/rok]: 60 * 500 2 m = 30 000 l/rok, W sumie daje to 84 000 l/rok.

Wielkość zbiornika na wodę deszczową wynosi: Wz = [(67 200 + 84 000)/2] * 21 dni/365 = 4350 litrów.

Optymalna pojemność zbiornika - zaleca się zaokrąglić w górę do wielkości całkowitej, np. 5000 litrów. ● Metoda uproszczona Aby w sposób przybliżony oszacować wymaganą pojemność zbiornika, można skorzystać ze specjalnych tabel producentów.

Mariusz Piasny

17

ABC wody deszczowej

- zawierające centralę deszczową ze zintegrowanym uzupełnianiem wodą wodociągową, zlokalizowaną wewnątrz budynku, - zawierające pompę zatapialną umieszczoną w zbiorniku i system uzupełniania umieszczony w budynku.

Aby obliczyć optymalną pojemność zbiornika na deszczówkę, możemy do obliczeń zastosować metodę szczegółową lub uproszczoną. ● Metoda szczegółowa Aby obliczyć optymalną pojemność zbiornika, niezbędne są następujące dane: - Lokalizacja geograficzna budynku Jest ona ściśle powiązana z roczną sumą opadów (dane z wielolecia) - załączona mapa Polski umożliwia odczytanie wielkości opadu w l/m2.

- Efektywna wielkość powierzchni dachu, z którego deszczówka spływać ma do zbiornika Jest to rzut poziomy powierzchni dachu.

Może również zdarzyć się, iż wodę zbierać się będzie tylko z jednej części połaci dachowej, wtedy do dalszych obliczeń przyjmujemy tylko wielkość rzutu tej połaci.

- Współczynnik spływu Jest on ściśle związany materiałem pokrycia dachu oraz jego nachyleniem. Określa on, jaka część wody padającej na daną powierzchnię może zostać doprowadzona do zbiornika magazynującego deszczówkę.

W zbiornikach powinna być gromadzona woda tylko z powierzchni dachowych. Najodpowiedniejsze do tego celu są gładkie powierzchnie pokryte blachą czy też glazurowaną dachówką ceramiczną lub betonową.

Uzysk wody z dachów zielonych kształtuje się na poziomie 30-40% (0,3-0,4). Woda ta, pomimo że może mieć brązowawy odcień, nadaje się do spłukiwania toalet oraz podlewania ogrodów.

- Zapotrzebowanie na wodę W sytuacji, gdy woda deszczowa będzie używana tylko do podlewania ogrodu, roczna wartość zużycia wody kształtować się będzie

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 22017

Instalacja c.w.u.

Marcin Ciuchnowicz

ABC ogrzewania

● Jakie

parametry powinna mieć woda w instalacjach z.w. i c.w.u.? ● Jakiego rodzaju rury można stosować w tego typu instalacjach?

Opierając się na definicji zawartej w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury, instalację wodociągową stanowią układy połączonych przewodów, armatury i urządzeń, służące do zaopatrywania budynków w zimną i ciepłą wodę, spełniającą wymagania jakościowe (…), jakim powinna odpowiadać woda do spożycia przez ludzi.

Instalacja zimnej wody doprowadzanej z sieci wodociągowej rozpoczyna się bezpośrednio za zestawem wodomierza głównego, a instalacja zimnej wody pochodzącej z

18

własnego ujęcia (studni) - od urządzenia, za pomocą którego jest pobierana woda z tego ujęcia. Instalacja ciepłej wody rozpoczyna się natomiast bezpośrednio za zaworem na zasileniu zimną wodą urządzenia do przygotowania ciepłej wody.

Rozporządzenie określa również warunki, jakim taka instalacja powinna podlegać.

Wymieniając najważniejsze, określa się wymagane ciśnienie wody w instalacji wodociągowej w budynku, poza hydrantami przeciwpożarowymi, które powinno wynosić przed każdym punktem czerpalnym nie mniej niż 0,05 MPa (0,5 bara) i nie więcej niż 0,6 MPa (6 barów).

Zakres temperatury wody w instalacji wodociągowej ciepłej wody również jest dokładnie określony. Instalacja powinna umożliwiać uzyskanie w punktach czerpalnych wody o temperaturze nie niższej niż 55°C i nie wyższej niż 60°C. Dodatkowy warunek określa, iż instalacja wodociągowa ciepłej wody powinna umożliwiać przeprowadzanie ciągłej lub okresowej dezynfekcji metodą chemiczną lub fizyczną (w tym okresowe stosowanie metody dezynfekcji cieplnej), bez obniżania trwałości instalacji i zastosowanych w niej wyrobów.

Do przeprowadzenia dezynfekcji cieplnej niezbędne jest zapewnienie uzyskania w punktach czerpalnych temperatury wody nie niższej niż 70°C i nie wyższej niż 80°C.

www.instalator.pl

Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”: tylko 11 PLN/miesiąc Kliknij po szczegółowe informacje...