Poradnik ABC Magazynu Instalatora 9/2018

2018

● Złączki ● Wentylacja

łazienki ● Zawory termostatyczne ● Pompy ciepła ● Ogrzewanie elektryczne ● Cyrkulacja w instalacji ● Szkolenia

nr 92018

Spis treści Pewne złączki - 4 Comap - 7 Viega - 8 Gebo - 10 Powietrze w hodowli - 12 Tania regulacja - 15

Spis treści

Powietrze i woda - 16 Cyrkulacja w budynku - 18 Powietrze w łazience - 20 Mieszanie w instalacji - 22 Ogrzewanie antyoblodzeniowe - 24

ISSN 1505 - 8336

Szkolenia - 27

nakład: 11 015 egzemplarzy

Praktyczny dodatek „Magazynu Instalatora“

Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4.

Redaktor naczelny Sławomir Bibulski Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski kom. +48 501 67 49 70, (redakcja-mi@instalator.pl) Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41.

Ilustracje: Robert Bąk Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

www.instalator.pl

ABC Magazynu Instalatora

nr 92018

ABC połączeń w instalacjach rurowych

Pewne złączki Każdy system instalacyjny musi mieć złączki odpowiednie do danego typu rur wykonanych z różnych materiałów. Większość producentów systemów instalacyjnych bazujących na rurach wielowarstwowych projektuje odpowiedni kształt złączek do swojego systemu. W ofercie jednego producenta może znajdować się kilka typów złączek przeznaczonych do różnego rodzaju mediów oraz te dedykowane do konkretnego systemu instalacyjnego, bazującego na różnych rodzajach rur wielowarstwowych.

Złączki do rur z polipropylenu (PP-R) tzw. statystycznego, wykonane z tego samego materiału, łączy się za pomocą zgrzewania (mufowego, elektrooporowego lub doczołowego).

Większe średnice tych rur mogą być łączone za pomocą połączeń kołnierzowych wykonanych z metalu. W systemach bazujących na rurach PCV i CPVC stosuje się najczęściej złączki z tego samego materiału, które łączy się za pomocą kleju agresywnego. Przy większych średnicach rur można również stosować złączki metalowe. Większość rur polietylenowych do wody łączy się za pomocą złączek skręcanych, wykonanych z polipropylenu (za pomocą klucza hakowego lub klucza z paskiem skórzanym). Szczelność połączenia w tego typu złączkach uzyskuje się za pomocą oringu, zaciskanego na obwodzie rury za pomocą specjalnego przeciętego pierścienia z tworzywa sztucznego Złączki mogą być wykonane z różnych materiałów, odpowiednio dobranych do transportowanego przez nie medium. W jednym systemie bazującym na rurze podstawowej, np. z polietylenu sieciowanego, możemy więc mieć złączki z: tworzywa sztucznego (PPSU) lub PVDF, mosiądzu, mosiądzu pokrytego warstwą niklu, z mosiądzu pokrytego

4

warstwą cyny, mosiądzu odpornego na odcynkowanie, stali nierdzewnej lub brązu. ● Jak dobierać złączki?

To projektant instalacji, który jest odpowiedzialny za jakość użytych w projekcie materiałów, dobiera odpowiedni rodzaj złączek do rur, tak aby zapewnić najwyższą trwałość instalacji oraz nie dopuścić do zanieczyszczenia wtórnego wody wodociągowej w instalacji wewnątrz budynku. Powinien to być system instalacyjny jednego producenta.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 6 listopada 2008 r., zmieniającym dyrektywę w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (dział IV wyposażenie techniczne budynków, rozdział 1: Instalacje zimnej i ciepłej wody, § 113 p. 6): „Wyroby zastosowane w instalacji wodociągowej powinny być dobrane z uwzględnieniem korozyjności wody, tak aby nie następowało pogarszanie jej jakości oraz trwałości instalacji, a także aby takich skutków nie wywoływało wzajemne oddziaływanie materiałów, z których wykonano te wyroby”.

Poprawna instalacja powinna być wykonana z materiału jednorodnego. Nie należy stosować do budowy rurociągów zbyt wielu różnych materiałów (w tym złączek wykonanych z różnych materiałów). Zastosowanie złączek ocynkowanych wewnątrz instalacji wykonanej z miedzi na pewno doprowadzi do szybkiej korozji złączek ocynkowanych w instalacji (korozja elektrochemiczna). Instalację wykonaną z rur stalowych można połączyć z nowo budowaną instalacją za pomocą złączek z brązu i uszczelnionych w miejscu połączenia taśmą teflonową. Należy jednak bezwzględnie

www.instalator.pl

nr 92018

www.instalator.pl

Magazynu Instalatora

towane do instalacji z rur stalowych produkowane są w zakresie średnic 10-100 mm.

Coraz częściej (ze względu na odporność na korozję) instalacje wykonywane są z polietylenu sieciowanego lub z polipropylenu oraz PCV i CPVC. Uzupełnieniem bardzo bogatej oferty rynkowej materiałów instalacyjnych są rury i złączki miedziane, ze stali odpornej na korozję oraz przewody ze stali węglowej. Rury miedziane można łączyć za pomocą złączek lutowanych lutem miękkim lub twardym, złączek ,,na wcisk” oraz złączek kielichowych zaprasowywanych, wyposażonych w o-ring uszczelniający. Rurociągi ze stali szlachetnej, a także ze stali węglowej łączy się najczęściej za pomocą złączek zaprasowywanych. ● Przedwczesna korozja rur i złączek żeliwnych ocynkowanych Z przeprowadzonych badań dla rur ze stali ocynkowanej wynika, że w temperaturze do 50ºC cynk na powierzchni wewnętrznej przewodu tworzy warstwę, która przyczepiając się do metalu, ma działanie ochronne przed korozją. Powyżej temperatury wody wynoszącej 55ºC warstwa cynku odspaja się, staje się luźna i ziarnista, co powoduje pogorszenie ochrony stali przed korozją. W temperaturze 60-70ºC następuje zmiana biegunowości osłabiająca ochronną powłokę cynkową. Stal węglowa pokryta warstwą cynku oraz łączniki ocynkowane nie gwarantują instalacjom odpowiedniej trwałości. Jej żywotność szacunkowo określa się na 15 lat. Podniesienie temperatury wody ciepłej w nowo budowanych instalacjach - zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury zawartym w Dzienniku Ustaw nr 75 z dnia 12 kwietnia 2002 roku w punkcie poboru do temperatury minimalnej 55ºC i maksymalnej 60ºC oraz krótkotrwale do 70ºC całkowicie eliminuje rury stalowe ocynkowane oraz złączki żeliwne ocynkowane w instalacjach ciepłej wody użytkowej. Stalowych rur i łączników ocynkowanych nie należy stosować w instalacjach ogrzewczych.

5

ABC połączeń w instalacjach rurowych

przestrzegać zasady, aby za instalacją wykonaną z miedzi (idąc w kierunku przepływu wody) nie montować złączek żeliwnych ocynkowanych. Podczas prac remontowych w instalacji wodociągowej z rur stalowych ocynkowanych i podłączania się do niej przewodami z rur miedzianych, należy bezwzględnie stosować złączki wykonane z brązu z zastosowaniem do uszczelnienia połączenia gwintowanego taśmy teflonowej (jest to tzw. przekładka dieelektryczna). W przypadku użycia złączek mosiężnych do budowy instalacji i łączenia rur wielowarstwowych rozprowadzających wodę gazowaną, na pewno po niedługim czasie zostaną one uszkodzone z powodu kwasu węglowego, który będzie się wytrącał w instalacji. ● Rury Bazowym materiałem w instalacjach jest rura. Do niedawna większość instalacji wykonywana była z rur stalowych ocynkowanych.

Stalowe rury instalacyjne mogą być lekkie, średnie lub ciężkie. Różnią się grubością ścianek, mając jednocześnie tę samą średnicę zewnętrzną, a tym samym różne dopuszczalne wartości ciśnień roboczych. Rury stalowe do budowy instalacji wodociągowych, w celu zabezpieczenia ich przed korozją, powleka się na zewnątrz i od wewnątrz ochronną warstwą z cynku. Do połączenia rur stalowych stosujemy połączenia gwintowane stałe i rozłączne. Koniec rury nacina się gwintem rurowym stożkowym. Do łączenia stosowane są złączki wyposażone w gwint rurowy cylindryczny. Aby uzyskać szczelne połączenie, pomiędzy oba gwinty należy nanieść materiał uszczelniający (włókna konopne lub lniane nawilżone pastą do gwintów lub pokostem).

Do uszczelniania połączeń gwintowanych metalowych można również zastosować inne materiały, np. taśmę teflonową lub klej anaerobowy. W miejscach, gdzie instalacja ma być rozłączna, należy stosować dwuzłączki (śrubunki, holendry). Rury i kształtki gwin-

ABC

ABC połączeń w instalacjach rurowych

ABC Magazynu Instalatora

nr 92018

Jako przykład podam, że nie powinno się stosować złączek stalowych ocynkowanych za i wewnątrz instalacji wykonanej z miedzi, gdyż może to doprowadzić w bardzo krótkim czasie do korozji tych złączek, a tym samym do pogorszenia jakości przepływającej wody. Niedopuszczalne jest również stosowanie złączek stalowych ocynkowanych w instalacjach ogrzewczych pracujących w wysokich temperaturach, w których zastosowano kotły na paliwo stałe.

Niektórzy producenci proponują instalatorom grupy pompowe do instalacji ogrzewczych, wyposażone w pompę i zawór różnicowy, skonstruowane z rur i złączek ocynkowanych. Tego typu zestawy powinny być wykonane z rur i złączek stalowych czarnych (nie ocynkowanych).

Ten błąd instalatorzy popełniają bardzo często i instalują takie konstrukcje.

Do łączenia czarnych rur stalowych nie stosowano dotąd praktycznie innej metody niż spawanie. Dzięki systemowi jednej z niemieckich firm, technika połączeń zaprasowywanych wkracza również do instalacji z rur stalowych, wnosząc ze sobą liczne zalety.

Technika zaprasowywania na zimno jest nie tylko bezpieczniejsza i prostsza, lecz również ekonomiczna. W porównaniu ze spawaniem, czas montażu instalacji przy użyciu tego systemu skraca się do 60%. Również inne metody, w tym połączenia gwintowe czy rowkowane, nie są w stanie konkurować z techniką zaprasowywania na zimno. ● Połączenia rur z tworzyw sztucznych Jeżeli w przewodach z polietylenu ma być rozprowadzana woda gazowana, w której znajdować się będzie rozpuszczony dwutlenek węgla, to do budowy instalacji projektant powinien zastosować złączki z tworzywa sztucznego, np. z PVDF, a nie te wykonane z metalu. W przypadku instalacji technologicznych w zakładach produkcyjnych stosowane są złączki specjalistyczne. Ciekawym przykładem są złączki Clamp. Mogą być one wyposażone w trzy rodzaje uszczelek.

6

Materiał, z którego są wykonane to: Viton, EPDM lub silikon. Ciekawym rozwiązaniem w instalacjach technologicznych są złączki gwintowane ze stali kwasoodpornej z naniesioną na gwint powłoką z PTFE. Takie rozwiązanie pozwala na wyeliminowanie zatarcia w miejscu połączenia. Olej, woda zimna i gorąca, a także chemikalia pracujące w zakresie temperatur od -50 do +150°C, nie powodują zmian w powłoce z PTFE. Producenci systemów instalacyjnych z tworzyw sztucznych gwarantują wieloletnią wytrzymałość rur i złączek. Jednak większość informacji technicznych na temat odporności chemicznej dotyczy tylko rur, a nie złączek.

W każdym systemie instalacyjnym miejsce połączenia przewodów jest najsłabszym ogniwem. Producenci dokładają wielu starań, aby złączki dostarczane wraz z rurami były niezawodne i gwarantowały absolutną szczelność. Najbardziej popularnym materiałem, z którego obecnie wykonuje się instalacje wewnętrzne, jest polietylen sieciowany z wkładką aluminiową. Najtańsze i najprostsze w montażu do tego typu materiału są złączki wykonane z mosiądzu pokrytego warstwą niklu z pierścieniem przeciętym. Są to tak zwane złączki skręcane za pomocą kluczy nastawnych. Składają się one z korpusu, przeciętego pierścienia sprężystego, nakrętki z gwintem oraz przekładki dieelektrycznej.

Dla zapewnienia szczelności, w korpusie złączki umieszczona jest jedna lub dwie uszczelki z EPDM. Uszczelnienie połączenia uzyskuje się poprzez zakręcenie nakrętki i zaciśnięcie pierścienia na korpusie złączki.

Nowe zalecenia DVGW sugerują producentom wytwarzanie złączek mosiężnych pokrytych warstwą cyny. Duża część populacji uczulona jest na powłokę chromowo-niklową, którą pokryte są galwanicznie złączki. Powłoka cynowa nie powoduje uczuleń.

Andrzej Świerszcz

www.instalator.pl

nr 92018

ABC Magazynu Instalatora

Comap

rametrów technicznych należy kontaktować się z producentem.

W złączkach zaprasowywanych, oferowanych w SKINPress, zastosowano pierścień VisuControl pozwalający na łatwą i szybką ocenę, czy dokonano zaprasowania. W przypadku złączki mosiężnej, jak i wykonanej z PPSU, zastosowano specjalną ochronę o-ringu, która minimalizuje ryzyko uszkodzenia elementu uszczelniającego w czasie wprowadzania rury w złączkę.

Kolejnym bardzo ważnym atutem złączki jest korpus wykonany z cynowanego mosiądzu.

Cynowanie zabezpiecza korpus złączki przed korozją, która mogłaby pojawić się przy kontakcie mosiądzu z np. betonem. Innym elementem złączki, doskonale zabezpieczonym przed niekorzystnym wpływem środowiska, jest pierścień zaprasowywany, który został wykonany ze stali nierdzewnej.

Do systemu przystosowane są następujące rodzaje rur: ● wielowarstwowe MultiSKIN4 (PEXc/Al/PE-Xc) - oferowane średnice 14, 16, 18, 20, 26 i 32 mm w zwojach oraz 40, 50 i 63 w sztangach, ● wielowarstwowe BetaSKIN (PERT/Al/PE-RT) - oferowane średnice 14, 16, 18, 20, 26 i 32 mm w zwojach, ● BetaPEX PEXb z warstwą antydyfuzyjną EVOH - oferowane średnice 16, 18, 20 mm w zwojach.

Artur Grabowski

ekspert Artur Grabowski COMAP Polska www.comap.pl

www.instalator.pl

☎ 22 744 22 09 @ artur.grabowski@comap.pl

7

ABC złączek w instalacjach

Firma Comap posiada w swojej ofercie wysokiej jakości systemy rurowe stosowane do instalacji ciepłej i zimnej wody użytkowej oraz instalacji c.o.

Jednym z wyróżniających się produktów jest system SKINPress SKINPress jest to kompleksowe rozwiązanie, które zawiera złączki zaprasowywane SKINPress (mosiądz cynowany), SKINPress PPSU oraz rury wielowarstwowe MultiSKIN, BetaSKIN i rury PE-X. Szeroka gama produktów oraz szeroki zakres średnic rur i złączek (od 14 do 63 mm) pozwalają na wykonanie instalacji w większości obecnie budowanych budynków. Podstawowe parametry techniczne systemu: ● możliwe zastosowanie w instalacjach wody użytkowej, centralnego ogrzewania, w tym ogrzewania podłogowego ● maksymalna temperatura pracy: 95°C, ● maksymalne ciśnienie pracy: 10 barów.

W przypadku innych czynników grzewczych niż woda wodociągowa lub specyficznych pa-

ABC Magazynu Instalatora

nr 92018

ABC złączek w instalacjach rurowych

Viega Niezależnie od wyboru sposobu łączenia rur przewody wraz ze złączkami powinny być szczelne i montowane tak, aby wytrzymały obciążenia, które występują podczas użytkowania zgodnie z przeznaczeniem. Firma Viega oferuje w swoim asortymencie, oprócz złączek lutowanych i gwintowanych, systemy zaprasowywane z miedzi, brązu, stali czarnej, stali odpornej na korozję i tworzywa. Umożliwia to dobór odpowiedniego systemu do każdego zastosowania - do wody użytkowej, ogrzewania, gazu oraz innych zastosowań w budynkach, obiektach przemysłowych i na statkach.

Wszystkie systemy gwarantują najwyższe bezpieczeństwo, spełniają odpowiednie normy krajowe i oferują jakość „made in Germany“.

Asortyment złączek zaprasowywanch firmy Viega obejmuje różnorodne warianty instalacyjne i przyłączeniowe, również o dużych średnicach: ● łuki, ● kolana, ● trójniki, ● przejścia gwintowane, ● mufy, ● dwuzłączki,

8

● armatura z przyłączem zaprasowywnym.

Wszystko to sprawia, że firma Viega jest wiodącym producentem złączek zaprasowywanych.

Poniżej zaprezentuję kilka systemów złączek zaprasowywanych będących w szerokiej ofercie firmy Viega. Profipress to system łączenia rur miedzianych nadający się do niemal wszystkich obszarów zastosowań.

W połączeniu z systemem Profipress G i Profipress S obejmuje ponad 800 produktów, będąc najbardziej wszechstronną techniką instalacyjną. System Profipress firmy Viega jest wykonany z miedzi i brązu.

Oba materiały oferują maksymalną niezawodność pod względem jakości materiałów, bezwzględną stabilność kształtu oraz długą trwałość. Złączki wyposażone są w wysokiej jakości element uszczelniający z EPDM i dostępne są w średnicach od 12 do 108 mm, także w wymiarze pośrednim - 64 mm. Wszystkie złączki, niezależnie od średnicy, posiadają profil SC-Contur, dzięki któremu niezaprasowane połączenia są natychmiast widoczne podczas próby szczelności. Złączki systemu Profipress G wyposażone są w element uszczelniający

www.instalator.pl

nr 92018

go do czarnych, ocynkowanych, lakierowanych przemysłowo lub powlekanych żywicą epoksydową rur stalowych. Złączki dostępne są w średnicach od 3/8 do 4 cali. Złączki o średnicy do 2 cali posiadają profilowany element uszczelniający z EPDM, a złączki XL okrągły element uszczelniający z FKM. Viega Smartpress to system stosowany zarówno w instalacjach wody użytkowej, jak i instalacjach grzewczych. Dzięki minimalnym stratom ciśnienia system nadaje się idealnie do instalacji pierścieniowych i szeregowych, a także do instalacji trójnikowych. Złączki o zoptymalizowanym przepływie wykonane są ze stali nierdzewnej i brązu, wyróżniają się doskonałymi właściwościami higienicznymi, a dzięki optymalnej geometrii umożliwiają zastosowanie mniejszej średnicy instalacji wody użytkowej. Konstrukcja złączki nie wymaga stosowania elementu uszczelniającego (o-ringu), dzięki czemu szczelność uzyskiwana jest na całej długości połączenia pomiędzy złączką a rurą. System Viega Smartpress dostępny jest w średnicach od 16 do 63 mm. Łukasz Szypowski Bibliografia: 1. Alfons Gassner WNT 2008, Instalacje sanitarne poradnik dla projektantów i instalatorów.

2. Praca zbiorowa, WNT 2007, Systemy centralnego ogrzewania i wentylacji - poradnik dla projektantów i instalatorów.

3. Praca zbiorowa PCPM 2005, Instalacje wodociągowe, gazowe i ogrzewcze z miedzi.

4. Materiały firmy Viega.

ekspert Łukasz Szypowski Viega Sp. z o.o. www.viega.pl

www.instalator.pl

Magazynu Instalatora

☎ 665 425 611 @ lukasz.szypowski@viega.pl

9

ABC złączek w instalacjach rurowych

HNBR. Obejmuje on zakres średnic od 12 do 54 mm. System Profipress S to niezawodny system złączek zaprasowywanych do zastosowań specjalnych. Złączki są wyposażone w element uszczelniający z FKM (odporny na wyższe temperatury). W przypadku sieci ciepłowniczych maksymalna temperatura robocza wynosi 140°C, a maksymalne ciśnienie robocze 16 barów. Dostępny jest w średnicach 12-35 mm.

System Sanpress Inox to system ze stali nierdzewnej nadający się zarówno do instalacji wody użytkowej, jak i do przemysłowych instalacji wody chłodzącej i wody technologicznej. Złączki zaprasowywane ze stali nierdzewnej są wyposażone w element uszczelniający z EPDM. Pasujące do systemu rury wykonane są ze stali 1.4521 i 1.4401.

System Megapress to szybkie i bezpieczne zaprasowywanie na zimno grubościennych rur stalowych. Megapress umożliwia rezygnację z uciążliwego spawania. Stosuje się

ABC

ABC Magazynu Instalatora

nr 92018

ABC złączek w instalacjach rurowych

Gebo W poniższym artykule chciałbym przekonać Państwa do zastosowania w instalacjach łączników gwintowanych marki Gebo Fittings z żeliwa ciągliwego.

Wśród bogatej oferty Gebo bardzo ważną gamą produktów jest linia Gebo Fittings, w skład której wchodzą: złączki żeliwne ocynkowane oraz czarne. W praktyce często spotykamy się z sytuacją konieczności podjęcia wyboru pomiędzy szeroką gamą wyrobów istniejących na rynku, przy czym większość z producentów i dystrybutorów przedstawia swój produkt jako najlepsze z możliwych rozwiązanie. Czym zatem wyróżniają się złączki Gebo Fittings?

W artykule przedstawiam Państwu kilka istotnych informacji dotyczących pełnej charakterystyki i obszaru zastosowań naszych łączników, wierząc, że informacje zawarte w naszym opisie pozwolą na dokonanie świadomego wyboru spomiędzy dostępnego na rynku asortymentu. ● Dwie wersje złączek Złączki Gebo Fittings występują na rynku w dwóch wersjach: ocynkowanej (Pla-

10

tinum Line) oraz czarnej (Black Line).

Materiał złączek to wysokiej jakości żeliwo ciągliwe czarne (EN-GJMB350-10) zgodne z normą PN-EN 10242, oznaczone wzorem konstrukcyjnym „A”, co oznacza, że armatura tej klasy spełnia następujące warunki: - typ żeliwa: EN-GJMW-400-5 lub EN-GJMB-350-10, - gwint zewn. stożkowy zgodny z ISO 7/1, - gwint wewn. walcowy (ISO 7/1), - minimalna grubość powłoki cynkowej: 63 μm, - określone w normie cechy wymiarowe, - indywidualne przetestowanie każdej złączki w płynie pod ciśnieniem testowym 5 barów, - indywidualna kontrola pod kątem odkształceń, - zaliczenie testu losowo wybranej złączki na wytrzymałość 100 barów (37,5 bara w przypadku dwuzłączki), - wyrób producenta posiadającego certyfikat ISO 9001/2, - inne parametry wyszczególnione w normie. ● Co wyróżnia Gebo Fittings?

Zgodnie z wymogami normy PN-EN 10242 złączki gwintowane Gebo pokryte są cynkowaną powłoką ochronną, która nanoszona jest metodą ogniowo-zanurzeniową. Dzięki temu powierzchnie wewnętrzne naszych łączników są gładkie, wolne od pęcherzy, zadziorów cynku oraz wszelkich pozostałości niemetalicznych. Co je jednak wy-

www.instalator.pl

nr 92018

Magazynu Instalatora

W ofercie Gebo można znaleźć bardzo szeroką gamę typów i rozmiarów złączek gwintowanych. Są to np.: kolanka nakrętne (nakrętno-wkrętne, redukcyjne), łuki (wkrętne, nakrętnowkrętne), dwuzłączki z uszczelnieniem płaskim i stożkowym, trójniki m.in. nakrętno-redukcyjne czy nakrętno-łukowe, mufy redukcyjne i nakrętne, różnego rodzaju nyple, korki, zaślepki, kryzy, przewinakrętki oraz półśrubunki do pomp i inne.

Najpopularniejsze typy i rozmiary sprzedawane są od ręki, a niektóre z nich dostępne są w sprzedaży jednostkowej. Rozmiary złączek (zależnie od typu) dostępne są w średnicach od ¼ aż do 6". Wszystkie łączniki pakowane są w oznakowane kartony i woreczki chroniące przed zabrudzeniem. Dzięki temu transport łączników jest bardzo wygodny, po rozpakowaniu są one również gotowe do montażu.

Certyfikaty potwierdzające wysoką jakość łączników Gebo Fittings oraz możliwość stosowania w instalacjach wody pitnej to niemiecki certyfikat DVGW oraz Atest Higieniczny. Dodatkowo każdy typ łączników Gebo Fittings ma stworzoną kartę katalogową, w której zawarte są szczegółowe dane i wymiary.

Po więcej informacji zapraszamy na naszą stronę internetową oraz do kontaktu z Działem Obsługi Klienta.

Artur Chomczyk

ekspert Gebo Technika International Sp. z o.o.

Artur Chomczyk www.gebo.com.pl

www.instalator.pl

☎ 601 586 200 @ artur.chomczyk@gebo.com.pl

11

ABC złączek w instalacjach rurowych

różnia wśród innych tego typu produktów na rynku? Otóż Gebo Fittings wyróżnia dodatkowa powłoka cynkowa (nanoszona po wykonaniu gwintów), która jest wynikiem poddania złączek procesowi elektrogalwanizacji cynkowej. W efekcie tego wykonane gwinty są jeszcze lepiej zabezpieczone przed korozją, a całe powierzchnie złączek wolne od oleju i smarów.

Ponadto taką złączkę cechuje estetyczny wygląd, brak również potrzeby dodatkowej konserwacji. Łączniki Gebo Fittings cieszą się bardzo dużą popularnością ze względu na trwałość żeliwa, wytrzymałość mechaniczną, odporność na uderzenia, a także szerokie zastosowanie w połączeniach gwintowanych. Cała seria Gebo Fittings znajduje zastosowanie w instalacjach: cieczy, powietrza, wody, palnych gazów, węglowodorów i innych substancji z zachowaniem warunków granicznych ciśnienia i temperatury. Można je stosować w instalacjach zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych.

Zakres parametrów pracy: - od -20°C do 120°C, ciśnienie maksymalne: 25 barów, - od 120°C do 300°C, zakres ciśnienia to: 20-25 barów.

Gwinty przyłączeniowe Gebo Fittings są zgodne z normą ISO 7/1, natomiast gwinty mocujące (zewnętrzny i wewnętrzny gwint walcowy G) są wytwarzane zgodnie ze standardami ISO 228/1.

ABC

ABC Magazynu Instalatora

nr 92018

Powietrze w hodowli

Dorota Węgrzyn

ABC wentylacji

● Jakie

parametry powinno mieć powietrze w obiektach hodowlanych? ● Czy ogrzewanie zimą tych obiektów jest konieczne? ● Jak powinna być wykonana wentylacja w obiektach hodowlanych?

W zorganizowanych hodowlach zwierząt konieczne jest utrzymywanie w pomieszczeniach, gdzie zwierzęta przebywają, odpowiedniej temperatury i dostatecznej ilości świeżego powietrza oraz usuwanie wszystkich szkodliwych gazów, pary wodnej, substancji cuchnących itp. Zastosowany rodzaj wentylacji w pomieszczeniach dla zwierząt ma za zadanie utrzymywać odpowiednią temperaturę (zbyt wysoka utrudnia oddychanie i skutkuje nadmiernym wydzielaniem potu), odpowiedni poziom wilgotności oraz zapobiegać nadmiernej koncentracji CO2. Temperatury i wilgotność powietrza w pomieszczeniach dla zwierząt podano w tabeli 1.

Jeśli wilgotność powietrza jest wyższa, niż wynika to z tabeli 1, to temperatury powietrza wewnętrznego muszą być wyższe od tych

12

podanych. Regulacja temperatury odbywa się przez odpowiednie regulowanie ilości powietrza nawiewanego. Minimalne ilości powietrza świeżego na jednostkę wagi żywca wynoszącą 500 kg przedstawiono w tabeli 2.

Do obliczeń przyjmuje się średnio 60 m3/h na każdą sztukę zwierzęcia o wadze 500 kg.

Przy hodowli przemysłowej należy dokonać obliczeń ilości ciepła, które pochodzi od zwierząt znajdujących się w stanie spoczynku w pomieszczeniach. Ilość ciepła wydzielanego przez zwierzęta wynosi: od krowy lub wołu - 697,8 W, od świni tucznej - 267,49 W, od owcy - 116,3 W, od kury - 11,63 W. Tak więc projektując obiekty dla hodowli zwierząt, należy brać pod uwagę wielkość hodowli, ponieważ jest ona podstawą do wykonania bilansu ciepła, a co za tym idzie - utrzymania odpowiedniej temperatury powietrza w pomieszczeniach dla zwierząt.

Czy zatem ogrzewanie pomieszczeń dla zwierząt w okresie zimowym jest konieczne?

Często nie, ponieważ ciepło oddawane przez zwierzęta na ogół wystarczy na pokrycie strat ciepła przenikającego przez ściany oraz traconego na skutek wymiany powietrza. Jeśli bilans okaże się ujemny, to wykonujemy wentylację nawiewną grzewczą bez przeciągów.

Elementami sprzyjającymi utrzymaniu pożądanych parametrów powietrza wewnętrznego są: ● właściwe ustytuowanie zbiorników gnoju i gnojówki, ● utylizacja zapachów, ● dobre wykonanie ścian zewnętrznych zaleca się wykonanie murów z cegły o grubości 42 cm na zaprawie wapiennej oraz nietynkowanie tych ścian,

www.instalator.pl

ABC

nr 92018

wykonanie dobrej izolacji cieplnej stropów, ponieważ najcieplejsze powietrze jest pod stropem. Skraplajacą się wodę na powierzchni przegród należy w odpowiedni sposób odprowadzić.

We współczesnych obiektach, w których przebywają zwierzęta, a więc szczelnych, zimnych i masywnych należy wykonać wentylację grawitacyjną lub mechaniczną, która może działać okresowo w czasie niesprzyjających warunków atmosferycznych tj. upałów, suchych wiatrów itp.

Wg badań, dobre rezultaty daje wentylacja wykonana w następujący sposób:

- nawiew powietrza przez szczeliny umieszczone w stropie, - wywiew przez pionowe kanały ponad dach na wysokość min. 50 cm nad kalenicę, - wloty zużytego powietrza należy umieścić na wysokości 30 do 50 cm nad posadzką.

Ilość i przekroje pionowych kanałów wywiewnych ustala się na podstawie liczby zwierząt w obiekcie oraz różnicy temperatur wewnątrz i na zewnątrz wynoszącej Dt = 4°C. Przy wystąpieniu większych dt wzrasta wymiana powietrza i do pracy przystępują przepustnice na wlotach powietrza. Przy wystąpieniu dt mniejszego

ekspert Krzysztof Nowak Uniwersal www.uniwersal.com.pl

www.instalator.pl

☎

32 203 87 20 wew. 102

@ krzysztof.nowak@ uniwersal.com.pl

13

ABC wentylacji

●

Magazynu Instalatora

ABC Magazynu Instalatora

nr 92018

ABC wentylacji

od 4°C wystarczy otworzyć okna i drzwi pomieszczenia dla zwierząt.

Pionowe kanały wywiewne nie powinny mieć przekroju większego niż 1 m2 oraz być umieszczone w taki sposób, aby na-

pływające świeże powietrze mogło przepływać przez całe pomieszczenie. Przykładowe przekroje pionowych kanałów wywiewnych, w zależności od liczby zwierząt (w przeliczeniu na sztukę żywej

wagi), czynnej wysokości kanału [wysokość mierzona od stropu pomieszczenia do wylotu (50 cm nad kalenicą)], przy różnicy temperatur Dt = 4°C, przedstawiono w tabeli 3.

Historycznie i obecnie stosowane obiekty do całorocznego przebywania zwierząt to obiekty zbudowane z drewna, które dają dobrą ochronę przed stratami ciepła, są suche, nie wymagają wentylacji mechanicznej, ponieważ ilość powietrza przenikająca przez przegrody i nieszczelności jest wystarczająca dla utrzymania dobrych warunków dla zwierząt.

Duże hodowle są dosyć uciążliwe dla otoczenia i dlatego pozwolenie na prowadzenie takiej działalności powinno zawierać: ● lokalizację, w której dokładnie powinna być odległość od miejsc pobytu ludzi, miejsc zamieszkania, wszystkich miejsc użytku publicznego, tj. drogi, parki, miejsca wypoczynku itp. ● sposób usuwania uciążliwych zapachów, ● sposób utylizacji odchodów, ● obowiązek obsadzenia drzewostanem granicy całej działki pasem o co najmniej 3 m.

Dorota Węgrzyn

Twoje notatki

14

www.instalator.pl

ABC Magazynu Instalatora

nr 92018

Tania regulacja Wymagania dla takiego zaworu to odpowiedni zakres temperatur oraz stosunkowo duży przepływ czynnika grzewczego. Zasada działania to ograniczenie temperatury zasilania grzejników do wartości komfortowej dla domowników (np. 50°C). Pozostałą regulację właściwej temperatury w pomieszczeniach zapewnią zawory termostatyczne montowane na grzejnikach.

W ofercie ESBE znajdują się dwa specjalne do takich zastosowań typy zaworów: VTA370 i VTA570. Posiadają one zakres regulacji temperatury 30-70°C - jest to regulowana temperatura czynnika grzewczego za zaworem. Dodatkowo zawory posiadają duży przepływ - Kvs zaworu VTA370 wynosi 3,4 m3/h, który jest wystarczający do instalacji o mocy do 22 kW. Zawory VTA570 produkowane są w dwóch wielkościach i dysponują wartością Kvs = 4,5 m3/h (moc grzewcza do 30 kW) oraz Kvs = 4,8 m3/h (moc grzewcza do 32 kW). Są to wartości wystarczające do obsługi większości instalacji grzewczej domów jednorodzinnych. Dodatkową zaletą tego rozwiązania jest niewygórowany koszt zastosowania tego rodzaju usprawnienia.

Jacek Wesołowski

ekspert Jacek Wesołowski ESBE Hydronic Systems www.esbe.pl

www.instalator.pl

☎ 61 85 44 930 @

jacek.wesolowski@esbe.eu

15

ABC instalacji grzejnikowej - radzi ESBE

Przepisy dotyczące produkcji i sprzedaży kotłów na paliwo stałe zostały ostatnio mocno zaostrzone. Ilość tych urządzeń pracujących w już istniejących instalacjach jest jednak bardzo duża.

Prawidłowa eksploatacja kotłów stałopalnych powinna wymuszać pracę instalacji z wysokimi temperaturami zasilania i powrotu.

Związane jest to głównie z wyższą sprawnością kotła i dłuższą jego żywotnością. Do regulacji parametru zasilania bardzo często wykorzystywane są zawory mieszające 3 lub 4-drogowe z napędem elektrycznym. Do pracy niezbędne jest jednak posiadanie odpowiedniego sterownika, który kontrolowałby pracę siłownika.

Duża część kotłów pracujących na paliwo stałe to urządzenia możliwie najprostsze, do których (jeżeli w ogóle) podłączony jest prosty sterownik zarządzający pracą dmuchawy i podajnika. Aby zachować właściwe parametry pracy instalacji, temperatura zasilania grzejników musiałaby wynosić 60-80°C, co nie jest temperaturą komfortową. Dodatkowo niesie spore ryzyko poparzenia się przez użytkowników. Rozwiązaniem takiego problemu jest zastosowanie 3-drogowego termostatycznego zaworu mieszającego przeznaczonego do instalacji grzejnikowych.

ABC Magazynu Instalatora

nr 92018

ABC pomp ciepła

Powietrze i woda W technologii pomp ciepła powietrze/woda istnieją dwa główne rozwiązania: split oraz monoblok. Oba te rozwiązania mają ten sam cel: pobrać energię z powietrza zewnętrznego i przekazać ją do wodnej (lub glikolowej) instalacji grzewczej. Sama różnica polega natomiast na budowie pompy ciepła. Wyraz „split” w języku angielskim znaczy „rozdzielić” i to tłumaczenie jest w pełni trafne, jeżeli chodzi o charakterystykę tego urządzenia. O ile przy pompach ciepła typu monoblok sama pompa ciepła składa się z jednej jednostki, w której znajduje się kompletny układ chłodniczy, czyli sprężarka, skraplacz, zawór rozprężny, parownik oraz wentylator, a wszystko jest szczelne i hermetyczne, o tyle w przypadku pomp ciepła typu split urządzenie składa się z dwóch jednostek: zewnętrznej (w której znajduje się część układu chłodniczego pompy ciepła: parownik, sprężarka i zawór rozprężny oraz wentylator), a także z jednostki wewnętrznej zainstalowanej w budynku, w której znajduje się skraplacz pompy ciepła. Obie jednostki muszą być ze sobą połączone rurami, w których przepływa czynnik chłodniczy w postaci gazowej (strona wysokiego ciśnienia) oraz ciekłej (strona niskiego ciśnienia).

Poza zasadniczą różnicą w układzie chłodniczym pompy ciepła jest jeszcze całkiem sporo różnic technicznych pomiędzy technologią split a monoblok. Jednostki split najczęściej są wyposażone w układ inwertera, który jest odpowiedzialny za modulację mocy sprężarki w jednostce zewnętrznej.

Technologia ta zapożyczona z rozwiązań klimatyzacyjnych ma za zadanie tak modu-

16

lować aktualną moc chłodniczą sprężarki, aby dopasować moc grzewczą pompy ciepła do aktualnego zapotrzebowania na ciepło budynku. Zapotrzebowanie na ciepło budynku jest zależne m.in. od temperatury zewnętrznej i wzrasta, kiedy na zewnątrz robi się chłodniej, przez co przy dodatnich temperaturach zewnętrznych może nie być potrzeby, by pompa ciepła pracowała z pełną mocą. Ciekawostką jest fakt, iż jeszcze kilka lat temu, kiedy poszczególni producenci pomp ciepła zaczęli pracować nad modulacją wydajności sprężarek w pompach ciepła, budziło to wiele emocji i pozytywnych oczekiwań zarówno w urządzeniach monoblok, jak i split, aktualnie technologia ta przyjęła się jedynie w pompach ciepła typu split, a w monoblok praktycznie nie występuje lub występuje sporadycznie. Przy pompach monoblok modulacja mocy zachodzi jedynie w przypadku, kiedy urządzenie jest wyposażone w co najmniej dwa stopnie mocy (dwie sprężarki). Wówczas sterujemy mocą grzewczą poprzez załączanie kolejnych sprężarek w urządzeniu. Dopasowanie do zmiennego zapotrzebowania na ciepło obiektu jest w monoblokach jednosprężarkowych realizowane poprzez skrócenie czasu pracy sprężarki, przy czym minimalny wymagany czas pracy jest zabezpieczany poprzez zbiornik buforowy lub minimalną wymaganą pojemność wodną układu centralnego ogrzewania.

Kolejną różnicą jest dostępna moc grzewcza splitów, która w standardowych urządzeniach kształtuje się na poziomie maksymalnie kilkunastu kilowatów, podczas gdy w pompach ciepła monoblok osiąga nawet 60 kW. Z uwagi na ten fakt

www.instalator.pl

Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”: tylko 11 PLN/miesiąc Kliknij po szczegółowe informacje...