Magazyn Instalatora 6-7/2018

nakład 11 015

20 lat minęło jak...

www.instalator.pl

18 . 20 7 / 6

miesięcznik informacyjno-techniczny

l Ring „MI”:

odprowadzanie ścieków

nr 6-7 (238-239), czerwiec/lipiec 2018

ISSN 1505 - 8336

l BIM l Rekuperacja l Zawory kątowe l Pompa w c.o. l Tryskacze l Smog truje

20 lat minęło jak...

Szanowni Czytelnicy Tak. To już dwadzieścia lat (kiedy to minęło?) od momentu, gdy pojawił się numer zerowy „Magazynu Instalatora”. Wielu z Państwa jest z nami od początku. Dziękujemy!

Z telefonów i wiadomości mailowych wiemy, że wciąż jest ogromne zainteresowanie naszym miesięcznikiem. Co się zmieniło w naszej branży przez ten okres? Jednym słowem odpowiadamy, że wiele. Warto tu wspomnieć chociażby dynamiczny rozwój OZE, wprowadzenie systemów energooszczędnych i niskotemperaturowych, szerokie wykorzystanie różnego rodzaju tworzyw sztucznych, coraz większą świadomość dbałości o środowisko, możliwości zdalnego sterowania i zarządzania urządzeniami, zmiany form sprzedaży itp. Można by wymieniać i wymieniać...

Dwadzieścia lat to kawał czasu... Zmiany dotknęły i nasze wydawnictwo. Jak pamiętam, pierwsze artykuły były przesyłane do redakcji na papierze (byli autorzy, którzy nie mieli wtedy dostępu do komputerów!) albo na dyskietkach 1,44". Na grafiki dobrej jakości czekało się czasem kilka dni, a do drukarni zawoziło się komplet klisz (reklamodawcy również dosyłali klisze z próbnymi wydrukami!). Internet dopiero się rozwijał. O Skypie czy Facebooku nikt jeszcze nie słyszał, a o szybkości transferu nie będę już wspominał... I wszystko udawało się na czas. Obecnie trudno wyobrazić sobie pracę bez internetu.

Był czas, gdy cyklicznie dołączaliśmy dla Państwa płyty CD ze specjalnymi programami. Teraz oprogramowanie dla branży dostępne jest często on-line albo w postaci aplikacji na smartfony.

Dziękujemy wszystkim autorom, którzy w tym czasie współpracowali z redakcją (szczególnie tym, którzy są z nami od początku do dziś - a jest ich przynajmniej kilku). Bardzo często słyszymy w rozmowach z czytelnikami słowa uznania za wysoki poziom merytoryczny i przydatność artykułów w pracy zawodowej. To najwyższa pochwała.

Dziękujemy naszym partnerom - reklamodawcom - za zaangażowanie.

Mamy nadzieję, że publikowane reklamy przyczyniły się do budowania świadomości Państwa marek wśród instalatorów, projektantów i handlowców branży instalacyjnej. Przez 20 lat wysłaliśmy do Państwa ponad 3 000 000 egzemplarzy „Magazynu Instalatora” (ponad milion kg, a więc trochę się nadźwigaliśmy... :-). Cieszy nas fakt, że wciąż przybywa nowych prenumeratorów oraz że sięgacie Państwo do archiwalnych wydań (jak to często słyszymy w rozmowach: łatwiej znaleźć dobrą informację w wydaniu drukowanym niż w Internecie).

Przed nami kolejne edycje i... wyzwania. Mamy nadzieję, że spełnimy Państwa oczekiwania!

Sławomir Bibulski

4

Na okładce: © visivasnc /123RF.com /Robert Bąk

l

Ring „MI”: odprowadzanie ścieków w budynku s. 6-17

l Ścieki pod ciśnieniem (Przepompownie kanalizacyjne) s. 18 l Odprowadzanie wód opadowych s. 20 l Przewiert w gruncie (Technologie bezwykopowe w budowie kanalizacji - 3) s. 22 l Pewne odcinanie (Jak wybrać dobry zawór kątowy) s. 26 l Co tam Panie w „polityce”? s. 28 l Eksploatacje POŚ (Problemy użytkowe) s. 30 l Miska na ramie (Podtynkowe stelaże instalacyjne) s. 32 l Dodatkowe uszczelnienie (Chemia budowlana i konieczność izolacji) s 34 l Zawory napowietrzające (strony sponsorowane McAlpine) s. 36

l

Pompy w instalacji s. 50

l BIM w instalacjach (Aplikacje komputerowe w służbie branży) s. 38 l Z węgla na OZE (Ogrzewanie budynków wielorodzinnych) s. 40 l Co w grzejniku stuka (Instalacje c.o.) s. 43 l Instalator modny i... bezpieczny (Środki ochrony indywidualnej w pracy instalatora) s. 44 l Zestaw kompletny (Grupy pompowe) s. 46 l Pompy ciepła w budynkach energooszczędnych s. 48 l Pompa na zasilaniu czy na powrocie? s. 50 l Precyzyjne ogrzewanie (Armatura w budynkach energooszczędnych i pasywnych) s. 52 l Energia pod kontrolą (Falowniki fotowoltaiczne - 2) s. 54 l Odpowiadam, bo wypada... s. 56 l Ekspresowy montaż (Uwaga! Jesteś w ukrytej kamerze...) s. 58

l

Wentylacja z odzyskiem ciepła s. 62

ISSN 1505 - 8336

l Ogień pod prysznicem s. 60 l Zysk z rekuperacji s. 62 l Nowości w „Magazynie Instalatora” s. 65 l Biogaz i trigeneracja s. 66 l Trujące spaliny s. 68

. 20 6/7

18

www.instalator.pl

Nakład: 11 015 egzemplarzy Wydawca: Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4 Redaktor naczelny Sławomir Bibulski (s.bibulski@instalator.pl) Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski (redakcja-mi@instalator.pl), kom. +48 501 67 49 70 Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41 https://www.facebook.com/MagazynInstalatora/ Adres redakcji: 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/5 Ilustracje: Robert Bąk. Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

5

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Ring „Magazynu Instalatora“ to miejsce, gdzie odbywa się „walka“ fachowców na argumenty. Każdy biorący udział w starciu broni swoich doświadczeń (i przeświadczeń...), swojego chlebodawcy bądź sponsora, swojej wiedzy i wiary. Przedmiotem „sporu“ będą technologie, materiały, narzędzia, metody, produkty, teorie - słowem wszystko, co czasem różni ludzi z branży instalatorskiej. Każdy z autorów jest oczywiście świadomy, iż występuje na ringu. W sierpniu na ringu: górne źródła ciepła - grzejniki, ogrzewanie płaszczyznowe...

Dziś na ringu „MI”: odprowadzanie ścieków w budynku stelaż podtynkowy, zawór spłukujący, spłukiwanie bezpośrednie

DELABIE Ilość ścieków odpowiada ilości pobranej wody. Stelaże podtynkowe do WC i pisuaru pozwalają na zmniejszenie ilości wykorzystanej wody i tym samym ilości ścieków.

Rynek użyteczności publicznej coraz częściej wymaga produktów, które łączą w sobie design, odporność na wandalizm i oszczędność wody ze względu na zbyt dużą ilość generowanych ścieków. Najlepszym rozwiązaniem będzie zastosowanie produktów instalowanych podtynkowo z podtynkowym odprowadzeniem ścieków. Firma DELABIE odświeżyła gamę stelaży TEMPOFIX, stawiając na szybką i łatwą instalację.

Odporność na wandalizm Konstrukcja stelaża DELABIE jest wykonana ze stali i pokryta jest epoksydem. Ta konstrukcja pozwa1

la na zapewnienie odporności na odkształcenia. TEMPOFIX 3 wytrzymuje 400 kg obciążenia i jest zgodny z wymaganiami normy NF D12208. Stelaż do WC jest samonośny na posadzce o gęstości minimum 350 kg/m3. Instalacja na posadzce o małej nośności (parkiet, podgrzewana podłoga itp.) jest możliwa za pomocą modelu stelaża TEMPOFIX 3 z mocowaniami ściennymi.

2

Łatwa i szybka instalacja Czas instalacji i regulacji produktu ma duże znaczenie w całkowitym koszcie produktu, zwłaszcza jeśli w budynkach publicznych produkty instalowane są w dużych ilościach. Stelaż TEMPOFIX 3 jest dostarczany jako zmontowany. Pozostałe elementy (rura zasilająca i odpływu) są montowane za pomocą klipsów.

Pytanie do...

Jakie są zalety zastosowania spłukiwania bezpośredniego?

6

www.instalator.pl

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

Do budynków publicznych Coraz częściej w budynkach użyteczności publicznej tradycyjne płyty gipsowo-kartonowe są zastępowane płytami gipsowymi, cegłami lub pustakami, aby zagwarantować wytrzymałość ścian. TEMPOFIX 3, wyposażony w nową, wodoszczelną skrzynkę podtynkową z uruchamianiem elektronicznym (TEMPOMATIC z podwójnym uruchamianiem) lub czasowym (TEMPOFLUX 3), jest przystosowany do każdego rodzaju wykończenia, od 10 do 120 mm, w jednym produkcie. Firma DELABIE rozszerzyła również swoją gamę TEMPOFLUX 2, aby zaproponować przedłużone modele stelaży i armatury, które są przystosowane do ścian o grubości 130 mm. To nowatorska instalacja, trudna do wykonania ze zbiornikami.

TEMPOFIX 3 do pisuaru jest wyposażony w nową, wodoszczelną skrzynkę podtynkową z uruchamianiem elektronicznym (TEMPOMATIC 4) lub czasowym (TEMPOFLUX). Produkt jest przystosowany do każdego rodzaju wykończenia, od 13 do 120 mm.

Zalety stelaża TEMPOFIX 3 l

Łatwa regulacja Regulacja wysokości miski ustępowej jest ułatwiona poprzez zastosowanie oznaczenie wysokości „1 metr” na stelażu od wykończonej posadzki.

Regulacja wysokości i szerokości stelaża do pisuaru jest ułatwiona, aby dopasować instalację do wszystkich modeli pisuarów dostępnych na rynku. l Zredukowane wymiary TEMPOFIX 3 jest jednym z najbardziej kompaktowych stelaży dostępnych na rynku. Brak zbiornika umożliwia instalację w ciasnych miejscach, takich jak szachty techniczne. l Design Ponadczasowy design zaworów TEMPOMATIC 4 i TEMPOFLUX idealnie harmonizuje się z pomieszczeniem, bez względu na rodzaj budynku użyteczności publicznej. Gładka powierzchnia płyty ogranicza osadzanie się zanieczyszczeń i ułatwia czyszczenie.

Na fotografii 2 pokazano TEMPOFIX 3 wyposażony w TEMPOMATIC 4 do pisuaru (z wężykiem, zasilanie bateriami, z płytą ze szkła ceramicznego). www.instalator.pl

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

3

l

Higiena Spłukiwanie bezpośrednie jest rozwiązaniem najbardziej higienicznym: nie ma stagnacji wody, osadzania się kamienia lub zanieczyszczeń, w przeciwieństwie do rozwiązań zbiornikowych. W przypadku wyposażenia w elektroniczny zawór TEMPOMATIC spłukiwanie jest automatyczne, bez kontaktu z dłonią użytkownika. l Oszczędność wody Spłukiwanie bezpośrednie pozwala ograniczyć ryzyko przecieków. Wyciek z jednego zbiornika WC może generować stratę 220 m³ wody na rok (źródło: Centrum informacji o wodzie).

TEMPOFIX 3 może być wyposażony w zawór czasowy TEMPOFLUX 2 (fot. 1) lub TEMPOFLUX 3 (fot. 3) z podwójnym przyciskiem 3 l/6 l (regulacja do 2 l/4 l) lub zawór elektroniczny TEMPOMATIC (automatyczne, indywidualne spłukiwanie). Te mechanizmy pozwalają osiągnąć najwyższą punktację w systemach ekologicznych oznakowań.

4

Zawory do pisuaru DELABIE gwarantują większe oszczędności wody niż inne zawory dostępne na rynku.

Gwarantują najlepszy kompromis między zużyciem wody a higieną.

Modele elektroniczne (TEMPOMATIC 4) oferują 3 programy spłukiwania w zależności od typu pisuaru i są przystosowane do wody morskiej i szarej. Dzięki zoptymalizowanym parametrom wypływu i czasu spłukiwanie zaworu TEMPOFLUX oferuje tylko niezbędną objętość wody. l Wydajność System bezpośredni pozwala, aby spłukiwanie było zawsze natychmiastowo dostępne nawet przy sukcesywnym użyciu. Ponadto samo ciśnienie gwarantuje wydajność już przy jednym spłukaniu.

Nowy TEMPOFIX 3 jest idealnym rozwiązaniem na ograniczenia występujące w budynkach użyteczności publicznej: odporny na intensywne użycie i na wandalizm z możliwością instalacji na grubej ścianie. Jest dostarczany zmontowany, instalacja jest więc szybka i łatwa. TEMPOFIX 3 do WC jest samonośny do instalacji na posadzce nośnej. Istnieje również w wersji z mocowaniami do ściany nośnej.

Może być wyposażony w armaturę czasową do spłukiwania bezpośredniego, z podwójnym przyciskiem 3 l/6 l lub elektroniczną. Posiada 10 lat gwarancji.

Katarzyna Dziedziulo

7

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Ring „MI”: odprowadzanie ścieków w budynku przyłącze do pralki, przyłącze do zmywarki, napowietrzanie

McAlpine Estetyczne i prawidłowe odprowadzenie wody z automatycznych pralek i zmywarek było rzadkim obrazkiem w budynkach budowanych w ubiegłych latach. Wprowadzenie do budowy instalacji kanalizacyjnych rur z PCV w latach 70. znacznie poprawiło jakość instalacji.

1

Niestety nie było wtedy na rynku żadnych przyłączy do odprowadzania zużytej wody z pralek i zmywarek.

Obecnie nowoczesne rozwiązania firmy McAlpine pozwalają na podłączenie się do instalacji praktycznie w każdej jej części.

Rozwiązania z ubiegłej epoki W ubiegłych latach nie produkowano w Polsce syfonów do podłączania węży odpływowych z pralek automatycznych i zmywarek, a importerzy armatury sanitarnej nie sprowadzali tego typu urządzeń do kraju. W owym czasie najczęstszym sposobem odprowadzenia wody było wepchnięcie i zakitowanie kitem miniowym lub silikonem końcówki węża odpływowego. Kolejnym stosowanym do niedawna (szczególnie niebezpiecznym dla dzieci) rozwiązaniem było wkładanie do miski ustępowej zagiętej końcówki węża odpływowego pod zamkniętą deskę sedesową. Gorąca woda o temperaturze 95ºC wylewająca się podczas prania do muszli może spowodować poważne poparzenia. Podobnie jest w przypadku zahaczania węża o krawędź wanny lub umywalki.

W wypadku dość gwałtownych drgań pralki i podłączonego węża lub dużego ciśnienia wypływającej wody może nastąpić wysunięcie się przewodu odpływowego z gumy redukcyjnej i zalanie pomieszczenia. Podłączenie węża odpływowego bez zamknięcia wodnego (syfonu) spowoduje, że opróżnieniu wody z pralki i odparowaniu resztek wody z bębna zewnętrznego

8

lub podczas okresowego czyszczenia filtra odór z kanalizacji będzie się przedostawał do jej wnętrza, a następnie przez otwarte drzwiczki do pomieszczenia. Trudności z prawidłowym i szybkim odprowadzeniem zużytej wody mogą pojawić się w przypadku zastosowania zbyt małej średnicy rury kanalizacyjnej (np. 32 mm) łączącej przybór sanitarny z pionem kanalizacyjnym na długim odcinku. Ponadnormatywna odległość od pionu wentylacyjnego w połączeniu z niewielką średnicą podejścia oraz nieprawidłowym montażem mimośrodowej redukcji kanalizacyjnej Ø50/32 mm (wlot mniejszej średnicy w dolnej części instalacji) na pewno spowoduje problemy z prawidłowym napowietrzaniem podejścia. Wystąpi tu tzw. zjawisko lewara hydraulicznego, którego skutkiem będzie hałaśliwe wysysanie wody z syfonów przyborów sanitarnych podłączonych do wspólnego podejścia.

Jest rozwiązanie na problemy...

Ten problem możemy rozwiązać za pomocą zaworów napowietrzających podejście kanalizacyjne (np. VP32T, Pytanie do...

Czy powinno się wyróżniać dobrej jakości przyłącze do odprowadzania zużytej wody?

VP40T lub VP50T – fot. 1). Są to konstrukcje, które mocuje się na przewodzie odpływowym. Zawory te doprowadzają powietrze do przewodu kanalizacyjnego. Podejście kanalizacyjne do pralki lub zmywarki powinno posiadać zasyfonowanie, które może znajdować się we wnętrzu korpusu syfonu do podłączenia węża odpływowego. Tego typu konstrukcje bardzo często wyposażone są dodatkowo w zawór napowietrzający, który doskonale napowietrza podejście kanalizacyjne. Jest to szczególnie istotne w przypadku zbyt dużej odległości urządzenia od pionu kanalizacyjnego.

Alternatywą dla syfonu mogą być zawory zwrotne do podłączenia węża odpływowego z pralki (z elementem zamykającym w kształcie kulki wykonanej z gumy). Pralki montowane w kuchni w sąsiedztwie zlewozmywaków można podłączać do kanalizacji poprzez syfon zlewozmywakowy ze specjalnym odejściem. Należy jednak pamiętać, aby zlewozmywak był bezpośrednio podłączony do pionu kanalizacyjnego. Jeśli pralka automatyczna znajduje się obok umywalki to odpływ z niej można również podłączyć do końcówki syfonu umywalkowego. Firma McAlpine ma w swojej ofercie takie syfony z możliwością podłączenia urządzenia piorącego lub zmywarki, ale przede wszystkim oferujemy zestawy, które dodatkowo wyposażone są w małe napowietrzniki.

Podstawową 2 zasadą, którą powinien kierować się instalator, wykonując podłączenie węża odpływowego z kanalizacją, jest takie umiejscowiewww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

20 lat

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

nie końcówki węża od3 pływowego lub jego fragmentu na łuku naprowadzającym z zawieszką, umieszczonym na tylnej ściance pralki, aby elementy te znajdowały się powyżej maksymalnej wysokości napełnienia urządzenia.

W przeciwnym wypadku pralka będzie cały czas pobierać świeżą wodę i wylewać podgrzaną z detergentami poprzez nieczynną pompę i wąż odprowadzający do kanalizacji. W takiej sytuacji woda nie osiągnie zadanej temperatury i urządzenie piorące stale, co pewien czas, będzie pobierać i podgrzewać wodę. Skuteczność prania w takim wypadku bez detergentów jest znikoma.

Odpływy McAlpine wykonane z PP posiadają dużą odporność na wysokie temperatury oraz środki chemiczne (detergenty, zasady, tłuszcze itp.).

Przewody z PP wytrzymują długotrwały przepływ wody gorącej i dlatego znajdują zastosowanie w systemach odpływowych w pralniach, kuchniach oraz tam, gdzie odprowadzane są ścieki o wyższej temperaturze. Krótkotrwale polipropylen wytrzymuje temperaturę nawet 140°C, natomiast przy dłuższej eksploatacji do 100°C. Polipropylen ma bardzo małą przepuszczalność i chłonność wody. Wyroby z tego materiału są dopuszczone do kontaktu z żywnością. Chlorowcopochodne spęczniają PP, który z powodu niepolarnego charakteru jest bardzo odporny chemicznie. W temp. 120°C jest odporny na roztwory soli, mocne kwasy i zasady, a także na środki piorące.

armaturze odpływowej powstały no- TEE5/4B1 tworzy zestaw odprowawoczesne syfony do odprowadzania dzający ścieki z pralki oraz umywalzużytej wody. W naszej ofer- ki. Proces zrzutu wody jest dodatkocie znajdują się niezawod- wo napowietrzany przez zawór napone konstrukcje o najprost- wietrzający na korpusie. Podobne szej budowie i niewygóro- rozwiązanie zastosowano w syfonie wanej cenie (np. przyłą- zlewozmywakowym (butelkowym) o cze WMV-32-PL), które symbolu 5135PF (fot. 2). W połąnależy tylko wpiąć do rury czeniu z łącznikiem do węża 5505 kanalizacyjnej 32 mm i (fot. 3) tworzy on idealny zestaw do podłączyć wąż. Przyłącza te podłączenia AGD. wyposażone są w niezaPrzyłącze HCWM50 wodny zawór zwrotny wykonany z gumowej kuli dociskanej Przyłącze HCWM50 (fot. 4) z zasysprężyną do gniazda. Po odprowadzeniu wody do przewodu kanaliza- fonowaniem posiada zawieszkę moncyjnego z pralki sprężyna dociska tażową przeznaczoną do montażu pod tynkiem, służącą do eskulę do gniazda przyłącza tetycznego i szczelnepralkowego, uniemożgo odprowadzania liwiając w ten sposób wody z pralki lub zmyprzepływ wsteczny warki. Montaż możliścieków i gazów z wy jest tylko w pozycji przewodów kanalizapionowej na wysokości cyjnych do wnętrza podanej w instrukcji pralki lub zmywarki. montażu podłączanego Najprostszym sposourządzenia piorącego bem prawidłowego od5 lub myjącego (60-90 prowadzenia wody jest cm od podłogi). Konpodłączenie urządzeń AGD do spestrukcja odpływu wycjalnych króćców przyłączeniowych, posażona jest wewnątrz w które wyposażone są nasze wybrane syfony. Właśnie dlate- w zamknięcie wodne. Odejście do kago oferujemy oddzielnie nalizacji jest stopniowane: Ø40/50 elementy łączące zawór mm. Przyłącze cechuje się wysoką odspustowy (sitko) z syfonem pornością na temperaturę. Płytka mazlewozmywakowym 1i1/2" x skująca dociskana do ściany za pomo40 mm. Mogą one posiadać w cą nakrętki, wykonana jest z poleroswoim korpusie jeden (np. wanej stali nierdzewnej z otworami. łącznik o symbolu 5505) Przyłącze HCWM50V lub dwa (o symbolu HC14) króćce przyłąZastosowanie mini-zaworu napoczeniowe do pralki oraz zmywarki.

Mamy również w swojej ofercie bar- wietrzającego na końcówce przyłądziej zaawansowane technologicznie czeniowej do węża pozwala na usyprodukty, których celem jest wspo- tuowanie zmywarki lub pralki w Rozwiązania konstrukcyjne możenie napowietrzania podejścia znacznej odległości od pionu (maks. kanalizacyjnego. Syfon umywalkowy 3,2 m przy trzech zmianach kierungodne polecenia bez spustu, o symbolu 5130PF, wy- ku). Dzięki dodatkowemu napowieFirma McAlpine doposażony jest w miniza- trzaniu odpływ wody jest szybszy, po4 strzega opisane wyżej wór, który znakomicie po- dejście ,,nie dławi się”. Miejsce wbuproblemy z prawidłowym prawia napowietrzanie dowania przyłącza maskowane jest w i szybkim odprowapodejścia, a to w konse- ścianie. Produkt posiada klasę A1. dzeniem wody. To Jestem pewien, że nasze produkty kwencji skutkuje szybna podstawie nakim odprowadzeniem cieszące się bardzo dużą popularnoszych wieloletnich ścieków z pralki i bra- ścią wśród instalatorów, pozwolą na kontaktów z instakiem wysysania wody z bezproblemowe odprowadzenie zulatorami i prowazamknięcia wodnego. Sy- żytej wody z każdego przyboru sanidzonych prac bafon ten w połączeniu z tarnego oraz z urządzeń AGD zaindawczych w naszych przedłużką pionową (do stalowanych w mieszkaniu. laboratoriach nad kupienia oddzielnie) końMarek Siembor wprowadzeniem nowych rozwiązań w cówką do węża o symbolu www.instalator.pl

9

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Dziś na ringu „MI”: odprowadzanie ścieków w budynku stelaże podtynkowe, spłuczka, ceramika, umywalka

SCHWAB Amerykańska firma Fluidmaster, właściciel marki SCHWAB, to największy producent części do spłuczek na świecie. Produkty koncernu można znaleźć w większej liczbie toalet i spłuczek niż wszystkich innych producentów razem wziętych.

60 lat tradycji i innowacji Fluidmaster w połączeniu z ponad stuletnim doświadczeniem marki SCHWAB pozwala na pełne zaufanie użytkownika, maksymalną wygodę montera i maksimum korzyści dla każdej ze stron. SCHWAB stelaże podtynkowe produkuje od 60 lat.

Marka obecna w Polsce już w latach 90. teraz wraca na rynek z najnowszą, szeroką gamą produktową.

W ofercie firmy znajduje się duża paleta stelaży do montażu wiszących toalet. Możemy tu wyróżnić dwie podstawowe linie produktów, tj. DUPLO 380 oraz DUPLO 189. Wszystkie stelaże dostarczane są w zestawie z elementami montażowymi, tj. wspornikami, śrubami, kołkami itd.

Większość modeli posiada także szablon ułatwiający wycięcie otworów w płycie gipsowo-kartonowej. We wszystkich montowane są najwyższej klasy, najcichsze zawory napełniające, między innymi HDV, który sprawdza się idealnie przy wodzie z zabrudzeniami - nawet drobiny do 34 mm nie powodują jego zatkania.

Zbiorniki, w zależności od modelu, mają 3 lub 4 możliwe miejsca podłączenia wody. Same składowe systemów są zmontowane fabrycznie tak, aby czas instalacji na budowie mógł być ograniczony do minimum. Poza tym wszystkie elementy wewnątrz zbiornika montowane są bez użycia narzędzi. Wyjęcie zaworów, zmiana miejsca przyłącza wody, odkręcenie zaworu kątowego - wszystko to jest szybkie i łatwe, dla maksimum wygody montażu, obsługi i serwisowania.

Oferta SCHWAB jest komplemen-

10

tarna: dostępne są także ramy na potrzeby montażu pisuarów, bidetów, umywalek, a także systemy do zabudowy ciężkiej. Od wielu lat firma dostarcza także deski sedesowe i spłuczki natynkowe. Wkrótce wprowadzi też odwodnienia liniowe.

Pytanie do...

Czym powinny charakteryzować się profesjonalne stelaże do zabudowy podtynkowej?

DUPLO 380 DUPLO 380 to linia stelaży o szerokości tylko 380 mm. To jedna z najwęższych ram dostępnych na rynku.

Dostępnych jest kilka stelaży: w opcji standardowej, wolnostojącej, z możliwością regulacji wysokości toalety po montażu, a także ze zintegrowanymi płytami do montażu poręczy dla niepełnosprawnych. Zbiornik obsługiwany jest przez przyciski spłukujące mechanicznie, pneumatycznie oraz elektronicznie. W każdej z tych grup jest wiele rodzajów materiałów oraz kształtów, np. szklane, z aluminium, z tworzywa, a także antybakteryjne z jonami srebra.

Przyciski elektroniczne NEA to innowacyjne płytki interaktywne z technologią Bluetooth. Za pomocą aplikacji mobilnej SCHWABTronic możliwa jest konfiguracja przycisku, np. koloru podświetlenia LED (dowolny kolor!), opcji czuwania (oszczędzanie energii), spłukiwań higienicznych (gdy toaleta nie jest używana przez zadany czas, woda jest spłukiwana automatycznie w celu odświeżenia i zapobiegania rozwojowi bakterii), a także sprawdzenie statystyki zużycia wody. NEA to także przyciski do zastosowań komercyjnych - na przykład gdy wymagana jest odporność na wandalizm. Słowem: DUPLO 380 to linia stelaży gotowych na każde wyzwania spełni wymagania każdego użytkownika i instalatora.

DUPLO 189 DUPLO 189 to linia stelaży o standardowej szerokości 500 mm. W tej linii wyróżnić można modele: podstawowy DUPLO 189 BASIC (z podstawowymi wspornikami), standardowy DUPLO 189 (ze standardowymi wspornikami) oraz zaawansowany DUPLO 189 PREMIUM (z przyłączem wody do desek myjących oraz rurą do podłączenia wentylacji do usuwania brzydkich zapachów). To najczęściej www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

20 lat

wybierane stelaże SCHWAB. Dostępnych jest wiele płytek spłukujących, między innymi szklane CARO oraz CIRCLE, z wystającymi przyciskami GENERA oraz FUTURA i inne.

Linię uzupełniają tradycyjne modele wykonane z ABS, tj. DOTS DUO oraz OVATE DUO w trzech odmianach: białej, chrom matowy i połysk.

SCHWAB Klub Wysoko cenimy sobie współpracę z profesjonalistami z branży instalacyjnej. Zaufanie instalatorów jest dla nas kluczowe. Dlatego poza bieżącym wsparciem w postaci szkoleń i pokazów oferujemy udział w programie partnerskim SCHWAB KLUB. Na każdym stelażu do WC znajduje się kod promocyjny, który umożliwia zbieranie punktów. Zakup i montaż każdego stelaża to 7 punktów. Zawory napełniające 747 i 400 premiowane są 2 punktami. Spłuczki natynkowe to także 2 punkty. Po szybkiej rejestracji na stronie internetowej kody przesyła się za pomocą wiadomości SMS. Nagrody, stelaże DUPLO 189, zdobywa się już po uzbieraniu 100 punktów. Ale to nie wszystko - zebranie w sumie 251 punktów to awans do wyższej ligi, gdzie nagrodę otrzymuje się za każde 50 punktów. Wynik 501 punktów to kolejny awans i odbieranie nagrody już co 33 punkty.

DUPLO 399 oraz DUPLO 198 Oba stelaże to modele w wersji „slim” o głębokości tylko 95 mm. Pierwszy z nich obsługuje mechaniczne przyciski znane z modelu DUPLO 380, a drugi z modelu DUPLO 189. Oba są niezastąpione w sytuacjach, gdy projekt łazienki wymaga niewielkiego odejścia od ściany.

DUPLO UR, WT i BD Stelaże UR, WT oraz BD to modele do montażu pisuarów (dostępnych jest kilka modeli, np. z elektronicznym syfonem, z wbudowaną baterią podtynkową, także do spłukiwania bezdotykowego), umywalek (modele między innymi z możliwością regulacji wysokości umywalek, z wbudowanym syfonem pod umywalki dla niepełnosprawnych) oraz bidetów.

Stelaże do zabudowy ciężkiej Na potrzeby montażu bezpośrednio w murze dostępna jest gama stelaży do zabudowy ciężkiej SET WC oraz UP. Oparte są na zbiornikach znanych z ram do zabudowy lekkiej, tj. 380, 189 itd. Także przycisku spłukujące są kompatybilne jak w DUPLO.

Zawory napełniające Fluidmaster to największy producent zaworów napełniających na świecie. W Polsce oferujemy uniwersalny zawór z mosiężnym podłączeniem bocznym 747 - w wersji 3/8 i ½". Zawór nadaje się do toalet kompaktowych oraz stelaży wielu producentów - jego małe rozmiary pozwalają na montaż w ograniczonych przestrzeniach. Dostępny jest też zawór z podłączeniem dolnym 400, także o dwóch średnicach przyłączy. Ten nadaje się do toalet kompaktowych, gdzie zastosowano właśnie takie www.instalator.pl

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Synonim jakości podejście wody. Oba typy zaworów to najwyższa klasa światowa w ergonomii i jakości: ich rozłożenie następuje na tzw. klik, bez użycia narzędzi, np. by wyczyścić filtr lub wymienić membranę.

Na te zawory dajemy 5 lat gwarancji!

SCHWAB to marka znana od lat.

Podczas testów pracy spłuczek i przycisków wykonujemy 200 000 cykli spłukiwania na przemian małej i dużej ilości wody. Całość dzieje się automatycznie - praca jest wykonywana przez roboty. Podobnie testowany jest każdy zawór napełniający opuszczający linię produkcyjną.

Jesteśmy pewni naszych produktów, stąd zapewniamy 10 lat gwarancji na stelaże, uwzględniając ramę, zbiornik i zawory. Pełne bezpieczeństwo dla użytkownika uzupełnia 25 lat dostępności części (od zakończenia produkcji). Bez problemu dostarczamy więc części do montowanych ponad dekadę temu modeli 180 czy 182. W przypadku konieczności interwencji serwisowej na terenie całego kraju w pogotowiu czeka wykwalifikowana kadra serwisantów.

Produkty są zgodne z polskimi i europejskimi normami.

Więcej informacji udzielą przedstawiciele handlowi oraz dystrybutorzy SCHWAB na terenie całego kraju.

Artur Bogdański

11

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Ring „MI”: odprowadzanie ścieków w budynku pomporozdrabniacz, ścieki, woda szara, pompa

SFA SFA przedstawia urządzenia, które stanowią świetną alternatywę dla drogich i czasochłonnych remontów instalacji sanitarnych. Pompy i pomporozdrabniacze SFA służące odprowadzaniu wody brudnej i ścieków są zaprojektowane i wykonane z myślą o instalatorach ceniących sobie szybkość montażu i niezawodną pracę.

Wykonywanie modernizacji i przebudowy istniejącej instalacji kanalizacyjnej często pochłania ogromne środki finansowe oraz czasowe. Stworzenie dodatkowego pomieszczenia sanitarnego w budynku mieszkalnym albo obiekcie komercyjnym to poważna inwestycja, która musi być wykonana dokładnie i z niezwykłą starannością. Aby zaoszczędzić czas i pieniądze, SFA proponuje inne rozwiązanie. Zastosowanie pomporozdrabniaczy i pomp sanitarnych, dzięki którym można zaadaptować każde pomieszczenie od piwnicy aż po strych - na łazienkę, kuchnię, pralnię lub nawet restaurację czy kawiarnię bez skomplikowanych i kosztownych prac remontowych, niezależnie od istniejących pionów kanalizacyjnych.

Czym jest pomporozdrabniacz?

Pomporozdrabniacz jest urządzeniem elektrycznym zasilanym 230 V, zaopatrzonym w pompę wraz z nożem tnącym służącym do rozdrabniania i przetłaczania ścieków fekalnych, papieru toaletowego i odpadków organicznych. Wewnątrz

znajduje się system elektroniczny sterujący pracą pompy oraz systemem załączania i wyłączania urządzenia. Urządzenie po rozdrobnieniu ścieków może przetłoczyć je zarówno w pionie, jak i poziomie.

Dlaczego SFA? To my 60 lat temu wymyśliliśmy ideę pomporozdrabniaczy. Przez ten czas staliśmy się światowym liderem w branży i zaufały nam miliony klientów na całym świecie. Nasi naukowcy od lat prowadzą badania nad ciągłym ulepszaniem produktów i szukaniem nowych rozwiązań.

Wszystkie nasze urządzenia i podzespoły pochodzą z certyfikowanych fabryk z Francji. Cały proces produkcji podlega rygorystycznym normom i testom.

Do wyboru...

Pomporozdrabniacze możemy podzielić w zależności od ich przeznaczenia na: l pomporozdrabniacze do ścieków fekalnych i szarych, l pompy do ścieków szarych.

W pierwszym przypadku są to urządzenia zaopatrzone w pompę wraz z nożem tnącym. Głównym zadaniem jest rozdrobnienie ścieków i przetłoczenie ich do istniejących

pionów kanalizacyjnych, szamba lub oczyszczalni ścieków. W drugim przypadku mówimy o urządzeniach stosowanych do przetłaczania ścieków z łazienki, kuchni lub innych miejsc bez ścieków fekalnych.

Innym kluczem podziału jest rodzaj obiektu, gdzie będzie zamontowane urządzenie: l pompy i pomporozdrabniacze do zastosowań domowych; l pompy i pomporozdrabniacze do zastosowań komercyjnych.

Urządzenia do zastosowań domowych Jest to największa grupa urządzeń dostępnych na rynku. Charakteryzująca się zwartą budową i mocą silników do 400 W. Pozwalają one na rozdrobnienie ścieków i przetłoczenie ich na maksymalną wysokość 5 m i do 100 m w poziomie.

W grupie tej wyróżniamy urządzenia przystawkowe - są to urządzenia, które montowane są bezpośrednio za kompaktem WC. Odpływ z miski ustępowej jest bezpośrednio wpięty do pomporozdrabniacza za pomocą gumowej manszety. W niektórych modelach istnieje możliwość podłączenia jednocześnie kilku przyborów, takich jak WC, umywalka, wanna, prysznic, pralka. W zależności od ilości przyborów i parametrów tłoczenia istnieje możliwość doboru optymalnego rozwiązania dla przyszłego inwestora (modele Saniaccess 1, 2, 3, Sanibrouyer, Sanitop, Saniplus, Sanislim, Sanipack, Sanipro).

Pytanie do...

W jakiej technologii powinien być wykonany przewód tłoczny?

12

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

20 lat

Do stelaży Urządzenia przeznaczone do współpracy z miskami WC montowanymi na stelażach są instalowane w pewnej odległości do stelaża WC i tu również mamy możliwość podłączenia dodatkowych przyborów. Oferujemy urządzenia kompletne, SANIWALL, czyli stelaż firmy GROHE z wbudowanym rozdrabniaczem najnowszej generacji, umożliwiający podłączenie dowolnej miski WC dostępnej na rynku oraz pomporozdrabniacz przystosowany do zabudowy w ścianie - Sanipack.

Do ścieków szarych Pompy do ścieków szarych są urządzeniami przetłaczającymi ścieki z całej kuchni, łazienki, pralni bez WC. Zastosowanie tych urządzeń pozwala na dowolną aranżację tych pomieszczeń bez względu na położenie pionów kanalizacyjnych. Istnieje możliwość stworzenia wyspy kuchennej bez konieczności przeprowadzenia kosztownych prac adaptacyjnych (Sanivite, Sanidouche, Saniaccess 4).

W zastosowaniach domowych bardzo ciekawym rozwiązaniem są ceramiki WC z wbudowanym pomporozdrabniaczem. W tej grupie asortymentowej oferujemy 5 modeli (3 modele kompaktów WC stojących i 2 modele ceramiki podwieszanej z własnym stelażem). Urządzenie to uruchamia się wbudowanym przyciskiem na ceramice i nie potrzebuje zbiornika na wodę, ponieważ podłącza się go elastycznym przewodem bezpośrednio do zasilania wody. W niektórych modelach istnieje możliwość podłączenia dodatkowej umywalki. Stosowane są wszędzie tam, gdzie jesteśmy ograniczeni przestrzenią (Sanicompact C43, Sanicompact Elite, Sanicompact PRO, Sanicompact Comfort, Sanicompact STAR).

Do zastosowań komercyjnych Pomporozdrabniacze tego typu charakteryzują się mocą silników powyżej 400 W. Bardzo często zaopatrzone są w dwa silniki wyposażone w specjalny system rozdrabniający do zastosowań komercyjnych, pozwalają na rozdrobnienie i przetłoczenie ścieków na wysokość do 11 m w pionie i 110 m poziowww.instalator.pl

mie. Urządzenia te bardzo często zaopatrzone są w systemy alarmowe informujące użytkownika o aktualnej pracy urządzenia oraz o ewentualnej awarii. Zastosowanie w urządzeniach dwóch silników ma na celu zoptymalizowanie pracy urządzenia w zależności od ilości ścieków. W przypadku małego zrzutu ścieków załącza się silnik pierwszy, a wraz ze wzrostem ilości ścieków system załączy drugi silnik.

Dodatkowo system uruchamia silniki naprzemiennie, co wydłuża żywotność urządzenia. W razie awarii jednego z silników urządzenie dalej może pra-

cować, oczywiście jego wydajność maleje. Obecnie dostępne są urządzenia w klasie ochrony IP 68 z systemem sterowania montowanym na ścianie (Sanicubic 1 WP NM, Sanicubic 2 CLASSIC NM). Nowością jest urządzenie Sanicubic 2XL zaopatrzone w dwie pompy typu Vortex o wolnym przelocie 50 mm. Każda z pomp o mocy 2000 W. Urządzenia Sanicom 1, Sanicom 2 przeznaczone są do przetłaczania ścieków szarych w obiektach komercyjnych typu bary, pralnie, hotele itp.

W ofercie poza pomporozdrabniaczami posiadamy jeszcze urządzenia dedykowane branży techniki grzewczej, chłodniczej i klimatyzacyjnej.

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Urządzenia przeznaczone są do przetłaczania kondensatu powstałego w wyniku pracy kotłów kondensacyjnych (Sanicondens Mini, Sanicondens Plus, Sanicondens PRO). Dostępna jest także specjalna pompa zaopatrzona w neutralizator skroplin (Sanicondens Best).

Nowością jest grawitacyjny neutralizator skroplin wraz ze złożem (Sanineutral). Urządzenie Sanicondens stosowane jest również w przypadku konieczności odprowadzenia skroplin z dużych lad chłodniczych lub urządzeń klimatyzacyjnych.

Najmniejsze pompki oferowane przez SFA to urządzenia przeznaczone do odprowadzania skroplin z klimatyzatorów typu SPLIT. Sanicondens MINI montowany jest wewnątrz klimatyzatora. Sanicondens Deco przeznaczony jest zaś do montażu pod klimatyzatorem.

Montaż - bez problemów!

Montaż pomporozdrabniaczy nie przysparza problemów. W sposób szybki i prosty możemy podłączyć wszystkie przybory do urządzenia.

Rzeczą najważniejszą jest, aby przewód tłoczny z urządzenia, którym będą tłoczone ścieki, był wykonany w technologii zgrzewanej lub klejonej. Ścieki podawane są pod ciśnieniem i zastosowanie rur na uszczelkach może spowodować przecieki.

Dlatego zawsze pamiętajmy o tej zasadzie. Przewody tłoczne wykonywane są rurami cienkimi o średnicach 22, 25, 28 lub większych. Przy odległościach tłoczenia powyżej 10 m należy stopniowo zwiększać średnicę rur poziomych i zastosować zawory napowietrzająco-odpowietrzające.

Serwis przyjedzie!

To, co nas wyróżnia i w przypadku tych urządzeń jest bardzo istotne, to sprawnie działający serwis. Na terenie kraju posiadamy ponad 55 punktów serwisowych, a ewentualne naprawy czy konserwacje wykonywane są w miejscu montażu urządzeń. Nie trzeba ich demontować i przesyłać do producenta. Serwis przyjedzie do klienta.

Marcin Wojciechowski

13

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Ring „MI”: odprowadzanie ścieków w budynku brodzik, syfon, wpust podłogowy, odpływ liniowy ścienny

Viega W dzisiejszych czasach praktycznie w każdym budynku znajdują się elementy kanalizacyjne odprowadzenia ścieków. Ta część instalacji wewnętrznej w znacznym stopniu składa się z sytemu rur, ale obejmuje także takie elementy jak syfony, wpusty podłogowe, odpływy liniowe, zasuwy burzowe etc.

Projektując i wykonując instalacje kanalizacyjne, należy mieć na uwadze wiele różnych aspektów. W szczególności warto pamiętać, że oprócz zagwarantowania wystarczających przepływów poprzez zastosowanie odpowiednich średnic rur trzeba zwrócić uwagę na kwestię zapewnieniu zasyfonowania oraz odpowietrzenia systemu. Temat, wydawać by się mogło błahy, w sposób istotny wpływa na funkcjonowanie sieci. Jedną z konsekwencji zbagatelizowania tego tematu jest wysysanie wody z syfonów, których głównym zadaniem jest zabezpieczenie przez wydostawaniem się zapachów z instalacji kanalizacyjnej do wewnątrz budynku. W przypadku, gdy instalacja zostanie wykonana niepoprawnie, podciśnienie wytworzone podczas spływu ścieków przez pion kanalizacyjny może wyciągnąć wodę z urządzeń znajdujących się nawet w większej odległości, co w konsekwencji doprowadzi do ulatniania się gazów do pomieszczeń.

Zabezpieczeniem dla powyższego zostało określenie w normie wysokości słupa wody w elementach zabezpieczających na minimum 5 cm.

Brodzik nisko, ale nie za nisko Normowa wysokość pułapki wodnej w przypadku syfonów, odpływów linowych, wpustów podłogo-

14

wych etc. powoduje, że wymiar pionowy produktów wzrasta do 8 cm i wyższej. Wymiar ten może powodować trudności podczas ich montażu w miejscach, gdzie grubość posadzki czy też przestrzeni pod brodzikiem w jakimś stopniu nas ograniczają.

Rozwiązaniem tego problemu zajęła się firma Viega, wprowadzając na rynek produkty o obniżonej wysokości, m.in. syfon brodzikowy Tempoplex 60 mm. Jego konstrukcja została zmodyfikowana tak, że jego wysokość zastała zmniejszona o ponad 2 cm, a głębokość syfonowania wynosi 3 cm. Dzięki swojej innowacyjnej konstrukcji zabezpieczającej przed wysysaniem wody z pułapki Instytut Techniki Budowlanej wystawił dla produktu aprobatę techniczna AT-15-9279/2014, dopuszczając tym samym produkt do stosowania w budownictwie.

Gdy wody w syfonie brak Kolejnym miejscem, w którym zagrożenie wyssania wody jest realne, są wpusty podłogowe. W tym przypadku firma Viega opracowała sposób zablokowania ulatniających się zapachów z instalacji kanalizacyjnej poprzez zastosowanie suchych syfonów. W zależności od zastosowanego wpustu firmy Viega istnieje możliwość użycia jednego z dwóch elementów blokujących zapach. Dzięki zastosowanym klapom, które w momencie przepływu wody grawitacyjnie otwierają się, przepływ jest swoPytanie do...

W jaki sposób zabezpieczylibyście swój budynek przed cofaniem się wody w instalacji kanalizacyjnej? bodny, a woń nie wydostaje się do pomieszczeń. W ofercie dostępny jest również element dodatkowo wyposażony w pułapkę wodną.

Zastosowanie suchego syfonu może okazać się zbawienne także w innym przypadku. W miarę jak montaż ogrzewania podłogowego stał się popularnym elementem grzewczym budynku, coraz częściej zaczęto powtarzać pytanie dotyczące zabezpieczenia przed wysychaniem syfonów we wpustach podłogowych.

O ile w często użytkowanych miejscach kłopot praktycznie nie istnieje, to występuje tam, gdzie jest ono sporadyczne. W tym przypadku zastosowanie elementów suchego syfonu we wpustach Viega pomaga w pożegnaniu się z kłopotem i chroni w sposób skuteczny pomieszczenia przed nieprzyjemnymi zapachami wydostającymi się z instalacji. www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

20 lat

Odpływ linowy - wyjątkowy Będąc przy temacie wpustów podłogowych, warto wskazać inne, coraz częściej stosowane rozwiązanie. Montaż odpływów liniowych w łazienkach z roku na rok cieszy się rosnącą popularnością. Argumentem kuszącym architektów i inwestorów jest wizualna lekkość i przestronność łazienki z zastosowanym rozwiązaniem. Poprzez wykorzystanie odpływu liniowego ciężki efekt łazienki z tradycyjnym brodzikiem optycznie zajmującym sporą część pomieszczenia w bardzo szybki i subtelny sposób można wyeliminować. Łatwo zauważyć dodatkowe korzyści takiego rozwiązania, choćby to, że łazienka staje się bardziej ustawna.

Szczególnie istotnie wpływa to na aranżację małych łazienek, a dodatkowo dzięki brakowi progu łazienka staje się bardziej dostępna. Niezmiernie ważne jest to w gospodarstwach domowych, gdzie przebywają małe dzieci lub osoby starsze, którym nie łatwo przychodzi przekraczanie wyższych przeszkód. Dodatkowo pozostaje bardzo istotna kwestia, o której nie myśli się na co dzień. Pamiętajmy, że każdy z nas może stać się inwalidą czasowym, np. na skutek złamania nogi. Bardzo szybko okaże się, że i w tym przypadku zastosowanie odpływu liniowego stanie się lekarstwem. Żeby nie było zbyt pięknie, utrapieniem w przypadku montażu odpływu liniowego może być brak miejsca, zakamarki w pomieszczeniu lub też niska posadzka. Tutaj po raz kolejny firma Viega wyszła naprzeciw oczekiwaniom klientów, tworząc odpływ liniowy Advantix Vario w dwóch wersjach - podłogowej i ściennej. To, co w sposób szczególny wyróżnia te produkty, to możliwość dopasowania ich do własnych potrzeb poprzez płynną regulację ich długości w zakresie 300-1200 mm oraz zapewnienie elastyczności i łatwości montażu dzięki regulacji wysokości od 70 do 150 mm.

Wyjątkowością produktu w wersji podłogowej jest możliwość jego płynnej regulacji w zakresie 300-1200 mm, ale także możliwość rozbudowy w linii prostej do 2800 mm! Dodatkowo mowww.instalator.pl

żemy zastosować specjalnie łączniki w celu wykonania narożników o kącie 90°.

Rozwiązanie to sprawia, że odpływ nie musi być linia prostą, a jego układ może mieć kształt liter L lub U. Taki sposób montażu pozwala na zamontowanie więcej niż jednego syfonu odpływowego, co z kolei może okazać się przydatne w przypadku zastosowania deszczownic o dużej wydajności.

Wersja ścienna prezentowanego odpływu wyróżnia się najpłytszym montażem wśród produktów w swojej klasie, która wynosi zaledwie 2,5 cm.

Dzięki tak płytkiej zabudowie produkt nadaje się do zainstalowania wszędzie tam, gdzie chcielibyśmy zamontować odpływ ścienny, ale grubość ścia-

ny jest niewystarczająca. Jego wyszukany design powoduje, że łazienka nabiera wyjątkowych kształtów, a odpływ wprowadza szyk i elegancję (fot. 1).

Nie dajmy się zaskoczyć wodzie Przyglądając się instalacji kanalizacyjnej w budynkach, należy pamiętać, że projektując ją, czy też wykonując, należy zadbać o zabezpieczenie przed cofaniem się wody do budynku. Na rynku coraz częściej stosowane są rozwiązania w postaci zasuw zwrotnych, ale ich mnogość powoduje problem w wy-

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

borze i przyprawia o zawrót głowy.

Analizując rynek w poszukiwaniu odpowiedniego produktu, warto przyjrzeć się bliżej urządzeniu Grundfix Plus Control firmy Viega. W przeciwieństwie do produktów wielu innych producentów, może być ono stosowane w instalacji fekaliowej, co nie jest zawsze tak oczywiste, jak mogłoby się wydawać.

Produkt posiada podwójne zabezpieczenie przed cofaniem, jedno automatyczne z alarmem i napędem oraz drugie awaryjne, zamykane ręcznie. Urządzenie zaopatrzone jest w baterię, która zabezpiecza budynek w trakcie zaniku napiecia w sieci energetycznej, a w celu zapewnienia maksymalnej ochrony zostało dodatkowo wyposażone w funkcję automatycznego testu, który uruchamia się co 24 h (fot. 2).

Firma Viega pomyślała również o zabezpieczeniu instalacji, w której nie płyną ścieki fekaliowe. Urządzenie Sperrfix pozwala na prosty montaż, który może zostać wykonany na rurze odpływowej lub w przypadku instalacji gotowej - bezpośrednio pod umywalką lub zlewem.

Kolejnym newralgicznym miejscem, w którym możemy napotkać problem cofania się wody, są wpusty podłogowe.

Ratunkiem w tym miejscu jest odpływ piwniczny Optifix 3.

Posiada on zabezpieczenie przed cofaniem (jedno automatyczne z napędem i ręczne zamykane awaryjnie). Klasa obciążenia wynosi K = 300 kg, co powoduje, że nadaje się do pomieszczeń nieużytkowanych przez pojazdy, a wydajność odpływu przy spiętrzeniu 20 mm to 1,8 l/s. Instalacja kanalizacyjna - wydawałoby się: kilka rurek połączonych ze sobą - niemniej jednak jest to złożone zagadnienie, które w przypadku złego zaprojektowania lub wykonania może odegrać się na nas, przysparzając w przyszłości kłopotów trudnych do usunięcia na etapie użytkowania. Najważniejszymi kwestiami w instalacji kanalizacyjnej jest zadbanie o prawidłowe oraz bezawaryjne funkcjonowanie. Oprócz kwestii wydajności odpływów w sposób szczególny należy potraktować zabezpieczenie budynków przed cofaniem się gazów kanalizacyjnych oraz możliwość cofania się wód w instalacji.

Grzegorz Chrąchol

15

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Ring „MI”: odprowadzanie ścieków w budynku pompa, pomporozdrabniacze, ścieki, woda szara

Wilo Wilo przedstawia najnowszą generację pomporozdrabniaczy Wilo-HiDrainlift i Wilo-HiSewlift przeznaczonych do zbierania oraz odprowadzania wody brudnej i ścieków. Są one objęte wyjątkowym pakietem - dwóch lat darmowej opieki autoryzowanego serwisu w domu klienta!

Komfort użytkowania pomporozdrabniczy Wilo osiągnięty jest dzięki: l hermetycznej budowie gwarantującej cichą pracę; l zintegrowanemu filtrowi z węglem aktywnym zabezpieczającym przed uwalnianiem się nieprzyjemnych zapachów; l estetycznemu wyglądowi, który zapewnia kompaktowa budowa tych urządzeń oraz 3 wersje wykonania, które pozwalają na montaż urządzenia bezpośrednio za toaletą bądź podtynPytanie do...

Jak długi jest okres bezpłatnej opieki serwisowej w domu klienta na urządzenia Wilo-HiDrainlift i Wilo-HiSewlift? kowo. Zmniejszona pojemność zbiornika pozwala na wkomponowanie urządzenia w zabudowę łazienki oraz szybkie opróżnianie zbiornika bez konieczności stagnacji ścieków.

Wilo-HiSewlift

„młynek”, pozwala na zmniejszenie średnicy rurociągu do DN32!

Wilo-HiDrainlift Nowe agregaty tego typu przeznaczone są do odprowadzania wody z pryszniców, umywalek czy bidetów.

Funkcjonalność oraz zalety tego urządzenia są zbliżone do opisanego powyżej agregatu Wilo-HiSewlift z tą jednak różnicą, iż urządzenie to nie jest wyposażone w „młynek”, ponieważ przeznaczone jest do przetłaczania wody zanieczyszczonej wolnej od fekaliów.

Wilo-HiSewlift do odprowadzania ścieków dostępny jest w 3 wariantach montażowych: l Wilo-HiSewlift 3-15 - do montażu bezpośrednio za misą ustępową, z wykorzystaniem przyłącza tłocznego DN100 plus jedego dodatkowego przyłącza (np. prysznica lub umywalki); l Wilo-HiSewlift 3-35 - do montażu bezpośrednio za misą ustępową, z wy-

korzystaniem przyłącza tłocznego DN100 plus trzech dodatkowych przyłączy (np. prysznica, umywalki, bidetu); l Wilo-HiSewlift 3-I 35 - do montażu na ścianie (szerokość < 149 mm) we współpracy ze stelażem podtynkowym, z przyłączem dopływowym DN100 plus trzema dodatkowymi przyłączami (np. prysznic, umywalka, bidet).

Urządzenie należy dobrać także do wysokości tłoczenia i długości przewodu tłocznego.

Gotowe do podłączenia Pomporozdrabniacze Wilo są urządzeniami wyjątkowo łatwymi do montażu. W pełni gotowe do podłączenia urządzenie dostarczane jest wraz z elementami montażowymi. W opakowaniu znajdą Państwo: l W przypadku HiDrainlift 3-24: opaska zaciskowa 20 x 32 (x2), opaska zaciskowa 25 x 40 (x1), korek króćca dopływowego bocznego (x2), korek (x1), kolano odpływowe (x1); w przypadku HiDrainlift 3-35 i HiDrainlift 3-37: kolano odpływowe (x1), dwustopniowa złączka odpływowa (x1), opaska zaciskowa 32 x 55 (x8), opaska zaciskowa 25 x 40 (x1), złączka króćca dopływowego (x3), korek króćca dopływowego bocznego (x2), śruba (x2), płaskownik mocujący (x2); w przy-

Przeznaczone są do instalacji odprowadzania ścieków sanitarnych. Te kompaktowe agregaty wyposażone są w urządzenie do rozdrabniania większych frakcji. Dzięki temu zarówno instalacja jak i agregaty są skutecznie chronione przez zapchaniem. Zgodnie z przepisami i obowiązującymi normami (PNEN 12050-1) przy zastosowaniu urządzeń bez rozdrabniacza należy stosować rurę o minimalnej średnicy DN80 do odprowadzania ścieków sanitarnych zawierających fekalia. Zastosowanie pomporozdrabniacza wyposażonego w

16

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

padku HiSewlift 3-15: kolano odpływowe (x1), trójstopniowa złączka odpływowa (x1), opaska zaciskowa 32 x 55 (x4), opaska zaciskowa 25 x 40 (x1), opaska zaciskowa 20 x 32 (x1), kołnierz gumowy (x1), pasek zaciskowy z tworzywa (x1), opaska zaciskowa 90 x 110 (x1), kolano dopływowe (x1), śruba (x2), płaskownik mocujący (x2). l W przypadku HiSewlift 3-35: kolano odpływowe (x1), trójstopniowa złączka odpływowa (x1), opaska zaciskowa 32 x 55 (x8), opaska zaciskowa 25 x 40 (x1), opaska zaciskowa 20 x 32 (x1), kołnierz gumowy (x1), pasek zaciskowy z tworzywa (x1), opaska zaciskowa 90 x 110 (x1), złączka króćca dopływowego (x3), złączka króćca dopływowego bocznego (x1), śruba (x2), płaskownik mocujący (x2); W przypadku HiSewlift 3-I35: kolano odpływowe (x1), trójstopniowa złączka odpływowa (x1), opaska zaciskowa 32 x 55 (x4), opaska zaciskowa 25 x 40 (x1), opaska zaciskowa 20 x 32 (x1), złączka króćca dopływowego (x1), korek króćca dopływowego bocznego (x1), śruba (x2), płaskownik mocujący (x2).

Montaż Instalatorze, pamiętaj, że należy zapewnić łatwy dostęp do urządzenia na potrzeby przeglądów, konserwacji i napraw! Aby maksymalnie wykorzystać właściwości konstrukcyjne urządzenia ograniczające hałas, należy przestrzegać kilku poniższych założeń.

Urządzenie powinno znajdować się w tym samym pomieszczeniu, co podłączone do niego instalacje sanitarne.

Pomporozdrabniacz należy zamontować w taki sposób, aby nie stykał się ze ścianami pomieszczenia (wskazana odległość ok. 5 cm). Agregat trzeba ustawić na zupełnie płaskiej powierzchni, tak aby podkładki antywibracyjne jak najlepiej spełniały swoją funkcję. Zbiornik przykręcić do podłogi, a nie do ściany.

Proszę pamiętać, że ciężar rurociągu nie może obciążać instalacji. Należy także używać węży elastycznych, wzmocnionych oplotem bądź sztywnych przewodów rurowych. Koniecznie należy uszczelnić połączenia rurowe.

Należy pamiętać, że orurowanie pionowe powinno biec możliwie blisko urządzenia. Należy przestrzegać prowadzenia rur poziomych ze spadkiem 1-2%.

Proszę prawidłowo zamocować instalację odpływową do ściany, robiąc odstępy www.instalator.pl

20 lat

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Uruchomienie

między opaskami montującymi nie większe niż 1 metr. Z kolei przy odległościach tłoczenia powyżej 10 m należy stopniowo zwiększać średnicę rur poziomych i zastosować zawory napowietrzające.

Uwaga! Poduszka powietrzna w rurociągu podłączeniowym może wywołać problemy z przepływem, a w efekcie zatkanie układu. Aby uniknąć zatkania układu, rura dopływowa powinna posiadać odpowietrzenie w najwyższym punkcie.

Oczywiste jest to, że im mniejsza ilość kolanek, tym sprawniejszy będzie transport medium. Jeśli konieczne jest użycie kolanek, to lepiej użyć 2 kolanek 45° nałożonych na rurę wyjściową niż jednego kolanka 90°, żeby zminimalizować opory hydrauliczne. Średnica rury ssącej nie może być mniejsza niż średnica króćca urządzenia.

Celem uniknięcia wydostawania się nieprzyjemnych zapachów należy bezwzględnie zasyfonować rurociąg tłoczny. Przewidując możliwość opróżniania i odcinania rurociągu, należy zastosować zawór odcinający oraz drenaż rury odprowadzającej, co ułatwi późniejszą konserwację.

Poniżej jeszcze kilka zaleceń dotyczących podłączenia elektrycznego: l Wszelkie prace należy wykonywać przy wyłączonym urządzeniu i jego zabezpieczeniu przed przypadkowym uruchomieniem. l Dla bezpiecznego montażu i eksploatacji wymagane jest prawidłowe uziemienie urządzenia za pomocą zacisków uziemiających zasilania elektrycznego. l Nieprawidłowe podłączenie elektryczne spowoduje uszkodzenie silnika. l Kabel zasilania elektrycznego nie może dotykać orurowania ani innych elementów instalacji. l Kabel należy chronić przed wilgocią. l Należy przestrzegać krajowych norm regulujących strefy bezpieczeństwa elektrycznego w łazienkach.

Proszę sprawdzić, czy nie występują wycieki na połączeniach z urządzeniami sanitarnymi podłączonymi do urządzenia. Należy się też upewnić, czy wartość pobieranego prądu jest równa wartości prądu znamionowego lub mniejsza. I dopiero wtedy można włączyć zasilanie elektryczne instalacji.

Istotną rzeczą jest zapoznanie Klienta z warunkami poprawnego użytkowania urządzenia.

2 lata darmowej opieki Bezpieczeństwo użytkowania urządzenia zapewni Klientowi montaż urządzenia objętego pakietem darmowej 2letniej opieki autoryzowanego serwisu w domu Klienta. Proszę zapoznać go z warunkami darmowego pakietu serwisowego: l Jeśli urządzenie popsuje się w okresie gwarancji, wszelkie naprawy czy wymiana urządzenia na nowe odbędą się w domu Klienta bez dodatkowych kosztów. Pracownik autoryzowanego serwisu Wilo pojawi się w ciągu 48 godzin od wezwania za pośrednictwem formularza serwisowego dostępnego na stronie internetowej Wilo. l Gdy urządzenie zapcha się czy popsuje z winy niewłaściwego użytkowania w okresie 2 lat od daty zakupu, raz w roku serwis Wilo wyczyści i naprawi urządzenie w domu Klienta bezpłatnie. Zgłoszenia za pośrednictwem formularza serwisowego za pośrednictwem strony internetowej Wilo. l Jeśli Klient zażyczy sobie przeglądu i konserwacji w okresie 2 lat od daty zakupu, raz w roku serwis Wilo dokona niezbędnych czynności w domu Klienta bezpłatnie. Zgłoszeniaza pośrednictwem strony internetowej Wilo.

Koszty dojazdu do domu Klienta w ramach pakietu „Darmowa 2-letnia opieka autoryzowanego serwisu w domu Klienta” pokrywa Wilo Polska.

Oferta ta jest skierowana jedynie do Klientów indywidualnych.

W czasie 2 lat Klient nauczy się poprawnego użytkowania pomporozdrabniaczy, a produkt dopasuje się do miejsca użytkowania, zdejmując z instalatora obowiązek wykonywania nieprzyjemnych czynności serwisowych.

Bartosz Tywonek

17

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Przepompownie kanalizacyjne

Ścieki pod ciśnieniem Doświadczenia ostatnich lat jednoznacznie wskazują na konieczność opracowania aktualnych standardów eksploatacji sieci i obiektów, w tym przepompowni. Te, które istnieją (o ile w ogóle są przestrzegane), pochodzą sprzed 50 lat i praktycznie nie odpowiadają aktualnej sytuacji. Konieczne jest staranne podejście do zagadnień zaopatrzenia w energię, dotychczasowa praktyka nie pozwala na zachowanie wystarczającej pewności działania obiektów.

Przepompownie towarzyszą kanalizacji praktycznie od momentu powstania jej współczesnych rozwiązań. Początkowo (rozpoczynając od połowy XIX w.) były to głównie pompy tłokowe, względnie podnośniki ścieków, pompy wirowe pojawiły się ze znacznym opóźnieniem (nie do końca konsekwentnie wyparły one pompy tłokowe - te ostatnie w wersji nurnikowej stosowane są w niektórych typowych nowoczesnych przepompowniach ścieków). Aż do lat 30. XX wieku przepompownie były autonomiczne pod względem energetycznym - początkowo wykorzystywano kotłownie węglowe, a od ok. 1900 r. coraz częściej gazowe. Autonomiczność ta, wraz ze specyficznymi cechami

pomp tłokowych, zapewniały niezawodność funkcjonowania obiektów, sytuacja skomplikowała się wraz z rozpowszechnieniem napędu elektrycznego. Charakterystycznym przykładem mogą być doświadczenia II wojny światowej, gdy pompy z napędem elektrycznym przestawały funkcjonować względnie szybko (zniszczenia elektrowni), parowe funkcjonowały o ile nie zostały bezpośrednio zniszczone. Próbowano przeciwdziałać poprzez dwustronne zasilenie prądem, jednak praktycznie nie jest to możliwe nawet w warunkach miejskich (poszukując alternatywnego rozwiązania, Tessendorff w rozwiązaniu dla wodociągów berlińskich przyjął stałe zasilanie 1/3 pomp z prądnic). Można natomiast mówić np. o rejonach szczególnie narażonych na awarie zasilania.

Przepompownie i tłocznie

Rys. 1. Tradycyjna przepompownia ścieków z halą pomp.

18

Tradycyjne przepompownie ścieków z wyodrębnioną halą pomp (rys. 1) są dużymi obiektami, wymagającymi stałej obsługi i dysponującymi zapleczem warsztatowomagazynowym. Potocznie obiekty takie nazywane są „przepompowniami z nadbudówką”. W końcu lat 20. XX w. pojawiły się przepompownie sitowe (rys. 2), których rozwinięciem są obecnie dość popularne tłocznie ścieków. Nieco później pojawiły się (początkowo w

wersji z pompami wałowymi) obecnie bardzo popularne małe przepompownie, niewymagające stałej obsługi - rys. 3. Są to obiekty o bardzo różnych rozwiązaniach, w tym tzw. suche, w których zbiornikach nie ma ścieków. Przepompownie niewymagające stałej obsługi swoimi gabarytami odpowiadają często nieco większym kanalizacyjnym studzienkom rewizyjnym.

Duże tradycyjne obiekty przez długi czas budowano stosunkowo rzadko, czemu sprzyjał priorytet kanalizowania względnie korzystnie położonych terenów oraz stosowanie dużych zagłębień kanałów. Przykładowo w jednym z dużych systemów kanalizacji przez pierwsze 100 lat jego istnienia funkcjonowało jedynie 10-12 tradycyjnych przepompowni, ale obecnie ich liczba zbliża się do 200. O ile w początkowym okresie większość problemów rozwiązywała stała własna obsługa obiektów, to w aktualnych warunkach konieczna jest organizacja specjalnych wydziałów, których interwencja rozpoczyna się po otrzymaniu sygnału alarmowego. W tej sytuacji zasadniczego znaczenia nabiera sprawność i skuteczność przekazu informacji oraz gotowość ekip.

Gorzej na wsi...

Sytuacja komplikuje się szczególnie na terenach wiejskich oraz obszarach o niskiej intensywności użytkowania. W generalnie niekorzystnych dla budowy kanalizacji grawitacyjnej warunkach terenowych dominujących na terenie Polski, przy rozproszeniu zabudowy na terenach wiejskich oraz tendencji do budowy www.instalator.pl

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

gminnych systemów zbiorczych, w poszczególnych systemach może funkcjonować nawet po kilkadziesiąt przepompowni ścieków. Ma to miejsce w sytuacji ograniczonych możliwości technicznych rozproszonego oraz słabiej przygotowanego i wyposażonego eksploatatora przy raczej ograniczonej informacji o warunkach zaopatrzenia w energię (może odnosić się to nawet do planowych wyłączeń).

Pompy rezerwowe Ciągłość pracy przepompowni w tradycyjnych rozwiązaniach zapewniały m.in. pompy rezerwowe, przy czym często stosowano zasadę: l każdy rodzaj pomp (pojedynczych lub w zestawie) miał swój odpowiednik w hali, l w magazynie znajdowało się dodatkowo co najmniej po jednej pompie i silniku z każdego rodzaju tych występujących w pompowni, l w warsztacie dodatkowo - analogicznie jak w magazynie - gromadzono po jednej pompie i jednym silniku jako części zamienne, l prądnicę pozwalającą zasilić część pomp.

Doświadczenia ostatnich lat (szczególnie pomorskiej powodzi 2001 r.) wykazały, że w warunkach podtopień pompy rezerwowe wpięte w sieć ulegają analogicznym uszkodzeniom jak pompy podstawowe. Problemem stały się zniszczenia okablowania, potrzebna jest zmiana sposobu podejścia do projektowania okablowania, w tym pomp rezerwowych w aspekcie wodoodporności.

Oddzielne zagadnienie to pompy rezerwowe w obiektach niewymagających stałej obsługi - w ofercie

handlowej występują zarówno przepompownie z pompą rezerwową, jak też z tylko jedną pompą. W aspekcie niezawodności pracy musi niepokoić dość częsta praktyka stosowania tych ostatnich właśnie w obiektach obsługujących kanalizację na terenach o rozproszonej zabudowie. Zasadnicze znaczenie posiada sprawność i niezawodność przekazu informacji, w tym aspekcie można zastosować gradację od najmniej zawodnych do najbardziej zawodnych: l sygnalizację w dyspozytorni przerwy w zasileniu z równoczesną blokadą przepompowni wyżej położonych w systemie stwarzających groźbę zalania niżej położonych sieci i obiektów, l sygnalizacja w dyspozytorni przerwy w zasilaniu, l sygnalizacja na zewnątrz przepompowni (sygnał świetlny, sygnał dźwiękowy) przerwy w zasilaniu, l sygnalizacja na zewnątrz przepompowni (sygnał świetlny, sygnał dźwiękowy) stanu przepełnienia zbiornika z pomiarem elektronicznym, l sygnalizacja na zewnątrz przepompowni (sygnał świetlny, sygnał dźwiękowy) stanu przepełnienia zbiornika z pomiarem mechanicznym (pływak).

Ważna sygnalizacja i komunikacja Zwraca uwagę, że praktycznie skuteczna może być jedynie informacja przekazana operatorowi (osobie działającej w jego imieniu), ograniczenie się do sygnału dźwiękowego może mieć znaczenie jedynie w obiektach o stałej obsłudze. W warunkach nie zawsze odpowiedniej organizacji procesu budowlanego i słabości nadzoru na poziomie lokalnym występują sytuacje montażu przez wykonawcę samodzielnie

Rys. 2. Przepompownia sitowa - pierwowzór tłoczni ścieków. www.instalator.pl

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Rys. 3. Schemat współczesnej przepompowni niewymagającej stałej obskompletowanych na własną rękę przepompowni pozbawionych jakiejkolwiek sygnalizacji. Ponadto, szczególnie w warunkach wiejskich, korzystne może okazać się: l ograniczenie rodzajów pomp i silników w przepompowniach, l stosowanie wyrobów fabrycznie skompletowanych o odpowiednim standardzie, l ścisłe przestrzeganie wymagań z dokumentacji projektowej.

Brak standardów eksploatacji Doświadczenia ostatnich lat jednoznacznie wskazują na konieczność opracowania aktualnych standardów eksploatacji sieci i obiektów, w tym przepompowni. Te, które istnieją (o ile w ogóle są przestrzegane) pochodzą sprzed 50 lat i praktycznie nie odpowiadają aktualnej sytuacji. Konieczne jest staranne podejście do zagadnień zaopatrzenia w energię. Dotychczasowa praktyka nie pozwala na zachowanie wystarczającej pewności działania obiektów. Nawet formalne spełnienie istniejących wymagań lub postępowanie zgodne z tradycyjnymi zasadami nie może być utożsamiane z rozwiązaniem istniejących problemów oraz zagrożeń. prof. dr hab. inż Ziemowit Suligowski

19

miesięcznik informacyjno-techniczny

20 lat

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Nie zalewaj sąsiadowi...

Odprowadzenie wód opadowych Każdy wie, że nie wolno dokonywać wylewania wody opadowej na teren sąsiedniej nieruchomości. Jednakże niektóre rozwiązania budowlane wskazują, że zagadnienia instalacyjne zamieniają się w problemy prawno-finansowe z naruszeniem cudzych budowli.

Większość budynków mieszkalnych posiada typowe odprowadzenie wody z dachu za pośrednictwem rur spustowych. Jest to poziom widocznego terenu. Problem zaczyna się wówczas, kiedy woda ma spłynąć poniżej terenu. „Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie” w § 29 (Zakaz dokonywania zmian spływu wody), wskazuje jednoznacznie, że nie wolno doprowadzać wody na teren sąsiedniej nieruchomości.

Skrajności są czasami porażające.

Osobiście oglądałem nieruchomość wybudowaną z zachowaniem odległości od ściany do granicy nieruchomości 3,0 m, ale za to z dachem okapowym w odległości ca 2,0 m i wyprowadzoną rurą spustową na teren sąsiada w taki sposób, „...aby nie zalewało otynkowanej ściany...”.

Należy pamiętać o tym, że zapis podany w §28 („Kanalizacja deszczowa”) określa warunki odprowadzenia wód opadowych w 3 wariantach (§28 ust. 2 „Warunków Technicznych...”): - sieć kanalizacji deszczowej, - doły chłonne, - zbiorniki retencyjne.

Najtrudniejsza sytuacja pojawia się na małych działkach w zabudowie szeregowej, gdzie wielkość działki wynosi 220-350 m2, zaś sam budynek zajmuje ca 100-140 m2. Do tego dochodzą dojścia i dojazdy, a także podjazdy z miejscami do parkowania, śmietniki itp. Tego typu rzeczywiste formy zabudowy powodują, iż teren biologicznie czynny gwałtownie się zmniejsza, z biegiem lat użytkowania nieruchomości, narażając właściciela w czasie deszczy nawalnych

20

na poważny problem. Jest to szczególnie odczuwalne w sytuacjach, kiedy budynek w zabudowie szeregowej w obrębie przyziemia stanowi tzw. suterynę, jako powierzchnię zagłębioną w gruncie do użytkowania. Niewielkie wypływy wody do wnętrza budynku, w którym np. ułożony jest parkiet drewniany, powoduje wypiętrzenie i zniszczenia całej podłogi.

Przykładem są nawet tereny tzw. suche, grunty piaszczyste, które nigdy nie były zalewane. W przypadku, gdy mamy do czynienia z niedrożnymi rowami odpływowymi, może dojść do sytuacji, gdy warstwa wody powierzchniowej w czasie kilku mi-

nut spowoduje zalanie całej części podziemnej budynku. Do takich skrajności dochodziło np. w obszarach Starej Miłosnej, gdzie teren całkowicie suchy w ciągu kilku minut stał się obszarem wielkiego jeziora z wodą, która nie nadążyła odpływać siecią kanalizacyjną, ani też nie była szybko wchłaniana do gruntu.

Właśnie takie zagrożenia pojawiają się w ostatnim w czasie w związku z obserwowanymi zmianami klimatycznymi.

Zabezpieczenia, jakie można stosować, są czasami bardzo proste i skuteczne. Wyobraźmy sobie wodę, która potrafi się spiętrzyć na ulicy do wysokości krawężnika, tj. ca 10-15 cm. Jeżeli przed zjazdem do naszego domu zastosujemy tzw. wygarbienie na krawędzi podmurówki ogrodzenia, mamy pewność, że woda nie napłynie wartkim strumieniem, zaś przesiąkająca woda nie będzie stanowiła zagrożenia dla wnętrza budynku. Warto zadbać też o utworzenie w części kotłowni zagłębienia odwadniającego (podobnego do studni schładzającej), gdzie będzie można zainstalować zwykłą pompę pływakową z odpływem Ø 25 mm Takie rozwiązanie da możliwość odprowadzenia wody gruntowej z wnętrza budynku nawet w przypadku podsiąkania.

Zdjęcie kratek drenażowych Bardzo proste i skuteczne rozwiązania można uzyskać poprzez zastosowanie kratek drenażowych lub zrobionych we własnym zakresie zakopanych beczek stalowych, bezdennych z zasypanym dnem żwirowym. Najlepszym jednak rozwiązaniem jest wybudowanie studni chłonnej, która pozwala na wyłapywanie wody opadowej z rur spustowych, ukierunkowanych do jednego lub dwóch miejsc na terenie działwww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

20 lat

ki. Trzeba jednak pamiętać o zachowaniu odpowiedniej odległości od ich lokalizacji względem granicy sąsiedniej nieruchomości. Można też zwrócić się do sąsiada o wyrażenie pisemnej, wzajemnej zgody na lokalizację dwóch studni chłonnych w pobliżu granicy dla obu właścicieli, po obu stronach ogrodzenia. Takie rozwiązanie jest czasami koniecznością, kiedy w zabudowie szeregowej właśnie na skrajnych częściach budynku usytuowane są rury spustowe, a zlokalizowanie studni chłonnych jest najlepszym rozwiązaniem. Pamiętać należy też o odsunięciu samych studni od obrysu fundamentów najlepiej na odległość nie mniejszą niż 2 m. Warto też lokalizować studnie chłonne w przydomowych ogródkach, gdzie pojawiająca się woda zasila układ korzeniowy roślin.

Odpływ w obrębie zabytków Na mocy ustawy o ochronie zabytków jakiekolwiek prace budowlane w sąsiedztwie, a szczególnie w zbliżeniu do tzw. ostrej granicy, wymagają powiadomienia konserwatora zabytków i wyrażenia zgody na prace w obrębie zabytku. Pominięcie obecnie takiego ustalenia powoduje narażenie się na poważne konsekwencje prawne i finansowe.

Należy też pamiętać o podstawowej ocenie terenu, która nie tylko musi obejmować „badania geologiczne gruntu”, ale też ustalenie cieków wodnych oraz napływ wody z obszarów wyżej położonych.

W tym miejscu chciałbym krótko opisać problem związany z wypię-

trzeniem tzw. platformy przystankowej i przebudowy chodnika w „pasie drogowym” na przykładzie najstarszego zabytku Pragi, gdzie wody opadowe spływały na teren parafii Matki Bożej Loretańskiej (klasztor oo. Bernardynów założony w 1617 r.). Co gorsza - zgarniany śnieg na ogrodzenie, szczególnie w okresie dużych zmian temperatur (luty, marzec), powodował największe zniszczenia samej elewacji muru ceglanego, jak też warstwy ceglanej i spoin wapiennych na całej wysokości muru.

Do tego dochodzi zjawisko kapilarnego zaciągania wody do góry muru

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

okalającego i jego całkowite zniszczenie. Zabezpieczenia takiego ogrodzenia wiążą się przede wszystkim z wyraźnym wykazaniem granicy prawnej i ustalenia powodu braku izolacji przeciwwilgociowej pionowej w czasie budowy i przebudowy chodnika wraz z platformą przystankową.

Efekty takiej niefrasobliwości lub też zwyczajnego zaniechania analizy prawnej kończą się kontrolą Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego i ustalenia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków sankcji karnych za spowodowane zniszczenia, a także zobowiązania do naprawienia powstałej szkody, gdzie podstawę prawną stanowi zapis: art. 415kc (Wina) Tytuł VI Czyny niedozwolone: „Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia”.

Warto zatem zadbać o to, aby z terenu inwestora nie przelewać wody na teren jego sąsiada, gdyż wnikliwe oko inspektorów nie dopuści do stosowania takiego procederu, zaś naprawienie szkody i przebudowa spadków są kłopotliwe i dość kosztowne, a w przypadku zabytków bardzo kosztowne i bardzo złożone.

W takich wypadkach mamy odniesienie do zapisów art. 4852 Prawa budowlanego z dnia 07.07.1994 r. ze zmianami (tekst jednolity Dz. U 2015 r. poz. 200 z 20.02.2015 r. obowiązujący od 28.06.2015 r. oraz Dz. U. 2017 r. poz 1332) - ze szczególnym odniesieniem do art. 29a ust. 1 oraz ust. 2, w których jest mowa o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków”.

Ponadto znamienny jest zapis ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska Dz. U. 2006 r. nr 129 poz 902 ze zmianami Dział III Ochrona wód (art. 97-111).

Należy też pamiętać o przepisach karnych w „prawie budowlanym” z odniesieniem do art. 92 i 93, a także do załącznika nr 1 o wielkości kar w związku z ustalonym współczynnikiem w zależności od rodzaju obiektów. dr inż Zbigniew Grzegorzewski

www.instalator.pl

21

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Technologie bezwykopowe w budowie kanalizacji (3)

Przewiert w gruncie Tematyka cyklu artykułów dotyczy metod bezwykopowych możliwych do zastosowania w prowadzeniu instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych.

Tak jak zapowiedziałem w poprzednim artykule pt. „Mikrotunelowanie” („Magazyn Instalatora” 5/2018 przyp. red.), dziś omówię wymagania, które powinny być spełnione na placu budowy, gdzie wykorzystuje się tę technologię.

Mikrotunelowanie wymaga niewielkiej przestrzeni roboczej, podobnie jak inne technologie bezwykopowe. Elementami wyznaczającymi rozmiary tej przestrzeni są w głównej mierze długości odcinków pomiędzy komorami, wielkość i średnice przewodów oraz warunki geologiczne. Z przedstawionych warunków wynika odpowiednie dostosowanie sprzętu

Rys. Budowa rurociągu metodą przecisku hydraulicznego z wiercenim pilotowym: a) wiercenie pilotowe, b) rozwiercanie z jednoczesnym przeciskiem stalowych rur osłonowych, c) przecisk hydrauliczny rur przewodowych.

1. Komora stalowa 2. Komora odbiorcza 3. Głowica wiercąca 4. Żerdź wiertnicza 5. Stacja pchająca 6. Oś przecisku 7. Obraz diodowej tarczy celowniczej 8. Stalowa rura osłonowa 9. Przenośnik ślimakowy 10. Rura przewodowa 11. Wiertło

22

do wykonania przedsięwzięcia oraz organizacja dwóch podstawowych stanowisk roboczych - szybu początkowego i końcowego. Przygotowanie szybu początkowego, jego wielkość oraz obszar przyległego terenu są zależne od konfiguracji zestawu wiertniczego, w tym konieczności lub braku potrzeby wykorzystania płuczki wiertniczej.

Szacunkowy wymiar stanowiska po stronie komory początkowej zamyka się w wymiarach 30 x 20 m, a w razie konieczności zastosowania płuczki w przypadku formacji gruboziarnistych wymiary zwiększają się do 30 x 50 m.

Plac budowy nie musi mieć regularnych kształtów, co pozwala w sposób elastyczny gospodarować dostępnym obszarem i usunąć konieczność ewentualnych prac rozbiórkowych, wycinania drzew itp.

Komora startowa jest podstawowym elementem placu budowy. Wymiary komór dla elementów rurowych o długości 6 m wynoszą 4-5 x 12 m, a dla elementów o długości 3 m: 45 x 8 m. Plac do magazynowania rur wraz z placem manewrowym dla dźwigu zlokalizowany jest wzdłuż komory.

Pozostałe elementy wyposażenia, jak kontener, sterówka, zespół przygotowania i recyrkulacji płuczki, zbiornik na wodę i płuczkę, zaplecze warsztatowe, socjalne i biurowe wraz z agregatami prądotwórczymi, mogą być w przypadku braku miejsca w bezpośrednim sąsiedztwie komory początkowej ustawione w jej pobliżu. Aby zapewnić prawidłowy dojazd w każdych warunkach atmosferycznych, jeżeli nie jest już uprzednio utwardzony teren bądź wykonana asfaltobetonowa droga dojazdowa, należy wykonać tymczasową drogę (np. z płyt betonowych) przystosowaną do obciążeń

od ciężkiego sprzętu budowlanego o masie całkowitej 30 ton. Po stronie komory końcowej powierzchnia jest bardziej ograniczona. Jej wymiary to 15 x 20 m, a wymiary szybu 3-4 x 5-6 m. Do tego miejsca musi być zapewniony bezpośredni dojazd drogą technologiczną w celu demontażu głowicy po zakończeniu wiercenia. Konstrukcja komory końcowej może być identyczna jak konstrukcja komory początkowej. W przypadku wykonywania długich odcinków lub konieczności zmiany kierunku występuje potrzeba wykonania jednej lub większej liczby komór pośrednich dzielących trasę mikrotunelu na sekcje. W takich sytuacjach szyb końcowy sekcji pierwszej jest zazwyczaj szybem startowym sekcji następnej. Bywa również, że z jednej komory wykonuje się mikrotunel w dwóch lub kilku (przy mniejszych) kierunkach. Wtedy też kształt rzutu poziomego studni musi być dostosowany do dyslokacji zestawu przepychającego.

Przewiert sterowany Technika przewiertów sterowanych łączy konwencjonalne techniki bezwykopowego pokonywania przeszkód naturalnych i inżynierskich oraz wierceń kierunkowych wykorzystywanych w górnictwie naftowym. Technika ta stosowana jest w razie montażu kabli, przewodów ciśnieniowych oraz kanalizacji grawitacyjnych. Jej istota opiera się na wykonaniu otworu pilotowego, jego rozwierceniu do żądanej średnicy i wciągnięciu w uprzednio przygotowany otwór końcowy projektowanej rury lub kabla.

Zasadniczymi parametrami decydującymi o warunkach zastosowania tej techniki są długość i średnica przewodu oraz lokalne warunki geologiczne. Najdłuższe odcinki przewodów wykonywanych tą techniką nie przekraczają 2000 m, a średnica 1200 mm. www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

Przygotowanie inwestycji polega na wykonaniu szeregu badań geologicznych, zaprojektowaniu profilu, średnicy i materiału przewodu, doborze płynu wiertniczego oraz urządzeń wiercących i zagospodarowaniu placu budowy.

Badania geologiczne i rozpoznanie terenu Liczba otworów badawczych w przygotowanej dokumentacji geologicznej zależna jest od budowy górotworu oraz długości przewodu. Ważne jest sprawdzenie litologii po obu stronach pokonywanej przeszkody. Wskazane jest, aby zagłębienie odwiertów było większe niż 5 do 10 m od założonej głębokości przewiertu, aby umożliwić zmianę przewodu w przypadku niepowodzenia w wierceniu na założonej głębokości. Konieczność precyzyjnego rozpoznania geologicznego jest niezbędna dla właściwego doboru płuczki i wiertnicy wraz z osprzętem. Dokumentacja z badań powinna zawierać profile geologiczne, makroskopową analizę próbek skalnych, procentową analizę sitową określającą granulację, standardowy test penetracji gruntu oraz opis testów niszczących pobranych próbek [19, 33]. Przy pokonywaniu przeszkód wodnych istotne są informacje o profilu ich dna oraz tendencjach do zmiany biegu i podmywania brzegów. Daje to możliwość wyeliminowania niespodziewanego niebezpieczeństwa zniszczenia wykonanego przewodu w okresie użytkowania.

Projektowanie przewiertu i placu budowy Właściwe projektowanie przewiertu opiera się na doborze niwelety, średnicy, długości i materiału przewodu; wskazaniu lokalizacji punktu wejścia i wyjścia; określeniu dopuszczalnych promieni krzywizny; doborze płuczki

www.instalator.pl

20 lat i urządzeń wiertniczych oraz kontrolujących przebieg prac.

W trakcie projektowania powinno się wyznaczyć naprężenia powstające na skutek prac związanych z przewiertem i eksploatacją przewodu i wykonać porównanie ich z parametrami wytrzymałościowymi stosowanego materiału. Naprężenia, na jakie rura powinna być wymiarowana, to: l naprężenia zginające w czasie swobodne ułożenia rury na rolkach, przed jej wprowadzeniem do gruntu, l naprężenia rozciągające od ciśnienia testującego szczelność rury, l naprężenia zginające i normalne do przekroju poprzecznego w trakcie przeciągania rury po krzywoliniowej trajektorii, l naprężenia od zewnętrznych obciążeń górotworu, l naprężenia rozciągające od ciśnienia wewnętrznego (w przypadku przewodów ciśnieniowych).

W przypadku rur z PEHD wskaźnik SDR średnicy/grubości ścianki (D/t) oscyluje pomiędzy od 10 do 12 i każdorazowo musi być omówiony z projektantem i producentem rur. Po wyznaczeniu naprężeń i doborze geometrycznych parametrów rury konieczne jest wyznaczenie siły przeciągającej, której wartość zależna jest od masy rury, żerdzi, kształtu trajektorii i powierzchni przekroju otworu, gęstości płynu wiertniczego oraz współczynnika tarcia rura - płuczka - grunt.

Ostatnim etapem projektowania, poza wykonaniem organizacji placu budowy, jest zaprojektowanie zewnętrznej izolacji rury, której celem jest ochrona antykorozyjna - dotyczy to rur stalowych - lub zniwelowanie ryzyka zniszczenia punktowego bądź całościowego rur w wyniku ich przeciągania przez skupiska skał twardych (dotyczy to rur z PEHD). Do wykonania izolacji wykorzystywane są powłoki cementowe (tylko dla rur stalowych) lub z elastycznych polimerów.

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Lokalizacja wiertnicy zależy od wyznaczonego geodezyjnie punktu wejścia oraz głębokości posadowienia przewodu. Promień krzywizny niwelety przewodu uzależniony jest od dopuszczalnego promienia gięcia żerdzi (od 8 do 10%) dla kabli i rur wykonanych z PEHD oraz dopuszczalnego promienia gięcia rury dla rur wytworzonych ze stali (2 do 4%). Przedstawione w nawiasach zakresy uzależnione są od średnic żerdzi i przewodów. Długości żerdzi przystosowywane są w oparciu o klasy wiertnic, których typy i charakterystyki zestawiono w tabeli 1 [19, 20].

Posiadając wiedzę na temat głębokości ułożenia przewodu, kątu wejścia oraz dopuszczalnego odchylenia żerdzi lub rury, jesteśmy w stanie zaprojektować ustawienie wiertnicy.

W zależności od wymiarów wiertnicy stosuje się żerdzie o długości: l 1,8 do 2,0 m - dla małych wiertnic, l 3,0 do 3,5 m - dla średnich wiertnic, l 4,5 do 5,5 m - dla dużych wiertnic, l 10 m i więcej - dla wiertnic większych od 40-tonowych.

Sprzęt do wykonania horyzontalnego przewiertu kierunkowego zajmuje od 500 do 3000 m2 powierzchni terenu koniecznego do ustawienia wiertnicy, składu żerdzi i rur, zbiorników do przygotowania i czyszczenia płuczki, generatorów prądotwórczych i obiektów zaplecza technicznego. Obszary o większej powierzchni są potrzebne w przypadku dużych przewiertów i są rzadko możliwe do zajęcia w terenach zurbanizowanych, dlatego do wykorzystania w tego rodzaju terenach używane są wiertnice umożliwiające wykonywanie prawie wszystkich czynności ze

23

miesięcznik informacyjno-techniczny

stanowiska operatora, łącznie z dokładaniem oraz skręcaniem przewodu wiertniczego. Projektując zaplecze, powinno się mieć na uwadze, że przed wprowadzeniem przewodu w grunt jego poszczególne elementy trzeba połączyć metodą spawalniczą lub zgrzewową. Robienie przerw w trakcie przeciągania przewodu jest bowiem niedozwolone. Powoduje to przymus przewidzenia od strony wejścia w grunt miejsca dla ułożenia i testowania tak przygotowanego przewodu. Podczas projektowania wymagane jest również zaprojektowanie drogi dojazdowej dla pojazdów obsługujących plac budowy oraz sprecyzowanie sposobu dostawy potrzebnej ilości wody, przede wszystkim do przygotowania płuczki.

Wykonanie otworu pilotowego Otwór pilotowy realizowany jest za pomocą narzędzia wiercącego techniką wypłukiwania gruntu, urabiania strumieniem płuczki lub za pomocą silnika wgłębnego ze świdrem rolkowym. Narzędzie ma najczęściej formę głowicy wiercącej, zakończonej płytką sterującą, odchylonej od osi podłużnej o 15-20%. Takie ukształtowanie głowicy umożliwia omijanie podziemnych przeszkód znajdujących się na trasie kabla lub rurociągu oraz realizację jego krzywolinijnych odcinków. Podczas równoczesnego obrotu głowicy i jej pchania porusza się ona po linii prostej. W przypadku, gdy głowica jest tylko pchana, następuje skręt trasy w kierunku zależnym od położenia płytki. Powinno się przy tym pamiętać, że skręt ten nie powinien być większy od dopuszczalnego odchylenia żerdzi (8-10%). Średnice otworów pilotowych uzależnione są od typu zastosowanej płytki i wynoszą od 70 do 140 mm (większe średnice dotyczą gruntów miękkich).

20 lat W głowicy znajduje się sonda pozwalająca na ustalenie kąta nachylenia głowicy względem poziomu, głębokości jej lokalizacji oraz kąta obrotu opisującego położenie płytki względem osi otworu. Dane te są odczytywane przy pomocy detektorów z powierzchni terenu lub droga kablową.

Dokładniejszą z technik jest metoda lokalizacji drogą kablową. Sondy mogą znajdować się także w niemagnetycznych rurach płuczkowych.

Wybrane z urządzeń wiercących wyposażone są w koronki przymocowane do rur płuczkowych, które pozwalają na poszerzenie wstępne otworu pilotowego. Przewód z rozwiercającą koronką stabilizuje otwór i zapewnia zmianę narzędzia wiercącego.

Wykonanie krzywoliniowego profilu oraz omijanie podziemnych przeszkód jest w tym wypadku możliwe tylko i wyłącznie poprzez użycie łącznika znajdującego się za narzędziem urabiającym grunt.

Pomimo iż metoda przewiertu sterowanego daje możliwość wykonywania odcinków krzywoliniowych, ze względu na trudności z późniejszym wprowadzeniem kabla lub rury technologicznej powinno się dążyć do realizacji przewiertów po trajektorii zbliżonej do prostoliniowej.

Poszerzenie otworu i montaż Otwór pilotowy jest powiększany za pomocą sferoidalnego rozwiertaka zamontowanego w miejsce zdemontowanej głowicy wiercącej. W porównaniu do oczekiwanego wymiaru otworu poszerzenie może być przeprowadzone jednym lub kilkoma przejściami rozwiertaka. Istnieje tu możliwość instalacji rur małoprzekrojowych, mocując je bezpośrednio za rozwiertakiem, których większość ma tzw. krętlik przeciwdziałający obrotowi rury wokół osi

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

podłużnej. W przypadku rur o dużych średnicach od strony wyjścia do rozwiertaka montowane są kolejne żerdzie wiertnicze. Po pokonaniu trasy przewiertu przez rozwiertak do punktu wejścia jest on demontowany, a w punkcie wyjścia zakładany jest kolejny rozwiertak o większych wymiarach. Czynności te ponawiane są do chwili rozwiercenia otworu do projektowych wymiarów. Średnice otworów - w zależności od materiału rur i długości przewiertów - zestawiono w tabeli 2. W czasie trwania prac wiertniczych otworu pilotowego i jego rozwiercania aplikowana jest płuczka, która powinna charakteryzować się małą zawartością fazy stałej, dobrą smarnością, nietoksycznością wobec środowiska i łatwością oczyszczania mechanicznego. Wymaga się, aby kontrolowane były także wysokie parametry reologiczne płuczki. Zadaniem płuczki jest: l transport urobku i stabilizacja otworu, l chłodzenie i smarowanie głowicy, rozwiertaków oraz sondy, l przekazywanie mocy hydraulicznej do narzędzia urabiającego, l ochrona rury i redukcja tarcia pomiędzy rurą a gruntem.

Właściwe proporcje pomiędzy parametrami reologicznymi płuczki, wydatkiem jej tłoczenia, wymiarami otworu i geomechanicznymi właściwościami przewiercanych formacji są gwarancją należytego przebiegu robót. Prawidłowo wykonywany przewiert daje możliwości odzysku płuczki, której ilości przy instalacji przewodów o większych średnicach są duże i wymagają jej odzysku w celu recyrkulacji.

Najczęściej wykorzystywane są płuczki oparte na bazie bentonitów aktywowanych z syntetycznymi polimerami klasy PHPA, co pozwala na uzyskanie większej zdolność dyspersji i właściwości konsolidujących niestabilne formacje czwartorzędowe, umożliwia selektywną fluktuację zwiercin oraz zmniejsza tarcie, ograniczając tym samym moment obrotowy. Zasadniczymi właściwościami płuczek bentonitowych są [19].

Cytowana literatura została podana w internetowym wydaniu artykułu na www.instalator.pl. dr inż. Florian Grzegorz Piechurski

24

www.instalator.pl

AF-Anuncio Lipstick-Renders-POLONIA- 207x293.pdf

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

1

22/5/18

17:25

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Jak wybrać dobry zawór kątowy?

Pewne odcinanie Przybory sanitarne, takie jak umywalki, zlewozmywaki, bidety, spłuczki, miski kompaktowe, oraz urządzenia AGD, jak pralka, zmywarka itp., wymagają podłączenia wody z instalacji wodociągowej za pomocą odcinających zaworów kątowych.

Zawór kątowy, np. podumywalkowy, jest to nieodzowny element armatury wodociągowej w pomieszczeniu, za pomocą którego możemy prawidłowo podłączyć wężyki przyłączeniowe do baterii lub gwintowane nakrętki węży przyłączeniowych do sprzętu AGD oraz zawory napełniające do spłuczki (fot. 1). Tego typu zawory są również instalowane w systemach nawadniających, np. do podlewania ogrodu.

Dokonując wyboru zaworów kątowych, bardzo często sugerujemy się ich ceną. Dlaczego? Bo po prostu ich nie widać. Są one najczęściej usytuowane pod zlewozmywakiem w szafce lub pod umywalką. Tego typu armatura nie wymaga ciągłej regulacji przepływu i z tego powodu bardzo często kupujemy produkty o niskiej jakości, które po kilku latach użytkowania mogą nam przysporzyć wielu problemów (łącznie z zalaniem pomieszczenia). Takim przykładem mogą być zawory kątowe pewnego czołowego importera armatury z napisem na korpusie „Germany”. Były to zawory kątowe, grzybkowe (najczęściej ½" x ½") do podłączenia zaworu napełniającego do spłuczki. Korpusy i pokrętła tych zaworów wykonane były ze stopu cynku i aluminium

(zamak). Już po kilku latach eksploatacji na wodzie zimnej ulegały one całkowitej destrukcji, a produkty rozpadu tego stopu zapychały zawory napełniające w spłuczkach, perlatory w bateriach lub elektrozawory w pralkach automatycznych. Proces niszczenia tych zaworów przebiegał znacznie szybciej na wodzie ciepłej i w kontakcie z rurami stalowymi ocynkowanymi.

Zawór rozpadał się w szczękach klucza

podczas próby jego wykręcenia z instalacji. Jego wnętrze najczęściej było zapchane produktami rozpadu tego stopu, a o zamknięciu przepływu w tym zaworze można było pomarzyć (fot. 2).

Kurki kulowe Innym problemem dla użytkowników były dźwignie sterujące trzpieniem kurka kulowego. Jeden z produ-

styrenu). Ten materiał absolutnie nie nadaje się do wykonania dźwigni pokrętła. Jest to materiał bardzo kruchy, o bardzo małej wytrzymałości (fot 3).

Dźwignia ta pękała po bardzo krótkim czasie od zainstalowania zaworu, chociaż nie była w ogóle używana. Najsłabszym miejscem było gniazdo do zamontowania na trzpieniu (przy wkręcie do metalu). Zakręcenie zaworu lub jego otwarcie było absolutnie niemożliwe. Dźwignia obracała się wokół osi trzpienia sterującego. To mogło spowodować zalanie pomieszczenia. Jeszcze innym obserwowanym problemem już innego producenta była zbyt cienka ścianka korpusu zaworu w miejscu, gdzie był wykonany gwint ½" na króćcu przyłączeniowym. Znam przypadek, kiedy wykonawca instalacji wkręcił do złączki z gwintem zawór kątowy (kulowy), który to odpadł w nocy z instalacji na skutek wzrostu ciśnienia wody, doprowadzając do strat w wysokości ok. 35 tys. złotych (zalany sprzęt komputerowy). Po wnikliwej analizie budowy korpusu oraz porównaniu jego deklarowanej wagi przez producenta (karta katalogowa na stronie internetowej) okazało się, że zawór ma mniejszą wagę aż o ponad 5%. Grubość ścianki w najcieńszym miejscu na gwincie przyłączeniowym była porównywalna z grubością kilku kartek papieru. Producent ,,zaoszczędził” parę gramów mosiądzu na gwincie, doprowadzając do olbrzymich strat w pomieszczeniach. Jedyną zaletą tych konstrukcji była oczywiście cena.

Zawory kątowe

Fot. 1. Wysokiej jakości zawory kątowe podumywalkowe.

26

centów takiego zaworu (najprawdopodobniej z Chin) wykonał dla importera tych produktów dźwignię sterującą z tworzywa sztucznego (poli-

Regulacyjne zawory kątowe pełnią w instalacji wodnej ważną rolę przy ograniczaniu ciśnienia przepływu i odcinaniu dopływu wody w razie awarii lub prac serwisowych. Ich jakość i trwałość ma bezpośrednie przełożenie na bezpieczeństwo użytkowania całego systemu. Na pierwszy rzut oka www.instalator.pl

Porada od firmy:

miesięcznik informacyjno-techniczny

dwa zawory wyglądają podobnie, jednak różnice mogą być znaczące.

Zawory kątowe są niezbędnym elementem każdej instalacji wodnej. Najwięcej korzyści z użytkowania dostarczają zawory regulacyjne, które oprócz tradycyjnej funkcji odcinania wody w razie awarii urządzenia lub wodociągu pozwalają także na wstępne ograniczenie ilości wypływającej wody. Dostępne na rynku zawory są zwykle wykonywane z mosiądzu, mogą jednak znacząco różnić się między sobą składem stopu, technologią wykonania czy wykończeniem powierzchni. Jakie ma to znaczenie w praktyce?

Warto zwrócić uwagę, by zawór posiadał stosowny atest stwierdzający, że został on wyprodukowany z surowca dopuszczonego do kontaktu z wodą przeznaczoną do spożycia przez ludzi, bez zawartości szkodliwego dla zdrowia niklu i ołowiu!

Kuty czy odlewany?

Zawory kątowe są obecnie produkowane w technologii odlewu lub formowane w prasie z kutego mosiądzu. Specjaliści z branży sanitarnej podkreślają, że druga z tych metod wytwarzania pozwala uzyskać produkt o znacznie lepszych właściwościach mechanicznych. Na przykład zawory jednego z producentów są formowane w wysokiej temperaturze w ramach jednej operacji kucia, co daje im dużą odporność na uszkodzenia. Technologia ta pozwala uzyskać korpus o bardzo dobrych parametrach, gdyż w procesie formowania w prasie zostają zachowane wszystkie właściwości używanego wysokiej jakości kutego mosiądzu, jak odporność na pękanie pod wpływem ciśnienia, odporność na korozję czy w końcu neutralność chemiczna w kontakcie z wodą pitną. Produkt jest odprężony termicznie i nie występują w nim żadne naprężenia. W kolejnych operacjach technologicznych usuwany jest tylko nadmiar materiału, a następnie zawory są polerowane, co sprawia, że ich powierzchnia staje się jednolicie gładka, bez widocznych nierówności.

Cały proces jest automatyczny i przebiega tak samo w przypadku każdego egzemplarza. Tak uformowane korpusy zaworów są poddawawww.instalator.pl

ne galwanizacji, w wyniku której uzyskują lśniącą, chromowaną, gładką i łatwą w czyszczeniu powierzchnię. Kolejnym etapem jest montaż elementów mechanizmu.

Jakość tkwi w technice Zawór kątowy to element pracujący w ciągłym kontakcie z wodą, dlatego o jego trwałości w dużej mierze decyduje nie tylko materiał, z jakiego został wykonany, lecz również sposób zabezpieczenia mechanizmu i szczelność obudowy. W zaworach można na przykład zastosować rozwiązanie polegające na umieszczeniu wrzeciona w oddzielnej komorze smarnej, dzięki czemu nie ma kontaktu z wodą i zawartymi w niej zanieczyszczeniami mechanicznymi.

Dzięki takiemu rozwiązaniu nie ulega ono zatarciu, a zawór jest praktycznie bezawaryjny. Jego działanie jest płynne bez zacięć. W odróżnieniu od tradycyjnych mechanizmów nie ma problemów z regulacją pokrętła nawet po bardzo długim czasie użytkowania. Kolejną ważną kwestią jest sposób uszczelnienia zaworu - najlepszą obecnie technologią są tzw. uszczelki o-ring o przekroju kołowym. Dobrym rozwiązaniem jest zastosowanie podwójnego uszczelnienia w celu wyeliminowania ryzyka przeciekania. Warto również zwrócić uwagę, że zawór kątowy można dopasować do rodzaju armatury czerpalnej, przed którą jest montowany, na przykład wrażliwą na zanieczyszczenia mechaniczne elektronikę, stosowaną w bateriach sterowanych na podczerwień, można skutecznie chronić przed wpływem zanieczyszczeń z sieci wodociągowej, montując zawór kątowy z filtrem wyłapującym bardzo małe cząsteczki o wielkości 250 mikronów. Zawory kątowe są wrażliwe na osadzanie się kamienia na jego elementach, dlatego warto rozważyć wybór takiego modelu, który jest na to jak najbardziej odporny. W swej praktyce zawodowej zamontowałem już dziesiątki takich zaworów i na przestrzeni wielu lat nigdy nie miałem żadnych problemów podczas ich eksploatacji.

Bolesław Bąk W tekście wykorzystano materiały firm: Arco, Schell.

Jak połączyć jakość i nowoczesny design w zaworach kątowych podumywalkowych?

Firma ARCO, jeden z najważniejszych światowych producentów zaworów, który w tym roku obchodzi swoje 45-lecie, stale ulepsza i powiększa swoje portfolio. Firma nieustannie inwestuje w innowacje - każdego roku dział R&D&i ARCO wprowadza na rynek nowe produkty, które wpływają na rozwój całego sektora instalacyjnego. Dzięki inwestowaniu w badania i rozwój 0,5 miliona euro rocznie firma opracowała ponad 30 patentów i 50 wzorów użytkowych, które dotyczą ponad 3000 produktów przeznaczonych dla przemysłu i użytku domowego.

Wśród wyrobów ARCO cieszących się największym zainteresowaniem na polskim rynku należy wymienić serię zaworów A·80, pierwszych na świecie zaworów kątowych otwieranych i zamykanych na ¼ obrotu, których ARCO sprzedało już na całym świecie ponad 3 miliardy sztuk.

W celu zapewnienia nowoczesnych rozwiązań z zakresu wzornictwa ARCO stworzyło niedawno nową, designerską linię produktową Art. Jednym z produktów tej linii jest zawór A·80 Lipstick o kształcie przypominającym szminkę. Produkt ten stanowi eleganckie rozwiązanie przeznaczone szczególnie do instalacji łazienkowych, zwłaszcza podumywalkowych, przy jednoczesnym zachowaniu wysokich parametrów jakościowych oraz rozwiązania z otwieraniem na ¼ obrotu. W ten sposób firma oferuje w tym wyjątkowym produkcie połączenie funkcjonalności i nowoczesnego wzornictwa.

Lipstick posiada wykończenie chromowane polerowane, podstawową wersję w kolorze srebrnym, a na zamówienie dostępny jest także w wersji czarnej, złotej oraz w kolorze różowego złota i mosiądzu antycznego. Zawór wykonany jest z europejskiego mosiądzu CW617N, który w połączeniu z procesem kucia na gorąco sprawia, że jest on produktem o niezwykłej wytrzymałości i trwałości. A·80 Lipstick posiada ponadto system antykamienny VITAQ - jedną z najważniejszych innowacji wprowadzonych w ostatnich latach przez ARCO, który chroni zawory przed osadzaniem się kamienia, dzięki czemu mają one 25-letnią gwarancję. www.valvulasarco.com rubryka sponsorowana

27

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Świeże, świeższe i najświeższe (a także prosto z... konserwy) informacje z instalacyjnego rynku

Co tam Panie w „polityce”?

Finał IV „Junkers szkoli” „Junkers szkoli” to program edukacyjny, który marka Junkers-Bosch prowadzi we współpracy ze szkołami średnimi, kształcącymi na kierunkach: technik gazownictwa, technik urządzeń sanitarnych i na kierunkach pokrewnych. Celem programu jest poszerzanie wiedzy uczniów w zakresie nowoczesnych urządzeń i systemów grzewczych. Uczestnicy zyskują przydatną na rynku pracy wiedzę ekspercką oraz biznesową. Program ma także na celu promocję zawodu instalatora urządzeń grzewczych.

W czwartej edycji programu organizowanej w roku szkolnym 2017/2018 wzięło udział 297 uczniów z 24 szkół z całej Polski.

W ramach programu „Junkers szkoli” firma Bosch zaprasza nauczycieli techników na szkolenia do Centrów Szkoleniowych Junkers-Bosch w Warszawie, Poznaniu i Krakowie. Następnie nauczyciele przekazują zdobytą wiedzę zainteresowanym uczniom, przygotowując ich do testów z trzech obszarów: techniki kondensacyjnej, techniki solarnej i pomp ciepła.

Uczniowie z najlepszymi wynikami w testach zdobywają nagrody: m.in. elektronarzędzia marki Bosch.

Nagrodą główną jest kurs i egzamin na uprawnienia gazowe i elektryczne w zakresie eksploatacji. W ramach programu oferowane jest także szkolenie z przedsiębiorczości, które pozwala uzupełnić wiedzę praktyczną uczniów o kompetencje biznesowe. l Więcej na www.instalator.pl

28

Instalacje tryskaczowe w poradniku Na rynku wydawniczym pojawiła się nowa książka pt. „Projektowanie instalacji tryskaczowych” autorstwa doktor inż. Agnieszki Malesińskiej. Jest to pierwsza w Polsce oryginalna publikacja monograficzna poświęcona instalacjom tryskaczowym, która krok po kroku przedstawia zasady ich projektowania, odbioru i poprawnej eksploatacji zgodnie z aktualnymi normami ppoż.

Książkę charakteryzuje: poradnikowe podejście - opis projektowania i eksploatacji instalacji tryskaczowych przedstawiony krok po kroku, dogodny w odbiorze dla czytelnika, forma kompendium - pełny przegląd tego zagadnienia, uniwersalność - dedykowana zarówno praktykom, jak i studentom.

Publikacja jest skierowana do szerokiego grona odbiorców - z jednej strony do studentów uczelni technicznych studiujących na takich kierunkach jak: inżynieria środowiska (specjalizacja zaopatrzenie w wodę), budownictwo, a także studentów szkół pożarniczych, słuchaczy studiów podyplomowych (np. inżynieria pożarowa), z drugiej strony książka na pewno przyda się inżynierom - projektantom omawianych instalacji, inżynierom budownictwa, strażakom oraz wszystkim zainteresowanym tą tematyką.

Uwaga! Książkę można wygrać, biorąc udział w konkursie znajdującym się na s. 61 „Magazynu Instalatora”.

Jubileusz 25-lecia Profix 11 maja do hotelu Narvil w podwarszawskim Serocku przybyło blisko 500 właścicieli najprężniej działających polskich sklepów narzędziowych i salonów technicznych. Okazją do spotkania był jubileusz 25-lecia działalności na polskim rynku warszawskiej firmy Profix.

Jubileusz 25-lecia działalności na rynku stał się tematem przewodnim tegorocznego Dnia Otwartego Profix. W tym roku w imprezie uczestniczyła rekordowa liczba gości. Obchody jubileuszu rozpoczęła konferencja biznesowa, która stała się okazją do przedpremierowego pokazu filmu podsumowującego 25 lat historii Profix oraz prezentującego najważniejsze zasady biznesowe, którymi w swych działaniach kieruje się firma.

Na powierzchni 750 m2 zaprezentowano ofertę produktową marek własnych Profix. Swoje stoiska mieli także najwięksi dostawcy. Pokazano także nowości, które w ciągu ostatnich miesięcy pojawiły się w sprzedaży.

Dzień Otwarty Profix to także szereg specjalnych ofert handlowych dla uczestników spotkania. Przez cały czas istniała możliwość składania deklaracji zakupowych. Z tej okazji skorzystała znaczna część firm. Te, które zadeklarowały najwyższą wartość zamówień, otrzymały specjalne bonifikaty, vouchery oraz inne atrakcyjne pakiety produktowe.

Najbardziej uroczysty charakter miała wieczorna część spotkania. Najważniejsi partnerzy handlowi Profix

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

20 lat

otrzymali medale pamiątkowe wybite specjalnie na tegoroczny Dzień Otwarty. Tradycyjnie wręczono także statuetki PROLION 2018. Z okazji jubileuszu przyznano także statuetki SUPER PROLION 25 lat.

Na ogromne słowa uznania zasługuje fakt, że jubileuszowa Gala Profix stała się także znakomitą okazją do wsparcia organizacji pozarządowych. We współpracy z Fundacją Radia Zet przez cały dzień licytowano liczne przedmioty przekazane na ten cel przez znanych sportowców i artystów. Zebrano łącznie ponad 43 tysiące złotych.

Wszystkie środki przeznaczone zostaną na pomoc podopiecznym Fundacji. l Więcej na www.instalator.pl

firmy instalacyjne HVAC, które są gotowe do BIM, częściej włączają się do takiego projektu, gdy specjalizują się w BIM. Szczególnie większe firmy instalacyjne są obecnie bardziej otwarte na BIM. Główny wniosek wypływający z przeprowadzonego badania jest taki, że wciąż jeszcze długa droga do pełnego przyjęcia BIM w sektorze instalacji, ponieważ nie wszyscy instalatorzy posiadają wiedzę na temat BIM. Oprócz niskiej świadomości barierą są także koszty wprowadzenia i korzystania z tej technologii.

Instalator na BIM przebadany

Klub Dobrego Fachowca+, to program partnerski firmy HERZ, który powstał z myślą o najlepszych instalatorach posiadających autoryzację firmy.

Po koniec maja grupa najaktywniejszych uczestników programu HERZ KDF+ uczestniczyła w kolejnej już, wyjątkowej imprezie szkoleniowo-integracyjnej. Tym razem miejscem spotkania klubowiczów była Majorka - największa wyspa archipelagu Balearów. Przyjazny klimat, zróżnicowany krajobraz i wyjątkowa kultura sprawiają, że Majorka jest idealnym miejscem dla osób poszukujących zarówno odpoczynku jak i rozrywki.

Podczas tygodniowego pobytu na Majorce instalatorzy mogli uzyskać informacje o najnowszych i najciekawszych rozwiązaniach marki HERZ dedykowanych dla systemów sanitarnych i grzewczych.

Oprócz zdobywania wiedzy technicznej, uczestnicy imprezy mieli możliwość ,aby poznać i docenić uroki życia na tej śródziemnomorskiej wyspie. Nie brakowało również czasu na wspólne spotkania, długie rozmowy i dobrą zabawę.

Według badań agencji USP znajomość BIM wśród instalatorów HVAC w porównaniu z 2015 r. znacznie wzrosła w większości badanych krajów.

Technologia BIM najbardziej znana jest w Wielkiej Brytanii i Holandii. Zanotowano tu wzrosty z 61 do 67% w Holandii i z 37 do 40% w Wielkiej Brytanii. Jedną z przyczyn tego wzrostu można upatrywać w oczekiwaniach rynku. Według badań USP tylko 18% holenderskich instalatorów używa BIM, ale jest to i tak najwyższy poziom w Europie. Około 30% instalatorów HVAC w Belgii i Niemczech słyszało o BIM. W obu krajach odnotowano duży wzrost o ponad 10% w porównaniu z 2015 r. Jednak samo wykorzystanie przez instalatorów tej technologii w Belgii i Niemczech nie jest tak wysokie.

Choć wydaje się, że polskie i francuskie firmy instalacyjne HVAC mają najmniejszą wiedzę o BIM, to np. we Francji przyrost wśród tej grupy wyniósł prawie 100%. Prawdopodobnie ma to związek z nowym prawodawstwem nakazującym wykonywanie publicznych projektów w BIM. W obecnej sytuacji wykorzystanie BIM jest nadal niskie, a jedynym wyjątkiem jest Holandia. Niektóre firmy instalujące HVAC w krajach przodujących (Wielka Brytania i Holandia) wyraźnie wskazują, że BIM jest warunkiem wygrania projektu.

Nowe projekty będą często zawierały rozwiązania BIM. Dlatego www.instalator.pl

Instalatorzy HERZ KDF+ na Majorce

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

kość QI to największy Program projakościowy w Polsce. Jest realizowany pod patronatem Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Polskiego Komitetu Normalizacyjnego oraz Katedry Zarządzania Jakością Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie.

Warto w tym miejscu wspomnieć o kilku ostatnich zastosowaniach Ecomagów®. Inżynierowie z działu eksploatacji terminala pasażerskiego o powierzchni ponad 50 000 m2 jednego z największych w Polsce Międzynarodowych Portów Lotniczych wybrali tę technologię. Chroni ona przed osadami z „twardej” wody rozległą instalację o średnicy 160 mm wraz z bezdotykową armaturą. Zużycie wody wynosi kilkanaście m3/h.

Ich nakładkowy i bezprądowy montaż nie zakłócił pracy lotniska.

Innym interesującym zastosowaniem magnetyzerów jest instalacja w BIO Auto Myjni w Warszawie, gdzie wykorzystuje się ekologiczny sposób mycia samochodów, który redukuje zagrożenie dla otoczenia typowe dla zwykłych myjni. Zamiast zmiękczania wody za pomocą soli zastosowano magnetyzery Ecomag®, które rozwiązały problem zacieków na karoseriach. Magnetyzery zostały również zainstalowane w 30 budynkach wielorodzinnych należących do SM Połaniec. Wyczyściły z osadów wodo-

Magnetyzery nagrodzone Magnetyzery do paliw i wody Ecomag® firmy Akra Sp. z o.o. zostały laureatem Programu Najwyższa Jakość Quality International. Organizatorem Programu jest redakcja Forum Biznesu w Dzienniku Gazecie Prawnej oraz Biznes Trendy w dzienniku Rzeczpospolita. Najwyższa Ja-

mierze wody zimnej i ciepłej w mieszkaniach. Wszystkie instalacje zasilane były wodą wodociągową, która pod wpływem magnetyzerów nie zmieniła składu chemicznego nie tworząc jednak osadów. l Więcej na www.in stalator.pl

29

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Eksploatacja POŚ (2)

Problemy użytkowe Urządzenie, takie jak przydomowa oczyszczalnia ścieków, jest systemem niezbyt skomplikowanym i działającym na znanych od wielu lat zasadach, aczkolwiek rola użytkownika w procesie poprawnego oczyszczania ścieków jest w tym urządzeniu niebagatelna: można wręcz powiedzieć, iż efektywność oczyszczania zależy wprost proporcjonalnie od świadomości użytkownika i jego dbałości o urządzenie. Co więcej - można wręcz pokusić się o stwierdzenie, że to, co jest wpuszczane do oczyszczalni, to też z niej wypływa.

Dlatego też zapoznanie się z opisem działania urządzenia, a także z jego nadzorowaniem, to kluczowe elementy prowadzące do właściwego i wieloletniego funkcjonowania oczyszczalni.

Wśród przyczyn, które są w dużej mierze zależne od użytkownika, a które mogą powodować problemy w funkcjonowaniu POŚ, należy wymienić: l wprowadzanie do oczyszczalni nieodpowiednich substancji i materiałów; l zbyt rzadki lub wręcz całkowity brak wywozu osadu nadmiernego z osadnika; l brak przeglądów okresowych urządzenia i wymiany zużytych elementów i komponentów.

Zabronione!

Obecnie jest już pewne, iż użytkownicy przydomowych oczyszczalni ścieków przed ich uruchomieniem powinni zostać przeszkoleni w zakresie funkcjonowania urządzenia przez firmę instalacyjną. Brak tego typu szkolenia może spowodować wiele niepotrzebnych emocji, nerwowość i nieodpowiednie działania użytkownika w przypadku drobnej usterki lub awarii urządzenia. Przede wszystkim należy mieć świadomość, iż POŚ jest niewielkim urządzeniem, do którego pewnych substancji i materiałów nie powinno się wlewać lub wrzucać.

Lista najważniejszych substancji i materiałów, których nie wolno

30

wprowadzać do oczyszczalni, zawarta jest w tabeli. Zdarzają się też przypadki, iż nieświadomi użytkownicy stosują preparaty „wspomagające” pracę oczyszczalni. Liczba preparatów na rynku jest spora, ale należy pamiętać, iż nie wszystkie z nich nadają się do stosowania w oczyszczalniach biologicznych.

Część preparatów dedykowana jest szambom lub oczyszczalniom drenażowym i absolutnie nie wolno stosować ich w urządzeniach z osadem czynnym lub złożem zanurzonym, gdyż wpływają negatywnie na bakterie występujące w oczyszczalni, niszcząc je.

Każda oczyszczalnia, w zależności od typu i wielkości, w certyfikacie zgodności ma opisane następujące parametry: nominalny dobowy ładunek substancji organicznych (BZT5) oraz

nominalną dobową przepustowość hydrauliczną (QN). Oba te parametry pokazują, ile zanieczyszczań i o jakim ładunku jest w stanie dana oczyszczalnia oczyścić. Na certyfikacie podane sa również efektywności oczyszczania oraz stężenie na odpływie BZT5, ChZT, zawiesiny, azotu i coraz częściej fosforu. Parametry te pokazują, jak „wpracowana” - czyli funkcjonująca już jakiś czas - oczyszczalnia jest w stanie optymalnie oczyszczać dostarczone do niej ścieki surowe.

Wywóz osadu W każdej z przydomowych oczyszczalni ścieków w osadniku wstępnym tworzy się osad, który w zależności od wielkości osadnika oraz ilości i jakości dostarczanych ścieków należy okresowo z urządzenia usuwać. Zwyczajowo przyjmuje się, iż tabor asenizacyjny powinien odbierać osad z oczyszczalni raz do roku. Jednak częstotliwość usuwania osadu zależy od rodzaju oczyszczalni oraz wielkości osadnika, a także od instrukcji usuwania osadu dostarczanej przez producenta. Trzeba też pamiętać, iż indywidualne przyzwyczajenia użytkowników oczyszczalni mają wpływ na szybkość przyrostu osadu w osadniku, np. ilość zużywanego papieru

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

toaletowego. Koszt jednorazowego wywozu w zależności od lokalizacji wynosi od 150 do 300 zł za wywóz. I w przypadku wywozu osadu należy podkreślić, iż niezwykle ważnym czynnikiem przeglądu oczyszczalni przydomowej jest systematyczna kontrola ilości osadu w urządzeniu. W przypadku braku takowej ilość osadu narasta, przez co pojemność retencyjna osadnika systematycznie maleje, a w konsekwencji może dochodzić nawet do cofki ścieków w instalację kanalizacyjną. W niektórych technologiach przy zbyt wysokim poziomie osadu w osadniku może dochodzić do okresowych problemów z pompami mamutowymi, jeśli poziom osadu przekroczy punkt poboru i przetłaczania ścieków surowych do komory biologicznej. W komorze biologicznej pod wpływem napowietrzania występuje bardzo intensywne pęcznienie osadu, który następnie dość szybko zaczyna być przepompowywany do układu rozsączającego, zaczyna go blokować i z czasem układ staje się niedrożny.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków jest urządzeniem, o które aby pracowało bezawaryjnie przez wiele lat - trzeba dbać w odpowiedni sposób. Podstawą dbałości

20 lat

jest kontrola wizualna oczyszczalni, w tym jej wnętrza, przeprowadzana okresowo przez użytkownika urządzenia. Nie mniej ważny jest coroczny (a w niektórych krajach nawet copółroczny) przegląd serwisowy wykonywany przez autoryzowany serwis lub firmę instalacyjną posiadającą odpowiednią wiedzę i praktykę w tego typu pracach.

W skład okresowej kontroli wizualnej prowadzonej przez użytkownika wchodzi: l Co najmniej 1 x w tygodniu kontrola, czy oczyszczalnia ścieków pracuje bez sygnałów o zakłóceniach (kontrola panelu sterującego). l Kontrola wizualna wypływu w pojemniku do poboru próbek (w razie zainstalowania takowej także w studni kontrolnej) pod kątem oddziela-

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

nia się osadu. Kontrola dopływów i odpływów pod kątem ich zapchania. l Kontrola ewentualnie istniejącego pływającego osadu w komorze biologicznej oraz, w razie takiej potrzeby, usunięcie pływającej zawiesiny. l W przypadku zaistniałych problemów i awarii należy je odnotowywać w dzienniku pracy urządzenia.

Do obowiązków serwisu podczas corocznej (lub częstszej) kontroli należą następujące kwestie: l Przeglądanie Dziennika pracy w panelu sterującym pod kątem ewentualnych usterek lub awarii. l Kontrole funkcjonowania ważnych dla pracy elektrotechnicznych oraz pozostałych części urządzenia, w szczególności dyfuzora oraz funkcji pompowania. l Kontrola funkcjonowania sterowania oraz alarmu. l Przegląd i serwisowanie dmuchawy. l Optymalizacja parametrów pracy urządzenia za pomocą wyników badań. l Kontrola wysokości osadu w osadniku wstępnym oraz, w razie takiej potrzeby, zlecenie użytkownikowi wywiezienia osadu: w większości urządzeń usuwanie osadu należy zlecić najpóźniej przy 70% napełnienia osadnika. l Przeprowadzanie ogólnych prac, np. usuwanie osadów, przegląd stanu konstrukcji urządzenia. l Kontrola napowietrzania i wentylacji. l Badania tlenu i objętości osadu czynnego w komorze biologicznej.

Podsumowanie Świadomość użytkownika, iż użytkuje urządzenie niewielkich gabarytów, wymagające pewnej atencji z jego strony, może w sposób wymierny wydłużyć bezproblemową i wieloletnią pracę urządzenia. Zawsze więc należy zobligować użytkownika do zapoznania się z instrukcją funkcjonowania oczyszczalni, tak aby w trakcie jej wieloletniej eksploatacji nie zapomniał o swoich obowiązkach wynikających z wyżej wymienionych dokumentów.

Mariusz Piasny www.instalator.pl

31

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Podtynkowe stelaże instalacyjne

Miska na ramie Stelaże instalacyjne to konstrukcje, które zostały wyposażone w przyłącza do armatury wodociągowej i kanalizacyjnej. Pozwalają one na zaprojektowanie pomieszczeń sanitarnych w niekonwencjonalny, nowoczesny sposób.

Podtynkowe stelaże instalacyjne ułatwiają montaż przyborów sanitarnych i późniejsze utrzymanie łazienki lub toalety w nienagannej czystości.

Dzięki temu że miska ustępowa jest zawieszona nad posadzką, wszelkie zanieczyszczenia i brud, które mogłyby dostać się pod podstawę sanitariatu, są łatwe do usunięcia. Całość konstrukcji montowana jest w specjalnej ramie montażowej zakotwionej do ściany pomieszczenia lub zamocowana do wolnostojącej ścianki instalacyjnej wykonanej ze stali. Stelaże podtynkowe umożliwiają swobodną aranżację wnętrz w toaletach i łazienkach oraz pozwalają na łatwy i bezpieczny montaż ceramiki sanitarnej oraz armatury zasilającej czy odprowadzającej zużytą wodę. Producenci tego typu konstrukcji wytwarzają je między innymi do misek ustępowych, umywalek, pisuarów, bidetów oraz ściennych zestawów odpływowych do natrysków. W skład tych konstrukcji wchodzą również dodatkowe zestawy dla osób niepełnosprawnych, które pozwalają na zamocowanie specjalnych uchwytów ułatwiających korzystanie z przyborów sanitarnych osobom mającym trudności w poruszaniu się.

Podział stelaży Stelaże można podzielić na dwie podstawowe grupy: l do zabudowy ciężkiej (zamurowane w ścianie z cegły), l do zabudowy lekkiej (okładane płytą gipsowo-kartonową).

Jeżeli uwarunkowania konstrukcyjne ściany w pomieszczeniu sanitarnym nie wymuszają zastosowania odpowiedniego rozwiązania, to tańszym

32

wyjściem jest stelaż do zabudowy ciężkiej. Jego montaż jest nieco trudniejszy i bardziej pracochłonny, ale cena dużo niższa. Stelaże do zabudowy mokrej są to konstrukcje wykonane najczęściej z metalowej lub blaszanej ramy, mocowanej bezpośrednio do ściany za pomocą uchwytów dystansowych. Dzięki uchwytom możliwe jest równe ustawienie całej konstrukcji stelaża. Po zamontowaniu całość konstrukcji zostaje obmurowana w ścianie.

Stelaże do zabudowy ciężkiej nie mogą być bezpośrednio obciążone ceramiką sanitarną. Mocowanie ich odbywa się na powierzchni wymurowanej ścianki.

Zamocowanie i podłączenie armatury oraz wszystkich elementów wyposażenia sanitarnego nie sprawi żadnych kłopotów. Spłuczka podtynkowa do zabudowy mokrej jest oszczędna w zużyciu wody i zabezpieczona izolacją przeciwdziałającą kondensacji pary wodnej. Naścienny WC może zmieścić się bez problemu nawet pod niskim parapetem, a powstająca przy tym półeczka może być elementem, który można dowolnie kształtować.

Stelaże do zabudowy lekkiej Podstawowym elementem konstrukcyjnym systemu jest stalowa rama. Stanowi ona podstawę do zamocowania pozostałych elementów konstrukcyjnych. Są to: zbiornik płuczący z wyposażeniem, uchwyty do armatury, kolana odpływowe i dopływowe, gwintowane szpilki do miski. W konstrukcji stelaża znajdują się miejsca do zainstalowania wszystkich części składowych zestawu. Zamontowana zgodnie z instrukcją rama nośna przenosi całkowite obciążenie zain-

stalowanych na niej przyborów sanitarnych (np. miska ustępowa, bidet wraz z ciężarem osoby korzystającej z sanitariatu). Rama nośna do WC musi przejąć obciążenie 400 kg. Powierzchnia samej ramy musi być zabezpieczona powłoką antykorozyjną.

Najczęściej jest to emalia proszkowa.

Konstrukcja ramy cechuje się małą głębokością zabudowy. Można ją zainstalować nie tylko do ściany, ale również w narożniku pomieszczenia lub w zabudowie wolnostojącej. Podtynkowe systemy instalacyjne pozwalają na ukrycie wszelkich elementów instalacji, a jednocześnie nie zajmują więcej miejsca niż rozwiązania klasyczne, np. spłuczki kompaktowe. Dążenie architektów i inwestorów do maksymalnego wykorzystania cennej powierzchni w niewielkich toaletach powoduje, że każdy zaoszczędzony centymetr powierzchni przeznaczonej na instalację przyborów sanitarnych nie tylko pozwala rozwiązać problem z rozkładem pomieszczeń, ale również przekłada się na wymierne efekty finansowe. Znany jest mi przypadek, że spłuczka działa niezawodnie już ponad 56 lat! Taką spłuczkę zamontowaną w Niemczech opisał mi jeden z instalatorów, którego spotkałem na ostatnich targach w Poznaniu.

Zbiornik spłukujący Istotnym elementem systemów zabudowy podtynkowej są zbiorniki spłukujące. Niektórzy produkują je za pomocą rozdmuchiwania rękawa rozgrzanego tworzywa sztucznego. Taka technologia produkcji zbiornika gwarantuje jego absolutną szczelność i sztywność. Do produkcji zbiorników można użyć np. granulat PE-HD. Jego (zbiornika) konstrukcja wraz z rurą odpływową tworzy jedną całość.

Bardzo duża sztywność eliminuje zaś konieczność zastosowania elementów dystansowych pomiędzy wewww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

wnętrznymi ścianami zbiornika. Ma to bardzo istotne znaczenie podczas prac serwisowych. Wszystkie czynności związane z wyjęciem zaworu spustowego lub napełniającego z wnętrza spłuczki są znacznie ułatwione. Brak jest jakichkolwiek połączeń między zbiornikiem i zasilaniem miski ustępowej. W takim przypadku ewentualny wyciek wody pod powierzchnią ściany jest po prostu niemożliwy. Jednorodność i grubość ścianki zbiornika w każdym jego punkcie wraz z rurą odpływową jest gwarancją szczelności na dziesiątki lat. O parametrach technicznych i użytkowych zbiornika świadczy przede wszystkim jego sztywność. Praca zbiornika (odkształcanie się pod wpływem zbierającej się we wnętrzu wody oraz podczas jej spuszczania) może skutkować (w przypadku braku sztywności) innym położeniem elementów uruchamiających, a tym samym nieprawidłowym działaniem. Elastyczny i wiotki zbiornik jest równoznaczny z niską jakością. Sam zbiornik musi być zaizolowany termicznie, tak by dopływająca zimna woda, która wypełnia zbiornik, nie powodowała gwałtownego schładzania ścianek na zewnątrz. Brak izolacji termicznej (najczęściej ze styropianu) spowoduje wykraplanie się pary wodnej na powierzchni zbiornika i zawilgocenie całej zabudowy. Spłuczki powinny być wyposażone w niezawodne, odporne na drobne zanieczyszczenia w przepływającej wodzie zawory napełniające, np. pracujące na zasadzie serwozaworu, co czyni je niewrażliwymi na drobne zanieczyszczenia mechaniczne. Podczas napełniania zbiornika wodą emituje on dźwięki. Czołowi producenci gwarantują natężenie do 18 dB. Badanie poziomu generowanych podczas pracy dźwięków emitowanych przez całą konstrukcję spłuczki odbywa się w specjalnych wytłumionych akustycznie pomieszczeniach za pomocą kamer dźwiękowych i mikrofonów. Każdy punkt emitujący zbyt duży poziom szumów lub hałasu poddawany jest analizie i jego konstrukcja ulega zmianie.

Bardzo wysoką niezawodnością powinny charakteryzować się również mechaniczne zawory spustowe. Powww.instalator.pl

20 lat żądaną cechą jest możliwość pracy zaworu spustowego w systemie dwudzielnym (spłukiwanie 6/3 l) z możliwością stosowania systemu „spłukuj/stop”.

Wysokiej jakości stelaż powinien kojarzyć się z niezawodnym, odpornym na roszenie, cichym i prostym w montażu systemem. Wymóg zapewnienia spłuczkom do misek ustępowych maksymalnej trwałości i niezawodności nabiera szczególnego znaczenia, gdy weźmie się pod uwagę fakt, że większość montowanych konstrukcji jest trwale wmontowanych w ścianę obiektu. Ciekawą alternatywą staje się spłukiwanie pneumatyczne, które jest znacznie bardziej wandaloodporne. Najlepszym jednak rozwiązaniem jest spłukiwanie elektroniczne.

Na rynku dostępne są też rozwiązania, które umożliwiają wykonanie montażu bez użycia narzędzi.

Stelaż taki posiada regulowane nogi, które można wysunąć do żądanej wysokości, a ciężar elementu jest hamowany przez specjalnie zamontowane elementy samohamujące. Pozwala to na bardzo łatwe ustawienie pozycji stelaża oraz jego wypoziomowanie. Rozwiązanie takie posiada możliwość ustawienia kolana odpływowego aż w 12 pozycjach oraz wspornik z szybkim ustalaniem głębokości - bez dokręcania śrub.

Dokonując wyboru stelaża, zwracajcie Państwo uwagę nie tylko na

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

cenę, ale przede wszystkim na jakość produktu, okres gwarancji na wszystkie części składowe zestawu oraz dostępność przedstawicieli serwisowych.

Podsumowanie Zanim polecisz inwestorowi stelaż, sprawdź: l jakie są części składowe kompletu; l jaka gama przycisków spłukujących pasuje do danego modelu stelaża; l jaki jest rodzaj zabudowy i rozmiar stelaża; czy zmieści się on w łazience; l czy są jakieś utrudnienia w dojściu do mechanizmu spłukującego i zaworu napełniającego (w czasie naprawy); l czy jest to produkt markowego producenta; l jaki jest deklarowany okres gwarancji na poszczególne podzespoły wchodzące w skład zestawu (nie tylko na ramę).

Produkowane stelaże posiadają różne rozmiary. Im wyższy i węższy, tym wyższa jego cena. Przy wyborze stelaża powinno się zwrócić uwagę na możliwość dopasowania różnych przycisków - pod względem funkcjonalnym oraz stylistycznym (funkcja start - stop lub 3/6 l oraz jak najszerszą gamę dostępnych kolorów, jak również materiałów, z których zostały one zrobione).

Bogata oferta rozwiązań technicznych, paleta barw i różnorodny fason przycisków sprawiają, że produkt ten jest bardzo atrakcyjny na rynku i cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem.

Andrzej Świerszcz Fot. z arch. Delabie.

NIE MUSISZ ZAWSZE WYPROWADZAĆ RURY WYWIEWNEJ! ZASTOSUJ W ŚCIANIE ANTYZAPACHOWY NAPOWIETRZACZ PODTYNKOWY HL905.

SZCZEGÓŁY NA: WWW.HL.AT

33

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Chemia budowlana i konieczność izolacji

Dodatkowe uszczelnienie Przejścia rurowe przyłączy wodnych, kanalizacyjnych itp. są przyczyną nieciągłości w murze, a tym samym w wykonanej izolacji wodnej, przeciwwilgociowej w łazience, kuchni, łaźni itd.

Każda nieciągłość izolacji powoduje duże ryzyko penetracji wody. Woda, jak wiadomo, drąży skałę, stąd bardzo łatwo może przenikać przez pęknięcia w fugach, płytkach, dalej przez klej (te produkty nie stanowią bariery wodnej), do materiałów będących pod izolacją, czyli podłoża.

Izolację wykonuje się często na całej płaszczyźnie, nie troszcząc się zbytnio o szczegóły, które są najważniejsze z punktu widzenia trwałości całej izolacji. W takich przypadkach należy zacząć od szczegółu, aby przejść do ogółu. Dlatego też należy odpowiednio zadbać o dodatkowe wsparcie specjalnych produktów, takich jak mankiety, przejścia rurowe, instalacyjne. Bez tych materiałów w dłuższym okresie czasu nic nie będzie działać prawidłowo. Zacznijmy od tego, że nie jest możliwe trwałe wykonanie izolacji we wrażliwym miejscu tylko przy pomocy zwykłych izolacji podpłytkowych, takich jak folie w płynie czy szlamy uszczelniające. Inne jest rozszerzanie termiczne PCV, PE, miedzi, a inne materiałów budowlanych mineralnych, ciągła praca może spowodować utratę przyczepności tak wykonanego uszczelnienia czy też jego pęknięcie.

Poza tym przyczepność materiałów mineralnych do PCV, różnych rodzajów metalów jest ograniczona, co w dłuższym okresie może mieć wpływ na nieszczelności. Dodatkowo należy wspomnieć o pewnym błędzie, który czasem występuje w tym miejscu. Chcąc dodatkowo „mocniej” uszczelnić przejście instalacyjne, nakłada się jednorazowo grubszą warstwę izolacji - w tym przypadku więcej nie znaczy lepiej. Gruba warstwa będzie bardzo długo wysychać i wiązać, co wydłuża czas wykonywania kolejnych prac. Bardzo istotne, aby

34

podczas pracy z produktami uszczelniającymi, izolacyjnymi zapoznać się z instrukcją ich stosowania. Szczególnie ważne są maksymalne grubości warstwy (ta często oscyluje wokół 1,5-2,0 mm) oraz czas schnięcia (kilka godzin).

Produkty te, ze względu na specyficzny skład, mają bardzo duży skurcz, co przy skłonnościach niektórych wykonawców do „ulepszania” technologii, zwiększania jednorazowo nakładanej warstwy izolacji doprowadza często do pęknięcia izolacji. Jak wiadomo, pęknięta izolacja to żadna izolacja, stąd w miejscach pęknięć woda przenika do podłoża, a to jest niebezpieczne. Długotrwałe zawilgocenie powoduje niszczenie materiałów budowlanych, szczególnie tych nieodpornych na działanie wody, takich jak tynki gipsowe, gipsowo-wapienne, wylewki anhydrytowe.

Należy wspomnieć, że materiały budowlane, te wodo- i mrozoodporne, także mogą ulec zniszczeniu pod wpływem długo utrzymującej się wilgoci. Z wilgocią migrują sole, które mogą krystalizować, niszcząc przy okazji materiały budowlane. Wilgoć to także przyczyna rozwoju mikroorganizmów - glonów, grzybów. Jednak najczęściej nieszczelności uwidocznione są w postaci mokrych plam, przecieków. Często w zupełnie innymi miejscu niż to, gdzie występuje uszkodzenie. Woda może migrować pod posadzką, wzdłuż instalacji, by wyjść w najsłabszym miejscu.

Mankiety uszczelniające Mając to wszystko na uwadze, przejście instalacyjne należy uszczelnić za pomocą specjalnych rozwiązań. Są to specjalne mankiety uszczelniające. Materiał uszczelniający to elastomer, który jest nałożony lub też zatopiona jest w nim tkanina, siatka lub włóknina poliestrowa, polietylenowa lub inna. Elastomer może też być powleczony tkaniną, jedno- lub dwustronnie.

Dwustronne nałożenie siatki oczywiście wzmacnia tkaninę na rozciąganie, rozerwanie. Niektóre rodzaje uszczelnień mogą być wykonane z elastomeru i fizeliny polietylenowej czy polipropylenowej.

Materiały te są w pełni elastyczne nawet w bardzo zróżnicowanych temperaturach. Różnica w rodzaju tkaniny, włókniny może determinować możliwość użycia produktu na zewnątrz pomieszczeń, możliwość odkształceń. Wyroby ścienne do rur o małych średnicach to uszczelnienia o kształcie kwadratu o boku ok.

10 cm, z otworem pośrodku, przez który przechodzi np. rura instalacji wodnej, c.o. itp. Materiały podłogowe do rur o dużych średnicach, np. kanalizacyjnych, są zdecydowanie większych wymiarów, w którym otwór wycina się samodzielnie w zależności od średnicy rury. Należy pamiętać, aby otwór był mniejszy od średnicy rury, tak aby ciasno nachodził na jej zewnętrzną ścianę. W niektórych krajach, rzadziej w Polsce, wykorzystuje się takie tkaniny jako uszczelnienie, izolację podłoża, zamiast wykonywania izolacji z folii w płynie czy też szlamu polimerowocementowego. Tkaninę taką wkleja się na podłoże za pomocą kleju do płytek, najczęściej elastycznego, lub izolacji szlamowej, a po jego wyschnięciu przykleja się dalej płytki bezpośrednio do tkaniny. www.instalator.pl

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

Samo uszczelnienie przejścia rurowego nie stanowi dużego problemu i nakładu pracy. Dany element wkleja się za pomocą wykorzystywanej masy uszczelniającej (nanosi się ją na podłoże oraz przechodzący element, przykłada się mankiet uszczelniający), następnie pokrywa część z wystającą włókniną dodatkową porcją izolacji. Wiele pytań odnośnie do wklejania takich elementów dotyczy strony, którą należy wklejać - niepisana zasada jest taka, że strona zadrukowana logiem firmy dystrybuującej jest na zewnątrz.

Nie jest konieczne całkowite pokrycie elementu zaprawą izolacyjną, w niektórych przypadkach takie działanie jest wręcz niekorzystne ze względu na to, że niektóre zaprawy izolacyjne, szczególnie szlamy jednoskładnikowe, mają dużo większą sztywność niż wklejany element.

Po wyschnięciu wykonywana jest dalsza część izolacji podpłytkowej na pozostałych powierzchniach ścian i podłóg. Należy pamiętać o nałożeniu jej co najmniej dwukrotnie. W tym przypadku najlepiej jest nakładać więcej warstw mniejszej grubości niż na odwrót. Każda kolejna warstwa to redukcja możliwości pozostawienia podłoża bez pokrycia zaprawą izolacyjną.

W przypadku wykonywania uszczelnień podłoży trudno przyczepnych, takich jak np. stal, polietylen, zaleca się odpowiednie przygotowanie tego podłoża. Nie tylko oczyszczenie jest tu ważne, czasem bardzo istotne jest pokrycie rury warstwą zwiększającą przyczepność, np. żywicą epoksydową posypaną piaskiem kwarcowym. Żywica epoksydowa będzie tu mieć dwojakie zadanie, z jednej strony ma wysoką przyczepność do różnorakich materiałów i w połączeniu z piaskiem będzie tworzyć warstwę kontaktową, z drugiej strony ograniczy możliwy wpływ izolacji na uszczelniany materiał. W wielu przypadkach szlamy uszczelniające działają korozyjnie na ocynkowane blachy, także blachy tytanowo-cynkowe. Zjawisko występuje najczęściej na balkonach i tarasach przy obróbce blacharskiej, ale warto dmuchać na zimne. Warto też sprawdzić informacje od producenta izolacji, jak zachowuje się w kontakcie z danym podłożem. www.instalator.pl

Fuga czy silikon?

Bardzo ważne, aby wystające elementy instalacyjne odpowiednio obrobić także przy połączeniu z płytkami ceramicznymi. Zaprawy izolacyjne oraz odpowiednie mankiety izolują szczegół przejścia w warstwie izolacji.

Ma to kolosalne znaczenie dla trwałości murów, tynków. Jednakże nie mniej ważne są uszczelnienia przejść przy płytkach, szczególnie w miejscach, gdzie mamy do czynienia z wodą rozpryskową oraz w okolicach prysznica czy wanny. W tych miejscach warto zastąpić zwykłą cementową fugę silikonem. Będzie on elastycznym doszczelnieniem tego elementu. Wykonywanie spoiny trwale elastycznej, czyli w skrócie silikonowanie, nie wymaga od wykonawcy żadnych specjalnych umiejętności manualnych, wystarczy odrobina dobrych chęci, pistolet do wyciskania kartusza z silikonem oraz taśma zabezpieczająca przed nadmiernym zabrudzeniem.

Najważniejsze zasady wykonawcze, o których należy pamiętać, to przede wszystkim przyleganie masy tylko do dwóch powierzchni. W przypadku jej przylegania do większej liczby powierzchni może wystąpić uszkodzenie masy uszczelniającej - wyschnięta masa nie ma wtedy możliwości swobodnej pracy. W przypadku głębokich wypełnień zaleca się, w celu spłycenia spoiny, podparcie masy przy zastosowaniu profilu poliuretanowego lub polietylenowego (w postaci wałka lub rurki, często zwanego sznurem dylatacyjnym). Uszkodzenie spoin elastycznych może wystąpić także wówczas, gdy ułożona zostanie zbyt

Fot. Efekty gromadzenia się wilgoci w ścianie. Powodem może być nieszczelna izolacja albo pęknięta rura.

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

duża grubość masy. Warto pamiętać, że silikon silikonowi nie jest równy.

Rozróżniamy dwa rodzaje silikonów: kwaśne i neutralne. Oba rodzaje mas sieciują, czyli utwardzają się poprzez kontakt z wilgocią zawartą w powietrzu. l Kwaśne - w trakcie sieciowania wydzielają kwas octowy; powoduje to, że w trakcie prac wydziela się specyficzny, mało przyjemny kwaśny zapach. Cechuje je wysoka przyczepność do różnorakich podłoży, za wyjątkiem niektórych tworzyw sztucznych. Silikony te posiadają obniżone pH, co powoduje, że mogą wywoływać korozję niektórych metalowych elementów oraz betonowego podłoża. Wchodzą także w reakcje z niektórymi skałami, szczególnie pochodzenia wapiennego (marmury), dlatego też do kamienia naturalnego stosowane są najczęściej innego typu wyroby. l Neutralne - w trakcie utwardzania wydzielają związki chemiczne o odczynie neutralnym, dzięki czemu nie powoduje one korozji metali, betonu czy kamienia naturalnego (dzięki czemu możliwość zastosowań wzrasta), nie wydziela się także przykry zapach w trakcie prac. Zwykle są bardziej trwałe od silikonów kwaśnych, mają też mniejsze tendencje do porastania biologicznego (choć ta cecha związana jest nie tylko z samym wyrobem, ale także z umiejętnym nałożeniem masy, a przede wszystkim z dbałością o higienę oraz rodzajem stosowanych środków do mycia tych elementów). Silikony te są tak samo elastyczne jak te kwaśne, tak samo dobrze przyczepne.

Uszczelnienia tych z pozoru małych elementów są bardzo istotne dla funkcjonowania izolacji jako całości, diabeł zawsze tkwi w szczegółach, a niedbalstwo to podstawowa przyczyna uszkodzeń. Bardzo ważne, aby stosować się do instrukcji i kart technicznych. Bardziej skomplikowane elementy przejść rurowych są doskonale rozrysowane na rysunkach technicznych, które można pobrać ze stron www prawie każdego producenta.

Bartosz Polaczyk

35

strony sponsorowane miesięcznik informacyjno-techniczny

20 lat

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Prawidłowa praca kanalizacji z produktami McAlpine

Zawory napowietrzające W celu zagwarantowania prawidłowego funkcjonowania całego systemu kanalizacji w budynku powinno się przewidzieć i zaprojektować jego wentylację. Zakończenia pionów kanalizacyjnych powinny być wyprowadzone ponad konstrukcję budynku i powinny być zlokalizowane tam, gdzie zapachy i opary wydobywające się z systemu kanalizacyjnego nie będą przedostawały się do wewnątrz budynku.

Głównym przewodem wentylacyjnym podłączonym do pionu kanalizacyjnego jest pion wentylacyjny. Jego zadaniem jest ograniczenie wahań ciśnienia w konkretnym pionie kanalizacyjnym. Prawidłowa praca całego dobrze zaprojektowanego i wykonanego systemu kanalizacyjnego zależy w bardzo dużym stopniu od jego napowietrzania. Głównym zadaniem napowietrzania jest utrzymanie w określonych granicach nadciśnienia i podciśnienia występującego w przewodach. Wysysanie wody z zamknięć wodnych w instalacjach wyposażonych w wywiewkę może wystąpić również w sytuacjach: l wykonania podejścia kanalizacyjnego ze zbyt małą średnicą przewodów, l wykonania podejścia o zbyt dużej długości (ponad normę) i zastosowania kształtek powodujących więcej niż trzy zmiany kierunku przepływu ścieków.

Jak to działa?

Zawór napowietrzający jest urządzeniem, które umożliwia dopływ powietrza do systemu kanalizacyjnego, lecz uniemożliwia jego wypływ z systemu. Stosowany jest w celu ograniczenia wahań ciśnienia wewnątrz kanalizacji sanitarnej. Napowietrzacze wykorzystywane do wentylowania podejść kanalizacyjnych lub urządzeń w systemach kanalizacyjnych (I, II, III, IV) powinny być zgodne z normą PN-EN 12380:2005.

36

Wszystkie nasze napowietrzacze są szczelne w stanie zamkniętym i działają niezawodnie w określonych zakresach temperatur pod warunkiem, że są one zainstalowane zgodnie z instrukcją producenta. Zawór napowietrzający działa bardzo podobnie jak zawór zwrotny. Gdy w przewodach kanalizacyjnych panuje ciśnienie normalne, pozostaje on zamknięty, a ruchoma część (elastyczna membrana) spoczywa na gnieździe. W przypadku powstania podciśnienia podczas przepływu wody w podejściu kanalizacyjnym unosi się ona do góry, a powietrze z otoczenia zasysane jest do wnętrza pionu. Po wyrównaniu z obu stron ciśnień dysk opada na gniazdo pod własnym ciężarem i ponownie zamyka przewód. Zawór ulega zamknięciu i pozostaje w takim stanie aż do momentu wystąpienia kolejnej różnicy ciśnień między instalacją a otoczeniem. Zawór podczas swojej wieloletniej eksploatacji nie wymaga specjalnych zabiegów konserwacyjnych.

Jedyną czynnością serwisową, którą należy wykonać co pewien okres, jest czyszczenie otworów wlotowych z pajęczyn i owadów. Urządzenia nie wolno montować w punktach trudnodostępnych bez wystarczającego dopływu powietrza oraz w miejscach narażonych na bardzo niskie temperatury i dewastację. Gromadząca się w przewodach para wodna mogłaby spowodować przymarznięcie gumowej uszczelki do gniazda i jego nieprawidłową pracę. Urządzenie

należy montować wyłącznie w pozycji pionowej z maksymalnym odchyleniem od pionu wynoszącym 5%. Średnica napowietrzacza powinna być równa, większa lub bardzo zbliżona do średnicy przewodu, do którego będzie on podłączony. Nie należy redukować średnicy przewodu napowietrzającego! Urządzenie montuje się nieco powyżej ostatniego przyboru sanitarnego. Podczas wyboru miejsca montażu należy zwrócić uwagę, aby urządzenie nie miało bezpośredniego kontaktu z przepływającymi ściekami. Minimalne zalecane długości pionowego odcinka prostego w przypadku podłączenia do przyborów są następujące: l miska ustępowa (podejście) - 15 cm l pion nad stropem - 15 cm.

Przy podłączeniu bocznym każdy napowietrzacz musi być tak podłączony, aby powierzchnia uszczelniająca gniazdo zaworu znajdowała się przynajmniej 100 mm ponad leżącą rurą połączoną z zaworem. Zastosowanie zaworu eliminuje ryzyko przecieku w wypadku złego uszczelnienia wywiewki połaci dachowej oraz zabezpiecza instalację przed zamarznięciem. W przypadku zatkania się pionu - poprzez wyjęcie napowietrzacza - istnieje możliwość bezpośredniego wprowadzenia spirali hydraulicznej do wnętrza i jego udrożnienia. Zagadnienie prawidłowego napowietrzania pionów kanalizacyjnych reguluje rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 75, poz. 690).

Zgodnie z § 125 pkt 2 (Rozdział 2. „Kanalizacja ściekowa i deszczowa”) nie jest wymagane wyprowadzenie ponad dach wszystkich przewodów wentylujących piony kanalizacyjne pod następującymi warunkami: 1) zastosowania na pionach kanalizacyjnych niewyprowadzonych strony sponsorowane

miesięcznik informacyjno-techniczny

20 lat

Fot. 1. Zawory napowietrzające o nowej konstrukcji MP47-30 oraz MP50.

ponad dach urządzeń napowietrzających te piony i przeciwdziałających przenikaniu wyziewów z kanalizacji do pomieszczeń, 2) wyprowadzenia ponad dach przewodów wentylujących: a) ostatni pion, licząc od podłączenia kanalizacyjnego na każdym przewodzie odpływowym, b) co najmniej co piąty z pozostałych pionów kanalizacyjnych budynku.

Nowe konstrukcje Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom użytkowników i instalatorów firma McAlpine opracowała nowe rozwiązania konstrukcyjne zaworów napowietrzających. Dzięki bardzo prostej konstrukcji opartej na działaniu grzybka zaworu zawieszonego Fot. 2. Zawory napowietrzające o sprawdzonej konstrukcji HC47.

Charakteryzują się najprawdopodobniej największą na rynku przepustowością - 47 litrów.

strony sponsorowane

na specjalnej nierdzewnej sprężynie udało się wyprodukować serię zaworów napowietrzających o niezawodnej konstrukcji, a przy tym dużo niższej cenie. Prowadzone prace badawcze w firmie doprowadziły do skonstruowania zaworów napowietrzających, które są odpowiedzią na oczekiwania instalatorów.

Obudowa zaworów wykonana jest z tworzywa ABS o bardzo wysokiej jakości i wytrzymałości oraz stali nierdzewnej i gumy. Specjalnie dobrana sprężyna otaczająca trzpień grzybka dociąga go od dołu do gniazda. W przypadku powstania podciśnienia w instalacji grzybek opada na dół, pokonując niewielki opór sprężynki, co powoduje wprowadzenie powietrza do korpusu zaworu.

Zawory do rur (MP47-30) o średnicy 110 mm i przepustowości powietrza 30 l/sek. posiadają w korpusie specjalną siatkę ze stali nierdzewnej zabezpieczającą przed owadami, których obecność w korpusie mogłaby zakłócić jego szczelność i prawidłową pracę. Zawory wyposażone są w uszczelkę pięciolistkową wykonaną z gumy. Takie rozwiązanie pozwala na zamocowanie zaworu na bosym końcu przewodu kanalizacyjnego oraz w gnieździe kielicha. Wykorzystanie zbędnych końcówek rur bez kielicha obniża koszty wykonania całej instalacji. Takie rozwiązanie konstrukcyjne pozwoliło na znaczną obniżkę kosztów produkcji, co przełożyło się na znacznie niższą cenę produktu finalnego.

strony sponsorowane 6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Zawór należy po prostu wcisnąć w bosy koniec rury przyciętej na odpowiednią długość. Napowietrzacz jest w klasie A1.

W naszej ofercie handlowej znajdują się również produkowane i sprawdzone od wielu lat w instalacjach zawory napowietrzające do rur o średnicy 110 mm starszego typu, np. HC47 (z uszczelką wargową), HC47-48 (montowane w kielichach z uszczelką na wcisk).

Oferujemy również niezawodny zawór zaciskowy o średnicy 50 mm do zamontowania na bosym końcu rury HC48 oraz o średnicy 40 mm HC50. Obydwa zawory posiadają bardzo dużą przepustowość i są również w klasie A1.

Zawory o średnicy 50 mm (MP50) powinny być montowane w kielichach rur kanalizacyjnych z uszczelką (na wcisk). W drugiej wersji konstrukcyjnej (zawór MP50-50C-PB) montuje się go na rurze za pomocą nakrętki zaciskowej z uszczelką.

Zawór posiada przepustowość powietrza 9 l/s i jest w klasie A1.

Wszystkie produkowane przez naszą firmę napowietrzacze pracują bardzo cicho. Jest to bardzo istotne szczególnie dla osób wrażliwych na hałas.

Nasze produkty oparte są na 40-letnim doświadczeniu w ich produkcji.

Większość produkowanych przez naszą firmę zaworów należy do klasy A1 (aż 7 modeli).

Do średnicy rur 50 mm oferujemy również niezawodne zawory zaciskowe produkowane przez naszą firmę od wielu lat o średnicy 50 mm do zamontowania na bosym końcu rury HC48 oraz o średnicy 40 mm HC50. Obydwa zawory posiadają bardzo dużą przepustowość i są również w klasie A1.

W kolejnym artykule przedstawię trójniki oraz syfony do przyborów sanitarnych z zaworem napowietrzającym naszej marki. l

Marek Siembor

www.mcalpine.pl

37

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Aplikacje komputerowe w służbie branży

BIM w instalacjach Mówiąc na temat BIM-u w instalacjach, konieczne jest wzięcie pod uwagę, jak szerokie jest grono odbiorców poniższego artykułu. Świadomość faktu, jak wiele osób słyszało już, czym jest BIM, kontrastuje się z dużą grupą osób, która nie słyszała o tym systemie lub może mieć mylne wyobrażenie na temat tego, czym właściwie jest BIM. Pierwsze wzmianki dotyczące tej technologii sięgają początków wszelkiego rodzaju sposobów projektowania i systematyzowania procesu życia „produktu” - rozpoczynając od przemysłu, kończąc na budynkach. Zarówno w przemyśle, jak i budownictwie istniała konieczność jak najdokładniejszego przejścia z fazy koncepcji na kolejne, takie jak projektowanie, budowa, funkcjonowanie czy demontaż czy rozbiórka. Jednak to właśnie w przemyśle założenia te zostały wprowadzone w życie po raz pierwszy. W latach 80. XX wieku firma Rockwell International stworzyła pierwsze koncepcje systemów PDM oraz PLM, wtedy określanych jako EDS (Inżynierskie System Danych). Nie było to nic innego jak wspierana narzędziami komputerowymi platforma czy też kompletny system pracy, śledzący proces powstawania oraz życia komponentów składających się na powstający bombowiec B1B. Odpowiedzią budownictwa, które w równym stopniu potrzebuje usystematyzowanego procesu śledzenia życia swojego produktu, jest BIM (z tą różnicą, że produkt rozumiany jest jako budynek lub obiekt liniowy, a nie bombowiec).

Ale to już było...

Powodem przytoczenia powyższego przykładu jest próba przekonania Państwa, że BIM nie jest niczym nowym - tak naprawdę BIM jako taki był już wcześniej celem dla większości inżynierów (mimo tego, że nikt tego celu nie nazywał BIM-em). Bardzo wielu inżynierów na co dzień stosuje podstawowe zasady, jak na przykład nume-

38

rację elementów w zestawieniach (np. dla systemu wentylacyjnego N1, kolejne elementy będziemy nazywać N1.1, N1.2 itd.). Te podstawowe zasady zyskają dodatkowe cechy dzięki zawarciu ich w poprawnym modelu BIM. By wytłumaczyć prosto, czym jest BIM, a czym nie, posłużę się poniż-

szym przykładem: w przetargu zapisano, by stworzyć dokumentację zgodną z BIM albo wykonaną w BIM...

Na pierwszy rzut oka nie ma w tym nic nadzwyczajnego, poza faktem, że nie ma czegoś takiego jak „jedynie słuszny BIM” - BIM może być procesem, BIM może być też gotową dokumentacją w formie kompletnego interaktywnego modelu 3D, ale nie ma czegoś takiego jak jeden BIM, który zamawiamy. Tworzymy model BIM na określone wymagania inwestora, a dokładniej to tworzymy model pod wymagania, jakie inwestor w przyszłości będzie chciał stawiać budynkowi, który my zaprojektujemy. Jeżeli inwestor będzie chciał, by wentylatory wycią-

gowe przypominały grzyby w trawie (jaką będzie zielony dach budynku), to w ramach dokumentacji BIM w opisie montażu wentylatorów będziemy musieli wpisać, żeby spód pomalować na beżowo, a kapelusz na brązowo. W literaturze dotyczącej zagadnień BIMu można przeczytać, że projektant, tworząc budynek, powinien ciągle mieć świadomość produktu końcowego, stąd też zespoły BIM powinny posiadać BIM Menadżera (którego rolą jest dopilnowanie, by projekt był wykonany zgodnie z wytycznymi, jakie sobie na początku przyjęliśmy i uzgodniliśmy z inwestorem) na wypadek sytuacji, gdy któraś z osób biorących udział w projekcie o tym zapomina.

Równocześnie poprawnie przeprowadzone szkolenie z wybranego przez nas oprogramowania BIM zagwarantuje, że nasz zespół projektowy będzie wyposażony w wiedzę i wsparcie eksperta danego oprogramowania. Dzięki temu unikniemy przestojów - zawsze możemy poprosić o pomoc lub znalezienie obejścia dla danej sytuacji, w jakiej znaleźliśmy się w projekcie.

Tworzenie modelu BIM implikuje konieczność współpracy. Sposobów współpracy jest kilka i w tym artykule nie będziemy się na nich skupiać, natomiast skupmy się już na samej współpracy. Architekt korzysta z oprogramowania X, konstruktor z Y, natomiast my korzystamy z Z. Następnie okazuje się, że programy nie chcą między sobą współpracować. Wszystkie trzy to programy BIM, jednak każdy posiada inny format pliku projektowego. Wraz z koniecznością współpracy na zasadach BIM stworzono format plików IFC, dzięki któremu posiadamy możliwość wyeksportowania z naszego programu pliku w tym formacie i podlinkowanie go w każdym oprogramowaniu BIM (co pomoże nam przeprowadzić koordynację międzybranżową).

A więc co nam daje model BIM? www.instalator.pl

20 lat

miesięcznik informacyjno-techniczny

Koordynacja międzybranżowa - eliminacja kolizji Oprogramowanie BIM pozwala na odczytanie geometrii 3D elementów modelu, rozpoznanie ich przynależności (czy jest to ściana, belka, słup, kanał wentylacyjny, czy koryto kablowe), a następnie precyzyjną analizę modelu pod kątem interakcji z innymi obiektami. Dzięki dokładnemu modelowi otrzymujemy możliwości ograniczenia pewnej części kolizji na takie, na które pozwalamy (np. w przypadku docinania izolacji) lub takie, które są konieczne do rozwiązania już teraz. Po prostu znacznie ograniczamy czas związany z koordynacją oraz posiadamy dostęp do najbardziej aktualnej wersji pliku, jaką współdzielimy na każdym etapie.

Automatyzacja powstawania zestawień Tworząc przykładową instalację wentylacyjną, możecie Państwo zestawiać dowolne elementy instalacji, bazując na parametrach obiektów, jakie wstawiacie na rysunek. Parametry takie możecie tworzyć samodzielnie lub używać już istniejących, dzięki czemu program sam będzie rozpoznawał, jakie elementy ma zestawiać i w jaki sposób.

Tworzone w ten sposób zestawienia materiałowe będą się same przeliczać, co zaoszczędzi Państwa czas, który musieliście poświęcić poprzednio, oraz doprecyzuje zamówienia, dzięki czemu ograniczeniu podlega ilość generowanych odpadów na budowie.

Stworzenie inteligentnej dokumentacji Przy użyciu wspomnianych wcześniej parametrów możecie Państwo odnaleźć dowolne rzuty, przekroje, szczegóły

oraz pojedyncze elementy projektu; uzyskać ich wydruki, wyposażyć klapy przeciwpożarowe w pliki PDF, w których to po jednorazowym kliknięciu osoba pracująca na dokumentacji zobaczy i porówna sposób montażu na miejscu budowy. Otrzymujecie Państwo możliwość aktualizowania zapisanych w modelu wartości parametrów (takich jak daty serwisów, adnotacji od projektanta, opisów czy pojawiających się problemów) za pomocą podpiętych do modelu systemów zarządzania dokumentacją, choćby eksportu i importu danych z arkusza kalkulacyjnego.

Zaawansowane analizy i symulacje Powstający model BIM bez żadnych problemów może zostać poddany licznym analizom zgodnym z polskimi oraz europejskimi normami, np. analizie obciążenia cieplnego, nasłonecznienia oraz zacienienia. Dzięki dostępnym w sieci modelom miast w 3D możemy wesprzeć projektowane przez nas budynki w analizy nasłonecznienia oraz zacienienia, dzięki którym możemy zoptymalizować proces projektowania instalacji solarnych oraz fotowoltaicznych.

Dzięki wykorzystaniu aplikacji dodatkowych nasze oprogramowanie zyskuje możliwość w pełni kontrolowanego zautomatyzowania procesu wstawiania przebić oraz wielu możliwości poszerzających podstawowe narzędzia projektowe dostępne w programie.

Zawsze aktualne podkłady branżowe Kolejną wspominaną już korzyścią wynikającą ze współpracy w BIM jest fakt natychmiastowego otrzymywania najbardziej aktualnego modelu z każdej współpracującej z nami branży.

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Lepsza i łatwiejsza współpraca z budową Dzięki parametryzacji, koordynacji i współpracy otrzymujemy modele, w których po kliknięciu w model możemy wygenerować dowolny widok podejścia, przebicia czy też pionu, co bezpośrednio wpływa na dokładność prac wykonywanych na budowie. W każdej chwili możecie Państwo otworzyć model na przeglądarce internetowej lub tablecie, po czym wskazać błędnie zamontowane na budowie urządzenie, skomentować dany widok i przesłać do odpowiedzialnego za montaż podwykonawcy, co efektywnie zaoszczędzi Państwa czas i konieczność wykonywania zdjęć, wydruków i adnotacji nanoszonych i przesyłanych drogą mailową.

Podsumowując, BIM niesie za sobą bardzo duże korzyści dla instalatorów, jednak konieczne jest zredefiniowanie tego, w jaki sposób patrzymy na powstający produkt. Dzięki BIM możemy praktycznie wyeliminować kolizje, precyzyjnie i szybko określać ilości potrzebnych materiałów, a także precyzować nasze projekty, by ułatwiały współpracę z innymi projektantami oraz ekipami na budowie, co w konsekwencji zwiększa jakość powstającego budynku i daje możliwości ponownego zdefiniowania rynku.

Michał Zając

Wyniki internetowej sondy: kwiecień (głosowanie na najpopularniejszy wśród internautów tekst ringowy zamieszczony w „Magazynie Instalatora“ 4/2018 - decyduje liczba odsłon artykułu na www.instalator.pl) Jeśli nie walczysz sam na ringu, pomóż zwyciężyć innym. Wejdź na www.instalator.pl www.instalator.pl

39

miesięcznik informacyjno-techniczny

20 lat

6/7 (238/239), czerwiec/lipiec 2018

Osiedle bloków wielorodzinnych z zerowym kosztem ogrzewania

Z węgla na OZE W 10 budynkach w Cedrach Wielkich zainstalowano dwusprężarkowe pompy ciepła o mocy 40 kW, które w 80% czerpią energię z gruntu, a pozostałe 20% pokrywa energia elektryczna wyprodukowana przez instalację PV. Dzięki temu ograniczona została o 466 ton/rok emisja CO2 do atmosfery.

Cedry Wielkie to niewielka, 7-tysięczna wieś położona w powiecie gdańskim na terenie Żuław Wiślanych.

Jeszcze niedawno o Cedrach Wielkich można było powiedzieć niewiele więcej. Dzisiaj gmina może pochwalić się czymś wyjątkowym - 10 bloków zlokalizowanych na terenie wsi pozbyło się starych zanieczyszczających środowisko kotłów węglowych na korzyść nowoczesnej instalacji opartej na pompach ciepła i panelach fotowoltaicznych.

Całe osiedle należące do spółdzielni mieszkaniowej „Żuławy” postawiło na czyste i darmowe ogrzewanie z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, ograniczając emisję dwutlenku węgla o 466 ton rocznie. Projekt instalacji OZE został zakończony we wrześniu 2016 roku i po roku eksploatacji można stwierdzić, że możliwe jest uzyskanie niemal 100% oszczędności z tytułu ogrzewania za pomocą tego typu hybrydy, o ile instalacja jest prawidłowo zaprojektowana. Adam Sitek, prezes Spółdzielni Mieszkaniowej „Żuławy”, stwierdził, że dotychczasowe doświadczenia utwierdziły go w przekonaniu, że podjęta została dobra decyzja. Rozważa dalsze działania, myśli o montażu kolejnych instalacji fotowoltaicznych na balustradach balkonów zasilających indywidualne gospodarstwa domowe.

40

Transformacja ze smogu do OZE Przez ponad 20 lat mieszkańcy osiedla wdychali szkodliwe substancje pochodzące ze zbiorczej kotłowni węglowej opalanej miałem węglowym, na którą składały się trzy, dosyć już wysłużone kotły węglowe, każdy o mocy 350 kW (łącznie 1,05 MW), wytwarzające energię cieplną do ogrzania ponad 6700 m2.

Rocznie na potrzeby centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej spalano ok. 220 ton miału węglowego lub groszku, a ciepło rozprowadzane było siecią przesyłową do dziesięciu 12-rodzinnych bloków oraz systemem grzewczym z rur stalowych do grzejników żeberkowych zainstalowanych w poszczególnych pomieszczeniach mieszkań. Temperatura zasilania systemu grzewczego wynosiła 50-55°C, a ciepłej wody użytkowej ok. 60°C. Jak wynika z rachunków spółdzielni, zakup węgla do kotłowni kosztował łącznie około 145 tys. zł brutto rocznie, w tym na potrzeby centralnego ogrzewania około 103 tys. zł i 42 tys. zł na potrzeby ciepłej wody użytkowej dla

300 osób. W powyższych kosztach nie uwzględniono kosztów obsługi kotłowni z ręcznym zasypem opału.

Produkcja ciepła W latach 2015/2016 w każdym z 10 budynków w Cedrach Wielkich zainstalowano dwusprężarkowe pompy ciepła o mocy 40 kW, które w 80% czerpią energię z gruntu, a pozostałe 20% pokrywa energia elektryczna wyprodukowana przez instalację PV. Na dachach wszystkich budynków wykonane zostały instalacje fotowoltaiczne, których moc elektryczna zależna jest od liczby paneli i waha się od 12,5 do 19 kW. We wszystkich dziesięciu nowych maszynowniach oprócz pompy ciepła zainstalowany jest zbiornik ciepłej wody użytkowej o pojemności 750 l oraz zbiornik buforowy o pojemności 500 l, w którym magazynowana jest woda grzewcza na potrzeby centralnego ogrzewania. Dolnym źródłem dla pomp ciepła jest grunt, z którego do każdej kotłowni doprowadzono kolektor gruntowy pionowy o długości 880 mb.

Roczna ilość energii cieplnej wyprodukowanej przez pompę ciepła w każdym z budynków w 2016 r., wynosiła około 80 MWh, a energii elek-

www.instalator.pl

Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”: tylko 11 PLN/miesiąc Kliknij po szczegółowe informacje...