Poradnik ABC Magazynu Instalatora 8/2016

2016 6

● Równoważenie

instalacji ● Centrale wentylacyjne ● Wymienniki ● Kolektory słoneczne ● Uzdatnianie wody ● Grzejniki ● Pelet ● Szkolenia

nr 82016

Spis treści Dopasowanie przepływów - 4 Comap - 7 Herz - 8 Meibes - 10 Wentylacja w kuchni - 12 Kocioł zabezpieczony - 14

Spis treści

Powietrze w akcji - 16 Zasobniki i solary - 18 Wybór centrali - 20 Komfort i ekologia - 22 Grzanie z wężownicy - 24 Elektryczne ciepło - 26 Wymienniki płytowe - 28 Korzystny granulat - 30 Uzdatnianie wody - 32

ISSN 1505 - 8336

Szkolenia - 35

nakład: 11 065 egzemplarzy

Praktyczny dodatek „Magazynu Instalatora“

Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4.

Redaktor naczelny Sławomir Bibulski Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski kom. +48 501 67 49 70, (redakcja-mi@instalator.pl) Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41.

Ilustracje: Robert Bąk Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

www.instalator.pl

ABC Magazynu Instalatora

nr 82016

Dopasowanie przepływów

ABC równoważenia instalacji

Jarosław Czapliński ● Dlaczego

trzeba równoważyć hydraulicznie instalację? ● Jakie są metody równoważenia?

Równoważenie hydrauliczne to szereg czynności wykonywanych w celu zapewnienia prawidłowej pracy wszystkich elementów instalacji dla ich prawidłowej współpracy i osiągnięcia najwyższej możliwej sprawności układu, przy jednoczesnym zminimalizowaniu kosztów ogrzewania i osiągnięciu warunków komfortu cieplnego. Oznacza to więc dopasowanie przepływów do zewnętrznych warunków obliczeniowych.

Równoważenie hydrauliczne oprócz prawidłowego rozdziału czynnika grzewczego na wszystkie odbiorniki zgodnie z ich zapotrzebowaniem powinno zapewnić także możliwość ich pełnej regulacji. Często mylone pojęcia równoważenia i regulacji dzieli subtelna, acz istotna różnica - najogólniej rzecz ujmując, instalację równoważymy po to, aby móc ją później regulować.

Równoważenie jest niezbędne do osiągnięcia przepływów obliczeniowych w każdym

4

odbiorniku przy całkowicie otwartych zaworach regulacyjnych i żądanych temperaturach w pomieszczeniach, co w konsekwencji sprowadza się do uzyskania warunków komfortu cieplnego w każdym pomieszczeniu. Ponadto prawidłowy rozdział czynnika zapobiega przegrzewaniu i niedogrzaniu pomieszczeń, wahaniom temperatury w pomieszczeniach przy niepełnym wykorzystaniu mocy. Gwarantuje też uzyskanie projektowych mocy odbiorników, np. podczas uruchamiania instalacji po obniżeniu nocnym. Zrównoważona hydraulicznie instalacja przynosi dodatkowo oszczędności energii, za-pobiega hałasom i stwarza dogodne warunki pracy dla zaworów termostatycznych i automatyki regulacyjnej.

Aby osiągnąć wszystkie wyżej wymienione warunki - tj. zrównoważyć hydraulicznie instalację - stosuje się odpowiednie zawory równoważące, regulacyjno-pomiarowe oraz regulatory różnicy ciśnień i przepływu.

Równoważenie hydrauliczne instalacji nie jest rzeczą prostą i możliwą do wykonania w każdych warunkach. Kluczową sprawą jest jak najlepsze przygotowanie instalacji do tej czynności. W wypadku instalacji nowych wiąże się to przede wszystkim ze starannie (zgodnie z projektem) wykonaną instalacją.

Jeżeli podczas montażu instalacji wykonawca natrafia na problemy zmuszające go do odejścia od założeń projektowych, powinien ten fakt uzgodnić z projektantem w celu sprawdzenia „nowej wersji” i jej wpływu na pracę pozostałych elementów instalacji. W wypadku zaś starej instalacji poddawanej modernizacji najlepiej jest sporządzić dokładną inwentaryzację urządzeń, aby na tej podstawie dokonać niezbędnych obliczeń. W spisie takim

www.instalator.pl

nr 82016

www.instalator.pl

nych wcześniej regulacji. Aby tego uniknąć, opracowano kilka metod pozwalających „obejść” ten problem.

Najprostszą z nich jest metoda temperaturowa. Polega na pomiarach temperatury, tj. schłodzenia między pionem zasilającym i powrotnym oraz dążeniu do równomiernego ich rozkładu. Ze względu na czasochłonność zaleca się stosować ją do niewielkich instalacji.

Niewymagalne są tu specjalistyczne urządzenia ani wysoko wykwalifikowany personel.

Istotne są za to warunki pogodowe – temperatura poniżej 0°C i małe nasłonecznienie.

Metoda komputerowa wymaga użycia urządzenia do pomiaru różnicy ciśnień i tylko jednej osoby do jego obsługi. Można na jej podstawie określić spadki ciśnień i przepływy w pionach i rozprowadzeniach w niezbyt rozległych instalacjach. Stosowana często jako kontrola pracy instalacji. W zależności od instalacji może wymagać kilkukrotnego powtórzenia pomiarów. Obie opisane wyżej metody mogą być niewystarczające w dużych instalacjach c.o. W zależności od dokładności wykonania i zaangażowania obsługi w sposób widoczny poprawią pracę instalacji niepodanej wcześniej regulacji, lecz ich dokładność może być niewystarczająca do usunięcia wszystkich nieprawidłowości.

Metoda proporcjonalna - to jedna z metod, przy pomocy których można już osiągnąć wysoką dokładność regulacji. Można ją z powodzeniem stosować przy rozległych instalacjach o skomplikowanym przebiegu oraz wszędzie tam, gdzie możliwa jest dalsza rozbudowa instalacji.

Dla poprawności wykonania regulacji konieczne jest co prawda przeprowadzenie powtórnych pomiarów, lecz z powodzeniem mogą to wykonać tylko dwie osoby. Metoda ta wykorzystuje zasadę braku proporcjonalnego rozkładu przepływu połączonych równolegle obiegów w momencie zmiany przepływu w jednym z nich. Zmiana taka spo-

5

ABC równoważenia instalacji

powinny się znaleźć m.in.: schemat instalacji, dane na temat źródła ciepła i zastosowanej armatury i automatyki, opis przegród i okien oraz wymagane temperatury pomieszczeń.

Zebrane dane posłużą do wykonania niezbędnych obliczeń i określenia zapotrzebowania na ciepło dla budynku.

Przy czym należy mieć świadomość, że im dokładniejsze będą zebrane dane, a więc wykonane obliczenia, tym sprawniejsza będzie czynność równoważenia i tym lepsze przyniesie ona skutki. Precyzyjne określenie zapotrzebowania na ciepło jest bowiem podstawą do określenia obliczeniowego przepływu nośnika ciepła we wszystkich miejscach instalacji (tzw. działkach). To z kolei wyznacza podstawy do właściwego doboru armatury regulacyjnej i równoważącej.

Niezależnie jednak od tego, czy jest to pierwsze uruchomienie instalacji nowej czy zmodernizowanej, przed przystąpieniem do właściwego równoważenia zalecane jest wykonanie kilku niezbędnych czynności, jak: kontrola szczelności połączeń i ciśnienia statycznego w instalacji, dokładne przepłukanie i odpowietrzenie całej instalacji, sprawdzenie poprawności pracy pompy i armatury, otwarcie wszystkich zaworów odcinających oraz ustawienie nastaw wstępnych dla przygrzejnikowych zaworów termostatycznych wraz z pełnym otwarciem ich głowic termostatycznych.

Istotą równoważenia jest ustanowienie prawidłowego rozpływu czynnika w instalacji, zgodnie z założeniami i wymaganiami cieplnymi pomieszczeń. W praktyce oznacza to ograniczenie wielkości przepływu w jednej części, z jednoczesnym wzrostem w innej części. Chodzi o to, aby wszystkie te zmiany nie pozostawały poza kontrolą.

Przystępując do regulacji, napotkamy sytuację, w której zmiana natężenia przepływu np. w jednym pionie spowoduje zmianę przepływu w innych, również tych podda-

ABC Magazynu Instalatora

ABC równoważenia instalacji

ABC Magazynu Instalatora

nr 82016

woduje niekontrolowany rozpływ czynnika w pozostałych obiegach (pionach). Zawory równoważące zamontowane na każdym z równoległych pionów mają za zadanie wywołać wzajemną zależność zmian przepływu i sprowadzić układ do kontrolowanej równowagi. Warunek jest jeden - źródłem zmian w regulowanym obiegu jest dodatkowy zawór spoza układu równoległego, tzw. zawór wspólny, sterujący przepływem w całym obiegu.

Dla każdego pionu wyznaczamy współczynnik przepływu ze stosunku przepływu rzeczywistego do przepływu żądanego, a następnie dążymy do zrównania wszystkich współczynników. Jeżeli zostanie to osiągnięte, pozostaje tylko sprowadzić wszystkie wartości współczynników do 1,0. W tym celu wykorzystujemy zawór wspólny. Zawory na regulowanych pionach zmieniają swój przepływ proporcjonalnie, wartość 1,0 oznacza zaś zrównanie przepływu rzeczywistego z żądanym.

Metoda kompensacyjna (pionu referencyjnego) - podobnie jak wyżej opisana metoda proporcjonalna ma zastosowanie przy równoważeniu dużych, często bardzo rozległych instalacji.

Wymaga jednak co najmniej 3 osób i 2 mierników różnicy ciśnienia oraz łączności między wykonującymi pomiary. Sprawny serwis może ją wykonać w miarę szybko i sprawnie, gdyż nie wymaga ona pomiarów powtórnych. Wszelkie zmiany ciśnienia, a więc i przepływu, kompensowane są na bieżąco podczas równoważenia. Metoda wymaga określenia najbardziej niekorzystnego pod względem hydraulicznym pionu (tzw. pionu referencyjnego) i utrzymania na nim stałego spadku ciśnienia za sprawą kontrolowanej zmiany przepływu na zaworze wspólnym. W tym czasie pozostałe piony poddawane są równoważeniu, a towarzyszące temu zmiany przepływów od razu korygowane (kompensowane).

Aby wykonać równoważenie tymi metodami, konieczne jest zainstalowanie odpowiedniej armatury, tzw. ręcznych zaworów równowa-

6

żących, często potocznie nazywanych - od miejsca ich montażu - zaworami podpionowymi. Zawory takie powinny mieć jednocześnie możliwość podłączenia urządzeń pomiarowych, za pomocą których można dokonać pomiaru spadku ciśnienia i przepływu oraz wyliczyć wymaganą nastawę zaworu. Warto również przewidzieć możliwość spustu i odcięcia przepływu (tzw. shut-off) oraz możliwość zablokowania ustalonej nastawy, zabezpieczając tym samym zawór przed niepowołaną ingerencją z zewnątrz. Na rynku jest obecnie wiele typów zaworów równoważących. Różnorodność cen i konstrukcji jest tu dość duża, dlatego ważny jest dobór odpowiedniego rozwiązania dopasowanego do potrzeb i możliwości inwestora. Rozsądnie jest pozostawić te decyzje osobom (firmom) kompetentnym, z doświadczeniem i wiedzą praktyczną. Dysponują one zazwyczaj wykwalifikowanym serwisem wyposażonym w specjalistyczny, nierzadko drogi sprzęt. Opisane wyżej metody można wykorzystać do równoważenia instalacji z zastosowaniem ręcznych zaworów równoważących.

Ich zastosowanie niesie jednak pewne niedogodności. Są to: wysoka pracochłonność, konieczność starannego wykonania pomiarów i obliczeń hydraulicznych oraz zróżnicowana dokładność, na poziomie około 10%. Należy też pamiętać o okresowym kontrolowaniu stanu rozregulowania instalacji po dłuższym okresie jej eksploatacji. Aby tego uniknąć, można użyć automatycznych zaworów równoważących, które w sposób ciągły samoczynnie reagują na zmiany ciśnienia w instalacji i utrzymują zadany przepływ. Nie ma tu konieczności stosowania zaworów na pionach czy też na rurociągach głównych. Równoważenie sprowadza się do zapewnienia odpowiednich przepływów bezpośrednio na odbiornikach. Trzeba jednak pamiętać o wyższych kosztach tego typu armatury.

Jarosław Czapliński

www.instalator.pl

nr 82016

ABC Magazynu Instalatora

Comap 2. Oszczędność czasu przy montażu Zawory te zostały zaprojektowane z myślą o łatwym montażu, oszczędności czasu na miejscu montażu oraz niezawodności.

3. Precyzyjna regulacja Intuicyjne zawory regulacyjne zapewniają optymalną regulację i pozwalają na prawdziwe oszczędności energii.

4. Pełen asortyment zaspokajający wszystkie potrzeby, dla wszystkich zastosowań: - pełen zakres średnic - wśród zastosowań należy wymienić m.in. instalacje grzewcze, instalacje wody lodowej, klimakonwektory, nagrzewnice powietrza, ogrzewanie podłogowe itd.

Asortyment Comap Ballorex oferuje następujące rozwiązania z zakresu równoważenia przepływów i ciśnień: - statyczne zawory równoważące precyzyjnej regulacji (przyłącze gwintowane i kołnierzowe), - dynamiczne zawory równoważące - regulator stałego przepływu, - dynamiczne zawory równoważące - regulatory ciśnienia różnicowego, - przyrządy pomiarowe.

ekspert Artur Grabowski Comap Polska Sp. z o.o. www.comap.pl

www.instalator.pl

Artur Grabowski tel. 22 679 00 25 ☎ kom.

501 106 390 @ agrabowski@comap.pl

7

ABC równoważenia hydraulicznego

Oferując bogaty wybór hydraulicznych zaworów równoważących i przyrządów pomiarowych, asortyment Comap spełnia wymagania w zakresie równoważenia ciśnienia w instalacjach i w efekcie przyczynia się bezpośrednio do długofalowej wydajności instalacji, a także zapewnia komfort jego użytkownikom. ● Precyzja w imię prostoty Hydrauliczne wyrównywanie ciśnienia kompensuje nierówny rozkład przepływów (spadki ciśnienia) w instalacji spowodowaną geometrią obiegów (wysokość kondygnacji w budynku, odległość od źródła zasilania, opory miejscowe itd.). ● Dzięki naszym rozwiązaniom zapewniamy jednakowy komfort użytkownikom budynku i optymalizujemy zużycie wody i energii.

Poniżej przedstawię cztery powody uzasadniające wybór produktów Comap (gama Ballorex) do wyrównywania przepływów/ciśnień: 1. Kompleksowa instalacja techniczna - naszym klientom zapewniamy pomoc przy projektowaniu instalacji i jej realizacji, - oprogramowanie do projektowania i wymiarowania instalacji, - karty charakterystyki dla każdego produktu, łącznie ze specyfikacjami hydraulicznymi oraz instrukcjami dotyczącymi przeprowadzania regulacji.

ABC Magazynu Instalatora

nr 82016

ABC równoważenia instalacji

Herz Firma Herz w odpowiedzi na zmieniające się potrzeby rynku instalacyjnego wprowadziła nową rodzinę zaworów regulacyjnych termostatycznych o figurze skośnej serii Stromax 7217 TS-V (fot.). Nowe zawory regulacyjne powstały w ramach działań innowacyjnych oraz jako owoc rozwoju dotychczas oferowanych i cieszących się popularnością zaworów termostatycznych i regulacyjnych Herz. Korpus nowego zaworu oparty jest o sprawdzoną konstrukcję zaworu regulacyjnego nowej generacji Stromax 4017. Wkładka termostatyczna stanowi rozwinięcie znanego i polarnego rozwiązania wkładki termostatycznej serii TS-98V z widoczną nastawą wstępną.

Zasadnicza różnica polega na zmianie jej parametrów.

W szczególności dotyczy to zakresu przepustowości i ciśnienia zamknięcia. Rozszerzono kVS zaworu w zależności od modelu od 0,4 do 3,4. Zwiększono różnicę ciśnień, przy której zawór może regulować przepływy. Maksymalna różnica ciśnień, jakim może być obciążona wkładka termostatyczna przy za-

8

mkniętym zaworze wynosi aż 10 barów, co pozwala na zastosowanie zaworu w instalacjach wody zimnej i ciepłej.

Nowe zawory serii Stromax 7217 TS-V charakteryzują się kompaktową budową, szerokim zakresem regulacji oraz stanowią bazę do tworzenia nowych rozwiązań projektowych w zakresie instalacji.

Są funkcjonalne w zabudowie i eksploatacji, uniwersalne w zastosowaniu i elastyczne w rozbudowie. Pozwalają zasilać typowe niskociśnieniowe instalacje grzewcze z zastosowaniem grzejników oraz instalacje wymagające wyższych ciśnień dyspozycyjnych, takich jak instalacje klimatyzacyjne oraz mogą służyć do bezpośredniego zasilania fancoili. Zawory Stromax 7217 TS-V mogą być napędzane typowymi siłownikami termicznymi do regulacji dwupołożeniowej, pulsacyjnej lub ciągłej w standardzie 0-10 V. Posiadają one możliwość dokonania precyzyjnego równoważnia hydraulicznego dzięki wbudowanej we wkładce nastawie wstępnej o płynnej regulacji. Zastosowanie siłownika termicznego pozwala na odcięcie i regulację przepływu przez układ sterowania nadrzędnego, np. BMS. W warunkach budowy zastosowanie znajduje pomarańczowy kołpak ochronny, chroniący przyłącze wkładki termostatycznej, dzięki któremu możemy dokonywać także ręcznej regulacji hydraulicznej lub zamknięcia przez przekręcenia w prawo do oporu.

Nastawa zadawana jest płynnie za pomocą urządzenia nastawczego, wartość nastawy

www.instalator.pl

nr 82016

Podstawowe parametry pracy zaworów Stromax 7217 TS-V: ● maksymalne ciśnienie robocze: 20 barów, przy temperaturze medium 20°C, ● maksymalna różnica ciśnień: 10 barów, ● minimalna temperatura robocza: -20°C (dla wody z dodatkami przeciwzamrożeniowymi), ● maksymalna dopuszczalna temperatura robocza: 130°C, ● zakres średnic: Dn15 - Dn20, ● zakres kV: 0,07 - 3,40 m3/h, ● przyłącze wkładki termostatycznej: M28 x 1,5, ● skok grzybka: 3,7 - 4 mm.

Zawór może pracować w instalacjach wykonanych z wykorzystaniem rur stalowych, miedzianych i z tworzyw sztucznych. Firma Herz dostarcza odpowiednie złącza systemowe, zgodnie z odpowiednimi normami przedmiotowymi. Ze względu na poprawną pracę i długowieczność nie zaleca się stosowanie doszczelnień przyłączy gwintowanych z konopi.

Opisana rodzina zaworów regulacyjnych termostatycznych Stromax 7217 TS-V stanowi najnowszą generację armatury Herz, zaprojektowaną do optymalnej regulacji instalacji grzewczych i chłodzących.

Przemyślana konstrukcja umożliwia ich szerokie zastosowanie.

ekspert Grzegorz Ojczyk Herz Armatura i Systemy Grzewcze Sp. z o.o. www.herz.com.pl

www.instalator.pl

Grzegorz Ojczyk

☎ 602 766 992

12 289 02 33

@ g.ojczyk@herz.com.pl

9

ABC równoważenia instalacji

odczytywana jest z podziałki za pomocą wskaźnika. Wartość nastawy można odczytać z charakterystyki hydraulicznej. Zawory Stromax 7217 TS-V mają korpusy wykonane z mosiądzu odpornego na wypłukiwanie cynku. Zastosowano w nich uszczelnienie typu o-ring z EPDM z wymienną komorą uszczelniająca wykonaną z mosiądzu. Zawory wyposażone są w dwa króćce pomiarowe, które można rozbudować o dodatkowy spust i króciec do podłączenia rurki impulsowej.

Zawór posiada wbudowaną na stałe kryzę pomiarową. Kryza pomiarowa umożliwia ciągły pomiar przepływu, nawet w trakcie zmiany nastawy, bez konieczności wprowadzania nastaw w przyrządzie pomiarowym Króćce przyłączeniowe wykonywane są z gwintami wewnętrznymi: ● Dn15 - Rp ½", ● Dn20 - Rp ¾".

Jako czynnik roboczy należy stosować wodę uzdatnioną zgodnie z jedną z norm: PN-93/C04607, ONORM H 5195 lub VDI 2035. Dopuszcza się jako czynnik roboczy wodny roztwór glikolu o stężeniu w zakresie 15-45%. Glikol powinien posiadać certyfikat do zastosowań w instalacjach grzewczych lub/i chłodzących. Zawory Stromax 7217 TS-V należy zabudowywać na gałązkach zasilających lub powrotnych instalacji, kierunek przepływu czynnika roboczego powinien być zgodny z kierunkiem strzałki na korpusie. Pozycja pracy może być dowolna. Zalecane jest zastosowanie filtra przed zaworem dla wychwycenia zanieczyszczeń. Nowy Stromax 7217 TS-V oprócz doskonałych funkcji regulacyjnych posiada możliwość odcięcia przepływu.

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 82016

ABC równoważenia instalacji

Meibes Na rynku pojawiła się nowa grupa produktów znacznie skracających czas potrzebny na podłączenie odbiorników ciepła i chłodu do instalacji.

Zestawy przyłączeniowe Ballorex oferowane przez firmę Meibes umożliwiają sprawny montaż za pomocą elastycznych połączeń, np. w oplocie ze stali nierdzewnej.

Nie jest to jednak ich jedyna zaleta przy podłączaniu takich urządzeń jak klimakonwektory, centrale wentylacyjne i klimatyzacyjne oraz nagrzewnice.

Dodatkowo po dostarczeniu informacji o instalacji firma Meibes oferuje dla najbardziej wymagających klientów przygotowanie różnych wariantów zestawów pod konkretne wymagania projektu technicznego. Jest równocześnie gotowa dostarczyć zestawy z odpowiednią nastawą wstępną. ● Oszczędność czasu Instalator montujący zestaw przyłączeniowy Ballorex nie musi tracić czasu na dobór poszczególnych komponentów wchodzących w skład zestawów. Otrzymuje skompletowany, sprawdzony ciśnieniowo produkt, co pozwala wykluczyć możliwość powstania niekontrolowanych przecieków.

●

Zestawy przyłączeniowe sprawiają także, że sam proces instalacji staje się bezpieczniejszy. Podłączane urządzenia są często usytuowane wysoko w miejscach, które ograniczają pole manewru, dlatego zmniejszenie liczby urządzeń, które trzeba dokręcić, nastawić i uszczelnić, pozwala zaoszczędzić czas, który instalatorzy muszą spędzić na miejscu budowy.

Dodatkowe możliwości Różne zestawy łączą w sobie funkcję regulacji przepływów, odwodnienia, odpowietrzenia elastycznego przyłączenia, odcięcia przepływu oraz współpracy z systemem zarządzania budynkiem BMS. Regulacja przepływu czynnika odbywa się na zaworze regulacyjnym typu Ballorex Dynamic, Ballorex Venturi FODRV lub Ballorex DRV. Zawory regulacyjne Ballorex zapewniają dokładność przepływu ±3%.

ekspert Marcin Sadowski Meibes Sp. z o.o. www.meibes.pl

10

Marcin Sadowski

☎ 505 006 670 @ msadowski@meibes.pl

www.instalator.pl

Szwajcarska jakość Zawory z siłownikami do dynamicznego równoważenia przepływu w instalacji hydraulicznej.

Seria C215QP... i C220QP... (PIQCV) - dynamiczne balansowanie w zakresie 16 - 350kPa - średnice DN15, DN20 - przepływy 0,019 do 0,91 m3/h - sterowanie: analogowe, cyfrowe, MP-Bus - kompaktowe rozmiary - wiele kolorów obudowy Seria EP... i P6... MP (EPIV) - dynamiczne balansowanie w zakresie 15 - 350kPa - sterowanie: analogowe, cyfrowe, MP-Bus - możliwe nastawianie Vmin i Vmax - średnice DN15, DN150 - przepływy 0,38 do 162 m3/h Seria EV... i P6...BAC (Energy Valve) - miernik przepływu cieczy 16 - 350kPa - średnice DN15, DN150 - przepływy 0,38 do 162 m3/h - zabezpiecza przed podnoszeniem kosztów na nadmierne zwiększenie przepływów - umożliwia oszczędność kosztów wytwarzania, zużycia energii cieplnej czy chłodniczej - nowoczesny interface do komunikacji z uzytkownikiem (BACnet) - układ termometrów (na zasilaniu i powrocie z wymiennika) - pamięć danych pomiarowych (do 13 miesięcy) - regulatory: (wybór użytkownika) * delta T- zapewnia, że delta T nie będzie mniejsza niż zadana * mocy * przepływu cieczy BELIMO Siłowniki S.A. ul. Jutrzenki 98, 02-230 Warszawa tel. 22 886 53 05-07 fax 22 886 53 08 info@belimo.pl www.belimo.pl

ABC Magazynu Instalatora

nr 82016

Wentylacja kuchni (3)

Dorota Węgrzyn

ABC wentylacji

● Dlaczego

duże kuchnie wymagają intensywnej wentylacji? ● Jak obliczyć potrzebne parametry związane z wymianą powietrza? ● Jak określić bilans ciepła w dużej kuchni w okresie zimowym?

Duże kuchnie wymagają bardzo intensywnej wentylacji ze względu na rodzaj zanieczyszczeń powietrza, tj.: ● wysoką temperaturę, ● dużą wilgotność, która może powodować niszczenie budynku na skutek skraplania pary wodnej na zimnych ścianach i stropach, ● opary tłuszczu, ● nieprzyjemne zapachy.

Teoretycznie ilość powietrza nawiewanego do kuchni z elektrycznymi trzonami kuchennymi powinna być o 10-15% mniejsza od ilości powietrza wywiewanego, co umożliwi uzyskanie dostatecznie dużego podci-

12

śnienia w pomieszczeniu. W kuchniach z gazowymi trzonami kuchennymi ilość powietrza nawiewanego powinna być mniejsza tylko o ~5% od ilości powietrza wywiewanego, aby nie zakłócać odpływu spalin, gdy zainstalowane są przerywacze ciągu. Dotyczy to również kuchni z trzonami węglowymi.

Przewody wentylacyjne muszą być szczelne i odpowiednio izolowane, szczególnie w takich przypadkach, gdy wilgotność jest większa niż 60%. Instalacja odciągowa powinna posiadać filtry tłuszczowe, które można łatwo demontować i oczyścić, a przewody wywiewne otwory rewizyjne do łatwego czyszczenia.

Przykładowe obliczenia wentylacji dla kuchni.

Założenia: ● dla okresu letniego: tz = +24°C, tw = tz + 5°C, ● dla okresu zimowego: tz = -18°C, tw = tz + 21°C. Bilans ciepła dla lata: ● Ql - zyski ciepła od ludzi; ● Qt - zyski ciepła od urządzeń (poza strefą okapu); Przyjmując, że okap odprowadza od 60 do 70% wydzielanego ciepła od urządzeń, to do strefy pracy przechodzi: Qtl = 0,4 * Qt, a usuwane jest przez okap Qo = 0,6 * Qt ● zyski pozostałe → zyski od nasłonecznienia - Qn Całkowite zyski w kuchni: Q = Ql + Qtl + Qo + Qn [kcal/h]. ● gradient temperatury - dtg [°C], ● temperatura powietrza wywiewanego tu = tw + dtg * (H - Ho) [°C],

www.instalator.pl

nr 82016

Okap wyspowy typ JSI-R w Platinum Club & Restaurant Warszawa (fot. z archiwum Jeven Sp. z o.o.)

wentylacja stanowi część wentylacji tego kompleksu.

Teraz przejdźmy do bilansu ciepła dla okresu zimowego. ● Q - całkowite zyski ciepła w zimie ● temperatura instalacji c.o. - tw c.o. = +16°C ● temperatura wewnętrzna w kuchni - tw = + 21°C ● dt = tw - tw c.o. = dt [°C] - straty ciepła odpowiadające tej różnicy temperatur będą pokrywane zyskami ciepła technologicznego w ilości Qog [kcal/h] ● ilość ciepła odbierana z pomieszczenia przez okap - Qop [kcal/h] ● pozostała ilość ciepła odprowadzona przez wentylację ogólną: Qw = Q - (Qog - Qop) [kcal/h] ● temperatura powietrza wywiewanego: tu = tw - dtg [°C] ● temperatura powietrza nawiewanego: tn = tu - Qw/(L * cp) [°C] ● zapotrzebowanie ciepła dla nagrzewnicy wentylacyjnej Qn = Ln * cp * (tw - tz) [kcal/h].

Zalecenia dodatkowe są następujące: ● Umożliwić pochłanianie pary wodnej z powietrza przez pokrycie ścian i stropów tynkiem o dużej absorbcji wilgoci. ● Dobrze zaizolować przegrody budowlane. ● Zastosować podwójne oszklenie okien, ponieważ unikniemy wykraplania się pary wodnej na powierzchni szyb. ● Część sanitarna kompleksu powinna być lokalizowana jak najdalej od pomieszczeń kuchennych.

Dorota Węgrzyn

ekspert Krzysztof Nowak Uniwersal www.uniwersal.com.pl

www.instalator.pl

☎

32 203 87 20 wew. 102

@ krzysztof.nowak@ uniwersal.com.pl

13

ABC wentylacji

● ilość powietrza usuwanego przez okap Lo albo dane katalogowe, albo obliczona dla danej konstrukcji okapu; ● temperatura powietrza usuwanego przez okap - to [°C], dto = Qo/(cp * Lo) [°C], czyli: to = tw + dto [°C] ● ilość ciepła napływającego z pomieszczenia usuwana przez okap: Qop = Lo * cp * tw [kcal/h] ● ilość ciepła do usunięcia z kuchni przez wentylacje ogólną: Qw = Q - Qop [kcal/h] ● ilość powietrza dla wentylacji ogólnej: L = Qw/(cp * [tu – tz]) [m3/h] ● całkowita ilość powietrza nawiewanego: Ln = L + Lo [m3/h].

Po wykonaniu obliczeń sprawdzamy krotność wymian!

Uwaga! Pomieszczenie kuchni stanowi część kompleksu gastronomicznego i jego

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 82016

Kocioł zabezpieczony (1)

Paweł Kowalski

ABC ogrzewania

● Jak

zapewnić bezpieczną pracę kotła? ● Do czego służy naczynie przeponowe?

Aby proces ogrzewania wody w kotle zachodził w sposób kontrolowany i bezpieczny, kocioł musi być wyposażony w szereg zabezpieczeń i czujników, które w połączeniu z regulatorem kotła umożliwiają monitorowanie procesu ogrzewania.

Kocioł jest urządzeniem, które ma za zadanie ogrzać wodę grzewczą energią cieplną powstającą w trakcie spalania paliwa (np. gazu ziemnego). Powstające w trakcie spalania paliwa produkty, czyli spaliny, odprowadzane są z kotła przewodem spalinowym (popularnie nazywanym kominem) na zewnątrz. Proces ogrzewania wody grzewczej jest więc stosunkowo prostym zjawiskiem, jednak aby zachodził w sposób kontrolowany i przede wszystkim bezpieczny, kocioł musi być wyposażony w szereg zabezpieczeń i czujników, które w połączeniu z regulatorem kotła umożliwiają monitorowanie procesu ogrzewania.

14

Poniżej zostaną omówione elementy niezbędne do prawidłowej i bezpiecznej eksploatacji kotła wiszącego. Trudno jednoznacznie wskazać, które z nich są ważniejsze, a które mniej - każdy z wymienionych poniżej elementów ma spełniać określone zadanie. ● Naczynie przeponowe W kotłach wiszących naczynia przeponowe są zazwyczaj zabudowywane fabrycznie. Naczynie przeponowe ma za zadanie przejmować wzrost objętości wody grzewczej.

Jak zapewne wszyscy czytelnicy doskonale wiedzą, woda wraz ze wzrostem temperatury zmniejsza swoją gęstość, a tym samym rośnie jej objętość w instalacji grzewczej.

Ponieważ instalacje grzewcze są (powinny być) instalacjami zamkniętymi, wzrost objętości wody grzewczej powodowałby nadmierny wzrost ciśnienia wewnątrz instalacji, co w skrajnym przypadku doprowadziłoby do uszkodzenia, rozerwania przewodów lub elementów armatury. Aby temu przeciwdziałać, stosowane jest naczynie przeponowe, które jak wiemy jest częściowo wypełnione gazem (azot lub powietrze) oddzielonym od części wodnej membraną. Wzrost objętości wody w instalacji powoduje więc wypełnienie większej objętości naczynia wodą, kompresując tym samym gaz. Jeśli woda grzewcza ochłodzi się, a wiec zmniejszy się jej objętość, woda zostanie wypchana z naczynia przez sprężony gaz.

Do prawidłowej pracy naczynia przeponowego konieczne jest utrzymywanie odpowiedniego ciśnienia powietrza (azotu) po stronie gazowej naczynia. Zaleca się, aby ciśnienie gazu w naczyniu wynosiło ok.

www.instalator.pl

nr 82016

www.instalator.pl

się instalacje ciepłej wody zabezpieczone tylko zaworem bezpieczeństwa (ciśnienia otwarcia 6, 8 lub 10 barów). Panuje obiegowa opinia, że przy małych zasobnikach c.w.u. naczynie przeponowe jest zbędne... Nic bardziej mylnego! Instalacja bez naczynia przeponowego będzie pracować, ale trzeba liczyć się z wyciekami wody z zaworu bezpieczeństwa i skróceniem trwałości zaworów armatury sanitarnej, która będzie narażona na wysokie ciśnienia wody w instalacji. Naczynie przeponowe będzie również zabezpieczać instalacje przed negatywnymi skutkami uderzeń hydraulicznych, które przy obecnie powszechnie stosowanych bateriach domowych jednouchwytowych z mieszaczem ceramicznym lub kulowym są na porządku dziennym. Każde szybkie otwarcie lub zamknięcie wylewki wywołuje mniej lub bardziej intensywne zjawisko uderzenia hydraulicznego. Przykładowo wystąpi dwukrotny wzrost ciśnienia spowodowany nagłym zamknięciem zaworu na przewodzie stalowym o średnicy wewnętrznej 10 mm, w którym panował przepływ o prędkości 0,3 m/s i ciśnienie 40 m H2O (ok. 4 bary), czyli w warunkach mogących wystąpić w domowej sieci wodociągowej. Ciśnienie gwałtownie wzrośnie prawie dwukrotnie, czyli z 4 do 8 barów. Przyrost ciśnienia do około 80 m H2O (8 barów) na pewno nie spowodowałby zniszczenia przewodu stalowego, ale cyklicznie powtarzany z pewnością może przyczynić się chociażby do rozszczelnienia połączeń rurociągu (szczegółowy artykuł o uderzeniu hydraulicznym publikowany był na łamach „Magazynu Instalatora” w numerze 69 z maja 2004 r. i w numerze 89 ze stycznia 2006 r.). Również pojemność naczynia przeponowego c.w.u. należy dobrać na podstawie pojemności zasobnika c.w.u. i wytycznych producentów naczyń. dr inż. Paweł Kowalski

15

ABC ogrzewania

0,2-0,3 bara poniżej ciśnienia napełnienia instalacji. Przypomnijmy, że ciśnienie w naczyniu ustala się po odcięciu go od instalacji wodnej i opróżnieniu z wody, w przeciwnym wypadku ciśnienie poduszki gazowej będzie zawsze wypadkową ciśnienia wody grzewczej i ciśnienia powietrza.

Jeśli naczynie przeponowe nie zadziała prawidłowo, bo np. nie jest napełnione powietrzem lub ciśnienie powietrza jest zbyt małe (zbyt duże), kotły posiadają kolejne zabezpieczenie przed wzrostem ciśnienia w instalacji - zawór bezpieczeństwa. W małych kotłach są to najczęściej zawory o ciśnieniu otwarcia 3 barów. Jeśli więc ciśnienie w instalacji wzrośnie powyżej 3 barów, zawór otworzy się i nadmiar wody grzewczej wyleje się, aż ciśnienie nie spadnie poniżej 3 barów.

Oczywiście podczas normalnej pracy kotła, przy prawidłowym napełnieniu instalacji i prawidłowym ciśnieniu napełnienia, otwarcie zaworu bezpieczeństwa nie powinno mieć miejsca. Zmiany objętości wody grzewczej powinno kompensować naczynie przeponowe. Każdorazowo, montując instalację grzewczą, powinno się sprawdzać (przeliczać), czy zamontowane w kotle naczynie przeponowe nie ma zbyt małej objętości w stosunku do objętości zładu. Na stronach producentów naczyń przeponowych można znaleźć wzory, tabele doborowe lub programy ułatwiające takie kalkulacje.

Przykładowo zład napełniony ok. 100 litrami wody o temperaturze 8°C po podgrzaniu do 75°C zwiększy swoją objętość o ok. 2,6 litra, czyli ze 100 litrów wody „zrobi się” ok 102,6 litra!

Podobne zadanie spełniają zawór bezpieczeństwa i naczynie przeponowe montowane w instalacji wody użytkowej podgrzewanej w zasobniku. Instrukcje montażowe producentów podgrzewaczy zalecają montaż naczyń przeponowych, grożąc utratą gwarancji na zasobnik przy ich braku. Mimo tego spotyka

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 82016

Powietrze w akcji

Piotr Celmer

ABC pomp ciepła

● Na

co zwrócić uwagę dobierając pompę ciepła w budynku wielorodzinnym? ● Dlaczego korzystniej jest zastosować dwustopniowy układ chłodniczy?

Systemy grzewcze oparte o pompy ciepła typu powietrze-woda powstały z adaptacji klimatyzatorów grzewczo-chłodzących powietrze-powietrze. Prostsze z nich wykorzystują typowe jednostki zewnętrzne klimatyzatorów split, łącząc je z wewnętrznym modułem hydraulicznym. Niektórzy producenci skonstruowali jednostki zewnętrzne od podstaw z myślą o wykorzystaniu w systemach grzewczych. Są one dużo sprawniejsze, ale też znacznie droższe w zakupie. Pompy ciepła powietrze-woda są doskonałym rozwiązaniem dla budynków nieuzbrojonych w instalację gazu miejskiego. Są jednak przeznaczone tylko dla pojedynczych odbiorców.

Wykorzystanie pomp ciepła powietrzewoda w budynkach wielorodzinnych i apartamentowcach stawia przed takim produktem dodatkowe wyzwania.

16

Po pierwsze, aby zastosować systemy indywidualne dla ogrzewania domów wielorodzinnych czy też apartamentowców, konieczna byłaby instalacja od kilku do nawet kilkudziesięciu systemów na jednym obiekcie. Zważywszy na znaczne ograniczenia długości instalacji freonowej takich urządzeń, budynek byłby obwieszony jednostkami zewnętrznymi.

Po drugie, podczas pracy jednostka zewnętrzna wykrapla znaczne ilości wody, w okresie zimowym woda ta zamarza, co potencjalnie może stanowić zagrożenie dla ludzi. Nie w każdym miejscu można bezpiecznie zainstalować jednostkę zewnętrzną pompy ciepła, co przy ograniczeniu długości instalacji freonowej może uniemożliwiać montaż takiego urządzenia dla niektórych lokali.

Kolejny problem to niska temperatura czynnika grzewczego. Przy tzw. pompach ciepła niskotemperaturowych temperatura wody grzewczej nie przekracza 40°C. Parametr ten narzuca wykorzystanie ogrzewania podłogowego oraz różnego rodzaju klimakonwektorów. Użycie tradycyjnych grzejników wymusza ich dwukrotne przewymiarowanie.

Byłoby to bardzo duże ograniczenie dla dewelopera przy sprzedaży lokali. Z powyższego powodu duże systemy grzewcze muszą wytwarzać wodę c.o. o wysokich parametrach.

W związku z powyższym nie znalazły większego zastosowania wielostrefowe pompy ciepła powietrze-woda, będące bezpośrednią adaptacją systemów klimatyzacji wielostrefowej typu VRV, VRF, SuperMulti itp. Co prawda konstrukcje takie powstały dość niskim kosztem (wystarczyło połączenie modułu hydraulicznego z pompy ciepła powietrze-woda typu split z automatyką i jednostką

www.instalator.pl

nr 82016

Jednostka zewnętrzna jest w dużym stopniu zmieniona w stosunku do typowego agregatu VRV. Posiada ona dwa, mogące pracować samodzielnie, układy chłodnicze z niezależnymi wymiennikami ciepła i zaworami trójdrogowymi. Dzięki takiemu rozwiązaniu jednostka zewnętrzna może produkować energię cieplną podczas cyklu odszraniania (jeden układ pracuje w trybie grzania, drugi odszrania wymiennik ciepła).

Układ taki jest też bardziej elastyczny w przypadku awarii jednej ze sprężarek.

Jednostka wewnętrzna (moduł hydrauliczny) ma zupełnie inną budowę, niż ma to miejsce w układach split. Jest połączona z jednostką zewnętrzną rurami cieczową i gazową ssawną. Czynnik chłodniczy w formie gazu sprężonego R410A jest dostarczany z jednostki zewnętrznej do wymiennika płytowego R410A/R134a w module hydraulicznym (jednostce wewnętrznej), gdzie podczas skraplania oddaje energię cieplną czynnikowi R134a, który w tym wymienniku płytowym wrze. Odparowany gaz R134a jest zasysany przez sprężarkę czynnika R134a umieszczoną w module i tłoczy gorący gaz do drugiego wymiennika, tym razem R134a/woda, w którym się skrapla, oddając energię cieplną wodzie c.o./c.w.u.

Skroplony czynnik R410A wraca do jednostki zewnętrznej. Powyższe rozwiązanie umożliwia uzyskanie parametrów wody grzewczej na poziomie +70°C przy temperaturze powietrza zewnętrznego powyżej -20°C. Dużo bardziej rozbudowany jest system grzewczo-chłodzący. Ale o tym w następnym artykule.

Piotr Celmer

Czy jesteś już naszym fanem na Facebooku? www.facebook.com/MagazynInstalatora www.instalator.pl

17

ABC pomp ciepła

zewnętrzną systemów klimatyzacji wielostrefowej), to jednak rozwiązanie takie nie było atrakcyjne dla odbiorców. Konieczne więc stało się skonstruowanie systemu wielostrefowej pompy ciepła wysokotemperaturowej. Przykładowe rozwiązanie przedstawiam w oparciu o konstrukcję jednej z firm.

Uzyskanie wysokich parametrów grzewczych w oparciu o jednostopniowy układ chłodniczy pracujący na czynniku chłodniczym R410A nie jest wskazane. Towarzyszyłyby temu bardzo duże ciśnienia skraplania charakterystyczne dla czynnika R410A, parametry czynnika zbliżyłyby się do punktu krytycznego, a cykl sprężania gazu przy bardzo dużej różnicy ciśnień byłby nieefektywny. Stąd konieczność zastosowania układu dwustopniowego. Niższy stopień układu chłodniczego pracuje z wykorzystaniem czynnika chłodniczego R410A, co umożliwiło dużą unifikację elementów urządzeń i instalacji z produkowanym systemem klimatyzacyjnym VRV, zaś wyższy pracuje na R134a. Przepływ energii cieplnej pomiędzy obiegami chłodniczymi następuje poprzez wymiennik płytowy. Co istotne, instalację chłodniczą R134A zlokalizowano w module hydraulicznym (jednostce wewnętrznej), a nie jednostce zewnętrznej, dzięki czemu: ● zachowano relatywnie małe średnice rur miedzianych instalacji freonowej łączącej jednostkę zewnętrzną i zewnętrzne (jednostkowa wydajność chłodnicza czynnika R134a w stosunku do R410A jest znacznie niższa); ● ciśnienie skraplania czynnika R134a może być różne w poszczególnych modułach hydraulicznych, co daje duże oszczędności energetyczne w stosunku do układu scentralizowanego.

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 82016

Zasobniki i solary

Witold Jabłoński

ABC ogrzewania

● Na

co zwrócić uwagę dobierając zasobnik do instalacji solarnej? ● Jak działa zasobnik biwalentny?

Instalacja solarna działa w trochę odmienny sposób niż większość urządzeń grzewczych popularnie stosowanych. Termoregulator włącza pompę solarną w momencie, gdy w kolektorze czynnik grzewczy osiągnie około 6°C więcej niż temperatura wody w zasobniku. Jeżeli woda w zasobniku ma 20°C, instalacja solarna zaczyna dostarczać nam ciepło, jeżeli w kolektorze będzie powyżej 26°C. Jeżeli w zasobniku woda ma temp. 50°C, to dopiero gdy w kolektorze czynnik osiągnie ok. 56°C, kolektory dostarczają nam energii, czyli wyraźnie widać, że praca instalacji solarnej nie zależy od jakiejś konkretnej temperatury, ale od różnicy temperatur między temperaturą czynnika w kolektorze a temperaturą wody w zasobniku.

18

Rozpatrzmy dwie najczęściej występujące sytuacje: zasobnik biwalentny (z dwiema wężownicami) oraz dwa zasobniki (każdy z jedną wężownicą).

W instalacji pokazanej na rys. 1 do zasobnika biwalentnego podłączono instalację solarną do dolnej wężownicy, do górnej kocioł gazowy lub inne źródło grzewcze. Jeżeli na kotle gazowym ustawimy temperaturę np. 50°C, to kocioł będzie ogrzewał zasobnik tak długo, aż ją osiągnie. Jeżeli zużyjemy trochę ciepłej wody i napłynie zimna, kocioł włączy się ponownie.

W tym przypadku woda w zasobniku zawsze będzie miała taką temperaturę, jaką nastawimy (np. 50°C), a instalacja solarna zacznie działać dopiero, gdy kolektor osiągnie powyżej 56°C. Proszę zwrócić uwagę, że ogrzewamy wodę, która wpływa do zasobnika z przyłącza wodociągowego o średniorocznej temperaturze 12°C. W tym przypadku w okresie późnej jesieni, zimy, wczesnej wiosny instalacja solarna jest wykorzystana w bardzo niewielkim stopniu.

www.instalator.pl

nr 82016

Na korzyść drugiego zastosowania przemawia analiza powierzchni wężownic w zasobniku.

Przyjrzeliśmy się zasobnikom trzech czołowych producentów. We wszystkich wypadkach powierzchnie wężownic są podobnie lub takie same. Otóż w zasobnikach jednowężownicowych powierzchnia tej jednej wężownicy jest (dla zbiornika): ● 200 l - 1,5 m2, ● 300 l - 1,5 m2, ● 400 l - 1,8 m2.

W pierwszym przypadku podłączamy 2 kolektory o łącznej powierzchni ok. 4 m2, więc stosunek powierzchni wynosi 0,375.

W drugim podłączamy 3 kolektory o łącznej powierzchni 6 m2, a stosunek powierzchni wynosi 0,25. W trzecim przypadku 4 kolektory o łącznej powierzchni 8 m2, a stosunek powierzchni wynosi 0,225.

Stosunek powierzchni wężownicy w zbiorniku do powierzchni kolektorów mówi nam, jak szybko i w jakim stopniu zostanie przekazane ciepło, a więc jest to główny parametr informujący nas, jaka będzie sprawność całej instalacji solarnej. Im mniejszy stosunek powierzchni kolektorów do powierzchni wężownicy zasobnika, tym mniejsza sprawność instalacji.

W zasobnikach biwalentnych (dwuwężownicowych) sytuacja jest moim zdaniem bardzo niekorzystna - dla zasobników 200 l, gdzie powierzchnia wężownicy wynosi 0,7 m2, stosunek powierzchni wynosi 0,175 dla dwóch kolektorów.

Reasumując: dobierając zasobnik do instalacji solarnej, powinniśmy również zwrócić szczególną uwagę na powierzchnie wężownicy oraz materiał, z jakiego jest wykonana.

Witold Jabłoński

www.instalator.pl

19

ABC ogrzewania

Ta sama instalacja przy zastosowaniu dwóch zasobników, w których będzie po jednej wężownicy, pracuje w sposób o wiele bardziej wydajny. W pierwszym zasobniku podgrzewana jest zawsze zimna woda tylko przez instalację solarną - rys. 2.

Ponieważ woda napływająca do zasobnika ma temperaturę 12°C, instalacja solarna zacznie pracować przy temperaturze wytworzonej w kolektorze 18°C, a więc o wiele szybciej niż w przypadku z jednym zasobnikiem biwalentnym. Widać, że instalacja solarna jest całkowicie niezależna od kotła gazowego. Jeżeli nawet woda w zasobniku solarnym zostanie podgrzana tylko do temperatury np. 35°C, a jest to sytuacja częsta w okresie późna jesień zima - wczesna wiosna, to kocioł czy inne źródło grzewcze zapewni nam pełen komfort cieplny wody w drugim zasobniku. Z podanych przykładów wyraźnie widać, że przykład drugi wyraźnie poprawi nam sprawność instalacji solarnej. Koszt zastosowania dwóch zasobników jednowężownicowych przy pojemności 300 l jest większy od zasobnika biwalentnego o ok.

350 zł, więc w stosunku do korzyści bardzo niewielki. Jednak zasobnik, do którego będzie podłączony kocioł gazowy, nie musi być tak duży jak solarny, na ogół wystarczy zasobnik o pojemności 140 l, a więc i różnica cen będzie mniejsza lub taka sama.

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 82016

Wybór centrali

Przemysław Adamczyk

ABC wentylacji

● Jakie

parametry muszą mieć centrale wentylacyjne zgodnie z ErP? ● Jakie są zalety rotacyjnych wymienników ciepła? ● Kiedy warto stosować centrale wentylacyjne płaskie?

Jakość powietrza w pomieszczeniach ma ogromny wpływ na zdrowie i samopoczucie przebywających w nim ludzi.

Odpowiednia ilość tlenu i optymalny poziom wilgotności mają szczególne znaczenie w obiektach przemysłowych, gdzie warunki często bywają trudne i nie do końca przyjazne dla ludzi. Jaką zatem wybrać centralę wentylacyjną, by była ona maksymalnie efektywna, a zarazem zgodna z najnowszymi normami?

Obowiązujące od początku roku postanowienia Dyrektywy ErP w sprawie Ekoprojektu nałożyły na producentów systemów wentylacyjnych wiele nowych obowiązków. Przepisy te dotyczą zarówno

20

urządzeń przeznaczonych do budynków mieszkalnych, jak i obiektów przemysłowych, usługowych czy użyteczności publicznej. Od 1 stycznia wprowadzona została klasyfikacja urządzeń wentylacyjnych zgodnie z Ekoprojektem. Dla budynków mieszkalnych przeznaczone jest każde urządzenie o wydajności do 250 m3/h. Do 1000 m3/h producent musi przedłożyć deklarację, że produkt przeznaczony jest do budynków mieszkalnych. Jeżeli brak takiej deklaracji, urządzenie przeznaczone jest dla obiektów niemieszkalnych i musi spełniać kryteria odnośnie do sprawności odzysku ciepła oraz wielkości współczynnika SFP. Centrale wentylacyjne przeznaczone m.in. do obiektów przemysłowych powinny charakteryzować się sprawnością powyżej 67%, natomiast już od 2018 r. będzie to 73%. Spełnione kryterium sprawności oraz wielkość współczynnika SFP pozwala dopuścić urządzenie do sprzedaży na terenie UE. Dyrektywa ErP została wprowadzona w życie, by w skuteczny sposób zminimalizować zużycie energii elektrycznej przez systemy wentylacyjne. Dzięki temu korzyści odniesie środowisko naturalne

www.instalator.pl

nr 82016

do obiektów niemieszkalnych, jest centrala z płytowym przeciwprądowym wymiennikiem ciepła. Z punktu widzenia inwestora ważne jest również, że centrala tego typu jest w pełni zmontowana i okablowana wraz z automatyką, gotowa do podłączenia na placu budowy.

Jeżeli w obiekcie brakuje miejsca na montaż dużej centrali wentylacyjnej, a zarazem istnieje potrzeba utrzymania wysokiej jakości powietrza, to dobrym rozwiązaniem jest centrala płaska. Urządzenie tego typu mimo kompaktowych wymiarów z łatwością dostarcza świeże, przefiltrowane powietrze do pomieszczeń, jednocześnie odzyskując ciepło z powietrza wywiewanego (aż do 92%), a do tego cechuje je niski poziom hałasu i prosta obsługa.

Nowe przepisy dotyczące urządzeń wentylacyjnych obowiązują od początku tego roku, jednak warto wiedzieć, że niektórzy producenci wciąż montują centrale niespełniające kryteriów Dyrektywy ErP. Mogą to robić do momentu opróżnienia magazynów z urządzeń wyprodukowanych przed zmianą prawa na bardziej restrykcyjne. Wybierając centralę wentylacyjną, koniecznie trzeba mieć to na uwadze i zdecydować się na model spełniający nowe przepisy.

Przemysław Adamczyk Fot. z arch. Wolf.

www.instalator.pl

21

ABC wentylacji

oraz inwestorzy, którzy będą ponosić mniejsze wydatki za funkcjonowanie instalacji. Renomowani producenci systemów wentylacyjnych posiadają w swojej ofercie urządzenia, które bez trudu spełniają warunki określone w prawie europejskim, a do tego mają szereg dodatkowych zalet. Spośród nich inwestorzy mogą zatem wybrać taki produkt, który najlepiej sprawdzi się w ich obiekcie. W przypadku nowoczesnych budynków, w których muszą być spełnione surowe standardy i regulacje w zakresie efektywności energetycznej oraz jakości powietrza w pomieszczeniach, a do tego liczą się kwestie higieny, właściwym wyborem są kompaktowe urządzenia wentylacyjne z odzyskiem ciepła. Dobrym przykładem takiego urządzenia jest centrala z rotacyjnym wymiennikiem ciepła, która dostarcza w sposób ciągły świeże powietrze do pomieszczeń. Jednocześnie bardzo skutecznie usuwane jest zużyte powietrze znajdujące się w pomieszczeniach, zawierające CO2, różne zapachy, pyły, wilgoć itp. Rotacyjny wymiennik ciepła, oprócz wysokiej sprawności odzysku ciepła, pozwala na odzysk do 90% wilgoci z powietrza wywiewanego. W ten sposób możliwe jest uzyskanie wysokiej klasy efektywności energetycznej oraz znaczne zmniejszenie kosztów ogrzewania budynku. Innym przykładem urządzenia, które działa w zgodzie z przepisami Dyrektywy ErP dla centrali wentylacyjnych

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 82016

ABC pomp ciepła

Komfort i ekologia Potencjał energii cieplnej pochodzącej z promieniowania słonecznego jest w naszym środowisku naturalnym bardzo duży i praktycznie niewyczerpalny. Do bezpośredniego wykorzystania tej energii jedynym problemem jest dostępny poziom temperatur. O ile w okresach dużego nasłonecznienia można ją wykorzystać do bezpośredniego ogrzewania, o tyle w okresach jego osłabienia, szczególnie w sezonie grzewczym, jej osiągane temperatury są niewystarczające do zasilania systemów grzewczych.

Jednym z urządzeń, które umożliwia podniesienie tej temperatury, jest, jak sama nazwa wskazuje, pompa ciepła. Zasada działania polega na przemianach termodynamicznych czynnika roboczego odbierającego ciepło o niskim poziomie temperatury ze środowiska naturalnego i oddającego je do systemu grzewczego o wyższej temperaturze. Dla zapewnienia tego procesu konieczne jest dostarczenie energii do napędu sprężarki. Najczęściej napędzana jest ona silnikiem elektrycznym.

Tradycyjne odbiorniki ciepła dobierane były na wysokie temperatury, najczęściej 90/70 z malejącą tendencją ze względu na komfort cieplny. Dla konwencjonalnych pomp ciepła są one nieosiągalne ze względu na konstrukcję, czynnik roboczy i sprawność urządzenia. Im niższa wymagana temperatura zasilania ogrzewania, tym wyższa sprawność pompy ciepła wyrażana tzw. współczynnikiem COP. Dlatego coraz większą popularnością cieszy się ogrzewanie płaszczyznowe, które oprócz innych zalet nie wymaga wysokich temperatur zasilania.

Najkorzystniejszym systemem ogrzewania dla pompy ciepła jest system ogrzewania

22

płaszczyznowego nie wymagający wysokich temperatur zasilania. Temperatura zasilania nie może być jednak za niska, aby zapewnić komfort cieplny w pomieszczeniach o wymaganej wyższej temperaturze wewnętrznej, jak np. łazienki z oknem czy hale basenowe.

Ogólnie przyjmuje się parametry czynnika grzewczego dla ogrzewania pomieszczeń mieszkalnych i biurowych 35/25ºC. Istnieje jednak możliwość zasilania innych instalacji jak np. ogrzewania grzejnikowego o temperaturze zasilania 55 lub 65ºC, trzeba jednak wziąć pod uwagę, że podwyższenie temperatury zasilania w pompie ciepła o 1ºC powoduje zwiększenie kosztów ogrzewania o ok. 1%.

Problemem z zainstalowaniem ogrzewania podłogowego w budynkach jednorodzinnych jest taki, że większość adaptowanych projektów typowych przewiduje wysokotemperaturowe ogrzewanie grzejnikowe zasilane z kotła gazowego, przy którym konstrukcja podłogi i przegród budowlanych nie odpowiada wymaganiom dla ogrzewania podłogowego. Wiąże się to ze zmianami projektu budowlanego.

W przypadku instalacji istniejących przystosowanych do wysokotemperaturowego ogrzewania należy rozważyć możliwość wymiany instalacji grzejnikowej lub współpracy pompy ciepła z istniejącym kotłem. Przyniesie to również duże oszczędności w kosztach ogrzewania.

Wg najnowszych badań Krajowej Agencji Poszanowania Energii KAPE zużycie energii pierwotnej (zawartej w paliwach) na ogrzewanie i przygotowanie ciepłej wody wynosi 42% całkowitego zużycia energii. 35% przypada na budownictwo mieszkaniowe. Pozo-

www.instalator.pl

nr 82016

www.instalator.pl

są systemy z wymiennikami gruntowymi, pomimo pozornie najwyższych kosztów inwestycyjnych.

Wybór systemu ze studniami głębinowym tylko teoretycznie należy do systemu z pompą ciepła o najwyższym współczynniku COP. W praktyce należy uwzględnić pobór energii elektrycznej do napędu pompy głębinowej, spadki temperatury na wymienniku pośrednim oraz koszty ewentualnego uzdatniania wody. W kosztach eksploatacyjnych należy uwzględnić konieczność okresowego czyszczenia wymiennika. Bardzo istotnym czynnikiem jest tu jakość wody. W przypadku zanieczyszczonego wymiennika istnieje niebezpieczeństwo częstego wchodzenia pompy ciepła w stan awarii.

Podobne problemy występują w systemach poboru ciepła z wód powierzchniowych.

Dochodzi tu dodatkowo konieczność uzyskania pozwolenia odpowiednich urzędów ochrony środowiska. Niejasne przepisy różnie przez nie interpretowane, a wynikające często z braku podstawowych wiadomości urzędników o działaniu pomp ciepła, mogą stanowić dodatkowe utrudnienie.

Wybór optymalnego rozwiązania systemu grzewczego z pompą ciepła zależy jednak od bardzo wielu czynników i do każdego należy podchodzić indywidualnie. Istotnymi czynnikami mającymi wpływ na wybór optymalnego rozwiązania są: ● charakter budynku, ● stan zaawansowania inwestycji - istniejący, w budowie czy projektowany, ● stan zaawansowania projektu - budowlany, wykonawczy czy tzw. „budowlano-wykonawczy”, ● plan zagospodarowania terenu, ● wymagania inwestora dotyczące komfortu cieplnego, ● możliwości finansowe inwestora.

Mirosław Kozłow

23

ABC pomp ciepła

stałe zużycie energii to napędy pojazdów mechanicznych, maszyn przemysłowych, maszyn rolniczych, wytwarzanie energii elektrycznej i inne. Z badań tych wynika więc, że niemal połowa zużycia energii paliw przypada na cele grzewcze. Jest to o ponad dwa razy więcej na jednostkę powierzchni mieszkalnej niż w krajach zachodniej Europy o podobnych warunkach klimatycznych. Powodem takiego stanu jest m.in. wytwarzanie energii cieplnej w generatorach o niskiej sprawności energetycznej.

Pompy ciepła napędzane są energią elektryczną wytwarzaną w elektrowniach o wysokiej sprawności i niskiej emisji produktów spalania do atmosfery. Sprawność wytwarzania energii elektrycznej w elektrociepłowniach węglowych ocenia się na 85%.

Sprawność wytwarzania energii cieplnej pompą ciepła ocenia się na 100%. A więc ogólną sprawność wytwarzania energii cieplnej pompą ciepła można przyjąć 85%, co w porównaniu do sprawności indywidualnych kotłów węglowych ok. 20% powoduje zdecydowaną redukcję emisji produktów spalania do atmosfery.

Warunkiem zastosowania pompy ciepła jest możliwość pobierania ciepła z otaczającego nas środowiska naturalnego. Warunek ten spełniony jest zawsze, lecz w zależności od lokalizacji i przeznaczenia budynku oraz rodzaju instalacji grzewczej można rozróżnić kilka podstawowych systemów jej wykorzystania. A oto niektóre z nich: ● energia cieplna w powietrzu zewnętrznym, ● energia cieplna w gruncie, ● energia cieplna w wodzie gruntowej czy głębinowej, ● energia w wodach powierzchniowych.

Wszystkie te rodzaje energii są pochodną energii promieniowania słonecznego. Z dotychczasowych doświadczeń i analiz ekonomicznych wynika, że najkorzystniejszymi pod względem techniczno-ekonomicznym

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 82016

ABC ogrzewania

Grzanie z wężownicy W ostatnich latach obserwuje się rozwój nowoczesnych systemów grzewczych. Bardzo dużą dynamiką rozwoju charakteryzują się instalacje niskotemperaturowe. Oprócz kotłów kondensacyjnych coraz większą popularnością cieszą się również inne źródła ciepła, których efektywność uwarunkowana jest pracą w niskich temperaturach, np. pomp ciepła.

Niskotemperaturowe źródła ciepła w wielu przypadkach warunkują podjęcie decyzji o zastosowaniu instalacji płaszczyznowych. Dzięki dużej powierzchni grzewczej do ogrzania poszczególnych pomieszczeń wymagana temperatura jest dużo niższa niż w tradycyjnych systemach grzewczych.

Obecnie wielu producentów oferuje kompletne systemy umożliwiające wykonanie instalacji niskotemperaturowych. W artykule poniższym zajmiemy się omówieniem dostępnych na rynku wariantów i możliwości rozwiązania instalacji ogrzewania oraz chłodzenia płaszczyznowego.

Ogranicznik temperatury powrotu, jak sama nazwa wskazuje, montowany jest na powrocie wężownicy pojedynczej pętli ogrzewania płaszczyznowego. W systemach grzewczych o temperaturze wynoszącej maksymalnie 70°C ograniczniki takie montowane są do obsługi pojedynczych pomieszczeń, w których rozkładana pętla ma nie więcej niż 100-120 m długości rury. Przepływ w pętli - jego umożliwienie lub ograniczenie - uzależnione może być przede wszystkim od temperatury czynnika w pętli, jak również od temperatury pomieszczenia.

Rozwiązanie takie sprawdza się w praktyce, jeśli nie ma możliwości albo potrzeby wykonania podłogowej instalacji grzewczej

24

w całym budynku czy lokalu. W praktyce wpina się pętlę ogrzewania podłogowego łazienki w pion ogrzewania grzejnikowego.

Działanie takiego ogranicznika polega na kryzowaniu przepływu. Jeśli ustawiona temperatura została osiągnięta - brak jest odbioru energii cieplnej do pomieszczenia. Jeśli temperatura w miejscu montażu ogranicznika nie jest osiągnięta, oznacza to, że pomieszczenie wymaga nadal dostarczania energii cieplnej - umożliwiony jest przepływ czynnika i oddawanie ciepła przez wężownicę.

Należy zwracać uwagę na prawidłowy montaż takich ograniczników na końcu pętli - na powrocie wężownicy, w innym przypadku nie będzie możliwe prawidłowe działanie takiego ograniczenia temperatury, a tym samym ogrzanie pomieszczenia.

Ograniczenie temperatury w instalacjach ogrzewania podłogowego realizowane jest w większości przypadków przy pomocy grup mieszających. Jednym z wariantów jest umieszczenie pompowej grupy mieszającej w kotłowni budynku czy na rozdzielaczu w węźle cieplnym.

Grupy pompowe wyposażone są w zawór mieszający, który umożliwia otrzymanie żądanej temperatury. Na takim zaworze może mieć miejsce regulacja stałotemperaturowa przy pomocy termostatu ustawionego na odpowiednią żądaną temperaturę (np. w zakresie 20-50°C) lub regulacja zmiennotemperaturowa (np. regulacja względem zmiennej temperatury zewnętrznej tzn. pogodowa). W przypadku regulacji stałotemperaturowej na zaworze trójdrogowym, na gałązce zasilającej umieszczony jest regulator temperatury z czujnikiem zanurzeniowym lub, ewentualnie, przylgowym.

Sygnał temperaturowy powoduje regulację

www.instalator.pl

nr 82016

www.instalator.pl

Sprawdza się to w przypadku, kiedy w jednym pomieszczeniu zainstalowano więcej niż jeden grzejnik. W takim układzie wystarcza jednokrotny pomiar temperatury na termostacie pomieszczeniowym. Sygnał o osiągniętej temperaturze zostaje przekazany do odpowiednich siłowników - odpowiadających za regulację pętli grzewczych/chłodzących w danym pomieszczeniu. Jeśli wymagana temperatura zostaje osiągnięta, następuje zamknięcie przepływu czynnika w pętli. W przypadku gdy temperatura wymagana nie zostaje osiągnięta, siłownik otwiera przepływ na konkretnych pętlach grzewczych/chłodniczych. Tak wygląda najprostszy układ regulacji ogrzewania podłogowego.

Układy regulacji i sterowania instalacji płaszczyznowych są ciągle rozwijane i udoskonalane. Rozwijane są zarówno elementy systemów kablowych, jak i pracujące w oparciu o komunikację radiową. Na nowo wprowadzane na rynek termostaty i regulatory pomieszczeniowe mają coraz więcej możliwości. Dzięki coraz większej ilości programowalnych czasów i temperatur grzania znacznie zwiększa się standard użytkowania.

Ze względu na niezliczoną ilość różnych wariantów i możliwości w temacie regulatorów i termostatów pomieszczeniowych, zagadnienia z tym związane zostaną omówione w innym artykule, tak aby możliwie szczegółowo ogarnąć temat.

Tak jak już wyżej zauważono, płaszczyznowe systemy grzewcze są coraz bardzie popularne. O ich rosnącej popularności świadczy powszechna obecność na rynku.

Mimo spowolnienia gospodarczego przewiduje się, iż popularność systemów grzania i chłodzenia płaszczyznowego będzie stale rosła. W dużej mierze wpływ będzie miało na to konieczne dostosowywanie już istniejących obiektów do wyższych standardów.

Joanna Pieńkowska

25

ABC ogrzewania

natężeniem przepływu w pionie ogrzewania płaszczyznowego.

Jeśli rozwiązanie takie z pompową grupą mieszającą nie zostanie przewidziane na etapie projektowania instalacji, a konieczne jest wykonanie ogrzewania/chłodzenia płaszczyznowego całego piętra czy jednego lokalu, sprawdzają się grupy mieszające regulujące temperaturę zasilania na wejściu do rozdzielacza.

Takie grupy mieszające dostępne są na rynku zarówno do instalacji grzewczych, jak i takich, które okresowo służyć mają jako chłodnicze.

Jak wyżej opisano, tak i tutaj możliwy jest wybór między stałowartościową lub zmiennowartościową regulacją temperatury. Na potrzeby regulacji temperatury systemów grzania/chłodzenia płaszczyznowego w wydzielonym lokalu może zostać zainstalowany również odrębny, pogodowy regulator grzewczy.

W przypadku zastosowania mieszającej grupy pompowej, na poszczególnych piętrach czy w poszczególnych lokalach instalowane zostają rozdzielacze z odpowiednią ilością obiegów regulowanych. Rozdzielacze wyposażone są w elementy równoważące - wkładki zaworowe lub/i przepływomierze o szerokim zakresie regulacji (przykładowo o zakresie 0-5 l/min). Na wkładkach zaworowych i/lub przepływomierzach możliwe jest wstępne określenie konkretnych przepływów odpowiednio do wymaganego zapotrzebowania na ciepło w poszczególnych pomieszczeniach.

Wkładki zaworowe umożliwiają również zamontowanie elementów wykonawczych napędów elektrycznych. Dzięki ich zastosowaniu możliwa jest indywidualna regulacja temperatury w poszczególnych pomieszczeniach. Siłowniki w takim układzie są elementami wykonawczymi. Przy pomocy odpowiednich listw zaciskowych (lub komunikacji radiowej) siłowniki zostają połączone z termostatami pomieszczeniowymi. Termostaty pomieszczeniowe mogą obsługiwać do 3-12 (w zależności od typu) siłowników.

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 82016

Elektryczne ciepło

Arkadiusz Kaliszczuk

ABC ogrzewania

● Na

co zwrócić uwagę dobierając grzejnik elektryczny? ● Jak sterować pracą elektrycznych konwektorów?

Zastosowane materiały i nowoczesne systemy sterowania sprawiają, że elektryczne grzejniki konwekcyjne stały się nie tylko bardzo trwałe, ale również wyjątkowo energooszczędne. Decydując się na elektryczne konwektory możemy z powodzeniem wykorzystać je jako zasadniczy system ogrzewczy lub jako elementy dogrzewające wybrane pomieszczenia.

Przyjęło się, że elektryczny grzejnik konwekcyjny to wolnostojące urządzenie z prostym termostatem, zazwyczaj elektromechanicznym lub nawet bez, wyposażone w wysokotemperaturową spiralę grzejną. Jednak tego typu urządzenia nie są dzisiaj rzadziej wykorzystywane do ogrzewania, a raczej pełnią rolę grzejników uzupełniających już istniejący system ogrzewczy, służąc jako koło ratunkowe w okresach przejściowych, kiedy ogrzewanie główne jeszcze nie działa.

Profesjonalne grzejniki konwekcyjne o zasilaniu elektrycznym mają postać stacjonarnych

26

urządzeń wieszanych zwykle na ścianie. Pełnią one w tym wypadku najczęściej rolę ogrzewania zasadniczego. Producenci stacjonarnych, elektrycznych grzejników konwekcyjnych wyposażają swoje produkty w doskonałe termostaty elektroniczne, pozwalające uzyskać dokładność pomiaru temperatury na poziomie 0,1°C. Grzejniki te posiadają również, w odróżnieniu od urządzeń mobilnych, niskotemperaturowy element grzejny, który nie powoduje spalania kurzu, a rozgrzewając się nie wydziela nieprzyjemnych zapachów. Temperatura elementu grzejnego nie przekracza 80°C, a temperatura powierzchni grzejnika nagrzewa się do maksymalnie 60°C. Ten poziom temperatury sprawia, że grzejniki są całkowicie bezpieczne w kontakcie ze skórą (nawet twarzy). Te parametry umożliwiają stosowanie elektrycznych grzejników konwekcyjnych nie tylko w budownictwie mieszkaniowym, ale również w budynkach użyteczności publicznej, szkołach, przedszkolach itp.

W zależności od naszych upodobań i zasobności portfela możemy, wykorzystując takie grzejniki, stworzyć całkowicie autonomiczny system ogrzewczy, który raz zaprogramowany będzie utrzymywał w każdym z pomieszczeń zadaną przez użytkownika temperaturę. Służą temu specjalne rozwiązania z zakresu sterowania. Termostaty grzejników nie tylko utrzymają najbardziej komfortową temperaturę, ale również są w stanie dostosować ją do pory dnia i nocy czy też tego, czy jesteśmy w danej chwili w mieszkaniu czy też nie.

Najbardziej zaawansowane rozwiązania z zakresu sterowania pracą elektrycznych grzejników konwekcyjnych wykorzystują do tego celu fale radiowe. Siedząc w fotelu, za pomocą przypominającego telefon komór-

www.instalator.pl

nr 82016

www.instalator.pl

Często w łazienkach, obok klasycznych konwektorów elektrycznych, wykorzystywane są suszarki do ręczników. Ten typ grzejnika ma z reguły postać rurki lub rurek z wewnętrznym elementem grzejnym i bardzo prostym termostatem. Jednak ze względu na stosunkowo małą moc i niedokładne sterowanie, nie mogą one pełnić roli ogrzewania zasadniczego naszej łazienki.

Oddzielną grupę urządzeń stanowią elektryczne, konwekcyjne grzejniki przenośne.

Posiadają mniej dokładne termostaty, wysokotemperaturowe elementy grzejne (najczęściej do 2000 W) oraz czasami możliwość skokowej regulacji mocy. Są wykorzystywane jako źródło ciepła w okresach przejściowych, gdy nie załączono jeszcze ogrzewania z elektrociepłowni lub uruchamianie systemu c.o. jest nieekonomiczne.

Decydując się na zakup elektrycznych grzejników konwekcyjnych, powinniśmy kierować się następującymi kryteriami: ● właściwym doborem mocy do zapotrzebowania na ciepło dla każdego pomieszczenia, ● jeżeli jest to możliwe z punktu widzenia nakładu środków na zakup, wybierajmy grzejniki z termostatami elektronicznymi zapewnią nam wyższy komfort i niższe zużycie energii, ● ceną - z reguły im tańsze grzejniki, tym gorsza jest ich jakość i trwałość, ● zwróćmy uwagę na okres gwarancji. Standardem są dwa lata, zdarzają się również grzejniki posiadające trzy- oraz pięcioletni okres gwarancji. Im dłuższy, tym lepszy jest grzejnik, ● stosujmy grzejniki zgodnie z zaleceniami producenta - łazienkowe do pomieszczeń o zwiększonej wilgotności, standardowe do pozostałych pomieszczeń, ● jeśli zależy nam na zdalnym sterowaniu, zapytajmy o urządzenia z modułami gsm.

Arkadiusz Kaliszczuk

27

ABC ogrzewania

kowy pilota, możemy sterować temperaturą w dowolnym pomieszczeniu naszego domu czy mieszkania.

Najnowszym trendem w sterowaniu grzejnikami konwekcyjnymi jest sterowanie za pomocą specjalnego oprogramowania dostępnego na smartfony pracujące pod kontrolą systemu Android oraz IOS. System składa się z termostatów wyposażonych w moduł gsm, do którego montuje się kartę sim, najlepiej pre paid. Po zainstalowaniu aplikacji w naszym telefonie przeprowadza się konfigurację poszczególnych grzejników, ustawiając ich parametry pracy.

Po tej operacji z dowolnego miejsca na ziemi - pod warunkiem zasięgu do sieci gsm - możemy odczytywać status każdego z grzejników, wysyłać komendy zmieniające temperaturę, czas pracy itp. Dzięki przejrzystemu układowi menu aplikacji zdalna obsługa grzejników jest bardzo intuicyjna.

Zastosowanie superdokładnych termostatów, możliwość zdalnej zmiany parametrów temperatury w zasadzie w dowolnej chwili, np. przedłużający się powrót do domu, sprawiają, że grzejniki konwekcyjne są niezwykle oszczędne, a ich wydajność sięgająca 100% pozwala na utrzymanie wysokiego komfortu cieplnego. Niecentralność instalacji grzewczej pozwala na dowolne kształtowanie temperatury w każdym z pomieszczeń, co znacząco przekłada się na obniżenie kosztów eksploatacyjnych.

Elektryczne grzejniki konwekcyjne występują również w wykonaniu bryzgoszczelnym, co umożliwia stosowanie ich w łazienkach (klasa IP24, 34). Ten typ grzejników jest nie tylko odporny na działanie pary wodnej, ale również na zachlapanie, a dzięki zaawansowanym rozwiązaniom z zakresu ochrony przeciwporażeniowej - również superbezpiecznym. Bardzo często konwekcyjne, łazienkowe grzejniki elektryczne nie wymagają uziemienia, gdyż są wyposażone w drugi stopień ochrony izolacji.

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 82016

Wymienniki płytowe

ABC ogrzewania

Krzysztof Petykiewicz Na rynku można spotkać wiele różnych konstrukcji wymienników ciepła. Ta olbrzymia różnorodność świadczy tylko o tym, że nie ma tak naprawdę wymiennika uniwersalnego. W niniejszym artykule skupię się tylko na dwóch rodzajach wymienników ciepła, najpowszechniej stosowanych w instalacjach ogrzewań wodnych budynków.

Wymiennik ciepła jest urządzeniem, którego zadaniem jest przekazywanie ciepła pomiędzy jego dwoma nośnikami, tj. substancjami będącymi w stanie ciekłym lub gazowym. Zwykle składają się z dwóch przestrzeni rozdzielonych materiałem będącym dobrym przewodnikiem ciepła. Ten materiał to zazwyczaj pakiet metalowych płyt w wymienniku płytowym lub pęczek metalowych rur w wymienniku rurowym.

Przyjrzyjmy się bliżej, czym charakteryzuje się jeden i drugi rodzaj wymiennika zdeterminowany specyfiką swojej budowy.

W płytowym wymienniku ciepła wymiana ciepła odbywa się między dwoma płynami przez ściankę specjalnie profilowanej płyty.

Budowane są jako rozbieralne (skręcane) lub nierozbieralne, lutowane (Cu, Ni) albo spawane.

Materiałem płyt może być stal nierdzewna, stal kwasoodporna, tytan, stopy tytanu i paladium, nikiel. Płyty zwykle mają wytłoczenia w kształcie litery V (tzw. jodełka). Płyty przy-

28

legające do siebie mają odwrócony wzór wytłoczeń, tworząc siatkę przecinających się kanałów, w których płynące płyny prowadzone są w przeciwprądzie. Specjalne profilowanie płyt grzewczych zapewnia przepływ o dużej turbulencji. Umożliwia to bardzo efektywną wymianę ciepła oraz zapobiega gromadzeniu się zanieczyszczeń wewnątrz wymiennika.

Zmieniając ilość płyt, typ wytłoczeń na płytach oraz układ kanałów w wymienniku, można bardzo precyzyjnie dopasować urządzenie do indywidualnych potrzeb odbiorcy.

Kiedy i gdzie stosować wymienniki płytowe?

Ze względu na kształt prostopadłościennej bryły i małe gabaryty wynikające z większego współczynnika przenikania ciepła łatwiej wkomponować jest je w ograniczoną przestrzeń zabudowy, a szczególnie w taką o niskiej wysokości.

Ich zaletą jest łatwy montaż i demontaż ze względu na położenie wszystkich króćców przyłączeniowych z jednej strony i w jednej płaszczyźnie. Wymienniki te łatwo czyści się chemicznie, a skręcane są również mechanicznie. Charakteryzują się wysoką odpornością na zmiany ciśnienia i temperatury dzięki dużej elastyczności jako konstrukcja cienkościenna.

W wymiennikach płytowych istnieje możliwość szybkiego wykrycia wycieków. W razie wycieku nie następuje mieszanie wymieniających ciepło płynów. Spełniają one najostrzejsze normy higieniczne. Wymienniki płytowe charakteryzują się właściwościami samoczyszczącymi wynikającymi z większej turbulizacji przepływu i braku stref martwych w przepływie. Łatwo i precyzyjnie można zmieniać powierzchnię wymiany ciepła przez dodanie lub odjęcie płyt.

Dzięki małej pojemności cieplnej materiału wymiennika, małej grubości przegród duża

www.instalator.pl

nr 82016

www.instalator.pl

Świetnie nadają się do wymiany ciepła pomiędzy płynami o dużej różnicy pojemności cieplnej lub o dużej różnicy gęstości. Mogą być stosowane w instalacjach o dynamicznej charakterystyce pracy, lecz ze względu na większą pojemność w przestrzeni płaszcza i gradację o wielokrotność pojemności pojedynczego modułu zmiana temperatury wykazuje większą inercję niż w wymiennikach płytowych. Wymienniki rurowe są idealnym rozwiązaniem w systemach parowych. Dobrze sprawują się też w systemach, gdzie występuje zmiana stanu skupienia jednego z płynów (skraplacz, parownik), jak też kiedy występuje nieduża różnica temperatur pomiędzy płynami wymieniającymi ciepło (rura w rurze).

Duże przekroje kanałów (rurek) zapewniają wymiennikowi rurowemu odporność na zanieczyszczenia stałe unoszone w płynie. Jednak w przestrzeni płaszcza, ze względu na mniejszą prędkość przepływu, może następować naturalne wytrącanie i zaleganie zanieczyszczeń w dolnej części. W przypadku pęknięcia rurki w prosty sposób można ją zaślepić w dnach sitowych i awaryjnie eksploatować jeszcze wymiennik o nieco zmniejszonej powierzchni wymiany ciepła. Wymienniki rurowe, ze względu na łatwiejszą technologię wykonania, są atrakcyjniejsze cenowo.

Na zakończenie chcę zaznaczyć, że oba rodzaje wymienników, zarówno płytowe, jak i rurowe, stosowane są z powodzeniem w instalacjach centralnego ogrzewania, podgrzewu ciepłej wody użytkowej, w systemach ogrzewania słonecznego, geotermicznego, wymiany ciepła w procesach przemysłowych, jako skraplacze i parowniki w pompach ciepła i ochładzaczach cieczy, w przemysłowych instalacjach chłodzących (chłodnice olejowe) oraz chłodnictwie. Dlatego wybór konkretnego rodzaju wymiennika powinien być dobrze przemyślany i przeanalizowany pod kątem wykorzystania istotnych dla użytkownika cech wymienników.

Krzysztof Petykiewicz

29

ABC ogrzewania

jest dokładność w ustalaniu temperatur pracy.

Wymienniki płytowe charakteryzują się dużą dynamiką pracy. Temperatura płynu ogrzewanego zmienia się niemal natychmiast ze zmianą przepływu lub temperatury płynu grzewczego.

Dlatego wymienniki te świetnie sprawdzają się w przepływowych podgrzewaczach ciepłej wody użytkowej lub nowoczesnych pompowych instalacjach ogrzewania o małej pojemności.

W wymienniku rurowym (np. rura w rurze) lub płaszczowo-rurowym (np. JAD) wymiana ciepła odbywa się między dwoma płynami przez ściankę, którą jest powierzchnia rury lub pęczku rurek wewnątrz płaszcza stanowiącego korpus wymiennika. Rurki wymiennika rurowego mogą być wykonane z miedzi, mosiądzu, stopów CuNi, stali nierdzewnej, kwasoodpornej, tytanu. To samo dotyczy płaszcza i głowicy. Króćce przyłączeniowe, znajdujące się po obu stronach głowicy, wykonywane są ze stali nierdzewnej, tytanu lub stali węglowej.

Wymienniki rurowe budowane są jako jednolub wieloelementowe. Różnorodność typów pozwala na dobór wymienników w szerokim zakresie ciśnień, temperatur i przepływów.

Kiedy i gdzie stosować wymienniki rurowe?

Dzięki montażowi wymienników w pozycji pionowej wymienniki rurowe oszczędzają miejsce, pod warunkiem, że wysokość miejsca zabudowy będzie odpowiednia do doprowadzenia przewodów rurowych pod króćce wymiennika.

Powierzchnię wymiany można zmieniać przez dobudowywanie kolejnych wymienników, ale nie tak łatwo i precyzyjnie jak w wymiennikach płytowych. Budowa modułowa wymusza stosowanie uszczelek na połączeniach modułów, które ulegają procesom degradacji i starzenia (najsłabszy element sytemu). Pojedyncze moduły są nierozbieralne, stąd można je czyścić tylko chemicznie. Wymienniki te dobrze znoszą duże różnice ciśnień po obu stronach przegrody.

Wytrzymują uderzenia hydrauliczne. Charakteryzują się dużą logarytmiczną różnicą temperatur i różną drogą czynnika po obu stronach.

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 82016

Korzystny granulat

Henryk Gogolok

ABC ogrzewania

● Czym

jest pelet? ● W jakich kotłach spala się pelet? ● Jakie są zalety kotłów na pelety?

Każdy instalator spotkał się z zapytaniami klientów o kotły na pelety. Mieszkańcy domów jednorodzinnych pytają o koszty ogrzewania peletami, o rodzaje kotłów i palników, jak i o wygodę, czystość czy czas bezobsługowości.

Każdy klient porównuje ogrzewanie na pelety z innymi sposobami ogrzewania (węgiel, węgiel-ekogroszek, olej, gaz, drewno itp.).

Jak to jest z tymi kotłami na pelety? Należy zacząć od samego paliwa - pelety (ang. pellets) to granulat o średnicy 6-8 mm, który można podzielić na dwa rodzaje: pelety przemysłowe i pelety wysokiej jakości. ● Pelety przemysłowe mogą być robione z wielu surowców: drewna zanieczyszczonego lakierami i piaskiem, słomy, miskanta, słonecznika, suszu jabłkowego itp. Są spalane przez dużych odbiorców ciepła - elektrownie

30

czy elektrociepłownie. Mają gorsze parametry spalania i są zazwyczaj dużo tańsze niż pelety wysokiej jakości. Generalnie nie nadają się do spalania w kotłach dedykowanych do domów jednorodzinnych. ● Pelety wysokiej jakości (opisane certyfikatami DINplus lub ENplus A1) to pelety z czystego drewna, które nie zawierają żadnych dodatków typu piasek, lakiery, farby itp. Z punktu widzenia użytkownika domu jednorodzinnego charakteryzują się wysoką wartością opałową i niską zawartością popiołu (0,3-0,5%) oraz, co może najważniejsze, popiół nie spieka się do postaci twardych bryłek zalegających na palniku. Pelet taki jest zazwyczaj znacząco droższy od peletu przemysłowego, ale w zamian klient nie ma problemów z funkcjonowaniem kotła i spala go znacznie mniej.

Analogicznie do paliwa samochodowego - lepiej wlać dobrej jakości i nie mieć problemów niż tańsze, które wywołuje wiele skutków ubocznych.

Skoro już zaakceptujemy, że należy palić peletami o odpowiedniej jakości, możemy rozglądać się za bardzo ciekawymi piecami/kotłami na pelety. Tutaj znowu możemy dokonać podziału na kotły multipaliwowe, które oprócz peletów spalają różne inne paliwa (kawałki drewna, węgiel), jak i takie, które są przeznaczone do peletu.

Tak jak z samochodami - nie ma takiego, który byłby najlepszy - trzeba sobie dopasować do swoich oczekiwań i możliwości.

Kotły spalające wiele paliw, w zamian za to, że umożliwiają spalanie różnych paliw, wymagają większej obsługi i zazwyczaj cechują się mniejszą efektywnością. Oznacza

www.instalator.pl

nr 82016

www.instalator.pl

glądania palnika. Popielnik opróżniany jest dopiero po skończonym sezonie grzewczym.

Automatyka kotłów na pelety śledzi temperaturę zewnętrzną i, w przypadku konieczności grzania, rozpala i ustawia palnik na wymaganą moc, modulowaną w zależności od chwilowego zapotrzebowania. Modulacja mocy daje szereg korzyści zarówno dla użytkownika (optymalizacja kosztów) jak i samego urządzenia (minimalna ilość zapłonów, wysoka sprawność, brak przegrzewów itp.).

Bardzo istotny jest fakt, że dobre kotły peletowe doskonale dopalają gaz drzewny wydobywający się w procesie spalania drewna.

Mówi się o dyszach powietrza pierwotnego (napowietrzanie żaru) jak i o dyszach powietrza wtórnego (dopalanie gazu). Bardzo wielu użytkowników kotłów na ekogroszek zraziło się do peletu poprzez eksperymenty z paleniem w tych kotłach peletu. Palniki typowe dla ekogroszku nie są wyposażone w dysze dopalające gaz drzewny. W efekcie drogocenna energia nie jest odpowiednio spalona i wykorzystana. Można wręcz powiedzieć, że ulatuje w komin.

Spotyka się też klientów, którzy opalają już domy peletami, jednak nie osiągają satysfakcjonujących wyników spalania ze względu na źle dobrany kocioł (zbyt duża moc) lub po prostu źle ustawione parametry spalania. Najczęściej wynika to z faktu braku odpowiedniego serwisu ze strony sprzedawcy kotła, któryby należycie uruchomił kocioł i przeszkolił użytkownika.

Objawami złej pracy palnika są niespalone pelety w popielniku, osmolony wymiennik, zbyt gorący komin (zbyt duża strata kominowa) itd. Odpowiednio wyregulowany kocioł może dać bardzo imponujące rezultaty. Na przykład nowy dom o powierzchni 180 m2 można ogrzać 3-3,5 tonami peletu (cały sezon grzewczy).

Henryk Gogolok

31

ABC ogrzewania

to, że klient będzie musiał spędzić więcej czasu w kotłowni i więcej zapłacić za ogrzanie swojego domu. Z kolei kotły dedykowane do peletu, dzięki mechanizmom automatycznego czyszczenia wymiennika (wewnętrznej powierzchni stalowej kotła), palnika, a nawet wybierania popiołu, spalają tylko pelety, ale bardziej efektywnie i wygodnie. Stale czyszczony kocioł uzyskuje lepsze parametry spalania. Klient zapłaci mniej za sezon grzewczy i jednocześnie nie musi czyścić kotła, a więc nie ubrudzi się i nie traci czasu.

Najczęściej spotykany model domu opiera się na nowoczesnym samoczyszczącym się kotle peletowym oraz klasycznym kominku na drewno. Takie połączenie daje maksymalny komfort, najniższe zużycie paliwa i alternatywne spalanie drewna - w kominku.

Obecnie wszystkie nowoczesne kotły na pelety posiadają automatyczny zapłon palnika, co doskonale spisuje się w cieplejsze dni, w szczególności latem - kocioł po nagrzaniu obwodów grzewczych czy c.w.u wygasza się, nie doprowadzając do przegrzewów i niepotrzebnego zużycia peletu.

Dodatkową zaletą kotłów na pelety jest możliwość przyłączenia zbiorników na paliwo o różnej wielkości i kształcie. Mogą to być małe zbiorniki wbudowane w kocioł, większe blaszane wolnostojące o pojemności do 500 kg, jak i jeszcze większe drewniane lub tekstylne o pojemności do kilkunastu ton.

Użytkownicy doceniają fakt, że ogrzewanie na pelety jest bardzo tanie, a samo paliwo bardzo czyste. Pelety można z powodzeniem wziąć do ręki bez obaw o zbrudzenie się, tak jak to ma miejsce przy węglu czy oleju opałowym.

Dla wymagających klientów dostępne są również kotły z pneumatycznym załadunkiem peletu (od silosa do kotła) oraz z mechaniczną kompresją popiołu, co ogranicza obsługę jedynie do napełnienia silosa i okresowego do-

ABC Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 82016

Uzdatnianie wody

ABC instalacji wodociągowej

Sławomir Lasek ● Czym

jest domowa stacja uzdatniania wody? ● Co wchodzi w jej skład? ● Czym jest transmisja wody? ● Jakie są rodzaje filtrów?

Woda wodociągowa jest uzdatniana i przesyłana setkami kilometrów rur. Niestety na drodze przesyłu mogą występować lokalne awarie rurociągów inicjujące zanieczyszczenie wody, która trafia do naszych punktów poboru. W przypadku zanieczyszczeń bakteriologicznych sprawa jest o tyle poważna, iż nawet stacje uzdatniania nie zawsze radzą sobie z nagłym wzrostem zanieczyszczeń bakteriami, a czas usunięcia ich i przepłukania instalacji może trwać nawet kilka dni.

Dużą grupę stanowią także lokalne lub indywidualne ujęcia wody. Woda dostarczona z indywidualnych studni głębinowych, jak i studni tradycyjnych, nie jest w żaden sposób uzdatniana i tak naprawdę nikt nie wie, co dokładnie w takiej wodzie

32

się znajduje. Jeżeli nawet użytkownik takiej studni wykonuje dokładne badania jakości wody, to zazwyczaj jest to robione na początku eksploatacji studni, a później raz w roku, co kilka lat lub... w ogóle. Teoretycznie aby dobrze monitorować jakość wody, należałoby wykonywać badania codziennie. Badania takie są jednakże kosztowne i często nawet niemożliwe do wykonania z taką częstotliwością. Dlatego ważne jest, aby każdy z użytkowników sam zadbał o jakość spożywanej wody w gospodarstwie domowym. Jak to zrobić?

Na przykład zamontować domową stację uzdatniania wody.

Domowe stacje uzdatniania wody mogą być bardzo skomplikowane i drogie albo proste w budowie i tanie - wszystko w zależności od tego, jakie parametry fizykochemiczne czy bakteriologiczne chcemy poprawić oraz jakim budżetem dysponujemy. Dlatego najważniejszą czynnością do wykonania przed przystąpieniem do zakupu stacji uzdatniania wody jest przeprowadzenie badania własności fizykochemicznych i bakteriologicznych wody, a dopiero na podstawie tych badań dalsze dobieranie i instalowanie odpowiednich urządzeń uzdatniających lub filtrujących.

Najprostsze zestawy filtrujące powinny składać się z filtracji mechanicznej i fizykochemicznej, na przykład: ● Filtry mechaniczne usuwające cząstki stałe, takie jak drobny piasek, rdza, muł, osad - są to proste i tanie wkłady filtrujące PP, sznurkowe; ten rodzaj filtrów przyczynia się nam do zmniejszenia osadów, a co za tym idzie - do zmniejszenia moż-

www.instalator.pl

nr 82016

www.instalator.pl

dynku, to moc lampy jest dobierana na podstawie obliczeń maksymalnej możliwej ilości przepływającej wody, oczywiście przy założeniu, iż wszystkie baterie i punkty czerpalne wody są całkowicie otwarte i jednocześnie włączone. Są to lampy mające moc od 35 do 100 W. Jednak im większa moc, tym lampa jest większa, a co za tym idzie - zestaw też zajmuje dużo miejsca i jest coraz bardziej kosztowny, również w eksploatacji.

Prostsze zestawy, niewymagające obliczeń maksymalnych przepływów, są montowane zaraz pod punktem poboru wody do picia, na przykład w kuchni pod zlewozmywakiem, i filtrują oraz dezynfekują tylko wodę kierowaną dla tego punktu lub są połączone ze specjalną baterią sanitarną, która ma dwa niezależne kanały przepływowe - jeden dla wody pitnej przefiltrowanej, a drugi dla wody używkowej, np. do mycia. Typowy zestaw z lampą małej mocy (do 20 W) jest tak zaprojektowany, aby woda wypływała z ściśle ustalonym przez producenta przepływem zależnym od mocy zastosowanej lampy UV. Ważną sprawą dla skuteczności działania lampy UV jest tak zwana transmisja wody (T), która określa, ile promieniowania przechodzi przez warstwę wody o określonej grubości - potocznie można to określić jako klarowność bądź też mętność wody. Im woda jest bardziej zanieczyszczona mechanicznie (mętna), tym transmisja jest mniejsza. Dla przykładu: woda zdemineralizowana ma transmisję UV T 1 cm = 98%. Dla typowych zestawów z lampą UV wartość T 1 cm nie powinna być mniejsza niż 95%, gdyż właśnie dla takich wartości przeprowadza się badania skuteczności sanitacji wody przy użyciu lamp UV. Aby zapewnić takie parametry, należy umieszczać przed lampą UV sprawne filtry

33

ABC instalacji wodociągowej

liwości uszkodzenia elementów instalacji sanitarnej. Jest też bardzo ważnym elementem w przypadku stosowania bakteriobójczych lamp UV. ● Filtry węglowe absorbują substancje pochodzenia organicznego, poprawiają smak wody, usuwają chlor i jego związki, które są używane w większości stacji uzdatniania wody. ● Filtry żywiczne usuwają azotany (czyli pochodne środków ochrony roślin), zmniejszają zawartość jonów wapnia i magnezu, które odpowiadają m.in. za twardość wody.

Dla naszego zdrowia najgroźniejsze są bakterie i wirusy, których nie zatrzymamy zwykłymi filtrami mechanicznymi. Wtedy z pomocą przychodzą nam specjalnie wykonane zestawy UV, których głównym elementem jest lampa o odpowiedniej mocy, emitująca bakteriobójcze promieniowanie ultrafioletowe.

Dezynfekcja wody do picia promieniami UV jest procesem fizycznym, wykonywanym bez udziału środków chemicznych czy innych dodatków aplikowanych do wody. Najważniejszą zaletą promieniowania ultrafioletowego jest jego zdolność do likwidacji mikroorganizmów, takich jak bakterie, wirusy i grzyby, a także, co jest bardzo ważne w przypadku dezynfekcji wody. Nie następują przy tym zmiany właściwości fizykochemicznych wody. Likwidacja tych mikroorganizmów nie polega tak jak niektóre metody na ich wyłapaniu i nieprzepuszczeniu dalej, ale na wniknięciu w ich strukturę DNA i całkowitej likwidacji.

Tak więc za pomocą promieniowania UV likwidujemy niepożądane mikroorganizmy bez aplikacji jakichkolwiek potencjalnie szkodliwych dodatków i bez usuwania drogocennych minerałów i związków, które znajdują się już w wodzie.

Jeżeli chcemy dezynfekować wodę użytkową lampą UV na wejściu do bu-

ABC Magazynu Instalatora

ABC instalacji wodociągowej

ABC Magazynu Instalatora

nr 82016

mechaniczne o zdolności filtracyjnej co najmniej na poziomie 5 µm. Zaniedbania w prawidłowej konserwacji filtrów prowadzą bezpośrednio do spadku transmisyjności (wzrostu mętności) i uniemożliwiają prawidłowe oddziaływanie promieni UV na wszystkie mikroorganizmy w przepływającej wodzie. Krótko mówiąc, zestaw przestaje skutecznie działać.

Należy także pamiętać, że lampy UV mają zazwyczaj trwałość około 1 roku ciągłej pracy, tak więc należy je bezwzględnie wymieniać po upływie takiego okresu.

Dodatkowo można zastosować elektrozawory, które w połączeniu ze sterownikiem zamykają automatycznie przepływ w przypadku zaniku napięcia do lampy lub spalenia się lampy UV. Typowe czynności konserwacyjne lub montażowe są na tyle proste, iż nie jest bezwzględnie konieczne angażowanie specjalistycznych firm do wymiany lampy UV czy montażu zestawu przy punkcie poboru.

W przypadku omawiania sposobów eliminacji zagrożeń spowodowanych obecnością bakterii lub wirusów z wody użytkowej należy także wspomnieć o tzw. odwróconej osmozie, również cieszącej się dość dużą popularnością. Metoda ta polega w skrócie na odseparowaniu na poziomie molekularnym (lub jonowym) wody i rozpuszczonej w niej substancji za pomocą specjalnych membran. Metoda ta całkowicie oddziela wszelkie zanieczyszczenia, ale także demineralizuje wodę, przez co woda nie zawiera już żadnych naturalnych minerałów, co może mieć negatywny skutek na zdrowie użytkownika. Z tego powodu

konieczne jest stosowanie specjalnych dodatkowych wkładów mineralizujących wodę. Wspomniana metoda działa jedynie na zasadzie mechanicznej i nie jest metodą bakteriobójczą jak promieniowanie UV, w zależności od wybranego zastosowania dość kosztowna i wymagająca odpowiedniego ciśnienia wody do prawidłowego zadziałania.

Każda z metod uzdatniania i dezynfekcji wody ma swoje zalety i wady. Najważniejszą sprawą jest, aby na samym początku dokładnie przebadać, jaką wodą dysponujemy, a dopiero na podstawie analizy otrzymanych wyników zwrócić się do specjalistów o pomoc w doborze metod filtracji i dezynfekcji, tak aby nasze domowe stacje uzdatniania nie tylko dawały nam czystą, ale również zdrową wodę, zawierającą konieczne minerały i związki. Na koniec należy wspomnieć, że im więcej wkładów, filtrów i dozowników i elementów pośrednich mających stały kontakt z przepływającą wodą pitną, tym więcej potencjalnych zagrożeń płynących z ewentualnego rozpuszczania się i przenikania do wody substancji niewiadomego pochodzenia. Dlatego bardzo ważnym elementem finalnie wybranej inwestycji w zdrowie i bezpieczeństwo jest wybieranie tylko takich produktów, które zostały dokładnie przebadane i posiadają atesty świadczące o jakości (zarówno produktu, jak i wody zeń uzyskanej), dopiero następnym krokiem może być analizowanie ceny dostępnych na rynku urządzeń.

Sławomir Lasek

Czy jesteś już naszym fanem na Facebooku? www.facebook.com/MagazynInstalatora 34

www.instalator.pl

nr 82016

ABC Magazynu Instalatora

Ogólnopolskie, kompleksowe szkolenie dla monterów sieci, instalacji i urządzeń sanitarnych. Termin: 24.094.12.2016 (6 zjazdów). Tematyka: kurs mistrzowski, kurs energetyczny w zakresie grup I, II, III, kurs lutowania ręcznego. Dodatkowo kurs przygotowawczy do egzaminu na uprawnienia budowlane w terminie 7-12.11.2016. Kontakt: 12 289 04 05, 12 288 33 95, anna.gawel@csz.pl Szkolenia oraz warsztaty praktyczne Junkers prowadzone są w Centrach Szkoleniowych w Warszawie i Poznaniu oraz w Regionalnych Centrach Serwisowych Junkers w Krakowie, Opolu, Rzeszowie, Kielcach, Gdańsku, Olsztynie i Lublinie. Szkolenia autoryzacyjne są organizowane dla firm handlowych, instalacyjnych, serwisowych oraz projektowych. Szczegółowy terminarz: www.szkolenia-junkers.pl/szkolenia.htm

Tematyka: zagadnienia dotyczące wykorzystania nowoczesnych rozwiązań z zakresu techniki grzewczej. Warunkiem wzięcia udziału w kursie jest przesłanie dokumentów firmy lub wypełnionej ankiety (www.wolf-polska.pl). Miejsce: Sokołów, Wrocław.

Szczegółowe informacje: serwis@wolf-polska.pl, 22 720 69 01.

Szkolenia oraz warsztaty praktyczne prowadzone są w czterech Centrach Szkoleniowych Buderus w: Warszawie, Tarnowie Podgórnym, Czeladzi i Gdańsku. W każdej chwili można zapisać się na szkolenie u lokalnego doradcy techniczno-handlowego. Szczegóły na: www.buderus.pl/o-nas/szkolenia/ Firma Pentair Thermal Management Polska Sp. z o.o. prowadzi bezpłatne szkolenia dla autoryzowanych instalatorów Raychem z zakresu ogrzewania podłogowego oraz instalacji grzewczych do ochrony dachów i rynien w warunkach zimowych. Zdobycie „Certyfikatu PRO Raychem” upoważnia do udzielania przedłużonej gwarancji producenta. Kontakt: 800 800 114, www.ciepla-podloga.pl

www.instalator.pl

35

Szkolenia

Tematyka: systemy ogrzewania podłogowego, regulacja hydrauliczna i podpionowa, ogrzewanie ścienne, termostatyka, projektowanie instalacji w budynkach wysokościowych, kotłownie na biomasę.

Kontakt: centrala@herz.com.pl, tel. 12 289 02 20. Prosimy o potwierdzenie uczestnictwa.