Poradnik ABC Magazynu Instalatora 6-7/2017m

-

● Maty

grzewcze ● Uzdatnianie wody ● Klapy oddymiające ● Kurtyny powietrzne ● Zawory ● Stacje uzdatniania ● Kotły elektryczne ● Szkolenia

2017

nr 6/72017

Spis treści Instalacje pod prąd - 4 Raychem - 6 Kospel - 7 Rosenberg - 8 Elterm - 10 Zapobiegać zakamienieniu - 11

Spis treści

Walka z pożarem - 12 Miedziane połączenia - 14 Na remont czas! - 16 Grzejnik w kanale - 18 Zawór z przelotem - 20 Bufor w instalacji - 22 Sprężarka w układzie - 24 Zapchana rura - 26 COP systemu z PC - 28 Komin zdefiniowany - 30 Woda uzdatniona - 32

ISSN 1505 - 8336

Szkolenia - 35 nakład: 11 015 egzemplarzy

Praktyczny dodatek „Magazynu Instalatora“

Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4.

Redaktor naczelny Sławomir Bibulski Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski kom. +48 501 67 49 70, (redakcja-mi@instalator.pl) Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41.

Ilustracje: Robert Bąk Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

www.instalator.pl

ABC Magazynu Instalatora

nr 6/72017

ABC ogrzewania elektrycznego

Instalacje pod prąd Za wyborem energii elektrycznej jako źródła ogrzewania pomieszczeń przemawiają następujące zalety ogrzewania elektrycznego: ● brak kotłowni i składów opału oraz szkodliwych dla nas i środowiska pozostałości procesu spalania, ● wysoki komfort termiczny uzyskany dzięki dużej wydajności urządzeń i dokładnym regulatorom temperatury, ● niski koszt inwestycyjny w porównaniu z tradycyjnymi systemami, ● niecentralne ogrzewanie umożliwiające dowolne kształtowanie temperatury w każdym pomieszczeniu osobno, ● energooszczędność - realizowana dzięki zastosowaniu urządzeń o wysokiej sprawności, dostarczających tylko tyle ciepła, ile w danym momencie potrzebujemy i tylko tam, gdzie go potrzebujemy, ● brak czynności konserwacyjnych - nie ma kosztownych wizyt serwisantów, ustawiania palników itp., ● obsługa takiego systemu ogranicza się najczęściej do nastawienia żądanej temperatury lub zaprogramowania właściwego zegara sterującego, ● jest to najbardziej przyjazny środowisku system, korzystający z wysoko przetworzonej energii, jaką jest energia elektryczna.

Decydując się na ogrzewanie elektryczne, możemy skorzystać z szerokiego wachlarza systemów, które pozwolą wybrać ten spełniający nasze oczekiwania i zapewniający najwyższy komfort cieplny.

Z dostępnych urządzeń można wymienić: ● Elektryczne grzejniki konwekcyjne - występują w wielu odmianach jako urządzenia

4

stacjonarne - wieszane na ścianie, pełniące najczęściej rolę ogrzewania zasadniczego.

W takim wykonaniu zaopatrzone są w doskonałe termostaty elektroniczne pozwalające uzyskać dokładność pomiaru temp. na poziomie 0,1°C, niskotemperaturowy element grzejny, który nie powoduje spalania kurzu. Występują również w wykonaniu bryzgoszczelnym, umożliwiającym stosowanie w łazienkach (klasa bryzgoszczelności IP24, 34). Istnieją również grzejniki konwekcyjne przenośne. Posiadają mniej dokładne termostaty, możliwość transportu, wysokotemperaturowe elementy grzejne o dużej mocy (najczęściej do 2000 W). Są wykorzystywane jako źródło ciepła w okresach przejściowych, w domach ogrzewanych za pomocą wody, gdy nie załączono ciepła z elektrociepłowni lub uruchamianie systemu centralnego ogrzewania jest nieekonomiczne.

Na rynku pojawiły się również grzejniki wyposażone w termostaty z modułem wifi. Taki grzejnik można bardzo łatwo dodać w mobilnej aplikacji do systemu grzewczego, nadać mu unikalną nazwę, przyporządkować do danego pomieszczenia i ustawiać temperaturę - albo według średniej ze wszystkich grzejników w danym pomieszczeniu, albo nastawiając temperaturę indywidualną dla każdego pomieszczenia. Aplikacja dostępna jest na każdą z mobilnych platform i umożliwia prowadzenie kontroli nad systemem z każdego zakątka naszego globu. ● Ogrzewanie podłogowe - realizowane za pomocą przewodów grzejnych - montowanych w fazie wykonywania wylewek oraz mat grzejnych stosowanych wszędzie tam, gdzie podniesienie poziomu podłogi nie jest moż-

www.instalator.pl

nr 6/72017

www.instalator.pl

taryfie nocnej (tu np. odnośnik do odpowiedniej taryfy) i oddają je według potrzeby do otoczenia. Ze względu na budowę bloku akumulacyjnego i sposób ogrzewania pomieszczenia, wyróżniamy ogrzewacze z dynamicznym rozładowaniem i ogrzewacze statyczne. W pierwszych blok akumulacyjny jest typu zamkniętego, a powietrze przepływające przez blok i odpowiednio schładzane w komorze mieszania jest kierowane do pomieszczenia za pomocą wentylatorów - dynamicznie. W ogrzewaczach statycznych powietrze jest przepuszczane na zasadzie konwekcji przez blok akumulacyjny, który w tym wypadku jest otwarty. Ogrzewacze statyczne charakteryzują się mniej doskonałą izolacją termiczną, gdyż część ciepła emitowana jest poprzez promieniowanie podczerwone przez obudowę. Czasami spotyka się nazwę: ogrzewacze kanałowo-powierzchniowe. Sterowanie temperaturą odbywa się tu za pomocą wbudowanych lub zewnętrznych termostatów - najczęściej elektromechanicznych. Aby właściwie wykorzystać dostęp do tańszej taryfy, istnieje możliwość zastosowania sterowania za pomocą czujnika pogodowego, dzięki któremu stopień naładowania bloku akumulacyjnego zależy od przewidywanej temperatury zewnętrznej. ● Elektryczne ogrzewanie podłogowe oparte na zasobniku ogrzewanym elektrycznie i systemie rur rozprowadzających ogrzany czynnik po pomieszczeniach. Ciepło powstaje w zasobniku i jest tłoczone do czasem oddalonych od niego pomieszczeń - niestety może to powodować straty ciepła na przesyle. ● W grupie urządzeń elektrycznych służących ogrzewaniu pomieszczeń możemy wymienić jeszcze promienniki ciepła działające na zasadzie emisji fal podczerwonych, folie grzewcze, dmuchawy elektryczne, grzejniki suszarki łazienkowe.

Arkadiusz Kaliszczuk

5

ABC ogrzewania elektrycznego

liwe. Montowane są w warstwie kleju do terakoty. Maty grzejne można stosować w nowo budowanych lub remontowanych pomieszczeniach - układać je można nawet na „stare” podłogi. Ogrzewanie to jest najbliższe idealnemu - powoduje równomierny rozkład temperatury w pomieszczeniu, nie wysusza powietrza, jest niewidoczne - umożliwia swobodną aranżację pomieszczeń, a przyjemne ciepło płynące od dołu sprawi, że znajomi chętnie własnoręcznie sprawdzą, co tak grzeje. Ogrzewanie podłogowe doskonale nadaje się do zastosowania jako zasadniczy lub wspomagający system grzejny - np. mając grzejniki, można wykorzystywać ogrzewanie podłogowe jako tzw. efekt ciepłej podłogi. System sprawdza się zwłaszcza w łazience oraz wszędzie tam, gdzie decydujemy się zastosować kamienne posadzki.

Jednak nie tylko terakota może być stosowana do wykończenia podłogi w tym sposobie ogrzewania. Z powodzeniem możemy używać również paneli, wykładziny dywanowej i drewna. Stosując te materiały powinniśmy postępować zgodnie z zaleceniami producentów i wybierać produkty o odpowiednim przewodnictwie cieplnym. Do sterowania temp. powierzchni grzejnej służy cala gama wyrafinowanych, elektronicznych regulatorów.

Dostępne są również w wersji z programatorami pracującymi w cyklu dobowo-tygodniowym. Możemy wybrać sterowniki z czujnikami powietrznymi albo podłogowymi - w zależności od przeznaczenia naszego systemu grzejnego. Najnowsze rozwiązania z zakresu regulacji temperatury umożliwiają wpięcie sterowników do instalacji inteligentnego budynku. Dzięki temu możliwe jest stałe monitorowanie temperatury w naszym domu z dowolnego miejsca na świecie. ● Ogrzewacze akumulacyjne - jak sama nazwa wskazuje, gromadzą ciepło w izolowanym termicznie bloku akumulacyjnym.

Dzieje się to podczas pracy na tańszej, II

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 6/72017

ABC elektrycznego ogrzewania w budynkach

Raychem Elektryczne systemy grzewcze mają 3 podstawowe zastosowania w nowoczesnym budownictwie mieszkaniowym i komercyjnym: ● ogrzewanie podłogowe - podstawowe oraz dodatkowe, podnoszące komfort cieplny w pomieszczeniach, takich jak łazienki, kuchnie i - ogólnie rzecz biorąc - wszelkie, z natury zimne posadzki, dając efekt „ciepłej podłogi”; ● systemy zapobiegające negatywnym skutkom zimy oraz utrzymujące bezpieczeństwo mieszkańców - ochrona przed zamarzaniem rur i rynien oraz usuwanie oblodzenia z dachów, podjazdów, przejść i chodników; ● systemy utrzymujące temperaturę c.w.u. - idealne dla domów pasywnych; zapobiegające utracie ciepła wody w drodze z kotła do punktów czerpalnych; dzięki temu rozwiązaniu oszczędzamy wodę, gdyż ciepła woda pojawia się w kranie już w ciągu 3 sekund; przy zastosowaniu inteligentnych sterowników system załącza się tylko w odpowiednich przedziałach czasowych, poza godzinami największego natężenia użytkowania wody.

Powyższe rozwiązania mogą być oparte o przewody samoregulujące oraz stałooporowe.

Przewody samoregulujące automatycznie dostosowują swoją moc grzewczą na całej swojej długości, reagując na zewnętrzne źródła ciepła, takie jak światło słoneczne, grzejniki, oświetlenie czy żywe organizmy. Jest to najbardziej ekonomiczne oraz najbezpieczniejsze rozwiązanie, ponieważ przewody samoregulujące nie przekraczają swojej maksymalnej temperatury (określonej przez producenta dla każdego typu przewodu), dzięki czemu można je krzyżować, przecinać i łączyć w dowolnym miejscu oraz nie wymagają stosowania sterowników. Oczywiście dla optymalizacji zużycia energii przy bardziej złożonych systemach zaleca się stosowanie sterowników.

Przewody stałooporowe spełniają swoje zadanie przy zachowaniu odpowiednich warunków - muszą być bezwzględnie kontrolowane przez termostat oraz nie można ich krzyżować ze względu na ryzyko przepalenia. Należy również dobrać odpowiedni zestaw (rozmiar) przewodu dopasowany do instalacji, ponieważ przewody są zakańczane przez producenta.

ekspert Monika Michońska Pentair Thermal Management Polska Sp. z o.o. www.pentairthermal.pl

6

Monika Michońska

☎ 22 33 12 950 @ salesPL@pentair.com

www.instalator.pl

nr 6/72017

ABC Magazynu Instalatora

Kospel

westycji i eksploatacji. Zastosowanie kotła na paliwo stałe lub kominka z płaszczem wodnym jest najtańsze w eksploatacji, jednak jest też najmniej komfortowe.

Wiąże się z ręcznym dokładaniem opału, czyszczeniem paleniska, ale oznacza też brud. Wyjazd na ferie i pozostawienie in-

stalacji na kilka dni bez obsługi grozi zamarznięciem. Wpięcie do instalacji kotła elektrycznego eliminuje te niedogodności przy zachowaniu niedużych kosztów eksploatacji. Warto dodać, że kocioł elektryczny jest bezobsługowy, nie wymaga budowy komina ani pomieszczenia na kotłownię. Można go powiesić w dowolnym pomieszczeniu. ● Sposób na ogrzewanie domów sezonowych Kotły elektryczne są dobrym i tanim sposobem na ogrzewanie domów, w których rzadko przebywamy. Dzięki pełnej automatyzacji kocioł będzie utrzymywał temperaturę przeciwzamrożeniową, używając do tego niewielkiej ilości energii.

Dodatkowym atutem jest możliwość zastosowania urządzenia sterowanego przez internet. Umożliwia to sterowanie kotłem z dowolnego miejsca na świecie. Można zatem zmienić ustawienia przed przyjazdem i włączyć nagrzewanie pomieszczeń do komfortowych temperatur. Po przyjeździe w domu będzie domownikom ciepło i przytulnie.

Firma Kospel posiada w ofercie szeroką gamę kotłów elektrycznych, które można dopasować do potrzeb instalacji i wymagań użytkownika.

ekspert Piotr Sosnowski KOSPEL S.A. www.kospel.pl

www.instalator.pl

Piotr Sosnowski

☎ 94 31 70 515 @ info@kospel.pl

7

ABC ogrzewania elektrycznego budynków

Dzisiejsze budynki potrzebują dużo mniej energii do ogrzewania niż kiedyś. Przyczyniają się do tego lepsze materiały budowlane i grubsze warstwy izolacji. Istotne są też zaostrzające się przepisy dotyczące efektywności energetycznej budynków. W nowoczesnych domach zapotrzebowanie na energię jest na tyle niskie, że warto wziąć pod rozwagę możliwość ogrzewania kotłem elektrycznym. ● Czym grzać, gdy nie ma gazu?

W przypadku utrudnionego dostępu do sieci gazowej najlepszym rozwiązaniem jest kocioł elektryczny. Kotły na gaz płynny lub olej opałowy są drogie w in-

ABC Magazynu Instalatora

nr 6/72017

ABC ogrzewania elektrycznego

Rosenberg Kurtyny powietrzne wytwarzają laminarny strumień powietrza, tworząc niewidoczną barierę skutecznie chroniącą wnętrze pomieszczenia przed stratami ciepła bądź chłodu.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2015 poz. 1422), stosowanie kurtyn powietrznych ze strony prawnej jest rozwiązaniem opcjonalnym.

Wszelkie badania i testy pokazują jednak, że kurtyny powietrzne są wysoce skuteczne i pozwalają zaoszczędzić ponad 80% energii cieplnej.

Pełnią też szereg innych funkcji: zapobiegają przeciągom, minimalizują przedostawanie się kurzu, spalin, zanieczyszczeń i insektów do pomieszczeń. Dodatkowym pozytywnym aspektem ich działania jest osuszanie wejść oraz zwiększanie przestrzeni użytkowej w pomieszczeniu poprzez zapewnienie wyższego komfortu cieplnego w bliskiej okolicy drzwi, bram itp.

Fot. Kurtyna powietrzna RUND (produkcji Grupy Rosenberg) w obiekcie użyteczności publicznej.

8

Kurtyny powietrzne zamontowane w pomieszczeniach handlowych i budynkach publicznych znacznie redukują koszty eksploatacyjne, a zarazem podnoszą komfort pracy personelu i samopoczucie klientów. Ich zastosowanie sprawia, że drzwi wejściowe lokali mogą pozostawać otwarte, tym samym ich wnętrza są widoczne z ulicy, a wejście do nich staje się łatwe (fotografia).

Drzwi otwarte to zaproszenie dla klientów.

Mogą oni zobaczyć wnętrze sklepu, co zachęca do odwiedzin. Jest to również swobodny dostęp dla osób niepełnosprawnych, poruszających się na wózku inwalidzkim, a także dla osób z wózkiem dziecięcym czy parasolką. Kurtyny pomagają kontrolować napływ powietrza lub całkowicie eliminują dyskomfort, który często towarzyszy otwieraniu i zamykaniu drzwi.

Do pełnego wykorzystania zalet kurtyn powietrznych należy pamiętać o dokładnym doborze urządzeń do panujących warunków.

Takie czynniki jak: podciśnienie w pomieszczeniu, silny wiatr, usytuowanie drzwi wejściowych, dodatkowe drzwi na przeciwległych krańcach pomieszczenia oraz wysokość montażu kurtyny muszą zostać uwzględnione.

Podciśnienie w pomieszczeniu zmniejsza skuteczność kurtyny powietrznej. Należy więc w miarę możliwości dążyć do zrównoważenia instalacji wentylacyjnej, a w nowo tworzonych obiektach umieszczać drzwi wejściowe w miejscach mniejszej ekspozycji na wiatr.

Aby bariera generowana przez kurtynę powietrzną była wystarczająco skuteczna, musi ona zabezpieczać cały otwór drzwiowy.

Z tego powodu szerokość kratki nawiewnej

www.instalator.pl

nr 6/72017 kurtyny powietrznej powinna odpowiadać co najmniej szerokości chronionego otworu, a strumień powietrza wylotowego powinien docierać do przeciwległego boku otworu.

Dla zachowania pełnej skuteczności działania kurtyna powietrzna powinna znajdować się w bliskiej odległości otworu drzwiowego - zarówno przy montażu pionowym, jak i poziomym.

Istotna jest nie tylko wydajność kurtyny, ale również prędkość powietrza wylotowego.

ABC Magazynu Instalatora

bram czy doków przeładunkowych zaleca się stosowanie kurtyn zimnych.

Kurtyny nie powinny służyć do ogrzewania pomieszczeń i nie należy ich uwzględniać w bilansie cieplnym pomieszczenia jako urządzeń grzewczych. Moc nagrzewnicy nie powinna być zatem zbyt wysoka. Należy również unikać dużych naddatków wydajności, szczególnie w przypadku kurtyn z elementem grzejnym. Wydajność wiąże się tu dodatkowo z koniecznością ogrzania

Dlatego ważne jest, aby przy doborze wnikliwie analizować podawane przez producentów wartości zasięgu.

Funkcjonowanie bariery ochronnej w postaci kurtyn powietrznych bazuje na wysokiej prędkości strumienia powietrza, który obejmuje wszystkie otwory drzwiowe. Zastosowanie nagrzewnicy do ogrzewania powietrza ma na celu głównie zwiększenie komfortu przechodzenia przez strugę i pomaga w utrzymaniu temperatury na wejściu. Dobór elementu grzewczego w kurtynie jest więc istotny tylko w przypadku obiektów użyteczności publicznej, takich jak centra handlowe, banki, sklepy itp. W przypadku

strugi powietrza, a więc przewymiarowanie zwiększa niepotrzebnie nie tylko koszty zakupu, ale i eksploatacji.

Ważna jest również optymalizacja pracy kurtyny powietrznej, która w zmieniających się warunkach eksploatacyjnych jeszcze niedawno wydawała się trudna. Obecnie dostępne są zaawansowane sterowniki, jak produkowany przez Grupę Rosenberg regulator programowalny CLEVER CONTROL, które uwzględniają wiele parametrów wejściowych (rysunek), zapewniają maksymalną kontrolę i tym samym jeszcze większą oszczędność cennej energii.

ekspert Dike Błocka Rosenberg Klima Polska sp. z o.o. www.rosenberg.pl

www.instalator.pl

Dike Błocka

☎ 22 720 67 73 @ dike.blocka@rosenberg.pl

9

ABC ogrzewania elektrycznego

Regulator programowalny CLEVER CONTROL automatycznie dostosowuje działanie kurtyny powietrznej do panujących warunków, zapewniając komfort i oszczędność energii.

ABC Magazynu Instalatora

nr 6/72017

ABC ogrzewania elektrycznego

Elterm Ogrzewanie elektryczne przez wiele osób uważane jest za drogie i faktycznie, biorąc pod uwagę sam koszt eksploatacji w droższej taryfie, może się tak wydawać. W rzeczywistości jednak użytkownicy kotłów elektrycznych, za sprawą bardzo precyzyjnego sterowania, są w stanie maksymalizować pracę urządzeń w tańszej taryfie, co rachunek ekonomiczny znacznie uatrakcyjnia. Rozważając dodatkowo bardzo niskie koszty inwestycyjne w porównaniu z ogrzewaniem paliwami stałymi (koszt samego kotła, koszt komina, obróbek blacharskich, konieczność wydzielenia odrębnej kotłowni) oraz gazowym (koszt przyłącza), a także znikome koszty eksploatacyjnej wymiany części czy ewentualnych napraw - obiegowa opinia o ogromnych kosztach ogrzewania elektrycznego nie jest już tak wiarygodna.

Powyższe uwarunkowania nie zmieniają faktu, iż kotły elektryczne wykorzystywane są przede wszystkim jako: ● główne źródło ciepła: - w domach wysoce energooszczędnych oraz pasywnych,

- w czasie oczekiwanie na podłączenie gazu sieciowego, - w domkach letniskowych użytkowanych zimą okazjonalnie, - w przypadku braku gazu sieciowego i oczekiwania wysokiego komfortu ogrzewania, ● alternatywne/awaryjne źródło ciepła: - we współpracy z kominkiem lub kotłem stałopalnym, - we współpracy z pompą ciepła (możliwość wyboru mniejszej i tańszej jednostki), - dla zakładów przemysłowych wykorzystujących ciepło technologiczne do celów grzewczych.

W naszym typoszeregu znajduje się aż 16 modeli kotłów elektrycznych, w trzech seriach wyposażenia oraz w kilku konfiguracjach mocy - dział sprzedaży z chęcią udzieli Państwu wszelkich porad w zakresie doboru oraz eksploatacji naszych urządzeń.

Szanowni Państwo, proszę nie zapominać, że posiadanie dodatkowego, niezależnego źródła energii w domu daje poczucie komfortu psychicznego.

Informacje na temat doboru urządzeń oraz szacunkowych kosztów eksploatacji dostępne są na stronie internetowej.

ekspert Tomasz Jeziorski Elterm M. M. Kaszuba Sp.J. www.elterm.pl

10

Tomasz Jeziorski

☎ 56 686 93 05 @ biuro@elterm.pl

www.instalator.pl

ABC Magazynu Instalatora

nr 6/72017

Zapobiegać zakamienieniu czacze serii WaterBoss usuwają twardość nawet powyżej 1500 mg/l. Spełniają one 3 funkcje: zmiękczają, odżelaziają i odmanganiają wodę, dzięki czemu doskonale zapobiegają tworzeniu się kamienia kotłowego i poprawiają jakość wody.

Dla najbardziej wymagających klientów przeznaczone są systemy odwróconej osmozy. Moduły APRO o wydajności od 250 l/h do 20 000 l/h umożliwiają odsalanie i zmiękczanie wody oraz stanowią barierę dla bakterii i niektórych wirusów namnażających się w instalacjach wodnych. Tak wysoka wydajność, w połączeniu z możliwością mieszania z wodą pochodzącą bezpośrednio z ujęcia, celem osiągnięcia wymaganych parametrów, daje niemal nieograniczone możliwości zastosowania tego typu stacji uzdatniania w obiegu wodnym lub wodno-parowym.

Zarówno systemy domowe, jak i wysoce wydajne filtry serii Aquaphor APRO rozwijają się w kierunku „inteligentnych systemów”. Dzięki zaawansowanym procesom kontroli przepływu oraz parametrów wody dokonują one samoregulacji oraz umożliwiają zdalną kontrolę z dowolnego miejsca za pośrednictwem internetu.

Marcin Grabowski

ekspert Marcin Grabowski Aquaphor Poland Sp. z o. o. www.aquaphor.pl

www.instalator.pl

☎

22 870 24 32

@ Marcin.Grabowski@aquaphor.pl

11

ABC instalacji grzewczej i ogrzewczej - radzi Aquaphor

Z obserwacji rozwijających się wymagań dotyczących filtracji wody wynika, że obecnie na rynku poszerza się wybór filtrów dostosowanych do zaspokojenia potrzeb szerokiej grupy użytkowników. I to niezależnie od tego, czy krystalicznie czysta woda potrzebna jest tylko w kuchni, całym domu, budynku wielorodzinnym, czy też obiekcie użyteczności publicznej.

Twarda i zanieczyszczona woda stanowi zagrożenie dla wydajnej i sprawnej pracy urządzeń ciepłowniczych oraz pozostałych systemów wodnych. Jakość wody obiegowej i zasilającej również bezpośrednio przekłada się na koszty eksploatacji instalacji oraz armatury.

Wraz z popularyzacją uniwersalnych stacji filtrujących pojawia się też rynkowa tendencja do ich miniaturyzacji. Nowoczesne, niezwykle kompaktowe zmięk-

ABC Magazynu Instalatora

nr 6/72017

Walka z pożarem

Dorota Węgrzyn

ABC wentylacji

● Jakie

urządzenia zapobiegają rozprzestrzenianiu dymu i pożaru w instalacjach wentylacyjnych?

W instalacjach wentylacyjnych i klimatyzacyjnych stosuje się różnego rodzaju urządzenia zapobiegające rozprzestrzenianiu się ognia i dymu w wentylowanych pomieszczeniach.

Są to: ● klapy przeciwpożarowe, które są przeznaczone do zabudowy w instalacji wentylacyjnej lub klimatyzacyjnej w miejscu przechodzenia tych instalacji przez przegrody oddzielenia przeciwpożarowego. Funkcją tych klap jest zachowanie odporności ogniowej przegrody budowlanej, przez którą prowadzone są przewody wentylacyjne i klimatyzacyjne; podczas normalnej pracy instalacji są w pozycji otwartej, a w przypadku wybuchu pożaru następuje zamkniecie klapy - samoczynnie lub zdalnie; ● klapy oddymiające, które podczas normalnej pracy instalacji znajdują się w pozycji zamkniętej; w przypadku wybuchu pożaru następuje jej otwarcie za pomocą zdalnego

12

sygnału sterowniczego wysyłanego automatycznie w wyniku zadziałania czujki dymowej lub ręcznie z pomieszczenia centrali (sterowni); podstawową funkcją klap oddymiających jest odprowadzenie z pomieszczeń dymów, gazów pożarowych i energii cieplnej na zewnątrz obiektu, co przyczynia się do ochrony życia i mienia przez: - utrzymanie dróg ewakuacyjnych bez dymu, - ułatwienie zwalczania ognia i prowadzenie akcji gaśniczej oraz stworzenie strefy bez dymu,

Fot. 1. Klapy oddymiające na budynku na starówce w Stargardzie Szczecińskim (fot. D+H Polska).

www.instalator.pl

nr 6/72017

ABC Magazynu Instalatora

Fot. 3. Regionalne Centrum Sportowe w Lubinie - klapy oddymiające (fot. D+H Polska).

- ochrony konstrukcji budynku i jego wyposażenia; ● zasuwy dymowo-ogniowe z przesuwanymi płytami, które montuje się w drzwiach p.poż. oraz w ściankach działowych w celu regulacji przepływu powietrza; topikowy mechanizm uruchamia błyskawicznie mechanizm sprężynowy zamykający zasuwę, gdy temperatura otoczenia wzrośnie ponad zadaną; ● przeciwpożarowe zawory odcinające przeznaczone do montażu w ścianach i stropach jako zakończenie przewodu wentylacyjnego; w przypadku pożaru, po przekroczeniu ustalonej temperatury, następuje zwolnienie bezpiecznika, stopienie topika i samoczynne uwolnienie zamykającej sprężyny, ● wentylatory oddymiające - osiowe, dachowe o dużej wydajności przeznaczone do mechanicznego, szybkiego usuwania z pomieszczeń gorących gazów i dymów powstających w wyniku pożaru; umożliwiają skuteczną walkę z pożarem, ułatwiają szybszą ewakuację ludzi i sprzętu, chronią konstrukcję budynku

i jego wyposażenie przed podwyższoną temperaturą, utrudniają rozprzestrzenienie się pożaru do sąsiednich pomieszczeń; wentylatory te powinny być podłączone do sieci zasilającej przed wyłącznikiem głównym lub posiadać niezależne źródło zasilania.

W instalacjach jednoprzewodowych stosujemy: ● odcięcie ogniowe pod stropem każdej kondygnacji na przewodzie głównym o odporności ogniowej stropu, ● wentylatory wywiewne z odcięciem ogniowym.

Do budowy kanałów wentylacyjnych i klimatyzacyjnych w obiektach zagrożonych pożarem możemy stosować materiały o odporności ogniowej E1 120 [F2] i wykorzystywać je jako zabezpieczenie ochronne (zewnątrz) przewodów wentylacyjnych i oddymiających. Takie przewody uniemożliwiają przedostanie się ognia i dymu z jednej strefy do drugiej.

ekspert Krzysztof Nowak Uniwersal www.uniwersal.com.pl

www.instalator.pl

Dorota Węgrzyn

☎

32 203 87 20 wew. 102

@ krzysztof.nowak@ uniwersal.com.pl

13

ABC wentylacji

Fot. 2. Okna oddymiające w Factory Ursus w Warszawie (fot. D+H Polska).

ABC Magazynu Instalatora

nr 6/72017

Miedziane połączenia

ABC instalacji rurowych

Kazimierz Zakrzewski ● Jakie

jest zastosowanie rur i łączników miedzianych? ● Jakie rodzaje połączeń możemy wykonać za pomocą złączek miedzianych?

Rury i złączki miedziane mają szerokie zastosowanie w różnego typu instalacjach, takich jak: wody pitnej, ciepłej wody użytkowej i grzewczych (w tym ogrzewania i chłodzenia płaszczyznowego). Są to podstawowe instalacje występujące w budynkach mieszkalnych. Drugą grupą instalacji, w których powszechnie stosuje się rury i złączki miedziane, są instalacje chłodnicze, klimatyzacyjne oraz medyczne (gazów medycznych i próżni).

W ostatnich latach coraz powszechniej stosowane są źródła energii odnawialnej: systemy solarne i pompy ciepła. Do łączenie poszczególnych sekcji systemów solarnych i pomp ciepła stosuje się także rury i złączki miedziane.

W poszczególnych typach instalacji stosowane są rury miedziane, które są wykonane zgodnie z odpowiednimi normami europejskimi. Do prawidłowego wykonywania instalacji projek-

14

tant i instalator powinni posiadać odpowiednią wiedzę, która zapewni wykonanie instalacji z wykorzystaniem właściwych materiałów najkorzystniejszą techniką łączenia oraz zasady, które zagwarantują trwałość, niezawodność i sprawność instalacji podczas pracy. Celem artykułu jest przedstawienie informacji oraz zasad stosowania i projektowania prawidłowych instalacji z miedzi.

Do wykonywania instalacji z miedzi stosuje się rury, które wykonuje się zgodnie z normami europejskimi.

Rury miedziane wykonane zgodnie z powyższymi normami są z tej samej miedzi – Cu-DHP - miedź odtleniona fosforem, posiadają takie same średnice zewnętrzne i grubości ścianek (wyjątek stanowią rury do klimatyzacji i chłodnictwa, które dostępne są także w wymiarowaniu calowym). Dla łatwej identyfikacji rury posiadają trwałe oznaczenie (cechę) naniesione wzdłuż rury, które określa numer normy, gatunek miedzi, wymiary (średnica zewnętrzna i grubość ścianki w mm), stan twardości (twardy - R290; półtwardy - R250 i miękki - R220), nazwę producenta, kraj pochodzenia, znak CE oraz datę produkcji. Rury należy ściśle stosować zgodnie z ich przeznaczeniem. Poszczególne rury miedziane wykonane zgodnie z powyższymi normami różnią się od siebie jakością i czystością powierzchni ścianki wewnętrznej rur. Niedopuszczalne jest stosowanie rur instalacyjnych wykonanych wg normy PNEN 1057 do wykonywania instalacji chłodniczych, klimatyzacyjnych oraz gazów medycznych lub próżni, zaś rur zgodnych z normą PN-EN 12735-1 do wykonywania instalacji gazów medycznych oraz próżni.

www.instalator.pl

nr 6/72017

www.instalator.pl

instalatora wysokich kwalifikacji oraz jest czasochłonna. Zaletą jest niska cena łącznika. Przy lutowaniu instalacji wodnych i gazowych lutem twardym należy przestrzegać zasady, że min. grubość ścianki dla nominalnych średnic zewnętrznych (10, 12, 15, 18) powinna wynosić 1,0 mm dla 22 i 28 mm oraz 1,2 lub 1,5 mm powyżej. Metoda łączenia rur miedzianych przez zaprasowywanie łącznika została wprowadzona w Polsce pod koniec lat dziewięćdziesiątych.

W porównaniu do lutowaniu kapilarnego metoda ta jest znacznie krótsza i mniej pracochłonna. Instalator w znacznie krótszym czasie jest w stanie wykonać daną instalację. Od instalatora nie wymaga się tak wysokich kwalifikacji jak przy lutowaniu kapilarnym. Wadą tej metody jest wysoki koszt urządzenia do zaprasowywania oraz wysoka cena złączki do zaprasowywania.

Złączki zaprasowywane stosowane są głównie w instalacjach grzewczych, gazowych i coraz częściej w instalacjach solarnych. W większości krajów Unii Europejskiej od instalatorów wykonujących instalacje lutem twardym wymagany jest Europejski Certyfikat Lutowania. Bez tego certyfikatu instalator nie może wykonywać większości instalacji. W Polsce, jak na razie, taki certyfikat nie jest wymagany, jednak wielu instalatorów zdaje odpowiedni egzamin, który umożliwia im podjęcie pracy w krajach starej UE i jest doskonałą referencją oraz potwierdzeniem kwalifikacji.

Więcej informacji na temat instalacji z rur miedzianych i stopów miedzi można znaleźć w podręczniku [1].

Kazimierz Zakrzewski Literatura: [1]. „Instalacje wodociągowe, ogrzewcze i gazowe na paliwo gazowe, chłodnicze, klimatyzacyjne, gazów medycznych oraz próżni wykonane z rur miedzianych i stopów miedzi. Wytyczne stosowania i projektowania”, Polskie Centrum Promocji Miedzi, Wrocław 2005.

15

ABC instalacji rurowych

Rury miedziane stosowane do instalacji wody pitnej, pomimo znaku CE, muszą dodatkowo posiadać Atest Higieniczny wydany przez PZH. Na rynku dostępna jest także instalacyjna cienkościenna rura miedziana z trwale zespoloną osłoną z tworzywa sztucznego. Spełnia ona wymagania normy PNEN 1057 i posiada Atest Higieniczny, tzn. może być stosowana w instalacjach: wody pitnej, ciepłej wody użytkowej i centralnego ogrzewania. Jej zaletą jest cena o ok. 40% niższa od tradycyjnej miedzianej rury instalacyjnej. Rura ta może być stosowana do wykonywania instalacji wody pitnej, ciepłej wody użytkowej i instalacji grzewczych. Szczególne przeznaczenie tej rury to wykonywanie instalacji płaszczyznowych (podłogowych i ściennych). Układanie instalacji z tej rury jest łatwe, szybkie i prostsze niż rur z tworzyw sztucznych i tradycyjnej rury miedzianej przeznaczonej do ogrzewania podłogowego. Łączniki do instalacji z rur miedzianych wykonane są z miedzi i stopów miedzi (brązu i mosiądzu). Wymagania, jakie powinny spełniać złączki do rur miedzianych, zawarte są w normie PN-EN 1254. Złączki do wody pitnej muszą posiadać dodatkowo Atest Higieniczny.

Do łączenia rur miedzianych z wykorzystaniem łączników z miedzi powszechnie stosuje się dwie metody: lutowania kapilarnego lutem miękkim lub twardym oraz zaprasowywania.

Do łączenia rur cienkościennych stosuje się łączniki zaprasowywane z podwójnym elementem uszczelniającym (oring z EPDM). Mogą być stosowane złączki systemowe producentów cienkościennych rur miedzianych, jak również innych powszechnie stosowanych na rynku złączek zaprasowywanych z systemów tworzywowych do zaciskarek z konturem TH. Metoda łączenia rur miedzianych za pomocą lutowania kapilarnego wymaga od

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 6/72017

ABC chemii budowlanej

Na remont czas!

Jak postępować po zalaniu mieszkania, biura, magazynu? Co zrobić z posadzką, tynkami?

Usunąć czy może wysuszyć?

Na początek zajmijmy się ścianami. Skuwać tynki czy nie? A może postawić ściany działowe na nowo? Wszystko zależy od rodzaju materiału podłoża i tynku. Wszelkie tzw. suche zabudowy trzeba będzie usunąć. Płyty gipsowo-kartonowe, nawet te wodoodporne, nie są odporne na działanie wody, a szczególnie długotrwałe takie jak przy powodzi czy zalaniu mieszkania. Gips przy długotrwałym zalaniu wchłonie bardzo dużą ilość wody (jest higroskopijny) i ulegnie destrukcji. Nawet jeśli woda nie zaleje całej płyty, to jednak będzie trzeba ją usunąć w całości. Dotyczy to także płyt, które zostały przyklejone do ściany. Kleje gipsowe stosowane do płyt g-k to także materiały, które nie są wodo- i mrozoodporne. Usunięcie ich ze ścian nośnych będzie mieć jeszcze jeden wymiar ściany te będą szybciej wysychać.

W przypadku ścian działowych należy rozważyć kwestię usuwania bądź nie, a uzależnione jest to od rodzaju materiału, z którego są wykonane. O materiałach gipsowych pisałem wcześniej, ale są inne produkty, np. beton komórkowy. Pomimo jego odporności na wodę czy mróz produkt ten mocno wchłania wodę (jak gąbka), przez co proces wysychania będzie dużo dłuższy. Stąd należy rozważyć kwestię usunięcia takiej ściany i wykonanie jej na nowo, bo stare wchłoną bardzo dużą ilość wody w znajdujące się pory (materiał ten może nasiąknąć jak gąbka). Inne rodzaje materiałów, jak beton, cegła, są wysoce odporne na działanie wody, dlatego też nie trzeba ich usuwać.

Co innego tyczy się tynków na mokrej ścianie - te najlepiej usunąć. Usunięcie jest

16

ważne z kilku względów: po pierwsze długotrwałe zawilgocenie działa destrukcyjnie na niektóre rodzaje tynków np. gipsowe. Co innego tynki cementowe i cementowo-wapienne - te w większości są zarówno mrozo-, jak i wodoodporne. Dlatego produkty te na pewna oprą się długotrwałemu działaniu wody.

Po drugie, niestety każdy tynk będzie barierą dla parowania wody z muru, dlatego trzeba się zastanowić, co jest lepsze - szybsze wysuszenie muru czy zachowanie tynków. Przyspieszymy tym sposobem suszenie. Niebagatelną rolę będą tu odgrywać względy ekonomiczne.

W przypadku ścian bardzo ważna jest obserwacja ścian nośnych. W czasie powodzi mogą bowiem zostać podmyte. Sprzyja to pęknięciom, a w skrajnych przypadkach uszkodzeniom budynków.

Usunęliśmy tynk i co dalej? Dezynfekcja jest ona konieczna. Niewykonanie tej czynności stwarza zagrożenie epidemiologiczne, sprzyja rozwojowi zagrzybienia. Do dezynfekcji możemy użyć dostępnych środków, takich jak wybielacze czy środki do czyszczenia sanitariatów. Także w tym przypadku warto zasięgnąć opinii specjalistów, np. z Sanepidu. Kolejną czynnością jest suszenie. Ściana musi osiągnąć odpowiednią wilgotność, aby bezproblemowo narzucić tynki. Na rynku jest bardzo wiele metod osuszania. Jedną z częściej spotykanych jest po prostu uruchomienie ogrzewania (jeśli działa), wyższa temperatura przyspiesza wysychanie, jednakże nie należy zapominać o wentylacji. Z niewentylowanego pomieszczenia nie usuniemy nadmiaru wody, a wręcz możemy ją przemieścić w inne partie materiału ściennego pod wpływem temperatury i związanego z nią wytworzonego ciśnienia.

www.instalator.pl

Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”: tylko 11 PLN/miesiąc Kliknij po szczegółowe informacje...