2018
● Pompy ● Wentylacja ● Zasilacze
awaryjne ● Filtr do deszczówki ● Zawory mieszające ● Instalacje gazowe ● Pompy ciepła ● Szkolenia
nr 102018
Spis treści Redukcja ciśnienia - 4 Wilo - 6 Grundfos - 7 ESBE - 8 Belimo - 10 Zawór od kuchni - 11
Spis treści
Zima i wentylacja - 12 Zasilanie pod ochroną - 14 Ciepło z peletu - 15 Sieci preizolowane - 16 Wymiana grzejnika - 19 Wpust z filtrem - 20 Zawory termostatyczne - 22 Ochrona przed zalaniem - 24 Postaw na pompę ciepła - 26 Karty charakterystyki - 28 Gaz w budynku - 30
ISSN 1505 - 8336
Zawory mieszające - 32
/
Szkolenia - 35 nakład: 11 015 egzemplarzy
Praktyczny dodatek „Magazynu Instalatora“
Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4. Redaktor naczelny Sławomir Bibulski Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski kom. +48 501 67 49 70, (redakcja-mi@instalator.pl) Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41. Ilustracje: Robert Bąk Materiałów niezamówionych nie zwracamy. Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.
www.instalator.pl
ABC Magazynu Instalatora
nr 102018
ABC armatury instalacyjnej
Redukcja ciśnienia Nie sposób w jednym artykule przedstawić i opisać urządzenia, które zaliczamy do grupy armatury instalacyjnej. Dlatego w tym artykule skupię na jednym z nich - reduktorze ciśnienia. Reduktory ciśnienia są urządzeniami mającymi na celu zabezpieczenie instalacji wody użytkowej przed zbyt wysokim ciśnieniem występującym w sieciach wodociągowych. Poziom tego ciśnienia jest zależny od kraju, regionu lub pory dnia (w nocy przy małym zapotrzebowaniu na wodę mogą nastąpić skoki ciśnień). Reduktory stosuje się tam, gdzie ciśnienie w sieci przekracza wartość przeznaczoną do zasilania instalacji i znajdujących się w niej urządzeń. Ich zasada działania polega na redukcji ciśnienia wejściowego do ustawionego poziomu ciśnienia wyjściowego oraz utrzymanie go niezależnie od wielkości strumienia przepływu. Obecnie na rynku dostępnych jest kilka wersji reduktorów ciśnienia, które różnią się parametrami pracy oraz budową. Głównymi elementami każdego reduktora są: sprężyna, membrana oraz połączony z nimi element otwierający i zamykający przepływ (tłoczek). Ustawienie ciśnienia wyjściowego w przypadku każdego reduktora ciśnienia dokonujemy poprzez ściśnięcie lub poluzowanie sprężyny przy pomocy pokrętła ze skalą lub specjalnej śruby (zależnie od wersji). Zawsze wartość ustawionego ciśnienia należy skontrolować przy pomocy manometru wbudowanego w reduktor lub znajdującego się w innym miejscu instalacji wody użytkowej. Reduktor ciśnienia jest jednym z kilku elementów zabezpieczających instalacje, dlatego musi on współgrać z resztą urządzeń. Wartość
4
nastawy nie może być wyższa niż 80% ciśnienia otwarcia zaworu bezpieczeństwa. W przybliżeniu można zatem przyjąć, że wszędzie tam, gdzie ciśnienie w instalacji wodociągowej może być wyższe niż 5 barów, należy zastosować reduktor ciśnienia. Wiąże się to z tym, że stosowane zawory bezpieczeństwa w większości instalacji wody użytkowej otwierają się, gdy ciśnienie wody przekroczy 6 barów, a zatem 80% tej wartości daje nam 4,8 bara. Oczywiście spotyka się również instalacje wyposażone w zawory bezpieczeństwa 4 i 10 barów. Wtedy maksymalnie dopuszczalna wartość nastawy będzie odpowiednio inna. Fabrycznie większość reduktorów ciśnienia posiada ustawione ciśnienie wyjściowe na 3 bary, co w zupełności wystarcza w przypadku większości domowych instalacji. Aby odpowiednio dobrać reduktor ciśnienia, należy zwrócić uwagę na trzy podstawowe cechy: ● maksymalną wartość ciśnienia wejściowego, ● przepływ nominalny, ● zakres nastawy ciśnienia wyjściowego. Na rynku spotyka się głównie urządzenia, których maksymalne ciśnienia pracy (maksymalna wartość ciśnienia wejściowego) wahają się w zakresach od 10 do 30 barów. Tutaj wybór powinien być uzależniony od przyszłych warunków pracy reduktora. Często spotykany błąd to niedostosowanie urządzenia do wartości ciśnienia w sieci wodociągowej. Skutkuje to przedwczesnym zużyciem reduktora lub jego uszkodzeniem. Kolejnym bardzo ważnym elementem jest przepływ nominalny. Wartość tę należy dostosować do ilości punktów poboru wody znajdujących się w instalacji. Bardzo często jest to pomijane i
www.instalator.pl
nr 102018
www.instalator.pl
Spotyka się także reduktory montowane strefowo bezpośrednio przed urządzeniem, które mają chronić (najczęściej jest to podgrzewacz ciepłej wody). Dodatkowo przed i za reduktorem konieczne jest zamontowanie zaworów odcinających w celu ewentualnej konserwacji. Duża część reduktorów posiada bowiem wbudowane filtry siatkowe, które należy okresowo płukać. Dzięki budowie opartej na wymiennym cartridgu jest to bardzo proste. Wystarczy rozkręcić korpus reduktora, wyjąć zawartość i przepłukać, co pokazano na rysunku.
Magazynu Instalatora
W większości przypadków przy tego typu czynności nastawa reduktora nie zostaje zmieniona i po zamontowaniu urządzenie działa poprawnie. Częstym powodem nieprawidłowej pracy reduktora jest zanieczyszczony filtr. Objawia się to coraz słabszym przepływem wody w instalacji. W pierwszym momencie użytkownik próbuje poluzować sprężynę reduktora, co niestety nic nie daje i dodatkowo powoduje rozregulowanie urządzenia. Zanieczyszczenia nagromadzone w filtrze działają bowiem jak kryza dławiąca przepływ. Główną zaletą reduktorów ciśnienia, oprócz ochrony urządzeń w instalacji, są realne oszczędności z tytułu zużycia wody. Im niższe ciśnienie ustawione na reduktorze, tym mniej wody przepływa przez punkt poboru. Ma to bardzo duże znaczenie np. przy myciu naczyń pod bieżącą wodą, myciu rąk czy braniu kąpieli pod prysznicem. Podsumowując, reduktory ciśnienia są urządzeniami niezbędnymi w większości instalacji domowych. Spełniają rolę zabezpieczającą, a także poprawiają komfort korzystania z instalacji wody użytkowej. Bardzo ważne jest jednak to, by były odpowiednio dobrane i zamontowane. Łukasz Biernacki
5
ABC armatury instalacyjnej
reduktor dobiera się wyłącznie do średnicy przewodu zasilającego budynek. Jest to duży błąd, ponieważ przepływ nominalny przez przykładowe dwa reduktory o identycznych średnicach może różnić się nawet dwukrotnie. Trzecią ważną cechą, którą powinniśmy się kierować, jest zakres nastawy. Żądana wartość ciśnienia wyjściowego powinna mieścić się w zakresie regulacyjnym reduktora ciśnienia. Prawidłowo zainstalowany reduktor powinien znajdować się na głównym przyłączu wody zimnej za wodomierzem oraz filtrem (chyba że posiada wbudowany).
ABC
ABC Magazynu Instalatora
nr 102018
ABC armatury w instalacjach
Wilo Wilo stworzyło nową innowacyjną pompę, której zadaniem jest maksymalne wsparcie wykonawcy oraz konserwatora na obiekcie. Zrealizowane zostało to przez rozbudowanie systemu monitorowania i zbierania danych. Nowe pompy Wilo-Stratos MAXO mierzą rzeczywiste warunki pracy instalacji, pokazując, w którym punkcie pracy aktualnie się znajdujemy. Tym samym wykonawca będzie wiedział, czy przy danej nastawie na pompie oraz na zaworach osiąga szukany przepływ, czy jest za mały, bądź zbyt duży i instalacja wymaga dalszej optymalizacji. Celem jeszcze skuteczniejszego rozwiązania problemu nastawy pomp stworzona została nowa funkcja Dynamic Adapt Plus. Funkcja ta przeznaczona jest dla układów jednopompowych, a w szczególności modernizowanych instalacji, gdzie odnalezienie szukanego punktu pracy jest znacznie utrudnione lub całkowicie niemożliwe. Nowa funkcja sterowania automatycznie dostosowuje wysokość podawania do zapotrzebowania hydraulicznego bez konieczności określania wartości zadanej. Po uruchomieniu Wilo-Stratos MAXO wybiera punkt pracy na środku mapy pompy. W zależności od zmiany strumienia objętości ustalane są nowe punkty operacyjne. Celem tej kontroli jest wybór punktu pracy, tak aby najdalsze
zawory były otwarte. W rezultacie system może pracować z najniższą możliwą stratą ciśnienia. Dostosowanie do zmieniających się warunków ciśnienia odbywa się automatycznie i niezależnie. Efektem takiej pracy jest aż o 20% mniejsze zapotrzebowanie na energię niż w przypadku standardowej pracy w trybie dp-v (proporcjonalnym). Nowa pompa Wilo-Stratos MAXO wyposażona została również w funkcję adaptacji i równoważenia przepływów w układach wielopompowych. Nowa innowacyjna funkcja zapewnia, że pompa zasilająca dostosowuje swoją wydajność precyzyjnie do wymagań podłączonych pomp obiegowych wtórnych. Pompa zasilająca odbiera z każdej pojedynczej pompy wtórnej w sposób ciągły w krótkich odstępach czasu wymagany przepływ objętościowy. Suma wymaganej prędkości przepływu wszystkich pomp prowadzi do wytworzenia pożądanego natężenia przepływu pompy zasilającej. Ma to tę zaletę w porównaniu z regulacją p, że oszczędzana jest energia pompy elektrycznej.
ekspert Bartosz Tywonek Wilo Polska Sp. z o.o. www.wilo.pl
6
Bartosz Tywonek
☎ 606 789 789 @ bartosz.tywonek@wilo.pl
www.instalator.pl
ABC Magazynu Instalatora
nr 102018
Grundfos ALPHA3 connect jest zaawansowaną pompą obiegową dla domowych systemów grzewczych z dwukierunkową komunikacją z mobilnymi aplikacjami Grundfos GO Remote i Grundfos GO Balance. Sterowanie wszystkimi funkcjami jest możliwe tylko za pomocą tych aplikacji. Grundfos GO Remote jest dla instalatora łatwym i niezawodnym narzędziem do sterowania pompami podczas instalowania, uruchomiania i serwisowania nie tylko ALPHA3, ale również wszystkich produktów Grundfos w wersji elektronicznej. Sterowanie za pomocą aplikacji GO Remote umożliwia: ● wybór optymalnego punktu pracy i trybu regulacji, ● szybki dostęp do informacji o parametrach pracy pompy, ● generowanie raportu pracy, alarmów i ostrzeżeń, ● programowanie czasu pracy pompy w zależności od wymagań, ● równoważenie hydrauliczne bez konieczności instalowania modułu komunikacyjnego Alpha Reader, ● sterowanie zdalne pompą zainstalowaną w trudno dostępnych miejscach. Andrzej Zarębski
ekspert Andrzej Zarębski Grundfos Pompy sp. z o. o. www.grundfos.pl
www.instalator.pl
☎
661 94 29 71
@ azarebski@grundfos.com
7
ABC armatury w instalacjach
Firma Grundfos wprowadziła w 2016 roku unikatowy system ALPHA3 do hydraulicznego równoważenia domowych systemów grzewczych wszystkich typów - ogrzewania grzejnikowego, podłogowego i mieszanego grzejnikowopodłogowego. Pozwala skutecznie wyrównoważyć hydraulicznie pracującą instalację. Bardzo dobra ocena systemu, ale również uwagi ze strony instalatorów spowodowały, że Grundfos wprowadza w drugiej połowie 2018 roku dwie nowe pompy obiegowe ALPHA2 balance i ALPHA3 connect. ALPHA2 balance została wyposażona dodatkowo w funkcję hydraulicznego równoważenia instalacji grzewczych. System składa się z trzech elementów - pompy ALPHA2, modułu komunikacyjnego ALPHA Reader oraz bezpłatnej aplikacji Grundfos GO Balance, którą można pobrać na smartfon. Rzeczywiste wartości przepływu i strat ciśnienia są przesyłane z pompy za pomocą sygnału optycznego do modułu komunikacyjnego zamontowanego na pompie i dalej drogą radiową za pomocą Bluetooth na urządzenie mobilne, na którym jest zainstalowana aplikacja. Aplikację Grundfos GO Balance można pobrać z App Store lub Google play. Pozostałe unikatowe funkcje, takie jak AUTOADAPT, tryb letni pracy, niezawodny rozruch, zabezpieczenie przed suchobiegiem, zostały wbudowane w nową ALPHA2.
ABC Magazynu Instalatora
nr 102018
ABC armatury instalacyjnej
ESBE W instalacjach grzewczych zasilanych kotłami na paliwa stałe bardzo często wykorzystywane są zawory mieszające. Służą one do regulacji temperatury zasilania układu grzewczego i temperatury powrotu do kotła. Do tych celów stosować można zarówno zawory 3-drogowe, jak i 4-drogowe (fot). Różnica między zaworem VRG140 (4-drogowym) i VRG130 (3-drogowym) polega na konstrukcji i możliwym do osiągnięcia skutku mieszania cieczy. W przypadku zaworów 3-drogowych (rys. 1) mieszane są z reguły ciecze o różnych temperaturach, by w rezultacie dać mieszaninę płynów o wymaganej temperaturze, regulowanej za pomocą zmieniającego się położenia zawieradła zaworu i tym samym stosunku procentowym cieczy chłodniejszej i cieplejszej. Zawór 4-drogowy (rys. 2) realizuje funkcję mieszania strumieni tak jak zawór 3-drogowy, jednak w wyniku mieszania otrzymywane są 2 zmieszane strumienie. Stopień zmieszania i właściwą temperaturę najczęściej kontroluje się na jednym ze strumieni zmieszanych, drugi stanowi strumień o temperaturze pośredniej między strumieniem zimnym i ciepłym, jednak nie-
1
8
kontrolowanym. Tego rodzaju zawory najczęściej stosowane są w instalacjach z kotłem na paliwo stałe, gdzie parametrem kontrolowanym jest temperatura czynnika zasilająca układ grzewczy, natomiast niekontrolowaną temperaturę ma powrót do kotła. W tym przypadku osiągany jest efekt podniesienia temperatury powrotu pożądany ze względu na lepsze parametry pracy kotła. W zależności od rodzaju instalacji, jaka zostanie wykonana z wykorzystaniem zaworu mieszającego, każdy z nich będzie miał swoje zalety i wady. W przypadku, kiedy instalacja ma być możliwie jak najmniej skomplikowana (i najtańsza), w przypadkach, kiedy układ grzewczy będzie składał się z jednego rodzaju odbiornika (grzejniki lub ogrzewanie podłogowe) oraz w przypadku kiedy instalacja nie będzie wyposażona w bufor - dobrym rozwiązaniem będzie zastosowanie zaworu 4-drogowego. Jest to rozwiązanie tanie i uniwersalne. Jeżeli sterownik kotła wyposażony będzie w możliwość kontroli dwóch parametrów jednocześnie zawór 4-drogowy pozwala także na całkiem dobrą kontrolę temperatury powrotu przy zastosowaniu siłownika (rys. 3).
2
www.instalator.pl
ABC
nr 102018 Zawór 3-drogowy będzie doskonałym rozwiązaniem w przypadku regulacji temperatury zasilania układu grzewczego w przypadku zasilania jednego typu odbiornika lub dla każdego z odbiorników osobno. Doskonale sprawdzi się przy zabezpieczeniu temperatury
Magazynu Instalatora
jącej przepływ. Jest to bardzo prosta czynność - w starszych typach zaworów wskaźnikiem położenia zawieradła było podcięcie trzpienia, na którym założone jest pokrętło, w nowszych zaworach serii VRG jest to podcięcie znajdujące się na jednym z czterech „skrzydełek”
4
5
powrotu do kotła. Jest także bardzo dobrym rozwiązaniem w przypadku instalacji wyposażonych w bufor. Trzeba jednak pamiętać, że dla każdego obiegu, w którym potrzebna będzie regulacja temperatury, niezbędne jest zastosowanie jednego zaworu. Na rys. 4 pokazano przykład zastosowania zaworu 3-drogowego w instalacji zasilania ogrzewania grzejnikowego. Na rysunku 5 zaprezentowano zaś przykład zastosowania zaworu 3-drogowego w instalacji zabezpieczenia temperatury powrotu. Przed montażem koniecznie trzeba sprawdzić układ instalacji tak, aby zawór 3-drogowy VRG130 zamontować w niej w taki sposób, aby króciec wody zmieszanej był króćcem prawym lub lewym - nie może to być króciec środkowy. Po zamontowaniu zaworu należy sprawdzić położenie zawieradła, czyli wewnętrznej zastawki regulu-
trzpienia. W zaworach mieszających zasada ustawienia pozycji zawieradła to pozycja pośrednia w połowie pomiędzy króćcami wody gorącej i zimnej (powrotnej). W przypadku zaworów 4-drogowych pozycja środkowa będzie znajdowała się wprost do kierunku zasilania układu grzewczego, czyli także w połowie drogi między zasilaniem z kotła a powrotem z układu grzejnego. Po ustawieniu pozycji zawieradła dla zaworów operowanych manualnie zakładamy skalę i pokrętło (są w zestawie z zaworem), dla zaworów montowanych z siłownikiem - zakładamy sprzęgło i siłownik wg informacji zawartych w instrukcji montażu siłownika. Fabrycznie siłownik ustawiony jest w pozycji pośredniej (50% otwarcia) więc będzie idealnie pasował do ustawionej pozycji zaworu. Jacek Wesołowski
ekspert Jacek Wesołowski ESBE Hydronic Systems www.esbe.pl
www.instalator.pl
☎ 61 85 44 930 @
jacek.wesolowski@esbe.eu
9
ABC armatury instalacyjnej
3
ABC Magazynu Instalatora
nr 102018
ABC armatury instalacyjnej
Belimo Belimo oferuje kompaktowe zawory QCV (Quick Compact Valve) z siłownikami. Seria produktów Belimo obejmuje produkty: ZoneTight™ 2-drogowy regulacyjny zawór kulowy oraz trójdrogowy zawór kulowy przełączający. Dostępne średnice to DN 15 i DN 20. Zawory te cechują się wieloma zaletami, takimi jak: ● szczelne zamknięcie zaworu regulacyjnego, zapobiegające stratom energii powodowanym przez niepożądaną cyrkulację w instalacji wodnej, ● ręczne ustawianie współczynnika kv w 2-drogowych kulowych zaworach regulacyjnych, ● automatyczne dostosowanie do ustawionej wartości współczynnika kv. Szeroki zakres zastosowań: ● klimakonwektory wentylatorowe,
● strefowe nagrzewnice/chłodnice powietrza, ●
sufity i belki chłodnicze, ogrzewanie podłogowe, ● grzejniki, ● pompy ciepła, ● kotły. Przekonujące zalety kompaktowych siłowników z zaworami serii QCV: ● kompaktowa konstrukcja, ● siłownik instalowany bez użycia narzędzi, ● stopień ochrony IP40, ● sprawdzona technologia siłowników Belimo, ● możliwość zmiany nastawy wstępnej współczynnika kvs, ● energooszczędne siłowniki, ● czas ruchu: 75 s/90°. Belimo oferuje również specjalną wersję wyżej wymienionych zaworów (PIQCV) z możliwością dynamicznego równoważenia instalacji hydraulicznej. Podstawowe parametry siłowników: ● zamknij/otwórz/3-punktowe (24 V AC/DC lub 230 V AC), ● analogowe (24 V AC/DC), ● „MP-Bus® light” (komunikacja cyfrowa, 24 V AC/DC) od Belimo, ● dostępny z kablem lub zaciskami, ● elektryczna funkcja bezpieczeństwa (wybór siłownika). ●
Wojciech Orzyłowski
ekspert Wojciech Orzyłowski BELIMO Siłowniki S.A. www.belimo.pl
10
☎ 22 886 53 05 @
Wojciech.Orzylowski@belimo.pl
www.instalator.pl
nr 102018
ABC Magazynu Instalatora
Zawór od kuchni
www.instalator.pl
mają tylko dwa położenia pracy. Całkowicie zamknięty lub całkowicie otwarty. Praca w położeniu pośrednim może powodować odkształcenie uszczelnienia przy dużych prędkościach przepływu. Zawór po zamontowaniu i dopiero po wystudzeniu należy kilkakrotnie zamknąć i otworzyć, aby ułożyć prawidłowo kulę zaworu pomiędzy uszczelkami. Dodatkowych działań wymagają zawory stosowane w instalacjach parowych: wymagają np. przed zamontowaniem poluzowania dławicy i wykonania cyklu „otwarcie-zamknięcie”. Warto więc przeczytać wytyczne zawarte zawsze w instrukcji dostarczonej z zaworem. Innym problemem, który zauważyłem, jest błędna lokalizacja zaworu w samym projekcie. Zawór odcinający wysoki pion nie może przenosić całego ciężaru tego pionu. Minimalne odkształcenie korpusu może skutkować utratą szczelności. Z kolei zawory montowane na odcinkach poziomych narażone są na duże siły ściskające w źle skompensowanych termicznie instalacjach. Mogą one powodować blokowanie kuli w gnieździe zaworu i uniemożliwić jej obrót. Wniosek jest prosty - warto brać udział w szkoleniach producentów nie tylko skomplikowanych elementów instalacji, ale także tych (wydawałoby się) banalnych. Każdy z producentów chętnie podpowie, jak bezpiecznie montować i użytkować jego produkty. Tą mądrością ludową kończę, życząc bezproblemowego odcinania. Maciej Domagała
11
ABC armatury instalacyjnej
Zawory kulowe to jeden z klasycznych elementów instalacji hydraulicznych i gazowych. Zwarta konstrukcja i prosta obsługa nie zmusza do głębszych przemyśleń odnośnie do ich stosowania. Z pozoru. Jeśli chodzi o sposób montażu zaworu, to rozróżnić możemy trzy główne typy: ● do wspawania, ● z połączeniem gwintowanym, ● z połączeniem kołnierzowym. Każdy z tych typów ma charakterystyczne wymagania montażowe. Zacytuję najważniejsze fragmenty z instrukcji produkowanych w Polsce kurków kulowych przeznaczonych do wspawania: ● w czasie spawania należy intensywnie chłodzić kurek w strefie uszczelnienia kuli, ● bezpośrednio po zakończeniu spawania nie obracać kuli zaworu - poczekać do całkowitego wystygnięcia, ● przepłukać po spawaniu instalację - zgorzeliny, które dostaną się do gniazda zaworu mogą uszkodzić kulę lub jej uszczelkę, ● przy spawaniu zaworu na odcinku pionowym rurociągu koniec górny spawać przy otwartej kuli, a dolny przy zamkniętej. Uszczelnienia kuli zaworowej wykonywane są z materiału o doskonałym poślizgu (teflon z dodatkiem 20% grafitu), który także dobrze odprowadza ciepło i nie deformuje się przy skokowej zmianie temperatury. Ale maksymalne temperatury pracy zaworów są rzędu kilkuset stopni Celsjusza i odległe są od temperatury topnienia stali. Jednym z istotnych szczegółów użytkowania zaworów kulowych jest fakt, że
ABC Magazynu Instalatora
nr 102018
Zima i wentylacja ●
nasłonecznienie, ciśnienie atmosferyczne. Wszystkie te parametry należy brać pod uwagę przy obliczaniu bilansu zysków i strat ciepła dla danego obiektu. W zimie wilgotność względną powietrza zewnętrznego, odpowiadającą najniższym temperaturom obliczeniowym, można przyjmować jako równą 100%. Tłumaczy się to tym, że wilgotność w ciągu zimy jest zawsze bardzo duża, a drobne różnice nie są w tych zakresach temperatur istotne. Największe znaczenie w okresie zimowym ma temperatura powietrza zewnętrznego. Temperaturę obliczeniową powietrza zewnętrznego przy projektowaniu wentylacji mechanicznej dzieli się na trzy grupy: ● grupa I - należy ją stosować, gdy musimy zapewnić utrzymanie żądanej temperatury powietrza nawiewanego względnie powietrza wewnętrznego w każdych warunkach, ● grupa II - stosujemy, jeśli nie możemy zapewnić temperatur powietrza wewnętrznego podczas krótkich odstępów czasu, ● grupa III - gdy nie możemy zapewnić żądanych temperatur powietrza wewnętrznego podczas dłuższych odstępów czasu, tj. kilku lub kilkunastu dni. ●
Dorota Węgrzyn
ABC wentylacji
● Jak
określa się temperaturę powietrza zewnętrznego dla wentylacji mechanicznej? ● Które parametry mają wpływ na dobór urządzenia wentylującego? Wentylacja w okresach przejściowych i w zimie ma za zadanie dostarczenie do obiektu świeżego powietrza o odpowiedniej temperaturze nawiewu i wywiewanie zużytego. Jej zadaniem w tym czasie jest również utrzymanie temperatury wewnętrznej w określonych długościach okresów, podczas których temperatura powietrza wewnętrznego może być niedotrzymana wskutek przekroczenia obliczeniowych temperatur powietrza zewnętrznego, bez szkody dla poziomu komfortu lub technologii procesów produkcyjnych. Parametry powietrza zewnętrznego, które mają wpływ na dobór rodzaju i wielkość urządzenia dla wentylacji: ● temperatura, ● wilgotność, ● prędkość wiatru,
12
www.instalator.pl
ABC
nr 102018
przyjmuje się według grupy III lub alternatywnie wg grupy II; i tak np.: - dla Gdańska wg grupy III -5°C lub wg grupy II - 6°C = -16°C + 10°C, - dla Wrocławia wg grupy III -5°C lub wg grupy II - 8°C = -18°C + 10°C. Dla wentylacji nawiewnej kompensującej wywiew przez urządzenie odciągu miejscowego lub urządzenie technologiczne, tj. piece, transport pneumatyczny, komory malarskie itp. i dla wentylacji ogólnej przy zwalczaniu zanieczyszczeń gazowych, których dopuszczalna koncentracja jest niższa niż 0,1 g/m3, oraz ze względu na konieczność doprowadzenia powietrza świeżego w ilości równej ilości powietrza usuwanego z pomieszczenia, przyjmuje się obliczeniową temperaturę powietrza zewnętrznego w zimie taką jak dla ogrzewania wg PN dla danej miejscowości. Przy projektowaniu nawiewów miejscowych służących ochronie pracowników przed promieniowaniem obliczeniową temperaturą powietrza zewnętrznego dla zimy jest minimalna średnioroczna dla danej miejscowości: ● dla Gdańska wynosi ona -17,3°C, dla Wrocławia -17,2°C. Projektując wentylację dla różnych obszarów geograficznych, na których występują różne temperatury obliczeniowe w okresie zimowych, dla tych samych warunków wewnętrznych, otrzymujemy różne wyniki końcowe, tj. zapotrzebowanie na ciepło, wielkość urządzenia wentylacyjnego. Dorota Węgrzyn Fot. z archiwum Uniwersal.
ekspert Krzysztof Nowak Uniwersal www.uniwersal.com.pl
www.instalator.pl
☎
32 203 87 20 wew. 102
@ krzysztof.nowak@ uniwersal.com.pl
13
ABC wentylacji
Uwaga! W przypadku podłączenia urządzenia wentylacyjnego do sieci ogrzewania należy stosować zimą dla wentylacji takie temperatury jak dla ogrzewania. Przy wyborze grupy temperatur należy brać pod uwagę: nakłady inwestycyjne, koszty eksploatacji wentylacji, przeznaczenie urządzenia wentylacyjnego i warunki jego eksploatacji, które pozwolą na dobór temperatury dla różnych grup temperatur powietrza zewnętrznego zimą. Przyjmuje się następujące obliczeniowe temperatury powietrza zewnętrznego dla okresu zimowego w zależności od położenia geograficznego miejscowości: ● dla grupy I - średnią roczną minimalną, i tak np. dla Wrocławia: -17,2°C, dla Gdańska Wrzeszcza: -17,3°C, dla Gdyni -16,5°C itd. ● dla grupy II - temperaturę określa się za pomocą wzoru: - toz = togrz. + 10°C, gdzie: togrz. - obliczeniowa temperatura powietrza zewnętrznego dla ogrzewania wg PN dla danej miejscowości. ● dla grupy III - wg mapy klimatycznej ułożonej dla tej grupy, która wskazuje obszary obliczeniowych temperatur w okresie zimowym; i tak np.: - Wrocław, Poznań, Opole, Gdańsk: -5ºC, - Warszawa, Łódź, Bydgoszcz: -6°C, - Hel: -3°C, - Białystok: -8°C. Dla wentylacji naturalnej i wentylacji mechanicznej nawiewnej przy zwalczaniu zysków ciepła i wilgoci lub zanieczyszczeń nieszkodliwych dla zdrowia, przy możliwości zastosowania recyrkulacji, obliczeniową temperaturę powietrza zewnętrznego w zimie
Magazynu Instalatora
ABC Magazynu Instalatora
nr 102018
ABC zasilania automatyki domu - radzi Ever
Zasilanie pod ochroną Z roku na rok coraz więcej konsumentów zmaga się zimą z okresowymi zakłóceniami lub przerwami w dostawie prądu. Szczególnie dla mieszkańców terenów podmiejskich i wiejskich posiadających Inteligentne domy lub kotły c.o. to uciążliwy problem. Jak się uchronić przed tego typu awariami? Tzw. inteligentne domy posiadające wiele systemów ochrony i zarządzania budynkiem (bram wjazdowych, centrali sterujących, systemów alarmowych czy monitoringu) uzależnione są od sprawnego funkcjonowania sieci energetycznej. A ta w wielu miejscach w Polsce jest przestarzała i nie gwarantuje pełnego bezpieczeństwa. Również podstawowe komponenty systemu ogrzewania w domach - kotły c.o., kominki z płaszczem wodnym i systemy automatyki pieców - wymagają ciągłego zasilania i są bardzo czułe na wszelkie zakłócenia sieci energetycznej. Bez odpowiednich zabezpieczeń możemy nie tylko pozbawić się ciepła w domu na wiele długich godzin, ale także trwale uszkodzić pracujące w budynku urządzenia. Do tej pory najbardziej popularnym rozwiązaniem problemów związanych z brakiem zasilania było zaopatrzenie się w agregat prądotwórczy, jednak jego użycie wiązało się z wieloma niedogodnościami koniecznością wentylacji i odprowadzania spalin, długim czasem oczekiwania na osią-
gnięcie pełnej mocy urządzenia czy otrzymaniem napięcia wyjściowego o nierównym (niesinusoidalnym) kształcie. Na szczęście istnieje dużo wygodniejsza alternatywa dla tego typu agregatów - przeznaczone do podtrzymania zasilania domowej automatyki grzewczej specjalistyczne zasilacze awaryjne UPS. Przykładem takich urządzeń jest seria zasilaczy SPECLINE AVR / Pro AVR polskiej marki EVER, których głównym zadaniem jest ochrona domowych sprzętów przed zanikiem napięcia, brakiem zasilania, przepięciami i innymi zagrożeniami wynikającymi z nieprawidłowego zasilania ze strony sieci energetycznej. Główną cechą odróżniającą zasilacze SPECLINE AVR / Pro AVR od urządzeń innych marek jest sinusoidalny przebieg napięcia wyjściowego. Zastosowana w zasilaczach technologia Clear Digital Sinus umożliwia podłączanie do UPS-a urządzeń najbardziej czułych na kształt napięcia zasilającego, takich jak pompy czy elektronika w kotłach c.o., bez ryzyka ich uszkodzenia. Ponadto seria SPECLINE AVR charakteryzuje się wydłużonym czasem podtrzymania na pracy bateryjnej - w określonych sytuacjach nawet do kilku godzin. Szymon Dembski
ekspert Szymon Dembski EVER Sp. z o.o. www.ever.eu/specline-avr
14
☎ 61 65 00 438 @
s.dembski@ever.eu
www.instalator.pl
ABC Magazynu Instalatora
nr 102018
Ciepło z peletu kg; wyposażenie: pompa obiegowa, naczynie wzbiorcze, zawór bezpieczeństwa. BIOPELLET plus 18 i BIOPELLET plus 24 - kompaktowe termokominki Ferroli z wbudowanym zasobnikiem c.w.u. - urządzenia z płaszczem wodnym. Zaletą tych urządzeń jest możliwość przygotowywania ciepłej wody za pomocą wbudowanego zasobnika o pojemności 100 l. Kominek jest przy tym urządzeniem kompaktowym i kompletnym, tzn. posiada pełne orurowanie kocioł - zasobnik. Niewielkie wymiary podstawy urządzenia sprawiają, że na małej przestrzeni umieścić możemy nasze źródło ciepła domowego i komfortowej c.w.u. ● BIOPELLET plus (fot. 3): moc cieplna: 18 oraz 24 kW; sprawność cieplna eksploatacyjna: > 95,0%; jednorazowy zasyp paliwa do zasobnika: ~20 kg; dostępny dodatkowy górny zbiornik na pelet o pojemności 40 kg; wyposażenie: pompa obiegowa, naczynie wzbiorcze, zawór bezpieczeństwa, zawór przełączający c.w.u. Grzegorz Ciechanowicz
ekspert Grzegorz Ciechanowicz Ferroli Poland Sp. z o.o. www.ferroli.com.pl
www.instalator.pl
☎ 694 422 780 @
grzegorz_ciechanowicz@ferroli.com.pl
15
ABC ogrzewania - radzi Ferroli
Ferroli Poland stale poszerza ofertę produktową, oferując klientom paletę produktów dopasowaną do ich potrzeb. TERMOMODENA oraz BRETA 12 - termokominki Ferroli małej mocy urządzenia z płaszczem wodnym. Nowoczesne, automatyczne urządzenia grzewcze o ciekawym wyglądzie, przeznaczone do montażu również w pokojach i salonach. 1 Urządzenia zapewniają bezobsługową pracę. Wspomniane urządzenia mają niewielką moc grzewczą (ok. 12 kW), stąd idealnie nadają się do montażu w niedużych domach, jak również w mieszkaniach. Obydwa termokominki mogą współpracować z zewnętrz2 nym zasobnikiem c.w.u. ● TERMOMODENA (fot. 1): moc: 11,6 kW; sprawność cieplna eksploatacyjna > 95,0%; jednorazowy zasyp paliwa do zasobnika: ~22 kg; opcjonalny dodatkowy górny zbiornik na pelet 28 kg; wyposażenie: pompa obiegową, naczynie wzbior3 cze, zawór bezpieczeństwa. ● BRETA 12 (fot. 2): moc: 11 kW; sprawność cieplna eksploatacyjna > 91,0%; jednorazowy zasyp paliwa do zasobnika: ~20
ABC Magazynu Instalatora
nr 102018
ABC sieci preizolowanych
Pomiar wskazany Rury preizolowane już od lat królują na polskim rynku ciepłowniczym. Co roku powstaje mnóstwo nowych sieci. Budują je różne firmy, najczęściej wyłaniane poprzez przetargi, gdzie głównym kryterium jest cena. Nierzadko wygrywają firmy bez doświadczenia lub takie, które tylko czasami mają kontakt z preizolacją. Skupię się na tych wykonawcach, ponieważ często mają problem ze sprzedażą wykonanych przez siebie rurociągów. Główną przyczyną wstrzymania odbioru są złe wskazania systemu alarmowego. Omówię poszczególne etapy powstawania sieci ciepłowniczej preizolowanej pod kątem systemu nadzoru, aby przyszłych problemów z budową i odbiorem było jak najmniej. Zakładam, że mamy już gotowy projekt, pora więc przystąpić do budowy sieci ciepłowniczej preizolowanej. Zanim wykonawca zacznie realizację, potrzebuje oczywiście materiałów do budowy. Czasami inwestor jest dostawcą, ale zazwyczaj to wykonawca sam sobie organizuje dostawę elementów preizolowanych. Przed przystąpieniem do montażu wykonawca musi wykonać następującą czynność: „Przed przystąpieniem do montażu rurociągu należy sprawdzić wszystkie rury i kształtki preizolowane, gdyż przewody sygnalizacji alarmowej mogły ulec uszkodzeniu w czasie transportu lub przeładunku. Należy sprawdzić czy nie są zerwane, nie mają pęknięć oraz czy nie mają kontaktu z rurą przewodową (stalową)”. Jest to wycinek pochodzący z opisu instalacji alarmowej jednego z producentów systemów rur preizolowanych. Każdy inny wytwórca ma w swoich materiałach niemal identycznie sformułowane zalecenie. Czytając je, dowiadujemy się, co należy zrobić, oraz dlaczego konieczne jest wykonania pomiaru
16
„…gdyż przewody sygnalizacji alarmowej mogły ulec uszkodzeniu…”. Jest jeszcze jeden argument przemawiający za sprawdzeniem materiału przed zabudowaniem. Należy zdawać sobie sprawę, że w sezonie budowlanym, kiedy powstają kilometry nowych sieci, fabryki pracują pełną mocą. Seryjna produkcja, w pośpiechu, powoduje, że zdarzają się wadliwe produkty. Patrząc pod kątem systemu alarmowego, wady dotyczą pojedynczych elementów, najczęściej są to zwarcia, względnie przerwy, drutów alarmowych, a to przy pomiarze jesteśmy w stanie wychwycić. Unikniemy w ten sposób sytuacji, gdy np. zmuszeni jesteśmy wycinać już zespawany element, bo mamy zwarcie drutu do rury przewodowej. Dlatego nie tylko należy, ale koniecznie trzeba sprawdzić materiał po dostawie. Przejdźmy w takim razie do pomiaru. Naszym zadaniem jest sprawdzenie ciągłości drutów i tego, czy element nie jest zawilgocony (pomiar rezystancji izolacji). Rys. 1 przedstawia procedurę sprawdzenia, czy nie ma przerwy na drutach. Z jednej strony podłączamy przyrząd, a na pozostałych końcach robimy odpowiednio zapętlenia w zależności od tego, jaki element sprawdzamy. Przy pomiarze powinniśmy uzyskać pętlę, a wartość rezystancji drutów powinna się zawierać w granicach 0,012-0,015 W/m. Przy tak małej oporności do pomiaru powinien być wykorzystany miliomomierz, ale większość
www.instalator.pl
Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”: tylko 11 PLN/miesiąc Kliknij po szczegółowe informacje...