Mi maj 2018m

www.instalator.pl

nakład 11 015

01 5. 2

miesięcznik informacyjno-techniczny

l Ring „MI”:

ogrzewanie i jakość powietrza

l l l l l

Wentylatory Toalety publiczne Co do pieca?

Falowniki Wodomierze

nr 5 (237), maj 2018

ISSN 1505 - 8336

8

TWORZYMY NAJLEPSZE ROZWIĄZANIA, BO NAM ZALEŻY Publiczne zaopatrzenie w wodę wymaga niezawodnej pompy

Przedsiębiorstwa wodociągowe nie chcą mieć niezadowolonych klientów, tak samo jak Ty. Na szczęście dzięki długiej żywotności pomp głębinowych SP, możesz pomóc im uniknąć kłopotliwych przestojów. Skonfiguruj kompletny system pompowy ze sterowaniem i zabezpieczeniem silnika, aby zoptymalizować

działanie i obniżyć koszty energii. Wykorzystaj swoją wiedzę i nasze sprawdzone i przetestowane pompy, aby zaproponować klientom najlepsze rozwiązania.

Sprawdź portfolio pomp do publicznego zaopatrzenia w wodę na stronie pl.grundfos.com

4010302_GPL_Ad_Magazine_Magazyn Instalatora_PublicWaterSupply_207x293mm_ART01_UYEN.indd 1

5/7/18 2:10 PM

Treść numeru

Szanowni Czytelnicy Jak zachować komfort cieplny w budynku, jednocześnie zapewniając odpowiednią jakość parametrów powietrza? Wszak - jak pisze jeden z autorów majowego ringu - „Niezdrowe środowisko w pomieszczeniach może mieć znaczący wpływ na zdrowie osób spędzających czas w domu, w placówkach edukacyjnych lub w pracy. (...) Alergeny można znaleźć we wszystkich pomieszczeniach zamkniętych i pochodzą one z różnych źródeł niezależnie od wieku obiektu czy środków zachowania czystości”. W jaki sposób walczyć z alergenami z punktu widzenia instalacji grzewczych i wentylacyjnych, czyli mających bezpośredni wpływ na komfort cieplny i jakość powietrza? Można wykorzystać do tego celu klimatyzatory, które: „(...) zapewniają maksymalny komfort cieplny w połączeniu z utrzymaniem czystości powietrza. (...) Powietrze, przepływając przez klimatyzator, poddawane jest procesom oczyszczania na filtrze wstępnym zatrzymującym drobiny kurzu i pyłu o średnicy do 10 µm, a także jonizatorze (...), który eliminuje szkodliwe substancje (np. bakterie) i zapachy”.

Aby spełnić przepisy dotyczące zużycia energii w nowych budynkach, muszą być one coraz lepiej izolowane. Jednak sama izolacja nie wystarczy. Konieczne jest zastosowanie właściwych źródeł ciepła, np. pomp ciepła lub wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Ponadto poprawianie szczelności budynku powoduje, że coraz częściej pojawiają się problemy z wentylacją. Rozwiązaniem tego problemu może być zastosowanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła.

W artykule pt. „Grawitacja w kominie” autor pisze, że: „Każdy budynek mieszkalny jedno- i wielorodzinny musi być wyposażony konstrukcyjnie w wentylację naturalną (...). Przepisy pozostawiają jednak pewien margines dowolności zarówno w budowie, jak i eksploatacji naturalnych instalacji wentylacyjnych. Ustawodawca liczył zapewne na zdrowy rozsądek wszystkich osób zajmujących się zagadnieniami wentylacji budynków i korzystających z nich. To zaufanie nie zawsze jest dotrzymywane”. Dlaczego? Zapraszam do lektury.

W majowym artykule poświęconym chemii budowlanej autor skupia się na czasie i... pieniądzach: „W dzisiejszym budownictwie jednym z ważniejszych czynników decydujących o wyborze produktu jest szybkość wiązania i przejścia do dalszych prac. Bardzo istotna jest też ekspresowa możliwość użytkowania danego elementu czy też pomieszczenia”. Jak to przekuć na praktykę? Mam nadzieję, że wskazówki zawarte w artykule okażą się pomocne.

Sławomir Bibulski

4

Na okładce: © Oleg Beloborodov /123RF.com

l

Ring „MI”: komfort ogrzewania i jakości powietrza w budynku s. 6-17

l Dokładność rejestracji (Podzielniki i grzejniki - 2) s. 20 l Co do pieca? (Jakość paliwa a wysokosprawne kotły c.o. na paliwa stałe) s. 22 l Instalator na macie (Ogrzewanie elektryczne bez błędów) s. 26 l Konwersja w instalacjach (Falowniki fotowoltaiczne - 1) s. 28 l Dom wełną otulony (Izolacja budynków) s. 30 l Regulator elektroniczny (Ogrzewania płaszczyznowe od A do Z) s. 32 l Nowości w „Magazynie Instalatora” s. 34 l Ogrzewanie pod kontrolą (Porównanie zużycia energii w budynkach - 2) s. 36 l Inteligentny napęd retorty węglowej (strona sponsorowana Powergate) s. 38 l Nowości na targach Instalacje 2018 (strona sponsorowana Herz) s. 39

l

Toalety publiczne s. 46

l Wodomierz z dostępem (Przyłącza wodociągowe i kanalizacyjne - nowe regulacje prawne - 2) s. 40 l Wykop z paragrafem (Nowa norma PN-C-89224) s. 42 l Ostrożnie z higieną (Jak to dawniej o czystość dbano...) s. 45 l Sanitariat ogólnodostępny (Toalety publiczne - jaki produkt wybrać?) s. 46 l Mikrotunelowanie (Technologie bezwykopowe w budowie kanalizacji - 2) s. 48 l Co tam Panie w „polityce”? s. 52 l Z preparatem do kanału (Odory i skażenia w otoczeniu sieci kanalizacyjnych - 2) s. 54 l Wąż sztukowany (Uwaga! Jesteś w ukrytej kamerze...) s. 56 l Problem z wodą gruntową (Eksploatacja POŚ - 1) s. 57 l Czas to pieniądz (Szybkość wiązania w chemii budowlanej) s. 58

l

Wentylacja w bloku mieszkalnym s. 64

ISSN 1505 - 8336

l Pompki do kondensatu (strona sponsorowana SFA) s. 61 l Wymiana wskazana s. 62 l Grawitacja w kominie s. 64 l Tłoczenie powietrza s. 66 l Żywy ogień s. 68 l Instalacje gazowe s. 70 5 . 2

01 8

www.instalator.pl

Nakład: 11 015 egzemplarzy Wydawca: Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4 Redaktor naczelny Sławomir Bibulski (s.bibulski@instalator.pl) Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski (redakcja-mi@instalator.pl), kom. +48 501 67 49 70 Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41 https://www.facebook.com/MagazynInstalatora/ Adres redakcji: 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/5 Ilustracje: Robert Bąk. Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

5

miesięcznik informacyjno-techniczny

5 (237), maj 2018

Ring „Magazynu Instalatora“ to miejsce, gdzie odbywa się „walka“ fachowców na argumenty. Każdy biorący udział w starciu broni swoich doświadczeń (i przeświadczeń...), swojego chlebodawcy bądź sponsora, swojej wiedzy i wiary.

Przedmiotem „sporu“ będą technologie, materiały, narzędzia, metody, produkty, teorie - słowem wszystko, co czasem różni ludzi z branży instalatorskiej. Każdy z autorów jest oczywiście świadomy, iż występuje na ringu. W czerwcu na ringu: odprowadzanie ścieków w budynku (kanalizacja wewnętrzna, osprzęt i armatura...)

Na ringu „MI”: komfort ogrzewania i jakości powietrza w budynku nagrzewnica wodna, etykieta, wentylator, moc grzewcza

FLOWAIR O jakości produktu, takiego jak nagrzewnica wodna, nie decyduje już tylko wygląd, energooszczędność, jakość wykonania czy trwałość użytych materiałów. Ze wszystkich cech produktu, jakie przedstawiane są dziś przez producentów, najważniejszą powinno być rzetelne i jasne przedstawienie parametrów technicznych urządzenia.

Informacja tak ważna jak moc urządzenia, zasięg czy hałas nagrzewnic wodnych są dla potencjalnego klienta kluczowe do prawidłowego i świadomego doboru urządzeń.

Niestety w dzisiejszym szumie komunikacyjnym bardzo trudno odnaleźć rzetelne informacje o produktach. W dokumentacjach techniczno-rozruchowych różnych producentów z tej samej branży odnajdziemy bardzo odmienne dane i trudno je ze sobą jednoznacznie porównać przy wyborze najkorzystniejszej oferty.

Standaryzacja i certyfikacja w niektórych branżach wykluczyły ten problem, jednak w niektórych branżach wciąż nie widać takich rozwiązań.

Nowy standard - etykiety produktowe FLOWAIR wychodzi naprzeciw tym potrzebom, dlatego wprowadza nowy standard w branży i jako pierwszy na rynku wprowadza etykiety produkto-

6

we do nagrzewnic wodnych LEO. Co więcej - jako członek europejskiego stowarzyszenia EUROVENT - proponuje stworzenie grupy roboczej i zaprasza do niej pozostałych producentów nagrzewnic celem opracowania i wdrożenia klarownych wytycznych w zakresie informowania o parametrach wodnych nagrzewnic powietrza. Za podjęciem wskazanej inicjatywy przemawia przede wszystkim dobro klienta.

Jakość informacji Obecnie klienci chcący zakupić wodną nagrzewnicę powietrza nie są w stanie szybko i jednoznacznie porównać podstawowych parametrów technicznych. Wynika to m.in. z tego, że producenci podają moc grzewczą, zasięg strumienia powietrza czy hałas dla różnych warunków brzegowych. Bardzo często wybierają te warunki brzegowe, które umożliwią im przekazanie parametrów lepszych niż w rzeczywistości. Jedno-

cześnie częstokroć nie przekazują kompletnych danych, pomijając np. zasięg strumienia nieizotermicznego. W tej sytuacji ujednolicenie sposobu podawania parametrów wodnych nagrzewnic powietrza umożliwi klientom łatwe, szybkie i - co najważniejsze - obiektywne porównanie urządzeń różnych producentów, a co za tym idzie - wybór produktu spełniającego ich oczekiwania.

Poza tym wprowadzenie takiej jednolitej praktyki „zmusi” producentów do podawania rzetelnych danych w taki sposób, by były one czytelne dla klientów.

Etykieta to gwarancja Etykieta na produktach jest gwarancją dla wszystkich osób zaangażowanych w inwestycję budowlaną, gdyż wiarygodne dane techniczne eliminują ryzyko inwestycyjne. Klient ma pewność, że produkt został przebadany, a parametry urządzenia są zgodne z opisem. Nagrzewnice wodne LEO zostały przebadane przez niezależne, międzynarodowe, akredytowane laboratorium badawcze, a wyniki tych badań jednoznacznie potwierdzają parametry techniczne urządzeń. Etykieta przedstawia rzeczywiste parametry urządzenia - jego rzeczywistą Pytanie do...

Jakie informacje znajdują się na etykiecie jakości? www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

5 (237), maj 2018

moc, zasięg strumienia powietrza, hałas. Parametry te zostały określone przy realnych warunkach brzegowych, jakie występują w większości obiektów.

Standaryzacja Etykieta jest jednak ułatwieniem nie tylko dla klienta, ale również dla producenta. Daje ona możliwość pewnego rodzaju standaryzacji danych. Producent ma jasną informację, jak badać urządzenie, jak przedstawiać dane, a dodatkowo wzmacnia uczciwą konkurencję.

Nowy typoszereg Etykiety na urządzeniach to jednak nie koniec zmian. FLOWAIR wprowadza właśnie na rynek nowy typoszereg nagrzewnic wodnych LEO. Pomysł narodził się na skutek zgłaszanych potrzeb klientów i tak naprawdę to oni są autorami nowego typoszeregu. Od dłuższego już czasu analizowano duże projekty budowlane, które wspólnie z klientami były przygotowywane w Dziale Wsparcia Projektowego. Zebrane dane z rynku oraz nowe rozporzą-

Fot. Badanie mocy grzewczej. dzenia ErP pozwoliły jeszcze lepiej dostosować urządzenia do potrzeb rynku.

Sama bryła urządzenia nie zmienia się, natomiast nagrzewnice otrzymały nowy wentylator, aby móc zoptymalizować wydajność na jego biegach.

Zwiększony został typoszereg nagrzewnic i warianty obudów. Teraz do wyboru są 3 wielkości, 8 mocy grzewczych i aż 3 warianty obudowy.

Zwiększona liczba urządzeń o zróżnicowanej mocy grzewczej, wydajności czy zasięgu pozwala na jeszcze lepsze dopasowanie urządzenia do wymogów danego budynku, a etykieta jakości ułatwi klientowi podjęcie decyzji i potwierdzi parametry urządzenia.

Fot. Badanie wydajności nagrzewnicy.

Akredytowane laboratorium badawcze Wybrane przez FLOWAIR laboratorium badawcze to międzynarodowa firma dbająca o wysoki standard badan.

Wyniki badan są cenione przez producentów na całym świecie. Badania zostały wykonane w oparciu o normy europejskie, standardy międzynarodowe, jak również przepisy obowiązujące w Polsce. Raporty wydawane przez laboratorium stanowiły podstawę do przygotowania etykiety jakościowej.

Systemowe rozwiązanie FLOWAIR przywiązuje bardzo dużą wagę do kompleksowych rozwiązań tak bardzo oczekiwanych przez dzisiejsze rosnące wymagania rynku. Zwiększona funkcjonalność urządzeń i przede wszystkich ich kompatybilna praca to podstawowe zalety oferty FLOWAIR. Dzięki SYSTEMOWI FLOWAIR - inteligentnemu rozwiązaniu - jesteśmy w stanie zintegrować pracę urządzeń za pomocą tylko jednego sterownika. Sterownik T-box posiada szereg funkcji niezbędnych do efektywnego zarządzania pracą systemu grzewczo-wentylacyjnego, które do tej pory były zarezerwowane dla rozbudowanego systemu zarządzania budynkiem BMS. SYSTEM FLOWAIR pozwala na współdziałanie urządzeń w celu zapewnienia lepszego komfortu cieplnego oraz energooszczędności. Np. dzięki współpracy nagrzewnic z destratyfikatorami możliwe jest efektywne wykorzystanie ciepła z górnych stref pomieszczenia przy jednoczesnym oszczędzeniu energii cieplnej dostarczanej przez nagrzewnice.

Grzegorz Perestaj

Fot. Etykieta jakości. www.instalator.pl

Fot. na str. poprzedniej: Nagrzewnica wodna LEO z etykietą jakości.

7

miesięcznik informacyjno-techniczny

5 (237), maj 2018

Dziś na ringu „MI”: komfort jakości powietrza w budynkach centrala wentylacyjna, odzysk ciepła, wentylacja

Bosch Firma Robert Bosch wprowadziła do swojej oferty rekuperatory Bosch Vent 5000 C, które cechują się wysoką skutecznością odzysku ciepła - do 90% według normy PN-EN 13141-7.

Przepisy dotyczące zużycia energii w nowych budynkach są coraz bardziej restrykcyjne. Aby je spełnić obiekty muszą być coraz lepiej izolowane. Ale sama izolacja nie wystarczy. Spełnienie przepisów będzie możliwe po zastosowaniu odpowiednich źródeł ciepła, np. pomp ciepła lub wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Dodatkowo poprawianie szczelności budynku powoduje, że coraz częściej pojawiają się problemy z wentylacją, a raczej jej brakiem. W związku z tym firma Robert Bosch wprowadziła do swojej oferty rekuperatory Bosch Vent 5000 C, które cechują się wysoką skutecznością odzysku ciepła - do 90% według normy PN-EN 13141-7.

Oznacza to, że wykorzystując to urządzenie, możemy zaoszczędzić większość energii, która przy normalnej wentylacji grawitacyjnej jest bezpowrotnie tracona, a każde świeże powietrze, które szczelinami dostaje się do budynku, musi być ponownie podgrzane, co oznacza określony nakład kosztów. W typoszeregu urządzeń Bosch Vent 5000 C są 3 urządzenia HR 140/230/350 W. Odzysk ciepła w urządzeniu zachodzi w aluminiowym wymienniku krzyżowo-przeciwprądowym o dużej powierzchni wymiany ciepła. Warto zawsze zwracać uwagę, na gabaryty wymiennika, ponieważ im większy wymiennik, tym efektywniejszy odzysk ciepła. Mały wymiennik nigdy nie odzyska tyle ciepła, co większy. Jego Pytanie do...

Czym powinien się cechować dobry system wentylacji z odzyskiem ciepła?

8

wykonanie z aluminium zabezpiecza go przed degradacją oraz jest łatwy do utrzymania w czystości.

Wymiennik zainstalowany jest w obudowie wykonanej ze spienionego polistyrenu, która tworzy całkowitą bryłę. Jego gabaryty są przez to nieco większe, ale nie pojawiają się mostki cieplne, a zatem na powierzchni obudowy nie dochodzi do niekontrolowanego wykraplania się wody z powietrza. Powietrze przetłaczane jest przez dwa energooszczędne wentylatory, których prędkość można stopniować w zakresie od 1 do 4 stopni. Rekuperator ma wbudowany dogrzewacz elektryczny o modulowanej mocy, którego zadaniem jest zabezpieczyć wymiennik ciepła przez zamarznięciem, kiedy temperatura na zewnątrz budynku spada poniżej 0°C. W okresie letnim rekuperator wykorzystuje wbudowany by-pass (obejście) wymiennika ciepła, który przełączany jest automatycznie, kiedy temperatura powietrza wywiewanego jest wyższa niż nawiewanego. Gdyby rekuperator nie był wyposażony w by-pass, chłodniejsze powietrze spoza budynku byłoby podgrzewane w wymienniku. Utracony byłby efekt „chłodzenia”, tak bardzo pożądany latem.

Sterowanie Sterowanie urządzeniem może odbywać się na 3 sposoby:

l Pierwszy z nich odbywa się poprzez

standardowo wbudowany w każdy rekuperator regulator podstawowy pozwalający na pracę automatyczną według 1 programu czasowego lub pracę manualną, gdzie użytkownik sam programuje prędkość pracy wentylatora. Funkcja „kominek” pomaga rozpalić w palenisku (zwiększona zostaje ilość powietrza nawiewanego, a zredukowana ilość powietrza wywiewanego przez 7 minut). W trybie „Lato” zatrzymany zostaje wentylator nawiewny, a pracuje tylko wywiewny, odprowadzając zużyte powietrze. l Drugi sposób sterowania to pilot bezprzewodowy. Pilot wyposażony jest w duży czytelny wyświetlacz LCD, na ekranie którego można odczytać bieżące temperatury powietrza, jak i temperaturę pomieszczenia, w którym znajduje się pilot, stopień pracy wentylatora oraz bieżący czas.

Oprócz funkcji oferowanych przez regulator podstawowy wbudowany w urządzenie dostępnych jest 10 programów czasowych, podczas których rekuperator zmienia prędkość pracy wentylatorów w zależności od ustawień w harmonogramie. Przykładowo - kiedy nikt nie jest obecny w budynku, prędkość wentylatorów zostaje zredukowana.

Oprócz programów czasowych, po zainstalowaniu dodatkowych czujników lub jednego z nich, np. dwutlenku węgla, wilgotności powietrza, VOC, Vent 5000 C, może samodzielnie regulować prędkość wentylatorów w zależności od poziomu zanieczyszczeń pojawiających się w powietrzu. Poziom zanieczyszczeń powietrza jest również do odczytania na pilocie. l Ostatnią możliwością regulacji jest sterowanie poprzez program komputerowy Configuration Tool, który jest www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

bezpłatnie dostępny do pobrania na stronie internetowej firmy. Program, oprócz opcji dostępnych za pomocą pilota, pozwala na stworzenie własnego, indywidualnego programu czasowego pracy rekuperatora oraz rejestruje temperatury powietrza podczas pracy w postaci graficznej, daje dostęp do historii usterek oraz umożliwia zmiany bardziej zaawansowanych ustawień.

Udogodnienia dla użytkownika Jakie udogodnienia oferuje dla użytkownika Bosch Vent 5000 C? Urządzenie nie wymaga ciągłej obsługi ze strony użytkownika. Jedyne, co musi być sprawdzane okresowo, to czystość filtrów. W przypadku urządzenia Bosch jest to bardzo łatwe. Niepotrzebne są do tego żadne narzędzia i nie trzeba niczego demontować. Zdejmując uszczelki od filtrów, do których dostęp znajduje się na frotowej obudowie, można wyjąć filtr i sprawdzić jego zanieczyszczenie. Standardowo urządzenie dostarczane jest z filtrami klasy G4. Jednak istnieje również możliwość zmiany filtrów na klasę F7, które charakteryzują się podwyższonym stopniem dokładności filtracji.

Dodatkowo każdy rodzaj sterowania rekuperatora ma funkcję przypominania o konieczności skontrolowania czystości filtra, dzięki czemu użytkownik nie musi sam o tym pamiętać.

Marka Bosch pomyślała również o udogodnieniach dla instalatora. Króćce przyłączeniowe kanałów powietrznych „wychodzą” w górę. Jednak ze względu na prowa-

5 (237), maj 2018

dzenie kanałów w budynku nie zawsze możliwe jest podejście z nimi do urządzenia od strony, od której byłoby to wygodne. Rekuperator Bosch Vent 5000 C ma jednak możliwość przezbrojenia urządzenia na miejscu instalacji w ciągu kilku minut i zmianę króćców nawiewnych na wywiewne i odwrotnie.

System kanałów powietrznych Oprócz samego urządzenia Bosch Vent 5000 C - Bosch wprowadził do oferty system kanałów powietrznych do rozprowadzenia powietrza w budynku.

System składa się z: kanałów głównych wykonanych z materiału EPP o rozmiarach Ø125 lub Ø160 mm, który stanowi jednocześnie materiał izolacyjny; skrzynek dystrybucyjnych o różnych wielkościach z tworzywa sztucznego; okrągłych i płaskich kanałów powietrznych z tworzywa sztucznego.

Kanały płaskie charakteryzują się niską wysokością 50 mm, dzięki czemu można je prowadzić w podłogach, oraz dużą możliwością transportu powietrza, co ogranicza ich ilość. Kanały okrągłe z tworzywa o rozmiarze Ø75 mm można zaginać w dowolnym kierunku.

Oba systemy rozprowadzenia powietrza są wykonane z materiałów antystatycznych i antyalergicznych. Skrzynki rozdzielcze powietrza pasują do obydwu rodzajów kanałów. Cały system łączy się na tzw. „klik”, czyli po włożeniu jednego elementu w drugi słychać cha-

rakterystyczne zatrzaśnięcie. Nie wymaga on żadnego smarowania albo dodatkowych uszczelek. Liczba elementów jest ograniczona, dzięki czemu system jest prosty i nie wymaga zatowarowania w dużą ilość różnych kształtek. Bosch planuje również wprowadzenie do swojej oferty bezpłatnego programu doborowego, który oprócz doboru urządzenia wentylacyjnego będzie również obliczał przepływy w kanałach powietrznych, nastawy kryz, a także zajmie się przygotowaniem zestawienia materiałów oraz ofertą cenową dla całego systemu. Nieprawidłowy dobór urządzenia skutkuje przewymiarowaniem centrali wentylacyjnej, czyli wyższymi kosztami inwestycyjnymi.

Podsumowanie Trzeba pamiętać, że wentylacja z odzyskiem ciepła ma przynieść nie tylko wymierne korzyści materialne związane z oszczędnością energii, ale również albo przede wszystkim - ma zapewnić prawidłową wentylację, czyli dostarczać świeże i czyste powietrze. W ten sposób można zapobiec schorzeniom dróg oddechowych i różnego rodzaju chorobom alergicznym. Bosch będzie w przyszłości rozwijać paletę urządzeń do kontrolowanej wentylacji, aby zapewnić swoim klientom najwyższe standardy bytowe w budynkach.

Grzegorz Łukasik

Wyniki internetowej sondy: marzec (głosowanie na najpopularniejszy wśród internautów tekst ringowy zamieszczony w „Magazynie Instalatora“ 3/2018 - decyduje liczba odsłon artykułu na www.instalator.pl) Jeśli nie walczysz sam na ringu, pomóż zwyciężyć innym. Wejdź na www.instalator.pl www.instalator.pl

9

miesięcznik informacyjno-techniczny

5 (237), maj 2018

Ring „MI”: komfort ciepła i powietrza w budynku ogrzewanie, c.w.u., chłodzenie, pompa ciepła

FERVOR Home Comfort Pompy ciepła powietrze-woda PLUS 14T marki FERVOR Home Comfort to podwyższona efektywność instalacji z pompą ciepła w polskich warunkach klimatycznych.

Pompa ciepła powietrze-woda wykorzystuje darmową energię znajdującą się w powietrzu celem ogrzewania i chłodzenia budynków oraz przygotowania c.w.u. To najpopularniejszy rodzaj pomp ciepła. Potwierdzeniem tej tezy mogą być dane zawarte w raporcie rynkowym PORT PC, który został opublikowany na kongresie tej organizacji w październiku 2017.

Marka FERVOR Home Comfort od lat ma w swojej ofercie pompy ciepła powietrze-woda. Szczególną uwagę przykładamy do tego, aby urządzenia były przystosowane do pracy w polskich warunkach klimatycznych.

W 2018 roku postanowiliśmy wprowadzić nowe urządzenie wyposażone w nowoczesne rozwiązania techniczne, które przekładają się na jeszcze wyższą sprawność i niższe koszty eksploatacji przy niewysokiej cenie produktu. Pompa ciepła powietrze-woda PLUS 14T to urządzenie inwerterowe (płynnie modulowana moc grzania/chłodzenia) idealnie nadające się do nowo budowanych budynków mieszkalnych wyposażonych w instalację podłogową lub/i klimakonwektory.

FERVOR-HC PLUS 14T występuje w wersji monoblock, co jest ważne szczególnie dla instalatorów, którzy nie są chłodnikami, ponieważ jest to urządzenie hermetycznie zamknięte (hermetically sealed), a więc jego montaż ogranicza się do podłączenia hydraulicznego i elektrycznego. 3-fazowe zasilanie pozwala na zainstalowanie tej pompy ciepła w większości budynków (instalacja na maksymalne natężenie prądu 16A). Maksymalna temperatura zasilania instalacji to 60°C, a przy temperaturze zewnętrznej -20° pom-

10

pa ciepła PLUS 14T bez problemu osiąga temperaturę zasilania 45°C, czego nie „potrafią” standardowe pompy ciepła LT (low temperature). W komplecie (w cenie) z pompą ciepła jest dostarczany bardzo czytelny w obsłudze regulator do montażu wewnątrz budynku, który pełni również funkcję termostatu pokojowego. Regulator ten posiada też możliwość sterowania załączaniem ewentualnego źródła biwalentnego, funkcję szybkiego przygotowania ciepłej wody użytkowej i tryb tzw. cichej pracy pompy ciepła. Ważnym argumentem przemawiającym za zastosowaniem pompy ciepła PLUS 14T jest to, że potrzebuje ona tylko 50 l zładu w obiegu grzania/chłodzenia, a zasobnik c.w.u. może mieć tylko 1,7 m² powierzchni wymiany wężownicy, co skutkuje tym, że koszty całkowite wykonania instalacji są bardzo niskie.

Oprócz ogrzewania czy przygotowania c.w.u. coraz częściej występuje potrzeba chłodzenia domów. Dobrym i komfortowym rozwiązaniem tego problemu jest wykonanie dwururowej instalacji grzewczo-chłodząPytanie do...

Jaką temperaturę zasilania instalacji przy temperaturze powietrza zewnętrznego -12°C osiąga pompa ciepła FERVOR-HC PLUS 14T?

cej, w której zimą płynie ciepło, a latem chłód. Takie rozwiązanie pozwala zaoszczędzić na kosztach inwestycyjnych, ponieważ nie musimy prowadzić osobno dwóch instalacji, a pompa ciepła FERVOR-HC PLUS 14T jest idealnym źródłem ciepła i chłodu dla takiego rozwiązania. Odbiornikiem chłodu może być instalacja podłogowa - chłodzenie pasywne lub klima-konwektory - chłodzenie aktywne. Musimy tylko pamiętać o tym, że wszystkie rury tranzytowe, jak również rozdzielacze, powinny być odpowiednio zaizolowane, aby uniknąć skraplania się wody na ich powierzchniach spowodowanego dużą różnicą temperatur. Bardzo dobrym i - moim zdaniem - jeszcze niedocenianym w Polsce odbiornikiem ciepła i chłodu jest właśnie klimakonwektor, który oprócz tego, że chłodzi i grzeje, to w trybie grzania pracuje na niskiej temperaturze zasilania, co oznacza, że jest to ogrzewanie oszczędne.

Pompa ciepła PLUS 14T to europejskie urządzenie w klasie A++ (168%), które idealnie wpisuje się w coś, co nazywamy dobrymi praktykami w nowoczesnym budownictwie. Potrafi oszczędnie i komfortowo ogrzewać/chłodzić domy i przygotowywać c.w.u. Jest także urządzeniem, które nie powoduje niskiej emisji zanieczyszczeń, co w dzisiejszych czasach jest bardzo ważne.

Czynniki takie jak ekonomia, komfort i coraz większa świadomość ekologiczna powodują, że inwestorzy budujący czy modernizujący swoje domy coraz częściej wybierają pompy ciepła FERVOR-HC PLUS 14T. Rafał Przybyłowicz www.instalator.pl

DESIGN KOMFORT OSZCZĘDNOŚĆ WODY

DESIGN CONFORT BIEN-ÊTRE

DELABIE proponuje kompletną gamę produktów o czystym i ponadczasowym designie, która jest idealnie przystosowana do każdego rodzaju budynku i instalacji.

Armatura do budynków użyteczności publicznej Urządzenia sanitarne ze stali nierdzewnej TEMPOFLUX 2 Zawór czasowy do spłukiwania bezpośredniego

S21 S WC wiszące Inox

Dostępność i akcesoria dla zapewnienia higieny

Więcej informacji na stronie delabie.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

5 (237), maj 2018

Ring „MI”: komfort cieplny w budynkach komfort cieplny, czyste powietrze, klimatyzator

LG Electronics W kwestii jakości powietrza wewnętrznego wiele mówi się na temat komfortu cieplnego, lecz równie ważny dla komfortu pracy lub życia jest komfort akustyczny oraz wilgotność i czystość powietrza, która stała się ważnym tematem w kwestii smogu.

Czystość powietrza nie jest tylko problemem okresu zimowego, lecz elementem życia codziennego, który ma znaczący wpływ na nasze samopoczucie i zdrowie, z czego najlepiej zdają sobie sprawę alergicy i astmatycy.

Fundacja Allergy UK współpracująca z LG Electronics określa skalę problemu alergii, informując, że ponad 150 milionów Europejczyków cierpi na różnego rodzaju przewlekłe alergie, oraz szacuje, że do 2025 roku cierpieć na nie będzie ponad połowa populacji w Europie.

Niezdrowe środowisko w pomieszczeniach może mieć znaczący wpływ na zdrowie osób spędzających czas w domu, w placówkach edukacyjnych lub w pracy. Występowanie jednego lub więcej stanów alergicznych, takich jak astma alergiczna, katar sienny lub egzema, może być wywołane przez alergeny powietrznopochodne (alergeny we wdychanym powietrzu) pochodzące ze środowiska wewnętrznego lub zewnętrznego. Dla osób cierpiących na wymienione schorzenia narażenie na alergeny (sezonowe lub całoroczne) znajdujące się w powietrzu może zaostrzać te stany oraz powodować objawy alergiczne (kaszel, katar, łzawienie).

Unikanie alergenów jest kluczowe w zapobieganiu powstawania stanów alergicznych, ale całkowite uniknięcie alergenów powietrznych nie zawsze jest możliwe. Zmniejszenie ilości alergenu w środowisku może być tu pomocne. Holly Shaw, ekspert Allergy UK będącej wiodącą brytyjską organizacją charytatywną zajmującą się udziePytanie do...

W jaki sposób można monitorować czystość powietrza?

12

laniem wsparcia, porad i informacji osobom cierpiącym na choroby alergiczne, podaje kilka pomocnych wskazówek, jak zmniejszyć ilość alergenów powietrznych w pomieszczeniach: l nie zagracaj powierzchni i ogranicz miękkie wyposażenie wnętrz do minimum, l wyczyść twarde powierzchnie i regularnie je odkurzaj, aby zmniejszyć poziom alergenów, l trzymaj zwierzęta na zewnątrz, jeśli to możliwe, lub przynajmniej z dala od powszechnie używanych pomieszczeń w domu (sypialnie i pokoje dzienne), l usuń widoczną pleśń za pomocą środka do czyszczenia pleśni lub wybielacza,

zapewnieniu komfortu klientom w każdym aspekcie środowiska wewnętrznego, również czystości i jakości powietrza. Szeroka gama urządzeń stworzonych zgodnie z potrzebami klientów pozwala na wybór rozwiązania zgodnego z naszymi oczekiwaniami. Wysokie standardy higieniczne urządzeń zostały potwierdzone atestem Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego - Państwowego Zakładu Higieny. Sprawdźmy zatem, w jakim stopniu poszczególne produkty klimatyzacyjne wpływają na komfort użytkownika, a w szczególności na czystość powietrza.

Klimatyzatory Klimatyzatory zapewniają maksymalny komfort cieplny w połączeniu z utrzymaniem czystości powietrza. Dzięki wysokiej efektywności stanowią niskoemisyjne źródło chłodu i ciepła, a

Rys. 1. Skuteczność jonizatora zastosowanego w klimatyzatorach LG Electronics. l

zapewnij odpowiednią wentylację pomieszczeń. l usuń rośliny doniczkowe w pomieszczeniach, ponieważ mogą one powodować powstawanie pleśni.

Na jakość powietrza w pomieszczeniu mogą mieć wpływ różne czynniki, w tym słaba wentylacja, narażenie na czynniki drażniące, chemikalia oraz źródła ciepła i chłodu. Produkty klimatyzacyjne i wentylacyjne LG Electronics zaprojektowano z myślą o

także nie powodują emisji zanieczyszczeń do pomieszczenia, w którym pracują. Pracując, wymuszają cyrkulację powietrza w pomieszczeniu, zapobiegając jego stagnacji, co sprzyja rozwojowi pleśni. Powietrze, przepływając przez klimatyzator, poddawane jest procesom oczyszczania na filtrze wstępnym zatrzymującym drobiny kurzu i pyłu o średnicy do 10 µm, a także jonizatorze Plasmaster Ionizer Plus, który eliminuje szkodliwe substancje (np. bakterie) i www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

zapachy. Wysoka skuteczność jonizatora pozwala na skuteczną sterylizację i dezodoryzację powietrza (rys. 1). Jonizator jest na tyle skuteczny, że jego technologia została wykorzystana w oczyszczaczu powietrza.

Po zakończeniu pracy w trybie chłodzenia na wymienniku pozostaje wilgoć, która może przyczyniać się do tworzenia pleśni, co skutkuje nieprzyjemnym zapachem wydobywającym się z urządzenia. W produktach LG zastosowano tryb automatycznego oczyszczania, który po wyłączeniu klimatyzatora osusza wymiennik, zapobiegając rozwojowi pleśni w urządzeniu i dbając o wysoką czystość powietrza w pomieszczeniu.

Rekuperatory Pozwalają na dostarczenie i filtrację świeżego powietrza zewnętrznego do pomieszczeń i redukcję kosztów eksploatacji budynku dzięki odzyskowi ciepła z powietrza usuwanego z pomieszczeń.

W celu odzysku ciepła zastosowano wymiennik krzyżowy, który zapobiega mieszaniu się powietrza nawiewanego i

5 (237), maj 2018

średnicy 0,4 µm. Wysoką jakość powietrza w pomieszczeniu możemy zapewnić, wyposażając urządzenie w czujnik stężenia dwutlenku węgla. Na podstawie stężenia dwutlenku węgla rekuperator będzie zwiększał lub zmniejszał liczbę wymian powietrza w pomieszczeniach celem utrzymania komfortowych warunków. Efekt można porównać do otwierania okna w celu przewietrzenia pomieszczenia, jednak z tą różnicą, że powietrze napływające do pomieszczenia jest cały czas filtrowane w rekuperatorze (rys. 2). W ofercie LG Electronics dostępny jest również rekuperator w wymiennikiem freonowym pozwalającym na ogrzewanie lub chłodzenie powietrza nawiewanego. Dzięki takiemu rozwiązaniu możemy w pełni kontrolować zarówno komfort cieplny, jak i czystość oraz świeżość powietrza wewnętrznego.

Oczyszczacz powietrza Oczyszczacze powietrza to urządzenia dedykowane do uzyskania i utrzymywania wysokiej czystości powietrza w pomieszczeniach. LG Elec-

dają możliwość prezentacji stężenia pyłu PM1.0, PM2.5 lub PM10 na wyświetlaczu urządzenia, a dodatkowo kolor podświetlenia urządzenia zmienia się względem aktualnej czystości powietrza. Sam proces oczyszczania powietrza składa się z 6 etapów, pozwalając na usunięcie najdrobniejszych cząstek pyłu, alergenów i przykrych zapachów. Urządzenia charakteryzują się innowacyjnym sposobem dystrybucji powietrza, który można elastycznie dostosować do wymagań danego pomieszczenia. Układ przepływu 360° pozwala na efektywną cyrkulację powietrza zarówno w pionie, jak i w poziomie. Dodatkowo zastosowanie ruchomego panelu (boostera) zmieniającego kierunek nawiewu w poziomie wymusza cyrkulację powietrza w całym pomieszczeniu (rys. 3). Sterowanie urządzeniem rozwiązano w sposób nowatorski i elastyczny. Oczyszczaczem można sterować za pomocą panelu na urządzeniu, pilota lub aplikacji na telefon Smart ThinQ, co oznacza, że użytkownik ma kontrolę nad czystością powietrza w każdej chwili. Skuteczność oczyszczacza LG Electronics została potwierdzona przez Fundację Allergy UK.

Środowisko wewnętrzne

Rys. 2. Kontrola stężenia dwutlenku węgla w pomieszczeniu przy zastosowaniu rekuperatora. wywiewnego, przez co zanieczyszczenia usuwane z pomieszczenia nie są przekazywane do strumienia powietrza nawiewanego. Sam wymiennik pozwala na transfer ciepła i wilgoci, jednak selektywna przepuszczalność nie pozwala na transfer zanieczyszczeń. Dbając o czystość powietrza w rekuperatorze, istnieje możliwość zamontowania filtrów dokładnych klasy F7 zgodnie z normą EN 779:2012, co odpowiada do 90% średniej skuteczności filtracji pyłu o www.instalator.pl

tronics, projektując urządzenie, miało na celu stworzenie rozwiązania, które nie tylko szybko i skutecznie usunie zanieczyszczenia, zapachy i alergeny z powietrza, ale będzie również w sposób inteligentny informować użytkownika o aktualnej czystości powietrza. Właśnie dlatego w znacznym stopniu skupiliśmy się na sposobie filtracji i dystrybucji powietrza oraz sposobie monitorowania i sterowania jakością powietrza. Oczyszczacze powietrza LG

Współcześni Europejczycy spędzają ok. 90% swojego życia wewnątrz pomieszczeń, dlatego kwestia jakości powietrza wewnętrznego (IAQ) jest kluczowa dla naszego zdrowia i samopoczucia. Wybierając urządzenie zapewniające komfort w pomieszczeniu, warto rozpatrzyć wszystkie aspekty jakości powietrza wewnętrznego (IAQ). Nowoczesne budownictwo wymaga nie tylko stworzenia wysokiej jakości powietrza wewnętrznego (IAQ), ale również rozwiązań redukujących zużycie energii, zwiększających możliwości sterowania systemami klimatyzacji i oświetlenia lub dostosowujących się do aranżacji pomieszczeń. Wszystkie te elementy składają się na jakość środowiska wewnętrznego (IEQ). LG Electronics, dostarczając urządzenia pozwalające na stworzenie wysokiej jakości środowiska wewnętrznego (IEQ), daje możliwość zwiększenia komfortu życia.

Artur Radomski

13

miesięcznik informacyjno-techniczny

5 (237), maj 2018

Ring „MI”: komfort ciepła i powietrza w budynku centrale grzewcze, pompa ciepła, powietrze-woda

STIEBEL ELTRON Nasze pomysły przekształcamy w innowacje. Jako firma o dużym potencjale inżynierskim jesteśmy ukierunkowani na optymalne rozwiązania techniczne. Doskonałe produkty łączymy w przełomowe rozwiązania systemowe, ponieważ chcemy aktywnie uczestniczyć w kształtowaniu przyszłości technik energii odnawialnej.

Rozwój wydajnych urządzeń elektrycznych produkowanych przez STIEBEL ELTRON trwa nieprzerwanie od 1924 roku. W naszej działalności możemy polegać na wiedzy ponad 3000 osób zatrudnionych we wszystkich działach, od konstrukcji po produkcję produktu. Wynikiem ich pracy jest asortyment zawierający ponad 2000 produktów w dziedzinach: energii odnawialnych, wody użytkowej, klimatyzacji i ogrzewania pomieszczeń.

Dzięki dostępnym dzisiaj możliwościom komunikacyjnym i informatycznym jesteśmy w stanie zaoferować ponad 30 000 systemowych rozwiązań, które pomogą przygotować każdy dom na wymagania przyszłości. Od wielu lat produkty STIEBEL ELTRON wyróżniają się dużą niezawodnością, wysoką jakością i długą żywotnością.

wuje spadek: są zbyt szkodliwe dla klimatu i coraz mniej dostępne. Alternatywą są źródła energii elektrycznej ze słońca, wiatru i wody, które sprawiają, że prąd elektryczny pozostaje najbardziej przyszłościowym nośnikiem energii. Logiczne są więc dzia-

Pod prąd...

Czas wielkich gigantów energetycznych się kończy. Zdecentralizowane zaopatrzenie w energię i źródła odnawialne stanie się normą przyszłego zaopatrzenia w energię. Coraz większa część ludzkości widzi korzyści płynące z korzystania z indywidualnie generowanej energii odnawialnej.

Niezależność od paliw kopalnych jest celem transformacji energetycznej. Rynek paliw kopalnych odnotoPytanie do...

Jakie korzyści dla instalatora niesie wykorzystanie centrali grzewczej z pompą ciepła?

14

łania, aby największego „konsumenta energii” w gospodarskie domowym - system grzewczy - przystosować do zużywania energii elektrycznej. Prawie 90% energii zużywanej w budynku mieszkalnym służy do ogrzewania i pozyskania ciepłej wody.

Transformacja energetyczna budynków z nośników tradycyjnych do odnawialnych ma więc sens i przyszłość.

Wszystko w jednym Wszystko, czego potrzebuje dom, to... wielofunkcyjna centrala grzewcza LWZ. Ogrzewanie, podgrzewanie

ciepłej wody użytkowej, wentylacja oraz chłodzenie to procesy, które bezpośrednio przekładają się na komfort pobytu w domu. Aby te wszystkie procesy były realizowane, potrzebujemy wielu urządzeń, a te z kolei potrzebują odpowiedniej przestrzeni montażowej i zabierają sporo miejsca. Dodatkowo urządzenia te muszą ze sobą odpowiednio współpracować, aby uzyskać oczekiwany efekt, a regulacja i obsługa takich systemów jest skomplikowana, ponieważ każde urządzenie ma swój osobny regulator. Nie dość, że trzeba nauczyć się obsługi kilku regulatorów, to jeszcze trzeba kontrolować parametry każdego z nich. Atrakcyjnym rozwiązaniem tych problemów są kompaktowe, wielofunkcyjne centrale grzewcze LWZ z pompą ciepła powietrze-woda 4 w 1. W jednym urządzeniu otrzymujemy wszystkie niezbędne elementy potrzebne do uzyskania najwyższego komfortu pobytu w domu inwestora. Wszystko obsługujemy z jednego nowoczesnego regulatora, a ten nadzoruje pracę wszystkich elementów centrali grzewczo-wentylacyjnej. Prosta instalacja, oszczędność czasu na montaż, kompatybilność z akcesoriami dostępnymi na rynku, niski sumaryczny koszt inwestycji w porównaniu z kosztami zakupu i montażu pojedynczych urządzeń to tylko jedne z atutów tych urządzeń 4 w 1.

Centrale LWZ oferują aż cztery główne funkcje w jednym urządzeniu. Tak wysoki poziom integracji jest zupełnie wyjątkowy. LWZ zapewnia przez cały rok świetny komfort mieszkalny przy jednoczesnym bardzo małym zapotrzebowaniu na miejsce. A wszystko przy pierwszorzędnej sprawności. l Centralne ogrzewanie Zintegrowana pompa ciepła powietrze-woda czerpie ciepło do ogrzewania z powietrza otaczającewww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

go, osiągając wysoką sprawność, nawet przy niskich temperaturach. l Wentylacja Nowoczesny system wentylacji z rekuperacją ciepła odzyskuje aż do 90 % ciepła z powietrza zużytego i poprzez krzyżowo-przeciwprądowy wymiennik przekazuje do powietrza zewnętrznego. Tym samym zostaje nam nawiewane ciepłe świeże powietrze. l Ogrzewanie wody Część ciepła, która jest pobierana z powietrza zewnętrznego, służy do ogrzewania wody. Zintegrowany 232 l zbiornik z doskonalą izolacją termiczną zapewnia niskie straty ciepła i wysoki poziom komfortu. l Chłodzenie Przez odwrócenie obiegu chłodniczego modele LWZ 504 i LWZ 404 SOL umożliwiają aktywne chłodzenie budynku w lecie.

Właściwa izolacja Kontrolowana wentylacja to zdrowy klimat. Coraz chętniej właściciele budynków inwestują w dobrą izolację po to, aby oszczędzać na kosztach energii bez obniżania komfortu mieszkalnego. Dzięki bardzo dobrej izolacji straty ciepła oraz zapotrzebowanie na energię grzewczą zostają zminimalizowane. Dobra izolacja, o dużej gęstości, utrudnia jednak naturalną wentylację pomieszczeń, co zwiększa ryzyko powstawania wilgoci.

Tak powstaje pożywka dla grzybów i pleśni, które oprócz złego wpływu na stan zdrowia mieszkańców powodują niszczenie elementów budynku. Tak więc między rozsądną ochroną termiczną a optymalną wentylacją budynku tworzy się konflikt interesów, który może być rozwiązany tylko poprzez zastosowanie inteligentnych systemów kontrolowanej wentylacji domowej.

W celu zapewnienia zdrowego klimatu w domu oraz aby spełnić aktualne wymagania domów niskoenergetycznych należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiednie zarządzanie systemem wentylacji w nowych budynkach. Wielofunkcyjne centrale grzewcze LWZ marki STIEBEL ELTRON zostały specjalnie w tym celu zaprojektowane.

Nowoczesne systemy wentylacyjne LWZ zapewniają sprawną i optymalną wymianę powietrza. Prawww.instalator.pl

5 (237), maj 2018

widłowa wentylacja pomieszczeń podnosi komfort pobytu w budynku (odpowiedni obieg i filtracja powietrza, usuwanie nieprzyjemnych zapachów i wilgoci) przy jednoczesnej redukcji kosztów ogrzewania dzięki rekuperacji. W pełni automatyczna wentylacja dostosowuje dopływ świeżego do aktualnej wilgotności i odzyskuje aż do 90% ciepła, które często podczas wietrzenia pomieszczeń tracimy bezpowrotnie.

Precyzyjna produkcja ciepła Podczas gdy konwencjonalne pompy ciepła funkcjonują tylko w dwóch trybach: pełna moc lub wyłączenie, centrala LWZ 504 z wbudowaną powietrzną pompą ciepła z technologią inwerterową płynnie dobiera moc grzewczą do aktualnego zapotrzebowania na ciepło. Można to porównać do jazdy samochodem - oprócz jazdy na pełnym gazie lub gwałtownego hamowania możemy również płynnie regulować jego prędkość. Podobnie w pompie ciepła: dzięki technologii inwerterowej urządzenie pracuje nie tylko spokojniej, ale też efektywniej wykorzystuje energię.

inteligentnemu wykorzystaniu zaawansowanej technologii inwerterowej.

LWZ 504 zajmuje powierzchnię nieco większą niż jeden metr kwadratowy. Pracuje niemal bezgłośnie, co jest efektem zastosowania technologii inwerterowej oraz najwyższej jakości izolacji dźwiękowej. Centrala LWZ 504 współpracuje z kolektorami słonecznymi oraz panelami fotowoltaicznymi. Taka kombinacja systemu zapewnia wieloletnią atrakcyjność systemu, w dużym stopniu uniezależnia od stale rosnących cen energii. Dzięki zaawansowanej technologii LWZ 504 ma bardzo wysoką klasę energetyczną (dla ogrzewania A++, a dla produkowania c.w. to profil XL i najwyższa klasa A).

LWZ 404 SOL LWZ 404 SOL jest doskonałym wyborem dla inwestorów, którzy nie chcą żadnych kompromisów w zakresie komfortu użytkowego, ale mogą zrezygnować z wydajnej technologii inwerterowej. Urządzenie również łączy funkcje centralnego ogrzewania, wentylacji, przygotowania ciepłej wody oraz chłodzenia w jednej kompaktowej obudowie. Wydajność może być szybko i skutecznie zwiększona dzięki współpracy centrali LWZ 404 SOL z kolektorami słonecznymi lub ogniwami fotowoltaicznymi. Każde z nich można łatwo zintegrować z systemem.

LWZ 304/404 Trend

Dzięki doskonałej izolacji akustycznej centrale LWZ 504 oraz LWZ 404 SOL to najcichsze urządzenia na rynku - 50 dB(A) według EN 12102.

Model inwerterowy LWZ 504 jest wręcz mistrzem w tej kategorii.

LWZ 504 LWZ 504 łączy w sobie cztery funkcje - ogrzewanie, wentylację, przygotowanie ciepłej wody użytkowej i chłodzenie - tak sprawnie, jak żaden inny model. Pasuje do domów o pow. uż. do 200 m2. Wyjątkowy sukces stał się możliwy dzięki

Centrale grzewcze serii LWZ 304/404 Trend spełniają trzy główne funkcje: centralnego ogrzewania, wentylacji oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej, zapewniając użytkownikom podstawowy standard w domu.

Przekonują ceną i sprawnością.

Seria central LWZ 304 i 404 Trend jest urzeczywistnieniem atrakcyjnych cenowo modeli wśród zintegrowanym systemów z oferty STIEBEL ELTRON. Wysokiej jakości komponenty w zwartej, kompaktowej obudowie w połączeniu z dobrą wydajnością tworzą świetne rozwiązanie dla każdego nowego budynku.

Jarosław Popadyk

15

miesięcznik informacyjno-techniczny

5 (237), maj 2018

Ring „MI”: komfort ciepła i jakości powietrza w budynku wentylacja, ogrzewanie, centrala rekuperacyjna

Wolf System wentylacji mechanicznej wyposażony w wysokiej klasy rekuperator, to idealne połączenie, żeby spełnić wymagania wydajnej, a jednocześnie ekonomicznej wentylacji. Dzięki centralom rekuperacyjnym CWL firmy Wolf Technika Grzewcza z powodzeniem można odzyskać ciepło, które w tradycyjnych budynkach z wentylacją grawitacyjną pozostaje niewykorzystane i wyrzucone kominem wentylacyjnym na zewnątrz.

Każdy budynek mieszkalny musi, zgodnie z przepisami prawa, posiadać wentylację. Jej zadanie to odpowiednia wymiana powietrza w pomieszczeniach, usunięcie nadmiaru dwutlenku węgla, utrzymanie odpowiedniego poziomu wilgotności.

Stosując tradycyjną wentylację grawitacyjną, której wydajność zależy od wielu czynników (np. prędkości i kierunku wiatru, różnicy temperatur itp.), nie mamy żadnego wpływu na jej działanie, np. na wywiew zimnego powietrza z kratki wentylacyjnej.

Wentylację zaburzają też nowoczesne, szczelne okna. Przy zbyt małej wentylacji zmniejsza się ilość tlenu w powietrzu, a rośnie ilość zanieczyszczeń: CO 2 , substancji wydzielających się z materiałów budowlanych, mebli i elementów wyposażenia wnętrz (kleje, impregnaty itp.). Skutkuje to zazwyczaj złym samopoczuciem domowników, wilgocią, a nawet pleśnią na powierzchni ścian. W efekcie w nowym domu panuje gorszy mikroklimat niż w starych budynkach z nieszczelną stolarką.

16

Czas na wentylację mechaniczną!

Rozwiązaniem, które pozwoli uniknąć powyższych problemów, jest zastosowanie wentylacji mechanicznej. Umożliwia ona stałą wymianę powietrza i pracuje z okrePytanie do...

Jaką sprawność osiągają centrale rekuperacyjne? śloną wydajnością niezależnie od czynników zewnętrznych. Co więcej, nowoczesne systemy wentylacji mechanicznej CWL firmy WOLF nie tylko gwarantują optymalny dopływ świeżego powietrza do wnętrza domu, ale również,

dzięki zjawisku rekuperacji, stanowią skuteczny sposób na poprawę komfortu termicznego w budynku oraz zmniejszenie rachunków za ogrzewanie w zimie i klimatyzację w lecie.

Rekuperacja to proces odzyskiwania ciepła z powietrza usuwanego z domu i ponownego wykorzystywania go do ogrzewania powietrza świeżego, nawiewanego do wnętrza pomieszczenia. Instalacje wyposażone w dobrej klasy rekuperator, czyli wymiennik ciepła, z jednej strony pozwalają na oszczędzenie około 2-3 kW ciepła potrzebnego na ogrzanie powietrza wentylacyjnego, z drugiej umożliwiają znaczne ograniczenie strat ciepła właśnie poprzez wentylację. Nawiewane powietrze jest filtrowane, dzięki czemu jest zawsze świeże i pozbawione alergenów. Dla alergików poleca się opcjonalnie filtr klasy F7, który zatrzymuje nie tylko kurz, ale również pyłki.

Dzięki wyposażeniu instalacji w rekuperator, nie trzeba podgrzewać powietrza od temperatury zewnętrznej np. -10°C do +21°C w pokojach. Powietrze nawiewane ma temperaturę około +15°C, bo tyle ciepła można odzyskać na płytowym, przeciwprądowym wymienniku ciepła w centralach typu CWL firmy Wolf.

Opcjonalna nagrzewnica wtórna może też dogrzewać powietrze do temperatury zadanej np. +20°C. Centrale CWL to nie tylko oszczędności na kosztach ogrzewania w okresie zimowym, to komfort przez cały rok. W okresie letnich upałów na wymienniku „odzyskujemy chłód” z powietrza wywiewanego z domu, kiedy powietrze świeże obniża swoją temperaturę na wymienniku ciepła. www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

5 (237), maj 2018

Systemowe kanały wentylacyjne mogą być prowadzone w ścianach i podłogach. Mogą być zalane w wylewce np. w podłodze pierwszego piętra jako rozprowadzenie dla parteru. Dla pomieszczeń poddasza kanały powinny się znaleźć w warstwie izolacji stropu. Sam rekuperator powinien być zamontowany w pomieszczeniu technicznym lub poddaszu, gdzie spełnione są warunki: l temperatura w pomieszczeniu musi być zawsze powyżej 0°C, l jest przestrzeń na serwisowanie urządzenia.

niemu możemy zaprogramować pracę urządzenia o odpowiedniej wydajności (3 biegi) w określonym czasie zależnym od naszego trybu życia (praca, pobyt w domu, noc). Możemy też przejść na pracę manualną sterowania bez konieczności przeprogramowania sterownika. Płytowy przeciwprądowy wymiennik ciepła w centralach CWL wykonany z tworzywa PET ma sprawność do 95%.

Cenne korzyści

Idealnym rozwiązaniem dla starszych budynków, gdzie nie ma możliwości zabudowy przewodów wentylacyjnych, jest zastosowanie centrali CWL-D. Centrala ta pomimo swoich kompaktowych wymiarów, posiada funkcjonalność konwencjonalnego rekuperatora wraz z wymiennikiem przeciwprądowym o

Na tym jednak nie koniec korzyści.

Centrala CWL Wolf może być wyposażona w automatycznie sterowany bypass, który w chłodniejsze, letnie noce przepuszcza powietrze świeże z pominięciem wymiennika ciepła wychładzając budynek w okresie nocnym. Jeżeli na etapie budowy inwestor zdecyduje się na wykonanie gruntowego wymiennika ciepła dla powietrza doprowadzanego do domu poprzez centralę CWL, to uzyskamy dodatkowe korzyści: w okresie letnim powietrze świeże z temperatury +32°C schładza się (od +18 do +22°C w zależności od typu wymiennika gruntowego) oraz ulega odwilżeniu. Przy dobrze docieplonym budynku klimatyzacja w wielu przypadkach nie jest wtedy już potrzebna!

Centrala CWL wyposażona jest w sterownik z programatorem tygodniowym - bardzo przyjazny i prosty w obsłudze dla użytkownika. Dzięki

Dla starszych budynków

sprawności do 87%. CWL-D zapewnia zdecentralizowaną wentylację pomieszczeń. Montaż przez ścianę umożliwia wymianę powietrza bez

konieczności prowadzenia przewodów wentylacyjnych w budynku.

Komfort i ekonomia Ważną zaletą central wentylacyjnych oferowanych przez firmę Wolf jest wyjątkowo cicha i ekonomiczna praca. Osoby, które poszukują komfortowego i oszczędnego sposobu na ogrzanie pomieszczeń i podgrzanie wody użytkowej powinny rozważyć integrację systemu grzewczego z kolektorem słonecznym, pompą ciepła i rekuperatorem. Taka współpraca zawsze daje wygodę i duże korzyści dla użytkownika, m.in. pozwala obniżyć koszty ogrzewania do 20-25% oraz zapewnia wysoką jakość powietrza w pomieszczeniach, wpływając tym samym na komfort życia.

Sterowanie przez aplikację Pracę centrali wentylacyjnej można wygodnie obsługiwać za pomocą smartphone, tabletu lub PC korzystając z aplikacji SmartSet firmy Wolf. Można z niej np. skorzystać, gdy trzeba intensywnie przewietrzyć mieszkanie po gotowaniu lub podczas dłuższej nieobecności, kiedy można uruchomić funkcję ochrony przed zawilgoceniem, oszczędzając jednocześnie zużycie energii. Aplikacja SmartSet jest dostępna dla Windows, IOS i Android.

Zalety, które mówią same za siebie: l czyste, wolne od pyłków, świeże powietrze - bez hałasu ulicznego, l odzysk ciepła aż do 95%, l prostota oraz oszczędność czasu na konserwację urządzeń, l automatyczna ochrona przed zamarzaniem wymiennika, l energooszczędne wentylatory EC ze stałym wydatkiem powietrza, l certyfikacja dla domów pasywnych.

Warto pamiętać, że wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła - rekuperacja Wolf, to jedno z nowoczesnych rozwiązań, które nie tylko na długie lata obniży koszty eksploatacji budynku, ale przede wszystkim trwale wpłynie na jakość powietrza i zapewni komfort optymalnego klimatu w domu.

Dorota Adamczyk - Dalasińska

www.instalator.pl

17

JEDNO Z NAJNOWO CENTRÓW LOGISTY NASZYCH CZASÓW. I największy magazyn produktów, które Zarówno przy zamówieniach jednego z naszych nowoczesnych systemów, jak i pojedynczych części zamiennych, które już dawno zostały wycofane z bieżącej sprzedaży, przykładamy równie wysoką wagę do nieograniczonej dostępności, jak i do bezwzględnej terminowości. Ponieważ tylko w ten sposób możemy dostarczyć dokładnie to, dokładnie wtedy i dokładnie tam, gdzie jest to potrzebne – bez żadnych kompromisów. Viega. Connected in quality.

Centrum logistyczne Viega, Attendorn-Ennest, Niemcy

viega.pl/O-nas

180410DU_Image_Logistik_PL_414x293_Magazyn_Instalatora_F39.indd 1

13.02.18 09:17

O Y .

CZEŚNIEJSZYCH CZNYCH tak właściwie są już niedostępne.

180410DU_Image_Logistik_PL_414x293_Magazyn_Instalatora_F39.indd 2

13.02.18 09:17

miesięcznik informacyjno-techniczny

5 (237), maj 2018

Podzielniki i grzejniki (2)

Dokładność rejestracji W dzisiejszym artykule postaram się odpowiedzieć na pytanie, jakie są rzeczywiste warunki pracy grzejników i podzielników? Odpowiedź uzasadnię przeprowadzoną analizą instalacji w budynku mieszkalnym.

Aby zobrazować rzeczywiste warunki pracy grzejników i podzielników, szczególnie pod kątem występowania rzeczywistych średnich temperatur grzejnika, które na wielu grzejnikach mają wartość poniżej zakresu pomiarowego czujnika temperatury grzejnika oraz przekraczania w dół średnich temperatur czynnika grzewczego, poniżej prezentuję dane, które zostały opracowane na podstawie wyników pomiarów wykonanych w dwóch kilkudziesięcioletnich budynkach: l Budynek nr 1 - budynek mieszkalny przy ul. Norwida 15 w SkarżyskuKamiennej (wybudowany w 1952 roku w technologii tradycyjnej/murowanej, kubatura powierzchni ogrzewanej 5059,00 m3, powierzchnia ogrzewanych lokali 804,00 m2, średnie zużycie ciepła w analizowanym okresie - 0,36 GJ/m2), który został poddany termomodernizacji z przewymiarowanymi grzejnikami, tj. bez wymiany grzejników i dostosowania ich mocy do zmniejszonego zapotrzebowania. l Budynek nr 2 - budynek mieszkalny przy ul. Wyszyńskiego 23a w Stalowej Woli (wybudowany w 1961 roku w technologii tradycyjnej/murowanej, kubatura powierzchni ogrzewanej - 2 397,00 m3, powierzchnia ogrzewanych lokali 934,47 m2, średnie zużycie ciepła w analizowanym okresie - 0,36 GJ/m2), który został poddany termomodernizacji (w 2010 r.), w ramach której wymieniono m.in. wew. instalację grzewczą i grzejniki, których moc dostosowano do zmniejszonego zapotrzebowania na ciepło.

Analizie poddano okres od 15 września 2016 r. do dnia 14 maja 2017 r., w które wchodzi 16 podokresów dwutygodniowych, dla których podzielniki rejestrują i przechowują w pamięci m.in.: średnie temperatury grzejnika i po-

20

mieszczenia, czas pracy grzejnika z wyłączonym zaworem grzejnikowym (brak oddawania ciepła z systemu c.o.), naliczone zużycie ciepła w wartościach zużycia. Dane uzyskano na podstawie pomiarów temperatur wykonanych z użyciem dwuczujnikowych podzielników elektronicznych spełniających duńską normę DS-EN 834. Podzielniki dostosowane są do pracy w instalacjach grzewczych z tmin = 20°C i są wyposażone w czujniki temperatur rejestrujące wszystkie temperatury grzejnika i otoczenia w zakresie od 0 do 105°C. Rejestrowanie zużycia rozpoczyna się dla Dt (temperatura grzejnika - temperatura otoczenia) > 0 K (+/- 0,1 K). Wyniki wybranych pomiarów naniesiono na wykresy, na których linią ciągłą zaznaczono tmin dla różnych typów elektronicznych podzielników kosztów ogrzewania stosowanych w Polsce (55, 45, 35, 20°C), a linią przerywaną naniesiono rzeczywistą średnią temperaturę grzejników (tśrednia) w całym budynku, lokalu lub na grzejniku.

Wyniki pomiarów Wyniki z zarejestrowanych średnich temperatur grzejników w formie wykresów i tabel zaprezentowano w internetowym wydaniu artykułu na www.instalator.pl. Wyniki dotyczą następujących obiektów: l Budynek nr 1 - po termomodernizacji - przewymiarowane grzejniki (kilkudziesięcioletnie i nowe, liczba podzielników zamontowanych w budynku: 47 sztuk). l Budynek nr 2 - po termomodernizacji (w 2010 r.), w ramach której wymieniono także wewnętrzną instalację c.o. i moc grzejników dostosowano do zmniejszonego zapotrzebowania

na ciepło (liczba podzielników zamontowanych w budynku: 82 sztuk w tym odczytanych 76).

Analiza wyników Analizując wyniki pomiarów średnich temperatur grzejników, stwierdzono, że: l Wymiana grzejników na nowe i dostosowane do zmniejszonego zapotrzebowania na ciepło nie wyeliminowała problemu pracy podzielników na grzejnikach w niskich temperaturach. l Znaczna część grzejników miała rzeczywiste średnie temperatury grzejników poniżej „dolnego zakresu tmin 35°C”, to jest poniżej tmin dla wielu typów innych podzielników oraz poniżej „minimalnego zakresu pomiarowego czujników temperatury”, który w innych typach podzielników najczęściej ma wartość > 21°C. l W budynku nr 1 - z przewymiarowanymi grzejnikami: a) średnią rzeczywistą temperaturę grzejnika mniejszą od 35°C zarejestrowano na 97,87% grzejników, b) średnie rzeczywiste temperatury grzejnika większe jak 35°C miało tylko 2,13% grzejników, c) średnie rzeczywiste temperatury grzejnika mniejsze niż minimalny „zakres pomiarowy czujników temperatury” (21°C) zarejestrowano na 46,81% grzejników. l W budynku nr 2 - z wymienioną wewnętrzną instalacją centralnego ogrzewania i nowymi grzejnikami, które dostosowano do zmniejszonego zapotrzebowania: a) średnią rzeczywistą temperaturę grzejnika, która jest mniejsza od tmin 35°C zarejestrowano na 57,90% grzejników, b) średnie rzeczywiste temperatury grzejnika większe jak 35°C miało tylko 42,10% grzejników, c) średnie rzeczywiste temperatury grzejnika mniejsze jak minimalny „zawww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

kres pomiarowy czujników temperatury” > 21°C, miało 10,53% grzejników, d) w okresie od 15 września do 14 grudnia 2016 r. oraz od 15 lutego do 14 maja 2017 r. średnia rzeczywista temperatura grzejników dla dwutygodniowych podokresów była mniejsza od tmin 35°C (w poszczególnych podokresach wynosiła od 22,59 do 34,64). e) tylko przez dwa miesiące, tj. od 15 grudnia 2016 r. do 14 lutego 2017 r. średnie rzeczywiste temperatury wszystkich grzejników w budynku (wyliczone dla dwutygodniowych podokresów liczonych od 1 do 14 dnia i od 15 do ostatniego miesiąca) miały temperaturę wyższą od 35°C, tj. wyższą niż tmin dla większości typów podzielników elektronicznych stosowanych na polskim rynku. l W lokalu nr 17 w całym okresie grzewczym oraz w żadnym z 16 dwutygodniowych podokresów (przypadających na 1 lub 15 dzień miesiąca), żaden spośród 5 podzielników nie zarejestrował średniej rzeczywistej temperatury grzejnika wyższej niż 35°C (max. 34°C, min. 14°C), a średnią temperaturę grzejnika mniejszą niż 21°C zarejestrowano w 63 spośród 80 podokresów pomiarowych, co stanowi 78,75% średnich temperatur grzejników zarejestrowanych przez podzielniki. l Zastosowana w podzielnikach funkcja, pozwalająca rejestrować czas pracy grzejnika z wyłączonym zaworem termostatycznym (brak oddawania ciepła pochodzącego z systemu c.o.), umożliwiła udokumentowanie, że w lokalu nr 17 i przy uwarunkowaniach opisanych w punkcie 3, poszczególne grzejniki oddawały ciepło pochodzące z systemu centralnego ogrzewania: pierwszy - 8 054 min, drugi - 54 682 min, trzeci 147 818 min, czwarty - 18 516 min, piąty - 5 084 min, co łącznie daje 234 145 min, tj. 162,28 doby. l Podzielnik zamontowany na grzejniku w lokalu nr 17 w całym okresie oddawał ciepło (z systemu grzewczego) przez 18 516 min (tj. 308,6 h; 12,86 dób). Średnia DT (temperatury grzejnika i pomieszczenia) zarejestrowana przez podzielnik ma wartość 0,88°C.

Wnioski l Podzielniki kosztów ogrzewania służą do rejestrowania oddawania ciepła przez grzejnik. Na podstawie zarejestrowanego zużycia można określić procentowy udział ilości ciepła oddawww.instalator.pl

5 (237), maj 2018

nego przez grzejnik lub grzejniki w danym lokalu, w stosunku do ilości ciepła oddanego przez wszystkie grzejniki w jednostce użytkowej, którą najczęściej stanowi budynek. l Stany eksploatacyjne grzejników w analizowanych budynkach są bardzo zróżnicowane i znacząco odbiegają od założeń przyjętych w PN-EN 834. l Średnie temperatury grzejników w budynkach bardziej energooszczędnych - jak uwzględnione w analizie (np. wybudowane po 1988 r. i poddane termomodernizacji lub nowe - wybudowane po 2000 r. ) - będą miały niższe wartości, jak wartości wykazane w analizie, co przy stosowaniu podzielników spełniających tylko minimalne wymagania normy [PN-EN 834] będzie powodowało zwiększenie błędów rejestracji ciepła oddanego przez grzejnik. l Podzielniki spełniające tylko minimalne wymagania określone w PN-EN 834 (Dział 4 pkt 4 - brak określenia zakresu pomiarowego czujników temperatury, Dział 4 pkt 7 - brak określenia dolnej granicy temperatury stosowania, Dział 5.3 Początek zliczania) nie są dostosowane do pracy na grzejnikach, które w budynkach poddanych termomodernizacji mają niskie rzeczywiste średnie temperatury grzejnika - dochodzące do 14°C. l Postulowana kosztowna modernizacja wewnętrznej instalacji centralnego ogrzewania, wraz z wymianą grzejników i zaworów termostatycznych na nowe, nie wyeliminuje problemu zmniejszonego zapotrzebowania ciepła i dławienia strumienia masy wody grzejnej, który skutkuje obniżeniem średnich rzeczywistych temperatur grzejnika do wartości, które są poniżej tmin 35°C, tj. dolnej granicy temperatury stosowania dla większości typów podzielników elektronicznych. Nie wyeliminuje także problemu nierejestrowania zużycia ciepła poza „dolnym zakresem pomiarowym czujników temperatury grzejnika i pomieszczenia”. Oznacza to, że pomimo poniesionych nakładów na wymianę grzejników pewna część ciepła oddawanego przez grzejnik nie będzie rejestrowana i nadal będą powstawały błędy rejestracji zużycia ciepła oddanego przez grzejniki.

Konsekwencją błędów jest przenoszenie kosztu niezarejestrowanego ciepła na inne podzielniki, które pracują na grzejnikach mających wyższe temperatury.

Efekt - błędy podziału kosztów na końcowych użytkowników lokali.

l Jednym z głównych warunków znajomości wszystkich stanów eksploatacyjnych grzejnika jest rejestrowanie wszystkich temperatur miarodajnych dla prawidłowego określenia zużycia ciepła przez grzejnik. l Aby wyeliminować problem błędów rejestracji ilości oddawanego ciepła przez grzejnik, należy wprowadzić prawny wymóg spełnienia przez podzielniki elektroniczne normy PN-EN 834 oraz dodatkowych wymagań zwiększających pewność oraz dokładność rejestracji zużycia ciepła oddanego przez grzejnik: a) podzielniki powinny być dostosowane do montażu w instalacjach grzewczych o obniżonej dolnej granicy temperatur stosowania do tmin = 20°C, gdzie tmin jest najniższą średnią temperaturą projektową systemu ogrzewania, przy której podzielnik kosztów może być zastosowany; b) podzielniki powinny rejestrować wszystkie temperatury miarodajne do określenia zużycia ciepła przez grzejnik; c) zakres pomiarowy czujników temperatury powinien zapewnić rejestrowanie wszystkich temperatur miarodajnych dla prawidłowego określenia ilości oddawanego ciepła przez grzejnik w zakresie temperatur od 6 do 100°C, d) podzielniki powinny rozpocząć zliczanie zużycia (jeśli temperatura grzejnika - temperatura pomieszczenia) tz-tl > 0 K (+/- 0,1 K); e) producent podzielnika powinien wykazać, że zna właściwy punkt montażu podzielnika elektronicznego, który jest reprezentatywny do określenia średniej temperatury grzejnika. l Producent (lub osoba wprowadzająca podzielniki do obrotu) powinien zadeklarować ich zgodność z Polskimi Normami oraz dodatkowymi wymaganiami określonymi w punkcie 7. l Uwzględnienie w krajowych regulacjach prawnych powyższych wymagań określonych w punkcie 7 ograniczy możliwość stosowania podzielników błędnie naliczających zużycie ciepła oraz zagwarantuje znajomość wszystkich stanów eksploatacyjnych grzejnika i prawidłowe rejestrowanie zużycia ciepła oddanego przez grzejnik. Powyższe powinno być realizowane - niezależnie od wielkości grzejnika oraz wartości rzeczywistych średnich temperatur grzejnika i pomieszczenia.

Jerzy Materek

21

miesięcznik informacyjno-techniczny

5 (237), maj 2018

Jakość paliw a wysokosprawne kotły c.o. na paliwa stałe

Co do pieca?

Jakość stosowanych paliw w wysokosprawnych kotłach c.o. (na paliwa stałe) jest krytycznym elementem trwałej i stabilnej ich eksploatacji w aspekcie poprawy jakości powietrza i oszczędzania energii pierwotnej.

Redukcja toksycznych zanieczyszczeń ze spalania paliw stałych, zwłaszcza węgla, po wdrożeniu do eksploatacji wysokosprawnych energetycznie i ekologicznie kotłów c.o. tylko wówczas będzie miała trwały charakter, jeżeli stosowane będą paliwa stałe odpowiedniej jakości, zgodnej z ich dokumentacją - instrukcją obsługi. Jak wiadomo, oczekiwany rezultat zastosowania wysokosprawnych kotłów na paliwa stałe nie dotyczy tylko drastycznego ograniczenia emisji zanieczyszczeń, ale także zmniejszenia zużycia paliwa na wyprodukowanie jednostki ciepła użytkowego. Przekłada się więc na koszty ponoszone przez gospodarstwo domowe na energię użytkową. Wymaga to nie tylko świadomego doboru paliwa przez właściciela instalacji spalania, ale także dostępności na rynku paliw stałych, węgla o jakości gwarantowanej nie tylko przez producenta, ale i jego dystrybutora.

Prace nad pakietem regulacji obejmujących m.in. normy jakościowe dla węgla stosowanego jako paliwo w sektorze komunalno-bytowym dobiegają końca.

W niniejszym artykule, stanowiącym kontynuację informacji o rynku wysokosprawnych energetycznie i ekologicznie kotłów na paliwa stałe, przedstawiono obecny stan prac nad pakietem regulacji dotyczącym paliw węglowych dla sektora komunalno-bytowego, zwłaszcza w odniesieniu do kotłów o mocy do 50 kW. Szczególną uwagę zwrócono na projekt rozporządzenia Ministra Energii dotyczący wymagań jakościowych dla paliw stałych w powiązaniu z wymaganiami dla paliw zawartych w dokumentacjach - instrukcjach kotłów, automatycznie zasilanych paliwem, spełniających wymagania Rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe

22

(http://dziennikustaw.gov.pl/du/2017/169 0), klasy 5 wg PN-EN 303-5:2012; Kotły grzewcze Część 5: „Kotły grzewcze na paliwa stałe z ręcznym i automatycznym zasypem paliwa o mocy nominalnej do 500 kW. Terminologia, wymagania, badania i oznakowanie” oraz kotłów już spełniających wymagania Rozporządzenia KE UE Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1189 z dnia 28 kwietnia 2015 r. w sprawie wykonania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE w odniesieniu do wymogów dotyczących ekoprojektu dla kotłów na paliwo stałe.

Zakończone prace nad projektem W listopadzie 2017 r. Ministerstwo Energii poinformowało, że zakończyło prace nad pakietem regulacji, składającym się z projektu nowelizacji ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw oraz z projektów trzech rozporządzeń Ministra Energii: wymagań jakościowych dla paliw stałych, sposobu pobierania próbek paliw stałych, metod badania jakości paliw stałych. Wprowadzenie tego pakietu uregulowań pozwoli na właściwe funkcjonowanie systemu monitorowania i kontrolowania jakości paliw, w tym paliw stałych, o którym mowa w ustawie z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw (Dz. U. 2016 nr O poz. 1928, z późn. zm.). Procedowany od kilku lat pakiet uregulowań dotyczących jakości paliw stałych, miał stanowić jedno z działań, obok wprowadzonego w ubiegłym roku Rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe, na rzecz ograniczenia emisji zanieczyszczeń z sektora

komunalno-bytowego, zgodnie z zapisami Krajowego Programu Ochrony Powietrza (KPOP).

Prace trwają...

W marcu działania w tym zakresie zostały zintensyfikowane pod kierunkiem pełnomocnika Prezesa Rady Ministrów do spraw programu „Czyste Powietrze” - Piotra Woźnego. Projekt nowelizacji ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw został przyjęty przez Radę Ministrów 6 marca br., a następnie skierowany do notyfikacji Komisji Europejskiej. Projekt tej nowelizacji został przesłany do dalszych prac do Sejmu. Komisja Sejmowa ds. spraw Energii i Skarbu Państwa 25 kwietnia na posiedzeniu związanym z rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw skierowała je do dalszych prac legislacyjnych (http://nettg.pl/news/149734/sejm-komisja-energii-nad-zmiana-ustaw-o-jakosci-paliw-i-oze). Ostateczny kształt rozporządzeń i termin ich wdrożenia, zwłaszcza rozporządzenia Ministra Energii ws. wymagań jakościowych dla paliw stałych, będzie zależeć od dalszych rozstrzygnięć w sejmie i senacie, takie zastrzeżenie wyrazili przedstawiciele Departamentu Górnictwa w Ministerstwie Energii, ponieważ prace jeszcze trwają.

Projekt nowelizacji ustawy zakłada kontrolę paliw stałych nabywanych przez odbiorców indywidualnych poprzez kontrolę ich parametrów fizykochemicznych na składach paliw stałych oraz przejściach granicznych, na zgodność z wymaganiami odpowiednich sortymentów paliwa określonych rozporządzeniem Ministra Energii. Kontrola jakości paliwa stałego będzie przeprowadzana przez Inspekcję Handlową wyrywkowo, analogicznie jak ma to miejsce w przypadku kontroli jakości paliw płynnych. Bardzo ważnym elementem, uwzględnionym w projekcie ustawww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

wy, jest dokument potwierdzający jakość nabywanego paliwa, tzw. świadectwo jakości paliwa stałego. Świadectwo zawierające wszystkie parametry jakościowe paliwa, zgodnie z planowanym do wprowadzenia rozporządzeniem będzie wystawiał sprzedawca paliwa. Dzięki temu kupujący będzie miał wpływ na jakość zakupionego paliwa, pod warunkiem że będzie nabywał paliwo zgodnie z wymaganiami określonymi w instrukcji obsługi kotła. Biorąc pod uwagę wprowadzane na poziomie lokalnym programy ograniczania niskiej emisji, docelowo możliwa będzie kontrola zgodności stosowanego paliwa z wymaganiami eksploatowanego kotła przez służby kominiarskie, zwłaszcza w przypadku dofinansowania wymiany tzw. kopciucha na nowoczesny, wysokosprawny kocioł.

Pakiet uregulowań eliminuje z rynku paliw dla sektora komunalno-bytowego paliwa węglowe pozasortymentowe, muły i flotokoncentraty.

Projekt Jak wspomniano powyżej, projekt rozporządzenia określający wymagania jakościowe dla paliw stałych, a właściwie dla paliw kopalnych dla sektora komunalno-bytowego, miał stanowić jedno z działań, obok wprowadzonego w 2017 r. Rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe (http://dziennikustaw.gov.pl/du/2017/1690), na rzecz ograniczenia emisji zanieczyszczeń z sektora komunalno-bytowego, zgodnie z zapisami Ustawy POŚ, Krajowego Programu Ochrony Powietrza oraz wprowadzanych tzw. uchwał antysmogowych przez samorządy wojewódzkie. Tak określony cel wprowadzenia przedmiotowego rozporządzenia winien uwzględniać fakt, że spełnienie wymagań emisyjnych przez wysokosprawne kotły węglowe, zwłaszcza kotły z automatycznym zasilaniem paliwa (chociaż nie tylko), określonych w ww. rozporządzeniu, a także docelowo w Rozp. KE UE 2015/1189, wymaga stosowania paliw o ściśle określonych parametrach jakościowych, determinowanych także organizacją procesu spalania/techniką spalania. Konieczne jest uwzględnienie dotychczasowych, wieloletnich doświadczeń w odniesieniu do wszystkich ujętych w rozporządzeniach zanieczyszczeń - CO, OGC i TSP. Tym szczególnym przypadkiem jest wysoka www.instalator.pl

5 (237), maj 2018

zawartość popiołu w paliwie czy duży udział frakcji drobnoziarnistych (< 1 mm), co powodować będzie konieczność zastosowania wtórnych metod ograniczania emisji pyłu - systemów odpylania (elektrofiltrów). Takie scenariusze winny być uwzględniane.

Należy jeszcze raz podkreślić, że czyste spalanie paliw stałych w instalacjach małej mocy (< 1 MW) jest determinowane przez odpowiednią organizację procesu spalania/konstrukcję kotła/pieca, w zależności od parametrów jakościowych paliwa (węgiel - biomasa) oraz dostosowany do układu paliwo piec/kocioł system odprowadzania spalin (komin; ciąg naturalny, wymuszony).

Czy w obecnym stanie projektu rozporządzenia uwzględniono takie sytuacje? By na to pytanie odpowiedzieć, należy przeanalizować dokumentację - instrukcje obsługi kotłów spełniających wymagania kotłów klasy 5 wg PN-EN 303-5 2012 (tym samym spełniających wymagania emisyjne Rozporządzenia MRiF w sprawie wymagań dla kotłów na paliwo stałe) czy dokumentacje kotłów już spełniających wymagania rozporządzenia ekoprojekt (KE UE 2015/1189).

Kotły te zostały zgłoszone przez producentów do konkursu „TOPTEN Kotły grzewcze na paliwa stałe”, w jego edycjach 2016 r. i 2017 r. (sumarycznie 45 różnych kotłów; www.topten.info.pl oraz www.kotlyna5.pl). Wartość opałowa w stanie roboczym wahała się od 26 MJ/kg do nawet 31,3 MJ/kg (średnia 28 MJ/kg), przy zawartości wilgoci od 7,5% do 10,3%. Natomiast zawartość popiołu wahała się od 1% do 9,8% (średnia 5,2%), przy czym zdecydowanie przeważały paliwa o zawartości popiołu poniżej 7%, w stanie roboczym.

Należy podkreślić, że te parametry są zgodne z wytycznymi normy PN-EN 303-5:2012 (Tabela 7 - Paliwa do badań) dla węgla kamiennego jako paliwa do badań kotłów na zgodność z wymaganiami tejże normy. Wytyczne normy zawierają także wymagania dotyczące udziału nadziarna i podziarna w paliwie zalecanym przez producenta (wg danych producenta): maksymalnie 5% masy paliwa do badań może posiadać wymiary mniejsze i większe. W dokumentacjach analizowanych kotłów brakowało informacji o udziale nadziarna i podziarna. Należy jednak domniemywać, że taki udział podziarna i nadziarna był w stosowanych paliwach, biorąc pod uwagę dostępne na rynku tzw. kwalifikowane paliwa, czyli paliwa o nazwach własnych producentów węgla.

Niestety w projekcie tabeli 4 rozporządzenia „Projekt z dnia 01.02.2018 r.

Rozporządzenie Ministra Energii w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych”, dotyczącej wymagań dla tzw. ekogroszku (patrz tabela w artykule), dopuszcza się zawartość popiołu do 12%, wartość opałową minimalną na poziomie 24 MJ/kg, a zawartość wilgoci na poziomie 15%. Dopuszczalny, maksymalny udział ziarna na poziomie 31,5 mm jest zbyt duży dla kotłów stosowanych w indywidulanych gospodarstwach domowych (ok. 25 kW, zwłaszcza po odpowiedniej termomodernizacji skorupy budynku). Na uwagę zasługuje także zbyt wysoki dopuszczalny parametr zdolności spiekania w przypadku kotłów z palnikiem retortowym.

Udział podziarna na poziomie 10% będzie powodował nie tylko wyższe emisje pyłu, ale może powodować problemy w transporcie paliwa w kotłach z pal-

Tabela Wymagania jakościowe dla: węgla kamiennego, brykietów lub peletów zawierających co najmniej 85% węgla kamiennego, (paliwa stałe o wymiarze ziarna 5 ÷ 31,5 mm: ekogroszek); Projekt z dnia 01.02.2018 r. Rozporządzenie Ministra Energii w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych.

23

miesięcznik informacyjno-techniczny

5 (237), maj 2018

nikiem retortowym. Dopuszczalna zawartość siarki jest również wysoka, zwłaszcza dla kotłów wysokosprawnych, mogą występować zjawiska korozji, nie mówiąc o wysokiej emisji SO2.

Podobna sytuacja jest w przypadku wymagań dla paliwa często stosowanego, zalecanego dla kotłów z palnikiem podsuwowym, tłokowym (tabela 5, Projekt z dnia 01.02.2018 r. Rozporządzenie Ministra Energii w sprawie wymagań jakościowych dla paliw stałych). W tym przypadku dopuszcza się zawartość wilgoci nawet na poziomie 20% (spotęguje to zagrożenie korozją przy tak wysokiej zawartości siarki), a brak ograniczenia drobnoziarnistej frakcji, np. poniżej 0,06/1mm, będzie powodował wysoką emisję pyłu.

Niespójności...

Niespójności w projekcie rozporządzenia ME, ze stanem techniki i technologii oferowanych wysokosprawnych kotłów na paliwa stałe, nie oznaczają, że należy jeszcze bardziej zaostrzyć wymagania jakościowe dla paliw węglowych. Konieczne jest ich dopracowanie, tak by uwzględniały zarówno nowe wysokosprawne kotły spełniające najostrzejsze obecne wymagania klasy 5 wg PN-EN 303-5:2012 czy przyszłe Rozporządzenia KE UE KE UE

2015/1189, ale także możliwość zastosowania systemów odpylania (elektrofiltrów) w dotychczas eksploatowanych, starszej generacji, kotłach z automatycznym zasilaniem paliwa z palnikiem retortowym czy podsuwowym.

Winny być także uwzględnione aspekty ekonomiczne, zróżnicowanie cen paliw w zależności od jakości, ale to już oddzielny aspekt tego zagadnienia, niemniej bardzo ważny.

Planowane do wprowadzenia wymagania dla sortymentów węglowych dla kotłów z ręcznym zasilaniem paliwem wymagają także weryfikacji. Przykładem jest kwestia uziarnienia w przypadku grubych sortymentów. Norma PN 82/G 97002 „Węgiel kamienny Sortymenty” dopuszczała udział podziarna od 6 do 10% oraz udział frakcji 0-6,3 mm w podziarnie nie wyższy niż 2%, a projekt zakłada dopuszczenie udziału podziarna 10%. Zakłada także dopuszczalną graniczną maksymalną zawartość wilgoci na poziomie 20%, graniczną zawartość siarki na poziomie 1,8%, a minimalną wartość opałową w stanie roboczym na poziomie 22 MJ/kg.

Podsumowanie Reasumując, w powyższym materiale przedstawiono pokrótce obecny stan prac nad pakietem uregulowań

Ministra Energii. Prace trwają, należy mieć nadzieję, że ostateczny ich kształt, zwłaszcza w przypadku rozporządzenia dotyczącego wymagań jakościowych dla paliw stałych, pozwoli uzyskać oczekiwane rezultaty poprawy jakości powietrza z zastosowaniem nowoczesnych wysokosprawnych kotłów na paliwa stałe. Konieczne jest uwzględnienie - w prowadzonych działaniach na rzecz poprawy jakości powietrza, z wykorzystaniem paliw węglowych, aspektów ekonomicznych - cen paliw w zależności od ich jakości (np. podział na klasy, wyodrębnienie klasy paliw kwalifikowanych itd). Stosowanie odpowiednich paliw węglowych, pod względem wymagań technologicznych, ale z wyższą zawartością popiołu i tańszych może równoważyć koszt instalowania elektrofiltrów, nawet w przypadku kotłów o mocy do 50 kW. Oczywiste jest, że we wszystkich tych działaniach musi być uwzględniona kwestia ubóstwa energetycznego, obecnego także w Polsce, poprzez odpowiednie wsparcie finansowe skierowane do osób najbardziej potrzebujących. Znajduje to swoje odzwierciedlenie w przygotowywanych wielokierunkowych działaniach. dr inż. Krystyna Kubica

Głosy branży w temacie jakości paliw...

L

UMO Technika Grzewcza, jako firma z ponad trzydziestoletnim doświadczeniem na rynku urządzeń grzewczych, obserwuje od kilu lat wzmożony ruch na krajowym rynku kotlarskim wynikający z wprowadzonych zmian i obostrzeń dotyczących efektywności energetycznej kotłów oraz emitowanych z nich zanieczyszczeń. Dużym krokiem w dobrym kierunku było stworzenie klasyfikacji kotłów z punktu widzenia efektywności energetycznej, ale i emitowanych przez nie spalin. Działanie to pozwoliło na wprowadzenie świeżości na rynek kotlarski, a zarazem pokazało, że można świadomie palić paliwami stałymi w sposób niskoemisyjny, a tym samym ekologiczny. Jednakże głównym problemem, z jakim również spotkała się nasza firma w trakcie

24

tworzenia nowych konstrukcji, była jakość opału sprzedawanego na krajowym rynku detalicznym. Wszystkie konstruowane przez nas kotły przed wdrożeniem ich typoszeregu do sprzedaży przechodzą ścisły proces badawczo-certyfikacyjny. W proces ten zaangażowanych jest wiele podmiotów, jak jednostki certyfikujące czy też lokalne podmioty naukowe. Głównym problemem, na jaki natrafiamy w trakcie badań, jest jakość dostarczanego nam paliwa. Zasadniczym wnioskiem płynącym z prowadzonych prac badawczorozwojowych jest to, iż bez względu na liczbę elementów umieszczanych w kotle, takich jak ceramika, deflektor czy też turbulatory spalin, bez dobrego, wyselekcjonowanego i rzetelnie przebadanego opału wyniki badań urządzeń grzewczych są niezadowalające. Parametry opału, jak skład chemiczny pa-

rametry zapylenia, spopielenia i jego wilgotność rzeczywista, mają kluczowy wpływ na jakość prowadzonego w kotle procesu spalania, a to przekłada się bezpośrednio na emisję substancji szkodliwych. Inspiracją do zaproponowania zmian, jakie należy wprowadzić na rynku paliw stałych, jest klasyfikacja kotłów grzewczych na paliwa stałe. W podobny sposób należałoby podejść do tematu paliw stałych. Bez jasnych przepisów warunkujących klasy paliw pod względem prezentowanych przez nie parametrów wszystkie działania związane z obniżaniem emisji z urządzeń kotłowych nie mają sensu.

Dlatego też oprócz wprowadzania coraz to nowszych obostrzeń dla kotłów należy przeprowadzić rzetelną i jasną zmianę w jakości oferowanych na rynku paliw stałych. Dopiero po połączeniu niskoemisyjnej konstrukcji kotła www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

wraz z bardzo dobrym jakościowo i wyselekcjonowanym paliwem możemy mówić o pełnej niskoemisyjności i ekologiczności kotła. Po wielu konsultacjach z ludźmi z branży, jak i z specjalistami z dziedziny procesu spalania paliw stałych z Katedry Techniki Cieplnej Politechniki Poznańskiej doszliśmy do następujących propozycji, jakie zmiany należy wprowadzić na rynku paliw stałych: l stworzenie szczegółowej klasyfikacji paliw stałych ze względu na cechy fizykochemiczne danej grupy opału, l dystrybucja paliw tylko w formie pakowanej, brak możliwości zakupu luzem w sprzedaży detalicznej, l dokładne podanie do informacji klienta parametrów fizykochemicznych, jakimi charakteryzuje się dana klasa paliwa (np. wilgotność, spiekalność, zawartość popiołu, wartość opałowa, zawartość części lotnych itd.), l wprowadzenie obowiązkowych badań i certyfikacji paliw z uszczegółowionymi wymogami i parametrami, jakimi powinny charakteryzować się paliwa (coś na kształt klasyfikacji kotłów), l konieczność dostarczania wraz z dostawą sprawozdania z badań z numerem serii na certyfikacie i umieszczeniem go na każdym worku z partii, tak aby ograniczyć podmienianie certyfikatów, l wyrywkowe kontrole paliwa realizowane przez nadzór rynku oraz wprowadzenie systemu kar odstraszających nieuczciwych producentów.

Tylko podejście kompleksowe do problemu jakości oferowanych na krajowym rynku paliw oraz pełne działanie w kierunku unormowania wszystkich kwestii z nimi związanych pozwolą - w połączeniu z urządzeniami grzewczymi charakteryzującymi się najlepszymi parametrami cieplno-emisyjnymi - wygrać z problemem smogu w okresie grzewczym. l Paweł Bekas, Lumo

N

owe przepisy definiują paliwo stałe jako takie, które zawiera minimum 85% (choć w poprzednich projektach proponowano poziom 90%) węgla kamiennego w swoim składzie. Wprowadzają też zakaz sprzedaży mułów węglowych, flotokoncentratów, węgla brunatnego. Nie jest to niczym nowym www.instalator.pl

5 (237), maj 2018

w wielu regionach, gdzie już funkcjonują regionalne zakazy sprzedaży takich paliw bez centralnej regulacji. Najgorszej jakości paliwa nie będą mogły być sprzedawane klientom, a za złamanie zakazu przewidziane są dotkliwe kary finansowe dla sprzedawców.

Normy będą dotyczyły paliw stałych spalanych w gospodarstwach domowych oraz w instalacjach o mocy cieplnej poniżej 1 MW. Ustawa wprowadza też świadectwa jakości paliw, które mają informować klienta, za co tak właściwie płaci. Trudno jednak doszukać się konkretnych kryteriów oceny jakości paliw.

Ideą projektowanych przepisów o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw powinna być poprawa jakości paliw stałych w celu ograniczenia emisji zanieczyszczeń i poprawa jakości powietrza w następnych latach. Czy jednak proponowane rozwiązania będą w stanie uporządkować rynek paliw stałych i osiągnąć zakładane cele? Jest to kolejne podejście do tematu i budzi sporo wątpliwości. Z punktu widzenia producenta nowoczesnych kotłów spełniających wymogi emisyjne dla 5 klasy, a nawet ekoprojektu, jest to działanie od dawna oczekiwane. Po wejściu w życie rozporządzenia w sprawie wymagań dla kotłów na paliwa stałe brak regulacji pozwalających określić jakość paliw stałych przeznaczonych dla sektora komunalno-bytowego jest, łagodnie określając, dużą niekonsekwencją ustawodawcy. Obie kwestie powinny być przecież uporządkowane w tym samym czasie. Dla każdego kotła producent określa konkretne paliwo pozwalające spełnić urządzeniu parametry emisyjne w danej klasie.

Spalanie paliw gorszej jakości nie pozwoli z pewnością uzyskać zakładanych rezultatów emisyjnych ani nie poprawi stanu powietrza. Inną kwestią pozostaje temat jak gorszej jakości paliwa pozostające w obiegu będą wpływały na szybsze zużywanie się kotłów, awarie i inne sytuacje pogarszające pracę kotłów. Dodatkowo musimy mieć na uwadze, że na rynku wciąż pracują i będą jeszcze pracowały instalacje starego typu z kotłami zasypowymi. Jeśli projekt nie przewiduje kontroli w domach użytkowników, to po raz kolejny trzeba zadać sobie pytanie, w jaki sposób ma być zatem poprawiony stan powietrza. A dodat-

kowo, czy ostatecznie te zmiany nie będą skutkowały znaczną podwyżką paliw (i tak już teraz nie najtańszych) na składach, co ostatecznie musi uderzyć w klienta. l Michał Łukasik, ZMK SAS

O

jakości paliw trafiających do operatorów kotłów najwięcej mówi liczba alarmów smogowych w polskich miastach - nie tylko zimą, ale i występujący latem w większych aglomeracjach miejskich smog wtórny. Jesteśmy na szarym końcu statystyk europejskich dotyczących jakości wdychanego powietrza. Dobrze, że za porządkowanie rynku paliw stałych zabrano się w tym momencie. Jestem przekonana, że nie tylko przejście na gaz, ale i czyste spalanie dobrej jakości węgla w kotłach wysokiej klasy może uzdrowić sytuację. Stan powietrza ulegnie poprawie, choć nie wydarzy się to z dnia na dzień. Zakrojone na większą skalę regulacje rynku są niezbędne, aby wyeliminować złej jakości opał z rynku. Zakaz produkcji i obrotu to kroki w dobrym kierunku.

Zmiana świadomości i nastawienia społeczeństwa, to inna sprawa, nad którą pracujemy codziennie rozmawiając z naszymi nowymi klientami którzy sondują rynek i szukają dodatkowych informacji. Każdy właściciel urządzenia grzewczego zasilanego węglem musi pamiętać o tym, że oddycha tym, co on i jego sąsiedzi wrzucają do zasobnika. Jako producenci paczkowanego ekogroszku podejmujemy dodatkowe działania, które znacząco podnoszą jakość dostarczanego nam „urobku” z kopalni. Sami dodatkowo certyfikujemy każdą partię węgla w polskim, akredytowanym laboratorium. Badamy surowiec powtórnie, aby mieć stuprocentową pewność, że węgiel z logo Węgiel Sztygar to paliwo wysokojakościowe. Potwierdzenie właściwości fizykochemicznych, ale i wartości opałowej oraz ważnych ze względów emisyjnych parametrów siarki, popiołu i wilgotności to priorytet. Odkamienianie, suszenie i odsiewanie też ma znaczenie w kontekście czystego spalania. Monitorowanie rynku oferowanych produktów węglowych, zarówno u producentów jak i „zawartości” kotłowni to ważne zadania dla służb środowiskowych. l Anna Gruszka, SYNERGIO GROUP S.A.

25

miesięcznik informacyjno-techniczny

5 (237), maj 2018

Ogrzewanie elektryczne bez błędów

Instalator na macie Rozpoczyna się sezon wiosennych remontów. To czas, w którym wielu inwestorów zastanawia się nad zainstalowaniem ogrzewania podłogowego jako głównego systemu lub jako ogrzewania uzupełniającego. Jak jednak podejść do tego tematu, aby instalacja była poprawnie zaprojektowana, dobrana i wykonana?

Polecając inwestorowi elektryczne ogrzewanie podłogowe, musimy podjąć tę decyzję z wyprzedzeniem. Bardzo często inwestorzy dopiero pod koniec realizacji inwestycji uświadamiają sobie, jakie zalety ma elektryczne ogrzewanie podłogowe. Próbują wtedy zaadaptować istniejące okoliczności do swoich potrzeb. Jest to duży błąd! Jeśli decyzja o wyborze elektrycznego ogrzewania podłogowego jako systemu głównego lub systemu wspomagającego (w wybranych pomieszczeniach) zostanie podjęta w fazie przedwykonawczej, będziemy mogli zastosować się do wytycznych producentów elektrycznych mat lub przewodów grzejnych, którzy nierzadko zalecają zastosowanie odpowiedniej izolacji lub użycie konkretnego rodzaju materiałów wykończeniowych, np. odpowiednich klejów do terakoty odpowiednich paneli, parkietu z warstwą przeciwprężną itp.

Izolacja Jednym z czynników decydujących o powodzeniu całej inwestycji jest aspekt związany z izolacją termiczną podłogi. Większość producentów ogrzewania podłogowego jest tutaj zgodna i jako warunek konieczny podaje minimalną grubość izolacji termicznej w podłodze dla domu posa-

26

dowionego na gruncie na poziomie 10 cm. W nowo projektowanych obiektach standardem jest, że izolacja ma 30 cm, ale w budynkach remontowanych konieczne jest uwzględnienie tego parametru.

Wykończenie podłogi W zakresie doboru materiału wykończeniowego podłogi mamy szerokie spektrum: od wszelkiego rodzaju ceramiki, poprzez panele podłogowe, deski warstwowe i wykładziny dywanowe. Konieczny jest jednak taki wybór materiałów, aby były one dostosowane do ogrzewania podłogowego.

Produkty takie mają z reguły odpowiednie oznakowanie (dotyczy to zwłaszcza paneli, desek warstwowych i wykładzin dywanowych).

Miejsce instalacji Bardzo ważną rzeczą, o którą powinniśmy zadbać na etapie projektowania instalacji ogrzewania podłogowego, jest właściwy dobór produktów do powierzchni, która ma być ogrzewana. Ogrzewanie elektryczne nie powinno być instalowa-

ne w miejscach stałej zabudowy, gdyż może to powodować miejscowe przegrzewanie elementów grzejnych, co z pewnością doprowadzi z czasem do awarii systemu. Mówimy tu więc o powierzchni netto, od której odliczamy nie tylko meble (o ile nie są posadowione na minimum 5centymetrowych nóżkach), ale również elementy wyposażenia: pralkę, lodówkę, wannę, brodzik, postument umywalki, wc, bidet.

Pozorna oszczędność Kolejnym poważnym błędem jest pozorna oszczędność. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że termostaty są obligatoryjną częścią systemu ogrzewania podłogowego. Pomijając kwestię nieuznawania gwarancji na taką niepełną instalację, potencjalny użytkownik naraża się na całkowity brak komfortu cieplnego, niekontrolowane zużycie energii elektrycznej oraz możliwość awarii na skutek przegrzewaniem się elementów grzejnych.

W fazie wykonawczej możliwe jest również popełnienie poważnych błędów, które będą skutkować możliwą awarią lub błędnym działaniem systemu.

Ostre cięcie Najważniejszym błędem, jaki można popełnić, jest skrócenie maty lub przewodu grzejnego. Tego nie wolno pod żadnym pozorem robić! Mata grzejna lub przewód grzejny są gotowym urządzeniem grzewczym o określonych parametrach. Skrócenie go spowoduje niewłaściwą pracę i z czasem uszkodzenie instalacji grzewczej. Wizytując kiedyś jedną z inwestycji, zauważyłem kawałek maty wystającej spod terakoty w miejscu, w którym www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

5 (237), maj 2018

nie powinno jej być. Zapytałem, o co chodzi, i usłyszałem: „a, to się utnie, zawsze się tak robi”. Tego nie wolno nigdy robić!

Szczeliny dylatacyjne Jeżeli układamy matę lub przewody grzejne, pamiętajmy o tym, aby nie przechodzić nimi przez szczeliny dylatacyjne. Zasadą jest: jedno pomieszczenie, jeden obwód grzejny.

Jeśli pomieszczenie jest bardzo duże, a całkowita powierzchnia ma dylatacje pozorne: jedna powierzchnia dylatowana, jeden obwód grzejny.

Miejsce dla termostatu Bardzo istotną sprawą jest położenie termostatu. Termostat powinien być umieszczony w miejscu nienasłonecznionym, aby jego odczyt był jak najbardziej realny. W wypadku łazienki termostat umieszczamy zawsze na zewnątrz, gdyż w wilgotnym powietrzu mogłoby dojść do awarii tego urządzenia. Nie ma tu problemu z pomiarem temperatury,

gdyż w łazienkach najczęściej stosujemy czujniki podłogowe, więc umieszczenie termostatu poza łazienką nie wpływa na odczyt temperatury.

Jeśli termostat, który zastosowaliśmy, wyposażony jest w czujnik temperatury podłogi, musimy pamiętać o jego właściwym ułożeniu. W wypadku instalacji przewodów grzejnych czujnik powinien być ułożony w zaślepionej rurce typu peszel, nieco ponad przewodami grzejnymi.

Jego umiejscowienie poziome powinno odpowiadać połowie odległości pomiędzy dwoma przewodami.

W wypadku mat grzejnych montowanych na gotowe wylewki rurkę z czujnikiem wkuwamy w wylewkę, tak aby zlicować ją z górną powierzchnią wylewki. Czujnik powi-

nien trafiać w środek pomiędzy dwa przewody grzejne maty.

Bardzo ważne jest, aby - jeśli standardowa instalacja nie jest w niego wyposażona - obwód ogrzewania podłogowego był podłączony do wyłącznika różnicowo-prądowego. Podłączeń elektrycznych mat grzejnych i przewodów grzejnych powinien dokonać instalator elektryk.

Podsumowanie Bez wątpienia ogrzewanie elektryczne jest najbezpieczniejszym i najbardziej bezobsługowym z systemów dostępnych na rynku. Odpowiednio dobrany i skonfigurowany do potrzeb i możliwości inwestora system ogrzewania elektrycznego będzie całkowicie niezauważalnym towarzyszem życia codziennego. Zapewni maksimum komfortu przy minimalnym zużyciu energii elektrycznej. Ma to nie tylko korzystny wpływ na stan zasobów portfela inwestora, ale również na stan środowiska naturalnego.

Arkadiusz Kaliszczuk

miesięcznik informacyjno-techniczny

5 (237), maj 2018

Rola falowników fotowoltaicznych i perspektywy ich rozwoju (1)

Konwersja w instalacjach Falowniki fotowoltaiczne to urządzenia konwertujące prąd stały z modułów fotowoltaicznych na prąd przemienny (konwerter DC/AC) i synchronizujący się z siecią elektroenergetyczną.

Czy na pewno rola falownika w dzisiejszym świecie ogranicza się do tej jego podstawowej funkcjonalności?

żej liczby modułów połączonych szeregowo i równolegle. Pierwsze falowniki wymuszały projekty dość trudne do realizacji w prawdziwym życiu.

Wszystkie łańcuchy szeregowo połączonych modułów musiały mieć taką samą długość, orientację i nachylanie w sytuacji, gdy łączono je równolegle, Rozwój instalacji fotowoltaicznych Przy wzroście znaczenia i funkcjonal- ze względu na fakt, że falownik wyna całym świecie, od USA, przez Eu- ności falownika fotowoltaicznego coraz szukiwał punkt pracy maksymalnej ropę, po daleką Azję, spowodował, że bardziej istotne stawały się aspekty (MPP) wspólny dla wszystkich łańrola i znaczenie falownika fotowolta- związane z łatwością projektowania sys- cuchów. Przy nierównej liczbie moicznego stale rośnie. Wynika to z ro- temu i kwestia, jak falownik może w dułów w łańcuchach powodowałby snących potrzeb poszczególnych ryn- tym pomóc. Pierwsze falowniki foto- straty w produkcji energii w wyniku ków. Na początku swojego rozwoju naj- woltaiczne nie dawały zbyt dużej ela- niedopasowania (ang. mismatching). Pewistotniejszym elementem była spraw- styczności i liczba możliwych konfi- nym przełomem w rozwoju branży ność konwersji prądu stałego na prąd guracji danego systemu była bardzo było opracowanie falowników z dwoprzemienny oraz niezawodność sa- ograniczona. Powodowało to, że pro- ma lub więcej systemami śledzenia mych urządzeń pracujących najpunktu pracy maksymalnej (MPPT częściej w bardzo trudnych warun- Maximum Power Point Tracking). kach od -25°C aż do nawet 45-55°C. Spowodowało to, że projekty instaNatomiast z biegiem czasu branża lacji stały się łatwiejsze i bardziej zaczęła oczekiwać od falowników wszechstronne. Ta tendencja do kolejnych funkcji i ulepszeń wynizwiększania liczby systemów wykających z nowych trendów, reguszukujących punkt pracy maksylacji czy choćby oczekiwań klientów. malnej zbiegała się w czasie z inną Choć falownik to około 10-15% tendencją związaną z topologią fawartości całego projektu, to stał się lowników. W pierwszym okresie jego najważniejszą częścią. Nie- Rys. 1. Typy falowników fotowoltaicznych: rozwoju fotowoltaiki dominującymi działający falownik to najczęściej a) falownik centralny; b) falownik łańcucho- urządzeniami były falowniki dużej niedziałająca cała instalacja, a brak wy; c) mikrofalownik; d) system z optymali- mocy, szczególnie na farmach fopewnych funkcji w falowniku to zatorem mocy (źródło: opracowanie własne towoltaicznych stosowano głównie brak tych funkcji w całym systemie. za: „Single phase transformerless inverter urządzenia centralne (ang. central inTo falownik odpowiada także za topologies for grid-tied photovoltaic system: verters). Nacisk projektantów na współpracę z siecią elektroener- A review”, Monirul Islama; Saad Mekhilefa; większą elastyczność spowodował getyczną. Stąd tak istotne jest od- Mahamudul Hasanb). gwałtowny rozwój falowników łańpowiednie dobranie i zamontowacuchowych (ang. string inverter), co nie falownika fotowoltaicznego. Ele- jektowanie instalacji fotowoltaicznych miało kolosalny wpływ na rozwój ment doboru falownika jest jednym z było bardzo trudne i czasochłonne. Na- mniejszych projektów, a także na ponajbardziej kluczowych momentów, leży pamiętać, że moduły w systemach pularyzację systemów domowych. ponieważ determinuje on późniejszą fotowoltaicznych łączy się ze sobą Mały falownik wydajną lub nie pracę całego systemu. szeregowo w celu podniesienia napięcia oraz równolegle w celu zwiększeDwa kluczowe elementy Mały falownik wyposażony w dwa nia prądu. W ten sposób dochodzimy do jednego z pierwszych problemów, systemy śledzenia punktu pracy makSystem fotowoltaiczny skład się z z jakimi musiała zmierzyć się branża fo- symalnej dawał dużo większe możliszeregu komponentów, jednak z punk- towoltaiczna, a mianowicie, jak sku- wości projektowe w przypadku dachów tu widzenia projektu i doboru urządzeń tecznie wyszukiwać idealny punkt domów jednorodzinnych, których to dwa elementy są kluczowe - są to mo- pracy - punkt pracy maksymalnej (ang. powierzchnie są najczęściej bardzo duły fotowoltaiczne oraz sam falownik. Maximum Power Point - MPP) dla tak du- ograniczone i skomplikowane, co unie-

28

www.instalator.pl

Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”: tylko 11 PLN/miesiąc Kliknij po szczegółowe informacje...