Magazyn Instalatora 3/2016-1

nakład 11 015

01 3. 2

miesięcznik informacyjno-techniczny

nr 3 (211), marzec 2016

6

ISSN 1505 - 8336

l Ring „MI”:

odprowadzanie ścieków

l Wymienniki odzysk ciepła

l Kopytko hydraulika l Przyłącza gazowe l Zabójczy czad l Cenne równoważenie l Miedź w instalacjach l Zmiany w prawie

Viega Advantix Vario – odpływ ścienny

Więcej przestrzeni w łazience

viega.pl/AdvantixVario

Rozwiązanie odpowiadające indywidualnym potrzebom Design: ponadczasowy. Możliwości: nieograniczone. Oto nowy odpływ liniowy Advantix Vario w wersji ściennej. Dzięki głębokości zabudowy wynoszącej zaledwie 25 mm, można go zamontować niemal w każdej ścianie i harmonijnie wkomponować w dowolną aranżację. Możliwość przycięcia odpływu na wymiar z dokładnością co do milimetra w zakresie 1200-300 mm sprawia, że jest on zawsze doskonale dopasowany do Państwa potrzeb. Viega. Liczy się pomysł!

Treść numeru

Szanowni Czytelnicy Jedną z najważniejszych, choć najczęściej niezauważalnych dla użytkownika instalacji w budynku jest kanalizacja. W jej skład wchodzi wiele składowych, począwszy od ceramiki, poprzez przyłącza, syfony, kształtki, rury, a na elementach zabezpieczających przed tzw. cofką kończąc. Można tu jeszcze wymienić: systemy zabudowy podtynkowej, pomporozdrabniacze, odpływy liniowe i punktowe itp. Na marcowym ringu autorzy spróbują przekonać Państwa do ciekawych, nowych, a czasem funkcjonujących już jakiś czas na rynku rozwiązań: „(...) Element do natrysków bezbrodzikowych z odpływem w ścianie to nic innego jak ukryty w ściance syfon natryskowy odprowadzający wodę. Odpływ natrysku jest całkowicie schowany w ściance instalacyjnej, a dzięki zintegrowanej macie izolacyjnej nie ma żadnych problemów z uzyskaniem szczelnej izolacji przeciwwodnej ściany i podłogi (...)”. Inny z autorów dopowiada: „Jego specjalna konstrukcja pozwala dopasować długość do niemalże każdej łazienki. Mamy możliwość dopasowania jego długości bezpośrednio na budowie, w zakresie 30-120 cm”. W niektórych miejscach konieczne jest niestandardowe podejście: „Przepompownia wody brudnej (...) do zabudowy w płycie podłogowej posiada trzy funkcje w jednym urządzeniu: przepompownia, zabezpieczenie przeciwzalewowe i funkcja wpustu (również w przypadku pęknięcia rury i wdzierającej się wody)”. Jeśli artykuł zdobył Państwa uznanie, zapraszam na nasz portal www.instalator.pl do oddania głosu w ringowej sondzie.

Podczas prac związanych z instalacjami dostarczającymi gaz ziemny sprawą nadrzędną jest wykonanie prawidłowego projektu, montażu (przez uprawnione osoby) oraz, a może przede wszystkim, wykonanie instalacji z materiałów, które do minimum ograniczają ryzyko awarii. O czym nie należy zapomnieć przy tego typu instalacjach, przypomni autorka artykułu pt. „Przyłącze do budynku” (s. 60-61).

Zapraszam też do lektury branżowego dwugłosu (s. 64-65). Tym razem eksperci wypowiedzą się na temat wymienników stosowanych w systemach odzysku ciepła w wentylacji: obrotowych i przeciwprądowych.

Czym się kierować, decydując się na ten, a nie inny rodzaj wymiennika? Jakie są ich wady i zalety? Jak przekonać inwestora do wyboru?

Mam nadzieję, że w pozostałych artykułach znajdziecie Państwo odpowiedzi na nurtujące Państwa pytania. Jeśli nie, zapraszam do kontaktu z redakcją: redakcja@instalator.pl Sławomir Bibulski

4

Na okładce: © Dmitry Lobanov/123RF.com

l

Ring „MI”: odprowadzanie wody w budynku s. 6-16

l Mała niepozorna chusteczka (Problem z instalacją ściekową) s. 17 l Kopytko hydraulika (Rury żeliwne) s. 18 l Co tam Panie w „polityce”? s. 21 l Dobre rury na złe czasy (W sieci bez błędów) s. 22 l Rękaw pod ziemią (Technologie bezwykopowe) s. 24 l Bezpieczne okładziny (Gips w biernej ochronie przeciwpożarowej) s. 26 l Innowacyjne zawory kątowe (strona sponsorowana marki duro) s. 29

l

Miedź w instalacjach s. 30

l Cudne połączenia s. 30 l Ustna decyzja urzędnika (Zmiany w prawie budowlanym) s. 33 l Obiegi w PC (Pompa ciepła nie taka straszna) s. 36 l Nowości w „Magazynie Instalatora” s. 38 l Wzrost na rynku powietrznych pomp ciepła s. 40 l Niezależne od ciśnienia (Zawory równoważąco-regulacyjne) s. 42 l Podatki i wydatki (Fiskus ważne zmiany) s. 44 l Optymalne spalanie (Sterowanie kotłami na paliwa stałe) s. 46 l Spawanie mosiądzu s. 48 l Ogrzewanie płaszczyznowe - regulacja szeregowa s. 50 l Rynek instalacyjno-grzewczy w IV kwartale 2015 s. 52 l Czad zabija - na śmierć! s. 54 l Specjaliści od ogrzewania (strona sponsorowana firmy Viadrus) s. 58 l Wentylacja kompleksowa (strona sponsorowana firmy Wolf) s. 59 l

Instalacje gazowe s. 60

ISSN 1505 - 8336

l Przyłącze do budynku s. 60 l Poczta „MI” s. 62 l Wymienniki w rekuperacji s. 64 l Miejsce na kominek s. 66 l Instalacje gazowe z miedzi s. 68

3 . 2

01 6

www.instalator.pl

Nakład: 11 015 egzemplarzy Wydawca: Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4.

Redaktor naczelny Sławomir Bibulski (s.bibulski@instalator.pl) Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski (redakcja-mi@instalator.pl), kom. +48 501 67 49 70.

Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41.

Kontakt skype: redakcja_magazynu_instalatora Adres redakcji: 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/5.

Ilustracje: Robert Bąk. Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

5

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (211), marzec 2016

Ring „Magazynu Instalatora“ to miejsce, gdzie odbywa się „walka“ fachowców na argumenty. Każdy biorący udział w starciu broni swoich doświadczeń (i przeświadczeń...), swojego chlebodawcy bądź sponsora, swojej wiedzy i wiary. Przedmiotem „sporu“ będą technologie, materiały, narzędzia, metody, produkty, teorie - słowem wszystko, co czasem różni ludzi z branży instalatorskiej. Każdy z autorów jest oczywiście świadomy, iż występuje na ringu. W kwietniu na ringu: odnawialne źródła energii - kolektory słoneczne i fotowoltaika

Dziś na ringu „MI”: odprowadzanie wody z budynku odwadnianie, przepompownie, pomporozdrabniacz

KESSEL Filozofia firmy KESSEL to zorientowanie na potrzeby klienta, innowacyjność i niezawodność w zakresie odwadniania. Kompleksowe rozpoznanie problemów i potrzeb użytkowników umożliwia nam zaoferowanie najlepszych możliwych rozwiązań. Dlatego tworzymy produkty, które pozwalają skutecznie rozwiązać każdy problem z odwadnianiem, często wyznaczając w tej dziedzinie nowe ścieżki.

Do bezpiecznego użytkowania po- standardowych oraz indywidualnych mieszczeń narażonych na działanie dla praktycznie wszystkich warunwilgoci lub czasowe zalewanie nie- ków i problemów napotkanych w zbędna jest właściwa instalacja za- miejscu zabudowy. pewniająca skuteczne odprowadzanie W ogólnym ujęciu - w zależności od zawody z powierzchni. Jej kluczowy ele- wartości odprowadzanych ścieków należy ment stanowią właściwie dobrane i od- rozróżniać przepompownie do ścieków powiednio zabudowane wpusty ście- szarych - bez fekaliów (z gamy produkkowe. Zagadnienie odwadniania czę- tów KESSEL - Aqualift S) i czarnych sto dotyczy także złożonych proble- zawierających fekalia (Aqualift F). mów w infrastrukturze obiektu.

Przykładowo tam, gdzie pomieszczenia położone są poniżej poziomu zalewania i konieczne jest stosowanie ochrony przeciwzalewowej lub gdy kolektor kanalizacyjny jest zlokalizowany wyżej niż instalacja w budynku.

W takich sytuacjach najlepsze rozwiązanie stanowią zwykle przepompownie ścieków, których niezawodne działanie zależy od prawidłowego doboru urządzenia i od jego poprawnej zaPrzepompownia KESSEL Aqualift F Combudowy technicznej. pact do zabudowy w płycie podłogowej Firma KESSEL oferuje barz funkcją wpustu. dzo szeroką gamę rozwiązań

6

Przepompownie KESSEL oferowane są do zabudowy wewnątrz lub na zewnątrz budynków, a żeby zapewnić niezawodność działania wszystkie przepompownie dostępne są również jako urządzenia dwupompowe.

KESSEL posiada w swojej gamie także wiele rozwiązań łączących w sobie funkcje odwodnieniowe różnych urządzeń, np. wpustów czy urządzeń przeciwzalewowych.

Odwadnianie piwnicy Przepompownia Aqualift F Compact przejmuje funkcję kompleksowego odwadniania piwnicy i tłoczy ścieki czarne oraz szare w sposób niezawodny i automatyczny ponad poziom zalewania do wyżej położonej kanalizacji. Wariant do zabudowy w podłodze dodatkowo pełni funkcję wpustu (również w przypadku pęknięcia rury lub zalania), a pokrywa do wklejenia płytki umożliwia uzyskanie estetycznego wyglądu pomieszczenia.

Trzy w jednym Przepompownia wody brudnej Aqualift S do zabudowy w płycie podłogowej posiada trzy funkcje w jednym urządzeniu: przepompownia, zabezpieczenie przeciwzalewowe i funkcja wpustu (rówwww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

nież w przypadku pęknięcia rury i wdzierającej się wody). Zapewnia ona bezpieczne odwadnianie miejsc odpływu znajdujących się poniżej poziomu zalewania - również podczas przepływu zwrotnego, ponieważ ścieki są prowadzone w pełni automatycznie w górę do kanału ponad poziom zalewania. Gotowa do zabudowy studzienka z możliwością wklejenia płytki gwarantuje estetyczny wygląd w pomieszczeniach. Urządzenie umożliwia także podłączenie dodatkowych dopływów w miejscu zabudowy.

Urządzenia kompletne

3 (211), marzec 2016

zaniem łączącym w sobie bezpieczeństwo przepompowni ścieków z wydajnością zaworu zwrotnego. Urządzenie w normalnym trybie pracy wykorzystuje grawitacyjny spadek do kanału i działa bez wykorzystania energii elektrycznej.

Pompa załączana jest tylko podczas przepływu zwrotnego, podczas którego klapy zaworu blokują napływ ścieków, a urządzenie tłoczy je do kolektora przez pętlę przeciwzalewową. Pozwala to znacznie zaoszczędzić na kosztach energii zużywanej na stałe przepompowywanie ścieków w klasycznych przepompowniach, a także umożliwia istotne ograniczenie kosztów konserwacji dzięki mniejszemu eksploatacyjnemu zużyciu pomp. Przepompownia hybrydowa Ecolift XL zapewnia wyższy

Urządzenie KESSEL Ecolift występuje także w wersji do zabudowy w płycie podłogowej lub na swobodnym przewodzie kanalizacyjnym.

Przepompownie Aqualift to F urządzenia kompletne do swobodnego Nowość ustawienia w wersji jedno- lub dwuPy ta nie do... pompowej. Wszystkie komponenty noJakie są zalety wykorzystania zaworu wych przepompowni są zaprojektowaMinilift F jest skutecznym, efekzwrotnego w przepompowni? ne w systemie modułowym o wielkotywnym i korzystnym cenowo rozściach zbiorników 200, 300 i 450 oraz wiązaniem rozdrabniającym i przepompach o mocy 1,4-5,5 kW. Zbiorni- poziom bezpieczeństwa także w przy- pompowującym ścieki z urządzeń saki zaprojektowano w taki sposób, aby padku braku prądu, jako że wykorzy- nitarnych w gospodarstwach domomożliwe było ich bezproblemowe trans- stując naturalny spadek do kanału, nie wych. Wyposażone jest w pompę ze portowanie przez normalne otwory zagrażają jej przestoje w pracy pomp. stali nierdzewnej z wysokowydajnym drzwiowe o szerokości 800 i niezawodnym mechanimm. Przepompownie KESzmem rozdrabniającym SharkSEL Aqualift F wyposażone są Twister zapewniającym całtakże w urządzenie sterownikowite bezpieczeństwo ekscze i zabezpieczenie przeciwploatacyjne. Do pomporozzalewowe. Przepompownia drabniacza można podłączyć Aqualift F XL w wersji zinterównież umywalkę, bidet, growanej w studzience umożprysznic lub pisuar. Minilift F liwia oszczędność powierzchjest wyposażony w intelini mieszkalnej dzięki zabudogentną technologię sterowania wie na zewnątrz budynku. (z funkcją alarmu akustyczŚcieki domowe przepływają nego) umieszczoną w wyze swobodnym spadkiem do dzielonej z urządzenia części studzienki i stamtąd są pomsuchej, która zapewnia czystą i komfortową konserwację. W powane w sposób zabezpiecelach serwisowych pompę czony przed przepływem zwrotPrzepompownia wody brudnej KESSEL Aqumożna wyjąć w kilku pronym do wyżej położonego kaalift S do zabudowy w płycie podłogowej. stych ruchach - podobnie jak nału. W pełni automatyczne sterowanie pompą odbywa się z wnętrza Dzięki temu użytkownicy nie są rów- ma to miejsce we wszystkich przebudynku. Ta studzienka oferuje naj- nież narażeni na stały i uciążliwy hałas pompowniach firmy KESSEL. Marka KESSEL już od dziesięciowyższy komfort i bezpieczeństwo przy napotykany w klasycznych przepomzabudowie, eksploatacji i konserwacji. powniach. Urządzenie Ecolift XL jest leci jest kojarzona z wysokiej jakości nie tylko niezawodne, bezpieczne i rozwiązaniami w obszarze odwodnień.

Rewolucja w odwadnianiu oszczędne, ale także charakteryzuje Dzięki temu jesteśmy dostawcą, o się różnorodnymi możliwościami za- którego niezawodności i innowacyjNowatorskie i jedyne na rynku roz- budowy zarówno w nowych, jak i re- ności świadczą nie tylko najwyższej jawiązanie w postaci przepompowni KES- montowanych budynkach. W zależno- kości materiały i najnowocześniejsze SEL Ecolift XL chroni przed przepły- ści od wymogów budowlanych może bo- technologie produkcji, ale przede wem zwrotnym i wodą w piwnicy w spo- wiem zostać zabudowane w betonie wszystkim rozwiązania sprawdzone sób niezawodny i bezpieczny - działa tyl- przy pomocy odpowiednich kompo- wieloletnią eksploatacją w najtrudko wtedy, gdy jest to rzeczywiście po- nentów systemowych bądź w stu- niejszych warunkach zabudowy. trzebne. Przepompownia hybrydowa dzience na zewnątrz budynków. Może Anna Mikołajczak Ecolift XL jest innowacyjnym rozwią- również zostać ustawione samodzielnie. www.instalator.pl

7

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (211), marzec 2016

Dziś na ringu „MI”: odprowadzanie ścieków z budynków syfon, odpływ, wanna, brodzik

Crudo Produkty Crudo służące do odprowadzania wody w łazienkach i kuchniach są projektowane i wykonywane z myślą o instalatorach ceniących sobie niezawodność połączeń oraz szybki czas montażu.

8

Z przyjemnością przedstawiam Państwu zalety wybranych produktów Crudo. l Syfony umywalkowe i zlewozmywakowe Crudo to szeroka gama syfonów umywalkowych i zlewozmywakowych. Tworzywo, z którego są wykonane, cechują biel i gładka powłoka, które ułatwiają utrzymanie osprzętu w czystości. Rury odpływowe syfonów wyposażone są w specjalną uszczelkę, która znacznie ogranicza czas montażu; wystarczy zamontować uszczelkę i nakrętkę, następnie wsunąć rurę odpływową i dokręcić nakrętkę. Standardowo wszystkie syfony zlewozmywakowe wyposażone są w przyłącze AGD. l Syfony umywalkowe chromowane Oferta firmy obejmuje również cztery modele syfonów metalowych, chromowanych. Metal, z którego są wykonane, pokryty jest warstwą chromu gwarantującą wieloletnie użytkowanie. Wzornictwo produktów zaspokoi gusta każdego użytkownika. l Odpływy brodzikowe Crudo posiada w swojej ofercie asortyment odpływów brodzikowych

dla otworów brodzików DN 50 i 90.

Wymiary odpływów są zgodne z wymaganiami normy EN 329. Cechuje je wysoka niezawodność i wodoszczelność. Każdy wyrób testowany jest przy użyciu sprzętu elektronicznego w fazie produkcji. Dużą zaletą jest uproszczony montaż ograniczony do dokręcenia od góry, przy użyciu specjalnego narzędzia

Syfon zlewozmywakowy.

Syfon umywalkowy chromowany.

Odpływ wannowy automatyczny. standardowo dołączanego do każdego odpływu. Odpływy brodzikowe Crudo dostępne są w wersji z pokry-

wą typu pełnego. Konstrukcja odpływów brodzikowych umożliwia inspekcję od góry bez potrzeby demontażu całego syfonu. Istotną cechą tych produktów jest wysokość zabudowy wynosząca 80 mm. l Automatyczny odpływ wannowy Automatyczne odpływy wannowe marki Crudo posiadają bardzo płynnie Pytanie do...

Czy odpływy brodzikowe są zgodne z normą PN-EN274 określającą minimalną temperaturę odwadniania 0,8 l/s i poziom zasyfonowania 50 mm? i pewnie działający mechanizm zamknięcia, testowany na 10 000 cykli otwarcia bez awarii! Cięgno wykonane jest ze stali nierdzewnej o wysokiej odporności na uszkodzenia i znajduje się wewnątrz pancerza pokrytego teflonem. W skład zestawu wchodzi też elastyczna rura przelewowa o średnicy DN 32. Niewątpliwą zaletą tych produktów jest samoczyszczący się syfon o zredukowanej wysokości i zachowanej normatywnej wysokości zasyfonowania, z przyłączem skośnym i regulowanym DN 40/50.

Zapraszamy Państwa do korzystania z proponowanych rozwiązań.

Jesteśmy przekonani, że użycie syfonów marki Crudo pozwoli instalatorom na szybszy i łatwiejszy montaż, a użytkownikom na długoletnią i bezawaryjną pracę.

Jakub Gronek

Odpływ brodzikowy. www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (211), marzec 2016

Ring „MI”: odprowadzanie wody w budynku odpływ, liniowy, punktowy, natrysk

Geberit Od dawna systemy Geberit Duofix oraz GIS i Kombifix do zabudowy masywnej bardzo dobrze sprawdzają się w instalacjach łazienkowych. Teraz ta technologia może być zastosowana również do odpływów natryskowych.

Element do natrysków bezbrodzikowych z odpływem w ścianie to nic innego jak ukryty w ściance syfon natryskowy odprowadzający wodę. Jest to bardzo prosty pomysł na przełamanie konwencji. Upraszcza on montaż systemu, przyspiesza instalację i ułatwia zaprojektowanie całej łazienki. Teraz podłoga w natrysku może być jednolita, pozbawiona wszelkich barier, a wygląd takiego pokoju kąpielowego może być bardziej atrakcyjny i nowoczesny.

Odpływ natrysku jest całkowicie schowany w ściance instalacyjnej, a dzięki zintegrowanej macie izolacyjnej nie ma żadnych problemów z uzyskaniem szczelnej izolacji przeciwwodnej ściany i podłogi. Żadna część odpływu nie znajduje się w podłodze.

Zintegrowany z zestawem materiał uszczelniający ułatwia nałożenie na ściany i podłogę warstwy izolacji przeciwwodnej. Powstaje wówczas elastyczne połączenie, które eliminuje ewentualne naprężenia i gwarantuje absolutną szczelność. Również konstrukcja podłogi natrysku jest znacznie prostsza, kiedy nie trzeba w jej obrębie prowadzić odpływu kanalizacyjnego. Istnieje także możliwość wklejenia do maskownicy płytek, którymi wyłożone są ściany. Wyrób spełnia wymagania normy PN-EN 1253.

W przypadku odpływu ściennego zamontowana w ścianie kratka odpływu zintegrowana jest z ramą monwww.instalator.pl

tażową Geberit. Ścienny zestaw odpływowy oferowany jest w wersjach jako: Duofix i GIS do zabudowy lekkiej oraz Kombifix do zabudowy masywnej. Uniwersalne połączenia z systemami izolacji zespolonej są również integralną częścią odpływu i zapewniają prawidłową szczelność.

Zapobiega to powstawaniu rozszczelnień pomiędzy ścianą a podłogą.

Do tej pory odpływy podłogowe stanowiły przeszkodę dla instalacji ogrzewania podłogowego oraz ingerowały w izolację termiczną i aku-

styczną pomieszczenia. Dzięki instalacji wpustu odpływowego w ścianie unikniemy wszystkich tych problemów. Szybki i niezakłócony odpływ zużytej wody w opisywanym odpływie (dla wysokości zasyfonowania 50 mm - 0,8 l/s i dla wysokości zasyfonowania 30 mm - 0,45 l/s) pozwala na zainstalowanie deszczownicy pod natryskiem lub zestawu natryskowego o dość dużej wydajności.

Spadek podłogi w kierunku odwodnienia można wykonać na dwa sposoby: złożony z trzech płaszczyzn (kopertowy) lub jednopłaszczyznowy.

l

Poziomy odpływ liniowy Wpusty liniowe mają za zadanie odwodnienie posadzki w miejscu korzystania z natrysku. Długość szczeliny jest odpowiednio długa, tak że spadek powierzchni podłogowej może być poprowadzony w jednym kierunku. Odwodnienie liniowe firmy Geberit wytrzymuje obciążenie K3-300 kg. W prysznicach z odpływem montowanym na poziomie posadzki najbardziej istotPytanie do...

Jak można zapewnić szczelność odpływu w natryskach bezbrodzikowych?

ną kwestią jest zapewnienie trwałego i skutecznego uszczelnienia. W przypadku odpływu wszystkie potrzebne materiały dołączone są do zestawu. l CleanLine nowy odpływ liniowy Otwarte prysznice zrównane z powierzchnią podłogi są obecnie bardzo popularne i dlatego firma Geberit zdecydowała się maksymalnie podwyższyć innowacyjność produktu, wprowadzając nowe podłogowe odpływy liniowe i punktowe. Nowe odpływy prysznicowe stanowią nowatorskie rozwiązanie w tej dziedzinie. Geberit zwraca szczególną uwagę na to, aby instalacja była tak prosta i niezawodna jak to tylko możliwe, a praca instalatora była samą przyjemnością.

Odpływ liniowy z serii CleanLine łączy w sobie eleganckie wzornictwo z prostotą i niezawodnością instalacji. Jego konstrukcja rozwiązuje wszelkie problemy z higieną i hałasem odprowadzanej wody, które spotykane są w wielu tradycyjnych odpływach prysznicowych. l Wpusty punktowe Dla zwolenników wpustów punktowych firma oferuje bardzo wydajne, bezpieczne, ciche i łatwe w montażu wpusty podłogowe z możliwością doboru eleganckich, bardzo nowoczesnych elementów wykończeniowych ze stali szlachetnej.

Małgorzata Jarosik

9

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (211), marzec 2016

Ring „MI”: odprowadzanie ścieków z budynku pomporozdrabniacz, ścieki, prysznic, łazienka, wc

SFA W tym artykule ringowym chciałbym zaprezentować Państwu pompy do ścieków szarych do zastosowań domowych i komercyjnych francuskiej firmy SFA. Francuska firma SFA - światowy lider w produkcji pomporozdrabniaczy i pomp do ścieków szarych i czarnych - już od ponad 55 lat dostarcza kompleksowe rozwiązania zarówno do użytku domowego, jak i komercyjnego. W swojej ofercie posiada ponad 50 produktów różniących się między sobą konstrukcją, parametrami technicznymi i zastosowaniem. Tak szeroka gama produktowa pozwala na dobranie optymalnego rozwiązania dla klienta. Dzięki tym urządzeniom istnieje możliwość dowolnej kreacji przestrzeni, a stworzenie nowej toalety, łazienki, pralni czy kuchni jest możliwe bez względu na położenie kanalizacji w budynku czy mieszkaniu.

Wśród wielu producentów pomp do ścieków SFA posiada najszerszą ofertę produktową. Firma SFA od lat pracuje nad nowymi konstrukcjami mającymi na celu zapewnienie optymalnych rozwiązań dla inwestorów oraz możliwość ich doboru pod konkretną aplikację. Stworzenie nowej kuchni, łazienki, pralni czy sauny jest teraz bardzo proste, bez kosztownych i pracochłonnych prac adaptacyjnych.

Urządzenia do zastosowań domowych SANIDOUCHE jest najmniejszą pompą do współpracy z prysznicem, dodatkowy wlot pozwala jeszcze na podłączenie umywalki lub bidetu.

Niewielkie wymiary umożliwiają in-

10

stalację bezpośrednio pod wysokim brodzikiem kabiny prysznicowej lub w małej szafce pod umywalką. Urządzenie zasilane jest 220-240 V/50 Hz, moc silnika 250 W, IP44. Tłoczy ścieki do 4 m w pionie lub do 40 m w poziomie.

Krótkie cykle pracy urządzenia wpływają na małe zużycie energii elektrycznej, a tym samym - niskie koszty eksploatacji.

SANIFLOOR to nowość w ofercie SFA. Jest to jedyne tego typu urządzenie na rynku, które pozwala na instalację prysznica w dowolnym miejscu, niezależnie od kanalizacji. SANIFLOOR jest pompą do ścieków szarych, której zadaniem jest zassanie ścieków z kratki odpływowej do pompy, a następnie przetłoczenie ich do oddalonej kanalizacji. Dzięki takiej konstrukcji istnieje możliwość wykonania kratki odpływowej w posadzce, co pozwala na dowolną aranżację przestrzeni w łazience. Urządzenie występuje w trzech opcjach. SANIFLOOR 1 wraz z kwadratową kratką ściekową do instalacji w posadzce i zabudowy płytkami, SANIFLOOR 2 z okrągłą kratką ściekową do instalacji w posadzce oraz SANIFLOR 3 z kratką ściekową montowaną w

brodziku. Wszystkie te systemy oparte są o tę samą pompę ssąco-tłoczącą, różnią się miedzy sobą tylko rodzajem kratki ściekowej, która może być zainstalowana w odległości do 3 m od pompy. Wewnątrz kratki ściekowej znajduje się syfon wraz z systemem detekcji napływającej wody. Podczas napływania wody do kratki ściekowej następuje uruchomienie pompy, która zasysa wodę i przetłacza ją dalej do oddalonej kanalizacji. Urządzenie może przetłaczać ścieki szare do 3 m w górę lub 30 m w poziomie, podobnie jak popularna pompa SANIDOUCHE. Oczywiście oba parametry są ze sobą ściśle związane, tzn. im wyżej tłoczyPytanie do...

W jaki sposób zmniejszono ryzyko zatkania pomporozdrabniaczy SFA? my ścieki, tym odległość tłoczenia w poziomie się zmniejsza. Sanifloor jest odpowiedzią na zapotrzebowanie klientów na tego typu rozwiązanie.

SANIVITE SILENCE jest pompą do ścieków szarych o dużej wydajności; może pracować w długich cyklach. Jest to idealne rozwiązanie do zastosowań w małej pralni, łazience bez WC. Nadaje się również do stworzenia wyspy kuchennej w mieszkaniu lub domu - do urządzenia możemy podłączyć zlew, zmywarkę i pralkę. W takiej sytuacji nie jesteśmy ograniczeni położeniem kanalizacji, a zmiana funkcjonalności pomieszczenia jest wyjątkowo prosta.

Pompa może tłoczyć ścieki do 5 m wysokości lub do 50 m w poziomie. Moc silnika to tylko 400 W, klasa ochrony IP 44. Pompa wykonana jest w technologii silence, to znaczy, że jej głośność pracy obniżona jest o 10 dB. SANIACCESS 4 PUMP to pompa do łazienki, pralni lub kuchni z łatwym dostęwww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

pem do części pompującej (możliwość usunięcia zatoru) i sterującej (system załączania). Ryzyko zatkania urządzenia zostało zmniejszone dzięki rewelacyjnej nożowej technice rozdrabniania w „koszyku” z dostępem z zewnątrz, z lewej strony. Polecany szczególnie w małych pubach, niewielkich lokalach gastronomicznych - tam, gdzie prostą usterkę trzeba szybko usunąć samodzielnie. Nowoczesne wzornictwo produktu SANIACCESS® 4 pasuje do każdej przestrzeni.

SANISPEED SILENCE - bardzo wydajna pompa do intensywnej pracy w dużych kuchniach i łazienkach. Odprowadza ścieki ze zlewozmywaków i zmywarek; umożliwia podłączenie pralki oraz wszystkich (z wyjątkiem WC) pozostałych urządzeń sanitarnych.

Może pompować ścieki do 7 m w pionie lub do 70 m w poziomie. Maksymalna temperatura ścieków to 75°C. Moc silnika 400 W, klasa ochrony IP44.

Wszystkie powyżej opisane urządzenia dają nam możliwość stworzenia nowej łazienki, kuchni czy pralni w pomieszczeniach wcześniej do tego nieprzystosowanych. Możemy stworzyć pralnię w piwnicy czy kuchnię letnią, łazienkę z fitnessem lub adaptować pomieszczenia na poddaszu. To, na co warto zwrócić uwagę, to możliwość budowy wyspy kuchennej w mieszkaniu czy domu (SANIwww.instalator.pl

3 (211), marzec 2016

prawidłowym funkcjonowaniem produktów SFA czuwa sieć 55 autoryzowanych serwisantów rozmieszczonych na terenie całego kraju. To, co najważniejsze - naprawa i konserwacja - odbywa się w miejscu zamontowania urządzenia. Serwisanci dojeżdżają bezpośrednio do klienta końcowego.

VITE, SANISPEED) oraz brodzika z kratką ściekową w posadzce.

Urządzenia do zastosowań komercyjnych SANICOM 1 - pompa przeznaczona jest do przepompowywania ścieków szarych (bez fekaliów) i wyposażona w jeden silnik o mocy 1300 W. Tłoczy ona ścieki na wysokość 10 m lub umożliwia tłoczenie ich na odległość 100 m w poziomie.

Urządzenie ma możliwość podłączenia zewnętrznego alarmu (światło, sygnalizator dźwiękowy). Ciągła praca silnika (przez czas dłuższy niż 5 minut) powoduje uaktywnienie alarmu. Urządzenie idealnie nadaje się do montażu w obiektach przemysłowych, gdzie trzeba przepompować duże ilości wody na znaczne odległości.

Pompa SANICOM 2 wyposażona jest w dwa silniki o mocy 1500 W każdy. Tłoczy ścieki na odległość 11 m w pionie lub na 110 m w poziomie.

Urządzenie ma 4 wejścia, 40 mm lub 50 mm, średnica przewodu tłocznego wynosi DN 50 mm. Wydajność dwóch pomp to ok. 340 l/min.

Wszystkie urządzenia produkowane są w fabrykach we Francji zgodnie z normą ISO 9001 AFAQ i objęte są dwuletnią gwarancją. Nad

Krótka instrukcja montażowa Montaż pomp nie przysparza problemów. W sposób szybki i prosty możemy podłączyć wszystkie przybory do urządzenia. Rzeczą najważniejszą jest, aby przewód tłoczny z urządzenia, którym będą tłoczone ścieki, był wykonany w technologii zgrzewanej lub klejonej. Ścieki podawane są pod ciśnieniem i zastosowanie rur na uszczelkach może spowodować przecieki. Dlatego zawsze pamiętajmy o tej zasadzie.

Przewody wykonywane są rurami cienkimi o średnicach 22, 25, 28, 50.

Dla architektów i projektantów Dla architektów i projektantów proponujemy pełne wsparcie techniczne. Posiadamy programy doboru urządzeń oraz nakładki 2D i 3D CAD, co znacznie upraszcza pracę.

Dla architektów ważne jest, że nie są ograniczeni niczym przy projektowaniu nowych pomieszczeń czy adaptacji już istniejących. Bez względu na położenie pionów kanalizacyjnych istnieje możliwość dowolnej aranżacji przestrzeni i jest to bardzo ważne. Ograniczeni są tylko swoją wyobraźnią.

Dodatkowo na naszej stronie internetowej www.sfapoland.pl znajdziecie Państwo wszystkie informacje o produktach, moduł e-learningu (szkoleniowe filmy video). Dostępne są również darmowe aplikacje na smartfony i tablety (Android, IOS).

Marcin Wojciechowski

11

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (211), marzec 2016

Dziś na ringu „MI”: odprowadzanie ścieków z budynku kanalizacja, rura, syfon, kształtka, odpływ

Viega Instalacja kanalizacyjna, choć w większości przypadków po ukończeniu budowy obiektu pozostaje dla nas praktycznie niezauważalna, jest jedną z najważniejszych instalacji w budynku. Prawidłowo zaprojektowana i wykonana, potrafi pracować cicho i bezproblemowo przez długi okres.

Zadaniem instalacji kanalizacyjnej w budynku jest sprawne odebranie i przetransportowanie ścieków. Ścieki przepływają grawitacyjnie od urządzeń sanitarnych do pionów kanalizacyjnych, a następnie do poziomych przewodów odpływowych.

Syfon Przed każdym urządzeniem sanitarnym w instalacji kanalizacyjnej znajduje się syfon. Zabezpiecza on pomieszczenia przed przedostaniem się

do nich nieprzyjemnych zapachów z kanalizacji. Może to być syfon umywalkowy, wannowy lub prysznicowy. Produkty te aktualnie nie tylko charakteryzują się funkcjonalnością, wyśmienitymi parametrami technicznymi, ale także nieszablonowym wzornictwem.

Są zarówno pierwszym elementem instalacji kanalizacyjnej, jak i jednym z elementów wystroju wnętrza łazienki.

Do umywalek firma Viega proponuje piękne syfony z serii Eleganta oraz dopracowane w każdym szczególe zawory odpływowe serii Visign. Syfony z serii Eleganta przyciągną wzrok w każdej ła-

12

zience. Ich wzornictwo cechuje przede wszystkim oszczędność formy. Oprócz tych syfonów uzupełnieniem dostępnego asortymentu są syfony rurowe lub butelkowe wykonane z tworzywa lub mosiądzu chromowanego. W szerokiej ofercie produktów znajdują się także syfony natynkowe oraz podtynkowe, które umożliwiają swobodną aranżację przestrzeni pod umywalką.

W sytuacjach, w których układ łazienki albo ustawienie pralki uniemożliwiają odprowadzenie z niej wody wężem do w.c. lub wanny, Viega poleca stosowanie specjalnie do tego przeznaczonych syfonów natynkowych lub podtynkowych.

W przypadku łazienek z brodzikiem (płaskim lub głębokim) mamy do wyboru syfony do brodzików z otworem odpływowym ø52, ø65 (seria Domoplex) oraz ø90 mm (seria Tempoplex). W brodziku głębokim odpływy brodzikowe z serii Domoplex umożliwiają spiętrzenie wody do wysokości 100 mm. Dzięki temu dzieci mogą się wygodnie w nim kąpać. Wysokość montażowa odpływu Domoplex wynosi jedynie 80 mm, a wydajność 0,73 l/s. Zaletą odpływu jest bezproblemowe czyszczenie. Umożliwia je wyjmowany syfon. Odpływ wyposażony jest w solidny kołnierz ze stali nierdzewnej i uszczelki umożliwiające bezpieczny i szczelny montaż.

W odpływach brodzikowych do brodzików o otworze odpływowym ø90 mm Pytanie do...

Jaki odpływ liniowy ścienny ma głębokość zabudowy w ścianie jedynie 25 mm?

na uwagę zasługują odpływy, które charakteryzują się wysoką wydajnością odpływu oraz wyrafinowanym wzornictwem. Pokrywy odpływów cechuje piękna forma, prosty montaż i stabilne mocowanie. Nadają się one idealnie do odbioru wody pryszniców strumieniowych oraz deszczownic. Syfony te mają bardzo prostą konstrukcję, która umożliwia wyczyszczenie syfonu od góry. Na uwagę zasługuje odpływ Tempoplex 60 mm o niskiej wysokości zabudowy (tylko 60 mm). Jest to idealne rozwiązanie, które sprawdza się podczas modernizacji łazienki. Mimo niewielkich rozmiarów odpływu wysokość zasyfonowania wynosi aż 30 mm przy wydajności odpływu 0,55 l/s. Odpływ certyfikowany został przez Instytut Techniki Budowlanej AT-15-9279/2014. Wyposażony jest w kołnierz ze stali nierdzewnej oraz uszczelkę wargową. Konstrukcja syfonu umożliwia czyszczenie od góry. Dzięki odpowiedniej konstrukcji możliwe jest także wprowadzenie spirali czyszczącej do instalacji kanalizacyjnej.

Odpływy Innym pomysłem na aranżację łazienki jest wykonanie brodzika wyłożonego płytkami. Możliwe jest to dzięki zastosowaniu odpływów punktowych z kratkami dekoracyjnymi lub zastosowaniu odpływu liniowego. Aktualnie bardzo popularnym rozwiązaniem do wykonania prysznica bez brodzika jest odpływ liniowy, który pozwala na swobodną aranżację wnętrza. Rozwiązaniem dedykowanym przez firmę Viega m.in. dla takich rozwiązań jest odpływ Advantix Vario.

Jego specjalna konstrukcja pozwala dopasować długość do niemalże każdej łazienki. Mamy możliwość dopasowania jego długości bezpośrednio na budowie, w zakresie 30-120 cm. Wydajność odpływu uzależniona jest od wysokości zabudowy i wynosi od 0,4 do 0,8 l/s. Minimalna wysokość zabudowww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (211), marzec 2016

wy wynosi 95 mm. Dostępna jest także wersja remontowa odpływu Advantix Vario - w tym przypadku wydajność wynosi 0,5 l/s, a wysokość zabudowy wynosi jedynie 70 mm. Dodatkowe akcesoria rozszerzające zastosowanie odpływu Advantix Vario umożliwiają uzyskanie odpływu w linii prostej o długości max. 2,8 m. Dzięki łącznikom kątowym 90˚ możemy uzyskać odpływy w kształcie litery „L” lub „U”.

Odpływ ścienny Od roku 2016 dostępny jest także wariant ścienny odpływu Advantix Vario.

Odpływ ten, podobnie jak wersja podłogowa, można indywidualnie dopasować do każdej łazienki. Dzięki przemyślanej konstrukcji możemy jego długość w płynny sposób regulować w zakresie 300-1200 mm. Dzięki dwóm różnym elementom zamykającym można go zabudować na trzy różne sposoby: w dowolnym miejscu na ścianie, przy prawej lub lewej ścianie bocznej oraz dokładnie na szerokość wnęki prysznicowej.

Dzięki niewielkiej głębokości montażu wynoszącej zaledwie 25 mm odpływ zmieści się w każdej ścianie, umożliwiając jednocześnie ułożenie płytek ściennych i podłogowych o grubości do 28 mm. Wysokość odpływu można ustawić w zakresie od 90 do 165 mm, a wydajność odpływu wynosi od 0,6-0,75 l/s. Dostępny jest także wariant remontowy o wysokości zabudowy już od 70 mm, przy wydajności odpływu 0,5 l/s. W przypadku użycia rusztu ze stali nierdzewnej wysokość szczeliny odpływowej zmniejsza się z 20 mm do zaledwie 8 mm nad i pod rusztem.

Ruszty Viega Advantix Vario dostępne są w czterech różnych wersjach kolorystycznych, dzięki temu wtopią się

www.instalator.pl

harmonijnie w każdą łazienkę. Poza klasycznymi wersjami ze stali nierdzewnej w wykończeniu matowym lub błyszczącym dostępna jest również wersja w kolorze białym i czarnym.

Aby łatwo dobrać odpowiedni odpływ Advantix Vario wraz z potrzebnymi elementami, firma Viega udostępnia na stronie internetowej konfigurator odpływu liniowego i odpływu ściennego Advantix Vario (viega.pl/KonfiguratorAdvantixVario). W tym celu

należy po prostu podać długość i formę żądanego odpływu liniowego lub ściennego. Narzędzie wyliczy następnie automatycznie spodziewaną wydajność odpływu, zilustruje zaprojektowany odpływ liniowy/ścienny wraz z planem docięcia i poda, jakie elementy będą potrzebne do instalacji.

Do wanny W przypadku rozwiązań do wanien firma Viega proponuje także wiele ciekawych i pięknie zaprojektowanych odpływów wannowych. Najbardziej znane są komplety odpływowo-przelewowe Simplex i Multiplex do wanien o otworze odpływowym ø52 oraz odpływ Rotaplex do wanien o otworze odpływowym ø90 mm. Modele te dostępne są do wanien standardowych (cięgno Bowdena o długości 560 mm) oraz do wanien specjalnych (w zależności od konstrukcji wanny cięgno Bowdena może mieć długość 725 lub 1070 mm). Rozety (pokrętła) i korki oferowane są w różnych

wzorach i kolorach. Aktualnie firma Viega wprowadza do asortymentu odpływ wannowy z rozetą M9. Nowy komplet odpływowo-przelewowy Multiplex Visign M9 pozwala sprawić, by kąpiel była jeszcze wygodniejsza. Umożliwia on podniesienie poziomu napełnienia wanny o całe 5 centymetrów - wystarczy delikatnie obrócić rozetę. Ponowny obrót wystarczy natomiast, by woda opadła z powrotem do normalnego poziomu. W obu przypadkach funkcja przelewu cały czas pozostaje aktywna.

Odpływy do wanien występują również w wersji Trio umożliwiającej napełnianie wanny wodą przez przelew i Trio F umożliwiający bezszelestne napełnianie wanny od spodu. W połączeniu z elektronicznie sterowanymi mieszaczami Multiplex Trio E, E2 lub E3 możemy uzyskać w łazience nie tylko stylowy wygląd i unikalne wzornictwo, ale także znacznie większy komfort. Armatury Multiplex Trio E, E2, E3 pozwalają na zapamiętanie ilości i temperatury wody oraz bardzo łatwe zastosowanie tych ustawień w przyszłości. Armatura Multiplex Trio E3 posiada ponadto wyświetlacz informujący o aktualnej temperaturze i ilości wody. Dzięki atrakcyjnemu wzornictwu armatury idealnie komponują się z nowoczesną architekturą łazienek i spełniają najbardziej wyrafinowane gusta.

Reasumując, firma Viega w zakresie odprowadzania wody proponuje wiele ciekawych, niezawodnych i bezpiecznych rozwiązań technicznych. Dodatkowym atutem produktów jest eleganckie, minimalistyczne wzornictwo.

Design produktów został już wyróżniony wieloma prestiżowymi nagrodami, takimi jak Designpreis Deutschland czy Red Dot Award. Łukasz Szypowski

13

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (211), marzec 2016

Ring „MI”: odprowadzanie ścieków w budynkach pomporozdrabniacz, serwis, woda brudna, ścieki

Wilo Wilo przedstawia najnowszą generację pomporozdrabniaczy przeznaczonych do zbierania oraz odprowadzania wody brudnej i ścieków, podzieloną na dwa typoszeregi względem aplikacji, w których mogą być one stosowane.

Korzyści, jakie otrzymuje użytkownik końcowy, stosujący pomporozdrabniacze Wilo, to wykonanie w dowolnym miejscu nowych pomieszczeń, bez brudnych i kosztownych prac remontowych oraz wygodniejsze życie i większa wartość domu poprzez dodanie pomieszczeń, takich jak WC, łazienka, pralnia czy aneks kuchenny.

Darmowa 2-letnia opieka autoryzowanego serwisu w domu Klienta gwarantuje bezpieczeństwo użytkowania urządzenia. 2 lata gwarancji zapewnia każdy dostawca markowych produktów. Wilo oferuje więcej! Opiekę autoryzowanego serwisu przez 2 lata bez dodatkowych kosztów! l Jeśli pomporozdrabniacz Wilo popsuje się na gwarancji, nie ma potrzeby wzywania instalatora i przeprowadzania brudnych prac, mających na celu wymontowanie urządzenia oraz wysyłanie go przesyłka kurierską lub zawożenie bezpośrednio do serwisu. Tym wszystkim zajmie się serwis Wilo, na miejscu w domu Klienta. Do 48 godzin od momentu zgłoszenia na stronie www.wilo.pl/serwis pojawi się pracownik autoryzowanego serwisu i na miejscu dokona niezbędnych czynności, które przywrócą urządzeniu pełną sprawność. Jeśli naprawa na miejscu nie będzie możliwa, to urządzenie zostanie wymienione na nowe, bez żadnych dodatkowych opłat. l Jeśli pomporozdrabniacz Wilo popsuje się z winy niewłaściwego użytkowania (zostanie zapchany i wyPytanie do...

Jakie korzyści otrzymuje użytkownik stosujac pomporozdrabniacze Wilo?

14

magać będzie wyczyszczenia) w okresie 2 lat od daty zakupu, użytkownik ma prawo do jednego w roku wezwania autoryzowanego serwisu Wilo.

Do 48 h od momentu zgłoszenia w formularzu serwisowym na stronie www.wilo.pl/serwis dokonane zosta-

Komfort użytkowania pomporozdrabniaczy Wilo uzyskano dzięki: l hermetycznej budowie gwarantującej cichą pracę; l zintegrowanemu filtrowi z węglem aktywnym zapewniającym zabezpieczenie przed uwalnianiem się nieprzyjemnych zapachów; l estetycznemu wyglądowi, który zapewnia kompaktowa budowa tych urządzeń oraz 3 wersje wykonania, które pozwalają na montaż urządzenia bezpośrednio za toaletą bądź podtynkowo. Zmniejszona pojemność zbiornika pozwala na wkomponowanie urządzenia w zabudowę łazienki oraz szybkie opróżnianie zbiornika bez konieczności stagnacji ścieków.

Korzyści instalatora

ną niezbędne czynności, które przywrócą urządzeniu pełną sprawność. l Jeśli użytkownikowi zależy na poprawnej konserwacji urządzenia, autoryzowany serwis Wilo dokona jeden raz w roku przeglądu pomporozdrabniacza w okresie 2 lat od daty zakupu.

Koszty dojazdu do domu Klienta w ramach pakietu „Darmowa 2-letnia opieka autoryzowanego serwisu w domu Klienta” pokrywa Wilo Polska.

W przypadku zainteresowania objęciem opieką autoryzowanego serwisu Wilo po okresie 2 lat istnieje możliwość wykupienia dodatkowo: l rocznego pakietu w cenie 40 zł brutto za każde urządzenie, l trzyletniego pakietu w cenie 100 zł brutto za każde urządzenie.

Cena pakietu zawiera także koszt dojazdu do Klienta w terminie 48 h od zgłoszenia usterki.

Uwaga! Oferta ta jest skierowana jedynie do Klientów indywidualnych.

Zainstaluj urządzenie i zapomnij o nim na 2 lata w czasie trwania gwarancji. Urządzenia objęte pakietem „Darmowa 2-letnia opieka autoryzowanego serwisu w domu Klienta” zdejmują z instalatora obowiązek wykonywania nieprzyjemnych czynności serwisowych. W czasie 2 lat Klient nauczy się poprawnego użytkowania pomporozdrabniaczy, a produkt dopasuje się do miejsca użytkowania. Montaż pomporozdrabniaczy Wilo z pakietem serwisowym, który daje pewność, że użytkownik ostateczny będzie zadowolony z urządzenia, bez wątpienia będzie referencją do pozyskania kolejnych Klientów.

Jeśli do tej pory nie montowałeś urządzeń do odprowadzania wody brudnej i ścieków, to będzie to okazja do poszerzenia zakresu usług. Montaż pomporozdrabniaczy Wilo jest niezwykle prosty, jeśli przestrzega się kilku wskazówek.

Dobór modelu Poprawny dobór modelu urządzenia do rodzaju przetłaczanego mewww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

dium oraz ilości wymaganych przyłączy zapewni bezawaryjne funkcjonowanie i optymalny stosunek jakości do ceny.

Pierwszy typoszereg WiloHiSewlift przeznaczony jest do odprowadzania ścieków sanitarnych. Te kompaktowe agregaty wyposażone są w urządzenie do rozdrabniania większych frakcji. Dzięki temu, zarówno instalacja jak i agregaty, są skutecznie chronione przed zapchaniem. Zgodnie z przepisami i obowiązującymi normami (PN-EN 12050-1), przy zastosowaniu urządzeń bez rozdrabniacza, należy stosować rurę o minimalnej średnicy DN80 do odprowadzania ścieków sanitarnych zawierających fekalia. Zastosowanie pomporozdrabniacza wyposażonego w „młynek”, pozwala na zmniejszenie średnicy rurociągu do DN32!

Drugim typoszeregiem nowych agregatów jest Wilo-HiDrainlift, przeznaczony do odprowadzania wody z pryszniców, umywalek czy bidetów. Funkcjonalność oraz zalety tego urządzenia są zbliżone do opisanego powyżej agregatu Wilo-HiSewlift z tą jednak różnicą, iż urządzenie to nie jest wyposażone w „młynek”, ponieważ przeznaczone jest do przetłaczania wody zanieczyszczonej wolnej od fekaliów.

W tabeli pokazano możliwe warianty zastosowań poszczególnych modeli pomporozdrabniaczy Wilo.

Wilo-HiSewlift dostępny jest w 3 wariantach montażowych: l Wilo-HiSewlift 3-15 - do montażu bezpośrednio za misą ustępową, z wykorzystaniem przyłącza tłocznego DN100 plus jedno dodatkowe przyłącze (np. prysznic lub umywalka), l Wilo-HiSewlift 3-35 - do montażu bezpośrednio za misą ustępową, z wykorzystaniem przyłącza tłocznego DN100 plus trzy dodatkowe przyłącza (np. prysznic, umywalka, bidet), l Wilo-HiSewlift 3-35 - do montażu na ścianie (szerokości < 149 mm) we współpracy ze stelażem podtynkowym, z przyłączem dopływowym DN100 plus trzy dodatkowe przyłącza (np. prysznic, umywalka, bidet).

Wilo-HiDrainlift także występuje w 3 wariantach do podłączenia 2 lub 3 przyłączy dopływowych DN40 oraz rurociągu tłocznego DN32: www.instalator.pl

3 (211), marzec 2016

l Wilo-HiDrainlift 3-24 - ergonomiczna budowa pozwalająca na montaż pod szafką z dwoma przyłączami DN40 oraz przyłączem tłocznym DN32, l Wilo-HiDrainlift 3-35 - szczelna budowa i duża odporność na gorącą wodę do 60ºC (max. 5 min) z trzema przyłączami DN40 oraz przyłączem tłocznym DN32, l Wilo-HiDrainlift 3-37 - szczelna budowa i duża odporność na gorącą wodę do 75ºC (max. 5 min) z trzema przyłączami DN40 oraz przyłączem tłocznym DN32.

Pomporozdrabniacze Wilo są urządzeniami wyjątkowo łatwymi w montażu. W pełni gotowe do podłączenia urządzenie dostarczane jest wraz z elementami montażowymi. Aby maksymalnie wykorzystać właściwości konstrukcyjne urządzenia ograniczające hałas, należy: l jeżeli jest to możliwe, zamontować zbiornik w taki sposób, aby nie stykał się ze ścianami pomieszczenia (wskazana odległość ok. 5 cm); l ustawić zbiornik na zupełnie płaskiej powierzchni, tak aby podkładki antywibracyjne jak najlepiej spełniały swoją funkcję; zbiornik przykręcamy do podłogi, a nie do ściany; l prawidłowo zamocować instalację odpływową do ściany, robiąc odstępy między opaskami montującymi nie większe niż 1 metr.

Należy zapewnić łatwy dostęp do urządzenia na potrzeby przeglądów, konserwacji i napraw.

Podłączenia urządzenia Orurowanie pionowe powinno biec możliwie blisko urządzenia. Należy przestrzegać prowadzenia rur pozio-

mych ze spadkiem 1-2%. Celem uniknięcia wydostawania się nieprzyjemnych zapachów należy bezwzględnie zasyfonować rurociąg tłoczny. Ciężar rurociągu nie może obciążać instalacji. Należy używać węży elastycznych, wzmocnionych oplotem bądź sztywnych przewodów rurowych. Średnica rury ssącej nie może być mniejsza niż średnica króćca urządzenia. Im mniejsza ilość kolanek, tym sprawniejszy będzie transport medium. Jeśli konieczne jest użycie kolanek, to lepiej użyć 2 kolanek 45° nałożonych na rurę wyjściową niż jednego kolanka 90°, żeby zminimalizować opory hydrauliczne. Należy uszczelnić połączenia rurowe.

Wskazówki montażowe Przewidując możliwość opróżniania i odcinania rurociągu należy zastosować zawór odcinający oraz drenaż rury odprowadzającej, co ułatwi późniejszą konserwację. Przy odległościach tłoczenia powyżej 10 m należy stopniowo zwiększać średnicę rur poziomych i zastosować zawory napowietrzające. Poduszka powietrzna w rurociągu podłączeniowym może wywołać problemy z przepływem, a w efekcie zatkanie układu. Aby uniknąć zatkania układu, rura dopływowa powinna posiadać odpowietrzenie w najwyższym punkcie.

Łatwa konserwacja Dla zapewnienia komfortu i ciągłości pracy należy unikać wprowadzania do toalet materiałów mogących wpłynąć na szybkie zblokowanie lub unieruchomienie pracy urządzenia, tj.: ręczników papierowych (nie rozmaczają się tak łatwo jak papier toaletowy), chusteczek dla dzieci, tamponów i podpasek czy dużych ilości włosów.

W przypadku konieczności oczyszczenia zbiornika, łatwość dojścia do urządzenia daje możliwość wymontowania całego agregatu pompowego i proste wyczyszczenie filtra i czujnika.

Bartosz Tywonek

15

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (211), marzec 2016

Ring „MI”: odprowadzanie ścieków w budynku napowietrzanie, zawory, ciśnienie, membrana

McAlpine Nieprzyjemny zapach, głośne bulgotanie podczas spuszczania wody z przyborów sanitarnych, wysysanie wody z syfonów, a co za tym idzie - wydostawanie się szkodliwych dla zdrowia gazów z instalacji do pomieszczeń, odkładanie się nieczystości, powolny odpływ ścieków, to tylko niektóre objawy nieprawidłowego napowietrzenia systemów kanalizacyjnych.

Do regulacji różnic ciśnień powstających w kanalizacji służą zawory napowietrzające - napowietrzniki. Produkowane są przez firmę McAlpine w najwyższej klasie A1. Napowietrzniki powinny być stosowane przy „złych instalacjach”, aby polepszyć cyr ku la cję wo dy i po wie trza.

Umieszczane są jako ostatni, często najwyżej zamontowany, końcowy element systemu kanalizacyjnego.

Zasady działania: l W przypadku niekorzystania z urządzeń sanitarnych w instalacji panuje zrównoważone ciśnienie atmosferyczne lub mi ni mal ne nad ci śnie nie, związane z wydzielaniem się gazów - wtedy zawór jest zamknięty. l W chwili wystąpienia spływu ścieków w instalacji powstaje podciśnienie, które podnosi (otwiera) membranę zaworu, wpuszczając do kanalizacji powietrze aż do momentu wyrównania ciśnień pomiędzy wnętrzem instalacji a otoczeniem. Wtedy membrana opada, zamykając zawór. Zawór pozostaje zamknięty aż do ponownego wystąpienia różnicy ciśnień pomiędzy instalacją a otoczeniem.

Zawory napowietrzające (w zależności od modelu) mogą być stosowane w budynkach do wysokości 5 kondygnacji. Zawory moż-

16

na również instalować do punktowych napowietrzeń (np. instalacja umywalek, misek ustępowych) w budynkach mieszkalnych, gdzie duży przepływ ścieków, a także długość podejścia mogą spowodować zasysanie wody z syfonów.

Poniżej zostaną przedstawione zasady montażu.

Zawory McAlpine’a działają w zakresie temperatur -20 do +60°C (dedykowane są nawet do ciągłej pracy w zakresie poniżej 0°C), gdzie jest swobodny dostęp do powietrza i istnieje możliwość ich wyczyszczenia. Powinny być zawsze montowane pionowo, przy zachowaniu minimalnej wysokości od zaworu do najwyżej położone-

go przelewu (przyłącze do WC, syfon umywalkowy itp.) - około 10 do 15 mm. Pojedyncze podejście nie powinno być dłuższe niż 3 m, miska ustępowa nie powinna być instalowana dalej niż 1 m od pionu kanalizacyjnego, wanna do 2, a brodzik do 3 m.

Zalety: l obniżenie kosztów wykonania instalacji kanalizacyjnej, l łatwy i szybki montaż, Pytanie do...

Gdzie i kiedy zaleca się stosowanie napowietrzników? l możliwość umieszczenia napowietrznika pod poziomem zalewania, l instalacja na wszystkich średnicach 32110 mm, l zabezpieczenie przed zamarzaniem ścieków kanalizacyjnych, l możliwość montażu na rurach z tworzywa, jak również żeliwnych.

Wszystkie napowietrzniki McAlpine przekraczają wymagalną przepustowość powietrza określoną normami.

Niektóre z nich posiadają parametr bliski 50 l/s. Mogą być używane bez pokrywy styropianowej, mogą być stosowane wewnątrz budynku, bez potrzeby przejścia przez połać dachową. Łatwy montaż, bez potrzeby wykuwania sprawia, że instalatorzy coraz częściej sięgają po te urządzenie. Zawory McAlpine posiadają klasę A1, normy EN 12056 i 12380. Stosowanie napowietrzników ma sens tam, gdzie nie ma innej możliwości napowietrzenia rur kanalizacyjnych poprzez wyprowadzenia na dach kominów wentylacyjnych albo przy dużej ilości urządzeń podpiętych do systemu. Zawo ry na po wie trza ją ce McAlpine to ponad 40 lat badań, innowacji, zastosowań i doświadczeń firmy.

Marek Siembor Rafał Zielonka www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (211), marzec 2016

Z życia wzięte, czyli problem z instalacją ściekową

Mała niepozorna chusteczka Mała niepozorna chusteczka wyrzucona do ustępu przez ludzi nieświadomych lokatorów może być przyczyną bardzo dużych problemów. Mówią nam „Przecież ścieki płyną same, a taka jedna chustka na pewno nic nie zepsuje” - słyszymy od mieszkańców. Ale już z kilku mieszkań, bloków...

Od kilku lat można zauważyć duże zmiany w jakości ścieków trafiających do naszych przepompowni. Szczególnie widać to na nowych osiedlach, gdzie przeważają ludzie młodzi z dziećmi.

A wszystko to za sprawą... małych niepozornych chusteczek nawilżanych, przeważnie wykorzystywanych do podcierania niemowląt. Ale w sprzedaży są też inne, np. do czyszczenia mebli. I prawie wszystkie trafiają do kanalizacji!

Chusteczki te są naszą zmorą.

Nie rozpuszczają się, pływają na powierzchni i razem z innymi elementami, które znajdują się w ściekach, np. włosami i tłuszczami, tworzą pływające wyspy. Przykleja i obwiązuje się to na całej armaturze, przewodach i linkach od pomp, na sondach i pływakach od sterowania pracą przepompowni.

Chusteczki wielokrotnie powodowały naderwanie się kabla zasilającego pompę, co może skutkować uszkodzeniem pompy. To one także zrywały linki od transportu - wyciągania pionowego pompy. Linka wykonana jest ze stali nierdzewnej.

Ma przeważnie kilka metrów długości i, zrywając się z zaczepu, spada, a pompa wciąga ją, powodując uszkodzenia mechaniczne wirnika. Chusteczki zrywają sondy ciśnieniowe i pływaki sterujące. Obwiązując się na tym wszystkim, nasączone wodą potrafią naprawdę dużo ważyć. www.instalator.pl

Ale najczęściej zapychają wirnik pomp. Dużego kłębu zapętlonych chustek pompa nie jest w stanie we-

pchnąć w kolektor tłoczny. Szczególnie nie mogą poradzić sobie z tym pompy o małej mocy, poniżej 5 kW, niezależnie od rodzaju wirnika. Ale gdy już uda się pompie wepchnąć jakąś ilość tych śmieci w kolektor,

może to spowodować zapchanie kolektora tłocznego (często już z czymś takim miałem do czynienia). Wystarczy jakaś nierówność, załamanie, zadra w środku rury i problem gotowy. Usunięcie takie zatoru na kolektorze tłocznym jest bardziej pracochłonne, bo trzeba zapewnić inny sposób transportu ścieków, odwodnić i rozkręcić armaturę itd. Dlatego też nie powinno się projektować i dopuszczać do eksploatacji kolektorów tłocznych o średnicy 80 mm i poniżej.

To wszystko może mała niepozorna chusteczka wyrzucona do ustępu przez ludzi nieświadomych, co może ona spowodować. Mówią nam, że „przecież ścieki płyną same, a taka jedna chustka nic na pewno nie zepsuje”. Tak, ale już z kilku mieszkań, bloków...

Problem ten ma swój początek na małych osiedlowych przepompowniach i oczywiście jest tego mniej niż na dużych zbiorczych przepompowniach zbierających całe dzielnice z dużą liczbą bloków. W przybliżeniu tych chusteczek wyciągamy, rozrywamy, zrywamy po 2 miesiącach z dużej przepompowni około 10-12 m3, a waga jest mi nieznana, choć muszę zaznaczyć, że ta objętość nie zawiera dużo wody - ścieków.

Każdy z nas chyba używał, a przynajmniej miał w rękach taką nawilżoną chusteczkę i przy następnej okazji niech spróbuje rozerwać ją na pół.

Może wtedy zastanowi się przed wrzuceniem jej do toalety i pomyśli, że może przysporzyć tym komuś problemów! Niestety przyzwyczajenia i wygodnictwa ludzi trudno zmienić, a my, pracownicy, dalej będziemy się z tym zmagać.

Marek Fularczyk

17

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (211), marzec 2016

Rury żeliwne w instalacjach wodociągowych

Kopytko hydraulika Rury wraz z wszelkiego rodzaju kształtkami, złączami, stykami, zamocowaniami, armaturą i podporami tworzą zasadnicze elementy zewnętrznych sieci wodociągowych. Na przewody wodociągowe w ubiegłych wiekach używane były rury żeliwne, stalowe, żelbetowe, betonowe, azbesto-cementowe (zwane inaczej eternitowymi), jak również i drewniane.

Każdy (z wyżej wymienionych) rodzaj rur wymagał innego sposobu montażu, odmiennego uszczelnienia lub łączenia. Rozróżniano kilka sposobów łączenia rur, które można było podzielić na dwa zasadnicze rodzaje: rozłączne i nie rozłączne. Do połączeń rozłącznych zaliczano wszystkie łączenia na śruby, kliny, gwinty, itd., to jest takie, które dadzą się rozłączyć bez przecinania lub niszczenia. Do nierozłącznych należały łączenia na nity oraz łączenia przeprowadzane na gorąco - to jest lutowane i spawane. Poza rurami składającymi się z odcinków prostych używało się różnego rodzaju kształtek.

W latach 50. ubiegłego wieku obowiązywała w Polsce norma PN/H74100, która określała warunki techniczne materiału, średnice i długość rur, grubość ich ścianek, wymiary kielichów i kołnierzy ze wskazaniem miejsca na uszczelnienie, ciężar rur itd.

W niej to również były zawarte uproszczenia rysunkowe i schematyczne dla rur i kształtek ciśnieniowych, które stosowano w sieciach wodociągowych.

równaniu z poprzednio stosowanymi technologiami. Złącza żeliwnych rur kielichowych należały do połączeń nierozłącznych i posiadających pewną minimalną elastyczność. Ta ostatnia cecha zależała przede wszystkim od materiału uszczelniającego złącza. Rury żeliwne przeznaczone do budowy miejskich sieci wodociągowych dawały przełom szary, drobnoziarnisty i ścisły zgodnie z obowiązującą wówczas normą PN/H-83101. Powinny być miękkie, aby można było je obrabiać pilnikiem i ścinakiem. Przy uderzeniu w rurę młotkiem stalowym o ciężarze 0,5 kg nie mogły powstawać odpryski, lecz tylko zagłębienia. Według starej normy PN/H-74101 prostki kielichowe posiadały kielichy wewnątrz gładkie. Kielich mógł być wykonany ze specjalnym rowkiem, lecz tylko na specjalne zamówienie. Rowek w kielichu prostki zastępował częściowo tzw. klin, który w dawnych konstrukcjach

przeznaczony był na ołów, którym uszczelniano połączenie. O szczelności połączenia kielichowego decydowało staranne i dokładne wykonanie uszczelnienia z dobrego gatunku sznura. Po badaniach przeprowadzonych wiele lat temu w Wodociągach Warszawskich stwierdzono, że dobrze wykonane uszczelnienie połączenia kielichowego samym sznurem wytrzymywało ciśnienie przeszło 10 atm. (lecz na krótko). Ołów lub materiał zastępczy w złączu chronił sznur (jako materiał organiczny) od zniszczenia (gnicia) i wysadzania z kielicha. Powstałe załamania w złączach prostych kielichowych dopuszczało się w wyjątkowych przypadkach i pod warunkiem, że nie przekraczały one 2° - przy średnicach mniejszych niż 500 mm, a przy średnicach 500 mm i większych załamanie na jednym złączu mogło wynosić najwyżej 1°. Połączenia kielichowe w rurach żeliwnych wodociągowych były najbardziej newralgicznym miejscem. W tym miejscu najczęściej dochodziło do rozszczelnienia połączeń.

Spowodowane było to nierównomiernym osiadaniem całego rurociągu, jak też wstrząsami spowodowanymi przez ciężkie pojazdy mechaniczne. Bardzo często dochodziło również w tych miejscach do gnicia sznura uszczel-

Rys. 1. Pierwsze płytkie nacięcia w ściance rury - naokoło po linii naznaczonej kredą.

Kielichowe do wody pitnej W ubiegłym wieku do budowy głównych sieci przesyłowych największe zastosowanie znalazły żeliwne rury kielichowe produkowane według normy PN/H-74103, tzw. prostki kielichowe.

Za stosowaniem w owym czasie żeliwa do budowy sieci wodociągowych przemawiała jego większa odporność na korozję w porównaniu ze stalą, poza tym łatwość montażu złączy, cięcia ścianek oraz ich nawiercania w po-

18

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

niającego na skutek nieprawidłowo wykonanego uszczelnienia od strony zewnętrznej rurociągu. Wszelkie zmiany w kierunkach osi przewodu wykonywane były w zależności od sytuacji za pomocą łuków albo krzywek. Przy przejściu z kierunku poziomego w pionowy posiłkowano się kolanami lub kolanami ze stopką. Kształtki - jak trójniki kielichowe lub czwórniki kielichowe znajdowały zastosowanie przy odgałęzieniu się lub łączeniu przewodu. Odgałęzienia trójników i czwórników wbudowanych w przewód powinny były być normalnie ułożone na tym samym poziomie, co ich prostka. Miały one służyć za punkty wyjściowe dla przewodów bocznych i nie mogły być one ani podniesione, ani opuszczone w stosunku do swej prostki. Długość użytkowa produkowanych trójników i czwórników uzależniona była od średnicy D prostki głównej. Jeśli w przewodzie zachodziła konieczność wmontowania żeliwnej zwężki z kielichem, to nie należało jej pozbawiać odcinka prostki bosej, przeznaczonej do wykonania złącza z kielichem, gdyż w złączce w części zwężającej się (zbieżnej) nie było jednakowej szerokości w układzie uszczelnienia, co skutkowało skłonnością do wysuwania się kielicha. Bose końce rur wodociągowych łączono za pomocą nasuwek. Miały one na celu opasywanie (łączenie) rur o tej samej średnicy. Były to nasuwki zwykłe żeliwne ciśnieniowe i nasuwki dwudzielne.

Kołnierzowe Żeliwne rury kołnierzowe w ulicznych sieciach wodociągowych stosowano wszędzie tam, gdzie zależało wy-

3 (211), marzec 2016

konawcy na łatwości montażu (galerie, tunele, studnie itp.). Klasyfikacja żeliwa i wymagania techniczne dla żeliwnych rur kołnierzowych, tzw. ciśnieniowych, były uregulowane przez te same normy, co żeliwne rury kielichowe. Ze względu na kołnierz, który zmieniał ciężar rury, prostki kołnierzowe posiadały inną normę. Długość użytkową liczono od zewnętrznej powierzchni przylgi czoła kołnierza, która znajdowała się na obu końcach prostki. Przylgi na kołnierzach miały na celu wytworzenie możliwie dużego nacisku na uszczelnienie.

Narzędzia Rury żeliwne, zwłaszcza mniejszych średnic, były wiele lat temu cięte za pomocą przecinaków ręcznych. Każdy początkujący instalator jeszcze w szkole zawodowej na początku lat 70. wykonywał taki przecinak dla siebie z płaskownika na kuźni. Wykucie, zahartowanie i odpowiednie zaostrzenie było oceniane na zajęciach warsztatowych przez instruktora zawodu. Starsi wiekiem instalatorzy (do których i ja się zaliczam) na pewno pamiętają te czasy.

Podobnie wykonywało się na zajęciach warsztatowych przebijaki do muru.

Była to stalowa rura, na której końcu należało wykonać za pomocą pilnika trójkątnego stożkowate zęby. Przebijanie muru za pomocą tego przebijaka trwało godzinami. Instalator uderzał młotkiem w gładki koniec rury, aby ostro zakończony jej drugi koniec kruszył mur, a urobek wsuwał się do wnętrza przebijaka. Co pewien czas należało przebijak wyjąć ze ściany i wystukać z jego wnętrza resztki skruszałego muru. Pra-

Rys. 2. a) przecinak zaostrzony pod mniejszym kątem wbija się mniej przy tej samej sile uderzenia; b) przecinak zaostrzony pod większym kątem wbija się bardziej w ściankę rury przy tej samej sile uderzenia.

www.instalator.pl

ca instalatora w owych czasach była niezwykle ciężka i wymagała czasu. W Polsce jeszcze na początku lat 70. nie znano takich urządzeń, jak wiertarki udarowe czy szlifierki kątowe. Do ,,ształowania” (uszczelniania) połączeń kielichowych w rurach żeliwnych należało sobie samemu wykuć na kuźni specjalny ubijak do uszczelniania sznura w kielichach rur żeliwnych. Takich narzędzi po prostu nie było w sprzedaży.

Większość tzw. narzędzi prostych instalator wykonywał sobie sam i użytkował je przez wiele lat.

Cięcie Budowa sieci wodociągowych z rur żeliwnych nie była lekkim zajęciem, a uszczelnianie połączeń kielichowych zajmowało wiele czasu. Rury żeliwne, zwłaszcza mniejszych średnic, cięto za pomocą przecinaków ręcznych, które powinny były mieć dobrze przygotowywane ostrze i główkę. Przy ustalaniu długości przecinanej rury nie wolno było się posługiwać żadnymi sznurkami lub drutami, lecz miarką metryczną lub taśmą. Miejsce, w którym należało wykonać cięcie, naznaczało się kredą po całym obwodzie rury. Następnie pod rurę dawało się drewniane podkładki lub podsypywało się piasek albo sypką ziemię, wytwarzając w ten sposób amortyzację pod rurą.

Mając tak przygotowaną rurę, prowadziło się przecinak trzymany ręką w pozycji prostopadłej w stosunku do rury.

Lekkimi uderzeniami młotka po główce przecinaka wytwarzało się pierwsze płytkie nacięcia w ściance rury - naokoło po linii naznaczonej kredą (rys.

1). Prowadząc przecinak dalej po nacięciu, nieco silniejszymi uderzeniami młotka pogłębiało się cięcie (rys. 2).

Należało przy tym uważać, żeby nacinanie odbywało się raz koło razu i po całym obwodzie rury w celu uzyskania prawidłowego jej rozłamu. Pogłębiwszy nacięcie rury do kilku milimetrów, przebijało się jej ściankę ostrzem przecinaka w jednym miejscu i w wytworzoną szczelinę wbijało się go silniejszymi uderzeniami, co powodowało pęknięcie (rozłam) po linii naciętego obwodu. Podczas procesu przecinania ścianki rury, nie wolno było wbijać przecinaka głęboko w jednym miejscu, lecz trzeba było zachować stopniowość i równomierność uderzeń, aby uniknąć jednostronnego zgrubienia w metalu.

19

miesięcznik informacyjno-techniczny

Rys. 3. Przecinak kopytkowy.

Przecinając rury żeliwne o mniejszej średnicy (np. do 80 mm średnicy), można było posługiwać się obcinakami z jednym lub trzema nożami. Ponieważ przecinanie rur o dużych średnicach pochłania znaczną ilość czasu, do cięcia rur o średnicy od 150 mm stosowane były obcinaki łańcuchowe. W tej konstrukcji obcinaków częścią tnącą były noże rolkowe. Przed przecięciem rury obcinakami mocowało się ją w uchwycie bardzo blisko miejsca przewidywanego cięcia. Następnie na samo miejsce przecięcia zakładało się obcinak i półobrotowym ruchem wahadłowym - od siebie i do siebie - poruszało się go, przykręcając stopniowo gwint dociskający rolki, a wraz z nim noże do rury, dopóki nie została przecięta. Żeby nie doprowadzić do uszkodzenia noży, należało je dociskać z wyczuciem, a miejsce cięcia smarować oliwą. Czynność ta wymagała dużego

3 (211), marzec 2016

doświadczenia od robotnika posługującego się obcinakiem. Podczas całej operacji cięcia trzeba było zwracać uwagę, ażeby noże nacinały rurę tylko w jednej płaszczyźnie. W przeciwnym razie przecięcie byłoby nierówne i mogłoby dojść do uszkodzenia samego obcinaka. Do przecinania rur już zamontowanych oprócz obcinaków łańcuchowych używane były do cięcia rur żeliwnych obcinaki chomątowe. Cięcie rur o większych średnicach wykonywało się za pomocą przecinaka kopytkowego lub przyrządami, które mocowało się wokół rury. Używając przecinaka kopytkowego, przy zbieraniu (ścinaniu) ścianki rury należało zwracać uwagę, aby prowadzone narzędzie było nachylone pod właściwym kątem. Przecinak kopytkowy trzymany zbyt prosto zbierał wtedy metalowy wiór za głęboko, aż wreszcie zaczynał wtłaczać się coraz trudniej i ścinał grubszy wiór. Powodowało to wyrywanie ścianki rury żeliwnej i jej podłużne pęknięcia. W przypadku zbyt dużego zagłębiania się przecinaka kopytkowego trzeba było natychmiast dokonać nim nacięcia ścianki ze strony przeciwnej i podciąć wiór, aby nie dopuścić do wyrwania się metalu oraz zniszczenia samej rury (rys. 3). W przypadku potrzeby przecięcia rury o bardzo dużej średnicy stosowane były piły o napędzie elektrycznym. Tego typu konstrukcje produkowane były już po wojnie. Przecięcie takimi piłami rur zarówno żeliwnych, jak i stalowych następowało bardzo szybko, a miejsce przecięcia uzyskiwało obrzeża bardzo gładkie. Po wojnie można było również wykorzystywać do cięcia rur żeliwnych młotki pneumatyczne i przystosowane do tego celu przecinaki. Przycinanie żeliwnych łuków na potrzebną długość było wykonywane ściśle po ich promieniu i prostopadle do osi kształtki. Nieprzestrzeganie tej zasady wy-

woływało wadliwe połączenie przewodu z łukiem, nie zapewniając nie tylko szczelności, ale również trwałości. Łuki przycięte niewłaściwie wytwarzały niejednakową szczelinę w złączu kielichowym. Jeśli na krzywą układanego przewodu przypadało parę lub więcej łuków, zwłaszcza o średnicach rur o większych wymiarach, to przed opuszczeniem na dno wykopu trzeba je było dobrze dopasować i ponumerować kredą, a dopiero potem w odpowiedniej kolejności podać do ułożenia w dole.

Wykonanie sieci wodociągowych kilkadziesiąt lat temu wymagało od instalatora dużego doświadczenia, fachowej wiedzy, sprawności fizycznej oraz czasu. Dziś w epoce rur z tworzyw sztucznych wykorzystywanych do budowy sieci tego typu czynności wydają się nam archaiczne i przestarzałe.

Jednak bardzo duża część sieci wodociągowych w Polsce jest w taki sposób wykonana. Jeszcze dwadzieścia lat temu rury żeliwne były dość często wykorzystywane do budowy sieci wodociągowych. To na tych przewodach najczęściej dochodzi do nagłych awarii, których skutki odczuwają mieszkańcy całych osiedli. Bardzo często wiąże się to z wycięciem uszkodzonego odcinka przewodu i założeniem w uszkodzonym miejscu łącznika kołnierzowego lub rurowego.

Jak poradzić sobie obecnie z wycięciem uszkodzonej, cieknącej rury (nawet pod wodą, która wypełnia wykop), wykorzystując najnowsze zdobycze techniki narzędziowej, napiszę w następnej części artykułu.

Andrzej Świerszcz W tekście wykorzystano materiały z książki Feliksa Ornowskiego pt. „Monter miejskich sieci wodociągowych wiadomości podstawowe”, Wydawnictwo Budownictwo i Architektura, Warszawa 1956.

Wyniki internetowej sondy: styczeń (głosowanie na najpopularniejszy wśród internautów tekst ringowy zamieszczony w „Magazynie Instalatora“ I/2016) Jeśli nie walczysz sam na ringu, pomóż zwyciężyć innym.

Wejdź na www.instalator.pl

20

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (211), marzec 2016

Świeże, świeższe i najświeższe (a także prosto z... konserwy) informacje z instalacyjnego rynku

Co tam Panie w „polityce”?

O miedzi na targach Europejski Instytut Miedzi zaprasza na konferencję branżową poświęconą uniwersalnemu zastosowaniu rur i łączników miedzianych. Wydarzenie odbędzie się 27 kwietnia br. podczas Targów Instalacje 2016 w Poznaniu.

Specjaliści oraz przedstawiciele producentów rur i łączników z miedzi i jej stopów przedstawią na nim szeroką tematykę związaną z różnorodnym zastosowaniem miedzianych instalacji. W programie zaplanowano wykłady poświęcone m.in. instalacjom zimnej i ciepłej wody, ogrzewczym oraz gazowym wykonanym z rur miedzianych zgodnie z normą PN-EN 1057, a także ogrzewaniu płaszczyznowemu z rur miedzianych. Ważnym zagadnieniem będzie zdrowotny aspekt stosowania miedzi w instalacjach wody pitnej, ciepłej wody użytkowej oraz jej wykorzystanie w instalacjach chłodniczych, klimatyzacyjnych, a także próżni i gazów medycznych. W trakcie konferencji firmy najbardziej zasłużone dla promocji miedzi w systemach instalacyjnych zostaną wyróżnione okolicznościowymi statuetkami. Wykładów i prezentacji będzie można posłuchać w środę 27 kwietnia br. w sali B, pawilon 15 (poziom 0). Wstęp wolny.

Program stypendialny Danfoss Poland zaprasza do udziału w 6. edycji Akademii Danfoss – programu stypendialnego, którego celem jest wspieranie rozwoju ambitnych studentów oraz przygotowanie ich do startu w życie zawodowe. W programie stypendialnym Danfoss Poland mogą wziąć udział studenci uczelni z województwa mazowieckiego oraz pomor-

skiego, zarówno z kierunków technicznych, jak i humanistycznych. Firma Danfoss poszukuje studentów angażujących się w dodatkową działalność uniwersytecką lub pozauniwersytecką, osiągających dobre wyniki w nauce, mających pomysł na swoją przyszłość. Każdego roku trzech laureatów Akademii Danfoss otrzymuje stypendium, gwarantowane płatne praktyki w firmie oraz roczną opiekę mentorską eksperta.

Warsztaty PORT PC Drugiego dnia Międzynarodowych Targów Instalacyjnych Instalacje 2016, tj. 26 kwietnia 2016 r. odbędzie się konferencja organizowana przez Polską Organizację Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC).

Spotkanie tym razem będzie przebiegało pod hasłem „Instalatorze, bądź gotowy na zmiany!”.

Zainteresowanie uczestników konferencji z pewnością wzbudzi przegląd dostępnych w Polsce programów dofinansowań instalacji z pompami ciepła. Istotna część spotkania będzie również poświęcona nowym warunkom technicznym WT 2017, których wejście w życie wprowadzi poważne zmiany w podejściu do rozwiązań ogrzewania i przygotowania c.w.u. w nowych budynkach.

Podczas spotkania omówione zostaną praktyczne aspekty „Wytycznych Projektowania, Wykonania i Odbioru Instalacji z Pompami Ciepła” dotyczących zapobiegania szkodom w systemach grzewczych, w których nośnikiem ciepła jest woda.

W styczniu br. wydano ostatnie akty prawne pozwalające na wejście w życie w pełni krajowej legislacji f-ga-

zowej. W myśl nowych przepisów osoby pracujące z f-gazami lub substancjami kontrolowanymi powinny posiadać certyfikaty f-gazowe. Uczestnicy konferencji usłyszą m.in. do kogo kierowany jest system szkoleń i certyfikacji f-gazowej oraz jaki zakres prac związanych z montażem pomp ciepła wymaga tej certyfikacji. l Więcej na www.instalator.pl

Na Instalacje 2016 autokarem Pracujesz w branży instalacyjnosanitarno-grzewczej? Chcesz poznać najnowsze trendy, zobaczyć produkty wprowadzane do sprzedaży, porozmawiać z przedstawicielami największych producentów, doskonale się bawić i nie zapłacić za to ani złotówki?

Jeśli tak, Grupa SBS zaprasza na Targi Instalacje, czyli największą w Polsce imprezę targową z branży instalacyjnosanitarno-grzewczej (Poznań, 2528.04.2016 r.). W ramach targów Grupa SBS organizuje IV Klub Instalatora oraz Akcję Autokarową, dzięki której bezpłatnie dojedziesz na targi oraz skorzystasz ze wszystkich targowych atrakcji.

Uczestnicy Akcji Autokarowej Grupy SBS na Targi Instalacje 2016 otrzymują bezpłatnie: przejazd autokarem, bilet wstępu do hal targowych, w tym do Klubu Instalatora, voucher gastronomiczny, materiały targowe, okazję do udziału w grze targowej z cennymi nagrodami, możliwość korzystania z atrakcji Klubu Instalatora utrzymanych w klimacie Euro 2016. Zgłoszenia do Akcji Autokarowej można dokonać osobiście lub telefonicznie w najbliższej Hurtowni Grupy SBS. l Więcej na www.instalator.pl

Czy jesteś już naszym fanem na Facebooku? www.facebook.com/MagazynInstalatora www.instalator.pl

21

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (211), marzec 2016

W sieci bez błędów (12)

Dobre rury na złe czasy Dla poprawnego wykonania kanalizacji sanitarnej lub deszczowej potrzebna jest dokumentacja techniczna, wiedza i doświadczenie wykonawcy oraz materiał, z którego będziemy budować daną sieć. Jednak jak pokazuje praktyka inżynierska, nawet najlepszy materiał przy niefachowym montażu może przysporzyć użytkownikowi więcej szkody niż korzyści.

Poniżej przedstawię kilka przykładów niesolidnego montażu rur PVC potwierdzonych na fotografiach, z przeprowadzonych specjalistycznym sprzętem do przeglądów kanałów kanalizacyjnych inspekcji telewizyjnych.

Zła granulacja Pierwszy z nich to użycie do wbudowania kanalizacji obsypki i zasypki o niewłaściwej granulacji. Skutkiem zastosowania podczas procesu zagęszczania obsypki o niewłaściwej granulacji jest widoczny na fotografii nr 1 ubytek rury, który ułatwia dostawianie się do środka kolektora pozostałego materiału zasypowego, co w konsekwencji prowadzi do powstania pustki wokół rury. Powoduje to powstawanie lokalnych zapadlisk oraz może przyczynić się do deformacji rurociągu. Długotrwałe oddziaływanie tego typu na rurę znacznie naraża i skraca żywotność rurociągu.

Za mocne osadzenie Drugim (fot. nr 2) ważnym problemem, często występującym przy montażu rur kanalizacyjnych, jest zbyt mocne osadzenie rury w kielichu kształtki.

Utrudnia to swobodny przepływ ścieków, powodując lokalne zastoiska, a te

1

22

z kolei, przebywając zbyt długo w jednym miejscu w rurociągu, prowadzą do wydzielania nieprzyjemnych gazów ze studzienek ściekowych. Dodatkowo przy wysokim poziomie wód gruntowych następuje zwiększona infiltracja wód gruntowych do wnętrza rurociągu, a co za tym idzie - niepotrzebnie drenujemy okoliczny teren. Przy rosnących kosztach oczyszczania ścieków sanitarnych dodatkowe metry sześcienne przechwyconej wody gruntowej to niepotrzebny wydatek dla zarządcy sieci.

Pękające kształtki Następnym (fot. nr 3) często pojawiającym się problemem podczas wykonywania i eksploatacji kanalizacji jest zjawisko pękających kształtek, a zwłaszcza trójników. Jest kilka przyczyn takiego stanu rzeczy, ale najczęstszym jest brak przegubu kulowego na wpięciu przykanalika. Zastosowanie trójników lub odgałęzień siodłowych z przegubem niweluje nierównomierne osiadanie gruntu oraz niedokładny montaż wykonawcy poprzez możliwość regulacji sferycznej w dwóch płaszczyznach.

Kolejną przyczyną jest stosowanie kształtek do kanalizacji o innych parametrach wytrzymałościowych niż zastosowane rury przewodowe. Podobnie jak na prezentowanych wyżej

2

fotografiach uszkodzenia tego typu zwiększają ryzyko wystąpienia prze-

3 cieków oraz osłabienie konstrukcji i deformacji rury.

Podwinięte uszczelki Ostatnim (fotografia nr 4) występującym dość licznie przypadkiem źle wykonanej kanalizacji są podwinięte uszczelki, które wypływają niekorzystnie na pracę całego układu. Sytuacja powstaje najczęściej w momencie nieużywania środków poślizgowych przez wykonawcę, podczas montażu bosego końca rury w kielichu kształtki lub rury. Nieszczelności powodują przedostanie się ścieków do profilu glebowego, co niekorzystnie wpływa na ekologię i niepotrzebnie zanieczyszcza przyległy teren.

Proste rozwiązanie W odpowiedzi na poszukiwanie rozwiązań poprawiających pracę sieci kanalizacyjnych oraz wydłużanie żywotności układów - powstał system zawierający w swojej konstrukcji cechy uniemożliwiające wadliwy montaż oraz niwelujące niedokładne wykonanie sieci przez wykonawcę.

4 www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

Do budowy sieci kanalizacji sanitarnej lub deszczowej należy stosować rury, kształtki oraz studnie, wykonane z litego materiału PVC-U. System ten musi być wyposażony w gumową uszczelkę wargową, zintegrowaną w kielichu z pierścieniem z polipropylenu, olejoodporną, montowaną na stałe przez producenta. Szczelność rur, kształtek oraz studzienek powinna wynosić min. 2,5 bara. Cały system rur, kształtek oraz studni o określonych średnicach i pogrubionych ściankach powinien posiadać sztywność obwodową min. SN 12 kN/m². Kształtki powinny być produkowane metodą wtrysku bezpośredniego. Rury, kształtki oraz studnie powinny posiadać Aprobatę Techniczną. Do budowy sieci kanalizacyjnej należy stosować rury, kształtki i studnie, które stanowią jeden system i są produkowane przez jednego producenta ze względu na różnice w tolerancji wykonania poszczególnych elementów.

Do podłączeń rur kanalizacyjnych - przykanalików należy stosować przejścia szczelne, umożliwiające regulacje sferyczną - w każdym kierunku o odchyleniu kątowym min. 7,5°.

Podsumowanie Podsumowując, należy stwierdzić, iż na rynku istnieje coraz więcej tego typu rozwiązań. Uważam, iż nie jest przesadą zastosowanie do typowych zadań (tj. transportowanie ścieków deszczowych lub sanitarnych) materiałów o lepszych parametrach technicznych. Kluczowy może być fakt, iż w dłuższej perspektywie użycie materiałów o podwyższonych parametrach gwarantuje użytkownikowi niższe koszty związane z dodatkowymi remontami lub naprawami sieci. Opisany system skutecznie przedłuża żywotność danego rozwiązania rurowego, wpływa pozytywnie na ekologię, zwiększa stabilność oraz szczelność całego układu. Aby w pełni poznać oraz docenić rozwiązania wykraczające ponad obowiązujące standardy, konieczne jest uzyskanie informacji o możliwości zastosowania, a zwłaszcza ustalenia konkretnego typu rur do odpowiedniej zabudowy. Ważne jest również oszacowanie wszystkich kosztów związanych z zastosowaniem prezentowanego rozwiązania, a także ocena oferowanych na rynku rozwiązań pod kątem szczelności, sztywności oraz niezawodności innych oferowanych rozwiązań. Aby zarządca sieci, projektant oraz wykonawca mogli uniknąć oglądania uszkodzeń powstałych na rurociągach prezentowanych na fotografiach, należy zwrócić uwagę na systemy, rozwiązania zapewniające podwyższoną sztywność obwodową, a co za tym idzie - grubszą ściankę rury wydłużającą jej żywotność, przebadaną szczelność połączeń, np. do 2,5 bara, uzyskaną dzięki zastosowaniu nowatorskiej uszczelki zintegrowanej w kielichu rury, oraz rozwiązania kulowe zapewniające odchylenie kątowe np. od 0 do 7,5° w każdą stronę. Przegub ruchomy daje możliwość uzyskania dodatkowego kąta odchylenia przykanalika, jak również przenoszenie niekorzystnych naprężeń powodowanych przez otaczający grunt. Zastosowanie ww. rozwiązań znacznie zabezpieczy i jednocześnie przedłuży żywotność wykonanego odcinka kanalizacji.

Grzegorz Pliniewicz Fot. 1. Ubytek rury.

Fot. 2. Zbyt mocne osadzenie rury w kielichu kształtki.

Fot. 3. Zjawisko pękających kształtek.

Fot. 4. Podwinięte uszczelki. www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (211), marzec 2016

Technologie bezwykopowe w renowacji sieci wodociągowych i kanalizacyjnych (3)

Rękaw pod ziemią

Renowacje rurociągów z zastosowaniem technologii tzw. rękawów (wykładziny CIPP - ang. Cured In Place Pipe - rur utwardzanych na miejscu) polegają na formowaniu nowej utwardzonej powłoki wewnątrz istniejącego przewodu.

Wydajność technologii tzw. rękawów pozwala na efektywną rehabilitację długich odcinków uszkodzonych i nieszczelnych przewodów, w średnicach DN 200 ÷ 3000 mm. Ograniczenie wynika jedynie z dużego ciężaru rękawa.

Grubość wykładziny wynosi od kilku do kilkudziesięciu milimetrów i wynika z obliczeń statyczno-wytrzymałościowych.

Metoda przeznaczona jest do bezwykopowej renowacji rurociągów wykonanych z rur: kamionkowych, żelbetowych, betonowych, żeliwnych, stalowych lub tworzyw sztucznych.

W metodzie tej do istniejącego rurociągu wprowadza się elastyczny rękaw, który po uformowaniu i podgrzaniu różnego rodzaju medium (w zależności od rodzaju rękawa) utwardza się i przywiera do wewnętrznej ścianki przewodu poddawanego renowacji, dopasowując się do jego kształtu.

Utwardzona wykładzina pełni rolę zastępczego kanału, pokrywa pęknięcia, uszczelnia kanał i zapobiega infiltracji wód oraz eksfiltracji ścieków.

Rękawy wykonane są z materiału kompozytowego składającego się z włókniny syntetycznej lub tkaniny z włókien szklanych, nasyconej żywicą poliestrową UP), epoksydową (EP) lub winyloestrową (VE). Rękaw od strony zewnętrznej powleczony jest najczęściej folią z poliuretanu (PU) lub z polietylenu (PE). Nasycanie wykładziny (rękawa) żywicą może odbywać się u producenta (rękawy dostarczane są do miejsca wbudowania w specjalnych chłodniach) lub na placu budowy.

Technologie z zastosowaniem rękawów, ze względu na ich skład i budowę, można podzielić na: l rękawy z włókniny poliestrowej o strukturze filcowej nasączone żywicami,

24

l rękaw z włókna szklanego nasycony żywicami.

Ze względu na sposób ich utwardzania dzielimy je na: l rękawy utwardzane termicznie (gorącą wodą lub parą), l rękawy utwardzane promieniami UV. Technologia CIPP sprawdza się najlepiej w miejscach, gdzie konieczne jest podniesienie nośności kanału przy jednoczesnym braku możliwości zmniejszenia średnicy (włókno szklane posiada bardzo dobre parametry konstrukcyjne).

CIPP na UV Najlepszą metodą z tej grupy pod względem wydajności roboczej, możliwości poprawy konstrukcji przewodu oraz jeśli chodzi o uciążliwość społeczną i środowiskową jest wykonywanie rękawa z włókna szklanego utwardzanego lampami UV. Technologia ta polega na wprowadzeniu wciągarką folii poślizgowej do wcześniej wyczyszczonego przewodu folii poślizgowej. Następnie z kontrolowaną prędkością i siłą uciągu wciągany jest specjalny rękaw z włókna szklanego, który nasączony jest żywicą renowacyjną (poliestrową UP lub winyloestrową VE). Tak przygotowany fabrycznie rękaw zostaje rozprężony za pomocą powietrza pod dużym ciśnieniem. W ten sposób uzyskuje on kształt rury poddawanej renowacji. Następnym etapem procesu jest wprowadzenie wózka z lampami UV, które inicjują reakcję żywicy. W pełni kontrolowane postępowanie utwardzania żywicy i naprawy kanalizacji kończy się na wyfrezowaniu zalepionych przyłączy kanalizacyjnych specjalistycznym robotem.

Wady i zalety: l Czas eksploatacji: parametry wytrzymałościowe ulegają wolniejszemu obniżeniu, żywica wraz z włóknem szklanym stanowi materiał konstrukcyjny; l Wodoszczelność wg IKT Raport 2010 (szczególnie ważny przy wysokim poziomie wód gruntowych): 99,1%; l Sztywność obwodowa SN (wskazuje na wytrzymałość powłoki po utwardzeniu): dzięki wysokiej wartości modułu Younga włókno szklane pozwala osiągnąć bardzo wysokie sztywności obwodowe przy minimalnym zawężeniu przekroju, co jest niezwykle ważne przy dużych średnicach kanałów; l Zmniejszenie średnicy rury po renowacji: mniejsza grubość ścian wykładziny przy takiej samej wytrzymałości: - dla SN4 - DN 200 ÷ DN 1000: od 4 do 18 mm, - dla SN8 - DN 200 ÷ DN 1000: od 4,5 do 22 mm; l Woda gruntowa: woda gruntowa nie ma wpływu na proces instalacji wykładziny. Im wyższy poziom wody gruntowej, tym grubsza wykładzina; l Zmiany przekrojów na trasie: przy znaczących zmianach przekroju nie ma możliwości przeprowadzenia instalacji ze względu na powstanie fałd podłużnych większych niż przewidywane normowo; l Kontrola procesu utwardzania podczas instalacji: przy pomocy kamery zamontowanej na pierwszym wózku z lampą UV możliwa jest kontrola dopasowania się wykładziny do kształtu kanału przed rozpoczęciem procesu utwardzania, a w przypadku wystąpienia fałd - umożliwiająca jego ponowną kalibrację lub ew. wyciągnięcie rękawa.

Bieżąca kontrola procesu montażu wykładziny odbywa się dzięki kamerze wprowadzanej do wnętrza wykładziny.

Automatyczna kontrola procesu utwardzania sterowana jest przez komputer, dobór optymalnego czasu przesuwu lamp eliminuje spalenie lub niedogrzanie wykładziny. Kontrola ciśnienia i temperatur wykładziny, powietrza w www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

rękawie oraz lamp. Raport z procesu instalacji stanowi dowód, że istotne parametry pozostawały pod kontrolą; l Ochrona środowiska naturalnego: emisja styrenu do atmosfery jest najniższa ze względu na konstrukcje wykładziny (folia PU + poliamid jest nieprzepuszczalna dla styrenu), mniejsza grubość ściany rękawa; l Przechowywanie: 6 miesięcy, proste magazynowanie w drewnianych skrzyniach, nie wymaga chłodzenia, materiał jest zabezpieczony przed utwardzeniem folią zatrzymującą promienie UV; l Cena materiału: przy dużych średnicach i przy dużej sztywności technologia tańsza niż filc;

CIPP na wodę Jest to metoda polegająca na umiejscowieniu w kanale rękawa filcowego nasączonego żywicą (poliestrową UP, epoksydową EP lub winyloestrową VE) za pomocą inwersji.

Aby sprawnie wprowadzić materiał renowacyjny do kanału, na potrzeby renowacji buduje się specjalne wieże, które pozwalają wykorzystać ciśnienie statyczne wody do rozłożenia się filcu w kanale. W nowszej wersji tego sposobu można stosować tzw. bębny inwersyjne, które pozwalają zaoszczędzić miejsce i czas dla wykonawcy. Filc bardzo dobrze układa się w kanałach jajowych i wszelkich kanałach o niestandardowej strukturze. Po umiejscowieniu rękawa następuje utwardzanie żywicy, co wiąże się z podniesieniem temperatury wody.

Wysoka temperatura pozwala żywicy rozpocząć proces utwardzania. Podobnie jak w przypadku technologii opartej na promieniowaniu UV proces kończy się na wykonaniu otwarć przyłączy, które zostały zaślepione przez rękaw.

Wady i zalety: l Czas eksploatacji: parametry wytrzymałościowe ulegają szybszemu obniżeniu, ponieważ obciążenia przenoszone są wyłącznie przez żywicę, a filc nie stanowi praktycznie materiału konstrukcyjnego; l Wodoszczelność wg IKT Raport 2010 (szczególnie ważny przy wysokim poziomie wód gruntowych): 90,4%; l Sztywność obwodowa SN (wskazuje na wytrzymałość powłoki po utwardzeniu): moduł Younga dla filcu jest trzykrotnie mniejszy niż dla rękawa z włókna szklanego. W związku z tym grubość ściany wykładziny filcowej www.instalator.pl

3 (211), marzec 2016

jest większa, co powoduje większą redukcję przekroju kanału niż w przypadku włókna szklanego; l Zmniejszenie średnicy rury po renowacji: większa grubość ścian wykładziny, a zatem zmniejszenie średnicy rury po renowacji: - dla SN4 - DN 200 ÷ DN 1000: od 6 do 26 mm, - dla SN8 - DN 200 ÷ DN 1000: od 7 do 32 mm; l Woda gruntowa: woda gruntowa ma niewielki wpływ na proces instalacji wykładziny. Schładza gorącą wodę używaną do utwardzania, przez co wydłuża się proces utwardzania, szczególnie dla dużych średnic. Im wyższy poziom wody gruntowej, tym większa grubość wykładziny; l Zmiany przekrojów na trasie: możliwość wykonywania instalacji przy zmianach przekrojów wewnątrz kanału za pomocą tzw. traperów. Możliwość przechodzenia przez łuki 90o; l Kontrola procesu utwardzania podczas instalacji: brak kontroli procesu ułożenia oraz utwardzania wykładziny. Sprawdzenie następuje po utwardzeniu i wykonaniu inspekcji TV powykonawczo; l Ochrona środowiska naturalnego: emisja styrenu do atmosfery jest wyższa ze względu na konstrukcję wykładziny (folia PU nie stanowi bariery) oraz jej grubszą ścianę; l Przechowywanie: wymaga chłodni, w przypadku awarii chłodni następuje niekontrolowane utwardzanie wykładziny, przez co materiał nie nadaje się do zainstalowania; l Cena materiału: dla małych średnic rur cena jest niższa niż wykładziny z włókna szklanego. Przy dużej sztywności obwodowej technologia jest droższa niż włókno szklane. Cena wynika z wymaganej sztywności obwodowej.

CIPP na parę Technologia instalacji rękawa szklanego utwardzanego parą wodną jest techniką łączącą w sobie cechy metod rękawa filcowego na parę oraz szklanego utwardzanego światłem UV. Proces instalacji (po ówczesnym przygotowaniu kanału) zaczyna się od wciągnięcia cienkiej folii poślizgowej, która pozwala na sprawne umiejscowienie docelowego rękawa w kanale. Następnie, poprzez specjalne węże ciśnieniowe, doprowadza się suchą parę o specjalnych parametrach, kontrolując przy tym

przeprowadzenie wygrzewania rękawa. Istotną zaletą techniki (podobnie jak w przypadku CIPP UV) jest użyty materiał z włókna szklanego, który pozwala na uzyskanie, kosztem tylko niewielkiego przewężenia kanału, m wysokiej wartości sztywności obwodowej.

Wady i zalety: l Czas eksploatacji: parametry wytrzymałościowe ulegają wolniejszemu obniżeniu, żywica wraz z włóknem szklanym stanowi materiał konstrukcyjny; l Wodoszczelność wg IKT Raport 2010 (szczególnie ważny przy wysokim poziomie wód gruntowych): 99,1%; l Sztywność obwodowa SN (wskazuje na wytrzymałość powłoki po utwardzeniu): dzięki wysokiej wartości modułu Younga włókno szklane pozwala osiągnąć bardzo wysokie sztywności obwodowe przy minimalnym zawężeniu przekroju, co jest niezwykle ważne przy dużych średnicach kanałów; l Zmniejszenie średnicy rury po renowacji: mniejsza grubość ścian wykładziny przy takiej samej wytrzymałości: - dla SN4 - DN 200 ÷ DN 1000: od 4 do 17 mm, - dla SN8 - DN 200 ÷ DN 1000: od 4,5 do 21 mm; l Woda gruntowa: duży wpływ wody gruntowej na proces instalacji wykładziny. W przypadku występowania zagłębień w dnie kanału należy odprowadzać kondensat aby proces przebiegał prawidłowo. Im wyższy poziom wody gruntowej, tym większa grubość wykładziny; l Zmiany przekrojów na trasie: przy znaczących zmianach przekroju nie ma możliwości przeprowadzenia instalacji ze względu na powstanie fałd podłużnych większych niż przewidywane normowo; l Kontrola procesu utwardzania podczas instalacji: brak kontroli procesu ułożenia oraz utwardzania wykładziny. Sprawdzenie następuje po utwardzeniu i wykonaniu inspekcji TV powykonawczo; l Ochrona środowiska naturalnego: emisja styrenu do atmosfery jest najniższa, mniejsza grubość ściany rękawa; l Przechowywanie: wymaga chłodni; w przypadku awarii chłodni następuje niekontrolowane utwardzanie wykładziny, przez co materiał nie nadaje się do zainstalowania; l Cena materiału: przy dużych średnicach i przy dużej sztywności technologia tańsza niż filc.

Roman Ćwiertnia Tomasz Ćwiertnia

25

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (211), marzec 2016

Gips w biernej ochronie przeciwpożarowej

Bezpieczne okładziny Większą część naszego życia spędzamy w pomieszczeniach, które mają istotny wpływ na komfort naszego życia i bezpieczeństwo. Zostało udowodnione, że działania prewencyjne, a do takich należą bierne systemy ochrony przeciwpożarowej, są mniej kosztowne niż usuwanie skutków katastrof i pożarów.

Gips jest spoiwem mineralnym i tym samym materiałem niepalnym, a elementy budynku wykonane z gipsu zaliczane są do nierozprzestrzeniających ognia i spełniają najsurowsze wymagania wynikające z przepisów z zakresu ochrony przeciwpożarowej.

Gips zawiera ok. 20% chemicznie związanej wody krystalicznej, dzięki czemu do momentu całkowitej dehydratyzacji temperatura na zabudowie z gipsu nie przekracza 100-140°C. Wykorzystując właściwości ogniochronne gipsu, z zastosowaniem tego minerału wyprodukowano wiele materiałów płytowych, szeroko stosowanych w systemach pasywnej ochrony przeciwpożarowej. Materiały budowlane z gipsu w postaci płyt gipsowych, gipsowo-kartonowych i gipsowych zaliczane są do najbezpieczniejszych niepalnych materiałów zakwalifikowanych do euroklas A1 i A2.

W polskim prawie określono podstawowe wymagania dotyczące obiektów budowlanych: l nośność i stateczność; l bezpieczeństwo pożarowe; l higiena, zdrowie i środowisko; l bezpieczeństwo użytkowania i dostępność obiektów;

l l

ochrona przed hałasem; oszczędność energii i izolacyjność cieplna; l zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych.

Jednym z wymagań jest bezpieczeństwo pożarowe. Prawidłowo wykonane zabezpieczenia przeciwpożarowe skutecznie chronią nośność konstrukcji i przeciwdziałają rozprzestrzenianiu się ognia.

Bezpieczeństwo pożarowe Obiekty budowlane muszą być zaprojektowane i wykonane w taki sposób, aby w przypadku wybuchu pożaru: l nośność konstrukcji została zachowana przez określony czas; l powstawanie i rozprzestrzenianie się ognia i dymu w obiektach budowlanych było ograniczone; l rozprzestrzenianie się ognia na sąsiednie obiekty budowlane było ograniczone; l osoby znajdujące się wewnątrz mogły opuścić obiekt budowlany lub być uratowane w inny sposób; l uwzględnione było bezpieczeństwo ekip ratowniczych.

Poniżej opisano przykładowe systemy biernej ochrony przeciwpożarowej z wykorzystaniem płyt gipsowokartonowych oraz gipsowych

wiązującymi Polskimi Normami (odporność ogniowa do REI 120) jako: l zabezpieczenia całej powierzchni ściany przy działaniu ognia od strony pomieszczenia, l pas zamocowany do ściany i rozpięty pomiędzy ścianą oddzielenia przeciwpożarowego a elementem konstrukcji budynku, którego nośność ogniowa R jest w tej samej klasie odporności ogniowej co ściana zabezpieczona okładziną ścienną (rozwiązanie stosowane jako uzupełnienie do ściany działowej stanowiącej element oddzielenia przeciwpożarowego), l pas wykonany jako samonośny (niezwiązany z konstrukcją ściany podlegającej zabezpieczeniu).

Okładziny ścienne stanowiące zabezpieczenie ogniochronne ścian (w postaci pasa lub zabezpieczenia całej powierzchni ściany) wykonuje się jako: l rozwiązanie pośrednie mocowane do konstrukcji ściany podlegającej zabezpieczeniu, l rozwiązanie samonośne („przedścianki” niezwiązane z konstrukcją ściany podlegającej zabezpieczeniu).

Ściany działowe Ściany działowe z okładzinami z płyt gipsowo-kartonowych mogą pełnić funkcję oddzielenia przeciwpożarowego spełniającego kryteria odporności ogniowej REI (odporność ogniowa do REI 120).

Warunki stosowania: l nie są poddane obciążeniom mechanicznym pochodzącym od konstrukcji budynku, l są mocowane lub spoczywają na konstrukcji o klasie odporności ogniowej spełniającej kryteria nośności ognio-

Okładziny ścienne Okładziny ścienne wykonane w konkretnych systemach stosuje się w formie zabezpieczenia ogniochronnego ścian wykonanych zgodnie z obo-

26

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (211), marzec 2016 l mogą być ścianami oddzielenia prze-

ciwpożarowego (odporność ogniowa do REI 120).

Zabudowy poddaszy

wej R nie niższej niż klasa odporności ogniowej ściany z uwagi na kryteria EI, l są zamocowane do elementów budynku zgodnie z rozwiązaniem zawartym w projekcie budowlanym.

Obudowy szachtów instalacyjnych Ściany - obudowy szybów windowych i szachtów instalacyjnych w systemach spełniają funkcje: l chronią instalacje przed ogniem od strony pomieszczeń, l chronią pomieszczenia przed ogniem od strony szachtu, l spełniają wymagania odporności ogniowej ścian działowych (EI),

Systemy zabudów poddaszy zabezpieczają ogniochronnie: l przed działaniem ognia od dołu konstrukcję dachu do klasy odporności ogniowej R 60, l poszycie dachu do klasy odporności ogniowej RE 60.

Sufity podwieszane Sufity podwieszane spełniają następujące funkcje: l zabezpieczają ogniochronnie dowolny strop lub konstrukcję, pod którą wiszą, przy działaniu ognia od dołu do klasy odporności ogniowej do EI 120, l podnoszą odporność ogniową dowolnych stropów do klasy REI 120, l zabezpieczają ogniochronne instalacje nad sufitem przy działaniu ognia od dołu do klasy odporności ogniowej EI 120,

l

zabezpieczają ogniochronne pomieszczenia, nad którymi wiszą, przed działaniem ognia z przestrzeni między stropem konstrukcyjnym a sufitem podwieszanym, l poprawiają izolacyjność akustyczną stropu.

Zabezpieczenie konstrukcji stalowych Właściwości mechaniczne stali sprężystość, plastyczność, udarność, twardość, spawalność oraz wytrzymałość - sprawiają, że stal jest niezastąpionym materiałem w budownictwie.

Stalowe konstrukcje charakteryzują się niezawodnością pracy, łatwością i szybkością wykonania elementów, prostotą i precyzją montażu, oszczędnym zużyciem materiału. Są powszechnie stosowane we wszystkich rodzajach budownictwa.

Oprócz wielu zalet konstrukcje stalowe mają również szereg wad, takich jak wrażliwość na korozję, kruchość w niskich temperaturach oraz słaba odporność na wysokie temperatury. Ce-

Armatura Premium + Systemy Innowacja + Jakość

Termostat „Uni SH” z podwójnym przyłączem grzejnikowym „Multiblock T” - armatura do grzejników dekoracyjnych

Podwójne przyłącze grzejnikowe „Multiblock T” i termostat „Uni SH” stanowią najlepsze pod względem techniki i wyglądu zewnętrznego rozwiązanie połączenia nowoczesnych grzejników łazienkowych z instalacją c.o.

Po nałożeniu maskownicy dekoracyjnej armatura komponuje się wizualnie z grzejnikiem.

Zalety: - prostota i elegancja formy - maskownice dekoracyjne w kolorze białym, chromowanym, antracytowym lub inox - podejście proste lub kątowe - łatwość utrzymania czystości dzięki gładkiej, zamkniętej powierzchni Pozostałe informacje do uzyskania w: Oventrop Sp. z o. o. Bronisze, ul. Świerkowa 1B 05-850 Ożarów Mazowiecki Tel. (22) 752 94 47 e-mail: info@oventrop.pl www.oventrop.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

chy te nie ograniczają możliwości stosowania stali w konstrukcjach budowlanych. Powinno się je jednak uwzględniać w projektowaniu. Przepisy z zakresu ochrony pożarowej budynku wymagają stosowania zabezpieczeń ogniochronnych konstrukcji stalowych zapewniających jej nośność w warunkach pożaru. Jedną z metod ochrony przeciwogniowej konstrukcji stalowych jest system ogniochronnej zabudowy elementów płytami gipsowymi.

Najczęściej stosowaną technologią zabezpieczenia ogniochronnego konstrukcji stalowych za pomocą materiałów płytowych jest tzw. obudowa skrzynkowa. Skrzynkowymi obudowami można zabezpieczyć konstrukcje stalowe w zależności od wybranego systemu do klasy odporności ogniowej od R 15 do R 240.

Odporność ogniowa konstrukcji stalowych jest uzależniona od: l wskaźnika masywności przekroju U/A, l temperatury krytycznej stali TKR. Ustalenie TKR, które zależy od charakteru pracy elementu w konstrukcji oraz poziomu wytężenia elementu, należy do projektanta konstrukcji.

Odporność ogniową elementów zabezpieczonych ogniochronnie ustala się na podstawie badań ogniowych i dokumentów technicznych: l Krajowych Aprobat Technicznych, l Europejskich Aprobat Technicznych.

Wskaźnik masywności przekroju U/A lub F/A (wskaźnik ekspozycji przekroju) jest to stosunek powierzchni nagrzewanej do pola przekroju poprzecznego profilu stalowego.

Zabezpieczenia konstrukcji żelbetowych Masywne elementy budowlane w modernizowanych i remontowanych obiektach często nie spełniają wymagań w zakresie ochrony przeciwpożarowej.

W czasie pożaru, pod wpływem wysokiej temperatury, następuje zjawisko odpryskiwania betonu i odsłonięcia się elementów zbrojenia od strony oddziaływania ognia. Powoduje to utratę no-

28

3 (211), marzec 2016

śności ogniowej elementu konstrukcji żelbetowej oraz spadek izolacyjności i szczelności ogniowej. Odporność ogniową elementów konstrukcyjnych budynku (słupów, belek, stropów, ścian) można poprawić, stosując bezpośrednio mocowane okładziny z płyt gipsowych.

Grubość okładziny dobiera się indywidualnie dla każdego elementu żelbetowego po określeniu grubości otuliny zbrojenia, najczęściej na podstawie wykonanych odkrywek. Na rynku oferowane są systemy zabezpieczenia ogniochronnego płytami - belek i słupów żelbetowych oraz ścian i stropów żelbetowych. Odporność ogniowa do R 240.

Obudowy ogniochronne tras kablowych Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, przewody i kable wraz z zamocowaniem, które zasilają urządzenia ochrony przeciwpożarowej, powinny zapewnić ciągłość dostawy energii elektrycznej w warunkach pożaru przez określony w projekcie budowlanym czas. Ważne urządzenia i systemy mają zachować swoją funkcjonalność i sprawność również w warunkach pożaru. Należą do nich m.in.: l urządzenia ochrony przeciwpożarowej (tryskacze, sygnalizacja pożarowa), l windy pożarowe, l oświetlenie ewakuacyjne, l urządzenia wentylacji pożarowej, l awaryjna instalacja elektryczna.

Niezabezpieczone kable elektryczne w przypadku pożaru są główną przyczyną rozprzestrzeniania się ognia ze źródła ognia do dalej znajdujących się pomieszczeń. W systemach biernej ochrony przeciwpożarowej trasy kablowe można zabezpieczyć, stosując m.in. systemy z zastosowaniem płyt gipsowych i gipsowo-kartonowych. Można to wykonać dwoma sposobami poprzez: l samodzielne sufity podwieszane dla zabezpieczenia przestrzeni z kablami pomiędzy stropem konstrukcyjnym a sufitem podwieszanym, stosując samodzielne sufity podwieszane w klasach odporności ogniowej w zależności od wymagań EI 30, EI 60 i EI 120, l ogniochronne zabudowy tras kablowych, które mogą chronić kable przed działaniem ognia, zapewniając ciągłość dostawy energii i sygnału przez określony czas. Odporność ogniowa do P 240.

Włókno ognioochronne W wielu przypadkach występujących w budynkach zarówno nowo wznoszonych, jak i remontowanych zachodzi konieczność wzmocnienia elementów konstrukcyjnych budynków wykonanych w technologii żelbetowej lub stalowej. Dotyczy to elementów głównej konstrukcji nośnej ścian, stropów, słupów, belek, rygli itp.

Obecnie do wzmacniania konstrukcji stosowane są coraz powszechniej taśmy lub maty wykonane z bardzo wytrzymałych, zwłaszcza na rozciąganie, włókien węglowych. Taśmy lub maty są mocowane do wzmacnianego elementu konstrukcji techniką klejenia. Słabym punktem technologii jest niska odporność stosowanych klejów na oddziaływanie wysokiej temperatury (od 50 do 100°C w zależności od rodzaju stosowanego kleju).

Dlatego aby zapewnić warunki spełnienia funkcji wzmacniającej konstrukcję w warunkach pożaru, taśmy i maty muszą być obudowane ogniochronnie w sposób zapewniający nieprzekroczenie dopuszczalnych temperatur na ich powierzchni. Dotychczas nie stworzono europejskich norm ani wytycznych do metodyki badawczej w tym zakresie. W większości krajów grubość niezbędnej otuliny z materiałów ogniochronnych określa się na podstawie własnych programów badawczych i obliczeniowych wybranych laboratoriów badawczych.

Jedną z metod zabezpieczania taśm i mat z włókien węglowych przed oddziaływaniem wysokiej temperatury jest obudowa z płyt gipsowych.

Systemy biernej ochrony ppoż. z płyt gipsowo-kartonowych oraz gipsowych znacznie podnoszą bezpieczeństwo pożarowe budynków. Dodatkowo umożliwiają wykonanie zabezpieczenia w sposób estetyczny.

Tomasz Jaroszuk www.instalator.pl

strony sponsorowane miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (211), marzec 2016

Polski producent armatury odcinającej

Innowacyjne zawory kątowe Doświadczenie zebrane podczas dwudziestu czterech lat pracy na rynku instalacyjnym skłoniło nas do zaprojektowania zaworów kątowych zawierających nasze własne, innowacyjne rozwiązania techniczne. Z wielką przyjemnością prezentujemy zawory kątowe SOLID występujące pod marką duro.

Zawory kątowe SOLID przeznaczone są do montażu w instalacjach wodociągowych i dostępne są w następujących rozmiarach: 1/2 x 3/8", 1/2 x 1/2", 1/2 x 3/4" oraz 1/2 x 3/8 x 3/4" - SOLID BIS. Cały typoszereg zaworów wyposażony jest w filtr i system zamykania, które wykonane są w technologii antykamiennej. Ich cechami charakterystycznymi są:

Fot. 1. SOLID. l Filtr z tworzywa POM umieszczony

w króćcu odpływowym zaworu, l System zamykania na 1/4 obrotu realizowany poprzez głowicę ceramiczną o dużym współczynniku przepływu. l Metalowe pokrętło o nowoczesnym wzornictwie zamocowane wkrętem ze stali nierdzewnej. l Uszczelnienie trzpienia potrójnymi o-ringami gwarantującymi szczelność od strony pokrętła. l Korpus zaworu odkuwany z europejskiego mosiądzu CW617N. l Powierzchnie zaworu oraz pokrętła śrutowane i chromowane, co zwiększa ich wytrzymałość i nadaje technicznego charakteru. strony sponsorowane

Precyzyjne działanie głowicy ceramicznej zapewnione jest z jednej strony poprzez pierścień dociskowy wykonany z silikonu, który jest elastyczny i, naciskając ze stałą siłą, kompensuje ewentualne luzy mogące się pojawić w wyniku zużywania płytek ceramicznych. Z drugiej strony natomiast poprzez pierścień osadzony na trzpieniu pod pokrętłem, który zabezpiecza przed ewen-

Fot. 2. SOLID BIS. tualnym jego przesunięciem w stronę zamknięcia ceramicznego.

Bardzo praktycznym zaworem jest SOLID BIS 1/2 x 3/8 x 3/4", który służy do jednoczesnego podłączenia baterii oraz pralki/zmywarki. Standardowo jest on wyposażony w adapter 3/8 x 3/4", przez co zawór może pełnić funkcję „prawego” lub „lewego” w zależności od miejsca zamontowania adaptera i odpowiedniego obrócenia zaworu. Adapter zaworu posiada specjalnie zaprojektowane podtoczenie, które zapewnia szczelne połączenie z wężem przyłączeniowym. Dodatkowo każdy zawór wyposażony jest w zaślepkę,

która odcina przepływ do momentu zamontowania pralki/zmywarki.

Oprócz normatywnej kontroli szczelności, zgodnie z deklaracją zgodności dla Europejskiej Dyrektywy Ciśnieniowej 97/23/WE, jeden na 3000 zaworów SOLID podlega testowaniu: l 2000 cykli otwórz/zamknij; 5 s otwarty/5 s zamknięty pod ciśnieniem 3 barów. l Po zakończeniu badania na 2000 cykli wykonywany jest test na szczelność pod ciśnieniem 12 barów.

Wszystkie zawory SOLID przeznaczone są do wody pitnej, czego potwierdzeniem jest Atest higieniczny Państwowego Zakładu Higieny nr HK/W/1107/01/2015. Pro-

Fot. 3. SOLID BIS rozłożony. ducent udziela 5-letniej gwarancji na zawory. Przedstawione konstrukcje posiadają ochronę patentową na terenie Unii Europejskiej. W celu uzyskania dodatkowych informacji oraz podjęcia współpracy handlowej - prosimy o kontakt. l

Jakub Gronek

www.arka-instalacje.pl

29

miesięcznik informacyjno-techniczny

3 (211), marzec 2016

Miedź w instalacjach

Cudne połączenie Rury instalacyjne miedziane wykonuje się jako ciągnione bez szwu ze stopu miedzi odtlenionej fosforem o zawartości czystej miedzi minimum 99,9% i pozostałości fosforu w granicach 0,015-0,04%.

Rury miedziane produkuje się w trzech stanach kwalifikacyjnych różniących się twardością, a zatem własnościami mechanicznymi i użytkowymi. Do wykonywania instalacji stosuje się rury w stanie twardym w zakresie średnic DN 15-167 mm. Łączenie rur miedzianych odbywa się za pomocą lutowania miękkiego, lutowania twardego, złączek rozłącznych i zaciskania.

Złącza z lutem miękkim Lutowanie oparte jest o proces zasysania kapilarnego i jest funkcją wielkości szczeliny między bosym końcem rury a kielichem kształtki. Dlatego tak ważne jest, by wymiary te były zachowane i brak było wszelkich zanieczyszczeń w szczelinie kapilarnej.

Lutowanie miękkie zdefiniowane jest jako proces łączenia przy temperaturze poniżej 350°C, przy zastosowaniu spoiwa (lutu), którego punkt topnienia jest niższy od jest niemetalu łączonego. Wytrzymałość takiego połączenia zależy wyłącznie od wytrzymałości spoiwa na ścinanie. Wybór spoiwa zależy od przeznaczenia instalacji. W instalacjach wody pitnej są to głównie wymagania higieniczne. W innych instalacjach niż wody pitnej przyjęto te same spoiwa, by uprościć i ograniczyć do minimum możliwość pomyłki.

Oprócz lutu w trakcie wykonywania tego połączenia stosuje się topnik.

Spełnia on w procesie lutowania miękkiego rolę ochronną - ma zabezpieczać łączone powierzchnie przed utlenieniem wskutek podgrzania i zapewniać dobrą zwilżalność powierzchni stopionych spoiwem. Ponieważ topnik narusza powierzchnię elementów miedzianych (korozja), nakłada się go tuż

30

przed lutowaniem. Dlatego ważne jest, by topnik był nakładany na długości nie większej niż głębokość kielicha i tylko na bosym końcu rury.

Normalizacji topników dokonano w Niemczech i te zalecenia przyjęto w całej Europie. Dla instalacji wody pitnej zaleca się stosowanie topników FSW 21; F-SW 22; F-SW 25. Dwa pierwsze zawierają chlorek cynku i ewentualnie inne chlorki metali jako środki czynne (sole topnikowe). Nośnikiem są tłuszcze rozpuszczalne i dyspergujące w wodzie. Dla uproszczenia procesu lutowania miękkiego wprowadzono pasty i dyspersje lutownicze. Są to mieszaniny topnika ze sproszkowanym lutem miękkim (minimum 60% wagowo).

Oprócz połączeń lutowanych stosujemy połączenia kapilarne. Wymiary łączników do tych połączeń są ściśle określone, gdyż mają podstawowe znaczenie dla wykonania połączenia. Normatywne wymiary łączników dotyczą: l średnicy wewnętrznej i długości kielichów, l średnicy zewnętrznej bosych końcówek oraz ich długości.

Długość końcówki powiększa się, gdy nominalna jej średnica jest mniejsza od nominalnej średnicy tego samego łącznika.

Lutowanie twarde Jest to proces podobny do lutowania miękkiego, przy czym temperatura wynosi powyżej 350°C. Spoiwa do lutowania twardego, podobnie jak luty miękkie, są najczęściej w postaci drutów lub ciężkich prętów.

Przy złączkach typu miedź-mosiądz miedź-brąz stosowanie topnika jest ko-

nieczne. Spoiwa te nie mogą być stosowane w złączach wszystkich instalacji gazowych oraz oleju opałowego. Dopuszczalne ciśnienie wewnętrzne medium dla złączy z lutem twardym przyjmuje się na tym samym poziomie, co dla lutów miękkich. Topniki muszą znosić wyższe temperatury, dlatego ich skład jest inny niż topniki stosowane przy lutowaniu miękkim. Topnik F-SH 1 według DIN oraz polski odpowiednik F-47A sporządzone są w postaci rzadkiej pasty na bazie fluorowo-borowej. Przebieg operacji lutowania twardego jest identyczny jak w lutowaniu miękkim. Do lutowania twardego stosuje się palniki acetylenowotlenowe z końcówką do lutowania (lepszy rozkład ciepła) lub z końcówką do spawania, albo palniki acetylenowo-powietrzne. Przy mniejszej średnicy poniżej 20 mm możliwe jest stosowanie palnika na propan-butan-powietrze. W trakcie lutowania twardego należy do lutowania złączki dostarczyć dużą ilość ciepła, co wymaga znacznej wprawy. Jakość połączeń zależy w znacznym stopniu od wprawy instalatora, trzeba zwłaszcza zwracać uwagę, by nie następowało miejscowe przegrzanie złącza. Może to bowiem doprowadzić do korozji po dłuższym okresie eksploatacji.

Korozja równomierna przebiegająca na całej wewnętrznej powierzchni przewodu nie zagraża trwałości instalacji wodnej. Zagrożenie dla niej stanowi korozja wżerowa oraz erozyjna, na której pojawienie i przebieg mają wpływ: własności materiału, jakość wody, sposób wykonania instalacji i warunki jej eksploatacji.

Spełnienie wymagań w powyższym zakresie daje gwarancję trwałości instalacji. Na zapoczątkowanie i rozwój korozji wżerowej mają wpływ te czynniki, które utrudniają tworzenie się warstewki tlenowej na wewnętrznej powierzchni rur (łączników) lub powodują jej uszkodzenie. www.instalator.pl

Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”: tylko 11 PLN/miesiąc Kliknij po szczegółowe informacje...