Magazyn Instalatora 10/2015 (fragment)

nakład 11 015

2 10.

miesięcznik informacyjno-techniczny

nr 10 (206), październik 2015

015

ISSN 1505 - 8336

l Ring „MI”: pompy ciepła l Prosto z rury stal czy miedź?

l Duże kominy l Grzanie w ścianie l Łapanie deszczu l Pętle w preizolacji l Rura na badaniach l Przyłącza gazowe

AF-Anuncio VITAQ - POLONIA 207x293.pdf

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

1

28/7/15

8:41

ARISTON_promo_I_uruchomienie_MI_207x203_21092015_v4.indd 1

2015-09-23 13:25:42

Treść numeru

Szanowni Czytelnicy Jeszcze niedawno pompy ciepła stanowiły margines sprzedaży na rynku urządzeń grzewczych i ogrzewczych. Zastosowanie nowych pomysłów konstruktorów umożliwiło jednak uzyskiwanie coraz wyższych współczynników COP. Sprawiło to, że urządzenia te zyskały i wciąż zyskują na popularności oraz notują wysokie wzrosty sprzedaży. Nie mogło pomp ciepła zabraknąć na naszym ringu. A jak Państwo zobaczycie, sporo uczestników stanęło do walki (na argumenty). Jakich „ciosów” używają?

Otóż: „Dzięki integracji w jednej obudowie modułu hydraulicznego do podgrzewania wody z 200-litrowym zbiornikiem c.w.u. eliminują one wiele problemów związanych z instalacją i serwisowaniem. Ponieważ orurowanie jest fabrycznie zmontowane i umieszczone w dolnej części modułu, czas montażu jest skrócony, a instalator ma ułatwiony dostęp do przyłączy”. Konkurencja ripostuje: „Szeroki rozstaw płytek parownika zapewnia niski opór powietrza i w połączeniu z modulującym wentylatorem w jednostce zewnętrznej zapewnia bardzo niski poziom mocy akustycznej. Dzięki kombinowanemu międzywtryskowi pary sprężarka typu scroll jest schładzana przy niskich temperaturach zewnętrznych, co pozwala na osiągnięcie wyższej mocy grzewczej i wyższych temperatur zasilania”. Czekamy (wraz z autorami artykułów) na Państwa werdykt. Można oddać swój głos (nawet na cztery firmy) w sondzie na www.instalator.pl. Zapraszam!

Ale pompy ciepła to nie jedyny temat w październikowym wydaniu „Magazynu Instalatora”. W związku z długim okresem bez opadów, którego doświadczyliśmy tego lata, gromadzenie, zatrzymywanie i retencja wód opadowych wydają się jednymi ze sposobów walki ze skutkami suszy. Jak pisze autor artykułu pt. „Łapanie deszczu” s. 54-55: „Istnieje wiele sposobów na deszczówkę, wszystkie one uzależnione są od wielkości i skali danego budynku, budowli lub odwadnianego obszaru. Instalacje takie mogą być wykonywane samodzielnie lub przez specjalistyczne firmy instalacyjne wszystko to kwestia skali danego terenu, z którego chcemy zebrać i zgromadzić deszczówkę”.

Prawidłowy dobór komina jest zagadnieniem mało rozpowszechnionym i niewielu projektantów stosuje współczesne metody obliczeń i doboru kominów do określonych urządzeń grzewczych. Temat ten zostanie przybliżony w artykule pt. „Duży komin” s. 64-66.

Sławomir Bibulski

4

Na okładce: © kavram/123RF

l

Ring „MI”: OZE - pompy ciepła s. 6-30

l Co tam Panie w „polityce”? s. 31 l Prosto z rury (Dwugłos branżowy) s. 32 l Energooszczędna eksploatacja (System sterowania instalacją grzewczą) s. 34 l Pętle pomiarowe (Zewnętrzne sieci preizolowane) s. 36 l Grzanie w ścianie (Wodne ogrzewanie płaszczyznowe) s. 38 l Kotłownia przyszłości s. 42 l Bezproblemowa wymiana o-ringów (strona sponsorowana firmy Calido) s. 44

l

Zagospodarowanie wód opadowych s. 54

l Kara z urzędu (Odpowiedzialność instalatora za instalacje w obiektach państwowych) s. 45 l Rura na badaniach (Instalacje zewnętrzne z polipropylenu) s. 46 l Baterie w spa (Konserwacja armatury sanitarnej) s. 48 l Odzysk wody w toalecie (Recykling w kanalizacji) s. 50 l Separacja i filtracja (Uzdatnianie wody) s. 52 l Łapanie deszczu (W sieci bez błędów) s. 54 l Jesienny tygiel temperaturowy (Chemia budowlana) s. 56

l

Duże kominy s. 64

ISSN 1505 - 8336

l Odpowiadam, bo wypada... s. 58 l Przyłącza do gazu s. 60 l Nowości w „MI” s. 62 l Kominy do instalacji gazowych w dużych obiektach s. 64

10.

201

5

www.instalator.pl

Nakład: 11 015 egzemplarzy Wydawca: Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4.

Redaktor naczelny Sławomir Bibulski (s.bibulski@instalator.pl) Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski (redakcja-mi@instalator.pl), kom. +48 501 67 49 70.

Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41.

Kontakt skype: redakcja_magazynu_instalatora Adres redakcji: 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/5.

Ilustracje: Robert Bąk. Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

5

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Ring „Magazynu Instalatora“ to miejsce, gdzie odbywa się „walka“ fachowców na argumenty. Każdy biorący udział w starciu broni swoich doświadczeń (i przeświadczeń...), swojego chlebodawcy bądź sponsora, swojej wiedzy i wiary. Przedmiotem „sporu“ będą technologie, materiały, narzędzia, metody, produkty, teorie - słowem wszystko, co czasem różni ludzi z branży instalatorskiej. Każdy z autorów jest oczywiście świadomy, iż występuje na ringu. W listopadzie na ringu: niskotemperaturowe, płaszczyznowe systemy grzewcze...

Ring „MI”: OZE - pompy ciepła

ekologia, ogrzewanie, c.w.u., pompa ciepła

Ariston Ciepło domowego ogniska ma wartość nie tylko przysłowiową. Także to dosłowne, fizyczne ciepło jest jednym z czynników, które sprawiają, że w domu czujemy się komfortowo, bezpiecznie i miło. Już na etapie budowy domu jednorodzinnego warto zadbać o to, by tego ciepła nigdy nam nie zabrakło, i dokonać wyboru sposobu, w jaki będziemy ogrzewać budynek, a także wodę do celów sanitarnych.

Dom ma służyć swoim mieszkańcom przez długie lata, warto więc dokładnie przemyśleć, jak rozwiązać tę kwestię już na etapie samego projektu. Jednocześnie nie można też zapominać o urządzeniu, które będzie w stanie zapewnić nam komfort ciepłej wody użytkowej. Produkcja c.w.u. jest przecież integralną częścią instalacji grzewczej.

Jakie urządzenia oferuje rynek?

Na rynku grzewczym obok tradycyjnych urządzeń do podgrzewania wody, takich jak podgrzewacze elektryczne, gazowe, czy zasobniki pod1

6

łączone do kotła grzewczego, znajdziemy nowoczesne, ekologiczne podgrzewacze wody z pompą ciepła.

Urządzenia te pozyskują energię ze źródeł odnawialnych. W zależności od źródła ciepła pompy dzielimy na ziemne (geotermalne), wodne (gdzie źródłem ciepła jest zbiornik wodny, jezioro, staw) oraz powietrzne (gdzie źródłem ciepła jest powietrze). Ariston oferuje bardzo szeroką gamę podgrzewaczy wody z pompą ciepła z serii NUOS. Duży zakres pojemności urządzeń sprawia, że możemy tu znaleźć produkty przeznaczone do mieszkań, domów jednorodzinnych, biur, restauracji, hoteli czy niewielkich zakładów usługowych, a także klubów fitness. Pompy NUOS to wynik intensywnych badań działu R&D Ariston w celu poprawy efektywności energetycznej oraz łatwości użytkowania podgrzewaczy, w których produkcji Ariston jest światowym liderem. Te wszechstronne i łatwe w instalacji urządzenia stanowią eko-

logiczną ewolucję i ekonomiczną alternatywę dla tradycyjnych podgrzewaczy wody.

Zasada działania pompy ciepła NUOS Pompy ciepła NUOS działają na zasadzie wymiany ciepła z powietrzem.

Bazują na odwróconym cyklu chłodniczym - pobierają energię z powietrza i transferują ją do ciepłej wody użytkowej. Wykorzystywana jest tu specyficzna właściwość (entalpia) czynnika chłodniczego. Czynnik ten ma właściwości łatwego parowania w niskich temperaturach. W pompach NUOS zastosowano czynnik R134A (tetrafluoroetan C2H2F4). Przy ciśnieniu atmosferycznym woda paruje w 100°C, a czynnik R134A w -27°C. Ta zmiana stanu skupienia (z gazu w ciecz i z cieczy w gaz) pozwala na transfer ciepła. Energia czerpana z powietrza jest odnawialna i darmowa.

Dlatego jedyną zużytą energią w procesie zachodzącym w pompie będzie energia elektryczna do zasilania kompresora, wentylatora i układu elek-

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

tronicznego. Efektywność pracy pompy ciepła mierzy się w jednostkach współczynnika efektywności COP (Coefficient Of Performance). W pompach ciepła NUOS (typ powietrze-woda) współczynnik ten zależy od temperatury i wilgotności powietrza oraz od temperatury wody w podgrzewaczu. Urządzenia te osiągają wartość COP do 2,8 (wg normy EN 16147), gwarantując oszczędności energii do 70%, co stanowi osiągnięcie najwyższej możliwej klasy efektywności energetycznej, jeśli chodzi o podgrzewanie wody użytkowej.

Realne oszczędności Pobierana moc elektryczna pompy NUOS EVO 80 wynosi przykładowo jedynie 250 W. W porównaniu do standardowego podgrzewacza o podobnej pojemności, którego moc elektryczna 2

to 1200-1500 W, widać, że używanie pompy NUOS jest w pełni uzasadnione. Znacznie zmniejsza ona obciążenie wewnętrznej instalacji elektrycznej budynku.

Normy europejskie określają średnie roczne zużycie energii na podgrzanie ciepłej wody dla 3-osobowej rodziny. Wartość ta wynosi 1550 kW na rok. Biorąc pod uwagę parametry i efektywność pompy ciepła NUOS EVO 80, zmierzoną dla temperatury powietrza 15°C, w porównaniu do tradycyjnego podgrzewacza elektrycznego i biorąc pod uwagę koszt energii elektrycznej 0,6 zł/kWh, możliwe jest zaoszczędzenie rocznie po3

nad 600 zł. Duże oszczędności energetyczne (do 70%) związane z zasadą działania pompy ciepła mogą zamortyzować się już w ciągu 4 lat od jej zakupu - porównując z tradycyjnym, elektrycznym podgrzewaczem wody o tej samej pojemności.

NUOS w domu jednorodzinnym Dla domów jednorodzinnych, w których liczba mieszkańców wynosi od 4 do 5 osób, Ariston rekomenduje pompy ciepła o pojemności > 200 litrów. Przeciętnie przyjmuje się, że w takiej konfiguracji każda osoba zużywa 40-50 l ciepłej wody dziennie.

Z tej grupy produktów najczęściej wybieranymi modelami są urządzenia stojące: NUOS 250 FS oraz NUOS PRIMO 240. Te modele pracują już w szerszym zakresie temperatur powietrza - umożliwiają odzyskiwanie ciepła z powietrza nawet przy temperaturach poniżej zera.

Niektóre wersje pomp ciepła są również wyposażone w wężownicę, którą możemy podłączyć do dowolnego, zewnętrznego źródła ciepła. Częstym rozwiązaniem jest np. połączenie takiej pompy z kotłem na paliwo stałe: wtedy zimą ogrzewamy wodę w zbiorniku pompy za pomocą kotła, a w lecie, gdy obsługa kotła stałopalnego jest kłopotliwa, możemy cieszyć się oszczędnościami wynikającymi z korzystania z energii odnawialnej.

Dla klientów ceniących sobie przede wszystkim komfort akustyczny Ariston przygotował również ofertę pomp ciepła typu split w zakresie pojemności od 80 do 300 litrów. W tych urządzeniach, podobnie jak w klimatyzatorach, jednostka z kompresorem i wentylatorem umieszczona jest na zewnątrz budynku. Instalacja takiej pompy wymaga co prawda specjalistycznego sprzętu do pracy z czynnikiem chłodniczym, lecz korzyści wynikające z bezgłośnej pracy są nieocenione.

Nietypowe zastosowania pomp ciepła Podstawową funkcją podgrzewacza wody z pompą ciepła jest oczywiście produkcja c.w.u. Niedocenianym „produktem ubocznym” natomiast, w przypadku pomp ciepła typu monoblok, jest chłodne powietrze.

www.instalator.pl

Pytanie do...

Jakie są zalety pomp typu monoblok?

Pompa typu monoblok ogrzewa wodę ciepłem odzyskanym z powietrza atmosferycznego - po tym procesie wymiany ciepła powietrze wychodzące z urządzenia jest o kilka stopni chłodniejsze od wchodzącego. W czasie, gdy pompa ciepła pracuje, możemy wykorzystać to chłodne powietrze jako swego rodzaju prostą klimatyzację. Na pompach firmy Ariston zostało już zrealizowanych kilkanaście instalacji wykorzystujących chłodne powietrze: serwerownie w biurach, chłodzenie pomieszczeń w cukierniach, piekarniach, a także wykorzystanie w domach - do schładzania spiżarni czy najwyższych kondygnacji, gdzie latem panują wysokie temperatury.

4

Krok w przyszłość Jeszcze w tym roku Ariston planuje premierę nowej stojącej pompy ciepła NUOS. Będzie to model o najwyższych osiągach i parametrach z całej dotychczasowej gamy urządzeń.

Współczynnik COP będzie wyższy od obecnych wersji o 20%, skrócony zostanie również czas podgrzewania wody. Nowa pompa NUOS będzie mogła bezpośrednio współpracować z instalacjami fotowoltaicznymi oraz sterownikiem systemowym Sensys, co ułatwi jej włączenie do kompleksowego układu grzewczego Ariston.

Ariston Thermo oferuje możliwość przedłużenia gwarancji na zbiornik podgrzewacza pompy ciepła do 5 lat.

Rafał Kowalczyk Fot. 1. Nuos Plus 250.

Fot. 2. Nuos Evo. Fot. 3. Nuos Evo Split.

Fot. 4. Nuos FS.

7

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Dziś na ringu „MI”: OZE - pompy ciepła pompa ciepła, podgrzewacz, wysokotemperaturowa

Auer Dwa podstawowe modele pomp ciepła marki Auer na polskim rynku to wysokotemperaturowa pompa ciepła HRC typu powietrze-woda oraz Cylia - podgrzewacz wody użytkowej zintegrowany z pompą ciepła.

Wysokotemperaturowa pompa ciepła HRC to urządzenie typu powietrze-woda. Zestaw składa się z modułu zewnętrznego oraz modułu sterującego, przeznaczonego do instalacji wewnątrz budynku. Moduł sterujący wyposażony jest w automatykę i zapewnia dystrybucję ciepła w instalacji.

W pompie ciepła HRC kompresory działają niezależnie i zapewniają wysoki stopień modulacji mocy, w zakresie od 35 do 100% mocy.

Możliwe są 3 tryby funkcjonowania: praca tylko kompresora niskiej mocy, wysokiej mocy albo praca obu kompresorów jednocześnie. Pompa ciepła HRC osiąga współczynnik sprawności COP na poziomie 4,5.

Woda podgrzewana jest do temperatury 70°C przy temperaturze zewnętrznej -10°C, a praca pompy zagwarantowana jest do temperatury -20°C na zewnątrz przy zapewnieniu temperatury wody do 65°C. Modulacja mocy gwarantuje niższe zużycie energii wzmocnionej dodatkowo przez lepszy współczynnik wydajności oraz redukcję prędkości obrotowej wentylatora podczas sezonów przejściowych. Efekt modulacji zapewnia sprawne funkcjonowanie pompy ciepła bez dodatkowego źróPytanie do...

Jaki wpływ ma temp. zewn. na COP w pompach ciepła typu powietrze-woda?

8

dła ciepła. Bardzo istotne - ze względu na ograniczenie zużycia energii jest skrócenie procesu odmrażania.

Kompresory pompy ciepła HRC znajdują się pod absorberem ciepła, a rura cieczy znajduje się pod pojemnikiem na kondensat. Ich ciepło redukuje efekt zamarzania. Ponadto system odmrażania oparty jest na dwóch czujnikach, które uruchamiają cykl odmrażania tylko w razie potrzeby, podczas gdy konkurencyjne produkty mają okresowe odmrażanie.

HRC zawiera tylko 1,5 kg czynnika chłodniczego R 290 (propan), dzięki czemu nie wymaga obsługi przez specjalistów chłodnictwa.

Moduł sterujący HRC jest jednostką wewnętrzną połączoną z pompą ciepła HRC. Zabezpiecza on prawidłowe przepływy pomiędzy pompą ciepła i obiegiem grzewczym. Moduł sterujący jest w istocie grupą hydrauliczną umieszczoną w obudowie z panelem sterowania. Wewnątrz znajduje się również 60-litrowy zbiornik. Pod zbiornikiem umieszczone są dwie pompy cyrkulacyjne z możliwością podłączenia trzeciego obiegu grzewczego. Moduł sterujący wyposażony jest w grzałki elektryczne wspomagające pracę pompy w ekstremalnych warunkach pogodowych i zabezpieczające komfort użytkownika.

Nowością jest możliwość zakupu pompy ciepła HRC BASIC z uproszczonym modułem hydraulicznym wyposażonym w automatykę steru-

jącą zamiast rozbudowanego modułu sterującego. Rozwiązanie to upraszcza system, ale jednocześnie znacznie obniża cenę urządzenia.

Pompa HRC dostępna jest w trzech mocach: 17, 20 oraz 25 kW. Istnieje również możliwość kaskadowego podłączenia do 4 pomp ciepła i uzyskanie mocy maksymalnej 100 kW. Cylia Air to 300-litrowy podgrzewacz wody użytkowej zintegrowany z pompą ciepła. Źródłem energii wykorzystanym do ogrzewania jest powietrze. Pompę ciepła Cylia Air charakteryzuje wysoki współczynnik wydajności COP: 3,03 (wg normy EN 16147).

Główne zalety Cylii AIR: l Praca pompy ciepła w zakresie temperatur pobieranego powietrza od -7 do 35°C. Największą zaletą jest możliwość przygotowania c.w. o temperaturze do 60°C przy temperaturze powietrza -7°C. W większości konkurencyjnych urządzeń, w momencie kiedy temperatura powietrza spada poniżej 8°C, woda podgrzewana jest przez grzałkę elektryczną. l Wysoka wydajność dostępna jest również przy niskich temperaturach: przy -7°C wskaźnik COP wynosi 1,8, a przy 7°C COP wynosi 2,9. Współczynnik pozostaje na poziomie powyżej 2,0 przy temperaturze powietrza 0°C. l Opatentowane rozwiązanie Auer oparte na 2 czujnikach temperatury wody.

Cylia AIR wyposażona jest w czujnik wskazujący temperaturę wody oraz dolny czujnik, który służy do regulacji temperatury wody. Dzięki temu pompa ciepła utrzymuje priorytet pracy, zapewniając optymalne osiągi i zużycie energii. l Dostępna jest w wersji podstawowej oraz z jedną lub dwiema wężownicami.

Paweł Orzechowski www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Ring „MI”: OZE - pompy ciepła

ciepła woda, odnawialna, efektywność, pompa ciepła

Hewalex Firma Hewalex jest polską firmą powstałą ponad 25 lat temu. Od samego początku oferuje wyłącznie rozwiązania wykorzystujące energię odnawialną. Energia ze słońca stanowi podstawę dla pracy nie tylko dla kolektorów słonecznych, ale także dla pomp ciepła.

Oferta pomp ciepła Hewalex obejmuje urządzenia do podgrzewania wody użytkowej serii PCWU, podgrzewania wody basenowej serii PCWB oraz do całosezonowego ogrzewania budynków i wody użytkowej serii PCCO.

Jakość i efektywność Wszystkie urządzenia w ofercie cechują się wysoką efektywnością energetyczną, uzyskując najwyższe aktualnie klasy energetyczne (klasa A w przypadku pomp ciepła wody użytkowej i A++ dla powietrznej pompy ciepła PCCO SPLIT 13 kW). Wysoka efektywność w połączeniu z korzystną ceną zakupu pozwala na maksymalne skrócenie okresu zwrotu inwestycji.

Renomowane podzespoły W urządzeniach stosujemy podzespoły tylko uznanych na rynku produ-

centów, sprawdzone w wieloletniej praktyce. Są to m.in. sprężarki Panasonic, Toshiba czy Sanyo, elektroniczne zawory rozprężne z nowatorskim odrębnym sterowaniem pracy obiegu chłodniczego poprzez pomiar ciśnienia czynnika Carel, wymienniki ciepła asymetryczne SWEP, wysokoefektywne pompy obiegowe Wilo czy też terminale elektryczne Weidmüller.

wieniu parametrów roboczych przez dział techniczny Hewalex.

Znak jakości EPHA-Q Pompa ciepła PCCO SPLIT 13 kW uzyskała jako pierwsza w Polsce znak jakości EHPA-Q. To powszechnie znane od wielu lat w Europie Zachodniej świadectwo wprowadzane jest aktualnie w Polsce. Potwierdza ono wiarygodność przeprowadzonych niezależnie testów sprawnościowych, a także testów bezpieczeństwa użytkowania. Dodatkowe wymagania dla obsługi klienta dotyczą

Nowoczesne zarządzanie Większość pomp ciepła posiada możliwość współpracy ze zdalnym nadzorem Ekontrol. Usługa ta jest w przypadku pomp ciepła serii PCCO bezpłatna. Oprócz zarządzania pracą układu grzewczego otrzymujemy dodatkowo wsparcie techniczne w ustaPytanie do...

Czy Państwa urządzenia posiadają przyznany znak jakości EHPA-Q?

także samego producenta, stąd znak jakości EHPA-Q jest przyznawany odrębnie dla każdego kraju.

Gwarancja Poczucie pewności za jakość oferowanych urządzeń pozwala przyznawać najdłuższe okresy gwarancji na polskim rynku. Dla pomp ciepła do ogrzewania budynków z serii PCCO udzielana jest standardowo 5letnia gwarancja.

Program „Dobre uruchomienie” Podstawą programu jest dbałość o zachowanie prawidłowych zasad montażu i uruchomienia pompy ciepła. Potwierdzeniem tego jest lista kontrolna, która dla wykonawcy stanowi możliwość uzyskania dodatkowych profitów.

Szymon Piwowarczyk www.instalator.pl

9

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Ring „MI”: OZE - pompy ciepła system, grzewczy, OZE, pompa ciepła

Beretta Dzięki wykorzystaniu energii pochodzącej z powietrza pompa ciepła jest przyjazna dla środowiska naturalnego. Łatwość instalacji, ciche i niezawodne działanie oraz atrakcyjna cena wyjściowa i niskie koszty utrzymania to główne korzyści płynące z użytkowania bardzo ekologicznego i ekonomicznego urządzenia, jakim jest pompa ciepła HP 260 ACS marki Beretta.

Każdy, kto rozpoczyna przygodę z budową własnego domu, na samym początku podejmuje wiele trudnych decyzji dotyczących m.in. wielkości, kształtu i lokalizacji działki, na której powstanie dom, oraz dokonuje wyboru projektu. Już na tym etapie należy się zastanowić, jaki sposób ogrzewania wybrać. Warto też zwrócić uwagę, czy w projekcie ujęto pomieszczenia gospodarcze: kotłownię, spiżarnię czy pralnię, które okazują się niezwykle użyteczne.

W przypadku wyboru pompy ciepła powietrze-woda, służącej do przygotowania c.w.u. czy gazowej instalacji grzewczej, kotłownia nie jest niezbędna, aczkolwiek bardzo przydatna. Pompy ciepła marki Beretta są przystosowane do pracy z powietrzem pobieranym z zewnątrz, jak i z wewnątrz pomieszczenia, w którym zostały zainstalowane. Należy tylko pamiętać, aby w przypadku poboru powietrza z wewnątrz zostały zachowane minimalne wymiary kubatury oraz aby nie wpływało to na komfort cieplny w samym

10

pomieszczeniu. Kocioł gazowy można z kolei zamontować (z zamkniętą komorą spalania do 30 kW) w pomieszczeniach nieprzeznaczonych na stały pobyt ludzi, takich jak kuchnia czy łazienka. Tym bardziej, że projektowane aktualnie kotły gazowe są wysoce estetyczne i świetnie wkomponowują się w całość wystroju wnętrza.

powrót do parownika, gdzie następuje ponowny pobór ciepła z otoczenia zewnętrznego i cały cykl się powtarza.

Możliwe jest również użycie innych źródeł ciepła (modele pomp z dodatkowymi wężownicami), np. kotła gazowego lub/i instalacji solarnej.

Standardowo pompa ciepła posiada grzałkę elektryczną 1,5 kW. Nie bez kozery wspomniałam również o kotle gazowym, ponieważ w chłodniejsze dni przydatne okazuje się wspomaganie pompy ciepła właśnie takim urządzeniem. Wyjątkowo

Jak to działa?

Pompy ciepła HP 260 ACS pobierają energię cieplną z powietrza i wykorzystują ją do produkcji ciepłej wody użytkowej. Czynnik chłodniczy (R134A) zmienia swój stan w parowniku poprzez pobór ciepła z otoczenia zewnętrznego. Sprężarka, która jest sercem systemu, zwiększa z kolei temperaturę czynnika ogrzanego przez powietrze. Odbywa się to poprzez zwiększenie ciśnienia czynnika chłodniczego, który w efekcie osiąga temperaturę około 90ºC. Następnie w skraplaczu następuje oddanie energii cieplnej wodzie użytkowej i podgrzanie jej do temperatury max. 60ºC. Na koniec czynnik przechodzi przez zawór rozprężny, następuje spadek ciśnienia i temperatury tego płynu i jego Pytanie do...

Czy pompy ciepła innych producentów posiadają funkcję dynamicznej krzywej grzewczej?

oszczędnym w eksploatacji rozwiązaniem jest kocioł kondensacyjny Exclusive Green HE 25 R.S.I. (klasa efektywności energetycznej A) z szerokim zakresem modulacji mocy (już od 2,5 kW) oraz wbudowaną energooszczędną pompą modulowaną o współczynniku efektywności energetycznej EEI ≤ 0,23 (zgodne z nową Dyrektywą Europejską ErP).

Budowa i zabezpieczenia Pompa ciepła HP 260 ACS jest urządzeniem typu monobloc (2 w 1), www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

składającym się ze zbiornika c.w.u. połączonego z pompą ciepła. Dzięki izolacji, wykonanej ze spienionego poliuretanu o grubości 50 mm, zasobnik ten pozwala gromadzić i utrzymywać ciepło przez długi czas. Jest wykonany ze stali węglowej, pokryty dwiema wewnętrznymi powłokami emalii SMALGLASS i wyposażony w antykorozyjną anodę magnezową.

Warto zwrócić uwagę, że wężownica skraplacza została owinięta wokół zasobnika, co w razie przerwania jej ciągłości wyklucza możliwość przedostania się czynnika do wody sanitarnej.

Modele Pompa ciepła HP 260 ACS o klasie efektywności energetycznej A jest dostępna w dwóch wersjach: l z zasobnikiem c.w.u. o pojemności 268 l, z dodatkową wężownicą do podłączenia instalacji solarnej lub kotła (model HP 260 ACS S); l z zasobnikiem c.w.u. o pojemności 265 l, z dwiema wężownicami do podłączenia dwóch dodatkowych źródeł ciepła np. instalacji solarnej i kotła (model HP 260 ACS SC).

10 (206), październik 2015 l

leżności od temperatury powietrza.

Zmiana ta jest realizowana poprzez wyznaczenie nowej nastawy temperatury w zasobniku w zależności od temperatury zewnętrznej, zmierzonej za pomocą czujnika.

Z kolei modulowany wentylator dopasowuje prędkość obrotową do wartości temperatury powietrza, gwarantując utrzymanie wysokiej sprawności.

Zalety HP 260 ACS l l l l

Szereg ciekawych funkcji Sterownik w pompie ciepła posiada możliwość zaprogramowania częstotliwości dezynfekcji zbiornika (w celu wyeliminowania bakterii i zachowania higieny zasobnika c.w.u.) oraz pracy pompy w trybie taryfy ekonomicznej.

W przypadku posiadania dwóch taryf za energię elektryczną i odpowiedniego licznika można wykorzystywać grzałkę elektryczną tylko w godzinach, kiedy stawki za prąd są bardziej korzystne.

HP 260 ACS posiada również innowacyjną i energooszczędną funkcję dynamicznej krzywej grzewczej.

Sterownik umożliwia automatyczną zmianę nastawy temperatury w zawww.instalator.pl

temperatury powietrza (dolnego źródła); l temperatury zasilania instalacji (górnego źródła); l różnicy pomiędzy temperaturą wody zasilającej instalację grzewczą a temperaturą powrotu.

Współczynnik COP dla pompy ciepła HP 260 ACS wynosi 3,25 (przy temperaturze powietrza 15°C, temperaturze wody 1550°C). Oczywiście im wyższa wartość współczynnika COP, tym lepiej, dlatego jeśli chcemy porównać urządzenia różnych producentów, należy zwrócić uwagę na parametry, przy których jest ona osiągana.

Dzięki wykorzystaniu energii pochodzącej z powietrza pompa ciepła jest przyjazna dla środowiska naturalnego. Łatwość instalacji, ciche i niezawodne działanie oraz atrakcyjna cena wyjściowa i niskie koszty utrzymania to główne korzyści płynące z użytkowania bardzo ekologicznego i ekonomicznego urządzenia, jakim jest pompa ciepła HP 260 ACS marki Beretta.

Wartość współczynnika COP Sprawność pomp ciepła określa współczynnik COP (z ang. coefficient of performance). Mówi on, w jakim stopniu urządzenie to wykorzystuje darmowe ciepło ze środowiska naturalnego w stosunku do zużytego prądu. Współczynnik ten nie jest wielkością stałą dla danego rodzaju pompy ciepła i zależy od wielu czynników: l budowy i parametrów pompy ciepła l zastosowanej technologii

oszczędna eksploatacja, dogodność montażu, niski koszt inwestycji, łatwość obsługi, programowania, l funkcjonalność, l możliwość zintegrowania instalacji pompy z innymi źródłami energii (kocioł gazowy lub/i kolektory słoneczne), l modulowany wentylator, l cicha praca, l ochrona środowiska naturalnego, l produkowana we Włoszech.

Grażyna Bentkowska

11

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Dziś na ringu „MI”: OZE - pompy ciepła powietrzne, moduł, ciepła woda, ogrzewanie, inwerter

Biawar W 2015 roku firma NIBE-BIAWAR wprowadziła na rynek polski system powietrznych pomp ciepła BIAWAR MULTISPLIT dostosowany do pracy w warunkach klimatu chłodnego, tj. aż do -32°C. Dzięki zastosowanym rozwiązaniom stanowi on kompletny, nowoczesny i bardzo elastyczny system grzania/chłodzenia budynków o modulowanej mocy 1-13 kW. Powietrzne pompy ciepła z roku na rok zyskują coraz większą liczbę zwolenników. O wzroście popularności tego typu rozwiązań decydują takie czynniki jak konkurencyjna cena instalacji w porównaniu do konwencjonalnych rozwiązań grzewczych, prostota wykonania instalacji, prężny rozwój technologii oraz wzrost świadomości i wiedzy konsumentów na temat instalacji z powietrznymi pompami ciepła. W 2015 roku firma NIBE-BIAWAR wprowadziła na rynek polski

wnętrzne, ze sprężarką sterowaną inwerterowo, dysponujące mocą modulowaną w zakresie 1-13 kW. Uzupełnieniem systemu do celów ogrzewania domu z wykorzystaniem instalacji grzejnikowej, podłogowej czy klimakonwektorów jest jednostka wewnętrzna, tzw. Hydrokit - „kompaktowa kotłownia”. Produkcja c.w.u. jest możliwa dzięki zastosowaniu modułu Emix podłączonego do zasobnika c.w.u. System Multisplit może być rozbudowany o dodatkowe jednostki wewnętrzne pracujące w systemie powietrze-powietrze; naścienne (AW) i przypodłogowe (AF), które oprócz funkcji grzania doskonale sprawdzą się przy chłodzeniu (rys. 1).

równaniu ze standardowymi sprężarkami typu on-off ilość załączeń urządzenia jest znacznie mniejsza, co wpływa na wydłużenie jego żywotności.

Kolejnym nowatorskim rozwiązaniem jest tzw. inteligentne odszranianie parownika jednostki zewnętrznej - w przeciwieństwie do rozwiązań konkurencyjnych nie stosuje się odwracania obiegu, lecz specjalny „bypass” gorącego gazu, dzięki któremu część czynnika zza sprężarki kierowana jest na parownik, a pozostała ilość gazu trafia dalej do jednostek wewnętrznych. Zapobiega to nawiewaniu zimnego powietrza do budynku czy wstrzymywania obsługi c.w.u. lub c.o. w czasie cyklu odszraniania parownika.

Jednostki wewnętrzne Powietrzne jednostki wewnętrzne AW (przysufitowe) oraz AF (przypo-

Cechy systemu

system powietrznych pomp ciepła BIAWAR MULTISPLIT dostosowany do pracy w warunkach klimatu chłodnego, tj. aż do -32°C. Dzięki zastosowanym rozwiązaniom stanowi on kompletny, nowoczesny i bardzo elastyczny system grzania/chłodzenia budynków o modulowanej mocy 1-13 kW. Poniżej zaprezentujemy główne cechy, możliwości i funkcje pomp ciepła BIAWAR MULTISPLIT, które wyróżniają je na tle konkurencji.

Serce systemu Serce systemu BIAWAR MULTISPLIT stanowią jednostki ze-

12

W jednostkach zewnętrznych (AEI) wchodzących w skład BIAWAR MULTISPLIT zastosowano rozwiązania zwiększające ich wydajność i ekonomiczność. Inwerterowo sterowana sprężarka o szerokim zakresie modulacji (10130%) zapewnia możliwość płynnego dopasowania mocy grzewczej lub chłodniczej pompy ciepła do aktualnego zapotrzebowania na energię budynku.

Przekłada się to na oszczędność energii, a więc zmniejszone koszty eksploatacji urządzenia. Dodatkowo w poPytanie do...

Czy Państwa system pomp powietrznych pozwala na jednoczesne grzanie/chłodzenie i produkcję ciepłej wody użytkowej?

dłogowe) umożliwiają schładzanie oraz ogrzewanie pomieszczeń poprzez nawiewanie powietrza o zadanej temperaturze. Dzięki temu możliwe jest kształtowanie pożądanego klimatu w poszczególnych pomieszczeniach przez samych użytkowników. Zastosowanie dwóch stopni filtracji powietrza doskonale sprawdza się w celu usuwania nieprzyjemnych zapachów, bakterii i roztoczy oraz pyłków kurzu znajdujących się w powietrzu obsługiwanego pomieszczenia. Oczyszczanie odbywa się za pośrednictwem zmywalnego filtra pierwszego poziomu oraz dodatkowego filtra plazmowego (AW) lub fotokatalitycznego (AF). Wśród dowww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

datkowych zalet systemu powietrzepowietrze należy wymienić: inteligentny nawiew powietrza zapobiegający uwarstwieniu różnych temperatur w pomieszczeniu (rys. 2) oraz - w przypadku jednostek AF - zastosowanie czujnika wilgotności (humidex) pozwalającego na dopasowanie odpowiedniej relacji wilgotności i temperatury dla odczuwania lepszego komfortu przez użytkowników (tabela).

Do jednostek wewnętrznych dołączany jest pilot bezprzewodowy, z możliwością wyboru 5 trybów pracy (grzanie, chłodzenie, wentylacja, osuszanie, automatyczny) oraz programowaniem harmonogramów pracy poszczególnych jednostek.

Unikalny moduł Emix Moduł c.w.u. Emix stanowi nowatorskie rozwiązanie do produkcji c.w.u. w osobnym zasobniku, który do ogrzewania wykorzystuje energię z pompy ciepła, a w okresie letnim energię odprowadzaną z budynku podczas chłodzenia. Dzięki temu nie marnujemy energii skumulowanej w budynku w okresie letnim, a wykorzystujemy ją do ogrzania wody, co jest rozwiązaniem niezwykle ekonomicznym i ekologicznym! Daje to ogromną przewagę nad typowymi powietrznymi pompami ciepła, również dlatego, że mamy możliwość pracy pompy ciepła w trybie grzania/chłodzenia i jednoczesnego podgrzewania ciepłej wody użytkowej (bez konieczności przełączania pomiędzy trybem grzania/chłodzenia a podgrzewem c.w.u.). Emix to urządzenie ekonomiczne (także dzięki zastosowaniu elektronicznej pompy obiegowej z płynną regulacją obrotów) oraz bezpieczne - specjalna konstrukcja wymiennika zabezpiecza przed kontaktem czynnika chłodniczego z ciepłą wodą użytkową, nawet w przypadku mechanicznego uszkodzenia wymiennika. Automatyka modułu Emix posiada funkcję samoczynnego okresowego przegrzewu przeciwko bakteriom Legionelli, który priorytetowo realizowany jest z wykorzystaniem energii z pompy ciepła.

Moduł wyposażono w intuicyjny panel sterujący z diodami LED, dzięki któremu oczekiwana temperatura c.w.u. i inne funkcje urządzenia mogą być modyfikowane w prosty sposób. www.instalator.pl

Hydrokit - kompaktowa kotłownia „Hydrokit” - HK to jednostka wewnętrzna przeznaczona do podłączenia z jednostkami zewnętrznymi wchodzącymi w skład systemu BIAWAR MULTISPLIT, w rozmiarach 7, 11, 14 kW, umożliwiająca stworzenie systemu grzewczego w oparciu o grzejniki, ogrzewanie podłogowe lub klimakonwektory oraz chłodzenie z wykorzystaniem instalacji

podłogowej lub klimakonwektorów.

Niewątpliwą zaletą modułu Hydrokit jest jego kompaktowość - w jednym urządzeniu znajduje się większość elementów, które w przypadku tradycyjnych rozwiązań trzeba byłoby skompletować samodzielnie, co znacznie zwiększa koszty wykonania instalacji. Jednostka HK składa się m.in. z przeponowego naczynia wzbiorczego o pojemności 6 l, pompy obiegowej z regulacją prędkości obrotowej, zaworu bezpieczeństwa, modułu grzejnego, filtra cząstek stałych, wymiennika oraz systemu sterowania Aquaset, który jest odpowiedzialny za zarządzanie

temperaturą wody dostarczanej do systemu grzewczego.

Podsumowanie Pompy ciepła BIAWAR MULTISPLIT to urządzenia kompaktowe i funkcjonalne, przystosowane do polskich warunków klimatycznych, które pozwalają na pełne kształtowanie pożądanego klimatu w obsługiwanych budynkach. Dzięki zastosowanym nowatorskim rozwiązaniom konstrukcyjnym urządzenie daje możliwość rozszerzenia podstawowej funkcjonalności o produkcje c.w.u. z wykorzystaniem ciepła odprowadzanego z budynku podczas jego chłodzenia czy odszraniania parownika bez przerywania pracy jednostek wewnętrznych, jak ma to miejsce w rozwiązaniach konkurencyjnych. Kolejnym atutem urządzenia jest jego ekonomiczność - inwerterowo sterowana sprężarka w jednostce zewnętrznej zapewnia modulację mocy, a więc mniejsze zużycie energii, dłuższą żywotność urządzenia oraz zwiększony komfort użytkowania dzięki niskiej emisji hałasu. BIAWAR MULTISPLIT to również system przyjazny dla użytkowników, gdyż dzięki intuicyjnemu sterowaniu za pomocą pilota czy sterownika Aquaset ustalenie pożądanego trybu oraz harmonogramów pracy nie nastręcza problemów nawet mało doświadczonym użytkownikom.

Sebastian Kondracki

13

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Dziś na ringu „MI”: OZE - pompy ciepła

pompa ciepła, c.w.u., sterowanie, komfort, ogrzewanie

Buderus Pompy ciepła Buderus sprawdzają się świetnie jako samodzielny lub uzupełniający system przygotowania ciepłej wody w budynku mieszkalnym. Cechują się cichą pracą, wysoką wydajnością i komfortem obsługi.

Pompa ciepła Buderus Logatherm WPT 270/2 do montażu wewnątrz budynku podgrzewa ciepłą wodę użytkową, wykorzystując do tego celu energię cieplną z powietrza. Może być ono pobierane zarówno z pomieszczenia, w którym stoi pompa ciepła, jak i z pomieszczeń sąsiadujących lub spoza budynku, dzięki kanałom powietrznym podłączonym do urządzenia. Ich maksymalna długość to 70 m, dlatego nie ma ograniczeń przy czerpaniu powietrza z dowolnego miejsca.

Pompę ciepła można w okresie letnim wykorzystać również do chłodzenia nagrzanych pomieszczeń, kierując do nich schłodzone powietrze.

Sterowanie Oprócz przygotowania urządzenia pod kątem hydraulicznym sterownik pompy ciepła został również przygotowany do współpracy z innymi źródłami ciepła.

Dwa modele Dostępne są dwa modele pomp ciepła: Logatherm WPT 270/2 I-S oraz Logatherm WPT 270/2 A-S, gdzie pierwszy pracuje do temperatury powietrza +5°C, a drugi nawet do temperatury -10°C. Emaliowany zasobnik zabezpieczony anodą o pojemności 270 litrów w pełni pokrywa całkowite zapotrzebowanie domu na ciepłą wodę użytkową. Jest on również wyposażony w wężownicę grzewczą o powierzchni 1 m2, pozwalającą przyłączyć dowolne źródło ciepła. Maksymalna temperatura wody wytworzonej przez samą WPT 270/2 w zasobniku to 60°C, przy dezynfekcji termicznej temperatura wody podnoszona jest do 70°C za pomocą dogrzewacza elektrycznego.

Pytanie do...

Jakie są zalety wykorzystania rewersyjnej pracy układu chłodniczego w pompie ciepła?

14

Samodzielnie i nie tylko Kooperacja kotła stałopalnego z Logatherm WPT 270/2 jest również możliwa. To rozwiązanie pozwala w okresie od wiosny do jesieni na brak konieczności uruchamiania kotła w celu podgrzewania ciepłej wody, co daje dużą wygodę użytkownikowi. W sezonie grzewczym, kiedy kocioł jest tradycyjnie uruchamiany, może on poprzez wężownicę podgrzewać zasobnik pompy ciepła. Nawet jeżeli kocioł wygaśnie w wyniku braku paliwa, urządzenie przejmie podgrzewanie c.w.u.

Pompa ciepła do podgrzewania ciepłej wody użytkowej Logatherm WPT 270/2 sprawdza się świetnie jako samodzielny lub uzupełniający system przygotowania ciepłej wody w budynku mieszkalnym. Woda poprzez wykorzystanie technologii pomp ciepła podgrzewana jest bardzo ekonomicznie. Wysoka sprawność urządzenia sprawia, że koszty eksploatacji są bardzo niskie. Przy większym zapotrzebowaniu na wodę, poprzez odpowiednie połączenie hydrauliczne, możliwa jest praca pomp ciepła w kaskadzie.

Nowa pompa ciepła Przykładem może być instalacja pompy ciepła Logatherm i dowolna instalacja kolektorów słonecznych. Sterownik kontroluje, czy produkują one ciepło. Jeżeli instalacja solarna pracuje wydajnie, pompa ciepła nie uruchamia się. Oprócz instalacji solarnej pompa ciepła może współpracować z dowolnym kotłem grzewczym, który wykorzystuje do pomiaru ciepłej wody czujnik NTC. Dodatkowo automatyka sterująca posiada funkcje wykorzystywania energii elektrycznej produkowanej przez panele fotowoltaiczne. Współpracując z taką instalacją, wykrywa, kiedy produkowana jest energia ze słońca, i wykorzystuje ją do zasilania urządzenia.

Nowa pompa ciepła Buderus Logatherm WPL AR to innowacyjne urządzenie, które do produkcji ciepła wykorzystuje całkowicie darmowe źródło energii - powietrze. Dzięki temu pozwala zaoszczędzić do 50% kosztów ogrzewania budynku, a w lecie pompę Logatherm WPL AR można wykorzystać do chłodzenia pomieszczeń!

Pompa ciepła składa się z dwóch modułów: wewnętrznego i zewnętrznego. Moc jednostki zewnętrznej można dostosować w zależności od indywidualnego zapotrzebowania użytkowników budynku na ciepło i ciepłą wodę. Dostępne są www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

urządzenia o mocy: 6, 8, 11 i 14 kW. Do indywidualnych potrzeb dostosować można także moduł wewnętrzny, oferowany w czterech opcjach: do montażu naściennego lub w kompaktowej wersji stojącej „Tower” z zasobnikiem wody użytkowej. Wybrane moduły wewnętrzne mogą być integrowane z kotłem grzewczym lub instalacją solarną, co umożliwia ustalenie bardzo indywidualnej konfi-

guracji całego systemu odpowiadającej potrzebom użytkownika.

Logatherm WPL AR to niezwykle wydajne rozwiązanie: współczynnik COP (opisujący efektywność pracy urządzenia) przy temperaturze powietrza zewnętrznego +7ºC wynosi nawet 5*. Oznacza to, że z jednej jednostki energii elektrycznej pompa może wytworzyć aż 5 jednostek ciepła,

które ogrzeją dom. Urządzenie zostało przygotowane do funkcjonowania w klimacie skandynawskim, dlatego pracuje efektywnie w całym zakresie temperatur pracy, tj. aż do -20°C. Dzięki rewersyjnej pracy układu chłodniczego latem pompę ciepła można wykorzystać do chłodzenia pomieszczeń. Kolejnym atutem urządzenia jest niski poziom hałasu, co jest szczególnie istotne z punktu widzenia komfortu użytkowania. Okresowo poziom ten można jeszcze bardziej obniżyć w trybie „Silent mode”.

Pompa ciepła posiada też w standardzie wbudowany moduł do komunikacji przez internet, co umożliwia jej zdalne sterowanie przy użyciu smartfona czy tabletu. Moduł wewnętrzny pompy ciepła wyposażony jest też w jednostkę sterującą HMC 300. To najnowszy regulator do pomp ciepła, który można rozbudowywać o inne moduły automatyki EMS Plus Buderus. Dzięki nim pompa ciepła może obsługiwać do 4 obiegów grzewczych, sterować instalacją basenową i solarną.

Urządzenia są produkowane w Unii Europejskiej i objęte są standardową gwarancją z możliwością przedłużenia do 5 lat. Oprócz wymienionych rozwiązań firma Buderus posiada w swojej ofercie również inne rozwiązania służące podgrzewaniu ciepłej wody: kolektory słoneczne oraz podgrzewacze pojemnościowe, które mogą współpracować z różnymi źródłami ciepła.

Grzegorz Łukasik

Czysta studzienka

JUNG PUMPEN U3K

NIEZAWODNA POMPA DO ODWADNIANIA PIWNIC

Bezpieczne odpowietrzenie

Niski poziom zasysania

Pentair Water Polska Sp.z o.o.

Tel.: 32 295 12 00

www.jung-pumpen.pl

MA

GE DE IN

RMAN

Y

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Ring „MI”: OZE - pompy ciepła

grzewcza, ciepła woda, automatyka, pompa ciepła

CTA Pompa ciepła zastosowana do ogrzewania domu i ciepłej wody użytkowej jest najtańszym w eksploatacji urządzeniem grzewczym. Szwajcarska firma CTA specjalizuje się w produkcji pomp ciepła od ponad 30 lat.

O jakości pomp ciepła szwajcarskiej firmy CTA świadczy fakt, że wciąż pracują modele wyprodukowane na początku. Obecnie wysoką jakość zapewniają normy ISO 9001, ISO 14001 oraz certyfikat EHPA. Ponadto wszystkie pompy ciepła opuszczające fabrykę są testowane we własnym centrum testowym w warunkach odpowiadających naturalnym, co w praktyce wyklucza dostawę wadliwego urządzenia.

Firma stosuje tylko najwyższej klasy podzespoły: sprężarki Copeland, wymienniki Alfa Laval, elektroniczne zawory rozprężne Carel oraz automatykę i regulatory Siemens. W ofercie CTA są gruntowe pompy ciepła Optiheat typu solanka/woda i woda/woda oraz pompy ciepła typu powietrze/woda Aeroheat. Gruntowe pompy ciepła są jednymi z najciszej pracujących urządzeń. Poziom hałasu w odległości 1 m zaczyna się od poziomu 24 dB(A). Wszystkie mają klasę efektywności energetycznej A++ i mogą pracować w systemach Smart Grid. Mogą być sterowane zdalnie przez internet lub telefon komórkowy. Posiadają automatykę umożliwiającą w standardzie obsługę układu chłodzenia pasywnego i dwóch obiegów grzewczych, jeden z mieszaczem i jeden bez mieszacza. Mają możliwość rozbudowy o trzy dodatkowe moduły dla trzech obwodów z mieszaczami. Szczególną uwagę chciałbym zwrócić na model All-in-One.

Wszystko w jednym!

Mamy tu 6 typów o zakresie mocy od 5 do 18 kW (S0/W35). Temperatura za-

16

silania systemu grzewczego wynosi do +65°C. Pompy ciepła All-in-One mają wbudowane elektroniczne pompy obiegowe Biral i naczynia przeponowe dolnego i górnego źródła. Pracą pompy górnego źródła steruje moduł PWM, wydajność pompy dolnego źródła może być korygowana przez instalatora. Wbudowany miernik przepływu z czujnikiem temperatury umożliwia oszacowanie sezonowego współczynnika efektywności. Co ważne, współczynnik ten uwzględnia pracę ww. pomp obiegowych. Zintegrowane elementy hydrauliczne ułatwiają projektowanie i montaż instalacji, zmniejszają koszty inwestycyjne i oferują wysoką niezawodność pracy przy maksymalnym komforcie użytkowania. Dla układów korzystających z wody jako źródła ciepła Optiheat All-in-One typu woda/woda występuje w wersji z wbudowanym pośrednim wymiennikiem ciepła.

Nowość z inwerterem Nowością modelu All-in-One jest inwerterowa pompa ciepła o regulowanej mocy grzewczej od 2 do 7,5 kW z wbudowanym zasobnikiem ciepłej wody użytkowej o pojemności 200 litrów. Naczynia przeponowe górnego i dolnego źródła są dołączone oddzielnie.

Priorytet bezpieczeństwa Pompy ciepła o mocy grzewczej powyżej 20 kW wymagają indywidualnego doboru elementów hydraulicznych uzależnionych od wielkości instalacji. Dlatego Pytanie do...

Jakie są zalety chłodzenia pasywnego?

nie mają wbudowanych pomp obiegowych i naczyń przeponowych jak All-inOne. Posiadają wszystkie wymagane elementy monitoringu i bezpieczeństwa jak: elektroniczny zawór rozprężny, elektroniczny soft start, czujniki temperatury i ciśnienia oraz miernik przepływu.

Pierwszym przedstawicielem tej grupy jest model Economy. Są to 4 typy o zakresie mocy od 22 do 33 kW (S0/W35).

Większymi jednostkami są dwusprężarkowe pompy ciepła - Optiheat Duo. Występują one w dwóch wersjach: l urządzenia, w których obie sprężarki pracują w jednym obwodzie chłodniczym, l urządzenia z dwoma niezależnymi obwodami chłodniczymi.

W pierwszej grupie jest 6 typów o zakresie mocy grzewczej od 44 do 88 kW, w drugiej - 3 typy o zakresie od 21 do 36 kW (S0/W35). Największymi urządzeniami w ofercie firmy CTA jest wersja Optipro składająca się z 8 typów od 100 do 230 kW dla (S0/W35) lub od 133 do 304 kW dla (W10/W35). Jest to seria pomp ciepła przeznaczona specjalnie dla budynków mieszkalnych, przemysłowych i handlowych. Jako jednostki o zwartej konstrukcji wymagają mało miejsca, przy jednoczesnym zapewnieniu optymalnej dostępności. Łatwy w obsłudze i programowaniu sterownik PLC mieści zarówno standardowe, jak i bardziej złożone aplikacje. Gruntowe pompy ciepła są najbardziej efektywnymi urządzeniami grzewczymi, ich instalacja wiąże się jednak z wykonaniem prac ziemnych w postaci kolektora gruntowego bądź ujęć wody. Prace te zwiększają koszty całej inwestycji.

Powietrzna alternatywa Alternatywą w tym przypadku są powietrzne pompy ciepła Aeroheat. Są to urządzenia montowane zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynku.

Razem jest 14 typów o mocach od 7 do www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

wnątrz budynku, dla których dostępny jest modułowy system kanałów 700 x 700 mm lub 900 x 900 mm.

Ekologiczny propan

31 kW (P2/W35). Temperatura zasilania systemu grzewczego tych pomp ciepła wynosi do +60°C. Charakteryzują się bardzo cichą pracą i klasą efektywności energetycznej A+ albo A++ (zależną od temperatury zasilania). W wersji Aeroheat są 4 modele typu All-in-One www.instalator.pl

z wbudowanymi, podobnie jak w pompach gruntowych, wszystkimi niezbędnymi do pracy elementami hydraulicznymi, jak pompy obiegowe, naczynia przeponowe, zawór c.w.u., bufor, zawór przelewowy i miernik przepływu. Oczywiście są to jednostki montowane we-

Nowością w ofercie CTA jest inwerterowa pompa ciepła typu powietrze/woda o regulowanej mocy od 5 do 14 kW (P2/W35). Temperatura zasilania wynosi do +65°C, poziom hałasu od 34 do 52 dB(A). Charakteryzuje się wysokim współczynnikiem efektywności COP = 4,2 (P2/W35) i bardzo małym prądem rozruchowym (5,0 A). Występuje w wersji do montażu wewnątrz lub na zewnątrz budynku.

Innym ciekawym rozwiązaniem w powietrznych pompach ciepła jest urządzenie typu monoblok Aeroheat CN. Dzięki zastosowaniu ekologicznego czynnika chłodniczego, jakim jest propan, stało się możliwe uzyskanie temperatury zasilania systemu grzewczego do +70°C. Cały układ chłodniczy znajduje się w jednostce zewnętrznej. Zakres mocy grzewczej wynosi od 6 do 18 kW (P2/W35). Do wyboru są dwie opcje jednostki wewnętrznej: moduł hydrauliczny lub Aqua Tower. Każda z nich zawiera niezbędne do pracy elementy hydrauliczne, jak pompa obiegowa, naczynie przeponowe, grzałka elektryczna, sterownik. Różnią się tym, że w Aqua Tower wbudowane są: zasobnik c.w.u. o pojemności 180 litrów i 62-litrowy bufor służący jako zabezpieczenie przed zamarzaniem jednostki zewnętrznej, moduł hydrauliczny natomiast może być podłączony do dowolnych zbiorników (c.w.u. i bufora). W opcji z modułem hydraulicznym dostępne są rewersyjne pompy ciepła mogące pracować również w trybie chłodzenia.

Wartość współczynnika efektywności dla parametrów (P-7/W35) jest zawsze większa od 3. Poziom hałasu jednostki zewnętrznej w odległości 1 m wynosi zaledwie 45 dB(A). Wszystkie pompy CTA mają obudowy ze stali nierdzewnej. Elastyczne węże przyłączeniowe ułatwiają montaż. Można je łączyć w kaskady. Łatwy dostęp do poszczególnych podzespołów sprawia, że obsługa serwisowa jest bardzo prosta. Standardowy okres gwarancji wynosi 2 lata z możliwością wydłużenia go do lat 5.

Piotr Kuligowski

17

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Dziś na ringu „MI”: OZE - pompy ciepła pompa ciepła, powietrze, woda, gruntowa, inwerter

Daikin Typoszereg pomp ciepła Daikin Altherma to atrakcyjne eksploatacyjnie rozwiązania nie tylko do nowo budowanych budynków, ale i do modernizacji istniejących, niezależnie od dostępu do gazu ziemnego czy innych nośników energii.

Nowe technologie w zakresie materiałów izolacyjnych i zmiana standardów budowania w ostatnim czasie mocno spopularyzowały niskotemperaturowe systemy grzewcze i doskonale pasujące do nich źródła, takie jak kocioł kondensacyjny czy pompa ciepła.

Pozostaje jednak cały czas bardzo dużo instalacji starszych, zwymiarowanych według innych standardów, wykorzystujących grzejniki wysokotemperaturowe lub przestarzałe źródła ciepła.

Czy w zakresie pomp ciepła istnieje dla nich stosunkowo łatwo aplikowalna alternatywa czy skazane są na całkowitą, ale pracochłonną i kosztowną modernizację? Odpowiedź na wszelkie zapotrzebowania rynku grzewczego w tym zakresie stanowi typoszereg pomp ciepła Daikin Altherma.

Do nowo budowanych obiektów Obecnie dostępna jest już trzecia generacja urządzeń Daikin Altherma LT split, zoptymalizowana do pracy w zimnym północnoeuropejskim klimacie. Na rynku polskim już od ponad 9 lat jest najchętniej stosowaną powietrzną pompą ciepła, podobnie jak na rynku europejskim, gdzie pracuje ponad 200 000 takich urządzeń. Jej atutem jest również bogaty zakres możliwych do podłączenia jednostek wewnętrznych. Pierwszą, najprostszą jest jednostka wisząca do pracy bez ciepłej wody użytkowej. Kolejną - zintegrowana z zasobnikiem, ułatwiająca montaż i ograniczająca zajmowaną przestrzeń oraz dająca możliwość zasilania mieszanej podłogowo-grzejnikowej instalacji. Trzecia natomiast -

18

kompaktowa ze zintegrowanym buforem do współpracy z innymi źródłami ciepła, takimi jak kominek czy kolektory słoneczne. Sezonowe (czyli średnioroczne) efektywności całego typoszeregu (dla warunków klimatu umiarPytanie do...

Czy dostęp do gazu ziemnego przekreśla zastosowanie pompy ciepła? kowanego i temperatury 35°C) plasują się pomiędzy 3,83 < SCOP < 4,52.

Zapewnia to klasę A+ lub A++, a dla ciepłej wody użytkowej klasę A według nowo wprowadzonej klasyfikacji.

Do modernizacji istniejących budynków Do modernizacji istniejących budynków świetnie nadaje się pompa ciepła Daikin Altherma HT. Znajduje zastosowanie szczególnie w obszarach ze słabym dostępem do gazu ziemnego.

Oznaczenie HT (od high temperature, czyli wysoka temperatura) wska-

zuje, że pompa ciepła zapewnia wodę do temperatury 80°C w całym zakresie pracy bez użycia grzałek elektrycznych. Jeśli chcemy zmodernizować źródło ciepła w instalacji wymagającej wysokich temperatur, bo zawierającej np. żeliwne grzejniki, zastosowanie Daikin Altherma HT eliminuje konieczność wymiany grzejników i trudnego do przeprowadzenia, najczęściej w zamieszkanym domu, związanego z tym remontu. Wyposażona w zbiornik ciepłej wody użytkowej może buforować wodę na wyższym poziomie temperaturowym, co pozwala odpowiednio zwiększyć ilość dostępnej ciepłej wody użytkowej przy zachowaniu objętości zasobnika.

Do budynków o wyższym zapotrzebowaniu Do budynków o wyższym zapotrzebowaniu na ciepło idealnie nadaje się pompa ciepła Daikin Altehrma Flex.

Pracuje ona w systemie wysokotemperaturowym, modułowym z możliwością chłodzenia. Doskonale sprawdza się we wszelkich obiektach o zwiększonym zapotrzebowaniu na ciepłą wodę użytkową, gdyż dzięki dostępnym wysokim temperaturom codzienny wygrzew ciepłej wody użytkowej lub okresowy przeciw Legionelli jest w efektywny sposób uzyskiwany bez użycia grzałek wspomagających. W trybie chłodzenia latem odebrane z pomieszczeń ciepło zamiast wyrzucać do atmosfery możemy gromadzić na potrzeby podgrzewu wody użytkowej. Do budownictwa wielorodzinnego jednostki wewnętrzne można podzielić indywidualnie dla użytkowników z bezpośrednim rozliczeniem w razie potrzeby.

Do wymiany starszych gazowych kotłów Do wymiany starszych gazowych kotłów polecamy pompę ciepła Daikin Alwww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

therma Hybryda. Jest to połączenie powietrznej pompy ciepła z gazowym kotłem kondensacyjnym.

Jest też to jedyna atrakcyjna alternatywa w zakresie pomp ciepła do wymiany gazowego kotła dzięki optymalnemu wykorzystaniu atutów połączonych źródeł ciepła. Umożliwia - na podstawie zadanych cen nośników energii - optymalne wykorzystanie energii odnawialnej z powietrza atmosferycznego i ciepła spalania gazu. W zakresie ciepłej wody użytkowej oferuje przepływowy podgrzew w oparciu o jedną wysokoefektywną wymianę ciepła ze spalin do wody użytkowej z udziałem bardzo głębokiej kondensacji. Podłączenie zasobnika ciepłej wody użytkowej również jest możliwe. Ponadto, w przeciwieństwie do wszystkich typów kotłów, umożliwia również funk-

10 (206), październik 2015

cję chłodzenia. Temperatura wody do 80°C zapewnia prawidłową współpracę praktycznie z każdym typem emiterów ciepła, a obecność kotła gazowego daje całkowitą niezależność wobec temperatur zewnętrznych.

Dla szukających najefektywniejszych rozwiązań Gruntowa pompa ciepła Daikin Altherma to rozwiązanie dla szukających najefektywniejszych rozwiązań.

Jest to pompa ciepła ze sprężarką inwerterową, dzięki temu niewymagająca bufora energii, gdyż moduluje wydajnością celem zaspokojenia zapotrzebowania na nią. Taka regulowana praca przyczynia się do ograniczenia intensywności odbioru ciepła z gruntu, a w ten sposób podniesienia średnio o 4°C w sezonie jego tempera-

tury w czasie pracy pompy ciepła, co wymiernie przekłada się na pobór mocy elektrycznej przez urządzenie.

Uzyskiwane efektywności sezonowe SCOP > 5 plasują gruntową pompę ciepła Daikin Altherma w klasie A+++ i podobnie jak inne gruntowe pompy ciepła zapewniają najniższe eksploatacyjne koszty ogrzewania spośród wszystkich rozwiązań dostępnych na rynku.

Podsumowanie Typoszereg pomp ciepła Daikin Altherma to atrakcyjne eksploatacyjnie rozwiązania już nie tylko do nowo budowanych budynków, ale i do modernizacji istniejących, niezależnie od dostępu do gazu ziemnego czy innych nośników energii. Różnorodność dostępnych zastosowań pozwala przekraczać granice możliwości dla pomp ciepła do niedawna jeszcze będące poza ich zasięgiem.

Erwin Szczurek

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Ring „MI”: OZE - pompy ciepła

efektywność, sterowanie, pompa ciepła, ogrzewanie

Danfoss Od jakiegoś czasu obserwuje się spore zainteresowanie pompami ciepła ze strony inwestorów komercyjnych. W przypadku obiektów o dużym zapotrzebowaniu na ciepło oszczędności z zastosowania odnawialnych źródeł ciepła mogą być również większe.

Pompa ciepła, choć jest urządzeniem skomplikowanym, działa na podobnej zasadzie jak lodówka, przy czym efektem jej pracy może być zarówno ciepło, jak i chłód. Warto zatem zatrzymać się na tym etapie, aby określić kryteria oceny i porównań.

Wymagania rynku W budynkach komercyjnych czy użyteczności publicznej regularnie pojawiają się pomieszczenia z dużymi przeszkleniami czy pomieszczenia takie jak sale konferencyjne, gdzie poza ogrzewaniem istotne jest również ich chłodzenie. Ponadto w obiektach o dużej powierzchni, o zróżnicowanej infrastrukturze zachodzi potrzeba podłączenia źródła ciepła do centralnego systemu sterowania, tzw. Building Management System (BMS). Podczas prac projektowych inżynierowie w jednym z najnowocześniejszych europejskich laboratoriów firmy Danfoss postawili sobie dwa podstawowe cele, które powinna spełniać nowoczesna pompa ciepła: l wysoka efektywność (SPF - Seasonal Performance Factor) podczas całorocznej eksploatacji dla grzania, ciepłej wody użytkowej, jak i chłodzenia; l inteligentne sterowanie - możliwość podłączenia pompy do centralnego systemu sterowania infrastrukturą budynku, tzw. BMS i/lub podłączenie pompy do internetu w celu zdalnej kontroli.

Pytanie do...

Kto z producentów pomp ciepła jest równocześnie także producentem sprężarek, wymienników ciepła, automatyki chłodniczej - czyli głównych i podstawowych elementów pompy ciepła?

20

Płynne dostosowanie mocy Podstawową częścią pompy ciepła jest układ chłodniczy, który można określić jako „motor” pompy ciepła. Dobry układ chłodniczy charakteryzują dwa elementy: odpowiedni projekt oraz prawidłowo dobrane komponenty.

W układzie chłodniczym zastosowano najnowszą sprężarkę spiralną

Danfoss serii VZH o płynnej, zmiennej wydajności, uzyskując możliwość ciągłej regulacji w zakresie 25-100% maksymalnej wydajności sprężarki. Pompa ciepła ze sprężarką inwerterową ma dwie zasadnicze zalety. W sposób płynny dostosowuje produkcję ciepła do bieżącego zapotrzebowania, co daje pełen komfort cieplny przy niższym zużyciu energii. Ponadto umożliwia rezygnację ze źródła szczytowego oraz buforów ciepła, co zmniejsza koszty inwestycyjne i upraszcza instalację.

Dodatkowym atutem pomp ciepła ze sprężarką inwerterową jest niższy prąd rozruchu. Przy podobnej mocy sprężarek zastosowanie inwertera umożliwia obniżenie prądu rozruchu o

ok. 70%. Jest to szczególnie istotne w miejscach, gdzie sieć energetyczna ma określone limity. Mniejszy prąd rozruchu i łagodny start oznaczają również mniejsze zużycie elementów mechanicznych, a co za tym idzie - ich dłuższą żywotność.

Sprężarka serii VZH posiada szereg innowacji konstrukcyjnych, które czynią ją idealną do aplikacji pomp ciepła: l szeroka koperta pracy umożliwia szeroki zakres pracy i otrzymanie wyższych temperatur skraplania przy niskich temperaturach parowania; l optymalny kształt geometryczny spiral zaprojektowany do warunków pracy; l opatentowane uszczelnienie w kierunku osiowym spirali, zapewniające najwyższą sprawność wolumetryczną, co bezpośrednio przekłada się na wysokie COP w zmieniających się warunkach pracy; l bezołowiowe łożyska polimerowe, które zapewniają wysokie osiągi pracy przy różnych obciążeniach oraz zapewniają prawidłową pracę nawet przy zmniejszonym smarowaniu; l sprężarka jest wyposażona w silnik z magnesami stałymi, dzięki czemu współczynnik mocy jest praktycznie stały w całym zakresie zmian obciążenia; silniki tej konstrukcji są o ok. 5% bardziej efektywne niż typowe silniki indukcyjne; l układ wtrysku oleju został zaprojektowany w celu zapewnienia właściwego smarowania sprężarki w szerokim zakresie prędkości obrotowej; l ograniczony został współczynnik cyrkulacji oleju, co zapewnia prawidłowe oddzielenie oleju od gazu.

W pompie DHP-M w układzie chłodniczym zastosowano specjalne, wysokowydajne wymienniki ciepła firmy Danfoss, w których relacja ilości solanki/wody do czynnika chłodniczego w wymienniku wynosi 10:1, dzięki czemu jesteśmy w stanie lepiej dostosować się do warunków wymaganych www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

przez pompę ciepła. Innowacja w tym wymienniku polega także na innym kształcie i powierzchni wymiany ciepła po stronie czynnika chłodniczego w stosunku do strony wody/solanki. Zamiast typowego wzoru w „jodełkę” na ścianie wymiennika zastosowano tzw. mikro-kanały, których struktura jest wizualnie bardziej porowata i ma nieregularne kształty. W efekcie poprawia to przepływ, wymianę ciepła, zmniejsza wymaganą ilość czynnika chłodniczego oraz spadek ciśnienia po stronie wody/solanki, co ma bezpośredni wpływ na pracę pompy obiegowej.

W układzie chłodniczym w pompie DHP-M zastosowano elektroniczny zawór rozprężny ETS firmy Danfoss, który umożliwia pompie szeroki zakres wydajności przy równoczesnej precyzji w modulacji przepływu czynnika chłodniczego. Elektroniczny zawór rozprężny, precyzyjnie dozując czynnik chłodniczy do parownika, optymalizuje przegrzanie pary czynnika na najlepszym poziomie. Poza możliwościami wynikającymi z pracy elektronicznego zaworu istotny jest sposób, w jaki re-

alizowane jest przegrzanie (sterowanie). Dzięki adaptacyjnej regulacji przegrzania zasilanie parownika czynnikiem jest dokładnie kontrolowane i oparte na rzeczywistym obciążeniu cieplnym. Zapewnia to oszczędność energii i maksymalizuje wydajność układu. Daje to oszczędności zużycia energii nawet do 10% w stosunku do algorytmów ze stałym przegrzaniem.

W ostatnich 10-20 latach zmienił się sposób korzystania i wymagania związane z szybkością przygotowania i ilością ciepłej wody użytkowej. W typowym układzie chłodniczym pompy ciepła jest parownik, sprężarka, skraplacz i zawór rozprężny. W skraplaczu następuje odzyskanie ciepła na powww.instalator.pl

10 (206), październik 2015

trzeby ogrzewania. W pompie DHP-M między sprężarką a skraplaczem zastosowano dodatkowy „mały” wymiennik ciepła. Temperatura gazu w dodatkowym wymienniku za sprężarką wynosi często ponad 100°C i umożliwia wyjątkowo efektywne podgrzewanie ciepłej wody użytkowej. W okresie zimowym za każdym razem, kiedy pracuje pompa na potrzeby ogrzewania, a w okresie letnim na potrzeby chłodzenia, może zostać podgrzana ciepła woda użytkowa. Obie te funkcje mogą być realizowane jednocześnie. Ponadto ciepła woda jest podgrzewana przy najniższym możliwym koszcie niejako „przy okazji ogrzewania (chłodzenia)”.

Inteligentne sterowanie Podstawowym elementem odpowiedzialnym za poziom zużycia energii i pracę pompy jest sterownik. W pompie DHP-M zastosowano nowy sterownik wraz z kolorowym i dotykowym wyświetlaczem, w którym infografika, ikony i menu są proste, przejrzyste i intuicyjne.

Zaawansowany sterownik umożliwia podgląd i realizowanie takich funkcji jak: l sterowanie elektronicznego zaworu rozprężnego - odbywa się bezpośrednio z poziomu sterownika pompy ciepła - maksymalizacja efektywności przez pełną wymianę danych między układem grzewczym a układem chłodniczym; l inteligentny i adaptacyjny system rozpoznawania pory roku - eliminacja przypadkowych przełączeń z trybu letniego na zimowy (również z zimowego na letni) na podstawie nietypowych i krótkich temperatur dla danego okresu; l pełen podgląd temperatur układu chłodniczego, co umożliwia szybką diagnostykę; l konfiguracja krzywej grzewczej dla siedmiu punktów pracy, co umożliwia jeszcze lepsze dopasowanie pracy pompy ciepła do potrzeb budynku;

taka konfiguracja krzywej grzewczej jest również dostępna dla obiegów podrzędnych; l połączenie pomp ciepła w kaskadzie do 16 jednostek na zasadzie master/slave, gdzie czas pracy poszczególnych pomp jest tak kontrolowany, aby wszystkie pracowały równomiernie; l sterowanie pięcioma obiegami grzewczymi; l sterowanie zewnętrznym źródłem szczytowym, takim jak: kocioł olejowy lub gazowy czy podgrzewacz elektryczny przy jednoczesnej możliwości ich modulacji; l chłodzenie pasywne/chłodzenie aktywne (które może być realizowane jednocześnie podczas ogrzewania lub przygotowania ciepłej wody); l ładowanie zasobników ciepłej wody użytkowej poprzez wymiennik ciepła z regulowaną temperaturą za wymiennikiem; l możliwość podłączenia pompy do Internetu i zdalne monitorowanie; l połączenie z innymi systemami sterowania (tzw. Buliding Management System) przy pomocy protokołu komunikacyjnego Modbus; l pomiar energii elektrycznej zużytej przez pompę.

Sterownik jest dedykowany do pracy w aplikacji, jaką jest pompa ciepła. Zastosowanie algorytmu PID(!) powoduje kontrolowane opóźnienie włączenia/wyłączenia sprężarki przy niedopuszczeniu do spadku odczucia komfortu ze strony użytkownika.

Jest to rozwiązanie zmniejszające zużycie energii oraz ilość włączeń i wyłączeń sprężarki, co ma bezpośredni wpływ na jej żywotność. Takie rozwiązanie jest ok. 15-20% bardziej efektywne niż sterowanie pompą na zasadzie pomiaru temperatury zewnętrznej, wewnętrznej oraz temperatury powrotu zasilania c.o.

Piotr Krzemiński

21

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Ring „MI”: OZE - pompy ciepła

pompa ciepła, zasobnik, gruntowa, innowacyjna

Junkers Silną stroną marki Junkers jest szeroka oferta urządzeń grzewczych, która może zaspokoić zapotrzebowanie każdego użytkownika oraz sprostać wszelkim wymaganiom odnośnie ogrzewania.

Ważnym elementem oferty produktowej marki Junkers są pompy ciepła wykorzystujące ciepło pochodzące z gruntu. W tym segmencie urządzeń Junkers oferuje moce grzewcze od 6 do 17 kW w dwóch typoszeregach.

nej konstrukcji. Dodatkowo typoszereg urządzeń STM łączy zalety dwóch urządzeń: pompy ciepła i zasobnika ciepłej wody, ponieważ oba znajdują się w jednej obudowie. Zasobnik wody ma pojemność 185 litrów i jest wykonany ze stali nierdzewnej.

Cenna optymalizacja

Typoszeregi Supraeco STM 60/1001 oraz Supraeco STE 60/170-1 wyposażone są w nowy regulator SEC 10-1, przeznaczony do ogrzewania obiektów jedno- lub wielorodzinnych, a także do mniejszych obiektów użyteczności publicznej oraz do podgrzewania wody użytkowej. Obejmuje on moce od 6 do 17 kW. Urządzenia zostały wprowadzone na polski rynek i cieszą się dużą popularnością dzięki innowacyj-

22

System optymalizacji pracy Dynamic Pump Control podczas działania pompy ciepła dba o to, aby uzyskiwała ona jak najwyższy współczynnik COP. Dzięki wysokiemu współczynnikowi wydajności (COP) urządzenie pracuje oszczędniej, co przenosi się na konkretne korzyści finansowe dla użytkownika. Wg normy EN 14511 w warunkach 0/35 pompy osiągają współczynniki o wartości nawet do 4,8! Dodatkowo pompy Supraeco wyposażone zostały w elektroniczne pompy obiegowe klasy A dolnego i górnego źródła, które wpływają na obniżenie zużycia energii przez całe urządzenie, a także spełniają wymagania dotyczące ich obowiązkowego stosowania w urządzeniach od 2015 roku. System sterowania w pompach ciepła oparty jest na regulacji pogodowej. Oznacza to, że urządzenia dostosowują temperaturę w instalacji grzewczej do warunków pogodowych, z czego również wynikają wymierne oszczędności.

Pytanie do...

Na jakie cechy urządzenia trzeba zwrócić uwagę przy wyborze pompy ciepła?

Oprócz innowacji zastosowanych wewnątrz pompy ciepła, pozwalających na bardziej oszczędną pracę, sterowanie SEC 10-1 dba także o to, aby urządzenia pracujące poza obrębem pompy ciepła spełniały ten warunek.

Oznacza to, że pompy obiegowe podczas sezonu grzewczego nie pracują non stop, lecz tylko wtedy, kiedy jest to konieczne, co wpływa na kolejne oszczędności.

Pełna kontrola Regulator pompy ciepła SEC 10-1 umożliwia kontrolowanie dwóch obiegów grzewczych w standardzie, a zatem, jeżeli chcemy mieć w instalacji dwie różne temperatury, np. w grzejnikach i instalacji podłogowej, to bez dokupowania dodatkowych elementów sterujących można uruchomić taką regulację. Jeżeli instalacja wymaga większej ilości obiegów grzewczych, to automatykę można rozbudować o sterowanie dwoma dodatkowymi obiegami grzewczymi. Każdy z obiegów grzewczych może wów-

czas mieć swój indywidualny regulator pokojowy. Dodatkowo, stosując odpowiednie akcesoria, pompa ciepła realizuje funkcje podgrzewania basenu i chłodzenia pasywnego. Może także współpracować z innym źródłem ciepła. Przy takiej współpracy określamy punkt biwalentny, czyli temperaturę zewnętrzną, po przekroczeniu której ma uruchamiać się dodatkowe źródło ciepła. SEC 10-1 www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

kontroluje również ilość wytworzonej energii przez pompę ciepła, a zatem użytkownik ma kontrolę nad tym, na jakie cele pompa ciepła produkuje najwięcej energii. Inne standardowe funkcje sterownika to: sterowanie czasowe pompą cyrkulacyjną ciepłej wody, sterowanie czasowe instalacją grzewczą, wygrzewanie jastrychu, de-

10 (206), październik 2015

zynfekcja termiczna wody, funkcje wakacyjne i wiele innych.

Bez hałasu Cechą zasługującą na podkreślenie jest cicha praca urządzenia. W przypadku urządzeń do 17 kW głośność wynosi mniej niż 34 dB, co jest możliwe

dzięki zastosowaniu kilku rozwiązań.

Obudowa urządzenia wytłumiona jest specjalną pianką dźwiękochłonną. Połączenia hydrauliczne wewnątrz urządzenia wykonane są z elastycznych połączeń zapobiegających przenoszeniu wibracji na instalację grzewczą. Sprężarka wyposażona jest w płaszcz wytłumiający, a jej „pływające” posadowienie sprawia, że wibracje nie przenoszą się na obudowę. Wszystkie wymienione rozwiązania sprawiają, że pompy ciepła marki Junkers należą do najciszej pracujących.

Wiele innowacyjnych rozwiązań zastosowanych w naszych urządzeniach pozwala na zapewnienie komfortu eksploatacji urządzeń i poprawę efektywności działania całego układu. W dążeniu do doskonałości nieustannie prowadzimy prace badawcze i już wkrótce będziemy mogli przedstawić Państwu jeszcze bardziej innowacyjne rozwiązanie. Zapraszam do odwiedzania naszej strony internetowej.

Grzegorz Łukasik

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Ring „MI”: OZE - pompy ciepła

sprężarka, inwerter, pompa ciepła, odnawialna, ekologia

Nabilaton Termodynamiczne pompy ciepła Nabilaton Pro w całym typoszeregu posiadają modulowaną moc grzewczą, zapewniając ekonomię pracy i niezawodność działania. Poniżej pokrótce prezentujemy innowacyjne rozwiązania Nabilaton Pro. Pompy ciepła Nabilaton Pro wyposażone są w sprężarkę inwerterową renomowanych producentów w całym typoszeregu: 6-45 kW mocy grzewczej. Posiadają modułową konstrukcję zbudowaną na bazie sprężarek inwerterowych w wydajnościach: od 6 do 28 kW (wyposażone w jedną sprężarkę) i 40 i 45 kW (dwie inwerterowe sprężarki współpracujące z sobą na rzecz jednego układu termodynamicznego). Umożliwia to 180 kroków regulacji, czyli układ termodynamiczny reguluje na zmianę zapotrzebowanie na energię cieplną na poziomie 0,2 kW po stronie odbiorów. Tak duża synergia układu wytwarzania energii cieplnej z jej dystrybucją powoduje mniejsze rachunki za energię elektryczną potrzebną do napędzania termodynamicznej pompy ciepła.

Powietrzne wymienniki ciepła posiadają powłokę hydrofilową - zwiększa to żywotność wymiennika oraz sprawia, że nie osadzają się krople wody na jego powierzchni, przez co nie występuje zjawisko pokrywania się wymiennika lodem. Technologia hydrofilowa wymienników wraz z dodatkowym ożebrowaniem wymiennika po stronie obiegu chłodniczego pozwala uzyskać najwyższe możliwe sprawności w produkcji energii cieplnej. Dodatkowo ograniczenie osadzania się wody na powierzchni wymiennika skutkuje wyższą sprawnością w stosunku do urządzeń bez tej powłoki w okresie eksploatacji.

Kolejną cechą pomp ciepła Nabilaton Pro jest inteligentny tryb rozmra-

24

żania - dający ciągłość grzania, a rozmrażanie jest uzależnione od wydajności systemu oraz realnego zapotrzebowania, zmniejszając straty ogrzewania niepotrzebnym

rozmrażaniem. Za każdym razem rozmrażanie trwa tylko 4 min dzięki specjalistycznym zaworom. To oznacza, że urządzenie wytwarza energię cieplną nieprzerwanie przez dłuższy czas w stosunku do zastosowania technologii rozmrażania standardowego, a czas rozmrażania jest skrócony o około 60% w stosunku do klasycznej metody rozmrażania powietrznego wymiennika ciepła. Dłuższa praca w trybie grzania i krótsze czasy pracy w trybie rozmrażania wymiennika to ekonomiczna praca systemu ogrzewania.

Pytanie do...

Dlaczego pompy konkurencji są tylko inwerterowe do mocy grzewczej 25 kW?

Urządzenia Nabilaton Pro charakteryzuje bezpieczeństwo pracy dzięki zastosowaniu kaskady pomp ciepła do 16 niezależnych modułów, dając w sumie 720 kW mocy grzewczej. Tak jak w systemach kotłów grzewczych zasilanych węglowodorami od paru lat istnieje trend do budowania kotłowni opartych o kaskadową, czyli ekonomiczną pracę wytwarzania energii cieplnej. Bezpieczeństwo kotłowni pracującej w kaskadzie pomp ciepła Nabilaton Pro polega na tym, że każda jest autonomicznym podmiotem produkującym energię cieplną, powiązanym ze sobą logiką sterowania. W przypadku awarii jednego z modułów - inny przejmuje jego pracę i w zależności od temperatury zewnętrznej i zapotrzebowania systemu na energię cieplną może pokryć zapotrzebowanie na energię w 100%. Logika pracy pomp ciepła w kaskadzie nakazuje im, by uzyskać jak najwyższą możliwą sprawność energetyczną. Wysoką sprawność rozwiązania kaskadowe zawdzięczają równoległej pracy kilku pomp, przy czym w każdej z pomp maksymalnie wykorzystujemy powierzchnie powietrznego wymiennika ciepła, czyli czynna powierzchnia pozyskiwania energii cieplnej z powietrza jest maksymalnie powiększona. Natomiast sprężarki układów termodynamicznych pracują z minimalnym poborem energii elektrycznej.

Pompy ciepła Nabilaton Pro posiadają zabezpieczenie przed zablokowaniem wentylatora przez śnieg poprzez funkcję automatycznego zdmuchiwania śniegu, która usuwa nagromadzony śnieg w czasie, w którym urządzenie jest w trybie czuwania. Dzięki temu system jest zawsze wysokosprawny.

Marcin Markowski www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Ring „MI”: OZE - pompy ciepła

efektywność, energia, ogrzewanie, wentylacja, odzysk

Nilan Zaostrzające się wymogi dotyczące efektywności energetycznej powodują, że szukamy coraz bardziej innowacyjnych metod oszczędzania.

Rozwój ten szczególnie widoczny jest w obszarze techniki grzewczej, a pompy ciepła są tego żywym przykładem. Od 40 lat Nilan jest skandynawskim ekspertem w tej dziedzinie.

Kompaktowa jednostka Compact P rozwiązuje kwestie ogrzewania, chłodzenia, ciepłej wody użytkowej, a także wentylacji z rekuperację aktywną, zachowując najwyższą efektywność energetyczną i to na powierzchni 0,54 m2. Jed-

nostkę podstawową z pompą ciepła modułu wentylacyjnego można doposażyć w pompy ciepła wykorzystujące wymienniki gruntowe oraz powietrze zewnętrzne.

Compact P to kompletna kotłownia w technologii modułowej, łącząca w sobie dwie pompy ciepła, które zapewniają następujące funkcje: rekuperację aktywną, ogrzewanie i chłodzenie powietrza wentylacyjnego oraz podgrzewanie ciepłej wody użytkowej i centralnego ogrzewania. Zbiornik wody o pojemności 180 l wyposażony został w dodatkową grzałkę elektryczną oraz opcjonalnie w wężownicę do podłączenia kolektorów słonecznych. l Wentylacja z aktywną rekuperacją (rekuperacja z pompą ciepła). Compact www.instalator.pl

P zapewnia wentylację do 350 m3/h i odzysk ponad 100% energii z powietrza wywiewanego. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu krzyżowego wymiennika przeciwprądowego oraz dodatkowo wbudowanej w strumień powietrza wywiewanego modułu wentylacyjnego pompie ciepła. Pompa ta pozwala na realizowanie kolejnych trzech funkcji. l Ogrzewanie powietrza. Pompa ciepła modułu wentylacyjnego zwiększa efekt odzysku do celów podgrzewania powietrza zasilającego (COP > 4 oraz SCOP 5,4). l Produkcja ciepłej wody użytkowej.

Pompa ciepła modułu wentylacyjnego zasila także nagrzewnicę wodną 180litrowego zbiornika c.w.u. (COP > 3,4) dostępnego także z dodatkową wężownicą do podłączenia kolektorów słonecznych. Co istotne, ze względu na umiejscowienie parownika w strumieniu wywiewanego powietrza wentylacyjnego wraz ze spadkiem temperatury zewnętrznej nie spada współczynnik efektywności pompy. l Chłodzenie powietrza w domach i mieszkaniach to „głos przyszłość”.

Nowe domy są dobrze izolowane, a przez to łatwe do ogrzania. Z drugiej strony, nie łatwo pozbyć się ciepłego powietrza, kiedy latem na zewnątrz jest cieplej niż wewnątrz. Pompa ciepła modułu wentylacyjnego Compact P ma odwracalny obieg chłodniczy, Pytanie do...

Czym jest certfikat budynku pasywnego przyznawany urządzeniom grzewczym i chłodzącym?

który pozwala na chłodzenie powietrza. Ze względu na niewielką ilość powietrza system nie działa jak klasyczna klimatyzacja, ale ze względu na osuszanie powietrza daje dużo lepszy komfort niż zwykła wentylacja pasywna bez pompy ciepła. l Centralne ogrzewanie realizowane jest poprzez zastosowanie dodatkowej pompy ciepła dobieranej w zależności od uwarunkowań lokalnych budynku.

Do wyboru jest opcja pompy ciepła AIR 9 - powietrze/woda o mocy 9 kW lub - jeżeli istnieje możliwość zbudowania wymiennika gruntowego pompa GEO 3/6 - glikol/woda o mocy 3 lub 6 kW. Istnieje również opcja doposażenia jednostki podstawowej Compact P w moduł elektryczny EK o mocy 3,6 lub 9 kW. Zwarta konstrukcja i liczne funkcje połączone zostały w jedną bryłę, co daje minimalne wymagania na przestrzeń montażową oraz szybką i łatwą instalację.

Najnowsze technologie i stosowane wysokiej jakości komponenty zapewniają nie tylko optymalny klimat w pomieszczeniach, ale również komfort, niskie koszty eksploatacji i długowieczność jednostki.

Urządzenie Compact P jest jednym z nielicznych kompaktowych jednostek z odzyskiem ciepła na świecie, które zdobyło uznawany powszechnie międzynarodowy certyfikat budynku pasywnego. Certyfikat potwierdza korzyści dla środowiska naturalnego ze względu na wysoką wydajność energetyczną oraz możliwość zastosowania urządzenia w budynku pasywnym.

Modyfikując stare powiedzenie w duńskim stylu, można powiedzieć: „Co dwie pompy, to nie jedna”.

Jacek Kamiński

25

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Dziś na ringu „MI”: OZE - pompy ciepła dolne źródło, ciepło, akcesoria, geotermalne

REHAU Wieloletnie doświadczenie w przetwórstwie polimerów pozwala firmie REHAU oferować systemy dolnych źródeł ciepła na najwyższym poziomie jakości i bezpieczeństwa. Stawiamy przy tym na niezawodny i sprawdzony na tysiącach realizacji materiał PE-Xa (polietylen sieciowany), z którego wykonujemy sondy geotermalne, kolektory poziome, pale geotermalne czy sondy spiralne.

Firma REHAU dba o każdy szczegół instalacji z pompą ciepła. W szczególności zależy nam na skutecznym i bezpiecznym funkcjonowaniu dolnych źródeł ciepła, poczynając od bezszwowych głowic sond pionowych RAUGEO PE-Xa, przez unikatową technologię połączeń typu tuleja zaciskowa, aż po zebranie obwodów grzewczych w studni rozdzielaczowej RAU-

bardzo wysoką odpornością na obciążenia punktowe, które bardzo często pojawiają się w gruncie. W przypadku sondy RAUGEO PE-Xa mamy do czynienia z jedyną w swoim rodzaju podwójną sondą w kształcie litery „U” bez połączenia zgrzewanego lub spawanego przy głowicy sondy. Zasilanie i powrót sondy RAUGEO PE-Xa wykonane są z jednego odcinka, który podlega specjalnemu procesowi ugięcia w głowicy sondy. Dla wzmocnienia miejsce wygięcia zatapiane jest w specjalnej żywicy poliestrowej wzmocnionej włóknem szklanym. Ryzyko nieszczelnego połączenia spawalniczego jest tym samym całkowicie wyeliminowane. A to wszystko z 10-letnią gwarancją!

l dla wzmocnienia głowica sondy zatapiana w żywicy poliestrowej z włóknem szklanym; l odporność na temperaturę do 95°C w połączeniu z instalacjami solarnymi w aktywnym trybie chłodzenia pompy ciepła.

Firma REHAU wprowadziła do oferty w ostatnim czasie udoskonaloną wersję rozdzielacza oraz studni rozdzielaczowej do instalacji geotermalnych:

Studnia rozdzielaczowa Dwuczęściowa studnia rozdzielaczowa RAUGEO XL do instalacji maks.

20 obwodów geotermalnych oferuje w połączeniu z rozdzielaczem RAUGEO CLICK wyjątkowo łatwy montaż i elastyczność zastosowania. Studnia z polietylenu składa się z podstawy oraz stoż-

Najwyższa jakość

GEO XL z modułowym rozdzielaczem RAUGEO CLICK.

Dlaczego PE-XA w instalacjach geotermalnych?

Materiał PE-Xa jest odporny na pęknięcia, zarysowania i ich propagację w czasie eksploatacji. Jego odporność na temperaturę nawet do 95°C umożliwia połączenie z układem kolektorów solarnych oraz magazynowanie ciepła w gruncie. Dodatkowo odznacza się on

26

Nowa sonda RAUGEO PE-Xa GREEN stanowi klasę premium wśród rozwiązań przeznaczonych dla gruntowych pomp ciepła. Jej zalety to: l specjalna chropowata warstwa zewnętrzna dla lepszego połączenia z materiałem wypełniającym, współczynnik przepuszczalności wody z materiałem RAUGEO fill czerwony < 10-10 m/s; l maksymalne bezpieczeństwo dzięki rurom z sieciowanego polietylenu odpornego na powstawanie rys i spękań oraz na obciążenia punktowe; l brak połączenia spawanego przy głowicy sondy zapewnia najwyższą szczelność; Pytanie do...

W jakim celu stosuje się dystansownik montowany na sondach pionowych?

ka wraz z teleskopowym zwieńczeniem z pokrywą przeznaczoną do ruchu pieszego do maks. obciążenia 200 kg.

Wyjątkowa koncepcja modułowa l dwuczęściowa konstrukcja zapewniająca swobodny montaż i instalację, l redukcja o połowę kosztów transportu i magazynowania w przypadku pustych studni, l szybki, dopasowany do indywidualnych potrzeb montaż studni oraz wykonanie wodoszczelnych przejść dla rur,

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

l zintegrowane

uchwyty do ręcznego przenoszenia oraz zaczepy dźwigowe niewielki ciężar studni ok. 60 kg, l szybki i łatwy montaż rozdzielacza oraz obwodów geotermalnych dzięki innowacyjnemu beznarzędziowemu systemowi RAUGEO CLICK, l kontrastująca kolorystyka studni i rozdzielacza ułatwiająca montaż i inspekcję, l bezpieczeństwo dzięki trwałej szczelności i stabilności, l elastyczny system modułowy umożliwiający szybkie i proste konfekcjonowanie na każdej budowie, l dostępna także jako fabrycznie zmontowana studnia z rozdzielaczem RAUGEO CLICK i śrubunkami zaciskowymi.

Małe, a cieszy!

Ważnym aspektem wykonawczym jest ponadto stosowanie dystansowników montowanych na przewodach sondy pionowej w odległościach min. co 2 m.

Zadaniem dystansowników jest utrzymanie stałej odległości pomiędzy przewodami zasilania i powrotu sondy pionowej, tak żeby ustrzec instalację przed tzw. zwarciami termicznymi lub efektem bocznikowej wymiany ciepła, czyli negatywnym przekazywaniem ciepła z przewodu zasilania pompy ciepła do przewodu powrotu. Dystansowniki należy stosować zarówno przy pojedyn-

10 (206), październik 2015

czych, jak i podwójnych sondach pionowych. Spełniają one również rolę ułatwiającą wprowadzenie dodatkowej rury do iniekcji materiału wypełniającego.

Jaki wybrać materiał wypełniający?

Warto zwrócić uwagę na stosowany przez firmę wiercącą materiał do wypełnienia przestrzeni otworu wiertniczego. Należy zweryfikować jego właściwości w zakresie następujących parametrów: l przewodność cieplna - współczynnik lmin. 1 W/(m * K), a najlepiej ok. 2 W/(m * K) - sprawdzony w warunkach laboratoryjnych, l brak szkodliwego wpływu na środowisko - przystosowanie do nieograniczonego stosowania w wodzie gruntowej oraz znikoma zawartość chromu zg. z Dyrektywą UE 2003/53/WE, l brak kurczenia się w czasie poprzez proces oddawania wody - najlepiej znikoma lub całkowity brak zawartości bentonitu. Bentonit w przypadku zbytniego wysuszenia ma właściwość kurczenia się i oddawania wody, co powoduje powstawanie pustych przestrzeni, l niski współczynnik przepuszczalności wody kf < 10-9 m/s, co zapewnia dobry efekt uszczelnienia i szybkie twardnienie, również pomiędzy poszczególnymi warstwami wodonośnymi,

l właściwość tiksotropowa, która gwa-

rantuje szybkie krzepnięcie po iniekcji w otworze wiertniczym oraz brak roznoszenia materiału wypełniającego do wód gruntowych, l mrozoodporność przy 10 cyklach zamrażania i odmrażania dla -15°C - zapewnia długotrwałe i całkowite związanie sondy z górotworem.

Zaleca się stosowanie wyłącznie odpowiednich materiałów wypełniających, przygotowanych w warunkach fabrycznych, które spełniają powyższe parametry. W żadnym razie nie należy stosować płuczki wiertniczej do wypełniania otworów lub stosować tzw. żwirkowania otworu od góry. Z kolei przygotowywanie tzw. mieszanek na budowie jest obciążone możliwym błędem przy doborze i utrzymaniu odpowiednich proporcji poszczególnych składników. Ponadto tego typu mieszanka nie będzie zweryfikowana laboratoryjnie pod kątem optymalnego, z góry założonego, współczynnika przewodności cieplnej.

Dolne źródła ciepła to płuca instalacji z pompą ciepła - dbajmy o nie!

Jakub Koczorowski

Wyniki internetowej sondy: sierpień (głosowanie na najpopularniejszy wśród internautów tekst ringowy zamieszczony w „Magazynie Instalatora“ VIII/2015) Jeśli nie walczysz sam na ringu, pomóż zwyciężyć innym.

Wejdź na www.instalator.pl www.instalator.pl

27

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Dziś na ringu „MI”: OZE - pompy ciepła inwerter, ogrzewanie, powietrze-woda, ciepła woda

Stiebel Eltron Nasze pomysły przekształcamy w innowacje, które poruszają rynki. Jako firma o dużym potencjale wiedzy inżynierskiej i ponad 90-letnim doświadczeniu staramy się osiągać maksymalne wyniki. Nasze doskonałe produkty łączymy w przełomowe rozwiązania systemowe, ponieważ chcemy aktywnie uczestniczyć w kształtowaniu przyszłości.

Jeszcze kilka lat temu powietrzne pompy ciepła stanowiły margines sprzedaży rynku pomp ciepła. Nieustanny rozwój technologii pomp ciepła pozwalający na uzyskiwanie coraz to wyższych współczynników efektywności i niezawodności oraz niezaprzeczalna zaleta, jaką jest nieograniczony dostęp do darmowej energii słonecznej nagrzewającej powietrze atmosferyczne, sprawiły, iż pompy ciepła typu powietrze/woda zyskały na popularności i - jak pokazują badania rynku - notują wysokie wzrosty sprzedaży. Powietrzne pompy ciepła pobierają energię cieplną zgromadzoną w powietrzu atmosferycznym i przekazują ją do czynnika grzewczego krążącego w instalacji grzewczej. W przeciwieństwie do gruntowych pomp ciepła powierzchnia działki i rodzaj gruntu nie mają znaczenia. Jej instalacja nie wiąże się z koniecznością wykonywania odwiertów ani montażem poziomych wymienników gruntowych.

Szerokie zastosowanie Inwerterowe pompy ciepła WPL 15 ACS i WPL 25 AC to najnowocześniejsze na rynku pompy ciepła typu powietrze/woda, które w swojej kompaktowej obudowie oferują aż trzy funkcje: ogrzewanie i chłodzenie pomieszczeń oraz podgrzewanie wody użytkowej.

Woda grzewcza może być nagrzewana do temperatury zasilania +65°C (do Pytanie do...

Jakie współczynniki SPF osiągają inne, dostępne na rynku pompy ciepła?

28

4°C powietrza zewnętrznego) i +60°C (do -15°C powietrza zewnętrznego), w związku z czym pompy ciepła bez problemu mogą współpracować z instalacją grzejnikową, przez co idealnie nadają się do modernizacji istniejących systemów grzewczych. Pompy ciepła WPL 15 | 25 AC(S) umożliwiają również chłodzenie budynku w okresie letnim.

Do chłodzenia pomieszczeń obieg w obwodzie pompy ciepła zostaje odwrócony. Energia cieplna jest pobierana z

grzanie par czynnika przy zmiennych warunkach odparowania, zmianie temperatury powietrza, co w konsekwencji wpływa na poprawę współczynnika COP. Szeroki rozstaw płytek parownika zapewnia niski opór powietrza i w połączeniu z modulującym wentylatorem w jednostce zewnętrznej zapewnia bardzo niski poziom mocy akustycznej.

Dzięki kombinowanemu międzywtryskowi pary, sprężarka typu scroll jest schładzana przy niskich temperaturach zewnętrznych, co pozwala na osiągnięcie wyższej mocy grzewczej i wyższych temperatur zasilania. Zoptymalizowane pod kątem czasochłonności i efektywności energetycznej rozmrażanie realizowane jest poprzez odwrócenie obiegu termodynamicznego (w funkcji pompy ciepła). Ogrzewanie wanny kondensatu przez obieg termodynamiczny zapewnia efektywne

wody grzewczej poprzez parownik (w trybie grzania skraplacz) i oddawana poprzez skraplacz (w trybie grzania parownik) do otaczającego powietrza.

Urządzenie posiada elektryczne ogrzewanie dodatkowe/awaryjne (DHC). W monowalentnym trybie pracy, przy przekroczeniu dolnej granicy punktu biwalentnego, zostaje włączona wbudowana grzałka elektryczna, aby zapewnić ogrzewanie i wysokie temperatury ciepłej wody. Zastosowanie elektronicznego zaworu rozprężnego, z własną regulacją i sterowaniem za pomocą wewnętrznego sterownika pompy ciepła (IWS), zapewnia odpowiednie prze-

odprowadzanie kondensatu. Obieg termodynamiczny jest napełniony ekologicznym czynnikiem chłodniczym R410A. Urządzenie wyposażone jest fabrycznie w elementy zabezpieczające (m.in. czujnik wysokiego ciśnienia, czujnik niskiego ciśnienia, zabezpieczenie przez zamarzaniem). Do sterowania pracą pompy ciepła konieczny jest regulator drugiej generacji WPMW 3. Regulator odpowiedzialny jest za sterowanie pracą pompy ciepła, regulację parametrów systemu grzewczego z możliwością programowania programów czasowych dla wszystkich obiegów grzewczych i ciepłej wody użytkowej, www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

pełni funkcję zabezpieczające oraz steruje drugą wytwornicą ciepła (np. zewnętrzna grzałka elektryczna, kocioł gazowy). Automatyka WPMW 3 umożliwia szybką i dokładną diagnozę stanów pracy i błędów przy pomocy funkcji analizy wraz z odczytem parametrów z pompy ciepła i urządzeń peryferyjnych bez konieczności korzystania z urządzeń dodatkowych. Pompy ciepła serii WPL 15 | 25 AC(S) przeznaczone są do montażu na zewnątrz budynku i dzięki nowoczesnemu designowi doskonale komponują się z otoczeniem.

Zaawansowana technologia inwerterowa W pompach ciepła WPL 15 | 25 AC(S) została zastosowana najnowocześniejsza sprężarka typu scroll - power inwerter. Sterowana jest ona zależnie od aktualnego zapotrzebowania na ciepło (płynnie regulowana wydajność poprzez zmianę prędkości pracy sprężarki), co zapewnia wysoką wydajność systemu i znaczne zmniejszenie zużycia energii elektrycznej. Np. jeśli samochody miałyby tylko dwa tryby pracy, tj. pełną moc lub pełne hamowanie, to nie byłoby ani wygodne, ani skuteczne, ani ekonomiczne. W konwencjonalnych pompach ciepła nadal tak to działa: można je włączyć lub wyłączyć.

I tu wchodzą w grę pompy ciepła po-

wietrze/woda Stiebel Eltron z technologią inwerterową. Zawsze dostarczają tyle energii, na ile aktualnie występuje zapotrzebowanie. Jest to nie tylko rozwiązanie bardziej energooszczędne, ale także bardziej komfortowe - zmniejsza emisję hałasu w okresach przejściowych (w czasie wiosny i jesieni). To dlatego, że wentylator i sprężarka działają z mniejszą mocą i są w związku z tym jeszcze bardziej ciche niż zwykle.

Zastosowanie technologii inwerterowej pozwala na uzyskanie wysokich współczynników efektywności sezonowej SPF, przez co pompy ciepła WPL 15 | 25 AC(S) stanowią realne www.instalator.pl

zagrożenie dla pomp ciepła solanka/woda o mocy grzewczej do 14 kW. Należy zaznaczyć, że współczynnik SPF (Seasonal Performance Factor) jest najbardziej obiektywnym parametrem, określającym efektywność pompy ciepła. Jest on liczony jako stosunek wyprodukowanego w trakcie roku ciepła do energii elektrycznej zużytej w analogicznym okresie. Obliczany w ten sposób współczynnik SPF uwzględnia zmieniającą się temperaturę zewnętrzną, wody grzewczej i dolnego źródła - powietrza atmosferycznego.

Model All Inclusive Nowa sprężarka Copeland Scroll™ ZHW, zastosowana w pompach ciepła WPL 15 | 25 AC(S), wyposażona jest w najnowocześniejszy silnik bezszczotkowy z magnesami stałymi pary dobrany do wysokowydajnego falownika. Zapewnia to nam m.in. najwyższą efektywność w całym zakresie charakterystyk pracy i prędkości, wysoką temperaturę czynnika grzewczego, niezawodność oraz spełnienie wymagań zgodności elektromagnetycznej (EMC), a także zakłóceń elektromagnetycznych (EMI) obowiązujących w systemach mieszkaniowych. Dzięki międzywtryskowi pary możliwe jest osiągnięcie wyższych współczynników efektywności sezonowych, a także wyższych mocy grzewczych i wyższych temperatur zasilania.

WPL 15|25 AC(S) - pompy ze znakiem jakości Q Oznaczenie pompy ciepła znakiem jakości EHPA-Q potwierdza, że spełnia ona wysokie wymagania postawione przez Europejskie Stowarzyszenie

Pomp Ciepła (EHPA). W ich zakres wchodzi m.in. pozytywna ocena z testów przeprowadzanych według określonych procedur dokonanych zgodnie z wymaganiami Norm Europejskich EN 14511 (w zakresie współczynnika efektywności COP), EN 16147 (w zakresie wydajności ciepłej wody użytkowej) oraz EN 12102 (w zakresie pomiaru hałasu i wyznaczania poziomu mocy akustycznej). Ponadto pompy ciepła muszą przejść badania testowe dotyczące bezpieczeństwa oraz pracy w skrajnych warunkach. Testy urządzeń wykonywane są w niezależnych ośrodkach badawczych, akredytowanych i certyfikowanych przez EHPA.

Najwyższa klasa efektywnści Nie tylko znak jakości EHPA-Q, ale również posiadanie najwyższej klasy efektywności energetycznej A++ przy temperaturach zasilania czynnika grzewczego 35°C i 55°C potwierdzają, że pompy ciepła WPL 15 | 25 AC(S) są gwarancją wysokiej jakości i efektywności. Użytkownikom zapewniają korzyści w długiej perspektywie czasu.

Technika systemowa Oferta produktowa firmy Stiebel Eltron w zakresie pomp ciepła typu powietrze/woda jest jedną z najszerszych na rynku. Do wyboru są pompy do ustawienia wewnętrznego, jak i zewnętrznego, nisko- i wysokotemperaturowe, jedno- i dwusprężarkowe w zakresie mocy od 5 kW do 30 kW w jednym urządzeniu i aż do 180 kW w układach kaskadowych (dla parametrów A+2/W+35).

Marek Bosiacki

29

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Ring „Magazynu Instalatora”: OZE - pompy ciepła powietrze-woda, ciepła woda, wydajność, odnawialne

Panasonic Pompy ciepła powietrze-woda Panasonic Aquarea to ekologiczne rozwiązanie zapewniające nie tylko ogrzewanie domu i wytwarzanie c.w.u., ale także efektywne chłodzenie latem.

Linia pomp ciepła Aquarea obejmuje modele o mocy od 3 do 16 kW, które sprawdzą się zarówno w nowych, jak i modernizowanych budynkach. Składają się na nią systemy typu monoblok, split, a także All-In-One, czyli rozwiązanie integrujące w jednej obudowie moduł hydrauliczny ze zbiornikiem c.w.u. Oprócz tego w zależności od wymagań użytkowania Panasonic oferuje wybór spośród typoszeregów High Performance, High Temperature oraz T-CAP. Pierwsze z nich zapewniają najwyższą wydajność (COP - do 5,08), przez co idealnie nadają się do obiektów energooszczędnych. Mogą pracować samodzielnie lub w połączeniu z istniejącym kotłem gazowym lub olejowym. W przypadku systemów Aquarea T-CAP największą zaletą jest zachowanie nominalnej wydajności nawet przy temperaturach zewnętrznych sięgających -15°C. Z kolei jednostki High Temperature to idealne rozwiązanie do modernizacji domów wyposażonych w grzejniki konwencjonalne. Są one w stanie produkować wodę o temperaturze 65°C, nawet gdy na zewnątrz jest -15°C, i działać bez dodatkowego wspomagania przy temperaturach zewnętrznych rzędu -20°C. Unikalnym rozwiązaniem w ofercie Panasonic są pompy Aquarea All-InOne. Dzięki integracji w jednej obudowie modułu hydraulicznego do podgrzewania wody z 200-litrowym zbiornikiem c.w.u. eliminują one wiele problemów związanych z instalacją i serwisowaniem. Ponieważ orurowanie jest fabrycznie zmontowane i umieszczone w dolnej części modułu, czas montażu jest skrócony, a instalator ma ułatwiony dostęp do przyłączy.

30

Dla użytkowników zaletą takiej konstrukcji jest z kolei oszczędność miejsca oraz niższe koszty instalacji.

Co ważne, wszystkie pompy ciepła Aquarea należą do najbardziej efek-

tywnych rozwiązań oznaczonych klasą energetyczną A++. Jednocześnie Panasonic planuje wprowadzić nowe pompy generacji H, które sprostają jeszcze wyższym wymaganiom w zaPytanie do...

Jednymi z ważniejszych parametrów dla pomp ciepła, które publikuje się w materiałach handlowych, są maksymalna temperatura wody zasilającej instalację oraz minimalna temperatura zewnętrzna, przy której gwarantowana jest ciągła praca urządzenia. Prosimy o informację, jakie są wartości tych parametrów oraz czy są one osiągane w tych warunkach bez dodatkowego wspomagania grzałką elektryczną?

kresie energooszczędności i będą oznaczone klasą A+++ (która zostanie wprowadzona w 2019 r.). Seria obejmie modele typu split o mocy 3 i 5 kW. W porównaniu do obecnych urządzeń wprowadzono m.in. możliwość sterowania dwoma niezależnymi obiegami grzewczymi. Zmianie uległa również jednostka wewnętrzna - jej rozmiar został zmniejszony, a filtr wodny i opcjonalny zawór trójdrogowy zostały zamknięte w obudowie. Dzięki temu cała instalacja zajmuje mniej miejsca, a montaż jest łatwiejszy. Ponadto wszystkie przyłącza zostały umieszczone w przedniej części urządzenia w jednym rzędzie, by zapewnić do nich łatwy dostęp. Dodatkowym atutem jest też umiejscowienie płyty sterującej z przodu jednostki. W fazie wdrażania pomocny będzie też zestaw przyłączeniowy USB, który w przyszłości pozwoli zapisać konfigurację danego systemu, by później skopiować ją podczas kolejnej instalacji.

Z myślą o poprawieniu komfortu w pomieszczeniach i uzyskaniu jeszcze większych oszczędności - w urządzeniach generacji H udoskonalono także panel sterowania. Jest on większy, bardziej czytelny i dostępny w języku polskim. Oferuje m.in. możliwość wyświetlenia współczynnika COP; monitorowanie zużycia energii w skali dnia, tygodnia i roku; automatyczne przełączanie trybów ogrzewania i chłodzenia; automatyczną regulację wydajności ze względu na temperaturę panującą w pomieszczeniu; konfigurację trybu wakacyjnego czy też suszenia betonu. Co więcej, panel można odłączyć od urządzenia i zamontować w dowolnym pomieszczeniu. Z kolei do jednostki wewnętrznej wystarczy wówczas przymocować element maskujący zapewniający estetyczny wygląd.

Tomasz Lenarczyk www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Świeże, świeższe i najświeższe (a także prosto z... konserwy) informacje z instalacyjnego rynku

Co tam Panie w „polityce“?

IV Kongres PORT PC Za nami IV Kongres PORTPC. Konferencja uznawana za najważniejsze w Polsce spotkanie branży pomp ciepła w tym roku przebiegała pod hasłem „Pompy ciepła - efektywność z klasą”. Program IV Kongresu PORT PC był zróżnicowany, co bezpośrednio przełożyło się na wysoką frekwencję uczestników. Wydarzenie tradycyjnie już rozpoczęto od wręczenia wyróżnienia PORT PC za promocję i popularyzację pomp ciepła w Polsce. W tym roku statuetka trafiła w ręce znanego prezentera telewizyjnego Tomasza Zubilewicza. l Szczegółowa relacja z kongresu na www.instalator.pl

Targi branży energii odnawialnej Sukcesem zakończyła się 24 września br. w Warszawie piąta odsłona jednego z najważniejszych wydarzeń branży energii odnawialnej i efektywności energetycznej - trzydniowych targów RENEXPO® Poland. Międzynarodowi wystawcy, innowacyjne technologie, profesjonalne konferencje i fora branżowe przyciągnęły tysiące zwiedzających, zainteresowanych generowaniem i użytkowaniem energii przyszłości.

Na ekspozycjach targowych podczas RENEXPO® Poland 2015 swoją ofertę zaprezentowało 110 wystawców nie tylko z Polski, ale także miedzy innymi z Niemiec, Czech, Litwy, Austrii, Holandii, Chin oraz Włoch. l Więcej na temat targów na www.instalator.pl

nego rozwoju firmy. W roku 2000 w Wieliczce została oddana do użytku nowoczesna centrala spółki HERZ Armatura i Systemy Grzewcze, a w roku 2004 w Wieliczce rozpoczęła się produkcja armatury regulacyjnej oraz urządzeń z zakresu odnawialnych źródeł energii. W 2008 roku zakończona została budowa kolejnej hali produkcyjnej i dzięki tej inwestycji firma HERZ dołączyła do grona największych firm branży instalacyjnej, których produkty sygnowane są znakiem made in Poland. l Więcej na www.instalator.pl

Pompa z EHPA-Q Komisja ds. znaku jakości ustanowiona przez Polską Organizację Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) przyznała znaki jakości EHPA-Q w Polsce pompom ciepła Stiebel Eltron.

EHPA-Q to europejski znak jakości przyznawany pompom ciepła, który obowiązuje tylko w tym kraju, gdzie został nadany. Znak mogą uzyskać sprężarkowe pompy ciepła z napędem elektrycznym, wykorzystujące energię z otoczenia (powietrze, woda, grunt, ciepło geotermalne), o mocy maksy-

malnej nieprzekraczającej 100 kW. Oznaczenie pompy ciepła (lub typoszeregu pomp ciepła) znakiem jakości EHPA Q potwierdza, że spełnia ona wysokie wymagania postawione przez Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EHPA). l Więcej na www.instalator.pl

Dostęp do patentów Daikin Daikin Industries, Ltd., producent urządzeń klimatyzacyjnych i chłodniczych z siedzibą w Osace (Japonia), ogłosił, że oferuje firmom z całego świata bezpłatny dostęp do 93 patentów w celu zachęcenia ich do opracowywania i wprowadzania do obrotu urządzeń klimatyzacyjnych i chłodniczych oraz pomp ciepła, pracujących na jednoskładnikowym czynniku chłodniczym HFC-32. Celem tej akcji jest zachęcenie producentów z całego świata do przyjęcia technologii zapewniających komfortowe chłodzenie i ogrzewanie, wykorzystujących HFC-32 - czynnik chłodniczy, który wyróżnia się znacznie mniejszym wpływem na globalne ocieplenie niż czynniki znajdujące się w powszechnym użyciu. l Więcej na www.instalator.pl

Jubileusz Herz W bieżącym roku mija 25 lat od momentu zarejestrowania w Krakowie spółki HERZ Armatura i Systemy Grzewcze - polskiej filii austriackiej grupy HERZ Armaturen Ges.m.b.H. Ostanie ćwierć wieku to okres dynamiczwww.instalator.pl

31

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Jestem za, a nawet przeciw, czyli pokojowe rozmowy o technologiach

Prosto z rury Rury to podstawowy składnik instalacji. Ale jaką wybrać? Stalową czy miedzianą? Dlaczego w jednych sytuacjach sprawdza się „ocynk”, a w innych konieczne jest zastosowanie instalacji z rur miedzianych? A może warto wykorzystać oba rozwiązania? Na co zwracać wtedy uwagę? Głos oddajemy ekspertom.

Rury miedziane

M

iedź to materiał o doskonałych własnościach fizycznych. Powszechnie stosuje się ją do wykonywania instalacji zimnej i ciepłej wody oraz instalacji grzewczych i gazowych w budynkach mieszkalnych. Miedź swoją popularność zawdzięcza trwałości, niezawodności, odporności na wysoką temperaturę oraz korozję.

Metal ten jest materiałem niepalnym i w odróżnieniu od tworzyw sztucznych nie wydziela szkodliwych gazów podczas pożaru. Miedź ma własności bakteriostatyczne i zapobiega rozwojowi bakterii Legionella w instalacjach wodnych. Ponadto jest łatwa w montażu i można ją łączyć za pomocą różnych technik - lutowania kapilarnego, zaciskania, zaprasowywania oraz połączenia skręcanego.

To, co odróżnia rury miedziane od tych ze stali czy tworzywa, to małe przekroje i grubości ścianek. l Instalacje zimnej i ciepłej wody Zgodnie z obowiązującymi wytycznymi mamy trzy kryteria, które powinna spełniać woda płynąca przez instalacje z rur miedzianych wykonanych zgodnie z normą PN EN 1057. Są to: - odczyn pH > 7, - zawartość jonów azotanowych powinna być mniejsza od 30 mg/l, - stosunek zasadowości ogólnej do jonów siarczanowych ma być większy od 2.

Stosowanie miedzi w instalacjach wody pitnej łączy się też ze spełnieniem kilku warunków. Po pierwsze: nie można stosować kolanek, a jedynie łuki. Związane jest to z prędkościami przepływu wody, które są ograniczone do 1 m/s w poziomach i 2 m/s w podłączeniach punktów czerpalnych. Większe prędkości wywołują w miedzi korozję erozyjną. W celu ochrony instalacji przed zdzieraniem tlenkowej warstwy ochronnej obowiązkowo należy instalować filtr mechaniczny o zdolności zatrzymywania cząstek większych niż 80 μm. Po drugie:

32

Rury stalowe

S

tal do montażu instalacji wodociągowych występuje jako stal ocynkowana (rury ze szwem lub bez szwu). Natomiast do budowy instalacji ogrzewczych jako stal czarna (również ze szwem lub bez). Ochronna warstwa cynkowa stali zabezpiecza rury stalowe przed niszczącym działaniem środowiska zewnętrznego i wewnętrznego prowadzącym do przedwczesnej korozji.

Do największych zalet rur stalowych w instalacjach sanitarnych należą: l bardzo duża wytrzymałość na rozciąganie, zginanie i ściskanie - umożliwia to układanie dość długich odcinków przewodów bez dodatkowych uchwytów; l odporność na działanie obciążeń mechanicznych; l brak możliwości przedostawania się tlenu przez ścianki rury do wnętrza instalacji. Rury są antydyfuzyjne; l odporność na promieniowanie słoneczne (UV); l odporność na działanie wysokich temperatur - z rur stalowych wykonuje się instalacje wody użytkowej zimnej i ciepłej (do 55°C), jak również instalacje ogrzewcze (z rur stalowych czarnych); l najniższy wśród materiałów instalacyjnych współczynnik rozszerzalności cieplnej [0,013 mm/(m * K)], co oznacza wydłużenie 1 metra odcinka rury o 0,65 mm przy wzroście temperatury wody o 50°C; l dobre przewodnictwo cieplne; w przypadku instalacji wody ciepłej i ogrzewczej należy bezwzględnie stosować izolację termiczną o odpowiedniej grubości ścianki; zapobiega to stratom ciepła; zastosowanie izolacji termicznej na rurach przewodzących wodę zimną zapobiega zjawisku pocenia się rur i powstawaniu wilgoci wokół przewodów; l bardzo niska cena złączek stosowanych do połączenia rur; l szeroka gama materiałów uszczelniających połączenia (pakuły wraz z pastą lub pokostem, nić uszczelniająca, klej anaerobowy, taśma teflonowa); l rury nie absorbują nieprzyjemnych zapachów tak jak ma to miejsce w tworzywach sztucznych; www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

Rury stalowe

Rury miedziane

minimalna grubość ścianki rury miedzianej nie może być mniejsza niż 1 mm. Po trzecie: poszczególne odcinki instalacji łączy się za pomocą lutowania miękkiego, gdy średnica rury jest mniejsza niż 28 mm, a dla średnic większych stosuje się lutowanie twarde. Alternatywną metodą łączenia jest zaprasowywanie. Po czwarte: woda do picia z instalacji miedzianych nie powinna zawierać więcej niż 2 mg/l jonów Cu2+. Warto też pamiętać, że przy łączeniu instalacji z miedzi i stali rury stalowe należy stosować tylko przed rurami miedzianymi, patrząc w kierunku przepływu wody. l Instalacje grzewcze Instalacje grzewcze grzejnikowe wykonywane są najczęściej z rury twardej zgodnej z normą PN EN 1057. Aby system grzewczy był bezawaryjny, warto przy instalowaniu zwrócić uwagę na kilka czynników. Z uwagi na rozszerzalność cieplną miedzi odcinki o długości powyżej 5 m powinny posiadać kompensację termiczną przez odpowiednie prowadzenie przewodów (kompensacja naturalna) lub przez stosowanie elementów kompensujących w instalacji. Przy zastosowaniu kompensatora osiowego mieszkowego należy przestrzegać zasady niezamykania dostępu do urządzenia. Przy przejściu rury przez ścianę należy instalację umieścić w rurze z PCV. W przypadku ogrzewania podłogowego można stosować rury miedziane w stanie miękkim wykonane zgodnie z normą PNEN 1057. Rura w stanie miękkim w kręgach produkowana jest do wymiaru 22 mm, jednak do ogrzewania podłogowego stosuje się rury o średnicy do 18 mm (6, 8, 10, 12, 15, 18 mm). Warto pamiętać, że gołych rur miedzianych nie wolno zalewać betonem. Na rynku dostępne są systemowe rury miedziane do ogrzewania podłogowego w osłonie. Poza rurą instalacyjną (PN EN 1057) stosuje się również rurę systemową, która może być montowana tylko do wykonywania ogrzewania powierzchniowego i jest produkowana w wymiarach, które najczęściej wykorzystywane są w ogrzewaniu powierzchniowym: 12 x 0,7; 14 x 0,8; 15 x 0,8; 18 x 0,8. Dzięki specjalnym procesom produkcyjnym rury w postaci zwiniętego kręgu (najczęściej o długości 50 m) odznaczają się wyjątkową plastycznością i można je bez wysiłku i nakładu sił odwijać oraz układać.

Rura ta występuje zarówno w otulinie, jak i bez. Konieczne jest jednak, aby poszczególne elementy instalacji powierzchniowej łączyć ze sobą za pomocą lutowania twardego.

Wśród instalatorów na popularności zyskuje ostatnio kompozytowa rura cienkościenna z miedzi. Ma ona cienką ścianę trwale zespoloną z otuliną. Rura ta jest ok. 50% lżejsza i 40% tańsza od klasycznej rury stosowanej w ogrzewaniu powierzchniowym. Zachowuje przy tym jednak pozostałe zalety. l Instalacje gazowe W budynkach mieszkalnych stosuje się miedzianą rurę twardą o grubości ścianki powyżej 1 mm. Elementy instalacji można łączyć lutowaniem twardym lub poprzez zaprasowanie specjalnego łącznika (o żółtym o-ringu) do tego typu instalacji.

Przy wykonywaniu instalacji gazowej należy pamiętać, że rur miedzianych nie można zakrywać i nie wolno ich montować na ścianach zewnętrznych budynku. l Kazimierz Zakrzewski, Europejski Instytut Miedzi www.instalator.pl

l

niewrażliwość na tłuszcze i substancje ropopochodne; l stal jest niepalna; l bardzo wysoka odporność na ciśnienie; l rury stalowe można poddawać recyklingowi; l bogaty asortyment stali, z których wykonywane są rury (od konstrukcyjnych węglowych zwykłej jakości, poprzez niskostopowe do wysokostopowych, łącznie z odpornymi na korozje i żarowytrzymałymi, stosowanymi w aparaturze chemicznej i podobnej); l stal jest doskonałym materiałem do budowy instalacji tryskaczowych.

Rury ze stali można łączyć za pomocą łączników z żeliwa białego. Łączniki gwintowane muszą być uszczelniane tradycyjnie za pomocą konopi zaimpregnowanych specjalną pastą lub pokostem. Szczeliwem może też być taśma teflonowa lub specjalny sznur nylonowy do połączeń gwintowanych. Koszt uszczelnienia takiego połączenia (w zakresie małych średnic) wynosi kilka groszy.

Stal czarna (niezabezpieczona przed korozją) jest doskonałym materiałem do budowy instalacji ogrzewczych (w systemach otwartych), w których zastosowano kotły opalane paliwem stałym (np. kotły na węgiel, koks, drewno). Za jej zastosowaniem przemawia głównie odporność na bardzo wysokie temperatury, gazoszczelność oraz wytrzymałość na temperaturę. Spora wytrzymałość mechaniczna tego materiału przemawia za tym, aby wykonywać z tego materiału instalacje poprowadzone w miejscach narażonych na bardzo wysokie temperatury, wandalizm i zniszczenie. Rury stalowe są idealne do budowy instalacji przeciwpożarowych (tryskaczowych).

W jednej instalacji można łączyć łączniki i rury różnych producentów. Należy pamiętać, że stal jest podatna na korozję. Inwestor czy projektant instalacji przed podjęciem decyzji co do wyboru materiału instalacyjnego powinien uzyskać informacje, czy woda wodociągowa zasilająca budynek posiada własności agresywne w stosunku do materiału, z którego projektuje wykonanie instalacji. Informacje takie projektant powinien uzyskać w odpowiednim przedsiębiorstwie wodociągowym, a w przypadku niemożności uzyskania takiej informacji powinien skierować się do wyspecjalizowanej jednostki. Dotyczy to przede wszystkim rur, które rozprowadzają wodę o stosunkowo niskim poziomie pH (poniżej 7). Może to powodować uszkodzenie powłoki cynkowej wewnątrz przewodu. Temperatura wody wewnątrz rur ocynkowanych nie powinna przekraczać 55°C. Powyżej tej temperatury następuje przyspieszone zniszczenie wewnętrznej ocynkowanej powłoki ochronnej rury. Stalowe rury instalacyjne wykonuje się jako lekkie, średnie lub ciężkie, różniące się grubością ścianek przy tej samej średnicy zewnętrznej, a tym samym mają różne dopuszczalne wartości ciśnień roboczych. l Andrzej Świerszcz

33

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

System sterowania instalacją grzewczą

Energooszczędna eksploatacja W jednej z nowych berlińskich szkół zarządzanie instalacją grzewczą odbywa się z użyciem systemu automatycznej regulacji temperatury pomieszczeń. Komunikacja systemowa oparta jest na magistrali BUS. Efektywne wykorzystanie instalacji grzewczej w budynku szkolnym możliwe jest jedynie wtedy, kiedy w procesie jej projektowania uwzględni się specyfikę funkcjonowania tego typu obiektu: regularne, ale nieciągłe użytkowanie pomieszczeń lekcyjnych (głównie w godzinach przedpołudniowych; sporadycznie po południu i wieczorem w ramach zajęć dodatkowych, zebrań z rodzicami bądź konferencji nauczycielskich), długie przerwy w okresie wakacji lub ferii, występowanie silnych czynników zakłócających (jednoczesna obecność dużych grup), wrażliwość instalacji na uszkodzenia, wandalizm itp.

Należący do parafii św. Daniela kampus „Daniel” w berlińskiej dzielnicy Wilmersdorf jest ogólnodostępnym miejscem edukacji i spotkań. Szczególną uwagę gości wchodzących na teren kampusu zwraca nowy budynek

Fot. 1. Budynek, w którym zastosowano system automatycznej regulacji temperatury pomieszczeń. podstawowej szkoły ewangelickiej, oddany do użytku na początku roku szkolnego 2012/2013. Nowoczesność 6kondygnacyjnego obiektu wyraża się zarówno w niebanalnej architekturze, jak i w rozwiązaniach zastosowanych w jego wyposażeniu technicznym - w tym instalacji grzewczej sterowanej zdalnie systemem automatyki (fot.

1). Do systemu podpięto 50 pomiesz-

34

czeń. Modułowa budowa systemu umożliwia jego wielorakie wykorzystanie w wielu różnych konfiguracjach.

uszkodzenie, celową dewastację czy demontaż (np. montowane bezpośrednio na grzejniku mechaniczne elementy nastawcze bądź termostaty). Co więcej - takie rozwiązania zachęcają do niepożądanej, niefachowej manipulacji przy ustawieniach.

Elastyczny jak nigdy...

Właściwości techniczne systemu automatycznej regulacji temperatury pomieszczeń predestynują go do stosowania w budynkach użyteczności publicznej charakteryzujących się specyficznym rodzajem użytkowania (w tym szkół). W koncepcyjnej fazie projektowania należy uwzględnić m.in. znaczne krótkookresowe wahania zapotrzebowania na ciepło w poszczególnych pomieszczeniach i sektorach. W dni robocze większość pomieszczeń szkolnych używana jest głównie w godzinach przedpołudniowych. Część pomieszczeń klasowych wykorzystywana jest jednak również w godzinach popołudniowych i wieczornych (zajęcia świetlicowe, nauczanie dodatkowe, wywiadówki itp.). Energooszczędna eksploatacja systemu grzewczego wymaga odpowiedniej - i nieskomplikowanej w obsłudze - regulacji temperatury we wszystkich pomieszczeniach obiektu. W ogólnodostępnych pomieszczeniach (np. salach lekcyjnych) nie sprawdzają się urządzenia o „delikatnej” konstrukcji - wrażliwe na

Fot. 2. Pomieszczenie węzła cieplnego ulokowanego na najwyższej kondygnacji budynku szkoły.

Fot. 3. „Mózg” systemu: dwa sterowniki DDC CR-BX ze zintegrowanym serwerem web.

W kontekście opisanych powyżej problemów eksploatacyjnych decyzję inwestora o zastosowaniu tego systemu należy uznać za wybór jak najbar-

Fot. 4. Dwupunktowe napędy elektrotermiczne na rozdzielaczu ogrzewania podłogowego Cofloor Oventrop ulokowanym dyskretnie w zlokalizowanej w ścianie szafce, dobrze chronione przed nieuprawnionym dostępem. dziej trafny. Pracujący z wykorzystaniem magistrali Bus i przyjazny w obsłudze system pozwala na sprawną regulację temperatury pomieszczeń szkoły. Instalację zaprojektowano w tzw. układzie rozdzielaczowym - nawww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (206), październik 2015

pędy i inne elementy wykonawcze ukryte są w skrzynce rozdzielacza, a grzejniki połączone są bezpośrednio z rurami. Rozwiązanie takie eliminuje ryzyko związane z montażem podatnych na nieuprawnioną obsługę lub uszkodzenie elementów termoregulacyjnych bezpośrednio na grzejniku (w miejscu ogólnodostępnym).

Dwupunktowe napędy elektrotermiczne na rozdzielaczu ogrzewania podłogowego ulokowanym dyskretnie w zlokalizowanej w ścianie szafce, dobrze chronione przed nieuprawnionym dostępem.

Wygodny dostęp przez internet Centralnym elementem systemu jest sterownik DDC (Digital Data Control). Zintegrowano w nim serwer web dostępny z poziomu standardowej przeglądarki internetowej przy użyciu komputera stacjonarnego bądź urządzeń mobilnych - np. smartfona. Dla osoby nadzorującej funkcjonowanie obiektu oznacza to możliwość stałej (czyli 24-godzinnej) kontroli i wpływu niezależnie od miejsca, w którym się aktualnie znajduje. Komunikacja systemu oparta jest na otwartym protokole BACnet/IP, zapewniającym jego prawie nieograniczoną kompatybilność i możliwość integracji w nadrzędnych systemach zarządzania budynkiem (BMS) innych producentów (Siemens, Sauter, Kiebac&Peter, itp.)

Rys. Schemat ideowy systemu DynaTemp. mieszczenia i wyłączaniu światła użytkownik może jednocześnie - krótkim dodatkowym ruchem dłoni - wymusić obniżenie temperatury. System umożliwia również opcjonalnie automatyczne wyłączenie grzejnika w czasie wietrzenia pomieszczenia. Sygnał zadziałania tej funkcji generowany jest przez styk okienny. Z pomocą „przycisku obecności” lub dodatkowego czujnika ruchu można uruchomić nieprogramowane ogrzewanie pomieszczenia w razie jego nieplanowanego wcześniej wykorzysta-

Prosta obsługa modułu pomieszczeniowego W zależności od wybranego wariantu systemu sygnały z centralnego sterownika DDC mogą być przekazywane drogą radiową (EnOcen) lub po kablach. W opisywanej szkole okablowano 50 cyfrowych modułów pomieszczeniowych (termostatów) oraz dwupunktowych napędów nastawczych zamontowanych na rozdzielaczach nierdzewnych. Moduły pomieszczeniowe umożliwiają indywidualną regulację temperatury w poszczególnych pomieszczeniach szkoły.

Przez moduły pomieszczeniowe i magistralę Bus wszystkie napędy połączone są ze sterownikiem centralnym. Moduły umieszczono przy drzwiach, nad włącznikami światła, co zapewnia nieskrępowany dostęp, dobrą widoczność i wygodną obsługę. Przy opuszczaniu powww.instalator.pl

Fot. 5. Dwupunktowy, elektrotermiczny napęd nastawczy; w zależności od wymagań zasilany prądem 230 V lub 24 V (po lewej). Elektrotermiczne napędy nastawcze proporcjonalne, sygnał 0-10 V - po prawej. nia. Nieplanowane uruchomienie ogrzewania w wybranym pomieszczeniu możliwe jest również z poziomu sterownika centralnego (również przez Internet). W łatwy i szybki sposób mogą być wprowadzane zmiany i odstępstwa od wcześniej założonych godzin grzania.

Pełna kontrola System oferuje nieograniczone możliwości kontroli, wpływu, monitorowania trendów i tworzenia grafików użytkowania. Umożliwia sterowanie temperaturą wszystkich pomieszczeń, jej kontrolę i reakcję w razie odchyleń od parametrów programowanych.

Wspomniany system funkcjonuje i sprawdza się w berlińskiej szkole już kilka sezonów grzewczych.

Podsumowanie Opisany system umożliwia centralne sterowanie i monitoring w systemach grzewczych, które muszą spełnić podwyższone wymagania z zakresie zarówno indywidualnego, jak i centralnego wpływu na regulację temperatury w poszczególnych pomieszczeniach. Wyszczególnione w artykule cechy systemu oraz możliwość budowy efektywnego energetycznie układu grzewczego o podwyższonej odporności na ryzyka związane ze sposobem użytkowania (ukryte elementy wykonawcze) rozstrzygnęły o pozytywnej decyzji inwestora. Budynek szkolny budowany był od podstaw, ale system ten daje się równie dobrze wykorzystać w przypadku modernizacji instalacji w budynkach istniejących.

Joanna Pieńkowska Ilustracje z archiwum: Oventrop GmbH & Co. KG, Olsberg.

35