Poradnik ABC 4/2014

2014

● Aplikacje

mobilne ● Akustyka w wentylacji ● Systemy z PVC ● Sterowanie instalacją ● Oczyszczalnie ścieków ● Instalacje w biogazowni ● Rury z polipropylenu ● Szkolenia

SupraB X

速

COMFORT

www.rosenberg.pl ABC-04.2014.indd 1

2014-03-25 12:18:37

nr 42014

Spis treści Kotłownia w smartfonie - 4 Grundfos - 6 Viessmann - 8 Purmo - 10 Fibaro - 12 KAN - 13

Spis treści

SALUS-Controls - 14 Nibe-Biawar - 15 Heliotherm - 16 Spalanie na wspomaganiu - 17 Zgrzewany PP - 19 Oczyszczalnia na testach - 20 Sterowniki CRB100 - 21 Ciśnienie i powietrze - 22 Ciepło z biogazu - 24 Logika rozmyta - 26 Systemy klejone - 28 Kolektor a PC - 30

ISSN 1505 - 8336

Stacja wymiany - 32 / Szkolenia - 35 nakład: 11 015 egzemplarzy

Praktyczny dodatek „Magazynu Instalatora“

Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4.

Redaktor naczelny Sławomir Bibulski Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski kom. +48 501 67 49 70, (redakcja-mi@instalator.pl) Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41.

Ilustracje: Robert Bąk Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

www.instalator.pl

ABC Magazynu Instalatora

nr 42014

ABC aplikacji mobilnych

Kocioł w smartfonie Producenci coraz częściej udostępniają oprogramowanie związane z doborem, zarządzaniem, dostępem do informacji ważnych dla firm instalatorskich i serwisowych pod różne systemy (iPhone, Android, Symbian, Windows...) na smartfony, tablety, komputery.

Sterowanie i nadzór nad urządzeniami grzewczymi miało jeszcze jakiś czas temu swoje udziały w inwestycjach „dużych”, ale ze względu na bardzo szybki rozwój rynku aplikacji mobilnych zaczyna być coraz częściej dostępne w codziennej pracy.

Większość bazuje na platformach internetowych w połączeniu z urządzeniami cyfrowymi, tj. smartfonami, tabletami i innymi mini-, mikro- oraz zwykłymi komputerami. Pozwalają one na nadzorowanie pracy instalacji grzewczych, klimatyzacyjnych i innych. Zdalny nadzór oznacza, że właściciel lub osoba upoważniona przez niego mogą wpływać na pracę takiego systemu, nie będąc na miejscu. W praktyce oznacza to możliwość jeszcze oszczędniejszej pracy instalacji, ponieważ zdalnie operując nastawami, wpływamy na np. wymagane temperatury instalacji grzewczej, jak i wody użytkowej. Użytkownik może zmieniać programy czasowe (czasy pracy urządzenia z wyższymi i niższymi temperaturami) i nastawy temperatur czy też sprawdzić, czy urządzenie aktualnie pracuje.

Dzięki korzystaniu z aplikacji mobilnych czy GSM fir-

4

my serwisowe mają możliwość np. zdalnej konfiguracji i parametryzacji systemu, dostępu do adresów serwisowych, pod łą cze nia do dat ko wych czuj ni ków, zabezpieczeń czy liczników, a co najważniejsze - możliwość tworzenia trendów on-line, co pozwala na analizę pracy układu w dłuższym okresie czasu. Co do opłacalności stosowania takiego rozwiązania nie trzeba chyba nikogo przekonywać. Bez konieczności udawania się w długą drogę można szybko zdiagnozować problem!

Przykładowo do zdalnego sterowania systemem z pompą ciepła można zastosować specjalny moduł komunikacyjny, który umożliwia bieżącą zmianę parametrów pracy urządzenia przez telefon komórkowy, za pomocą komend sms lub poprzez aplikację mobilną zainstalowaną na smartfonie czy tablecie.

Ciekawą funkcjonalnością przygotowaną specjalnie dla instalatorów jest moż li wość za ma wia nia po trzeb nych czę ści za mien nych bez po średnio z poziomu zainstalowa nej mo bil nej apli ka cji, nie za leż nie od te go, czy przebywa się za swoim biurkiem czy też u klienta w kotłow ni. Pro du cen ci ofe ru ją również np. funkcję skanowa nia ko dów kre sko wych, także offline, aby potem odczytać dotyczące ich dane techniczne lub zamówić potrzebne części. Łatwiej już się nie da: zintegrowanym

www.instalator.pl

nr 42014

(red.)

j...

więce

www.instalator.pl

urządzeniem elektrycznym. Wszystko w jednej aplikacji!

Zaproszeni eksperci przedstawili w artykułach podstawowe informacje na temat swoich aplikacji. Gdyby mieli Państwo pytania, prosimy o bezpośredni kontakt z autorami, ale przede wszystkim zapraszamy Państwa do pobrania oprogramowania na swoje telefony komórkowe czy też tablety.

Wiele z nich gotowych jest do pobrania np. z AppStore. Dlatego wystarczy zeskanować QR kod umieszczony w artykule i rozpocząć pobieranie programu. Aby zeskanować QR kod należy w pierwszej kolejności zainstalować na swoim smartfonie program do skanowania i czytania QR kodów. Przyda się on Państwu nie tylko w tej sytuacji. QR kodów pojawia się coraz więcej. Zapewne zauważyli je Państwo na niektórych reklamach pojawiających się w „Ma ga zy nie In sta la to ra”. Korzystanie z nich to duże ułatwienie. Nie trzeba „z palca” wpisywać czasem długiego linku do strony internetowej. Wystarczy uruchomić czytnik QR kodów, zbliżyć aparat do kodu, zeskanować, a program sam już wczyta link do strony internetowej. Potem trzeba już tylko potwierdzić pobieranie aplikacji, którą chcemy zainstalować na swoim smartfonie. I na koniec ważna in for ma cja - apli ka cje przed sta wio ne przez ekspertów w tym Poradniku ABC „Ma ga zy nu In sta la to ra” są darmowe.

5

ABC aplikacji mobilnych

skanerem kodów kreskowych zidentyfikować część zamienną, jednym naciśnięciem sprawdzić własny zasób części zamiennych i, w razie ich braku, zamówić bez po śred nio w fir mie. Ależ to oszczędność czasu potrzebnego na ich dostarczenie!

Zastosowane w aplikacjach funkcje wymiarowania i doboru w znaczący sposób ułatwiają dostęp do potrzebnych produktów. Aplikacje są z reguły przygotowane w taki sposób, aby użytkownik w intuicyjny sposób mógł dobrać np. odpowiedni grzejnik, kocioł, zawór. Pomagają one instalatorom i projektantom wybrać zalecaną serię produktów (np. zaworów dla danej instalacji grzewczej), odpowiednią wartość znaczących parametrów (mających wpływ na funkcjonowanie poszczególnych elementów, jak i całej instalacji) i umożliwią szybkie otrzymanie dodatkowych, bardziej szczegółowych informacji zawierających np. numer katalogowy produktu, karty techniczne oraz inną dokumentację. Wbudowane intuicyjne instrukcje zapewniają użytkownikowi wszystkie potrzebne informacje odnośnie aplikacji. Dodatkowo pomagają odnaleźć najbliższy oddział firmy, gdzie można otrzymać niezbędne informacje na temat produktów i zastosowań.

Dostępne na rynku niektóre rozwiązania to nie prymitywne zautomatyzowane włączniki i wyłączniki, a systemy sztucznej inteligencji budynkowej. Dostępne funkcje mogą wyręczać użytkownika z kłopotliwych codziennych czynności, a nawet potrafią podejmować decyzję i działać pod jego nieobecność (np. włączać lub wyłączać oświetlenie w zależności od prognozy pogody dostępnej w Internecie). Pozwalają na sterowanie domowym oświetleniem, ogrzewaniem, ro le ta mi, okna mi i do wol nym

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 42014

Grundfos

ABC aplikacji mobilnych

Firma Grundfos Pompy Sp z o. o. ma przyjemność zaprezentować dwa innowacyjne rozwiązania w dziedzinie aplikacji mobilnych. Pierwszym z nich jest ogólnie dostępna, darmowa aplikacja, którą można pobrać z Apple App Store dla platformy iOS lub Google Play dla Androida - Grundfos GO. Drugie rozwiązanie umożliwia wizualizację wybranych zmiennych oraz parametrów w systemach nadrzędnego sterowania BMS/SCADA bezpośrednio w smartfonie.

Grundfos GO to mobilna „skrzynka narzędziowa” dla profesjonalnych użytkowników pomp będących w ruchu. Grundfos GO zapewnia intuicyjne zarządzanie pompami z przenośnego urządzenia oraz pełny dostęp do narzędzi on-line firmy Grundfos z dowolnego miejsca.

Aplikacja Grundfos GO zapewnia intuicyjne sterowanie, prostą konfigurację oraz analizę ostrzeżeń i alarmów z przenośnego urządzenia. Oszczędza cenny czas poświęcany na sterowanie pracą pomp, raportowanie i zbieranie

6

danych za pomocą najbardziej wszechstronnej mobilnej platformy na rynku. Dodatkowo użytkownik ma dostęp do narzędzia umożliwiającego dobór oraz wymianę, a także do katalogu produktów wraz z dokumentacją.

Grundfos GO współpracuje ze wszystkimi naszymi pompami typu E oraz z dedykowanymi produktami elektronicznymi, a komunikuje się z nimi zarówno drogą radiową, jak i w technologii podczerwieni.

Dostarcza jasno sformułowanych wskazówek i wytycznych, jak również aktualne zestawienia parametrów z urządzeń.

Do komunikacji niezbędny jest dodatkowy interfejs firmy Grundfos. Ze względu na dostępne na rynku urządzenia mobilne przygotowano kilka rodzajów dedykowanych kluczy sprzętowych - interfejsów komunikacyjnych. Jednak już dziś każdy może w trybie Demo przetestować aplikację bez klucza sprzętowego.

Obecnie Grundfos GO komunikuje się z następującymi produktami firmy Grundfos: ● Pompy: MAGNA, SEG (AUTOADAPT), UPE, UPS, CRE, CRIE, CRNE, MTRE, SPKE, CRKE, TPE, TPED, NKE, NBE, Hydro Multi-E oraz CME, ● Moduły sterujące: CU300, CU301, IO351 and MP204, ● Silniki: MGE. Intuicyjny interfejs Grundfos GO dostarcza pełną kontrolę w każdym aspekcie wydajności pompy. Aplikacja umożliwia podgląd danych w czasie rzeczywistym bezpośrednio w smartfonie/tablecie, co pozwala monitorować punkty pracy, zużycie energii, prędkość, temperatury i

www.instalator.pl

nr 42014

oprogramowanie Grundfos SCADA pracujące w czasie rzeczywistym. Oprogramowanie Grundfos SCADA wykorzystane jest również do zarządzania procesami technologicznymi oraz procesem produkcyjnym w przemyśle. Wybrane parametry, wartości oraz trendy możliwe są do podglądu z dowolnego miejsca na Ziemi z dostępem do internetu. Poszczególne parametry zostaną wyświetlone bezpośrednio w dowolnej

przeglądarce internetowej lub na specjalnie przygotowanej stronie internetowej dla urządzeń mobilnych typu smartfon/tablet.

W przypadku budynków użyteczności publicznej użytkownik ma możliwość monitoringu i sterowania poszczególnymi instalacjami (np. w hotelu) takimi jak: ● wentylacja, ● klimatyzacja, ● kotłownia, ● technologia basenowa, ● instalacja hydrantowa ppoż., ● monitoring centrali ppoż, ● instalacja oddymiania klatek schodowych, ● mo ni to ring pa ra me trów sie ci elek trycznej, ● pompownie ścieków i wody deszczowej, ● sterowanie i monitoring drzwi wewnętrznych wraz z bramami garażowymi, ● monitoring mediów (woda, gaz, prąd).

W ramach ww. instalacji monitorowane są stany urządzeń oraz wielkości fizyczne (temperatury, ciśnienia, przepływy, zużycie energii, stężenie tlenku węgla, CO2 itp.).

Firma Grundfos Pompy Sp z o. o. posiada referencje z takich obiektów, jak monitoring wraz sterowaniem bariery odwodnieniowej wokół kopalni odkrywkowej, monitoring całych gmin (zestawy hydroforowe + przepompownie przydomowe oraz sieciowe), jak i wysoce zaawansowany, inteligentny system sterowania ciśnieniem w całym mieście, który zapewnia znaczące oszczędności strat wody i energii. A wszystko to w dobie smartfonów i internetu - dostępne bezpośrednio na Twoim urządzeniu mobilnym.

ekspert Zespół Grundfos iSOLUTIONS Grundfos Pompy Sp. z o. o. www.grundfos.pl

www.instalator.pl

☎ 61 650 13 00 @ info_gpl@grundfos.com

7

ABC aplikacji mobilnych

wiele więcej. Dodatkowe korzyści to generowanie na miejscu raportów w formacie pdf, które wraz z dokumentacją fotograficzną mogą być podpisane i wysłane na miejscu, aby uniknąć nieporozumień i błędnych danych. Prosta zmiana parametrów konfiguracyjnych możliwa jest dzięki intuicyjnemu interfejsowi - pompa po pompie lub grupami przy użyciu funkcji klonowania, dzięki czemu oszczędzisz czas. Łatwe do zrozumienia alarmy bez niezrozumiałych kodów błędów.

W przypadku bardziej zaawansowanych i rozproszonych systemów sterowania użytkownik ma dostęp do nadrzędnego systemu zarządzania budynkiem BMS, np. hotelem. System zarządzania został oparty o

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 42014

ABC aplikacji mobilnych

Viessmann Zamawianie części zamiennych, szkolenia Akademii Viessmann czy zdalne sterowanie ogrzewaniem to najnowsze funkcje dostępne dzięki aplikacjom mobilnym dostępnym na tablety oraz smartfony z systemem Android i iOS. ● Aplikacja mobilna „Części Zamienne” szybkie i łatwe zamawianie Aplikacja mobilna „Części Zamienne” umożliwia teraz instalatorom zamawianie potrzebnych części zamiennych także bezpośrednio z tej aplikacji, niezależnie od tego, czy właśnie przebywamy za swoim biurkiem czy też u klienta w kotłowni. Nowością jest również funkcja skanowania kodów kreskowych, także offline, aby potem odczytać dotyczące nich dane techniczne lub zamówić potrzebne części. Łatwiej już się nie da: zintegrowanym skanerem kodów kreskowych zidentyfikować część zamienną, jednym naciśnięciem sprawdzić własny zasób części zamiennych i w razie ich braku - zamówić bezpośrednio w firmie Viessmann. Ponad 25 000 różnych części zamiennych może być dostarczone w krótkim terminie. Zintegrowana z aplikacją lista przypomnień pozwala zawsze zachować przegląd sytuacji.

Nowością jest także wyświetlanie kodów błędów z opisem możliwych przyczyn i zalecanymi działaniami. Jest to bardzo użyteczna funkcja, dzięki której nie trzeba otwierać instrukcji serwisowej, dostępnych zresztą także w tej aplikacji. Oprócz już istniejących foto-

8

grafii wielu często stosowanych części zamiennych, wyświetlane są teraz także rysunki złożeniowe, co znacznie ułatwia lokalizację danej części.

Aplikację mobilną „Części Zamienne” można załadować bezpłatnie. Nie mając smartfonu lub tabletu, można aplikację uruchomić także na każdym komputerze PC z dostępem do Internetu pod www.viessmann.de/et-app. ● Aplikacja mobilna „Toolbox-App” - centralny dostęp do świata Viessmann Nowa, bezpłatna aplikacja mobilna „Toolbox-App” umożliwia centralny dostęp do świata aplikacji Viessmann. Umożliwia ona firmom partnerskim i użytkownikom szybką ogólną orientację. Obok informacji i linków do innych aplikacji Viessmann, jak np. aplikacji „Części Zamienne” lub „Akademia”, dostępny jest jeszcze szereg innych informacji. Jest to między innymi baza danych dotacji, zawierająca zawsze aktualne możliwości i warunki uzyskania dotacji na instalacje grzewcze.

Można w każdej chwili wywołać także informacje produktowe, prospekty i broszury w formacie PDF. Ponadto dostępne są linki do serwisów Facebook i Twitter.

Nowa aplikacja „Toolbox-App” działa na

www.instalator.pl

nr 42014

tylko na smartfony i tablety z systemem iOS, ale także na aparaty z systemem operacyjnym Android. Można w ten sposób kontrolować i sterować w każdej chwili i z dowolnego miejsca instalacje grzewcze z kotłami Viessmann na gaz, olej lub pelet, pompy ciepła i urządzenia hybrydowe.

Po wierzch nia użyt kow ni ka „Vitotrol App” odpowiada zasadniczo regulatorowi Vitotronic 200 kotłów grzewczych Viessmann.

Ko lo ro wy wy świe tlacz i przej rzy sta struktura menu zapewnia szczególnie łatwą obsługę. Temperaturę zadaną pomieszczeń, tryb imprezowy i oszczędnościowy oraz programy czasowe ogrzewania pomieszczeń, podgrzewania c.w.u. i cyrkulacji można łatwo odczytać i zmienić jednym dotknięciem palca.

Aplikacja mobilna „Części Zamienne” umożliwia instalato rom za ma wia nie po trzeb nych części zamiennych bezpośrednio z tej aplikacji, niezależnie od tego, czy właśnie przebywa za swoim biurkiem czy też u klienta w kotłowni.

Nowa aplikacja mobilna „Vitocomfort App” umożliwia bezpośredni dostęp do systemu automatyki domowej Vitohome 200, a tym samym do ogrzewania, odbior ni ków elek trycz nych i sys te mów bezpieczeństwa.

Krzysz tof Gny ra

ekspert Krzysztof Gnyra Viessmann Sp. z o. o. www.viessmann.pl

www.instalator.pl

☎ 602 231 407 @ kgnyra@gmail.com

9

ABC aplikacji mobilnych

smartfonach i tabletach z systemami operacyjnymi iOS i Android. Można ją bezpłatnie załadować na smartfona pod www.viessmann.de/toolbox lub bezpośrednio z App Store. ● Aplikacja mobilna „Vitocomfort App” - monitorowanie własnego mieszkania Innowacyjna automatyka domowa Home Automation Vitocomfort 200 pozwala wygodnie monitorować z domowej centrali urządzenia grzewcze, odbiorniki elektryczne - od oświetlenia do instalacji stereo, a także drzwi i okna. Nowa aplikacja mobilna „Vitocomfort App” umożliwia teraz dostęp do niej spoza domu, poprzez smartfon lub tablet.

Obok funkcji regulacji temperatury poszczególnych pomieszczeń i podgrzewu c.w.u. nowa aplikacja zawiera wiele dalszych funkcji, jak chociażby włączanie oświetlenia, łącznie z pomiarem prądu czy też indywidualnie programowane scenariusze oświetlenia. „Vitocomfort App” zwiększa też bezpieczeństwo w domu czy mieszkaniu. Sygnalizuje przykładowo otwarcie drzwi lub okien albo uruchomienie się czujnika dymu lub ruchu. ● Aplikacja mobilna „Vitotrol App” - komfortowa zdalna obsługa „Vitotrol App” jest komfortowym programem do zdalnej obsługi instalacji grzewczej przez mobilne łącze internetowe. Jej najnowsza wersja dostępna jest teraz nie

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 42014

ABC aplikacji mobilnych

Purmo Purmo udostępniło darmową aplikawliczając w to grzejniki elektryczne cję na smartfony z systemami iOS lub oraz ogrzewanie podłogowe. PrzydatAndroid. Purmo SmartBox to narzęny szczególnie dla profesjonalistów kaldzie, które pomaga wybrać odpowiedni kulator pomaga błyskawicznie przeligrzejnik do indywidualnych potrzeb i czyć moce grzewcze w zależności od oczekiwań. Intuicyjny interfejs umożliwia parametrów instalacji i dobrać odpowiednie łatwy i szybki dostęp do broszur i instrukcji wielkości oraz modele Purmo. Ciekawym grzejników Purmo wraz z aktualnymi cenni- rozwiązaniem jest udostępnienie szerokiej kami oraz dużej bazy inspirujących wizuali- bazy zdjęć oraz wizualizacji pokazujących zacji. Aplikacja ułatwia także dobór odpo- grzejniki Purmo w różnych wnętrzach. Funkwiedniej mocy i wielkości grzejcja ta jest szczególnie przydatna nika do danego pomieszczenia. dla osób, które mają przed sobą Dla instalatorów bardzo pomocwybór odpowiedniego grzejnika na będzie też funkcja „Szukaj o walorach dekoracyjnych. ● Intuicyjny i funkcjonalny dystrybutora”. Aplikacja Purmo SmartBox została stworzona w interfejs kilkunastu językach i jest doOszczędny i prosty w obsłustępna w wielu krajach Europy. dze interfejs aplikacji sprawia, Narzędzie Purmo SmartBox że jest ona wygodna w użyciu. dostępne jest w polskiej wersji Narzędzie dzięki swoim różnojęzykowej, do bezpłatnego porodnym funkcjom jest użyteczbrania dla telefonów operująne zarówno dla profesjonalistów, cych w systemie iOS lub Anjak i dla laików. Purmo Smartdroid. Aplikacja nie zajmuje Purmo SmartBox ma Box pomaga również w szybki i dużo miejsca na smartfonie, a intuicyjny, łatwy w ob- łatwy sposób znaleźć najbliżstanowi wygodne i funkcjonal- słudze interfejs. szych dystrybutorów grzejników ne rozwiązanie, zarówno dla profesjonal- Purmo. Poza szczegółowym adresem i danynych instalatorów, jak i osób, które samo- mi dystrybutora w aplikacji wyświetlana jest dzielnie poszukują najodpowiedniejszego także mapka dojazdu ułatwiająca znalezienie grzejnika do swojego mieszkania. dogodnego punktu sprzedaży. ● Dane techniczne i wizualizacje na zaAplikacja jest wygodnym rozwiązaniem dla fachowców, na co wołanie Dzięki aplikacji dzień zajmujących się uzyskujemy szybki instalowaniem urządostęp do broszur i dzeń grzewczych, ale instrukcji wszyst- także dla osób prykich typów grzejni- watnych, które samoków marki Purmo, dzielnie poszukują

10

www.instalator.pl

nr 42014

ABC Magazynu Instalatora

ekspert Emilia Dudek Rettig Heating Sp. z o.o. www.purmo.pl

www.instalator.pl

☎ 22 544 10 06 @

Emilia.Dudek@rettigicc.com

11

ABC aplikacji mobilnych

najodpowiedniejszych grzejniny model wygląda na wybranej ków spełniających ustalone kryścianie w domu. Wystarczy zateria techniczne. Dzięki funkchować zdjęcie i mamy gotową cjonalnemu kalkulatorowi każdy wizualizację pokoju z wybrasamodzielnie będzie mógł ustanym grzejnikiem Purmo. ● Marka Purmo jest własnolić jakiej wielkości grzejnik będzie najodpowiedniejszy do daścią kon cer nu Ret tig ICC nego pomieszczenia oraz jaki produkującego rocznie ok. 9 typ urządzenia - grzejnik płytomilionów grzejników, co czywy, konwektorowy, czy dekorani koncern największym procyjny - będzie najlepszy. Bogaducentem systemów grzewta baza zdjęciowa umożliwia czych na świecie. Rettig ICC ocenę, jak grzejnik prezentuje posiada zakłady produkcyjne się we wnętrzu. Aplikacja Kalkulator doboru mo- w 15 krajach Europy i eksporSmartBox to pierwsze tego typu cy i wielkości grzejnika. tuje swoje produkty do 50 udogodnienie dostępne na polskim rynku in- krajów na całym świecie. Silna i stabilna stalacyjnym i cieszymy się, że marka Purmo pozycja rynkowa powoduje zaangażowamoże w ten sposób jeszcze lepiej zadbać o nie koncernu w ciągłe inwestowanie w swoich klientów. To jednocześnie wszech- jakość i innowacje. Największa fabryka stronna aplikacja dla klientów indywidual- koncernu mieści się w Rybniku. nych oraz wydajne mobilne narzędzie pracy W styczniu 2012 roku koncern Rettig ICC dla profesjonalistów. przejął niemiecką firmę ● Nowa funkcjonalność Hewing - producenta wysozobacz grzejnik we włakiej jakości rur z tworzyw snym wnętrzu sztucznych. Po włączeniu fabryki Hewing w struktury Nowa funkcjonalność koncernu, Rettig ICC zaPurmo SmartBox uzupełmierza utrzymać znaczną niła dotychczas dostępne niezależność tej organizaopcje tej aplikacji. W kilku prostych krokach możliwe Aplikacja Purmo SmartBox umoż- cji. Hewing będzie od tej chwili produkował rury jest teraz obejrzenie, jak liwia obejrzenie grzejnika we również na stale rosnące wybrany model grzejnika wnętrzu mieszkania. prezentował będzie się we własnych po- potrzeby Rettiga. Firma Hewing zatrudniająmieszczeniach. Wystarczy wybrać prefero- ca profesjonalny zespół ekspertów i doświadwany model grzejnika Purmo, który w odpo- czonych pracowników doskonale wpisuje się wiednim rzucie wyświetli się na widoku z w strategię rozwoju koncernu Rettig ICC. wbudowanej kamery smartfona. W ten spoEmi lia Du dek sób naocznie można sprawdzić, jak konkret-

ABC Magazynu Instalatora

nr 42014

ABC aplikacji mobilnych

Fibaro System Fibaro pozwala na sterowanie domowym oświetleniem, ogrzewaniem, roletami, oknami i dowolnym urządzeniem elektrycznym. Do sterowania potrzebny nam jest jedynie smartfon lub komputer. Jest polskim rozwiązaniem z powodzeniem stosowanym na całym świecie.

Fibaro nie jest prymitywnym zautomatyzowanym włącznikiem i wyłącznikiem, jakich wiele na rynku, a systemem sztucznej inteligencji budynkowej. Wyręczy nas z kłopotliwych codziennych czynności, a nawet potrafi podejmować decyzję i działać pod

naszą nieobecność. Wszystko dla naszego dobra i wymiernych oszczędności czasu, energii i pieniędzy. Zanim system rozpocznie codzienne nawadnianie trawnika, połączy się z internetem i sprawdzi pogodę czy aby synoptycy nie zapowiadają opadów.

Oświetlenie podjazdu pod domem nie uru-

chomi się, gdy dzień jest długi, a na portalu Yahoo potwierdzają, że to będzie piękny słoneczny wieczór. Kiedy opuścimy mieszkanie, system sprawdzi pozycję geograficzną naszego smartfona i gdy będziemy daleko, automatycznie odłączy sprzęty elektryczne od prądu i zgasi zapomniane przez nas światła. A to tylko przedsmak możliwości Fibaro.

Sterowanie takim systemem odbywa się przy użyciu telefonu komórkowego, tabletu lub komputera. Firma przygotowała specjalne aplikacje dla popularnych urządzeń mobilnych, gdzie w sposób prosty i przejrzysty możemy zarządzać całym naszym domem z dowolnego miejsca na świecie. Właściciele Fibaro mogą również już dziś porozmawiać w języku polskim ze swoim inteligentnym systemem, poprosić go o sprawdzenie temperatury, uruchomienie ogrzewania lub włączenie wcześniej przygotowanej sceny powrotu do domu. Zdalne uruchamianie i gaszenie światła o różnych godzinach z poziomu telefonu może zasymulować obecność właściciela, a podgląd z kamer i komunikacja z systemem alarmowym tylko zwiększa bezpieczeństwo. Bezpieczeństwo użytkownika to jedna z kluczowych cech systemu, na którą inżynierowie z Fibar Gorup położyli największy nacisk.

Jo an na Ossow ska

ekspert Fibar Group sp. z o. o.

Joanna Ossowska www.fibaro.com

12

☎ 509 618 257 @ j.ossowska@fibaro.com

www.instalator.pl

nr 42014

ABC Magazynu Instalatora

KAN je w pamięci telefonu, a Ty oszczędzisz cenny czas! W każdej chwili możesz też wrócić do zamówienia, którego jeszcze nie skończyłeś, uzupełnić je i wysłać w dogodnym dla siebie czasie. ● Pomocne w pracy kalkulatory wydłużeń termicznych i oporów hydraulicznych bezpośrednio na Twoim urządzeniu mobilnym - bez połączenia z internetem i zbędnych kosztów. Kalkulator wydłużeń termicznych umożliwia szybki dobór długości ramion kompensacyjnych dla poszczególnych systemów KAN-therm, zaś kalkulator oporów hydraulicznych ułatwi Ci dobór odpowiedniej średnicy instalacyjnej Systemu KAN-therm, w zależności od przepływu lub transportowanej mocy cieplnej. ● Kontakty do dystrybutorów i oddziałów KAN w trybie offline. Aplikacja KAN zapamięta kontakt do Twojego dystrybutora - nie musisz go szukać za każdym razem na nowo, zaś integracja z google maps lub nawigacją w Twoim urządzeniu mobilnym poprowadzi Cię do wybranego oddziału KAN lub Dystrybutora.

Zeskanuj kod i pobierz KAN Mobile App już teraz!

ekspert KAN Sp. z o.o. www.kan-therm.com

www.instalator.pl

☎ 85 74 99 200 @ kan@kan-therm.com

13

ABC aplikacji mobilnych

Już teraz możesz pobrać nową aplikację mobilną KAN na swój smartfon lub tablet z systemem Android.

KAN Mobile App to najwyższa użyteczność i gwarancja aktualnych materiałów zawsze w zasięgu ręki.

Wśród najważniejszych funkcjonalności aplikacji znajdziesz: ● Wszystkie cenniki, informację techniczną, instrukcje i poradniki pomocne na co dzień w Twojej pracy. Nie musisz za każdym razem pobierać katalogu, aby z niego skorzystać.

Wystarczy, że raz ściągniesz dany materiał na swój smartfon, a zachowasz do niego dostęp bez połączenia z internetem. Wszystkie materiały w aplikacji mobilnej są dostępne równocześnie z ukazaniem się na stronie internetowej. ● Możliwość szybkiego i bezpiecznego zamawiania produktów z oferty Systemu KAN-therm bezpośrednio z Twojego smartfona lub tabletu. Co pewien czas ponawiasz podobne zamówienia? - to świetnie!

Aplikacja zapamięta

ABC Magazynu Instalatora

nr 42014

ABC aplikacji mobilnych

SALUS-Controls Zastanawiasz się, jak mobilnie zarządzać temperaturą w domu? Idealną alternatywą jest dla Ciebie nowy interneto wy re gu la tor iT500 fir my SA LUS Controls. Dzięki aplikacji iT500 na smartfony z systemem Android lub iOS oraz komputer możesz kontrolować pracę twojego układu grzewczego z dowolnego miejsca na ziemi z dostępem do internetu.

W dzisiejszych czasach każdy bardzo ceni sobie swój komfort, czas oraz pieniądze. Jak zatem wdrożyć nowoczesne technologie do swojego życia, tak aby zaspokoić wymagania nawet najbardziej wymagających klientów? Kupując regulator iT500, mamy możliwość podglądu aktualnej temperatury w swoim domu, a także zdalnego programowania jego ustawień. Na przykład gdy musisz zostać dłużej w pracy, wystarczy, że za pomocą aplikacji mobilnej opóźnisz załącze nie ogrze wa nia, dzię ki cze mu znacz nie ob ni żysz kosz ty oraz bę dziesz mógł cieszyć się kom for tem cieplnym zaraz po przekroczeniu progu swojego domu.

Ponadto nowy regulator iT500 daje możliwość sterowania nie jednym, ale

dwoma urządzeniami grzewczymi. Drugim urządzeniem może być np. pompa cyrkulacyjna, której załączanie łatwo zaprogramujesz w funkcji czasu (3 okresy załącz/wyłącz). Możesz także rozbudować swój iT500 o bezprzewodowy czujnik temperatury - iT300 i niezależnie programować 2 strefy grzewcze w twoim domu (np. parter + piętro).

Aplikacja jest wyjątkowo intuicyjna i łatwa w obsłudze, a co najważniejsze mobilna! Ponadto do najważniejszych zalet iT500 należy: ● możliwość programowania nawet 6 różnych poziomów temperatury na dobę, ● nowoczesny design, który nada mu niepowtarzalny charakter, ● dożywotnia darmowa obsługa konta na serwerze SALUS, ● funkcje „Wakacje” oraz „Energy Save”, dzięki którym łatwo i szybko możemy nadpisać aktualne programy.

Krzysz tof Pryszcz

ekspert Krzysztof Pryszcz SALUS-Controls www.salus-controls.pl

14

☎ 32 700 74 53 @ serwis@salus-controls.pl

www.instalator.pl

nr 42014

ABC Magazynu Instalatora

Nibe-Biawar Do zdalnego sterowania systemem z pompą ciepła NIBE można zastosować moduł komunikacyjny NIBE SMS 40, który umożliwia bieżącą zmianę parametrów pracy urządzenia przez telefon komórkowy za pomocą komend sms lub poprzez aplikację NIBE MOBILE APP dostępną dla telefonów z systemem Android. Aplikacja jest darmowa i można ją ścią-

dr inż. Mał go rza ta Smu czyń ska

ekspert dr inż. Małgorzata Smuczyńska Nibe-Biawar Sp. z o.o. www.biawar.com.pl

www.instalator.pl

☎ 85 662 84 85 @

msmuczynska@biawar.com.pl

15

ABC aplikacji mobilnych

gnąć na telefon komórkowy, np. z Android Market, ciesząc się dostępem do 99% funkcji sterownika pomp ciepła NIBE. Dzięki temu wyświetlacz pompy ciepła NIBE mamy w zasięgu ręki w dowolnym czasie i z dowolnego miejsca na Ziemi. Pompa ciepła wyposażona w moduł NIBE SMS 40 jest w stanie samodzielnie zawiadomić użytkownika i serwisanta o występującej awarii systemu. System grzewczy na bazie pompy ciepła NIBE może być sterowany za pomocą inteligentnego sterowania budynkiem, co umożliwia z kolei moduł komunikacyjny NIBE MODBUS 40.

Dzięki temu producenci systemów BMS i użytkownicy „inteligentnych domów” mogą

sterować wybranymi parametrami pompy ciepła z panelu zarządzania budynkiem.

Zwolennikom komputerów NIBE oferuje monitoring i sterowanie pompy ciepła przez witrynę www.nibeuplink.com, gdzie zupełnie za darmo (wersja „basic”) można uzyskać podgląd na aktualny status pompy ciepła, a także podgląd zmian, 10 wybranych parametrów, w ciągu ostatniego miesiąca pracy urządzenia. Za niewielką roczną opłatą (wersja „premium” kosztuje ok. 27 EUR) można zarządzać pracą pompy ciepła przez internet, jak również mieć dostęp do historii pracy urządzenia, od momentu podłączenia do sieci. W przypadku wystąpienia zakłóceń w pracy pompy ciepła, system NIBE UPLINK wysyła ostrzeżenie za pomocą poczty e-mail, co pozwala na szybką reakcję użytkownika lub serwisanta. Narzędzie to znacznie ułatwia zarządzanie pracą systemu grzewczego w większych przedsiębiorstwach i może być szczególnie przydatne, gdy zarządzamy pracą pomp ciepła w kilku budynkach jednocześnie. Zarówno w przypadku modułu NIBE SMS 40, jak i w przypadku systemu NIBE UPLINK zarządzanie pompą ciepła możemy powierzyć czasowo serwisantowi, co może przyczynić się do obniżenia kosztu usług i przyspieszenia reakcji w przypadku nieprawidłowości pracy systemu grzewczego.

ABC Magazynu Instalatora

nr 42014

ABC aplikacji mobilnych

Heliotherm Firma Heliotherm jest austriackim producentem pomp ciepła zajmującym się od 27 lat rozwijaniem tej technologii. Technika zdalnego sterowania przez internet jest jednym z kamieni milowych w zakresie sterowania instalacjami grzewczymi opartymi o pompy ciepła wraz z elementami peryferyjnymi instalacji. Od 1997 r. udało nam się dopracować dziedzinę zdalnego nadzoru do perfekcji i nadal rozwijamy nasze rozwiązania. Wszystko po to, by użytkownik mógł oszczędzać, czuć się jeszcze bardziej bezpiecznie i niezależnie oraz usprawnić działalność serwisową.

Opatentowana technologia teleControl® to pełna kontrola nad pracą pompy ciepła, najniższe koszty serwisowe, uprawnieni instalatorzy oraz serwis fabryczny bezpieczne rozwiązanie dla instalatora w trakcie i po uruchomieniu systemu:

Zarządzanie pracą pompy ciepła wraz z aktywnym nadzorem obiegu termodynamicznego (patrz ilustracja) i możliwością optymalizacji dzięki standardowemu elektronicznemu zaworowi rozprężnemu oraz pełne opomiarowanie w całym typoszeregu urządzeń. ● Zdalna konserwacja pompy ciepła, jak i monitorowanie instalacji, również budynków niezamieszkałych lub zamieszkiwanych czasowo. ● Bezawaryjna praca instalacji przez cały czas, 24-godzinny nadzór serwisowy oraz automatyczne powiadamianie w razie usterki.

Technologia webControl® to dożywotnia i nieodpłatna aplikacja dla użytkownika, która umożliwia zmianę podstawowych parametrów grzewczych. Z każdego miejsca na świecie pozwala użytkownikowi skontrolować pracę pompy ciepła oraz aktywować lub dezaktywować różne funkcje ogrzewania oraz przygotowania ciepłej wody w jego domu.

Istnieje także aplikacja na telefon komórkowy Heliodroid®, pozwalająca zarządzać pompą ciepła i kontrolować ją z każdego miejsca na świecie.

To komfortowe uczucie mieć zawsze wszystko pod kontrolą. ●

Kon rad Ujej ski

ekspert Konrad Ujejski Heliotherm Polska www.heliothermpolska.com.pl

16

☎ 660 816 660 @

biuro@heliothermpolska.com.pl

www.instalator.pl

nr 42014

ABC Magazynu Instalatora

Spalanie na wspomaganiu

www.instalator.pl

drożny kocioł palić się po prostu nie będzie.

Kocioł jest podłączony do komina wytwarzającego bardzo niskie podciśnienie. Jest to wynik jego małych gabarytów, szczególnie wysokości, chropowatej wewnętrznej powierzchni oraz jego nieszczelności praktycznie na całej jego wysokości, bowiem zasysa on fałszywe zewnętrzne powietrze. Komin nie jest docieplony, więc przepływające wewnątrz spaliny są stale nadmiernie wychładzane. Zbyt duża strata temperatury spalin na wysokości komina wpływa niekorzystnie na „siłę” naturalnego ciągu, będącego wynikiem różnicy gęstości (temperatury) pomiędzy temperaturą spalin wylotowych z kotła a temperaturą wylotową z komina.

Jedynym rozwiązaniem w takim przypadku jest wspomaganie ciągu, czyli mechaniczne wytworzenie potrzebnego do bezpiecznej i prawidłowej pracy kotła podciśnienia komina. W tym celu na kominie zainstalowano wentylator wyciągowy. Wentylator jest sklasyfikowany jak nasada kominowa z mechanicznym napędem, silnikiem elektrycznym.

Kosztem zużytej przez wentylator wyciągowy energii elektrycznej dostajemy w pełni spalony węgiel w popielniku. Sam komin, dzięki zastosowaniu mechanicznego wyciągu, jest praktycznie w każdym momencie utrzymany w czystości oraz gwarantuje stałą przepustowość. Wentylator wyciągowy wraz z urządzeniami pomocniczymi instalacji grzewczej, jak pompa c.o., został podłączony do regulatora. Regulator, poprzez elektroniczną zmianę obrotów wentylatora oraz zastosowanie zależności PID, utrzymuje zadaną przez użytkownika temperaturę kotła w różnych warunkach. Szybkość obrotów wen-

17

ABC ogrzewania

W artykule przedstawię wspomaganie ogrzewania domu jednorodzinnego starego budownictwa, w którym przebudowa pomieszczeń lub komina jest trudna do zrealizowania. Źródłem ciepła budynku jest stalowy kocioł grzewczy małej mocy, około 8 kW. W skład instalacji dodatkowo wchodzą grzejniki oraz płaszczowy podgrzewacz wody o objętości 100 l.

Powierzchnia użytkowa do ogrzania przez kocioł to 50 m2 wolnostojącego domu parterowego starej konstrukcji. Instalacja grzewcza została zmodernizowana, wykonano ją z rur miedzianych. Do podgrzania budynku oraz wody użytkowej zastosowano kocioł grzewczy z dolnym spalaniem. Wyposażony jest on w trzyciągowy korpus zwiększający wydajność wymiany temperatury od spalin do wody kotłowej. Konstrukcja kotła, będąca odwzorowaniem oporów wewnętrznych przepływu spalin przez wymiennik, do poprawnej jego eksploatacji wymaga dobrego ciągu kominowego, nie mniejszego niż 15 Pa. Tym bardziej, iż niedopuszczalne jest wydymianie spalin z kotła na skutek zainstalowania go wewnątrz pomieszczeń mieszkalnych. Kocioł przystosowany jest do opalania węglem kamiennym, brunatnym oraz drewnem kawałkowym. Ze względu na konstrukcję kotła, budowę paleniska, niedozwolone jest spalanie w nim drobnych paliw typu miał, który mógłby zasypać dolny przewał (kanał) przelotu spalin w części załadowczej. Dotyczy to większości kotłów z dolnym spalaniem. Zastosowanie zbyt drobnego paliwa, w szczególności pyłu, może wywoływać okresowe „kichnięcie kotła”, czyli wybuch pyłu spalanego przy zatkanych kanałach spalin. Oczywiste jest, iż nie-

ABC ogrzewania

ABC Magazynu Instalatora

nr 42014

tylatora, w zależności od temperatury na kotle i wartości zadanej przez użytkownika, samoczynnie adoptowana jest do prędkości nagrzewania się kotła. Główne znaczenie odgrywa tu sposób opalania, rodzaj paliwa oraz obciążenie kotła poprzez odbiorniki systemu grzewczego. Dzięki możliwości podpięcia do regulatora kotła termostatu wewnętrznego utrzymuje on również temperaturę pomieszczenia. Utrzymywana temperatura pomieszczenia jest w przybliżeniu równa temperaturze zadanej na regulatorze, ponieważ regulator, podczas blokady, poprzez termostat obniża np. tylko temperaturę zadaną kotła, nie wyłączając przy tym pracy pompy obiegowej. Możliwe są również inne opcje podczas blokady termostatu (czasowe zatrzymanie pompy), jednak w opisywanej małej instalacji grzewczej z niewielką ilością wody w instalacji mogłoby to doprowadzić do niepożądanego wzrostu temperatury na kotle oraz ewentualnie zagotowania wody kotłowej, a tym samym - ubytku odpowiedniej ilości wody muszącej zakończyć się uzupełnieniem instalacji, czyli dodatkowym natlenieniem instalacji, które zwiększa proces korozji. Obecność tlenu 1000-krotnie przyspiesza proces korozji. Wspomniany regulator realizuje dodatkowo pracę pompy c.w.u., mieszacza elektrycznego zaworu mieszającego oraz tryb ochrony kotła. W celu ustawienia odpowiedniego, wymaganego dla zastosowanego kotła, podciśnienia komina, na regulatorze ustawiamy przedział pracy (zmiany obrotów) wentylatora poprzez określenie maksymalnej oraz minimalnej jego wydajności. Wraz ze wzrostem temperatury na kotle, w stosunku do zadanej na regulatorze, wentylator zmniejsza obroty, utrzymując stałą temperaturę pracy kotła. Po osiągnięciu temperatury zadanej na kotle wentylator zostaje wyłączony z pracy ciągłej, wykonuje on tylko okresowe przedmuchy, dokładnie zdefiniowane przez użytkownika regulatora po-

18

przez nastawę czasu przedmuchów, mocy przedmuchów oraz ich intensywności.

Wentylator poprzez napowietrzenie paleniska w sposób wystarczający korzystnie wpływa na stopień wypalania się paliwa, co zmniejsza stratę niecałkowitego spalania w popielniku, a co za tym idzie zużycie opału przez kocioł. Wentylator wyciągowy utrzymuje również komin w czystości, co zmniejsza prawdopodobieństwo przytkania się przelotu komina. Dodatkowo wentylator w pewnym stopniu realizuje zadanie instalacji wywiewnej mechanicznej budynku mieszkalnego. Kocioł z wyregulowanym zakresem wyciągu zapewnia również kontrolę nad stratą wylotową do komina poprzez temperaturę spalin, regulowaną dodatkowo zainstalowanym fabrycznie szybrem czopucha kotła. W opisywanej instalacji temperatura spalin waha się w granicach od 100°C, maksymalnie jednak do 170°C. Temperatura spalin kontrolowana jest poprzez termometr spalin z sondą pomiarową długości 250 mm, usytuowaną w przewodzie kominowym na wysokości około 60 cm od osi czopucha. Po wypaleniu się opalu w palenisku, np. w czasie naszej nieobecności w domu, regulator za pośrednictwem spadku temperatury kotła w określonym czasie, jednak tylko i wyłącznie poniżej minimalnej temperatury pracy kotła, alarmuje brak paliwa. Alarm ten powoduje zatrzymanie pracy wentylatora. Pozostałe urządzenia pracują nieustannie według zaprogramowania go przez użytkownika. Zatrzymanie wentylatora przy wygaszonym palenisku oraz pompy obiegowej przy temperaturze kotła niższej niż minimalna sprzyja oszczędności energii elektrycznej. Samo zatrzymanie pompy c.o. wpływa również na ochronę stalowego korpusu kotła poprzez szybsze jego wygrzewanie podczas rozpalania kotła czy normalnej eksploatacji.

Mar cin Fo it

www.instalator.pl

nr 42014

ABC Magazynu Instalatora

Zgrzewany PP

Ma rek Gra bow ski

www.instalator.pl

Ma rek Gra bow ski

19

ABC instalacji rurowych

Jeszcze do niedawna oba systemy, zarówno te z polipropylenu PP jak i z PVC, były bardzo często stosowane przez projektantów i wykonawców instalacji wodociągowych oraz grzewczych. Obecnie, z powodu ograniczeń temperaturowych, systemy z PVC wykorzystuje się tylko do wykonywania instalacji wodociągowych. Podstawową różnicą między tymi dwoma systemami jest sposób montażu. Polipropylen jest węglowodorowym polimerem termoplastycznym, tzn. daje się wprowadzić w stan ciekły pod wpływem zwiększenia temperatury oraz z powrotem zestalić po jej obniżeniu, bez zmian własności chemicznych. Zgrzewnie rur i złączek z wykonanych z tego materiału polega na stopieniu zewnętrznej powierzchni rury i wewnętrznej powierzchni złączki w matrycach grzewczych zgrzewarki Czas topienia rury i złączki, dla każdej średnicy różny, określony jest i podawany w katalogach i cennikach producentów. Narzędzia są uniwersalne i pasują do wszystkich systemów z PP. Konieczność stosowania narzędzi przy PP jest na pierwszy rzut oka minusem w stosunku do PVC, ale z drugiej strony narzuca to konieczność zatrudnienia instalatora, który dzięki swojej wiedzy i doświadczeniu uchroni inwestora przed błędami w wykona-

niu instalacji. Do wykonywania instalacji centralnego ogrzewania stosowana jest rura stabilizowana płaszczem aluminiowym. Aluminium rury tworzy barierę antydyfuzyjną oraz zmniejsza jej wydłużalność termiczną.

Z powodu mniejszej wydłużalności termicznej stosujemy rurę Stabi także do głównych, długich rozprowadzeń pionowych i poziomych c.w.u. Rury PN10 stosujemy do zimnej wody, a PN16 i PN20 do zimnej i ciepłej wody użytkowej. Rury z PP mają większą elastyczność niż rury z PVC, przez co są bardziej odporne na oddziaływania mechaniczne i termiczne (uderzenia, wzrost temperatur itp.). Jeżeli rury i złączki wykonane są z najbardziej odpornego granulatu PP, to posiadają bardzo długą żywotność (przy temperaturach do 95ºC i pracy ciągłej), zachowując jednocześnie elastyczność przez okres nawet powyżej 50 lat. Niebagatelną zaletą, szczególnie dla pracy instalatora, jest możliwość wykonania połączeń naprawczych za pomocą elementów elektrooporowych lub siodełkowych. Podczas tworzenia instalacji z PP nie używamy dodatkowych elementów, takich jak w systemach z PVC (kleje), które mogą być powodem dodatkowych problemów. W składzie chemicznym PP mamy tylko węgiel i wodór, co klasyfikuje go w nowoczesnych materiałach ekologicznych, natomiast w składzie PVC mamy dodatkowo chlor. Ogólna dostępność systemów polipropylenowych i niski koszt inwestycji, nawet z użyciem najbardziej odpornych odmian PP, sprawia, że zastosowanie tych systemów znajduje coraz nowych zwolenników.

ABC Magazynu Instalatora

nr 42014

ABC pasywnych oczyszczalni ścieków – radzi FANN

Oczyszczalnia na testach Szwedzka firma FANN, producent innowacyjnych pasywnych oczyszczalni ścieków IN-DRÄN, od kilkunastu miesięcy wspólnie z Instytutem Technologiczno-Przyrodniczym w Tyliczu testuje działanie urządzeń w warunkach ekstremalnych.

Wszystkim nam powinno zależeć, aby przydomowe oczyszczalnie ścieków działały nie tylko bezawaryjnie, ale by miały również wysoką sprawność oczyszczania ścieków odprowadzanych następnie do środowiska.

Firma FANN podjęła się badań swojego produktu w małopolskiej miejscowości Berest wspólnie z Instytutem Technologiczno-Przyrodniczym w Tyliczu. Oczyszczalnia o dziennej przepustowości do 1000 litrów, składająca się z osadnika gnilnego SA 3000ce o pojemności 3 m3 oraz z 8 modułów IN-DRÄN, została zainstalowana przy domu jednorodzinnym (fot.). W celu podwyższenia jakości oczyszczania zastosowano poziomy filtr piaskowy z hydroizolacją. Złoże rozsączające w połowie wypełnione jest piaskiem, a w połowie pospółką, zaś obszar nad złożem dodatkowo porośnięty jest roślinnością.

Oczyszczone ścieki z filtra piaskowego trafiają do środowiska poprzez pole wypełnione kamieniami.

Próbki ścieków pobierane i badane są przez laboratorium notyfikowane. Ścieki przepływające przez cały układ pobierane są w trzech punktach: na wypływie z osadnika, po oczyszczaniu na pakietach IN-DRÄN oraz po przejściu przez filtr piaskowy. Badania wielokrotnie potwierdziły wysoką jakość oczyszczonych ścieków, o której świadczy chociażby redukcja wartości parametru BZT5 utrzymująca się średnio na poziomie 95%.

Wynik jednostkowych badań był jednak wielokrotnie wyższy.

Podsumowując cykl artykułów dotyczących oczyszczalni IN-DRÄN, można z pewnością stwierdzić, iż jest to bardzo ciekawa, a zarazem efektywna metoda oczyszczania ścieków. Produkt łączy w sobie prostotę montażu i funkcjonowania, generuje oszczędności (brak elementów elektrycznych) oraz zapewnia wysoką jakość funkcjonowania potwierdzoną badaniami w Instytucie.

Ra fał Ba bik

ekspert Rafał Babik FANN Polska www.fann.pl

20

☎ 534 896 797 @ rafal.babik@fann.pl

www.instalator.pl

ABC Magazynu Instalatora

nr 42014

Sterowniki CRB100

Obieg grzewczy wyposażony w zawory mieszające i sterowniki serii CRB100.

z pomieszczeń. Regulacja temperaturą zasilania w takim przypadku odbywa się w zależności od temperatury panującej w pomieszczeniu referencyjnym, a więc takim które znajduje się w centralnym miejscu domu/mieszkania albo jest najczęstszym miejscem pobytu domowników. Zmiany temperatur w tym pomieszczeniu nie zawsze odpowiadają zmianą temperatur w innych pomieszczeniach, stąd niedogodności w postaci niedogrzania

lub przegrzania. Rozwiązaniem tego problemu może być zastosowanie stref grzewczych. Oznacza to podzielenie obiektu na strefy i wykonanie osobnego obiegu grzewczego w każdej strefie grzewczej. W ten sposób możemy sterować temperaturą wewnętrzną w każdej ze stref minimalizując efekty niedogrzania lub przegrzania pomieszczenia. Regulatory temperatury wewnętrznej znajdują zastosowanie w obiektach o otwartej przestrzeni.

Krzysz tof Ka myc ki

ekspert Krzysztof Kamycki ESBE Hydronic Systems www.esbe.pl

www.instalator.pl

☎ 61 85 44 930 @

krzysztof.kamycki@esbe.eu

21

ABC ogrzewania – radzi ESBE

Sterowniki CRB to regulatory temperatury pomieszczenia. Zadaniem ich jest utrzymanie żądanej temperatury pomieszczenia względem temperatury zasilania. Oznacza to, że wraz ze wzrostem lub spadkiem temperatury wewnętrznej, odpowiednio obniżana lub zwiększana jest temperatura zasilania czynnika grzewczego. Ze względu na sposób regulacji, idealnym przypadkiem do zastosowania sterowania według temperatury pomieszczenia jest kawalerka. W takim przypadku mamy do czynienia z jednym obiegiem grzewczym i jednym pomieszczeniem. Więc regulacja temperatury zasilania obiegu grzewczego by uzyskać/utrzymać żądaną temperaturę pomieszczenia jest najdokładniejsza. Stosując jeden obieg grzewczy w obiektach większych o wielu pomieszczeniach może dojść do niedogrzania lub przegrzania niektórych

ABC Magazynu Instalatora

nr 42014

Ciśnienie i powietrze

ABC wentylacji

Do ro ta Wę grzyn W obliczeniach akustycznych posługujemy się następującymi wartościami: - poziom mocy akustycznej - jest to wartość odczuwalna, obiektywna, nie zależy od odległości od źródła dźwięku oraz rodzaju pomieszczenia, - poziom ciśnienia akustycznego Lp w danym punkcie pola akustycznego. Jest miarą ciśnienia akustycznego dźwięku w stosunku do ciśnienia odniesienia po (próg słyszalności) i wynosi: po = 2 * 10-5 [Pa] - próg słyszalności, Lp = 20 * log(p/po) [dB].

Ciśnienie akustyczne jako wartość odbierana przez ludzkie ucho jest zależne od: - odległości od źródła dźwięku, - rodzaju i charakteru pomieszczenia - często pomijanej częstotliwości dźwięku.

Przy występowaniu wielu źródeł dźwięku o takiej samej częstotliwości należy sumować poziomy szumów. Sumaryczny poziom dźwięku wynosi: Ls = L + 10 * logn [dB], gdzie: n - ilość źródeł, L - poziom dźwięku każdego ze źródeł o jednakowym poziomie ciśnienia akustycznego p [Pa].

Stosując ww. wzór dla przypadków: - n = 2, sumaryczny poziom dźwięku wzrośnie o 3 [dB],

22

- n = 10, sumaryczny poziom dźwięku wzrośnie o 10 [dB].

Rzadko mamy do czynienia z występowaniem tylko jednego źródła dźwięku, na ogół jest ich kilka i to o różnej częstotliwości. Sumaryczny poziom dźwięku dla n źródeł o różnej częstotliwości wyniesie: Ls = 10 * log(100,1 * p1 + 100,1 * p2 + 100,1 * p3 +... 100,1 * pn) [dB].

Pojęcie hałasu oznacza fale dźwiękowe o różnych częstotliwościach i amplitudach.

Hałas, po przekroczeniu określonej wartości, jest szkodliwy dla zdrowia, a w warunkach przemysłowych dodatkowo powoduje zmniejszenie wydajności pracy. Dla człowieka hałas w pomieszczeniach mieszkalnych, będący wynikiem hałasu zewnętrznego spowodowanego ruchem ulicznym (tramwaje, samochody itp.), działaniem różnego rodzaju zakładów przemysłowych, działaniem różnego rodzaju urządzeń technicznych w budynku mieszkalnym (windy, wentylatory, itp.), nie powinien przekraczać następujących wartości: ● w ciągu dnia - 35 dB, ● w nocy - 25 dB. Są to wartości, które stwarzają komfortowe warunki w mieszkaniu, lecz na ogół nie występują, ponieważ inwestorów nie interesuje tło (hałas istniejący), lecz działka, na której mogą wybudować dom. Powstająca wokół budynków mieszkalnych infrastruktura powoduje, że przebywanie w mieszkaniu przy otwartych oknach jest niemożliwe ze względu na zwiększający się hałas, zmniejsza się komfort życia mieszkańców. Reasumując, uważam, że do opracowań zagospodarowania przestrzennego

www.instalator.pl

nr 42014

Pro jek tu jąc no wy obiekt, na le ży uwzględnić wszystkie źródła hałasu i po dokładnej analizie możemy zbliżyć się do uzyskania pożądanego poziomu hałasu. Trudniejszym zadaniem jest utrzymanie norm w zakładzie ze starszą technologią i starszymi materiałami służącymi do jego budowy. Jak to zrobić oraz jak pozbyć się niechcianych dźwięków w wentylacji i klimatyzacji? O tym i innych zagadnieniach związanych z hałasem w następnym artykule.

Do ro ta Wę grzyn

ekspert Krzysztof Nowak Uniwersal www.uniwersal.com.pl

www.instalator.pl

☎

32 203 87 20 wew. 102

@ krzysztof.nowak@ uniwersal.com.pl

23

ABC wentylacji

bezwzględnie powinny być dołączone operaty akustyczne dotyczące terenu, który ma być zabudowany.

Hałas ustalony, nieustalony, infradźwiękowy i ultradźwiękowy jest charakteryzowany przez równoważny poziom dźwięku Ar wyrażony w dB. ● Hałas ustalony i nieustalony Natężenie dźwięku dla ww. i jego dopuszczalna wartość zależą od rodzaju pomieszczenia, rodzaju wykonywanej pracy, czasu ekspozycji oraz od terenu, na który musi wystąpić ograniczenie hałasu.

Na stanowiskach pracy, ze względu na ochronę słuchu, przy 8-godzinnej ekspozycji poziom dźwięku nie może przekroczyć 85 dB, ale przy hałasie 90 dB czas ekspozycji nie może przekroczyć 2,5 godziny, a przy 95-100 dB czas ekspozycji nie może przekroczyć 15 minut. Maksymalna chwilowa wartość poziomu dźwięku Ar nie może przekroczyć 115 dB. Dla ekspozycji krótszej niż 8 godzin dopuszczalną wartość równoważnego poziomu dźwięku Ar należy określić zgodnie z PN lub wg wzoru: Ar = 85 + 10 * log(480/t) [dB], gdzie: t - czas ekspozycji w minutach dla t < 480 minut. ● Hałas infradźwiękowy Jest to hałas charakteryzowany przez poziom ciśnienia akustycznego od 80 do 95 dB w pasmach oktawowych o częstotliwościach 4, 8, 16 i 31,5 Hz. ● Hałas ultradźwiękowy.

Jest to hałas od 80 do 110 dB w pasmach dźwiękowych tercjowych o częstotliwościach 10, (12,5), 16, 20, 25, (31,5), 40, 50, 63, 80 i 100 kHz.

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 42014

Ciepło z biogazu

ABC ogrzewania

Ja cek Dach Istnieje wiele różnych technologii wytwarzania biogazu. Poza podziałem na biogazownie mezofilowe (czyli pracujące z temperaturą wsadu 34-39°C) są jeszcze termofitowe (50-55°C).

Typowe biogazownie rolnicze wykorzystują jako wsad kiszonki i gnojowicę. Przy budowie biogazowni można w zasadzie wykorzystać już istniejącą infrastrukturę w danym gospodarstwie, czyli zbiorniki na gnojowicę i silosy na kiszonkę. Uszczelnienie instalacji gnojowicowej i bezpośrednie podłączenie jej do biogazowni może znacząco zmniejszyć, a nawet wyeliminować emisję odorów. Z kolei silosy betonowe (przejazdowe) są znacznie tańszym rozwiązaniem niż składowanie kiszonki w rękawach foliowych, ale powodują większe straty w jakości surowca. Bardzo istotne jest to, aby unikać składowania (nawet przejściowego) wsadu bezpośrednio na glebie lub na płycie zanieczyszczonej glebą.

Mieszanka wsadu wtłaczana do biogazowni powinna być rozdrobniona i wymieszana.

Można to uzyskać dzięki zastosowaniu standardowych urządzeń jak choćby zwykły wóz paszowy. Ale uwaga: czasem bardziej opłaca się zastosować dodatkowe urządzenia, które podnoszą koszt inwestycji i eksploatacji, ale skutkują przyspieszeniem procesu fermenta-

24

cji i wzrostem wydajności. Dla zapewnienia stabilności flory biologicznej w komorach warto zastosować na wejściu sterylizator wsadu, który nie tylko likwiduje konkurencyjne szczepy bakterii, ale również ułatwia rozkład substratów. Sterylizator jest niezbędny w przypadku stosowania niektórych odpadów zwierzęcych, np. resztek z rzeźni.

Spotyka się głównie dwa rodzaje zbiorników fermentacyjnych: stalowe i betonowe. W Chinach większość zbiorników biogazowni zbudowana jest z tworzyw sztucznych, ale ze względu na inne uwarunkowania (tani materiał, mniejsze rozmiary, brak dogrzewania) te rozwiązania nie mogą być bezpośrednio przeniesione na polski rynek. Bardzo trudno określić, który materiał do budowy komór fermentacyjnych jest lepszy. Na pewno musi być wytrzymały na agresywne oddziaływanie wsadu, bowiem otwarcie komory i jej opróżnienie w celu renowacji wiąże się z koniecznością rozruchu procesu fermentacji przez okres 2-5 miesięcy, a w przypadku biogazowni 1 MW to strata rzędu 0,4-0,8 mln zł. Zarówno beton, jak i stal mają swoje wady i zalety. Każdy z tych materiałów jest mniej lub bardziej wrażliwy na korozję. Co prawda jest też na rynku oferta firmy wykonującej komory biogazowni ze stali szkliwionej, ale horrendalny koszt takiego materiału nie daje w zasadzie szans na biogazownię pracującą z zyskiem w warunkach polskich. Stal kwasoodporna jest również wytrzymałym rozwiązaniem, ale jest znacznie droższa niż zwykła. Dobrą alternatywą wydaje się więc zastosowanie zbiornika ze zwykłej stali, ale zabezpieczonego odporną warstwą antykorozyjną, na przykład z tworzyw sztucznych. Warto podkreślić, że w ta-

www.instalator.pl

nr 42014

www.instalator.pl

wodniony, a także pozbawiony nadmiaru siarkowodoru i amoniaku, bowiem siarkowodór w połączeniu z parą wodną (podobnie jak amoniak) działa niezwykle agresywnie na elementy silnika. W tym celu stosuje się różnego rodzaju instalacje zawierające m.in. filtry biologiczne lub chemiczne.

Agregaty kogeneracyjne wykorzystywane do spalania biogazu mają moc od kilkudziesięciu kW do nawet ponad 1 MW. Oferta zachodnich producentów jest bardzo szeroka, przy czym trzeba zauważyć, że ceny wyrobów znanych firm zachodnich są w polskich realiach bardzo wysokie, gdy uwzględni się fakt, że za wytwarzaną energię polski inwestor dostaje blisko połowę niższą cenę w porównaniu do niemieckiego. Są jednakże wyroby znacznie bardziej atrakcyjne cenowo. Najtańsze są agregaty chińskie, ale uwaga - mają one znacznie niższą wydajność niż europejskie (z 1 m3 biogazu wytwarzają 1,5-1,7 kWh energii elektrycznej, podczas gdy typowy agregat europejski daje wynik 2,5-2,7 kWh). Dość atrakcyjne cenowo, a przy tym solidne, są za to wyroby czeskie i koreańskie. Dostępne są też agregaty krajowej produkcji. Jedna z firm oferuje np. nowoczesny agregat 300 kVA z innowacyjnym systemem zasilania i chłodzenia ładunku.

Poza wymienionymi wyżej elementami należy pamiętać, że dla prawidłowej pracy biogazowni potrzebne są również instalacje do przepompowania pulpy, pofermentu, transportu biogazu czy też cieplika z agregatu kogeneracyjnego. Biogazownia musi być też wyposażona w kompletny system sterująco-monitorujący, który umożliwia kontrolę jej pracy z dowolnego miejsca na Ziemi z wykorzystaniem Internetu. Dodatkowo, w przypadku braku możliwości wylewu pulpy pofermentacyjnej na pole, niezbędne jest wdrożenie instalacji do separacji, suszenia i ewentualnie peletowania (lub brykietowania) pofermentu. dr hab. inż. Ja cek Dach

25

ABC ogrzewania

kim zbiorniku przez wiele lat krąży gęsta ciecz (zawartość suchej masy na poziomie 810%) o temperaturze dochodzącej do 40°C, zawierająca agresywne związki chemiczne (choćby siarkowodór czy amoniak). Dlatego warstwa zabezpieczająca zbiornik musi być wytrzymała i odporna na ścieranie. Ściany betonowe mogą również korodować w tych warunkach, dlatego warto stosować zabezpieczenia antykorozyjne. Układ grzewczy w zbiornikach betonowych musi być umieszczony od wewnątrz bocznych ścian, z kolei w zbiornikach metalowych jest on z reguły na stronie zewnętrznej. Oczywiście oba typy zbiorników w polskim klimacie muszą posiadać izolację termiczną. Dobrym rozwiązaniem może być zastosowanie ogrzewania podłogowego w dnie zbiornika. Spotyka się również podgrzewanie wsadu za pomocą wymiennika ciepła umieszczonego na zewnątrz zbiornika.

To rozwiązanie ma tę zaletę, że strumień pulpy wstrzykiwanej do komory może pełnić także rolę mieszadła hydraulicznego.

Zbiorniki fermentacyjne muszą być przykryte, przy czym spotyka się generalnie dwa rodzaje okryć: stałe (betonowe lub metalowe), stanowiące integralną część konstrukcji zbiornika oraz elastyczne przykrycia z tworzyw sztucznych. Stałe przykrycie umożliwia umieszczenie centralnego mieszadła pionowego (lub systemu 4 mieszadeł), z kolei w zbiornikach z przykryciem elastycznym mieszadła muszą być umieszczone poziomo lub skośnie w ścianach bocznych. Spotyka się również w zbiornikach wieżowych mieszadła pneumatyczne, w których biogaz zasysany jest spod kopuły i wtłaczany od dołu, powodując cyrkulację cieczy, jednak to rozwiązanie ma wiele wad i jest gorsze od choćby mieszania hydraulicznego.

Biogaz nie może być skierowany bezpośrednio do agregatów kogeneracyjnych, gdyż doprowadziłoby to w krótkim czasie do zniszczenia silnika. Biogaz musi być od-

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 42014

Logika rozmyta

Krzysz tof Na wac ki

ABC ogrzewania

● Jakie

rodzaje algorytmów są wykorzystywane do sterowania procesem spalania? ● Na czym polega algorytm logiki rozmytej? ● Jakie są jego zalety?

Od wielu lat konstruktorzy systemów ogrzewania poszukują rozwiązań, które mają na celu zwiększenie sprawności tego procesu. Jednym z kierunków rozwoju jest sterowanie procesem spalania poprzez sterowniki mikroprocesorowe. Możliwe jest to dzięki znacznemu rozwojowi elektroniki oraz układów mikroprocesorowych w ostatnich dekadach. Stąd implementacja nawet złożonych algorytmów sterowania nie sprawia takich trudności jak w przeszłości.

Przykładami algorytmów wykorzystywanych do sterowania procesem spalania, mogą być bardzo popularne i często stosowane: PID oraz Fuzzy Logic (Logika Rozmyta). Algorytm PID, mimo swojej popularności, posiada również wady w zastosowaniu do sterowania kotłem centralnego ogrzewa-

26

nia, które wynikają z nieliniowości tego procesu - podatności na wpływ wielu czynników, takich jak: jakość użytego opału, temperatury zewnętrznej, zmian temperatury, skoku temperatury zadanej, wydajności systemu itd. Stąd im bardziej algorytm regulacji jest w stanie opisać nieliniowość regulowanego obiektu, tym uchyb regulacji będzie mniejszy, a efekt regulacji lepszy.

Przykładem algorytmu dedykowanego do sterownia procesami nieliniowymi jest logika rozmyta (Fuzzy Logic). Jest on stosowany rzadziej ze względu na jego trudności w fazie projektu sterownika oraz wymóg posiadania niezbędnej wiedzy eksperckiej do zdefiniowania reguł używanych na etapie wnioskowania. Na rysunku 1 przedstawiona jest przykładowa charakterystyka algorytmu na dwóch zmiennych wejściowych (E oraz dE) oraz zmiennej wyjściowej Y, która steruje pracą wentylatora dawkującego ilość powietrza. Użytkownik dla tego układu zobowiązany jest ustawić temperaturę zadaną, natomiast zadaniem sterownika/regulatora jest utrzymanie tej temperatury na piecu. Poglądo-

www.instalator.pl

nr 42014

Kluczową sprawą dla algorytmu logiki rozmytej jest dobór reguł wnioskowania. Jest to mapa działania sterownika, która powinna być przygotowana z poziomu eksperta, znającego dany proces regulacji, a w szczególności zachowanie się obiektu. W naszym przypadku jest to piec centralnego ogrzewania. Jeżeli już znamy wszystkie wartości uY(A1), uY(A2), uY(A2), przechodzimy do bloku wyostrzenia funkcji przynależności, czyli znalezienia jednej wartości Y, która by odpowiadała wejściowym wartościom E oraz dE, np. Y = 50, co może oznaczać, że nadmuch powinien być załączony z mocą 50% lub na czas 50 s. Sposób działania algorytmu może wydawać się dość skomplikowany, jednakże efekty jego pracy są zaskakujące. Odnosząc się do załączonych przebiegów zarejestrowanych na rzeczywistym obiekcie, stosując algorytmy bardziej zaawansowane, osiągamy duże lepsze parametry regulacji, ograniczając tym samym przeregulowanie (przekroczenie temperatury zadanej) oraz znaczne ograniczenie temperatury spalin podczas normalnej pracy, co bezpośrednio przekłada się na oszczędności finansowe. Warty podkreślenia jest fakt, że „zaawansowany” nie oznacza „skomplikowany” dla użytkownika, którego jedynym zadaniem jest ustawienie żądanej temperatury Tzadana reszta spoczywa na „barkach sterownika”.

Twoje notatki

Krzysz tof Na wac ki

ABC ogrzewania

wy schemat algorytmu został pokazany na rysunku 2.

Wartościami wejściowymi układu jest błąd regulacji E oraz jego pochodna dE. Obydwie wielkości mają charakter ilościowy (np. E = 10, dE = 2, co oznacza, że różnica między Tzadana a Tpieca wynosi +10°C, przyrost temperatury względem poprzedniej pętli regulacji wynosi +2°C). Algorytm składa się z trzech głównych kroków: rozmycia wartości wejściowych, wnioskowania, wyostrzenia wartości wyjściowej.

Blok rozmycia ma za zadanie przetworzenie informacji ilościowej na jakościową, np. błąd jest mały (A1), średni (A2) lub duży (A3), i wyliczenie funkcjami przynależności danej wielkości do danego zbioru rozmytego, np. uE(A1) = 0,2; uE(A2) = 0,8; uE(A3) = 0,0 - oznacza to, że po rozmyciu błąd E jest niski z wagą 0,2 i średni z wagą 0,8. Po wyliczeniu wartości przynależności wielkości wejściowych do danych zbiorów rozmytych następuje operacja wnioskowania, czyli podejmowania decyzji o funkcji przynależności dla wielkości wyjściowej Y.

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 42014

Systemy klejone bardzo proste i tanie narzędzia: obcinak do rur i fazarka ręczna przypominająca temperówkę do ołówków, ● bardzo dobra odporność chemiczna na różnego rodzaju substancje, ● znikoma szorstkość rur i złączek minimalizująca straty liniowe przepływu oraz uniemożliwiająca powstawanie osadów, ● niska, jak na tworzywa, rozszerzalność termiczna 0,07 [mm/(m * K)], ● odporność na dyfuzję tlenu w granicach normy - praktycznie żaden inny materiał z tworzywa sztucznego nie posiada tej cechy, a w szczególności PP, ● niepalność (potrzeba około 60% tlenu w atmosferze, aby przy PVC-C doszło do zapalenia się materiału), ● do bra prze pu sto wość rur - za kres średnic od 16 do 110 mm.

Systemy te burzliwie rozwijały się w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych, skutecznie konkurując z innymi tworzywami. Były wykorzystywane do budowy instalacji c.o., wody zimnej i ciepłej, sprężonego powietrza i innych. Stosowano różne szeregi ciśnieniowe rur i złączek. Do instalacji wody zimnej szereg PN 10, do wody ciepłej - nie niższy niż PN 16, a do c.o. - PN 20 lub PN 25. W praktyce często zdarzało się, że ze względu na cenę stosowano niższe szeregi ciśnieniowe, niż mówiły o tym instrukcje producentów. Stosowano też inne kleje niż systemowe. Był to okres bardzo silnej rywalizacji tych systemów ze znacznie tańszymi i bardziej rozpowszechnionymi systemami polipropylenowymi. Firmy instalacyjne coraz czę-

ABC instalacji rurowych

●

● Jakie

są zalety systemów klejonych? ● Gdzie znajdują zastosowanie? ● Jakie błędy można najczęściej popełnić przy wykonywaniu tego typu instalacji? ● Jak poprawnie wykonać instalację z systemu klejonego?

System klejony z PVC lub PVC-C to głównie rury i złączki z tych materiałów łączone specjalnymi klejami. System ten był stosowany bardzo chętnie do budowy instalacji sanitarnych i grzewczych w budynkach mieszkalnych i w obiektach przemysłowych. Obecnie jego zastosowanie to głównie instalacje przemysłowe i instalacje basenów kąpielowych. O sukcesie tego systemu w pewnym okresie przesądziły następujące zalety: ● prostota i szybkość montażu - przeczyszczenie łączonych elementów, posmarowanie klejem i wsunięcie rury w mufę złączki,

28

www.instalator.pl

nr 42014

www.instalator.pl

longowania istniejących aprobat technicznych dla instalacji grzewczych z PVC-C. Osobiście uważam, że była to pochopna decyzja, ponieważ przyczyną awarii były błędy montażowe, a nie wady materiału czy systemu. Pracuję w firmie, która jest, a właściwie była, producentem systemu z PVC-C i z całą odpowiedzialnością twierdzę, że jest to bardzo dobry materiał, a jego jedyną „wadą” jest wymóg dokładnego i sumiennego przestrzegania instrukcji technicznej montażu. Systemy klejone z PVC-C znakomicie sprawdziły się tam, gdzie były wykonywane zgodnie z instrukcjami producentów. Przykładem jest Opole. Bardzo wiele instalacji w obiektach, wznoszonych tam w latach 1997-2004, wykonano z PVC-C, a zgłoszeń o awariach odebrałem tylko cztery. Awarie te były spowodowane błędnym wykonaniem kompensatora (trzy przypadki), a przyczyną jednej był przemrożony klej.

Moje bezpośrednie pole obserwacji to dwie fabryki w Strzelinie pod Wrocławiem, gdzie instalacje wodociągowe i centralnego ogrzewania wykonane są z PVC-C i znakomicie sprawdzają się od kilkunastu lat - instalacja c.o. pracuje na parametrach 95/70°C bezawaryjnie.

Jest po prostu wykonana zgodnie z instrukcją montażową producenta. Obecnie instalacje z PVC-C stosowane są głównie w przemyśle, z uwagi na znakomitą odporność na ponad 300 różnych substancji chemicznych.

An drzej Dur da

Czy jesteś już naszym fanem na Facebooku? www.facebook.com/MagazynInstalatora

29

ABC instalacji rurowych

ściej jednak stosowały systemy klejone z uwagi na prostotę montażu.

Przy montażu tych systemów bardzo często popełniano następujące błędy: ● pomijano lub wykonywano niezgodnie z instrukcjami punkty stałe i kompensacje powodowało to niszczenie instalacji w czasie pracy, ● stosowano zbyt niskie szeregi ciśnieniowe rur i złączek, szczególnie w instalacjach grzewczych, ● stosowano inne kleje niż firmowe lub przeterminowane, ● stosowano często złączki z jednego systemu, a rury z innego, jeśli to było korzystne cenowo w rzeczywistości łączono różne materiały - samego PVC-C jest około 70 różnych odmian. Instalacje te montowano w posadzkach, umożliwiając rozszerzania się lub kurczenia rur. W rezultacie dochodziło do zniszczenia złączy i wycieków z instalacji. Innym błędem było stosowanie klejów uniwersalnych do PVC. W technologiach klejonych klej musi składać się z dwóch podstawowych grup komponentów: ● dokładnie tego samego granulatu, z którego wykonana jest rura i złączka, ● rozpuszczalników i stabilizatorów.

Istotą klejenia złączy jest odpowiednie rozpuszczenie powierzchniowe elementów klejonych i połączenie ich przy pomocy tego samego materiału - w kleju jest rozpuszczony dokładnie ten sam granulat, z którego zbudowane są rury i złączki. Tylko wtedy mamy do czynienia z jednorodną strukturą złącza. Stosowanie klejów tzw. uniwersalnych nie gwarantuje powstania złącza jednorodnego! W związku z niezachowaniem tych zasad dochodziło coraz częściej do awarii instalacji i w 2003 roku ówczesne COBRTI zaprzestało wydawania i pro-

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 42014

Kolektor a pompa ciepła

ABC kolektorów słonecznych

Bar tło miej Kor dek ● Jakie

wspólne cechy posiadają kolektory słoneczne i pompy ciepła? ● Co je różni?

Kolektory słoneczne są głównym elementem wchodzącym w skład popularnych i wy daj nych sys te mów grzew czych, stanowiących wysoce ekologiczną i ekonomiczną alternatywę dla konwencjonalnych źródeł energii, służących do przygotowania c.w.u., wspo ma ga nia c.o. oraz klimatyzacji. Przez sze reg lat konstrukcje kolektorów, oparte na prostej zasadzie kon wer sji fo to ter micz nej, ewoluowały w kierunku podwyższenia ich sprawności oraz zminimalizowania strat cieplnych. Duża popularność kolektorów słonecznych spo-

30

wodowała zwiększoną podaż tego typu urządzeń i obniżanie ceny ich nabycia. Łącz nie z per spek ty wą znacz ne go wzrostu cen energii ze źródeł konwencjonalnych przyczynia się to do zwiększania ekonomicznego uzasadnienia nabycia kolektorów słonecznych.

W przypadku ogrzewania wody użytkowej stosunkowo od niedawna wzrasta popularność zastosowania pompy ciepła typu powietrze-woda. Stosowane obecnie urządzenia pobierające ciepło z powietrza do ogrzewania wody użytkowej uzyskują średnie COP na poziomie około 3. Oznacza to, że ilość energii elektrycznej zużytej do podgrzania wody stanowi w ogólnym bilansie jedną trzecią dostarczonej do wody energii cieplnej. Oczywiście, podana wartość COP nie jest stała i zmienia się w zależności od temperatury powietrza, jak również zależy od temperatury wody w podgrzewaczu, jaką chcemy uzyskać.

Postęp techniczny w produkcji pomp ciepła i zwiększona podaż tego typu urządzeń spowodowały znaczne obniżenie ich ceny nabycia.

Stawiając obok siebie kolektory słoneczne oraz pom-

www.instalator.pl

nr 42014

www.instalator.pl

powierzchni ok. 4 m2, podgrzewaczem o pojemności 300 litrów i zespołem sterowniczym wynosi obecnie ok. 1011 tys. zł. W przypadku odpowiedniej pompy ciepła z podgrzewaczem wody jest to koszt ok. 9 tys. zł. Zarówno w jednym, jak i drugim przypadku roczna oszczędność energii, jaką uzyskamy, będzie wynosiła około 2000 kWh. Pomimo iż pompa ciepła jest nieco tańsza w zakupie i generuje o kilka procent większą oszczędność, to jednak efekt ekologiczny takiego źródła ciepła jest daleko mniej korzystny, ponieważ zużywane jest znacznie więcej energii elektrycznej, przy zaoszczędzonej podobnej ilości energii cieplnej. Dodatkowo pompa ciepła posiada szereg elementów mechanicznych, podczas gdy w instalacji kolektorów słonecznych jedynym mechanicznym elementem jest pompa obiegowa, co wysoce zmniejsza ryzyko awarii. Na niekorzyść pompy ciepła może przemawiać również generowanie hałasu podczas pracy. Należy jednak zaznaczyć, że z pompy ciepła możemy korzystać przez dłuższy okres w ciągu roku, albowiem praca kolektorów uzależniona jest od dostępności promieniowania słonecznego.

Podsumowując, można stwierdzić, że za rów no ko lek to ry sło necz ne, jak i pompa ciepła są urządzeniami wysoce ekologicznymi, służącymi do generowania dużych oszczędności zużycia energii i tym samym obniżenia wydatków na energię cieplną. Bez wątpienia godnym polecenia rozwiązaniem jest obecnie pom pa cie pła ty pu po wie trze -wo da współpracująca dodatkowo z instalacją kolektorów słonecznych, albowiem te dwa systemy dobrze się uzupełniają.

Bar tło miej Kor dek

31

ABC kolektorów słonecznych

py ciepła, możemy stwierdzić, że oba urzą dze nia łą czą pew ne za sad ni cze wspólne cechy, a mianowicie wykorzystywanie odnawialnych źródeł energii, jakimi jest promieniowanie słoneczne i powietrze o wymaganej temperaturze.

Oba źródła ciepła mają swój udział w ochronie środowiska naturalnego, a także po zwa la ją na ob ni że nie kosz tów ogrzewania wody użytkowej.

Niestety, oprócz zalet istnieją także pewne ograniczenia, a nawet wady. Aby podgrzać 300 l wody w zasobniku z 10 do 45°C, potrzebujemy około 12 kWh. Stosując wydajne kolektory, zapotrzebowanie na taką ilość energii pokryjemy w ciągu jednego dnia, stosując już ok. 4 m2 powierzchni czynnej kolektora, zużywając 0,3 kWh energii elektrycznej do napędu pompy w układzie solarnym. W przypadku zastosowania pompy ciepła, aby uzyskać odpowiednią ilość ciepłej wody zużyjemy około 4 kWh energii elektrycznej. Średnia rynkowa cena brutto zakupu i montażu zestawu solarnego z baterią kolektorów o

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 42014

ABC ogrzewania

Stacja wymiany Mieszkaniowe stacje wymiennikowe są to urządzenia wielofunkcyjne, które oprócz produkcji ciepłej wody użytkowej zasilają instalacje grzewcze i mają wbudowane urządzenia do pomiaru zużytego ciepła i wody zimnej.

Sercem stacji wymiennikowej do przygotowania ciepłej wody użytkowej jest płytowy wymiennik ciepła oraz dynamiczny zespół regulacyjny bezpośredniego działania, który współpracuje z głowicą termostatyczną z czujnikiem przylgowym.

Pozostałe elementy stacji wymiennikowej, mimo iż są także nieodzowne, stanowią wyposażenie dodatkowe.

Produkcja ciepłej wody użytkowej w stacji wymiennikowej ma charakter przepływowy, zgodnie ze schematem. Dynamiczny zespół regulacyjny bezpośredniego działania (poz. 2) posiada część pierwotną, przez którą przepływa woda zimna do podgrzania oraz część wtórną, przez którą przepływa czynnik grzewczy. Przepływ wody zimnej przez część pierwotną wywołuje spadek ciśnienia spowodowany oporami hydraulicznymi wewnątrz przestrzeni przepływu. Powstała różnica ciśnień staje się motorem (modułem napędowym) do otwarcia części wtórnej, przez którą przepływa czynnik grzewczy do podgrzania wody zimnej. Występuje tu sprzężenie, które powoduje, że wzrost przepływu wody zimnej powoduje wzrost przepływu czynnika grzewczego. Aby zachować warunki komfortu, istnieje możliwość korekty temperatury ciepłej wody użytkowej za pomocą głowicy termostatycznej z czujnikiem przylgowym. Analogicznie działa zespół

32

regulacyjny w gazowych przepływowych podgrzewaczach ciepłej wody użytkowej.

Jako wymiennik ciepła najczęściej stosuje się wymiennik płytowy lutowany ze stali szlachetnej, za sprawą wysokiej efektywności, dużej wydajności, przy minimalnych wymiarach. Zazwyczaj stacje wyposażone są w liczniki wody zimnej i liczniki ciepła na cele grzewcze i przygotowanie ciepłej wody użytkowej, co może służyć do indywidualnych rozliczeń za media dla zasilanej strefy.

Mieszkaniowe stacje wymiennikowe mają zastosowanie w zdecentralizowanych systemach produkcji c.w.u. i przy indywidualnym zasilaniu instalacji grzewczych dla obsługiwanej strefy. Najczęściej stosuje się stacje wymiennikowe w nowo projektowanych obiektach w budownictwie wielorodzinnym, gdzie uzasadnione jest stosowanie indywidualnego przygotowania ciepłej wody użytkowej, z jednoczesnym zasilaniem instalacji grzewczej mieszkania. Stacje znajdują także zastosowanie dla zasilenia w ciepłą wodę i czynnik grzewczy małych biur z częścią socjalną w centrach biurowych, gdzie każde biuro może stanowić wydzieloną i niezależną strefę. Stacje wymiennikowe doskonale spełniają swoją funkcję w budownictwie jednorodzinnym, w zabudowie indywidualnej lub szeregowej, zasilanym z lokalnych niskoparametrowych sieci grzewczych. Takie rozwiązanie pozwala na systemowe i powtarzalne rozstrzygnięcie kwestii ogrzewania i zasilania budynku w ciepłą wodę użytkową.

Dotyczy to budynków mieszkalnych o typowym wyposażeniu w pomieszczenia i

www.instalator.pl

nr 42014

www.instalator.pl

użytkową oraz cyrkulację. Brak instalacji rozprowadzającej c.w.u. oznacza także uproszczenie instalacji kotłowej lub węzła ciepła w budynku. Obniża koszty inwestycyjne, upraszcza eksploatację, serwis oraz obniża koszty jednostkowe m2, np. mieszkania w stanie developerskim.

Nie bez znaczenia jest także zmniejszenie przestrzeni instalacyjnych, które ulegają redukcji z pięciu rur (woda zimna, woda ciepła c.w.u., cyrkulacja, zasilanie instalacji c.o., powrót instalacji c.o.) do trzech rur (woda zimna, zasilanie instancji c.o., powrót instalacji c.o.).

Zmniejszenie ilości występujących instalacji, prócz redukcji wielkości szachtów instalacyjnych i przestrzeni rozprowadzających na najniższej kondygnacji, zwiększa niezawodność działania systemu centralnego ogrzewczego i wodociągowego.

Zmniejszenie przestrzeni technicznych jest szczególnie istotne w mieszkalnictwie wielorodzinnym, przy wysokich budynkach, gdzie szachty biegną przez wszyst-

33

ABC ogrzewania

przybory sanitarne. Gdy uwarunkowania na to pozwalają, to stacje wymiennikowe mają zastosowanie w modernizacji instalacji w obiektach istniejących oraz innym zastosowaniu ze zdecentralizowanym przygotowaniem c.w.u.

Do niewątpliwych zalet rozwiązania z przygotowaniem ciepłej wody użytkowej, z zastosowaniem stacji wymiennikowych, należy zaliczyć minimalizację strat postojowych, związanych z magazynowaniem i przesyłem c.w.u. Brak zasobnika oraz instalacji centralnego rozprowadzenia c.w.u. oznacza minimalne straty postojowe. Straty postojowe ograniczają się do pojemności cieplnej wymiennika ciepła i instalacji wewnątrz mieszkania lub zasilanej strefy.

Brak zasobnika i rozleglej instalacji ciepłej wody użytkowej redukuje do minimum niebezpieczeństwo zainfekowania i rozwoju bakterii Legionella w c.w.u. Brak instalacji centralnego rozprowadzenia c.w.u. redukuje koszty związane z instalacją rozprowadzającą, które obejmują ciepłą wodę

ABC Magazynu Instalatora

ABC ogrzewania

ABC Magazynu Instalatora

nr 42014

kie kondygnacje i zabierają cenne m2 przestrzeni do sprzedaży.

Zastosowanie stacji wymiennikowych pozwala na indywidualne kształtowanie komfortu c.w.u. wg własnych potrzeb użytkowników, przy zachowaniu optymalnej sprawności jej wytwarzania. Zdecentralizowane przygotowanie ciepłej wody użytkowej pozwala na indywidualne kształtowanie kosztów jej wytworzenia, co może wpływać pozytywnie na racjonalną gospodarkę wodą ciepłą w mieszkaniu (lub strefie) przez zastosowanie przyborów sanitarnych o podwyższonej efektywności.

Mieszkaniowe stacje wymiennikowe łączą w sobie zalety kotłowni z kotłami wiszącymi z redukcją ich niewątpliwych wad, takich jak: ● konieczność posiadania przewodu spalinowego, ● konieczność neutralizacji i odprowadzenia skroplin w przypadku kotłów kondensacyjnych, ● konieczność doprowadzenia gazu wraz z pomianowaniem, instalacją gazu i cyklicznymi jej przeglądami, ● hałaśliwość.

Stacje wymiennikowe stanowią rozwiązanie kompaktowe, łatwe w montażu, demontażu, serwisowaniu i wymianie, przez co redukują do minimum pracę wysoko wykwalifikowanego instalatora. Obniża to koszty inwestycyjne związane z pracą człowieka na budowie. Część pracy instalatora, związanej z montażem podzespołów, może wykonać tańszy montażysta w fabryce.

Wykonanie węzła w fabryce oznacza rutynową kontrolę w ramach cyklu produkcyjnego, co nie zawsze ma miejsce przy prefabrykacji na budowie oraz przede wszystkim pewność i niezawodność gwarantowaną przez producenta. Duży producent stacji wymiennikowych może zagwarantować profesjonalny serwis i obsługę

34

pogwarancyjną. Produkcja stacji wymiennikowych w dużych ilościach wymusza optymalizację konstrukcji, powtarzalność egzemplarzy, minimalizację wymiarów oraz wysoką estetykę wykonania. Produkcja dla różnych klientów pozwala na wariantowość rozwiązań, z możliwości rozbudowy po zabudowie. Prosta i niezawodna regulacja ułatwia eksploatację. Bogate wyposażenie dodatkowe w postaci np. zaworów odcinających umożliwia serwis i wymianę urządzenia bez konieczności spustu wody. Przemyślane rozwiązania pozwalają na łatwość w eksploatacji i serwisowaniu.

Mieszkaniowe stacje wymiennikowe, oprócz ogromu zalet, wymuszają pewne rozwiązania, które mogą ograniczać ich stosowanie. Najpoważniejszym wymaganiem jest konieczność utrzymywania czynnika grzewczego przez cały rok o temperaturze minimum 60-65°C. Instalacja grzewcza, zasilająca stacje, musi zagwarantować ciśnienie dyspozycyjne przed urządzeniem w zakresie 30-50 kPa. Rurociągi z czynnikiem grzewczym muszą uwzględniać zmienność w rozbiorze c.w.u. oraz adekwatną przepustowość. Źródło ciepła (kotłownia, węzeł wymiennikowy), w przypadku zasilania niezbyt dużej ilości stacji mieszkaniowych, musi być dodatkowo zaopatrzone w bufor ciepła. Ciśnienie dyspozycyjne wody zimnej musi uwzględniać dodatkowo opory przepływu przez stację. W trakcie poboru c.w.u. na początku daje się odczuwać bezwładność w zadziałaniu stacji. W systemie developerskim koszty zakupu i montażu urządzenia, a często także i późniejszej eksploatacji, przerzucane są na mieszkańców. Decyzja o zastosowaniu mieszkaniowych stacji wymiennikowych musi być zawsze poprzedzona gruntowną analizą zalet oraz ograniczeń i przede wszystkim uwarunkowań lokalnych.

Grze gorz Oj czyk

www.instalator.pl

nr 42014

ABC Magazynu Instalatora

Zapraszamy wszystkich instalatorów na szkolenia z zakresu urządzeń przeciwzalewowych Kessel - typy urządzeń, czynniki doboru, zasada działania, prawidłowy montaż, konserwacja. Szkolenia odbywają się w siedzibie firmy w Biskupicach Podgórnych. Pytania i zgłoszenia - drogą telefoniczną 71 774 67 60 lub mailową kessel@kessel.pl Szkolenia oraz warsztaty praktyczne Junkers prowadzone są w dwóch Centrach Szkoleniowych: w Warszawie i Poznaniu oraz w pięciu Regionalnych Centrach Serwisowych Junkers w Krakowie, Opolu, Rzeszowie, Kielcach i Gdyni. Szkolenia autoryzacyjne są organizowane dla firm handlowych, instalacyjnych, serwisowych oraz projektowych. Szczegółowy terminarz: www.szkolenia-junkers.pl/szkolenia.htm

Akademia Viessmann prowadzi szkolenia dla projektantów, sprzedawców oraz wykonawców systemów grzewczych. Każde szkolenie montażowe lub montażowo-uruchomieniowe kończy się testem pisemnym, a po jego zaliczeniu uczestnik otrzymuje odpowiednie dokumenty autoryzacyjne oraz własne konto na portalu www.viessmann-serwis.pl. Rejestracja: www.viessmann-szkolenia.pl Szkolenia oraz warsztaty praktyczne prowadzone są w czterech Centrach Szkoleniowych Buderus w: Warszawie, Poznaniu, Czeladzi i Gdańsku. W każdej chwili można zapisać się na szkolenie u lokalnego doradcy techniczno-handlowego. Szczegóły na: www.buderus.pl/o-nas/szkolenia/ Firma Pentair Thermal Management Polska Sp. z o.o. prowadzi bezpłatne szkolenia dla autoryzowanych instalatorów Raychem z zakresu ogrzewania podłogowego oraz instalacji grzewczych do ochrony dachów i rynien w warunkach zimowych. Zdobycie „Certyfikatu PRO Raychem” upoważnia do udzielania przedłużonej gwarancji producenta. Kontakt: 800 800 114, www.ciepla-podloga.pl

www.instalator.pl

35

Szkolenia

Tematyka: systemy ogrzewania podłogowego, regulacja hydrauliczna i podpionowa, ogrzewanie ścienne, termostatyka, projektowanie instalacji w budynkach wysokościowych, kotłownie na biomasę.

Kontakt: centrala@herz.com.pl, tel. 12 289 02 20. Prosimy o potwierdzenie uczestnictwa.