Magazyn Instalatora 09/2014

nakład 11 015

014 9. 2

miesięcznik informacyjno-techniczny

nr 9 (193), wrzesień 2014

ISSN 1505 - 8336

l Ring „MI”: nowoczesne kotły gazowe i olejowe

l Kable w betonie ogrzewanie podłogowe

l Mostek w budynku l PE-X małej średnicy l Kapsuła czystości l Graniczny EP l Pompa w kościele

ARISTON_reklama_MI_207x203_22082014_v8_Q.indd 1

2014-09-02 10:12:57

Treść numeru

Szanowni Czytelnicy Czym charakteryzują się nowoczesne kotły gazowe i olejowe? Na to pytanie próbują odpowiedzieć uczestnicy wrześniowego ringu „Magazynu Instalatora”. Według jednego z nich: „Nowoczesne kotły gazowe i olejowe to maksymalne wykorzystanie energii paliwa w czasie codziennej pracy. To również pełna współpraca i efektywne wykorzystanie darmowej energii ze środowiska naturalnego”. Ale czym różni się produkt X od produktu Y? Chociażby zakresem modulacji: „Kocioł (...) potrafi płynnie zmieniać moc w bardzo dużym zakresie 10-100%. To znaczy, że kiedy nie ma dużego zapotrzebowania mocy na ogrzewanie (...), kocioł potrafi zmodulować aż do 2,5 kW. Powoduje to nie tylko wyeliminowanie tzw. taktowania, ale także dłuższą pracę kotła z mniejszą mocą. W kotle kondensacyjnym przekłada się to na większą sprawność spalania, sięgającą 109,4%”. Albo też możliwością współpracy z OZE: „Nowe rozwiązania (...) pozwalają w łatwy sposób połączyć konwencjonalne źródła energii z odnawialnymi”.

Jak argumentuje kolejny z uczestników: „Z jednej strony jest to wysokiej klasy gazowy kocioł kondensacyjny, posiadający - z racji swojej konstrukcji - wiele zalet nieosiągalnych dla tradycyjnych kotłów gazowych (również kondensacyjnych) wyposażonych w palnik. Z drugiej strony zapewnia niemal doskonałe przetworzenie energii, co jest główną przyczyną obniżenia kosztów jego użytkowania. Poza tym znacznie redukuje koszty instalacji i systemu odprowadzenia spalin”. O jakim urządzeniu mowa? Zapraszam do lektury artykułów ringowych i do oddania głosu na najlepszy według Państwa tekst w naszej sondzie na www.instalator.pl Ciepło z budynku drogę ucieczki sobie znajdzie. Ale nie można mu tego ułatwiać. Dlatego ważna jest znajomość mostków termicznych, czyli tych części budynku, które znacznie łatwiej przewodzą ciepło niż pozostałe. Jak sobie z nimi radzić - o tym w artykule pt. „Mostek w budynku” (s. 52-53).

W artykule pt. „Różnicowanie ciśnienia” (s. 54-55) autor podejmuje temat związany z projektowaniem systemów zapobiegania zadymieniu w budynkach użytkowych. Mam nadzieję, że znajdziecie Państwo potrzebne wskazówki dotyczące zakresu i celu stosowania systemów wentylacji pożarowej w budynkach wielokondygnacyjnych.

Przed sezonem warto zajrzeć do kotła. O czym nie można zapomnieć, co może sprawić trudności, przypomni Państwu autor artykułu pt. „Sezon na kotły” w ABC „Magazynu Instalatora”.

A może warto przypomnieć się klientom? Niektórzy pewnie zapomnieli...

Sławomir Bibulski

4

Na okładce: fot. z arch. Viessmann.

l

Ring „MI”: nowoczesne kotły gazowe i olejowe s. 6-17

l Decybele w kotłowni (Kotły z podajnikiem) s. 20 l Pompa w kościele (Ogrzewanie budynków sakralnych) s. 22 l Mała średnica (Rury z PE-X) s. 26 l Instalator za firanką (Szklane domy) s. 28 l Wąż w buforze (Zbiornik z pompą ciepła) s. 30 l Aktywny absorber (OZE w branży instalacyjnej) s. 32 l Sprawność w instalacjach (Pompy wirowe) s. 34 l Rynek instalacyjno-grzewczy w II kwartale s. 36 l Elektryczne ogrzewanie podłogowe s. 38 l Kocioł gazowy z pompą ciepła (strona sponsorowana firmy Viessmann) s. 41 l Zawory kulowe Herz (strona sponsorowana Herz) s. 42 l Pompy obiegowe (strona sponsorowana firmy Circula) s. 43

l

Deszczówka filtrowana s. 46

l Kapsuła czystości (Kabiny natryskowe - 1) s. 44 l Oczyszczanie i jakość (Gromadzenie i wykorzystanie wody deszczowej) s. 46 l Kasa na innowacje (System pomocowy Horyzont 2020) s. 48 l Nowości w „Magazynie Instalatora” s. 50 l Mostek w budynku (Minimalizacja strat ciepła) s. 52

l

Gaz w budynku s. 58

ISSN 1505 - 8336

l Systemy zapobiegania zadymieniu s. 54 l Wentylacja na basenie s. 56 l Przewody do gazu - 2 s. 58 l Co tam Panie w „polityce”? s. 60 l Wskaźniki EP s. 62

014 9. 2 www.instalator.pl

Nakład: 11 015 egzemplarzy Wydawca: Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4.

Redaktor naczelny Sławomir Bibulski (s.bibulski@instalator.pl) Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski (redakcja-mi@instalator.pl), kom. +48 501 67 49 70.

Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41.

Kontakt skype: redakcja_magazynu_instalatora Adres redakcji: 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/5.

Ilustracje: Robert Bąk. Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

5

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Ring „Ma ga zy nu In sta la to ra“ to miejsce, gdzie odbywa się „walka“ fachowców na argumenty. Każdy biorący udział w starciu broni swoich doświadczeń (i przeświadczeń...), swojego chlebodawcy bądź sponsora, swojej wiedzy i wiary. Przedmiotem „sporu“ będą technologie, materiały, narzędzia, metody, produkty, teorie - słowem wszystko, co czasem różni ludzi z branży instalatorskiej. Każdy z autorów jest oczywiście świadomy, iż występuje na ringu. W październiku na ringu: OZE - pompy ciepła...

Ring „MI”: kotły olejowe i gazowe małej oraz średniej mocy pulsacyjny, kocioł, wybuch, wymiennik, spalanie

Auer Kocioł pulsacyjny od dobrych kilku już lat cieszy się wciąż rosnącą popularnością na naszym rynku. Urządzenie to znajduje zastosowanie w małych domach jednorodzinnych, budownictwie wielorodzinnym, obiektach użyteczności publicznej i obiektach przemysłowych. Postaram się przedstawić Państwu argumenty, świadczące o wyjątkowości tych kotłów.

Pulsator, czyli inaczej mówiąc kocioł pulsacyjny to, po pierwsze, jedyna wyraźna alternatywa wśród kotłów gazowych. Z jednej strony jest to wysokiej klasy gazowy kocioł kondensacyjny, posiadający - z racji swojej konstrukcji - wiele zalet nieosiągalnych dla tradycyjnych kotłów gazowych (również kondensacyjnych) wyposażonych w palnik. Z drugiej strony zapewnia niemal doskonałe przetworzenie energii, co jest główną przyczyną obniżenia kosztów jego użytkowania. Poza tym znacznie redukuje koszty instalacji i systemu odprowadzenia spalin.

go możliwe było dzięki 10-letniemu programowi badań firmy Auer.

Przez otwartą klapkę zaworową do komory dostaje się mieszanka powietrzno-gazowa, która zostaje

zapalona przez świecę zapłonową. Wybuch powoduje wzrost ciśnienia i domkniecie klapki, a spaliny bardzo gwałtownie przedostają się do zwoju rur wylotowych (wymiennika ciepła). Powstałe w ten sposób podciśnienie w komorze spalania powoduje, że klapka zaworowa otwiera się ponownie i pobierana jest kolejna dawka mieszanki. Rozgrzana świeca zapłonowa wywołuje kolejne zapłony bez obecności iskry. Cykl ten powtarzany jest 115 razy na sekundę.

Czy spalanie pulsacyjne jest bezpieczne? Tak. Mikrowybuchy mie-

Bez palnika!

W kotle pulsacyjnym palnik został zastąpiony komorą spalania, która jest w istocie silnikiem pulsacyjnym. Wykorzystuje on zasadę spalania gazu opracowaną i stosowaną pierwotnie w silnikach lotniczych. Przeniesienie tej technologii do urządzenia grzewcze-

6

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

szanki gazowej w kotle pulsacyjnym są całkowicie bezpieczne. Ciśnienie powstające w procesie spalania jest znikome. Co więcej, temperatura w komorze spalania jest niższa niż w kotłach kondensacyjnych z palnikami.

9 (193), wrzesień 2014

Poza wszystkimi korzyściami, jakie daje odzysk energii ze spalin, kocioł pulsacyjny ma wiele zalet niespotykanych w kotłach kondensacyjnych z tradycyjnym palnikiem: l dzięki spalaniu pulsacyjnemu wyeliminowano ciągłą obecność płomienia.

Jest to najistotniejsza cecha konstrukcji w porównaniu do tradycyjnych kotłów kondensacyjnych. W każdej sekundzie pracy kotła dochodzi do 115 mikrowybuchów (każdy mikrowy-

godowy, system zapobiegający tworzeniu się bakterii Legionella, standardowe sterowanie dla trzech niezależnych obiegów grzewczych. Kocioł pulsacyjny nadzoruje niezależnie każdy obieg, aby uzyskać jak największe oszczędności i komfort.

Wydajność c.w.u. w zależności od modelu sięga do 29 l/min (z systemem Profusion). l W wymienniku ciepła mieści się w jednym momencie około 2000 impulsów cieplnych. Przepływ spalin jest zakłócony, co sprawia, że na wewnętrznej powierzchni wymiennika nie osadza się warstwa ograniczająca wymianę ciepła. Zapewnia to stałą sprawność mimo upływu czasu i utrzymuje zużycie gazu na niezmiennie niskim poziomie. l Kocioł pulsacyjny jest całkowicie odporny na zmienną jakość gazu w

buch ma taką samą wydajność energetyczną). Moc grzewcza dostosowywana jest poprzez długość pracy kotła, tak więc z kotła o mocy 20 kW można teoretycznie uzyskać moc w zakresie od 1 do 20 kW. Nie ma tu ograniczeń wynikających z możliwości modulacyjnych palnika! Znika również ryzyko przewymiarowania kotła w instalacji grzewczej. l Wymiennik ciepła i komora spalania kotła pulsacyjnego są całkowicie zanurzone w wodzie, dzięki czemu powstaje duża powierzchnia wymiany ciepła. Zapewnia to doskonałą sprawność urządzenia. l Bogaty standard wyposażenia kotła obejmuje czujnik temperatury wewnętrznej z jej dodatkową korekcją oraz zewnętrzny czujnik po-

naszych instalacjach. Gorsza jakość gazu nie wpływa negatywnie na jego pracę. l Wymiennik kotła pulsacyjnego nie wymaga czyszczenia. Zbędny jest również analizator spalin, ponieważ kocioł nie potrzebuje okresowej regulacji. Oznacza to, po pierwsze, znaczne skrócenie czasu serwisu, po drugie - obniżenie kosztów serwisowych w każdym sezonie grzewczym. l Kocioł pozwala na znaczne ograniczenie kosztów instalacji poprzez zastosowanie bardzo taniego przewodu wydechowego z PCV-U. Nie ma tu potrzeby zastosowania bardzo drogich systemów rur koncentrycznych czy kwasoodpornych wkładów kominowych, co pozwala na znaczne oszczędności w momencie budowy domu.

Zalety technologii pulsacyjnej

www.instalator.pl

Pytanie do...

Czy kocioł pulsacyjny posiada palnik? l Bardzo prosta budowa kotła i doskonała jakość użytych materiałów (Inox 316L) zapewniają funkcjonowanie kotła przez dużo dłuższy okres niż w przypadku kotłów z palnikiem. l Kocioł pulsacyjny to najbardziej ekologiczne urządzenie gazowe (dla kotła o mocy 20 kW emisja 10 mg NOx/kWh). Doskonale współpracuje z alternatywnymi źródłami ciepła i może być zasilany zarówno gazem ziemnym, jak i propanem.

Udoskonalenia i nowe sterowanie Na rynek weszła udoskonalona wersja kotła z nowym sterownikiem w języku polskim. Wprowadzono

również udoskonalenia w budowie wymiennika, co jeszcze dodatkowo podniosło sprawność energetyczną urządzenia.

Analizy przeprowadzone wśród klientów użytkujących kocioł pulsacyjny potwierdzają, że jest on jednym z najbardziej oszczędnych urządzeń grzewczych na rynku. Potwierdzają to zwłaszcza porównania z najlepszymi kotłami kondensacyjnymi innych marek oraz automatycznymi kotłami węglowymi. Niższe rachunki za ogrzewanie i znacznie niższe koszty serwisowe kotła pulsacyjnego są niewątpliwie najważniejszym czynnikiem wpływającym na zadowolenie jego użytkowników.

Paweł Orzechowski

7

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Ring „MI”: nowoczesne kotły gazowe małej i średniej mocy kocioł, kondensacyjny, zasobnik, modulacja

Beretta Kocioł Exclusive Boiler Green HE produkowany w Toruniu jest następcą kotła Boiler Green. Został on wyposażony w szerszą modulację mocy (10100%) oraz nowoczesną i bardzo oszczędną pompę modulowaną za pomocą metody PWM. Zasobnik o pojemności 60 l posiada wymiennik o mocy 25 kW i został wykonany ze stali nierdzewnej Duplex.

Kocioł Exclusive Boiler Green HE marki Beretta potrafi płynnie zmieniać moc w bardzo dużym zakresie 10-100%. To znaczy, że kiedy nie ma dużego zapotrzebowania mocy na ogrzewanie (okresy przejściowe, budynki niskoenergetyczne), kocioł potrafi zmodulować aż do 2,5 kW. Powoduje to nie tylko wyeliminowanie tzw. taktowania, ale także dłuższą pracę kotła z mniejszą mocą. W kotle kondensacyjnym przekłada się to na większą sprawność spalania, sięgającą 109,4%. Z drugiej strony, przy zwiększonym zapotrzebowaniu, np. podczas grzania w trybie ciepłej wody użytkowej, kocioł potrafi wyprodukować 14,3 l/min przy DT 25°C.

DT - stała różnicy temperatur między zasilaniem instalacji c.o. a powrotem; nastawa zalecana w instalacjach wykazujących duże opory hydrauliczne, np. ogrzewanie płaszczyznowe; przykładowo przy nastawie DT = 15°C oraz żądanej temperaturze na zasilaniu 60°C, pompa pracuje z taką prędkością, aby na powrocie z instalacji temperatura wynosiła 45°C, l mak sy mal na pręd kość - pom pa pracuje wyłącznie z maksymalną prędkością,

Budowa kotła kondensacyjnego Wymiennik kotła został wykonany ze stopu Al/Si/Mg, który posiada wysoką przewodność cieplną oraz małe opory hydrauliczne - średnica wewnętrzna wymiennika wynosi aż 18,8 mm. Obok palnika INOX znajduje się wziernik pozwalający na kontrolę wizualną płomienia. Komora spalania wyposażona jest w trzy elektrody: zapłonową, jonizacyjną oraz kondensatu, która zapobiega zalaniu wymiennika. Kocioł posiada zawór bezpieczeństwa c.o., zawór spustowy i dwa zawory (ręczny oraz elektryczny sterowany z panelu kotła) do napełniania instalacji.

Pompa sterowana elektronicznie metodą PWM

Separator powietrza

Kocioł posiada pompę o zmniejszonym zużyciu energii elektrycznej klasa energetyczna A, zgodna z nową Dyrektywą EuP/ErP. Pompa posiada możliwość indywidualnego ustawienia trybu pracy: l proporcjonalny - prędkość pompy zależy od aktualnej mocy kotła na zasadzie: kocioł pracuje z mocą minimalną - pompa pracuje z minimalną prędkością, gdy moc kotła rośnie, to proporcjonalnie rośnie prędkość pompy w funkcji liniowej,

Kluczową sprawą w zamkniętej instalacji c.o. jest jej poprawne odpowietrzenie. Kocioł posiada cyklonowy separator powietrza (rys.) z odpowietrznikiem - zapobiega korozji instalacji, kawitacji pomp, głośnej pracy oraz zapowietrzaniu się układu.

Dodatkowo kocioł posiada odpowietrznik ręczny wymiennika, odpowietrznik na pompie oraz tryb automatycznego odpowietrzania, który aktywuje się po każdym nowym zasileniu elektrycznym kotła.

Pytanie do...

Jak szeroką modulację mają kotły konkurencji?

8

l stała

nej Duplex. Stal ta posiada zwiększoną odporność na korozję wżerową, szczelinową oraz bardzo dużą odporność na korozję naprężeniową. Zasobnik znajduje się w izolacji i posiada: naczynie wzbiorcze, zawór bezpieczeństwa, okno rewizyjne pozwalające na inspekcję oraz możliwość podłączenia cyrkulacji c.w.u.

l tryb serwisowy - istnieje możliwość podłączenia pompy standardowej.

Zasobnik o pojemności 60 l Kocioł posiada wbudowany zasobnik wykonany z dwufazowej (austenityczno-ferrytycznej) stali nierdzew-

Automatyka Kocioł posiada automatykę regulacji pogodowej oraz sondę zewnętrzną. www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

Zakres pracy w trybie c.o. wynosi 2080°C i można go zmienić, np. w funkcji podłogowej, na 20-45°C. Dodatkowy moduł 2 stref grzewczych Connect AT-BT (grzejnikowa i podłogowa) rozbudowuje układ o jedną niezależnie sterowaną strefę. Obie strefy mogą pracować z różnymi temperaturami wynikającymi z dwóch niezależnych krzywych pogodowych lub nastaw ręcznych. W przypadku pracy wyłącznie strefy podłogowej zawór mieszający ulega cał ko wi te mu otwarciu i kocioł przechodzi na pracę w trybie podłogowym osiągając większą sprawność sięgającą 109,4%. Do kotła można podłączyć drugą pompę c.o. instalowaną np. za sprzęgłem hydraulicznym.

Zabezpieczenia Tak jak wszystkie kotły Beretta i ten posiada najwyższe zabezpieczenie przeciwporażeniowe IPX5D. Dodatkowo funkcja jonizacyjnej kontroli pło-

9 (193), wrzesień 2014

mienia w przypadku jego zaniku odcina dopływ gazu, termostat temperatury granicznej nie dopuszcza do przegrzania, systemy antyzamarzaniowy, antyblokujący pompę i zawór trójdrogowy zapobiegają zamarznięciu i zastaniu się.

Wyświetlacz informuje użytkownika o ewentualnej usterce poprzez kod alarmu, a przycisk informacyjny „Info” pozwala na diagnostykę wszystkich bieżących nastaw i temperatur.

Homologacja Range Rated Homologacja Range Rated umożliwia dostosowanie maksymalnej mocy kotła do rzeczywistego cieplnego zapotrzebowania systemu grzewczego, wielkości ogrzewanej powierzchni lub wyliczeń projektanta. Zmiany mocy na centralnym ogrzewaniu uzyskuje się poprzez ograniczenie obrotów wentylatora wg krzywej HTG, znajdującej się w instrukcji kotła. Nowo wybrana moc będzie stanowić maksymalną moc kotła w systemie centralnego ogrzewania. W rezultacie kocioł będzie modulował w zakresie np. 2,5-15 kW, co spowoduje wzrost sprawności kotła -

mniejsze zużycie gazu oraz obniżenie emisji spalin, CO i NOx. Kocioł posiada możliwość modyfikacji ponad 40 parametrów, co pozwala na optymalne dostosowanie kotła do każdej instalacji oraz indywidualnych potrzeb użytkownika.

Znajdujący się w ofercie marki Beretta inny kocioł o nazwie Exclusive Green HE jest kotłem posiadającym wszystkie powyższe parametry, wyłączając wbudowany zasobnik, i jest dostępny w wersji 2-funkcyjnej (25 kW) oraz 1-funkcyjnej (25 i 35 kW). Łukasz Bering

Tekst sponsorowany - ale jak pasuje do tematu!

Nieprawdaż?

Odprowadzenie skroplin według SFA Odprowadzenie kondensatu z kotła kondensacyjnego, zwłaszcza jeżeli instalacja kanalizacyjna znajduje się powyżej kotłowni, może być kłopotliwe. Francuska firma SFA ma w swojej ofercie urządzenia do przepompowywania i neutralizacji skroplin właśnie z takich urządzeń.

Gamą produktową przeznaczoną dla kotłów kondensacyjnych są urządzenia Sanicondens Mini, Plus, Best oraz neutralizator skroplin Sanineutral.

Pompy Sanicondens Mini, Plus i Best zapewniają łatwe przyłączenie do wszelkiego typu kotłów kondensacyjnych, klimatyzatorów i urządzeń chłodniczych. Sanicondens Mini jest najmniejszym urządzeniem, które przepompowuje skropliny do wys. 2 m i na odległość do 20 m, moc 35 W. Sanicondens Plus to większe i mocniejsze urządzenie o parametrach pompowania: 4,5 m w górę i do 50 m w poziomie. W przypadku tego urządzenia istnieje możliwość podłączenia alarmu, moc 60 W. Sanicondens Best - pompa zaopatrzona w z neutralizator skroplin, moc 60 W. Zapewnia podniesienie skroplin do 4,5 m w pionie i do 50 m w poziomie. Urządzenie posiada po dwa przyłącza zarówno z prawej, jak i z lewej strony. Dzięki 4 wejściom przystosowuje się do każdego typu instalacji. W komplecie znajduje się adapter umożliwiający przyłączenie pompy www.instalator.pl

do rur o różnych średnicach oraz zawór zwrotny. Dodatkowy kabel umożliwia dołączenie urządzenia sygnalizującego awarię (np. żarówka, syrena, dzwonek 220 V). Pompa Sanicondens Best składa się z pompy Sanicondens Plus i pojemnika neutralizującego wypełnionego granulkami.

Kwaśny kondensat przechodzi przez czynnik zobojętniający (węglan wapnia i magnezu), gdzie dalej tłoczony jest z neutralnym pH, spełniając określone wymogi i normy UE. Nowością jest Sanineutral, urządzenie przeznaczone do neutralizacji kondensatu z kotłów kondensacyjnych.

Produkt ten służy do eliminacji kwaśnego kondensatu przed jego odprowadzeniem do kanalizacji, szamba lub oczyszczalni ścieków. Działa na zasadzie grawitacyjnego przepuszczenia kondensatu przez złoże neutralizujące bez użycia pompy. Może być stosowane razem z pompami Sanicondens Mini i Plus. W przypadku zastosowanie razem z pompami Sanicondens Mini i Plus, Sanineutral musi zostać zamontowany jako pierwszy.

Wszystkie urządzenia produkowane są we Francji, co gwarantuje najwyższą jakość potwierdzoną przez ISO 9001 AFAQ. Urządzenia posiadają dwuletnią gwarancję. SFA Poland posiada sieć 50 punktów serwisowych rozmieszczonych na terenie całego kraju. www.sfapoland.pl

9

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Ring „Magazynu Instalatora”: kotły kondensacyjne ogrzewanie, kocioł, kondensacja, sterowanie, pogodowa

Buderus Wysoka jakość i szerokie możliwości zastosowań tak można w skrócie scharakteryzować uniwersalne gazowe kotły kondensacyjne Logamax plus GB072 z wbudowaną automatyką pogodową.

Kotły kondensacyjne marki Buderus mogą stanowić oszczędne i ekonomiczne źródło ciepła zarówno dla wodnych instalacji grzejnikowych, jak i podłogowych w domach, mieszkaniach oraz budynkach biurowych lub usługowych.

Sprawność kotłów kondensacyjnych oraz oszczędności eksploatacyjne są tym wyższe, im niższa jest temperatura wody w kotle i instalacji grzewczej.

Ze względu na niskie temperatury wody krążącej w instalacjach podłogowych - zwykle maksymalnie 4550°C - kotły kondensacyjne zasilające tego typu instalacje osiągają najwyższe sprawności i odzyskują największe ilości ciepła na drodze kondensacji, co przekłada się na maksymalne obniżenie kosztów eksploatacyjnych i rachunków za gaz.

Wymiennik ciepła kotłów GB072 wykonany jest w postaci odlewu z nierdzewnego stopu aluminiowo-krzemowego o wysokiej przewodności cieplnej. Jego budowa pozwala w jeszcze większym stopniu wykorzystywać zjawisko kondensacji i powoduje, że Logamax plus GB072 osiągają sprawność do 109%.

Oczywiście kotły kondensacyjne typu Logamax plus GB072 mogą

swych zasłużonych poprzedników.

Jedną z najważniejszych zalet wyróżniających GB072 jest bazowy system sterowania, który posiada w standardzie wbudowaną automatykę pogodową z możliwością dostosowania krzywej grzewczej do charakterystyki cieplnej budynku.

Automatyka kotłów Logamax plus GB072 wyposażona w duży, czytelny i podświetlany wyświetlacz LCD posiada m.in. wbudowane funkcje „Booster” i „Ciepły Start”, dodatkowo podwyższające komfort użytkowania ciepłej wody.

Automatyka umożliwia samodzielną pracę urządzenia, bez dodatko-

Oszczędne źródło ciepła Kotły kondensacyjne typu Logamax plus GB072, ze względu budowę oraz specyfikę pracy, stanowią oszczędne źródła ciepła, zasilając zarówno instalacje ogrzewania podłogowego, jak i instalacje wyposażone w grzejniki. Przy zastosowaniu regulacji pogodowej temperatura wody w instalacji przez ponad 90% sezonu grzewczego jest zwykle znacznie niższa od maksymalnej.

Dlatego nawet jeśli instalacja grzejnikowa została zaprojektowana na temperaturę wody grzewczej 80°C, to i tak przez większość sezonu grzewczego zasilana jest wodą o znacznie niższej temperaturze, a kocioł odzyskuje ciepło w procesie kondensacji.

10

również zasilać instalacje mieszane, w skład których wchodzą zarówno obiegi ogrzewania grzejnikowego, jak i podłogowego.

Następca Logamax plus GB072 to następca popularnych GB022. Nowe kotły różnią się jednak znacznie od Pytanie do...

Jakie zalety daje serwisantowi i użytkownikowi korzystanie z mobilnej komunikacji z kotłem?

wych sterowników, jak również sterowanie pracą kotła i systemu grzewczego za pomocą dodatkowych, opcjonalnych regulatorów i modułów stref grzewczych. W przypadku rozbudowanych systemów ogrzewania istnieje możliwość zastosowania nowoczesnych i zaawansowanych systemów regulacji Logamatic EMS lub Logamatic serii 4000, które pozwalają sterować wieloma obiegami, strefami ładami kaskadowymi, wielokotłowymi.

Dodatkowo systemy regulacji EMS umożliwiają sterowanie bezprzewodowe do 3 obiegów grzewczych. www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

Mobilna kontrola Absolutną nowością jest również możliwość współpracy kotłów Logamax plus GB072 z systemem mobilnej kontroli i sterowania EasyControl. Wyposażając GB072 w regulator RC35 i moduł web KM200, użytkownik zyskuje możliwość komunikacji z kotłem za pomocą smartfona lub tabletu. Oznacza to mobilną możliwość sterowania kotłem i obiegami grzewczymi, zmian trybów pracy (automatyczny lub manualny), nastawy temperatury (dziennej, nocnej, antyzamarzaniowej), programowania dobowego i tygodniowego (do 10 niezależnych programów). Dodatkowo, korzystając z EasyControl, użytkownik kotła Logamax plus GB072 ma dostęp do informacji o temperaturze zewnętrznej i wewnętrznej w budynku, mocy palnika i uzysku solarnym (przy współpracy z instalacją solarną z modułem SM10) oraz automatycznie powiadamiany jest o ewentualnych usterkach.

Dzięki fabrycznie zakodowanej nazwie użytkownika i hasłu EasyControl z modułem web KM200 posiada zabezpieczenia uniemożliwiające dokonywanie zmian pracy systemu grzewczego przez osoby niepowołane. W ustawieniach podstawowych modułu zapisane są również nazwa i adres serwera. Do wykonania magistrali EMS (Energy Management System), czyli podłączeń pomiędzy automatyką systemu grzewczego a modułem web KM200, wystarczy jedynie cienki dwużyłowy przewód elektryczny.

Całkowita długość przewodów magistrali EMS pomiędzy wszystkimi elementami systemu może wynosić nawet 300 metrów (w zależności od przekrojów przewodów). EasyControl ma atrakcyjną i intuicyjną formę graficzną. Specjalnie dla polskich użytkowników wszystkie komunikaty i teksty pojawiające się podczas

9 (193), wrzesień 2014

obsługi aplikacji zostały przygotowane, podobnie jak instrukcja obsługi, oczywiście w języku polskim.

Spaliny i powietrze potrzebne do spalania Zgodnie z certyfikatem CE kotły Logamax plus GB072 pod względem doprowadzania powietrza do spalania i odprowadzania spalin zaklasyfikowane zostały jako urządzenia typu B23, B33, C13(X), C33(X), C43(X), C53(X), C63(X), C83(X), C93(X). Oznacza to możliwość współpracy kotłów z praktycznie wszystkimi stosowanymi rozwiązaniami kominowymi z zasysem powietrza z pomieszczenia kotłowni oraz z zewnątrz budynku.

Logamax plus GB072 mogą współpracować z systemami powietrzno-spalinowymi zarówno rozdzielczymi, jak i koncentrycznymi. GB072 standardowo wyposażone są w adaptery powietrzno-spalinowe Ø 80/125 z króćcami pomiarowymi, co ułatwia nie tylko podłączenie systemów powietrzno-spalinowych do kotła, ale również umożliwia ewentualną regulację jakości spalania przez serwis. Warto również wspomnieć, że dzięki konstrukcji kotłów Logamax plus GB072 oraz dużemu ciśnieniu dyspozycyjnemu maksymalna długość przewodów powietrzno-spalinowych podłączonych do kotła może wynosić 15 m przy zastosowaniu systemu koncentrycznego, a w przypadku systemu rozdzielczego nawet 33 m.

Bogactwo wyposażenia Kotły Logamax plus GB072 mają bardzo bogate wyposażenie standardowe. Oprócz wcześniej wymienionych elementów w cenie dostawy znajdują się również m.in.: wykonany ze stali nierdzewnej palnik gazowy, pompa c.o., zawór 3-drogowy, pojemne naczynie przeponowe (12 litrów) umożliwiające pracę ko-

tła w instalacjach o dużych zładach wodnych, zawór napełnia ją co -spu sto wy, syfon kondensatu i wąż odprowadzający kondensat, wąż od zaworu bezpieczeństwa, automatyczny odpowietrznik, manometr, płyta montażowa, szyna do zawieszenia kotła, adapter powietrzno-spalinowy z króćcami pomiarowymi spalin i powietrza, komplet zabezpieczeń (m.in. czujniki i ograniczniki temperatury, zawór bezpieczeństwa, ochrona antyzamarzaniowa, kontrola jonizacji płomienia).

Wśród cech kotłów Logamax plus GB072 warto wyróżnić również: niewielkie wymiary, mały pobór mocy elektrycznej w stanie gotowości (< 2 W) oraz niski poziom emisji dźwięku (ok. 36 dB). Kotły Logamax plus GB072 dostępne są w czterech modelach. Trzy modele jednofunkcyjne o mocach nominalnych 14, 20 i 24 kW to jednostki fabrycznie wyposażone do współpracy z podgrzewaczami pojemnościowymi c.w.u. Czwarty to model dwufunkcyjny o mocy nominalnej 24 kW. Dzięki wbudowanej funkcji „Booster” modele o mocach nominalnych 24 kW mogą pracować dla potrzeb c.w.u. z mocą nawet 30 kW. Ko tły kon den sa cyj ne GB072 mar ki Bu de rus do stęp ne są rów nież w pakietach, w skład których wcho dzą pod grze wa cze po jem no ścio we cie płej wo dy (po jem ność 100, 120 lub 160 litrów) i dodatkowe systemy regulacji. Potwierdzeniem wy so kiej ja ko ści i trwa ło ści kotłów Lagamax plus GB072 marki Buderus jest aż 5 lat gwarancji na całe urządzenie.

!

Edmund Słupek

Drogi Czytelniku - czy już zaprenumerowałeś „Magazyn Instalatora”?

Tylko prenumerata gwarantuje otrzymanie każdego wydania „MI”.

Szczegóły na stronie 18... www.instalator.pl

11

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Ring „MI”: kotły olejowe i gazowe małej oraz średniej mocy kocioł, kondensacyjny, konwencjonalny, modulacja

Chaffoteaux Od 100 lat Chaffoteaux współpracuje z profesjonalnymi instalatorami, aby usprawnić ich codzienną pracę i wspomagać rozwój ich biznesu, oferując przyjazne w użytkowaniu i instalacji energooszczędne rozwiązania dla ogrzewania i produkcji ciepłej wody. Łatwość instalacji i serwisowania oto co warunkuje rozwój produktów w Chaffoteaux, firmie, która wspiera swoich partnerów handlowych dedykowanym systemem szkoleń i wysokiej jakości serwisem technicznym.

Dwie serie Serię kotłów Chaffoteaux wyróżnia systemowy charakter umożliwiający łatwą instalację, programowanie systemu i łączenie kolejnych urządzeń w technologii Plug&Play. Kotły zostały wyposażone w nowy mo-

wany w całej serii produktów z rodziny Chaffoteaux Evo wraz z zaawansowanym, mobilnym sterownikiem Expert Control umożliwia szybkie przenoszenie ustawień pomiędzy urządzeniami. Bogata gama akcesoriów dodatkowych pozwala na swobodę projektowania instalacji.

Linia kotłów Chaffoteaux obejmuje serię Talia oraz Pigma i stanowi kompletną gamę urządzeń działających w technologii kondensacyjnej oraz konwencjonalnej.

Oferta zawiera kotły jedno- i dwufunkcyjne. Dzięki inteligentnym rozwiązaniom technicznym wszystkie kotły Chaffoteaux charakteryzują się jednymi z najwyższych sprawności na rynku: 108% dla kotłów kondensacyjnych i 93,8% dla standardowych. W kotłach kondensacyjnych Talia Green Evo optymalizacja pracy zapewniona przez płynną modulację mocy w zakresie 1:10 pozwala zmniejszyć zużycie gazu oraz energii elektrycznej. Urządzenia Chaffoteaux cechuje bardzo cicha praca uzyskana poprzez zastosowanie szerokiej modulacji palnika i dodatkowe wygłuszenie komory kotła.

Nowe standardy obsługi Fot. 1. W kotłach Chaffoteaux menu zostało czytelnie podzielone na te dla użytkowników i obsługi technicznej. duł elektroniczny i intuicyjne panele sterowania z czytelnym wyświetlaczem, co znacząco ułatwia obsługę techniczną. Opatentowany protokół komunikacyjny E-Bus® zastoso-

12

W serii Evo inteligentne rozwiązania technologiczne idą w parze z uproszczeniem obsługi i serwisowania urządzeń. Panel sterowania został Pytanie do...

Dlaczego ważna jest niska moc minimalna kotła?

czytelnie podzielony na dwie sekcje: pierwsza - dedykowana użytkownikom umożliwia codzienną obsługę, druga - przeznaczona tylko dla instalatorów - z dostępem do ustawień zaawansowanych. W wersji Talia Green Evo dostęp do zaawansowanych funkcji kotła jest możliwy po otwarciu klapki w dolnej części panelu. Nowe

Fot. 2. Nowy sterownik Expert Control. wyświetlacze umożliwiają personalizację widoku i ułatwiają nawigację dzięki czytelniejszej symbolice.

Oprócz automatyki ulepszona została budowa modułu elektronicznego w sposób pozwalający na łatwiejsze podłączanie akcesoriów. Jego montaż w obudowie nie wymaga teraz użycia wkrętów i śrub. Wszystkie złącza zostały umieszczone w jednej listwie i pogrupowane na kable niskiego i wysokiego napięcia. Dostęp do konektorów uzyskujemy po naciśnięciu zatrzasków i unie sie niu pokrywy do góry. Kolorystyczne oznaczenia pozwalają szybko odnaleźć odpowiednie złącza. Całość modułu znajduje się w oddzielnej obudowie po wewnętrznej strony klapy. Dzięki temu układ jest lepiej zabezpieczony przed zakłóceniami elektromagnetycznymi i ewentualnym przedostaniem się wody. www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

Fot. 3. Talia Green Evo.

Jeden sterownik Seria kotłów Chaffoteaux ułatwia realizację złożonych układów z udziałem kotła tradycyjnego lub kondensacyjnego. Urządzenia działają w oparciu o autorski protokół komunikacyjny E-Bus®, który umożliwia sprawną komunikację pomiędzy poszczególnymi komponentami systemu grzewczego. Wszystkie elementy zarządzane są poprzez wspólny sterownik Expert Control, który stanowi mózg systemu. Zaopatrzony w duży wyświetlacz Expert Control umożliwia odczyt ustawień i sterowanie parametrami pracy instalacji z dowolnie wybranego miejsca w budynku.

Nowa matryca pozwala na pokazywanie rozwiniętych instrukcji postępowania, a także dużych ikon. Nawigacja została podzielona na trzy poziomy odpowiadające częstotliwości używania poszczególnych funkcji i poziomu zaawansowania użytkowników. Ujednolicona kolorystyka złącz wyklucza błąd przy instalacji.

Oszczędność energii Rozwiązania zastosowane w kotłach Chaffoteaux sprawiają, że energooszczędność i zachowanie optymalnego komfortu idą w parze. Wysoka efektywność i oszczędność energii elektrycznej została osiągnięta dzięki zastosowaniu płynnej modulacji pracy kotła w zakresie od 2,4 do 24 kW. Moc minimalna kotłów Chaffowww.instalator.pl

9 (193), wrzesień 2014

Fot. 4. Pigma Green Evo. teaux to nawet 2,4 kW (Talia Green Evo). Tak niska moc minimalna eliminuje dużą ilość startów, umożliwiając bardziej płynną pracę kotła. Sprawia to że kotły zużywają mniej gazu, gdy występuje mniejsze zapotrzebowanie na ciepło, a co za tym idzie - są bardziej ekonomiczne. Do konstrukcji wprowadzono również modulowaną elektronicznie pompę oraz wentylator ze zmienną prędkością obrotową. Dzięki temu urządzenia zapewniają optymalne spalanie dokładnie dobranej mieszanki gaz-powietrze, co umożliwia dodatkowo redukcję emisji CO2 do atmosfery. Dwie funkcje Auto i Comfort dają użytkownikom opcję decydowania o efektywności urządzenia i dostosowywania pracy urządzeń do indywidualnych oczekiwań. W trybie Auto kocioł dopasowuje temperaturę wody w instalacji c.o. w odniesieniu do aktualnej temperatury wewnętrznej i zewnętrznej. Powoduje to zmniejszenie cykli on/off i tym samym wpływa na oszczędność energii oraz zmniejszenie zużycia newralgicznych podzespołów kotła.

Natomiast funkcja Comfort pozwala na natychmiastową produkcję ciepłej wody, bez oczekiwania na uruchomienie pompy i palnika.

Kotły Chaffoteaux l Seria

Talia: - Talia Green Evo system o mocy 25 kW to kompaktowy kondensacyjny kocioł wiszący jednofunkcyjny,

Fot. 5. Pigma Evo. przystosowany do współpracy z zasobnikiem z funkcją Auto i Comfort. l Seria Pigma: - Pigma Green Evo o mocy 25 kW to kompaktowy kondensacyjny kocioł wiszący dwufunkcyjny z funkcją Auto i Comfort, - Pigma Evo o mocy 25 kW to standardowy, dwufunkcyjny kompaktowy kocioł wiszący z funkcją Auto i Comfort.

Wyłącznym dystrybutorem kotłów Chaffoteaux w Polsce jest sieć hurtowni Tadmar.

Poniżej chciałabym udzielić odpowiedzi na pytania postawione w poprzednim ringu „Magazynu Instalatora” poświęconym temu tematowi: l Pytanie: Jakie cechy powinien posiadać regulator kotła? l Odpowiedź: Duży, czytelny wyświetlacz, intuicyjna obsługa w języku polskim, możliwość ustawienia wszystkich parametrów z poziomu sterownika, autodiagnostyka, sterowanie pogodowe. Wszystkie te cechy posiada Expert Control Chaffoteaux. l Pytanie: Jaka jest minimalna moc kotła kondensacyjnego? l Odpo wiedź: Minimalna moc kotła Pigma Green Evo to 5,5 kW, natomiast dla kotla Talia Green Evo to 2,5 kW, co wyróżnia ten właśnie kocioł na tle konkurencji.

Agata Mikos

13

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Dziś na ringu „MI”: kotły kondensacyjne zasobnik, ogrzewanie, pompa, kondensacja, kocioł

Junkers Cerapur Acu należą do grupy najbardziej popularnych kotłów kondensacyjnych znajdujących się w ofercie Junkersa. Są jednocześnie jednymi z najchętniej wybieranych i montowanych przez polskich użytkowników i instalatorów wiszących kotłów kondensacyjnych ze zintegrowanym zasobnikiem warstwowym.

Zainteresowanie kotłami Cerapur Acu wynika przede wszystkim z faktu, że to wysokiej klasy urządzenie łączy w sobie wszystkie cechy, których oczekują od tego typu urządzeń klienci, czyli użytkownicy. Cerapur Acu to urządzenie kondensacyjne, wiszące, o budowie modułowej i wyjątkowej wydajności ciepłej wody użytkowej. Posiada niewielkie wymiary i bogate wyposażenie. Cerapur Acu oszczędza gaz i powoduje, że rachunki za ogrzewanie są znacznie niższe niż w przypadku technologii konwencjonalnych, oraz zapewnia wyjątkowy komfort użytkowania ciepłej wody.

Jego transport i montaż są łatwe i szybkie.

Wyjątkowość kotłów kondensacyjnych Cerapur Acu to niewątpliwie wynik ogromnego potencjału technologicznego, pracy laboratoriów badawczych oraz ponad 100 lat doświadczeń i ciągłości myśli technicznej Junkersa.

ka zliczająca ilość przepływającej wody, pomiar temperatury wody wpływającej do urządzenia, regulator przepływowy c.w.u., zawór bezpieczeństwa i filtr na wodzie zimnej oraz króciec do podłączenia typowych przewodów powietrzno-spalinowych znajdujących się w ofercie Junkersa. Oczywiście w podstawowej cenie urządzenia dostarczane są wcześniej wspomniane: płyta montażowa z zaworami odcinającymi (w tym z zaworem gazowym), po-

Bogate wyposażenie

trójny zasobnik warstwowy oraz wymiennik ciepła c.w.u. - oba wykonane ze stali nierdzewnych.

Jak wiadomo, mózgiem kotła odpowiedzialnym za jego oszczędną i bezpieczną pracę jest jego automatyka.

Pracą kotłów Cerapur Acu steruje wyposażony w czytelny wyświetlacz panel Bosch Heatronic® 3. Jest to rów-

Kotły Cerapur Acu standardowo posiadają bardzo bogate wyposażenie fabryczne. W kotle zamontowana jest pompa ładująca zasobnik i cyrkulacyjna ciepłej wody użytkowej. Oznacza to, że dla podłączenia obiegu cyrkulacji c.w.u. nie ma potrzeby dokupowania i montowania dodatkowej pompy cyrkulacyjnej.

W cenie urządzenia znajdują się również m.in. dwa naczynia wzbiorcze (c.o. i c.w.u.), odmulacz odstojnikowy, automatyczny odpowietrznik, turbin-

14

nież standardowe wyposażenie kotła.

Wśród wielu funkcji, w jakie wyposażono panel Bosch Heatronic® 3, posiada on również unikalną, opatentowaną przez Junkersa funkcję inteligentnej współpracy z systemami solarnymi, czyli Solar ControlUnit Inside. Optymalizuje on współpracę instalacji solarnej i kotła kondensacyjnego. Dzięki temu uzyskuje się maksymalne wykorzystanie energii słonecznej, czyli energii zaoszczędzonej, bez uszczerbku na komforcie i jakości użytkowania oraz dodatkowych nakładów pracy instalatora. Solar ControlUnit Inside pozwala osiągnąć dodatkowe oszczędności do 15% w przypadku przygotowania ciepłej wody użytkowej i do 5% oszczędności w przypadku pracy instalacji c.o. współpracującej z systemem kolektorów słonecznych. Solar ControlUnit Inside można uaktywnić zarówno przy pierwszym uruchomieniu urządzenia, jak również po rozbudowie układu o instalację solarną z kolektorami słonecznymi.

Automatyka

Pytanie do...

Jakie cechy, z punktu widzenia instalatora, powinien mieć kocioł kondensacyjny?

Podobnie jak inne kotły marki Junkers wyposażone w panel Bosch Heatronic® 3 również Cerapur Acu, w zależności od indywidualnych potrzeb użytkownika i układu grzewczego, może współpracować z całą gamą programowalnych i samouczących regulatorów pogodowych i pokojowych serii Fx. Dzięki temu Cerapur Acu może pracować jako urządzenie pojedyncze lub w kaskadzie (nawet do 16 kotłów). Może współpracować zarówno z jednym, jak i wieloma obiegami grzejnikowymi, ogrzewaniem podłogowym, nagrzewnicami wentylacyjnymi, wymiennikami basenowymi itp.

Dodatkowo przy zastosowaniu modułu MB100-LAN oraz regulatora pokojowego FR lub pogodowego FW kotły Cerapur Acu mogą być zdalnie programowane i sterowane przez inwww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

ternet lub WiFi za pomocą aplikacji JunkersHome ze smartfona lub tabletu praktycznie z dowolnego miejsca na świecie. modułu Podłączenie MB100-LAN do systemu grzewczego wykonywane jest za pomocą magistrali BUS, do której podłączony jest regulator FW lub FR. Całkowita długość przewodów magistrali BUS pomiędzy wszystkimi elementami systemu może wynosić nawet 300 metrów (w zależności od przekroju przewodów). Po prawidłowym zamontowaniu i podłączeniu ustawień moduł MB100-LAN automatycznie pobierze adres IP z routera. W ustawieniach podstawowych modułu zapisane są nazwa i adres serwera docelowego. Jeżeli dostępne jest połączenie z internetem, moduł automatycznie zaloguje się na serwerze Junkers-Server. Przy pierwszym uruchomieniu aplikacji JunkersHome pojawi się prośba o wprowadzenie ustawionej fabrycznie nazwy użytkownika i hasła. Dane te są nadrukowane na tabliczce znamionowej modułu.

Powyższe zabezpieczenia nie pozwalają osobom niepowołanym na dokonywanie zmian pracy naszego systemu grzewczego.

9 (193), wrzesień 2014

typu B..., mogą one również pobierać powietrze do spalania z pomieszczenia, w którym zostały zainstalowane. Wariant ten jest oczywiście możliwy pod warunkiem zapewnienia odpowiedniej wentylacji nawiewnej i wywiewnej, zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Transport i montaż czyli 210 litrów ciepłej wody w ciągu 10 minut i to bez potrzeby ustawiania pod kotłem dodatkowego zasobnika zabierającego powierzchnię podłogi.

Jest to jeden z największych atutów Cerapur Acu w porównaniu z innymi dostępnymi na rynku wiszącymi kotłami kondensacyjnymi. Potwierdzeniem tak wysokiego komfortu użytkowania ciepłej wody jest fakt, iż podczas badań zgodnie z normą EN 13203-1 kocioł Cerapur Acu uzyskał maksymalną ilość aż trzech gwiazdek.

Systemy powietrzno-spalinowe Cerapur Acu to urządzenie typu C13, B23, B23P, B33, C33, C43, C53, co w praktyce oznacza, że może on współpracować zarówno z systemami powietrzno-spa-

Paliwo, moc, wydajność c.w.u.

Zgodnie z Certyfikatem Badania Typu paliwami zasilającymi kotły Cerapur Acu mogą być wszystkie powszechnie dostępne w Polsce rodzaje gazów ziemnych (GZ-50; GZ41,5; GZ35) oraz gaz płynny.

Cerapur Acu ZWSB 24/283A na cele ogrzewania dysponuje mocą modulowaną do 24 kW. Natomiast podczas pracy na potrzeby ciepłej wody użytkowej, w zależności od oczekiwań, moc kotła może wzrastać aż do 28 kW. Cerapur Acu posiadają również wykonany ze stali nierdzewnej potrójny zasobnik warstwowy o łącznej pojemności 42 litrów. Wysoka moc maksymalna, pojemność zasobnika oraz technologia podgrzewania powodują, że wydajność tego urządzenia to nawet 21 litrów ciepłej wody użytkowej na minutę (wg metodyki badania zgodnej z normą europejską EN 625), www.instalator.pl

linowymi koncentrycznymi, jak i rozdzielczymi, złożonymi z oddzielnych przewodów spalinowych i powietrznych, doprowadzających powietrze potrzebne do spalania gazu w kotle. W ofercie Junkersa jako wyposażenie opcjonalne znajdują się oba rodzaje wyżej wymienionych systemów tzn. koncentryczne o średnicach Ø80/125 mm oraz rozdzielcze o średnicach Ø80/80 mm. Oba systemy podłączane są do kotła Cerapur Acu za pomocą adaptera powierzno-spalinowego dostarczanego wraz z kotłem. Ponieważ kotły Cerapur Acu to m.in. urządzenia

Inną bardzo pozytywną cechą Cerapur Acu jest stosunkowo nieduża masa jego elementów. Kocioł sprzedawany jest w dwóch łatwych do transportu i montażu modułach. Montując urządzenie na ścianie, instalator najpierw wiesza moduł zasobnika ciepłej wody wykonany ze stali nierdzewnej (tylko 38 kg), a następnie w niezwykle łatwy sposób „nakłada” na niego moduł główny kotła (tylko 24 kg).

Całe urządzenie posiada szerokość typowej szafki kuchennej, tj. 60 cm. Pozostałe wymiary to wysokość 89 cm i głębokość całkowita jedynie 48 cm.

Warto podkreślić, że modułowa budowa kotła Cerapur Acu zapewnia bardzo wygodny transport i montaż.

W komplecie z kotłem Cerapur Acu dostarczana jest pozioma płyta montażowa, która wyposażona jest w zawory odcinające. Dzięki temu wszystkie przewody podłączeniowe są estetycznie schowane pod obudową kotła, a podłączenie instalacji do kotła jest niezwykle łatwe i szybkie.

Podsumowując, Cerapur Acu to urządzenie oszczędne, które zapewnia wysoki komfort użytkowania, ma estetyczną modułową budowę, jest łatwe do transportu i szybkie w montażu.

Oferta dopełniona Junkers posiada także w swojej ofercie wiszące kotły konwencjonalne w wersjach kominowych, z zamkniętą komorą spalania, inne wiszące kotły kondensacyjne w wersjach dwufunkcyjnych, jednofunkcyjnych gotowych do współpracy z zasobnikami ciepłej wody użytkowej oraz stojące modułowe kotły kondensacyjne ze zintegrowanymi zasobnikami warstwowymi.

Edmund Słupek

15

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Ring „MI”: nowoczesne kotły gazowe i olejowe kondensacyjny, pompa ciepła, gazowy, olejowy, palnik

Viessmann Nowoczesne kotły gazowe i olejowe to maksymalne wykorzystanie energii paliwa w czasie codziennej pracy. To również pełna współpraca i efektywne wykorzystanie darmowej energii ze środowiska naturalnego. Wszystko po to, żeby maksymalnie obniżyć koszty eksploatacji każdego budynku i w jak największym stopniu uniezależnić się od dostawców tradycyjnych paliw i energii.

Nowe rozwiązania firmy Viessmann pozwalają w łatwy sposób połączyć konwencjonalne źródła energii z odnawialnymi. W Vitocaldens 222-F w jednej obudowie połączono wysokosprawny gazowy kocioł kondensacyjny Vitodens 200-W o mocy grzewczej 3,2-19 kW z pompą ciepła powietrze-woda typu Split - Vitocal 200-S, zasilaną prądem 230 lub 400 V. Ciepła woda użytkowa ogrzewana jest w zabudowanym zasobniku warstwowym o pojemności 130 litrów. Jednostkę wewnętrzną można zabudować po bokach i dopasować do dostępnego miejsca montażu. Do jej ustawienia potrzebna jest niewielka powierzchnia podłogi, bo tylko: 595 x 600 mm.

Pracą kotła i pompy ciepła w Vitocaldens 222-F steruje regulator pogodowy Vitotronic 200 typ WO1C. Na podstawie cen gazu i energii elektrycznej kontroluje koszty ogrzewania, w pierwszej kolejności wybierając najtańszy w danym momencie sposób ogrzewania. W ten sposób potrzebne ciepło może dostarczać tylko pompa ciepła; pompa wstępnie ogrzewa wodę, którą następnie dogrzewa kocioł gazowy lub pracuje tylko kocioł gazowy. Dzięki takiej pracy można uzyskać różne temperatury zasilania instalacji grzewczej: do 55°C przez pompę ciepła; do 70°C może ją dogrzać kocioł gazowy, a przy pracującym samodzielnie kotle gazowym - nawet do 80°C.

16

Regulator steruje również pracą zabudowanych w urządzeniu energooszczędnych pomp obiegowych. Dąży w ten sposób do utrzymania optymalnej różnicy temperatury wody grzewczej pomiędzy zasilaniem i powrotem z instalacji ogrzewania - optymalnej dla efektywnej pracy pompy

ciepła. Regulator przystosowany jest również do współpracy z instalacją fotowoltaiczną Vitovolt 200 i maksymalnego wykorzystania darmowego prądu na własne potrzeby.

Dodatkowa zaleta hybrydy to brak konieczności stosowania zasobnika buforowego wody grzewczej w instalacji z grzejnikami lub z zasilanym bezpośrednio ogrzewaniem podłogowym (bez zaworu mieszającego).

Pytanie do...

W jaki sposób Viessmann łączy konwencjonalne sposoby ogrzewania oraz te wykorzystujące OZE?

Sprawny kondensat gazowy Dla oszczędnego ogrzewania gazem równie ważna co praca z kondensacją jest zdolność kotła do dostarczania ciepła w ilości zgodnej z zapotrzebowaniem i wtedy, kiedy jest rzeczywiście potrzebne. Maksymalne wykorzystanie energii paliwa w kotłach Vitodens zapewnia: szeroki zakres modulacji mocy grzewczej, palniki promiennikowe MatriX, wymiennik Inox-Radial, system kontroli i regulacji spalania Lambda Pro Control i optymalizacja czasu pracy kotła.

MatriX to palniki promiennikowe-bezpłomieniowe. Znaczną część ciepła przekazują wodzie grzewczej przez promieniowanie, niemal bez strat energii. Dzięki temu saliny mają niższą temperaturę niż w typowych palnikach, co pozwala w jeszcze większym stopniu wykorzystać ciepło kondensacji.

Dodatkowe oszczędności na kosztach ogrzewania zapewnia wyjątkowo szeroki zakres modulacji mocy grzewczej palników MatriX, od maksymalnie 10 do 100%, a nad dostarczaniem ciepła do ogrzewanego budynku kontrolę sprawuje system optymalizacji czasu pracy kotła (dynamiczna pauza).

Dzięki szerokiej modulacji i kontrolowanemu dostarczaniu ciepła kotły osiągają wysoką sprawność w czasie codziennej pracy. Dostarczają ciepło wtedy, kiedy jest rzeczywiście potrzebne i w ilości zgodnej z zapotrzebowaniem na nie - rzadziej się załączają, oszczędzając dodatkowo paliwo.

Typowe kotły nie sprawdzają jakości gazu. Jeśli się zmienia, zużywają więcej paliwa, za które trzeba zapłacić.

Układ Lambda Pro Control stale kontroluje proces spalania w zależności od jakości gazu. Dba, żeby w każdych warunkach pracy kotła spalanie www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

przebiegało optymalnie, z wysoką sprawnością i niską emisją zanieczyszczeń do atmosfery. Wykorzystuje do tego elektrodę jonizacyjną.

Dzięki Lambda Pro Control kocioł może być zasilany dowolnym rodzajem gazu, niezależnie od jego jakości (również z dodatkiem biogazu). A przejście np. z gazu płynnego na ziemny nie wymaga żadnych przeróbek palnika.

W kotłach Vitodens ciepło spalin przekazywane jest wodzie grzewczej w wymienniku Inox-Radial. Wykonany jest on z wyjątkowo trwałej stali szlachetnej o oznaczeniu DIN 1.4571, która stosowana jest między innymi w przemyśle chemicznym i spożywczym, a ponadto jest odporna na agresywne działanie wody morskiej. W swoim składzie zawiera chrom, nikiel, molibden i tytan, które to składniki zwiększają trwałość i odporność na korozję stali. Wymienniki Inox-Radial objęte są 10-letnim okresem gwarancji.

Konstrukcja wymienników Inox-Radial gwarantuje zawsze skuteczne przekazywanie ciepła wodzie grzewczej dzięki czyszczeniu powierzchni wymiany ciepła przez spływający kondensat, szerokim kanałom wodnym i małej wrażliwość na odkładanie kamienia kotłowego.

Kotły Vitodens są idealnym rozwiązaniem dla każdego budynku - od domów jednorodzinnych o małym zapotrzebowaniu na ciepło, po duże obiekty. Kotły Vitodens 200-W do 150 kW, można łączyć w kaskadę, uzyskując maksymalną moc kotłowni 900 kW.

Kondensaty olejowe Również w kotłach olejowych firma Viessmann posiada ciekawe rozwiązania. Jednym z nich jest znana od wielu lat dwuwarstwowa, stalowo-żeliwna powierzchnia grzewcza Biferral. Stanowi ona połączenie właściwości plastycznych stali (od strony wodnej) z żaroodpornymi właściwościami żeliwa (od strony gorących spalin). Dzięki takiemu rozwiązaniu zawww.instalator.pl

9 (193), wrzesień 2014

pobiega się kondensacji pary wodnej zawartej w spalinach oraz szkodom spowodowanym przez korozję.

Zmniejsza się również zużycie oleju opałowego, ponieważ kocioł może pracować z bardzo niską temperaturą wody grzewczej i przy braku zapotrzebowania na ciepło wyłączy się całkowicie - brak dolnego ograniczenia temperatury wody grzewczej.

kiem Inox-Radial - w kondensacyjnych kotłach olejowych: Vitoladens 300-C (z palnikiem modulowanym lub dwustopniowym, do 28,9 kW), oraz Vitoladens 300-T (do 53,7 kW).

Również żeliwne kotły olejowe mogą pracować z kondensacją. Vitorondens 200-T jest połączeniem kotła olejowego Vitorond 100 z kondensacyjnym wymiennikiem ciepła Inox-Radial. Uzyskano w ten sposób atrakcyjny cenowo kondensacyjny kocioł olejowy Vitorondens 200-T, o szerokim zakresie mocy grzewczej: od 20,2 do 53,7 kW i od 67,6 do 107,3 kW. Kotły olejowe Viessmann przystosowane są do spalania oleju opałowego z dodatkiem biooleju.

Dla każdego coś...

Dodatkowym atutem kotłów z powierzchnią Biferral jest ich duża pojemność wodna i stabilna praca w nowych, jak i modernizowanych instalacjach. Duża pojemność zapobiega częstym załączeniom i wyłączeniom kotła, oszczędzając w ten sposób ok.

10-15% paliwa. Obszerny płaszcz wodny gwarantuje również niezawodną pracę kotła. Zapobiega bowiem lokalnym przegrzewom i zakłóceniom w pracy spowodowanym osadami zanieczyszczeń w starszych instalacjach.

Biferralna powierzchnia grzewcza stosowana jest w konwencjonalnych kotłach olejowych Vitola 200 o mocy do 63 kW, a w połączeniu z wymienni-

Obszerna oferta kotłów gazowych i olejowych firmy Viessmann pozwala wybrać odpowiednie rozwiązanie, idealnie dopasowane dla każdych potrzeb.

Również w zakresie odnawialnych źródeł energii firma może zaproponować niemal każde z możliwych rozwiązań. Wszystko z jednej ręki i wzajemnie do siebie dopasowane, żeby maksymalnie uniezależnić się od tradycyjnych paliw i energii, trwale obniżając koszty eksploatacji każdego budynku - dzisiaj i w przyszłości.

Oferta firmy Viessmann to również pomoc przy projektowaniu i finansowaniu inwestycji, a także premiowanie firm instalacyjnych w Programie Instalator 2014: www.instalator2014.pl Krzysztof Gnyra

17

Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”: uprzejmie prosimy o wpłatę 11 PLN/miesiąc (lub - 33 na kwartał, 66 na pół roku, 121 na cały rok)

„Magazyn Instalatora” - dobra, polska firma!

Uwaga - ważne!

W celu łatwiejszej iden tyfikacji osoby/firmy wpłacającej prosimy o podanie w treści przelewu numeru identyfikacyjnego znajdującego się z lewej strony etykiety adresowej albo adresu, na który wysyłamy „Magazyn Instalatora”.

Jeśli chcieliby Państwo otrzymać fakturę VAT prosimy o dołączenie Państwa adresu e-mail w treści przelewu. Na wskazany adres e-mail zostanie przesłana faktura w formie pliku pdf.

W przypadku pytań prosimy o kontakt: tel. 58 306 29 75 e-mail: baza-mi@instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Bo mi buczy i spać nie mogę, czyli problem z głośną pracą podajnika...

Decybele w kotłowni Od kilku lat można zaobserwować istotny wzrost sprzedaży kotłów z podajnikiem. Wybór jest duży: retorty, szuflady („tłoki”), „rynny” czy pelety są tym, o czym niektórzy marzą, a inni już to mają.

Wizja pewnej automatyzacji, ekologii, wygody, a po dłuższym okresie eksploatacji także oszczędności, powoduje, iż pomimo tak naprawdę nietanich kotłów (w porównaniu z zasypowymi) znajdują one coraz większe zainteresowanie wśród Polaków.

Nie raz widziałem, jak wygląda radość, gdy w danym gospodarstwie domowym zostaje zakupiony kocioł podajnikowy. Nigdy nie zapomnę łez pewnej starszej pani, kiedy dostarczono jej długo oczekiwany piec. Powiedziała wtedy: „Wie Pan, a myśmy pół życia w kaflokach palili, potem w tym śmieciuchu, a teraz...” i się rozpłakała na dobre, by po chwili dodać: „Bo sąsiad już taki ma, to nie może być tak, żeby mój Heniek co parę godzin musiał chodzić dorzucać opału, a Stachu (sąsiad) raz na kilka dni wsypie do baniaka eko-groszek i ma spokój!”.

Lecz czy to jest usterka...?

Co jednak jeśli radość z zakupu po kilku dniach zamienia się w koszmar nieprzespanej nocy? Zapewne panowie zajmujący się instalowaniem kotłów, sprzedawcy i producenci znają ten temat, ponieważ to do nich niezadowolony klient wykonuje telefon w celu usunięcia „usterki”.

Jak wiadomo, podajnik musi posiadać silnik z przekładnią (motoreduktor), wentylator i ślimak (bądź szufladę).

Proces podawania paliwa polega na uru-

chomieniu silnika, który napędzając reduktor o pewnym przełożeniu, wprowadza w ruch element podający. Jako że jest to mechanizm, trzeba się liczyć z powstawaniem różnego rodzaju dźwięków, które są spowodowane wieloma czynnikami. Praca silnika, jego „buczenie” podczas oporów w przesuwie paliwa, praca układu nadmuchowego, powstawanie drgań całego układu (kocioł-zbiornik) czy dźwięki kruszonego paliwa to podstawowe źródła hałasu. Połączenie tych kilku czynników może w efekcie stanowić duży problem.

Czym jest hałas?

Dźwięk to drgające cząsteczki powietrza (lub innego ośrodka sprężystego) względem położenia równowagi. Drgania te występują w powietrzu (polu akustycznym) w formie fal akustycznych. Mają one charakter następujących po sobie zagęszczeń i miejsc, w których panuje ich rozrzedzenie. Prędkość dźwięku (prędkość rozchodzenia się drgań cząstek) wynosi 340 m/s. Źródłami tego zjawiska (dzięki którym następuje wprawienie w drgania cząstek powietrza) mogą być pracujące elementy maszyn, przepływ powietrza czy różnego rodzaju drgające obiekty [1].

Różnego rodzaju konstrukcje budynków, materiały, z których są wyko-

nane, powodują, że w jednym mieszkaniu na parterze nie słychać, że w piwnicy (kotłowni) pracuje kocioł podajnikowy, a w innych na pierwszym lub drugim piętrze hałas się niesie.

Pomijam przypadki, gdy sypialnia znajduje się tuż za ścianą kotłowni albo kiedy piec jest na tym samym poziomie, gdzie poszczególne pomieszczenia mieszkalne, np. na korytarzu.

Dodatkowymi czynnikami mającymi wpływ na słyszalność działającego motoreduktora mogą być: uszczelnienie poszczególnych drzwi na korytarzu, wygłuszenie podłóg i ścian, próby usadowienia kotła na tłumiących podkładkach itp.

Głośne wirowanie Podobnie jest z motoreduktorami.

Inne technologie produkcji, różne materiały i budowa mają wpływ na to, że jedne pracują ciszej, natomiast inne znacznie głośniej.

Niewłaściwe wyważenie wirujących elementów silnika może wystąpić w przypadku braku symetrycznego rozkładu mas względem osi obrotu. Na jego powstanie składa się kilka kwestii (oddziałujących pojedynczo bądź wspólnie) i są to m.in. błędy związane z projektem - konstrukcją, z materiałem (z wadami - niezgodnościami), czy z błędami popełnionymi podczas produkcji. Ważną sprawą są także mechaniczne uszkodzenia powstałe podczas montażu, transportu bądź niewłaściwej eksploatacji. Wymienione czynniki mogą prowadzić do dużych reakcji na łożyska, zwiększenie luzów, powstawanie pęknięć, a także emisji drgań i uciążliwego hałasu [2].

Decybelomierz w dłoń!

Tabela 1. Uśrednione wyniki badania hałasu poszczególnych silników.

20

W celu ukazania poszczególnych poziomów wartości hałasów pracujących układów przeprowadzono kilka badań, wykorzystując do tego decybewww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Tabela 2. Badania hałasu z zastosowaniem podkładek. lomierz (miernik hałasu). Oceny dokonano za pomocą krzywej korekcyjnej odzwierciedlającej charakterystykę krzywej słuchu ludzkiego.

W pierwszym badaniu skupiono się na porównaniu kilku nowych silników różnych producentów (bez przekładni). Pomiary odbywały się w kotłowni, aby nie pojawiły się żadne nieprawidłowości. Wykonano po trzy próby, każda trwająca pięć minut, a następnie wyciągnięto średnie. Z racji tego, że niektóre silniki posiadały duże drgania przekładające się na wzmocnienie hałasu, zdecydowano o pomiarze ich w dwóch pozycjach: pierwsza to silnik położony na gumowej płycie (Hałas 1), druga z kolei była wykonywana w momencie trzymania go w ręku, tak aby swobodnie wisiał (ręka z góry, Hałas 2). Dane pokazano w tabeli 1.

Wynika z nich, iż panujące przekonanie mówiące o tym, że im mniejsza moc silnika, tym mniejszy hałas, nie jest prawdziwe.

Następnie sprawdzono, na jakim poziomie plasują się wartości hałasu motoreduktorów (przekładni z silnikami - cztery sztuki różnych producentów); uzyskano wyniki pomiędzy

58 a 63 dB. Analiza poziomu dźwięku pięciu motoreduktorów tego samego producenta oraz typu wykazała, że różnice pomiędzy nimi mogą być znaczne (nawet 2 dB).

Kolejnym badaniem było przeprowadzenie pomiarów dźwięku włączonych podajników ślimakowych, które nie są przykręcone do kotła - leżą swobodnie na posadzce betonowej (3 szt. - pomiar w odległości 1 m, czas jednego pomiaru wynosił trzy minuty). Wyniki przedstawiono w tabeli 2.

Można z niej odczytać, że najgłośniej pracuje podajnik leżący na posadzce.

Najciszej zaś na podkładce wykonanej z drewna.

Ostatnie badanie polegało na przeprowadzeniu serii pomiarów niepodłączonego do instalacji kotła retortowego znajdującego się w kotłowni przy zastosowaniu podkładki, różnych paliw i innych ilości opału w zbiorniku (tabela 3). Z tabeli wynika, że najmniejszy hałas występuje dzięki zastosowaniu podkładek gumowych. Dzięki użyciu podkładki drewnianej uzyskano w większości wyższe wartości dźwięku niż w przypadku bez podkładek. Jest to ciekawe zjawisko, ponieważ w po-

przednim badaniu (gdy podłożono podkładki pod sam pracujący palnik) wyniki były odwrotne. Widać również, iż największy hałas uzyskuje się przy pustym zasobniku, zatem warto utrzymywać zawsze jak największą ilość paliwa w zbiorniku (co wiąże się niestety z koniecznością częstego dopełniania). Podczas badań największą wartość hałasu uzyskano na poziomie 70,4 dB. Normalna praca układu przy zasypanym paliwie to zakres pomiędzy 54 a 60 dB. Otrzymane wyniki można porównać z: dźwiękami dzwonu kościelnego (słyszalnego z odległości 400 m - 5560 dB), głośną rozmową (pomiar z odległości 2 m - 60-65 dB) [3], mikrofalówką (ok. 59 dB), maszyną do szycia (ok. 60 dB), zmywarką (ok.

60 dB). Mogą to być dźwięki uciążliwe w porze nocnej.

Wygłuszanie W celu zmniejszenia hałasu niektórzy stosują różnego rodzaju puszki wygłuszające, które wypełnione wełną izolacyjną mają wytłumić pracę układu. Takie postępowanie niejednokrotnie ma sens, lecz trzeba umożliwić odprowadzenie ciepła z silnika - może to być jednak problematyczne.

Reasumując, głośno pracujący motoreduktor układu podającego paliwo w kotłach c.o. (często w połączeniu z innymi czynnikami) może w znacznym stopniu oddziaływać negatywnie na odczucie komfortu mieszkańców. W niekorzystnych warunkach hałas przenosi się na wyższe kondygnacje budynku i staje się uciążliwy. Odczuwanie i nastawienie to kwestie indywidualne poszczególnych ludzi, bowiem jedni czegoś nie słyszą, drudzy to tolerują, trzeci nienawidzą, a inni twierdzą: „Jak słyszę w nocy, że się włączył silnik, to wiem, że wszystko jest w porządku”.

Paweł Wilk

Tabela 3. Badanie hałasu pracującego kotła. www.instalator.pl

Literatura: [1] www.ciop.pl [2] Praca naukowa Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Politechniki Wrocławskiej, „Monitorowanie niewyważenia wirników przy wykorzystaniu sygnałów prądu stojana i drgań w napędach z silnikami indukcyjnymi”, P. Ewert, C. Kowalski, L. Suchodolski.

[3] http://www.halas.wortale.net

21

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Ogrzewanie budynków sakralnych

Pompa w kościele Ogrzewanie kościołów jest realizowane na wiele sposobów. Każde rozwiązanie niesie za sobą zarówno zalety, jak i wady.

Budynki sakralne przez swoją dużą kubaturę i wysokość, ciężką budowę oraz dużą ilość przeszkleń charakteryzują się dość dużym zapotrzebowaniem na ciepło. Dzieje się tak pomimo względnie niskich wymaganych temperatur wewnątrz budynku. Pewnym problemem jest także nieregularność w utrzymywaniu temperatur, np. ogrzewanie kościoła tylko na czas nabożeństw, przez co tylko pozornie zmniejsza się zapotrzebowanie na ciepło. W rzeczywistości duże wahania temperatur wymagają dużych nakładów energii i zwiększają koszty.

Systemy ogrzewania Promiennikowe ogrzewanie miejscowe - najczęściej lokalizowane są pod ławkami. Do niewątpliwych zalet należy względna prostota montażu oraz minimalna ingerencja w budowę kościoła.

Praktycznie poza zasilaniem elektrycznym do promienników nic więcej nie jest potrzebne. Minusem jest przede wszystkim mały komfort dla osoby siedzącej w ławce. Koszty użytkowania mogą być skrajnie różne i będą zależały od częstotliwości załączania. Promiennikowe ogrzewanie stosuje się także jako tzw. strefowe i spotyka się wszędzie tam, gdzie należy ogrzewać sporą powierzchnię, a brak jest miejsc, gdzie można ukryć miejscowe promienniki.

Promienniki strefowe lokalizowane są zwykle na ścianach i filarach, co jest z pewnością wyraźną ingerencją w budynek kościoła zmieniającą jego wizerunek. Promienniki zapewniają dość szybkie efekty pracy, jednak komfort jest daleki od ideału - ogrzewanie jest od góry do dołu, im bliżej promienników się znajdujemy, tym jest

22

cieplej. Źródłem energii dla tego systemu jest energia elektryczna, a więc niestety najdroższe źródło energii.

Innym systemem grzewczym spotykanym w kościołach są grzejniki kanałowe. Ciepłe powietrze kanałami jest kierowane ku wiernym, ruchy powietrza są niewielkie, więc niemal nieodczuwalne. Wykonanie takiego systemu ogrzewania wymaga ingerencji w strukturę budynku, ale system po montażu jest niemal niewidoczny.

Korzystne jest tutaj kierowanie ciepła ku górze. Do zasilania tego systemu można użyć bezpośrednio energii elektrycznej lub poprzez system wodny zastosować kocioł grzewczy opalany paliwami kopalnymi. Pompa ciepła również znajdzie tutaj zastosowanie, jednak z uwagi na wyższe wymagane temperatury pracy nie będzie to rozwiązanie korzystne. Przykładem takiej realizacji jest kościół parafii pw.

Przemienienia Pańskiego w Kielcach, gdzie jako źródło ciepła zastosowano kocioł gazowy o mocy 60 kW (fot. 2).

Ostatnim systemem ogrzewania jest ogrzewanie płaszczyznowe, podłogowe. System wymaga dużej ingerencji w strukturę budynku, ponieważ konieczny jest montaż systemu rur wody grzewczej w podłodze lub zasto-

sowanie elektrycznych mat grzejnych.

Gwarantuje stałe temperatury na całej powierzchni, wysoki komfort osób przebywających w kościele, a niskie temperatury pracy nie powodują ruchów powietrza. Po zakończeniu montażu system jest zupełnie niewidoczny. Decydując się na takie rozwiązanie ze względów ekonomicznych, warto wybrać się systemy wodne.

Szacuje się, że na jednego wiernego wymagana jest ilość energii od 0,3 kWh/rok w górę zależnie od wielkości kościoła. Dla łatwego zobrazowania kosztów z różnych źródeł ciepła i dla różnych zastosowanych paliw przyjęto wyznacznik 1000 wiernych i średniego zapotrzebowania ciepła 0,4 kWh/rok/osobę. Oczywiście szacowanie obarczone jest sporym błędem i zakłada użytkowanie, prowadzenie nabożeństw i uroczystości średnio 52 h/tydzień. Im krótszy jest czas „użytkowania” kościoła, tym wartość energii na jednego wiernego będzie rosła.

Gaz ziemny jako często stosowane paliwo z tzw. czystych paliw jest najtańszy. Możliwe zastosowania? Ogrzewanie grzejnikowe, podłogowe, nadmuchowe. To samo tyczy się ogrzewania olejem i gazem płynnym. Kotłownie na węgiel znajdują zastosowanie w instalacjach o wysokim parametrze pracy: grzejniki i nadmuch spotykane są w kościołach o niewielkiej powierzchni i zlokalizowanych w małych miejscowościach. Ogrzewanie elektryczne, a więc promienniki, to z kolei duży koszt eksploatacyjny przy najniższych kosztach inwestycyjnych. Nie można jednak definitywnie powiedzieć, że ogrzewanie elektryczne promiennikami jest najdroższe - będzie to zależało od czasu pracy takiego systemu - tutaj najczęściej trzeba znaleźć kompromis pomiędzy kosztami a komfortem. www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

Najniższe koszty eksploatacyjne przy jednocześnie najwyższym komforcie można uzyskać przez zastosowanie wodnego ogrzewania płaszczyznowego, podłogowego, gdzie źródłem ciepła jest pompa ciepła. Pompa ciepła typu powietrze/woda również będzie miała tutaj zastosowanie, zwykle jednak przy ogrzewaniu kościołów o niewielkich powierzchniach.

Krótko o PC Pompy ciepła są urządzeniami, które czerpią energię wprost ze środowiska i przekazują ją do instalacji grzewczej.

Obecne na rynku są w stanie wykorzystać energię zmagazynowaną w ziemi, wodach gruntowych lub powietrzu. Do podjęcia pracy pompa ciepła wymaga energii elektrycznej potrzebnej głównie do napędu sprężarki. Energia elektryczna włożona do pompy ciepła zamieniana jest na energię mechaniczną sprężarki, co pozwala na uzyskanie 3-, 4-, 5-krotnie więcej energii w postaci ciepła. Zatem energię, którą pozyskują z elektrowni, wielokrotnie powiększają, uzyskując na wyjściu energię cieplną. Pompy ciepła w sposób bardziej efektywny wykorzystują energię pierwotną, przyczyniając się do redukcji emisji substancji szkodliwych do atmosfery. Komisja Europejska zobowiązała Polskę do korzystania ze źródeł odnawialnych. Do tej pory, mówiąc o urządzeniach odnawialnych źródeł energii, miano na myśli energię słoneczną, wiatrową i wodną. Zgodnie z najnowszą dyrektywą także pompy ciepła stają się źródłem energii zielonej.

Przykłady realizacji W większości instalacje z pompą ciepła oparte są o pompy ciepła korzystające z ciepła gruntu. Dolne źródło stanowią odwierty pionowe o średnicy kilkunastu centymetrów, do których wprowadzone są rury (sondy). Rurami przepływa czynnik niezamarzający, który odbiera ciepło od ziemi i transportuje je do pompy ciepła. Miejsca wykonywania odwiertów po zakończeniu prac nie są widoczne. Mogą być przykryte choćby kostką brukową. Jedyną widoczną częścią jest studzienka, gdzie wszystkie rury są podłączane do wspólnego kolektora. Pomieszczenie, gdzie stoją pompy ciepła, nie musi spełniać wymogów pomieszczenia kotłowni. Wymagana kubatura pomieszczeń w większości przypadków jest spełniona, zalecana jest wentylacja pomieszczeń i nic nie stoi na przeszkodzie, aby zastosować wentylację mechaniczną, brak jest też substancji palnych, przez co w całości niwelowane jest zagrożenie pożarowe. I to co najważniejsze - niepotrzebny jest komin. Kotłownia/pompownia nie jest widoczna z zewnętrz i nie daje o sobie znać w czasie pracy. Średni generowany hałas na poziomie ~45 dB to odgłos cichej rozmowy. l Katedra Oliwska w Gdańsku - budowla ma przeszło 800 lat. Znajduje się obecnie na pierwszym miejscu listy „7 cudów Trójmiasta”. W roku 2009 zdecydowano się na jej renowację i konserwację. Instalację grzewczą oparto o pompę ciepła wykorzystującą ciepło gruntu, a ciepło przekazywane jest do instalacji ogrzewania podłogowego (fot. 3). Pompa ciepła generuje moc cieplną na poziomie 55 kW, podczas gdy pobierana z sieci elektrycznej moc wynosi 12,9 kW (wartości podane zgodnie z obowiązującą w tym czasie normą EN255).

Dolne źródło stanowi 16 odwiertów o głębokości 115 metrów każdy, a więc w sumie 1840 metrów. Wykonanie dolnewww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

go źródła wiąże się z koniecznością wiercenia w ziemi, a prace niestety powodują dość spore zamieszanie - potrzebne jest miejsce na postawienie

maszyny (zwykle na podstawie samochodu ciężarowego) oraz wykonanie dołów, do których wypłukiwany będzie urobek. Specjalistyczny sprzęt wyko-

24

9 (193), wrzesień 2014

nuje średnio jeden odwiert dziennie.

Miejsce prowadzenia przewodów oraz samego otworu jest po wykonaniu zadania niewidoczne. 50 kW mocy grzewczej pompy ciepła pracuje na potrzeby ogrzewania podłogowego zlokalizowanego pod ławkami dla wiernych.

Ogrzewana jest podłoga pod ławkami nawy głównej, prezbiterium oraz kaplica. Prace wymagały usunięcia istniejącej podłogi, ułożenia rury, zalania wylewką oraz przykrycia kolejną warstwą specjalnie sprowadzonego kamienia.

Ogrzewanie utrzymuje przyjemne temperatury i, co ważne, jest niemal stałe przez cały rok. l Parafia pod Wezwaniem Chrystusa Jedynego Zbawiciela w Swarzędzu.

Prace można po kolei śledzić na stronie internetowej parafii, gdzie krok po kroku dokumentowane były kolejne etapy prac od rozpoczęcia budowy w 2003 r. po instalację pompy ciepła w roku 2008. Źródło ciepła stanowią 4 pompy ciepła o łącznej mocy 130 kW. Moc „wyciągana” z ziemi to 101 kW pozyskiwanych dzięki 16 odwiertom po 125 m każdy. Łącznie 2 km rur w ziemi. Odbiornikami ciepła są systemy ogrzewania podłogowego na terenie kościoła oraz parafii, a także system przygotowania ciepłej wody użytkowej. Ponieważ kościół budowany był od początku, nie było kłopotu, aby w projekcie uwzględnić system rur w podłodze (fot. 1). l Bardzo ciekawy przykład stanowi kościół pod wezwaniem św. Floriana w Naroku. Od wielu lat trwała dyskusja, czym go ogrzewać. Niemal zawsze pojawiał się temat kosztów eksploatacji oraz lokalizacji urządzenia grzewczego. Kościół nie ma żadnego po-

mieszczenia, które można wykorzystać na kotłownię, nie ma też przewodu spalinowego (komina), a dodatkowo znajduje się na skrzyżowaniu dwóch dróg i pozyskanie pozwolenia na budowę takiego pomieszczenia przy kościele było niezwykle trudne.

Jedyne, jak się wydawało, rozwiązanie to bardzo kosztowne podpiwniczenie kościoła, ale zebranie tak dużych funduszy znacznie przekraczało możliwości parafii. Pojawił się więc pomysł na wykorzystanie pompy ciepła i nieużywanego pomieszczenia w (uwaga!) w wieży kościoła. W ślad za tym pomysłem pojawiło się ogrzewanie podłogowe. Dla zminimalizowania kosztów inwestycyjnych i potem eksploatacyjnych ogrzewane jest prezbiterium i część kościoła pod ławkami.

Przewidywany przed montażem koszt eksploatacyjny to 12-15 zł dziennie wyliczenia na razie się potwierdzają.

Podsumowanie Ogrzewanie kościołów jest realizowane na wiele sposobów. Każde rozwiązanie niesie za sobą zarówno zalety, jak i wady. Jeżeli jedynym kryterium jest cena inwestycyjna, to warto skierować się ku ogrzewaniu elektrycznemu z wykorzystaniem promienników.

Chcąc jednak zapewnić najniższe koszty eksploatacyjne i przy okazji bardzo duży komfort dla wiernych, koniecznie trzeba rozważyć wodne ogrzewanie płaszczyznowe z pompą ciepła. Pompa ciepła musi jednak zostać precyzyjnie dobrana, a w szczególności jej dolne źródło ciepła - warto porównać wielkości odwiertów dla przykładów podanych powyżej z Gdańska i Swarzędza. Niemal dwukrotnie mniejsza pompa ciepła w Gdańsku wymaga podobnej ilości odwiertów co ta w Swarzędzu. Zawsze dolne źródło, a więc np. odwierty, liczone jest precyzyjnie zależnie od wymaganego zapotrzebowania na energię. Ogrzewanie wodne powinno utrzymywać temperaturę wewnątrz kościoła z małymi wahaniami. Należy więc je stosować w kościołach często odwiedzanych.

Dawid Pantera Źródła zdjęć: Fot. 1. Zdjęcie autora.

Fot. 2. Strona internetowa parafii www.chjz.archpoznan.org.pl.

Fot. 3. Salon Firmowy Viessmann - Marcoterm, Kielce. www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Rury z PE-X w systemach sanitarnych i grzewczych

Mała średnica Od pewnego czasu wśród projektantów trwa dyskusja na temat stosowania rur 14 x 2,0 mm z PE-X w instalacjach grzewczych i sanitarnych. Dyskusja ta została wywołana faktem wycofywania ich z produkcji przez czołowych producentów tych średnic.

Ruryz PE-X o średnicach 14 x 2,0 mm są rzadko stosowane w budownictwie, a więc i zbyt na nie jest coraz mniejszy. Problem dla producentów dotyczy głównie złączek, których asortyment jest dość duży, ale produkowane są w stosunkowo krótkich seriach. Tak naprawdę to zarabiają o wiele mniej na tej średnicy. Aby utrzymać poziom zysku taki jak na 16 x 2,0, złączki te musiałyby być o wiele droższe niż dla 16 mm. Przywoływane są tu przeróżne argumenty za lub przeciw stosowaniu tej średnicy.

Argument 1 - instalacje grzewcze W nowo powstających budynkach posiadających bardzo małe zapotrzebowanie na energię cieplną moc grzejników jest stosunkowo niewielka, w związku z czym przepływ w rurach zasilających grzejniki jest mały, a prędkość przepływu jest mniejsza niż 0,11 m/s, co zdaniem niektórych nie pozwala na samoodpowietrzenie instalacji. Faktem jest, że w przypadku grzejnika o mocy obliczeniowej 600 W

dla parametrów 80/60°C i przy uwzględnieniu 15% naddatku na zawory termostatyczne przepływ wynosi 30 kg/h i wtedy prędkość przepływu w rurze 14 x 2,0 wynosi 0,11 m/s, a w rurze 16 x 2,0 - 0,08 m/s.

Tak mówi stara szkoła projektantów, ale prawdą jest, że obecnie większość projektów wykonuje się na parametry 70/55°C, czyli dla dt = 15°C w przypadku rury 16 x 2,0 prędkość ta wyniesie 0,11 m/s.

Obecnie coraz powszechniej buduje się domy pasywne lub bardzo energooszczędne, w których stosuje się niskotemperaturowe źródła ciepła, takie jak pompy ciepła, gdzie te parametry są na poziomie 50/40°C lub niżej. W tym przypadku dla zasilania naszego grzejnika potrzebujemy przepływu 59 kg/h, co zwiększy prędkość przepływu do 0,15 m/s.

Co do samej idei samoodpowietrzenia instalacji grzewczych w systemach podposadzkowych, to mam do tego osobiście stosunek krytyczny. Problemem są liczne mikrozasyfonowania rur i prędkości na poziomie 0,11 czy 0,15 m/s. Cechy te sprawiają, że nie

jest możliwe „wyrzucenie” powietrza z tych rur. Poza tym przepływ w rurach regulują zawory termostatyczne i ten maksymalny przepływ ma miejsce tylko przez krótki okres czasu.

Jest jeszcze pytanie: czy w budynkach obecnie zbudowanych w miarę obniżania temperatur zasilania systemów grzewczych małe średnice (jak 14 x 2,0 mm) pozwolą bezproblematycznie zwiększyć te przepływy? Przy zbyt wielkim zdławieniu przepływu w zbyt małych rurach rosną straty hydrauliczne, co mocno ogranicza regulację hydrauliczną w oparciu o armaturę regulacyjną.

Argument 2 - instalacje sanitarne Małe średnice, a w szczególności 14 mm, poprzez dużą prędkość przepływu wspomagają czyszczenie rurociągów z obrostów bakteryjnych. W systemach zaciskowych PE-X obrosty mogą powstać na złączkach, ale z uwagi na przewężenia przekroju złączki akurat w tym miejscu prędkość przepływu wzrasta na tyle, że obrosty bakteryjnie w tym miejscu nie mają prawa powstać. Na ściankach rur, z uwagi na ich gładkość przy normalnym używaniu wodociągu, jest to niemożliwe.

W systemach wodociągowych występują niekiedy tzw. martwe przestrzenie lub przestrzenie tzw. stagnacji wody w

Wy ni ki in ter ne to wej son dy: czerwiec/lipiec (głosowanie na najpopularniejszy wśród internautów tekst ringowy zamieszczony w „Magazynie Instalatora“ 6-7/2014) Jeśli nie walczysz sam na ringu, pomóż zwyciężyć innym.

Wejdź na www.instalator.pl

26

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

instalacji, czyli tam, gdzie z uwagi na niezbyt częste używanie punktu czerpalnego woda nie płynie zbyt często.

Problem ten jest obecnie rozwiązywany poprzez projektowanie tzw. pierścieniowych układów mieszkaniowych.

Jak widać na rysunku, instalacja wody ciepłej i zimnej w układzie miesz-

9 (193), wrzesień 2014

kaniowym wykonana jest z dwóch średnic: 16 x 2,0 mm oraz odcinek od licznika do rozgałęzienia z rury 20 x 2,8 mm. W tym systemie nie ma miejsc stagnowania wody. Każdy przybór jest zasilany z dwóch stron. Rysunek pokazuje typowe mieszkanie w budynku wielorodzinnym. Jak widać,

nie ma tu cyrkulacji w mieszkaniu, ponieważ pojemność wodna rur ciepłej wody jest poniżej 3 dm3. Realizacja takiego układu jest możliwa przy zastosowaniu np. takich złączek.

Szczegółowe dane instalacji z programu komputerowego: l pojemność rurociągów wody ciepłej 2,7 l (cyrkulacja wymagana dla wartości > 3 l), l pojemność rurociągów wody zimnej 4,5 l, l odległość od pionu baterii zlewozmywakowej 16,0 mb.

Obliczenia wykonane programem Instal-san 4.13T. Jak widać, pojemność rur z ciepłą wodą jest jeszcze sporo mniejsza niż 3 l. To z kolei, po analizie dokonanej przez producentów systemu, było kolejnym argumentem, by zaniechać produkcji rur i złączek 14 mm.

Jak we wszystkich przypadkach to ekonomia zdecydowała o takim, a nie innym, rozwoju tej techniki.

Andrzej Durda

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Szklane domy, których „nie da się ogrzać”

Instalator za firanką Nie jest to artykuł naukowy. Odwołuję się w nim jedynie do obserwacji, które zresztą każdy może poczynić, nie wychodząc z mieszkania. Nie potrzeba do tego nawet zestawu „mały fizyk”. Wystarczy termometr i pirometr. A problem bywa poważny.

Piękne mieszkanie w nowym apartamentowcu położonym w naszej strefie klimatycznej. Duże, jasne pokoje, komfortowa łazienka, ba - salon kąpielowy. Kuchnia połączona z salonem. Szacunkowo 40% ścian zewnętrznych to okna. Piękny, od podłogi po sufit, widok na park lub rzekę.

Grzejników nie widać. Zastosowano kanałowe. W mieszkaniu 23-24°C. Właściciel powinien być szczęśliwy.

Ale ma problem. Jest mu zimno. O co chodzi? W pomieszczeniach mieszkalnych temperatura obliczeniowa jest nawet wyższa niż powinna. W łazience tak samo. Ale niektórzy twierdzą, że tylko w łazience jest im ciepło. A tam przecież jest taka sama temperatura jak w pokojach. Konserwatorzy dwoją się i troją, wyciskają z węzła co się da, aż wymiennik „piszczy”, pompa działa na maksymalnych obrotach. Ale nic się nie zmienia.

Niektórzy przesadzają i mówią, że woleliby mieszkać w ogrzanej ruderze (pod mostem?) niż w zimnym apartamencie - taka poetycka hiperbola.

No, ale problem jest.

Stara norma (nawet nie bardzo stara, ale nieaktualna) posługiwała się pojęciem temperatury obliczeniowej, co oznaczało, że w pomieszczeniu mieszkalnym jest ciepło, kiedy zapewnimy w nim 20°C. Nowa norma posługuje się pojęciem temperatury projektowanej. Nie jest to zmiana tylko w nazwie. Obecnie temperatura projektowana jest średnią z temperatury powietrza, definiowanej jako średnia energia kinetyczna cząsteczek i promieniowania cieplnego od przegród. Trochę to niefortunne. Po pierwsze, myli nas pojęcie promieniowania ciepła. Używając potocznego

28

najlepiej nie odbija się od nich. Na samochodach na pustyni można smażyć jajka, chociaż temperatura powietrza nie przekracza 50°C. Stąd piasek na plaży jest gorętszy od powierza, które to ogrzewa się za pośrednictwem piaznaczenia promieniowania ciepła, po- sku, a piasek od promieni słońca. To pełniamy dwa błędy. Po pierwsze, dlatego czarne samochody nagrzewapromieniowanie nie jest „cieplne”, a ją się bardziej od białych, dlatego lu„ciepła”, co ma ogromne znaczenie stro nie nagrzewa się prawie w ogóle i dla rozumienia fizycznej natury tego to dlatego Grecy mogli odbitym i skuzjawiska. Po drugie, kiedy mówimy pionym od luster promieniem zapalić nawet poprawnie „promieniowanie rzymskie statki. Kiedy byliśmy dziećcieplne”, kojarzy nam się ono z przy- mi, udawało nam się podpalić kartkę jemnym ciepłem od promiennika lupą, a dziś, kiedy jesteśmy instalato(odsyłam do artykułu pt. „Ogrzewa- rami, montujemy za grzejnikiem nie okiem praktyka” - „Magazyn Insta- ekran styropianowy pokryty folią. Ci, latora” 12/2011 s. 48-49 - przyp. red.). którzy znają zasady pierwszej pomoA tak nie jest. Nie tyko ciała uważane cy, wiedzą, jak srebrzyste, cienkie foza ciepłe, czyli w potocznym rozu- lie ratownicze blokują utratę ciepła mieniu te, przy których dotknięciu lub wręcz odwrotnie - zabezpieczają odczuwamy ciepełko, promieniują poszkodowanego przed przegrzaniem energię cieplną. Z punktu widzenia (trzeba odpowiednią stroną poszkofizyki lód, suchy lód czy ciekły azot dowanego owinąć). też promieniują ciepło. Ba, każde ciaWróćmy do naszego zmarzniętego ło, którego temperatura jest choćby o lokatora. W łazience jest mu ciepło, w włos wyższa od temperatury 0 kelwi- pokojach zimno. Czym różni się łanów, promieniuje ciepło. Dodatko- zienka od pokoju? W łazience jestewym problemem jest pytanie, jak śmy rozebrani. To tak zwane powłaściwie uśrednić wartość natężenia mieszczenie bosej stopy. Ale to dziapromieniowania cieplnego, czyli fali ła odwrotnie. Powinno być nam tam elektromagnetycznej, i temperatury zimniej. Szukajmy dalej. W łazience powietrza, czyli średniej energii kine- temperatura jest wyższa. Może to ta tycznej cząstek powietrza w pomiesz- przyczyna? Ale przecież jesteśmy roczeniu? To trochę tak, jakby wyliczać zebrani i powinno się to skompensośrednią zbiorów pszenicy i siana, wać. Co różni zasadniczo łazienkę od uznając, że oba te gatunki należą do sypialni? Kubatura? Raczej nie ma ona traw. Dodatkowo jest tak, że fala wpływu na komfort. Grzejnik? Tak, w elektromagnetyczna tylko w zniko- łazience zamontowany jest ścienny, a mym stopniu ogrzewa lub oziębia po- pod oknami pokoju kanałowy. Łazienwietrze, przez które przenika (zasada ka ma małe okno lub w ogóle okna nie działania promienników ciepła w ww. posiada. Tak. To te dwie kwestie. Teartykule). Skąd więc problem braku raz zróbmy eksperyment myślowy lub komfortu cieplnego w lokalach z gi- rzeczywisty. Stajemy w stroju kąpiegantycznymi, pięknymi oknami lowym nago w pokoju. Tak z metr, (zgodnie z ostatnią modą w aranżacji półtora od okna. Po chwili zaczynamy wnętrz - niezasłoniętymi firanką czy „pękać od naprężeń termicznych”. Z zasłoną)? Otóż promieniowanie elek- przodu wyraźnie czujemy chłód - tym tromagnetyczne, cieplne podgrzewa silniejszy, im zimniej na dworze, z tyośrodki gęste, w których grzęźnie i łu jest nam ciepło. Ta różnica tempewww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

ratur pogłębia dyskomfort. Lepiej jest przebywać w równo chłodnym pomieszczeniu niż nogi mieć w lodówce, a głowę w piekarniku.

Co się dzieje? Ponieważ stoimy przodem do okna, z tej strony działa na nas ciepło przekazywane nam przez przepływ między naszym ciałem a powietrzem i promieniowanie „chłodu”, które, w przeciwieństwie do ściany, nie ma „temperatury” około 20°C, a raczej około 15°C. A co z grzejnikiem? No i tu leży problem.

Grzejnik jest kanałowy, a promieniowanie elektromagnetyczne rozchodzi się po liniach prostych, więc grzęźnie w ścianach kanału i suficie. Grzejnik grzeje tylko przez konwekcję. Słup powietrza unosi się zgodnie z prawami fizyki ku górze, zabierając ze sobą powietrze, które ochłodziło się od szyby przez przewodzenie. Gdyby grzejnik był płaszczyznowy, byłoby nam cieplej. Z przodu działałaby na nasz nagi tors superpozycja promieniowania „ciepła” od grzejnika i promieniowania „chłodu” od okna. Dlaczego nie uwzględniłem promieniowania cieplnego od unoszonego powietrza? Po prostu jest ono zaniedbywalnie małe z powodu charakteru gazu. Proszę zauważyć, że jeżeli używamy do pomiaru temperatury pirometru, nie bierzemy pod uwagę temperatury powietrza pomiędzy powierzchnią i miernikiem. A co z naszymi spoconymi plecami? Tu działa jedynie temperatura powietrza. Dla-

9 (193), wrzesień 2014

Fot. Dla wyraźniejszego ukazania efektu omówionego powyżej miernik umieszczono w pobliżu brzegu, gdzie zjawisko to jest nasilone. „Odwrócona temperatura” to średnia wartość kinetyczna cząsteczek w miejscu położenia końca sondy. Druga temperatura to temperatura wynikająca z energii fal elektromagnetycznych emitowanych przez taflę szklaną, czyli okno. czego nie działa promieniowanie elektromagnetyczne? Ponieważ promienie cieplne, które w nas trafiły, ugrzęzły w pierwszych milimetrach naszego ciała, które dla promieniowania cieplnego nie jest przejrzyste. Natomiast te, które nas miną, idąc po linii prostej, praktycznie w 100% ugrzęzną w ścianie za naszymi plecami. Ściana ma temperaturę nie wyższą od temperatury powietrza w pokoju i promieniowanie trochę nas

schładza, ale nie w tak znaczącym stopniu jak okno.

Omówienie zjawisk fizycznych zostało uproszczone i w wielu miejscach użyto określeń potocznych.

Spostrzegawczy czytelnik zauważył, że wspomniałem o firankach. Dlaczego instalator ma zajmować się firankami? Jak taka cieniutka płachta może pomóc?

Byłem w takim mieszkaniu, gdzie wszystkie opisane wyżej problemy występowały. Był też pokój, gdzie były firanki. Tu chłodu nie było czuć. Byłem w kurtce, a i tak czułem wyraźną różnicę. Pirometr skierowany na „gołe” okno wskazywał około 16°C. Skierowany zaś na okno z firanką: 21-22°C. Co się stało? Firanka wisi w linii grzejników kanałowych.

Między firanką a oknem powstaje poduszka powietrzna, która nagrzewa przez przewodnictwo firankę. Teraz powierzchnią promieniującą ciepło jest zasłona, promieniowanie elektromagnetyczne jest przyjemne, pochodzi od przedmiotu o temperaturze, która dla większości osób jest temperaturą komfortu.

Duże okna w budynkach są bardzo ładne, a gdy wychodzą na park czy rzekę, zapewniają wspaniały widok.

To podnosi wartość mieszkania. Ale są też nieekologiczne, gdyż mogą podnieść zużycie energii na ogrzewanie zimą i chłodzenie latem.

JUNG PUMPEN K2

POMPUJE KONDENSAT Z KOTŁÓW KONDENSACYJNYCH Jakość made in Germany

Pentair Water Polska Sp.z o.o.

Tel.: 32 295 12 00

www.jung-pumpen.pl

Maciej Ryskalczyk

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Zbiornik z pompą ciepła

Wąż w buforze W większości instalacji z pompą ciepła stosowane są zasobniki ciepłej wody z wężownicą wraz z drugim zbiornikiem - buforem. Zasobnik akumuluje tylko ciepłą wodę użytkową, a zbiornik buforowy energię cieplną przekazywaną do instalacji c.o.

Zasobnik ciepłej wody wraz z buforem to najbardziej popularne rozwiązanie w instalacjach z pompą ciepła, mimo iż ten zestaw nie do końca wykorzystuje możliwości techniczne pompy ciepła. Dlaczego? W artykule poniższym postaram się udzielić odpowiedzi na to pytanie na podstawie problemów i uwag instalatorów montujących pompy ciepła oraz użytkowników.

Wady zestawu l Po

pierwsze - niska wydajność bieżącej wody Wężownica w tradycyjnym zasobniku posiada powierzchnię wymiany ciepła od ok. 1,6 do 2,1 m² (przy pojemności zbiornika 400 litrów), jest to niewystarczająca powierzchnia wymiany ciepła do mocy grzewczej, jaką ma pompa ciepła. Ograniczona wydajność cieplna wężownicy przyczynia się do dławienia mocy grzewczej pompy ciepła, co z kolei wpływa na sprawność i żywotność urządzenia grzewczego. l Po drugie - czas grzania wody Nawet dwukrotne zwiększenie powierzchni wymiany ciepła wężownicy stalowej, np. do 5 m² (przy pojemności zbiornika 400 l), w zasobniku po-

30

prawi pracę urządzeń, ale nie przyniesie oczekiwanych zmian, nie nagrzeje odpowiedniej ilości bieżącej wody w zadanej temperaturze. A to dlatego, że stal sama w sobie posiada niski współczynniki przenikania ciepła (sześciokrotnie mniejszy od miedzi), co nie pozwala na szybkie przełożenie mocy pompy ciepła przez wężownicę do zasobnika z wodą. Skutkiem jest brak ciepłej wody przy dużym jej zapotrzebowaniu już w domach jednorodzinnych, a także w pensjonatach, hotelach, szpitalach. W takiej sytuacji stosowane jest przewymiarowanie zasobnika c.w.u., tak aby pompa ciepła nadążyła dogrzać zasobnik c.w.u. podczas dużego zapotrzebowania na bieżącą wodę w danym czasie. Rozwiązanie to skutkuje wyższymi kosztami przygotowania i wyprodukowania ciepłej wody użytkowej, wyższymi opłatami za energię elektryczną z powodu przegrzewania objętości zasobnika do temperatury 70°C (aby zapobiec rozwojowi bakterii Legionella). l Po trzecie - bakteria Legionella W zasobniku należy pamiętać o wymianie katody czy anody. Dochodzą dodatkowe koszty serwisowania, o których rzadko użytkownik pamięta.

Brak wymiany katody czy anody powoduje zakamienianie się zasobnika i wymianę urządzenia. l Po czwarte - ograniczona możliwość podłączenia dodatkowych źródeł ciepła Gdy użytkownik decyduje się na zamontowanie dodatkowego źródła ciepła (oprócz pompy ciepła), niektórzy twierdzą, że nie da się tego zrobić (co jest prawdą) albo stosują zasobnik z dwoma wężownicami. Przy zasobniku z dwoma wężownicami drugie źródło zostaje podłączone do górnej wężownicy. Ale górna wężownica ogrzewa tylko połowę zasobnika c.w.u., w efekcie czego mamy mniej ciepłej wody, a na dodatek w dolnej części zasobnika stoi zimna woda, idealne środowisko dla rozwoju bakterii Legionella.

Trzy w jednym Rozwiązaniem może być zastosowanie zbiornika buforowego z wężownicą miedzianą do przepływowego ogrzewania ciepłej wody. Łączy w sobie funkcje trzech urządzeń: przepływowo ogrzewa wodę użytkową, akumuluje uzyskaną energie cieplną, łączy różne źródła i odbiorniki ciepła. l Po pierwsze - odbiór całej mocy grzewczej Pompa ciepła w tym przypadku nie pracuje na wężownicę, a na objętość zbiornika buforowego. Pompa pracuje sprawniej swoją pełną mocą, niezależnie od tego, czy zimą dysponuje mocą 12 kW, czy latem 26 kW. Nie wchodzi w stan awarii, a jedynie przy większej mocy skraca swój czas pracy.

Efektywnie wykorzystuje swoje parametry techniczne. l Po drugie - nieograniczona wydajność bieżącej wody Zastosowanie wężownicy miedzianej o dużych powierzchniach wymiany ciepła (np. od ok. 3 do ok. 7 m²) są gwarancją wysokiej wydajności bieżącej wody. Wężownica jest odbiornikiem ciepła, a przy przepływowym ogrzewaniu www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Po czwarte - możliwość łączenia kilku różnych źródeł ciepła Stosując zbiornik buforowy z wężownicą miedzianą do c.w.u., mamy szeroką dowolność w łączeniu dodatkowych źródeł ciepła, np. kominka z płaszczem wodnym czy pieca gazowego. Przez zastosowanie dodatkowej miedzianej wężownicy łączymy system solarny lub łączymy układ otwarty - kominek z układem zamkniętym - pompa ciepła. Urządzenie to, dzięki temu, że posiada kilka par króćców, doskonale spełnia funkcje sprzęgła, łącząc kilka źródeł ciepła, oraz zasila kilka obiegów c.o., np. grzejniki, ogrzewanie podłogowe czy ścienne.

Pompa ciepła, jako urządzenie o zaawansowanej technologii, do dobrej pracy potrzebuje wysokiej jakości elementów instalacji grzewczej, odpowiednio dobranych i przemyślanych, aby faktycznie służyły przez wiele lat.

l

ciepłej wody w wężownicy użytkownik otrzymuje w czasie rzeczywistym bieżącą wodę, nawet przy produkowanej przez pompę ciepła temperaturze 50°C. Przepływ wody nie mniejszy niż 24 l/minutę. Zapewnia bieżącą wodę tak wymagającym użytkownikom, jakimi są pensjonaty, hotele czy szpitale: ilościowo i jakościowo. Gwarantuje ciepłą wodę jednocześnie kilkudziesięciu punktom poboru ciepłej wody.

l Po

trzecie - brak rozwoju bakterii Legionella Przy przepływowym ogrzewaniu c.w.u. nawet przy zasilaniu niskim parametrem 50°C nie występuje rozwój bakterii Legionella i woda nie wymaga przegrzania do 70°C, nie występuje też zjawisko starzenia się wody. Nie trzeba stosować katody czy anody z tego względu, iż w zbiorniku jest woda tzw. kotłowa.

Jacek Krzeszowiak

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Energia odnawialna w branży instalacyjnej

Aktywny absorber Branża energii odnawialnej to grupa ponad 38 tys. osób pracujących zawodowo w tym sektorze, zaś ok. 50 tys. osób współpracuje z nią. To jest niewątpliwie duży potencjał gospodarczy, o którym się nie mówi, nie wiedzieć czemu...

Od dawna się mówi, że musimy coś zrobić w kwestii naszej niezależności energetycznej. Nie ma jednak chyba sposobów na wskazanie źródeł sektora energetycznego. Znamienny jest fakt, że polskie zasoby węgla kamiennego są jednymi z większych w Europie, dając nam realną przewagę nad innymi krajami Unii Europejskiej.

Jednakże przynależność wspólnotowa stworzyła swoiste „sprzężenie zwrotne”, które niesie za sobą poważne dla nas konsekwencje finansowe, odnoszące się do kar za nadmierną emisję CO2 lub też konieczność przebudowy systemu energetycznego kraju z wykorzystaniem innych źródeł. Jakie źródła wchodzą w rachubę? Są to: l energetyka wodna - elektrownie wodne małe i duże, l siłownie wiatrowe - elektrownie małe i duże, l geotermia - ciepłownie małe i duże, l biomasa - ciepłownie i elektrownie, l biogaz - ciepłownie i elektrownie, l energetyka słoneczna - ciepłownie i minielektrownie, l układy hybrydowe - ciepłownie i elektrownie.

Koszty wytworzenia 1 kW energii cieplnej czy też energii elektrycznej muszą być odniesione do produkcji porównywalnej - tj. wytworzenia 1 kW z węgla kamiennego, a koszt ten jest obecnie bardzo niski.

Przeszacowane dane?

Kongres Gospodarczy w Katowicach, w ramach którego odbył się panel pt. „Odnawialne źródła energii w Europie”, wyraźnie wskazał na pewne rozbieżności pomiędzy założeniami planu 20002020. Konieczność wykorzystania OZE

32

w polskim systemie energetycznym na poziomie 20% w realizacji do roku 2020 stało się niemożliwe, bowiem wszystkie wskazania były nie tylko nierealne, ale też dane statystyczne o rzeczywistym wykorzystaniu OZE w Polsce były zawyżone. Czas tworzenia lukrowanych wizji odszedł do lamusa. Zderzyliśmy się z rzeczywistością. Słowa pana Janusza Politowskiego z Departamentu Energii Odnawialne, że obecnie produkujemy 11,5% z OZE, są mocno optymistyczne. Cały czas twierdziłem i twierdzę nadal, że analiza rynku OZE już od początku XX wieku zawiera zawyżone wartości. Pierwsze analizy były obarczone małym błędem, co wynikało z niewielkiej ilości instalacji zamontowanych w stanie rzeczywistym. Później na te wartości nakładały się instalacje projektowane, a także będące w fazie realizacji. W praktyce okazało się, że nie wszystkie zamierzenia zostały wykonane, a mimo to przekazane dane weszły do zbioru danych statystycznych GUS, które oparte są na wskazaniach deklaratywnych. Nikt nie dokonuje weryfikacji tych danych, chociażby z tej prostej przyczyny, że wskazane wartości nie mają unormowanych wskaźników przeliczeniowych. Albo liczymy moc grzewczą, albo moc energetyczną. Ale tak naprawdę wszystkie wskaźniki są płynne. Najlepszym przykładem są kolektory słoneczne - coraz bardziej zaczynają dominować kolektory rurowe i próżniowe produkowane na rynku chińskim. Podawane są powierzchnie zestawów brutto [m2] bez wnikania w powierzchnię aktywną absorbera. Tu różnica jest kilkunastoprocentowa! Trochę lepiej wygląda zestawienie powierzchni w kolektorach płaskich, gdzie wskazywana różnica w powierzchni aktywnej

jest kilka procent mniejsza niż powierzchnia zewnętrzna. Dla laika różnica wskazanych powierzchni pozostaje bez znaczenia. Dla profesjonalisty zaś jest to podstawa w obliczeniach i doborze instalacji. Jeżeli wskazane wielkości przemnożymy przez liczbę kolektorów na terenie całego kraju, różnice są wymierne. Według mnie można je szacować na poziomie ok. 80-120 tys. m2 zainstalowanych kolektorów.

Nam wszystkim powinno zależeć na jak najlepszym wizerunku w UE i poprawnej ocenie rozliczeń, dlatego musimy pamiętać o rzeczywistym bilansie energetycznym naszych własnych gospodarstw. Nie da się oszukać tych wskazań, bowiem eksploatacja konwencjonalnych urządzeń kosztuje, a comiesięczne rachunki nam o tym przypominają. Żaden z polityków, wypowiadając się na temat wykorzystania OZE, nie używa konkretnych wskazań wielkości zainstalowanych urządzeń bądź ich mocy. Jeszcze większy problem powstaje w przypadku odniesień cenowych do konkretnych produktów.

Polityka i OZE Sytuacja na rynku światowym, ze szczególnym uwzględnieniem produkcji chińskiej, jest moim zdaniem bardzo dla nas korzystna. Pozwala bowiem na bardzo duży wzrost importu tanich kolektorów rurowych i próżniowych, a także ogniw - PV. Warto jednak przyjrzeć się temu, co robi UE. Komisarz ds. handlu - Karel De Gucht - wyraźnie wskazał na wprowadzenie ceł antydumpingowych od 6 grudnia 2014 r., obowiązujących przez okres 2 lat.

Oznacza to w praktyce wzrost cen za 1 Wp, gdy minimalna cena została ustalona na poziomie 0,56 €/Wp - przy kursie 4,20 zł za 1 € oznacza to 2,35 zł/Wp, co dla ogniwa PV 240 W wskazuje na koszt min. 564 zł. Do tego dochodzą inne opłaty. Szacunkowo można przyjąć, że takie ogniwo 240 W w cenie hurtowww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

wej kosztuje ok. 800 zł. Jeżeli uwzględnimy cło zaporowe na poziomie 47%, to cena wskazanego ogniwa 240 W wrośnie do ok. 1200 zł. Przy tak atrakcyjnych cenach właśnie polska energetyka fotowoltaiczna w 90% opiera się na wyrobach chińskich. Podobnie jest też z kolektorami rurowymi i próżniowymi, które w ok. 80% przypadków stanowią wyrób chiński. Zwracając zatem uwagę na wypowiedzi polityków, powinniśmy przyglądać się temu, co dzieje się wokół naszych granic. Ciekawe, że minister finansów z rządu Słowacji, Peter Kazimir, ogłosił podjęcie działań mających na celu obłożenie specjalnym podatkiem producentów energii elektrycznej z ogniw PV. W ten sposób próbuje się zwrócić uwagę na własny rynek, np. fabrykę w Ziar nad Hronom, która produkuje ok. 120-140 tys. m2 kolektorów słonecznych w skali roku. W przypadku Polski nasi producenci nie mają żadnego realnego wsparcia, a jedyną obroną jest współudział w zakupie urządzeń chińskich, które są koniecznością. Warto również zauważyć, że mimo znaczącego ograniczenia i ochrony rynku niemieckiego nie udało się obronić jednego z czołowych producentów ogniw PV, jakim był niemiecki koncern Conergy. Ogłoszenie upadłości w Hamburgu jest niezbitym dowodem na to, że polski rząd powinien uwzględnić konkurencyjność w ramach UE, ale przede wszystkim ochronę własnych miejsc pracy, a także krajowych producentów. Tego wyraźnie brakuje w proponowanej ustawie OZE. Podobny przykład odnotowano w związku z niemieckim producentem z koncernu Bosch, którego jeden z oddziałów zajmujący się produkcją ogniw PV poniósł straty w wysokości 1 miliarda €. Jest to wynik braku konkurencyjności cenowej i jednocześnie stosowania cen dumpingowych ze strony rynku chińskiego.

Potrzeba wsparcia Co ciekawe w zakresie prawodawstwa unijnego - właściciel domu z zainstalowanymi ogniwami PV, który przekazuje nadwyżkę energii do sieci, stał się „osobą prowadząca działalność gospodarczą, wraz z koniecznością rozliczenia podatku VAT”. Tak stanowi najnowsze orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości (European Cort od Human Rights F-67075 Strasbourg cedet). Działania odnoszą się do postępowania z uwzględnieniem w tle działań antydumpingowych i antysubsydyjnych (cło wyrównawcze) w UE. Za chwilę polski system podatkowy wprowadzi wykładnię do prawa krajowego, a ci, co zawierzyli polskim firmom, inwestując sporo własnych pieniędzy, zostaną na przysłowiowym „lodzie”. Z tego też powodu warto słuchać krajowych producentów, którzy apelują o konieczność wsparcia i należytej ochrony krajowego rynku energetyki słonecznej. Wskazywanie wielkości zainstalowanych kolektorów słonecznych na poziomie 253 700 m2 w roku 2011 (wg danych IEO) jest wg mnie wielkością znacznie zawyżoną, ale pokazującą też, jak wiele krajowych firm funkcjonuje na naszym rynku. Realnie można szacować, że w 2013 r. zainstalowano ok. 240 tys. m2 kolektorów słonecznych. Warto jednocześnie dodać, że branża energii odnawialnej to grupa ponad 38 tys. osób pracujących zawodowo w tym sektorze, zaś ok. 50 tys. osób współpracuje z tą branżą. To jest niewątpliwie duży potencjał gospodarczy, o którym się nie mówi, nie wiedzieć czemu... dr inż. Zbigniew Tomasz Grzegorzewski www.instalator.pl

Sprawdź promocję na nowości w zakładce Partner zy Beretta

DZIAŁ HANDLOWY 87-100 Toruń, ul. Kociewska 28/30 infolinia 801 804 800 tel. 56 657 16 00, fax 56 657 16 57 info@beretta.pl, www.beretta.pl, www.panelsterowania.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Pompy wirowe w ustawodawstwie Unii Europejskiej

Sprawność w instalacjach Przytoczone akty prawne Unii Europejskiej jednoznacznie wskazują kierunek rozwoju techniki pompowej w najbliższych latach.

Priorytetem dla producentów staje się sprawność pomp zarówno dławnicowych, jak i bezdławnicowych.

Sprawność jest jednym z ważniejszych parametrów opisujących budowę i pracę pompy. W wypadku pomp dławnicowych sprawność pompy definiujemy jako stosunek mocy użytecznej P4, niezbędnej do zwiększenia energii wody przetłaczanej przez pompę, do mocy na wale pompy - P3.

W przypadku stosowania sprzęgła sztywnego moc na wale pompy odpowiada mocy wyjściowej silnika, określanej jako P2.

Moc użyteczna jest zawsze niższa niż doprowadzona moc na wale pompy. Wynika to ze strat energii w trakcie pracy pompy, na które składają się straty hydrauliczne i mechaniczne.

Straty hydrauliczne wynikają z oporów przepływu, zmian kierunku i prędkości oraz przepływu wstecznego przez szczelinę pomiędzy wirnikiem a korpusem pompy. Straty mechaniczne wynikają z tarcia w ruchomych elementach pompy (łożyska, uszczelnienie mechaniczne).

Sprawność całego agregatu pompowego jest iloczynem sprawności pompy i sprawności silnika. Sprawność silnika określa się z kolei jako stosunek mocy na wale P2 do mocy wejściowej pobieranej z sieci elektrycznej P1.

Charakterystyki sprawności zarówno pompy, jak i kompletnego agregatu są często publikowane w kartach katalogowych pomp dławnicowych.

Nieco inaczej określamy sprawność pomp dławnicowych. Ponieważ nie można rozdzielić pod względem funkcjonalnym pompy i silnika, podaje się tylko sprawność całkowitą określoną jako stosunek mocy użytecznej do mocy wejściowej pobieranej z sieci elektrycznej.

34

Zasady doboru Charakterystyki sprawności stanowią poza charakterystykami hydraulicznymi podstawowe narzędzie doboru pompy. Zasadą doboru jest, żeby punkt pracy pompy leżał możliwie blisko punktu najwyższej sprawności (BEP). Taki dobór gwarantuje nie tylko efektywną pod względem energetycznym pracę pompy, lecz zapewnia również najlepsze warunki pracy, w tym niski poziom hałasu i drgań. Chro-

ni też pompę przed kawitacją i ogranicza siły osiowe działające na wirnik.

Kryterium oceny pomp poprzez sprawność zostało w pełni docenione w dyrektywach Unii Europejskiej wydanych w ramach Ekoprojektu. Najbardziej znana jest dyrektywa nr EU 641/2009 dotycząca bezdławnicowych pomp obiegowych w instalacjach grzewczych. Wprowadziła ona pojęcie Wskaź-

nika Sprawności Energetycznej (EEI) pozwalającego na ocenę pomp poprzez sprawność energetyczną i możliwości regulacyjne. Z uwagi na powszechność stosowania pomp bezdławnicowych w budynkach jednorodzinnych, jak i wielorodzinnych, a także użyteczności publicznej, wymogi rozporządzenia stały się dobrze znane w środowisku pompowym. Nieco w cieniu tego rozporządzenia weszła w życie inna regulacja unijna dotycząca pozostałych pomp do wody.

Rozporządzenie nr 547/2012 z dnia 25 czerwca 2012 r. określa procedurę ustalania minimalnej sprawności pomp w zależności od typu i prędkości obrotowej. Podstawowym parametrem określającym minimalną wymaganą sprawność pompy jest wskaźnik MEI. Wartość wskaźnika w dniu wejścia w życie rozporządzenia wynosi MEI ≥ 0,1.

Oznacza to, że w dniu wejścia w życie dyrektywy 10% oferowanych na rynku pomp nie będzie spełniać wymaganych parametrów. Kolejny termin zaostrzenia wymogów przypada na rok 2015. Wtedy minimalną dopuszczalną sprawność pomp obliczać się będzie dla wskaźnika MEI ≥ 0,40.

Wydajność pompy Wydajność pompy mierzy się w trzech punktach, dla wartości wysokości podnoszenia i wydajności odpowiadających optymalnemu punktowi pracy pompy (BEP - Best Efficiency Point), częściowemu obciążeniu (PL - Part Load) i przeciążeniu (OL - Over Load).

Wskaźnik MEI określa wartość stałej C, która służy do obliczenia minimalnej sprawności wg wzoru: (hBEP)min = 88,59 * x + 13,46 * y - 11,48 * x2 - 0,85 * y2 - 0,38 * x * y - C (typ pompy, rpm), gdzie: x = ln(ns); y = ln(Q), ln = logarytm naturalny, Q = wydajność w [m3/h]; www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

ns = wyróżnik szybkobieżności w [l/min]; C = wartość odpowiadająca wskaźnikowi MEI. Im większa wartość wskaźnika MEI, tym stała C zmniejsza swoją wartość, a tym samym zwiększa się wymagana sprawność.

Zamieszczona tabela określa wartość C dla następujących typów pomp: l pompy do wody z wlotem osiowym i korpusem łożyskowym (ESOB), l monoblokowe pompy do wody z wlotem osiowym (ESCC), l monoblokowe pompy do wody z wlotem osiowym in-line (ESCCI), l pionowe wielostopniowe pompy do wody (MS-V), l wielostopniowe głębinowe pompy do wody (MSS).

Warto wspomnieć, że uzupełnieniem pakietu norm dotyczących sprawności pomp jest rozporządzenie UE nr 640/2009 dotyczące silników elektrycznych. Wprowadziło ono nowe klasy sprawności silników (oznaczenie IE) oraz określiło minimalne wymagane wartości IE.

9 (193), wrzesień 2014

Uwaga na terminy!

Od 16 lipca 2011 r. silniki w zakresie mocy od 7,5 do 375 kW muszą legitymować się klasą sprawności IE2. Natomiast od 1 stycznia 2015 r. wymagana klasa sprawności to IE3. Wyjątek stanowią silniki z zabudowaną przetwornicą częstotliwości, dla których wymagana jest klasa IE2. Kolejny etap wprowadzania rozporządzenia nastąpi w 2017 r., kiedy to zostanie rozszerzony zakres obowiązywania normy i obejmie ona silniki od 0,75 kW. Informacje o klasie sprawności oraz sprawności przy nominalnym obciąże-

niu muszą być zamieszczone na tabliczce znamionowej silnika.

Przytoczone akty prawne Unii Europejskiej jednoznacznie wskazują kierunek rozwoju techniki pompowej w najbliższych latach. Priorytetem dla producentów staje się sprawność pomp zarówno dławnicowych, jak i bezdławnicowych. Szczególny nacisk położono na wysokosprawne napędy. Stąd nowe konstrukcje silników z magnesem trwałym, a w wypadku silników standardowych klasa IE3 już dziś stała się standardem dla czołowych producentów.

Ryszard Gawronek

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Rynek instalacyjno-grzewczy w II kwartale 2014 r.

Pozytywna statystyka Większość uczestników rynku instalacyjno-grzewczego jest zdania, że II kwartał dla branży był nieco słabszy niż rok temu.

Rok temu sprzedaż urządzeń grzewczych w II kwartale stała także na znacznie niższym poziomie w porównaniu do 2012 roku. Niemniej jednak w tym roku nie brakowało także głosów mówiących o wzrostach sprzedaży w omawianym kwartale.

Można mówić o zjawisku polaryzacji skrajnych opinii, przy czym tych negatywnych było nieco więcej. Może to być także odzwierciedlenie aktualnej sytuacji i tendencji panujących w gospodarce.

Pozytywnie wyglądają tendencje w budownictwie mieszkaniowym, chociaż oficjalne dane nie przekładają się na obecnym etapie na wyniki w branży instalacyjno-grzewczej. Zgodnie z danymi opublikowanymi przez GUS - w pierwszym półroczu 2014 r. oddano do użytkowania 66 327 mieszkań, co stanowi prawie 2,4% mniej niż w analogicznym okresie 2013 roku i o 2,2% mniej niż w pierwszym półroczu 2012 roku.

Niestety, teoretycznie pozytywne wyniki statystyczne w mieszkaniówce nie przekładają się na wyniki sprzedaży w branży instalacyjno-grzewczej.

Jest to wynikiem realnego braku dynamiki liczby oddawanych mieszkań.

W czerwcu deweloperzy ukończyli 4,3 tys. lokali, co oznacza 8% więcej niż w analogicznym okresie 2013 roku. Jest to o tyle zastanawiające, że średni czas realizacji inwestycji przez dewelopera to 24 miesiące. Dwa lata temu statystyki pokazywały dużą ilość rozpoczynanych przez deweloperów budów. Można przypuszczać, że chęć szybkiego rozpoczęcia inwestycji przed końcem kwietnia 2012 roku, czyli wejściem w życie ustawy deweloperskiej, nie przełożyła sie na szybkość faktycznego przystąpienia do prac budowlanych.

36

Jak oce niany był rozwój rynku instalacyjno -grzew czego w Polsce w II kwar tale 2014 roku?

II kwartał 2014 roku w większości zgodnych opinii był gorszy od II kwartału 2013 roku. Przypomnijmy, że rok temu mówiło się prawie o załamaniu rynku instalacyjno-grzewczego. Uzyskane z rynku opinie różniły się czasem znacznie w ocenie, ponieważ mówi się zarówno o wzrostach, jak i spadkach na rynku, jednak mediana bardziej wskazuje na pewne spadki rok do roku, w granicach od lekkich wzrostów do nawet 5-10% spadków. Oczywiście wyglądało to różnie w różnych grupach produktowych. Przyczyną takiej sytuacji było zmniejszone zapotrzebowanie na produkty w hurtowniach oraz tzw. efekt ukraiński, który mocno ograniczył handel na tzw. ścianie wschodniej Polski. W II kwartale 2014 roku nie było widać spektakularnych działań handlowo-marketingowych wśród wiodących firm z branży grzewczej. Powoli zaczyna być widoczne ożywienie w rozpoczętych budowach, pojawia się coraz więcej zapytań inwestycyjnych, ale sprzedaż będzie realizowana zapewne w roku 2015. Sygnalizowane tendencje lekko wzrostowe mogą wynikać w dużej mierze z poprawy danych makroekonomicznych i stabilizacji w gospodarce. Zwiększony popyt na urządzenia grzewcze nie rozkładał się równomiernie, tzn. w niektórych grupach był on dwucyfrowy, w innych miał niewielki przyrost lub nawet znaczne spadki.

Rynek kotłów konsekwentnie przesuwa się w kierunku kotłów kondensacyjnych i z zamkniętą komorą spalania. Widoczne jest zainteresowanie klientów indywidualnych pompami ciepła na rzecz spadku popularności kolektorów słonecznych. W dalszym

ciągu dominuje rynek ceny, co można uznać już za standard i specyfikę naszego rynku. Ceny spadają, także na usługi. Obrót osiągano raczej na inwestycjach niż na klientach indywidualnych. Daje się zauważyć brak wsparcia finansowego na rzecz rozproszonych instalacji grzewczych. W dalszym ciągu występuje problem z kotłowniami powyżej 50-60 kW, za sprawą ciepłownictwa systemowego, które powiązane towarzysko i politycznie z lokalnymi władzami blokuje wydawanie decyzji dla rozproszonych źródeł ciepła, a także wpływa na projektantów, którzy przestawiają instalacje na przyłącza poprzez węzły cieplne. Brakuje bodźca dla rynku. Oczekiwany w zeszłym roku program Prosument, przez konieczność produkcji energii elektrycznej w instalacji prosumenckiej, nie jest w stanie w praktyce wesprzeć wytwarzania ciepła z OZE. Pojawiają się też problemy z przyłączeniami gazu. Obecnie gazownia zmieniła sposób rozliczania przyłączy. To nie inwestor płaci za przyłącze firmie, którą wybrał, tylko PGNIG przeprowadza procedurę przetargową, w wyniku czego wygrywa najtańsza firma, która wykona np. kilkaset przyłączy.

Inwestor płaci tylko część kosztów przyłącza do PGNIG, a PGNIG płaci dalej wykonawcy. Problemy są, ponieważ procedury przetargowe nie są jasne, w konsekwencji czego firmy, które wygrały przetargi, wycofują się z realizacji przyłączy, bez konsekwencji, co przeciąga sprawę wykonywania przyłączy i realizację kotłowni do czasu przygotowania kolejnego przetargu.

Po pierwszych 6 miesiącach roku 2014 zaobserwowaliśmy wzrost sprzedaży, który wygenerowany został głównie przez wzrost sprzedaży kotłów kondensacyjnych. Rynek dużych i średnich inwestycji (duże i średnie firmy wykonawcze) wygląda stabilnie.

Gorzej wygląda sprawa z rynkiem drobnych instalatorów i sklepów tzw. www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

drugiej ręki. Widoczna była mała aktywność ze strony indywidualnego inwestora. Ogólnie można przyjąć, że instalacje nadal się sprzedają, czego nie można powiedzieć o kotłach. O ile po I kwartale 2014 roku można było mówić o wzrostach, to po spadkach z II kwartału wyniki po pierwszym półroczu na rynku oscylują na poziomie lekkiego plusa w granicach zera. Niektóre firmy mogą cieszyć się nawet dwucyfrowymi przyrostami po pierwszym półroczu, inne - spadkami na podobnym poziomie. Dobrzy instalatorzy mają pracę i kto ich obsługuje, ten wygrywa, problemem jest, że reszta tzw. przeciętnych lub słabszych instalatorów jest bezrobotna, a w najlepszym razie żyje z dnia na dzień. Podwyżki na niektóre produkty instalacyjne, które miały miejsce w miesiącach marzec-maj, spowodowały przesunięcie zakupów u dystrybutorów w postaci zawyżonych zakupów do marca-maja, co dało efekt odpowiednio mniejszych zakupów w kolejnych miesiącach.

Jak kształtowa ła się sytu acja w wybranych gru pach pro duktowych? l Pompy ciepła Po raz pierwszy od dłuższego czasu wyhamowała dynamika sprzedaży pomp ciepła jako ogólnej grupy towarowej. Jeżeli możemy mówić o wzrostach, to są one znacznie niższe, porównując do dwucyfrowych wzrostów jeszcze niedawno. Największe wzrosty można zauważyć w grupie pomp do przygotowania ciepłej wody użytkowej, które zdaniem części instalatorów są tańszym rozwiązaniem niż instalacja kolektorów słonecznych.

Można przyjąć wzrosty sprzedaży pomp ciepła na poziomie ok. 10-12%. l Kolektory słoneczne Ogólna opinia mówi o spadkach w tej grupie produktowej, jednak głębsza analiza tego rynku wskazuje, że dosyć duże spadki mają miejsce tylko w grupie zakupów przez indywidualnych klientów. W połowie roku praktycznie wygasł system wsparcia dla kolektorów słonecznych NFOŚiGW, co nie oznacza wstrzymania sprzedaży dla projektów już wnioskowanych i rozpoczętych.

Sprzedaż kolektorów słonecznych napędzają obecnie lokalne projekty gminne czy na poziomie województwa. Wyraźnie zwiększył się udział kolektorów słonecznych sprzedawanych na projekty inwestycyjne i obiekty publiczne.

Dlatego, pomimo różnych trudności sywww.instalator.pl

9 (193), wrzesień 2014

gnalizowanych przez firmy działające w tej branży, można założyć wzrost sprzedaży kolektorów słonecznych w II kwartale rok do roku na poziomie nawet 15-20%, głównie dzięki sprzedaży kolektorów płaskich. l Kotły gazowe wiszące Widoczna jest wyraźnie tendencja odwrotu od kotłów konwencjonalnych na rzecz kotłów kondensacyjnych. Gazowe kotły konwencjonalne wiszące - zanotowano spadek ok. 1015% na najprostszych modelach. Jednocześnie ceny kotłów inwestycyjnych osiągnęło bardzo niskie ceny.

Z drugiej strony większość uczestników rynku sygnalizowała wzrosty sprzedaży kotłów kondensacyjnych, nawet znaczne. Nie oznacza to boomu sprzedaży, ale można przyjąć, że sprzedaż kotłów kondensacyjnych osiągnęła kilkuprocentowy wzrost rzędu 5%, co w ogólnym rozrachunku wskazuje na zmniejszenie sprzedaży rok do roku w całej grupie kotłów wiszących. l Przepływowe podgrzewacze do wody W tej grupie produktowej, po pewnej stagnacji, która miała miejsce w I kwartale 2014 roku, dał się zauważyć wyraźny spadek sprzedaży. Gazowe przepływowe podgrzewacze do c.w.u tradycyjnie są kupowane na użytek klientów indywidualnych, a ci, jak zauważyliśmy, w II kwartale byli tą słabszą grupą odbiorców. Spadki w tej grupie produktowej można przyjąć nawet na poziomie 25-30%. l Gazowe kotły stojące Większość respondentów wskazywała ogólnie na lekkie spadki sprzedaży kotłów stojących. Biorąc pod uwagę, że taka tendencja trwa już od dłuższego czasu, to w praktyce nie powinno się tych kotłów więcej sprzedawać, tymczasem takie urządzenia są w ofercie prawie wszystkich dostawców kotłów na naszym rynku. Z pewnością tendencja spadkowa jest redukowana przez niewielkie wzrosty sprzedaży stojących kotłów kondensacyjnych.

Można przyjąć ogólny 5% spadek dla tej grupy produktowej, przy równoczesnym 5% wzroście gazowych stojących kotłów kondensacyjnych. l Grzejniki Całościowo w pierwszym półroczu 2014 nastąpił wyraźny przyrost w stosunku do pierwszego półrocza 2013 roku w zakupach - efekt dotyczy największych producentów grzejników, u mniejszych jest dużo mniej wyczuwal-

ny. Widać coraz więcej powierzchniowych instalacji grzewczych i klimakonwektorów. Rozmówcy sygnalizowali nieznaczne spadki w grzejnikach aluminiowych, można przyjąć na poziomie ok. 5-10%. Natomiast można założyć ok. 10-15% wzrost sprzedaży rok do roku, co może być efektem bardzo słabej sprzedaży w tym okresie 2013 roku. l Inne produkty Dał się zauważyć zdecydowany wzrost sprzedaży, rzędu 15-20%, elementów instalacji, także wod-kan, oraz ogrzewania podłogowego. W wypadku kotłów na paliwa stałe sytuacja jest stabilna, ale były także głosy o dość znacznych wzrostach, szczególnie w grupie kotłów na biomasę. Natomiast sygnalizowano pewne spadki kotłów śmieciowych i węglowych.

Pozytywne wyniki w budownictwie mieszkaniowym tym razem nie przełożyły się na podobnie pozytywne wyniki sprzedaży w branży instalacyjno-grzewczej. Z drugiej strony, przy stosunkowo dużej liczbie sygnałów na temat słabej kondycji branży w II kwartale 2014 roku, osiągnięte wyniki sprzedaży w poszczególnych grupach produktowych, poza kilkoma wyjątkami, nie wskazują na załamanie rynku, a raczej na kontynuację stabilizacji, a nawet lekkie wzrosty. Dane z budownictwa mieszkaniowego wskazują, że rynek na urządzenia grzewcze powinien się rozwijać i pozytywne efekty powinniśmy zauważyć jeszcze do końca 2014 roku. Pewnym niebezpieczeństwem jest agresywna polityka PEC-ów, które wykorzystując swoje powiązania administracyjne z władzami na poziomie lokalnym, ale także mając pewne przełożenie na poziomie władz centralnych, starają się utrudnić rozwój rozproszonych instalacji grzewczych, co widać w blokowaniu wszelkich inicjatyw na rzecz ciepła rozproszonego, w tym ciepła z OZE. Ciepło z OZE, pomimo że ciepło w ogóle stanowi ok. 54% udziału w całkowitym bilansie energetycznym kraju, jakoś nie może się doczekać uznania w oczach decydentów na szczeblu centralnym, co m.in. znalazło w pewnym momencie odzwierciedlenie w absurdalnej propozycji definicji OZE w projekcie Ustawy o OZE, i co wykluczało pompy ciepła, kotły na biomasę i kolektory słoneczne z grupy odnawialnych źródeł energii.

Janusz Starościk, SPIUG

37

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Jakie będzie ogrzewanie budynków w przyszłości - elektryczne?

Kable w gładzi betonowej Planując obecnie sposób ogrzewania nowych budynków, warto sobie zadać pytanie: czy te systemy ogrzewania, które do tej pory były planowane, następnie projektowane i realizowane, będą sprawdzały się w najbliższej przyszłości, czyli za 5, 10, 15 lat?

Jeśli jesteśmy przekonani, że zalety systemu elektrycznego ogrzewania podłogowego „mają przyszłość” (omówiłem je w artykule pt. „Promienne ciepło”, „Magazyn Instalatora” 6-7/2014 s. 42-43), warto się z nim bliżej zapoznać. Przede wszystkim należy wyróżnić dwa podstawowe systemy tego ogrzewania. Pierwszy to ogrzewanie za pomocą przewodów grzejnych, a drugi za pomocą mat grzejnych. Generalnie ogrzewanie podłogowe przewodami grzejnymi jest stosowane wtedy, gdy montujemy je w gładzi betonowej. Maty grzejne montujemy zaś na wykonanej wcześniej gładzi betonowej lub innej powierzchni podłogi. Mogą być jednak od tego wyjątki, gdyż istnieją na rynku tzw. ultra cienkie przewody grzejne, które również są polecane do montażu na gładzi betonowej lub powierzchniach drewnopochodnych, tuż pod naszą docelową posadzką. Z tego wynika inna prawidłowość, a mianowicie ogrzewanie przewodami grzejnymi jest stosowane najczęściej w trakcie realizacji nowych budynków lub przy tzw. generalnym remoncie, gdy całkowicie likwidujemy wszystkie warstwy naszej podłogi i stanowi ono zasadnicze ogrzewanie podłogowe standardowe lub akumulacyjne.

Ogrzewanie matami grzejnymi realizujemy najczęściej wtedy, gdy budynek jest w tzw. stanie deweloperskim, z istniejącymi już gładziami betonowymi i potrzebny jest nam ten system dla uzyskania komfortu ciepłej podłogi albo też konstrukcja stropów budynku nie pozwala na obciążenia podłogami betonowymi (szczególnie gdy są to stropy drew-

38

przewody grzejne powinny być zbudowane zgodnie z rys. 1, który pokazuje konstrukcję przewodów dwużyłowych i jednożyłowych. Przewody grzejne, poza konstrukcją, różnią się mocą jednostkową. Moc jednostkowa niane) i wtedy maty grzejne monto- przewodu grzejnego (W/m) - ilość wawane na podłożach drewnopodob- tów, jaka przypada na każdy metr nych i innych (np. płyty OSB, wió- przewodu grzejnego. Wybierając przerowe, thermopanel, sklejka i inne) wód grzejny, należy uwzględnić: l rodzaj pomieszczenia, stanowią idealne rozwiązanie.

Zacznijmy od elektrycznego syste- l rodzaj posadzki, mu ogrzewania podłogowego monto- l najmniejsze dopuszczalne odstępy, wanego w gładzi betonowej. Jak pisa- jakie powstaną między przewodami łem, taki rodzaj ogrzewania możemy podczas ich układania. wykonać, gdy pomieszczenia są na Zależnie od mocy jednostkowej etapie budowy i posadzki nie są jesz- przewodu i rodzaju posadzki wynocze wykonane. Zazwyczaj pełni funk- szą one od 7-14 cm. I tak dla posację podstawowego ogrzewania, czyli dzek zimnych z małymi mocami jedstanowi jedyne źródło ciepła w po- nostkowymi minimalne odległości są mieszczeniu. Ogrzewanie to może też mniejsze, a dla posadzek drewniaspełniać funkcję uzupełniającego sys- nych, wykładzin lub z większymi temu ogrzewania (efekt „ciepłej pod- mocami jednostkowymi przewodu, łogi”). Konstrukcja przewodów grzej- odległość minimalna powinna być nych różni się w zależności od prze- większa. Należy też przestrzegać zaznaczenia pomieszczenia, w którym sady, aby nie używać przewodów mają być zamontowane i tak przewo- grzejnych o większych mocach jeddy dwużyłowe, czyli o jednostronnym nostkowych dla posadzek drewniapodłączeniu do zasilania, stosowane nych lub z wykładziną dywanową. są w pomieszczeniach stałego przebyWażne jest też, aby nie przekrawania ludzi, a przewody jednożyłowe czać maksymalnych odległości poo dwustronnym podłączeniu do zasi- między przewodami, która nie polania stosuje się w obiektach sakral- winna przekraczać 20 cm, aby nie nych, przemysłowych, garażach, piw- powstały strefy niedogrzane. Przynicach i innych, gdzie człowiek prze- stępując do projektowania ogrzewabywa czasowo. Prawidłowo wykonane nia podłogowego, należy:

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

określić moc cieplną, jaką trzeba dostarczyć, aby ogrzać pomieszczenie, poprzez ustalenie mocy grzejnej na 1 m2 powierzchni, l ustalić rodzaj materiału posadzki, l określić moc jednostkową przewodu, jaką należy zastosować dla danej posadzki.

Odstępy, z jakimi należy układać przewód grzejny, można obliczyć, rozrysowując rozłożenie przewodu lub ze wzoru: a-a = S/L + 0,5 * P, gdzie: a-a - odstępy między przewodami, S - pole powierzchni podłogi, na której będzie układany przewód grzejny, L - długość przewodu grzejnego, P - obwód podłogi, na której będzie rozkładany przewód.

Przy obliczaniu odstępów między przewodami grzejnymi należy wziąć pod uwagę tylko powierzchnię wolną od zabudowy stałymi elementami, takimi jak meble bez nóżek, wanna, sedes itp.

Przykładowo weźmy sypialnię o powierzchni 16 m2, w której zapotrzebowanie na moc grzejną wynosi 66 [W/m2] x 16 [m2] = 1056 [W]. Posadzka wykończona jest wykładziną dywanową - w tym przypadku zalecane są przewody grzejne o mocy jednostkowej 10 W/m. Przewodem o zbliżonej mocy grzejnej jest dla jednego z producentów 1100 W o długości 111 m. Odstęp między przewodami wyniesie więc: a-a = S/(L + 0,5 * l

P) = 14,5 [m2]/(111 [m] + 7,8 [m]) = 0,12 [m] = 12 [cm].

Dla łazienki, gdzie zapotrzebowanie na moc grzejną wynosi tyle samo co wyżej, o powierzchni 9 m2, mamy: 66 [W/m2] * 9 [m2] = 594 [W]. Aby pokryć straty ciepła i utrzymać temperaturę wewnątrz pomieszczenia przyjętą w założeniach do obliczeń, tzn. 20°C, wystarczyłoby zainstalować przewód grzejny jednego z producentów o mocy jednostkowej 17 W/m i całkowitej 610 W. Jednakże w praktyce w łazience przyjmuje się zgodnie z warunkami technicznymi 24°C, czyli temperaturę wyższą niż w pozostałych pomieszczeniach mieszkalnych. W związku z tym wybieramy kolejny przewód z typoszeregu tego producenta o mocy całkowitej 745 W i o długości 43 m. Odstęp między przewodami:

a-a = 6 [m2]/(43 [m] + 5,7 [m]) = 0,125 [m] = 12,5 [cm].

Jeżeli wystąpi w trakcie obliczeń taka sytuacja, że odległości między przewodami będą większe niż 20 cm, to należy dobrać do tego pomieszczenia przewód o wyższej mocy, aby uniknąć dyskomfortu nierównomiernego ogrzania podłogi.

Po zaprojektowaniu mocy i dobraniu odległości w poszczególnych pomieszczeniach budynku możemy przystąpić do montażu przewodów grzejnych. Do tego jest potrzebna: l izolacja termiczna w postaci polistyrenu ekstrudowanego (XPS), twardego styropianu o gęstości min. 20 kg/m3 lub twardej wełny mineralnej, l folia polietylenowa, l taśma montażowa, siatka montażowa stalowa lub pcv do przymocowania przewodu grzejnego o grubości za-

WIEK TRA D

H ·

lat

K

W

AC

olsce wP Polsce

ę

KOMPLETNE KOMPL LETNE NE INSTALACJE I INST TA LACJE TA E DO D DOMOWE OMOWE

Y

I ·

20 20

· NA

t em y Kompletne systemy g h ł odzenia ogrzewania i chłodzenia pow ier zchniowego powierzchniowego

N

AD

CJ

Pe ł na ggama ama zzłączek Pełna za pr asow zaprasowywanych, sskręcanych, k r ę can y llutowanych u t o w an y

·P O

Pełna gama zaworów regulacyjnych, bezpieczeństwa, kulowych oraz głowic i zaworów termostatycznych

IA

TO

W YCH

RY

N

miesięcznik informacyjno-techniczny

pewniającej oddzielenie przewodu od powierzchni izolacji termicznej, np. siatka z drutu o średnicy min. 2 mm i oczkach max. 5 x 5 cm, l opaski zaciskowe lub miękki drut wiązałkowy do mocowania przewodu do siatki, l przewody grzejne, l regulator temperatury.

Na wyrównanym stropie lub podłożu betonowym rozkładamy kolejno: l warstwę izolacji termicznej, l folię polietylenową, l siatkę montażową.

Zgodnie z wykonanym wcześniej projektem przewód grzejny mocujemy do siatki za pomocą opasek zaciskowych lub miękkiego drutu wiązałkowego. W przypadku gdy na warstwie izolacji termicznej zostanie wykonana gładź wstępna, do mocowania przewodu grzejnego można zastosować taśmę montażową. Po rozłożeniu przewodów instalujemy czujnik temperatury podłogi i na tym układamy zaprawę piaskowo-betonową o grubości min. 50 mm. Zamiast zaprawy piaskowo-betonowej można użyć zaprawy samopoziomującej. Należy zwrócić szczególną uwagę na to, aby początek i koniec przewodu grzejnego (najczęściej czarne złącza) oraz przewód grzejny były całkowicie zatopione w zaprawie (rys. 2). Podłączenie przewodów grzejnych do instalacji elektrycznej należy wykonać za pomocą regulatora temperatury. Regulator temperatury należy zamontować w puszce elektrycznej. Do puszki tej należy doprowadzić (pod tynkiem): l przewody zasilające (230 V), l przewody zasilające („zimne”) przewodu grzejnego, l przewód czujnika temperatury.

Przewód z czujnikiem temperatury należy umieścić w zaślepionej rurce ochronnej typu peszel. Rurki ochronnej nie wolno zginać pod ką-

40

9 (193), wrzesień 2014

tem prostym, należy zachować kształt łuku. Wybór odpowiedniego miejsca dla puszki elektrycznej jest istotny ze względów estetycznych (widoczny na ścianie regulator temperatury) i praktycznych. Przewody grzejne należy ułożyć w taki sposób, aby przewody zasilające o długości najczęściej ok.

2,5 m można było doprowadzić do puszki elektrycznej i połączyć je z regulatorem temperatury (rys. 3).

Specyficznym elektrycznym ogrzewaniem podłogowym jest ogrzewanie akumulacyjne i ma ono sens wtedy, gdy korzystamy wyłącznie z tzw. taniej II taryfy nocnej. Wtedy to akumulujemy ciepło w gładzi betonowej w okresie obowiązywania II taryfy, nawet o połowę taniej od taryfy dziennej, aby zgromadzone w podłodze ciepło było oddawane w razie potrzeby w ciągu dnia. Należy zwrócić uwagę na rodzaj taniej, nocnej II taryfy, gdyż zazwyczaj jest do wyboru kilka opcji, zależnie od warunków danego Zakładu Energetycznego. Ten sposób ogrzewania pozwala użytkownikowi na dodatkowe wykorzystanie zalety podłogowego ogrzewania elektrycznego, jakimi są niskie koszty eksploatacyjne. W tym jednak systemie należy przede wszystkim właściwie dobrać grubość ułożonego betonu oraz odpowiednią moc grzejną przewodów i system sterowania nimi, tak aby zgromadzona w okresie „nocnym” energia wystarczyła użytkownikowi na komfortowe użytkowanie pomieszczeń. Czas trwania najtańszej II taryfy wynosi zazwyczaj 10 godzin w

ciągu doby. Ciepło zakumulowane w płycie betonowej przez 10 godzin pracy systemu akumulacyjnego musi wystarczyć do ogrzania pomieszczeń także przez pozostałe 14 godzin. Całkowitą moc systemu akumulacyjnego obliczamy wg wzoru: P = Q * 24 * 1,20/t, gdzie: Q - obliczone straty ciepła budynku [W], t - czas trwania II taryfy [h], 1,2 - współczynnik bezpieczeństwa.

Grubość płyty betonowej zależy od następujących czynników: l jednostkowej powierzchniowej straty ciepła budynku [W/m2], l czasu trwania II taryfy, l rodzaju wykończenia podłogi, l konstrukcji budynku.

Wszystkie te zależności zostały ujęte w katalogach producentów systemów ogrzewania podłogowego akumulacyjnego w postaci nomogramu i opracowane w tabelach, z których możemy odczytać, jaką grubość płyty betonowej należy zastosować dla danej taryfy, konstrukcji budynku i rodzaju posadzki.

Inaczej wygląda montaż ogrzewania podłogowego wykonywanego bezpośrednio pod posadzką w postaci mat grzejnych lub ultracienkich przewodów grzejnych. O tym w kolejnym artykule.

Jacek Karpiesiuk Ilustracje z archiwum: Elektra i Elektra Kardo. www.instalator.pl

strony sponsorowane miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Hybrydowa pompa ciepła Vitocaldens 222-F

Kocioł gazowy z pompą ciepła Kocioł gazowy czy pompa ciepła? Dla tych, którzy nie mogą się zdecydować, najlepszym rozwiązaniem może być połączenie obu sposobów ogrzewania.

Hybrydowa pompa ciepła Vitocaldens 222-F to kompaktowe urządzenie, w którym znajduje się pompa ciepła wykorzystująca ciepło z powietrza atmosferycznego i wysokosprawny kondensacyjny kocioł gazowy zasilany gazem ziemnym lub płynnym.

Nowy kompakt w ofercie firmy Viessmann składa się z dwóch części.

Podobnie jak w urządzeniach typu split, na zewnątrz budynku znajduje się jednostka zewnętrzna modułu pompy ciepła. W praktycznie dowolnym miejscu wewnątrz domu można ustawić na podłodze jednostkę wewnętrzną wyposażoną w: osprzęt modułu pompy ciepła, kocioł gazowy kondensacyjny i zasobnik warstwowy ciepłej wody użytkowej o pojemności 130 litrów. Mimo małej pojemności zasobnika użytkownik ma do dyspozycji dużą ilość ciepłej wody użytkowej. W ciągu pierwszych 10 minut jest to 182 litrów ciepłej wody o temperaturze 45°C. Całe urządzenie potrzebuje niewielkiej powietrzni podłogi do jego ustawienia, bo tylko: 595 x 600 mm. Można je zabudować po bokach, dopasowując np. do wnęki lub ciągu szafek.

Moduł pompy ciepła wewnątrz domu połączony jest z jednostką zewnętrzną cienkimi przewodami, w których krąży czynnik chłodniczy. Niepotrzebne są więc duże przekłucia i przejścia przez ściany budynku.

Dodatkowa zaleta hybrydy to brak konieczności stosowania zasobnika buforowego wody grzewczej w instalacji z grzejnikami lub z zasilanym strony sponsorowane

bezpośrednio ogrzewaniem podłogowym (bez zaworu mieszającego).

Zmniejsza to ilość potrzebnego miejsca i obniża koszty inwestycji.

Pracą kotła i pompy ciepła w Vitocaldens 222-F steruje regulator pogodowy Vitotronic 200 typ WO1C. W zależności od wybranego sposobu pracy dąży do zapewnienia najmniejszych z możliwych kosztów ogrzewania, minimalnych emisji zanieczyszczeń do atmosfery lub do szybkiego dostępu ciepłej wody użytkowej.

Regulator oblicza optymalny punkt biwalentny, uwzględniając ceny energii elektrycznej i gazu. W pierwszej kolejności wybiera najtańszy w danym momencie sposób ogrzewania. Jeżeli efektywność pracy pompy ciepła generuje wyższe koszty ogrzewania niż gazem, pompa ciepła jest wyłączana i całe potrzebne ciepło dostarcza kocioł gazowy.

W zależności od potrzeb Vitocaldens 222-F może pracować w trzech trybach: pracuje tylko kocioł gazowy; pracuje tylko pompa ciepła; pompa ciepła wstępnie ogrzewa wodę, a kocioł gazowy dogrzewa ją do wymaganej temperatury.

O wyborze odpowiedniego decyduje regulator, który wybiera najkorzystniejszy w danej chwili sposób ogrzewania. W ten sposób powietrzna pompa ciepła może dostarczać w ciągu roku nawet 80% ciepła potrzebnego do ogrzewania domu.

Ale to nie wszystko, bo regulator hybrydy Vitocaldens 222-F przystosowany jest do współpracy z instalacją fotowoltaiczną. Pozwala maksymalnie wykorzy-

stać darmowy prąd ze słońca na własne potrzeby, również do ogrzewania domu.

Przez połączenie pompy ciepła i gazowego kotła kondensacyjnego uzyskuje się bardzo szeroki zakres modulacji mocy grzewczej hybrydy, od maksymalnie 1,3 do 19 kW, jak również szeroki zakres temperatury wody grzewczej, która może być ogrzewana do 55°C przez pompę ciepła.

Do 70°C może ją dogrzać kocioł gazowy, a pracujący samodzielnie kocioł gazowy może ogrzewać wodę grzewczą do nawet 80°C. W ten sposób efektywnie i oszczędnie można ogrzewać każdy dom, nowy energooszczędny, jak również starsze budynki.

Pompa ciepła z kotłem gazowym może być idealnym sposobem na łatwą modernizację starego ogrzewania: gdy trzeba pomyśleć o wymianie wysłużonego już kotła gazowego na nowy lub gdy chcemy przynajmniej o połowę obniżyć rachunki za ogrzewanie gazem płynnym. To wszystko z wykorzystaniem istniejącego przyłącza gazu i bez konieczności dewastowania otoczenia domu, jak również jego wnętrza. l

Krzysztof Gnyra

www.viessmann.pl

41

strony sponsorowane miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Pewna konstrukcja

Zawory kulowe marki HERZ W ostatnich kilku latach w grupie armatury regulacyjnej i odcinającej marki Herz coraz większy udział stanowią zawory kulowe - dedykowane do pracy w instalacjach grzewczych, klimatyzacyjnych, sanitarnych.

Grupa Herz jest jednym z najważniejszych europejskich producentów armatury grzewczej i instalacyjnej. Produkty marki Herz wytwarzane są wyłącznie na terenie Europy - Herz zatrudnia ponad 2000 pracowników w zakładach produkcyjnych w Austrii oraz poza jej granicami (Polska, Słowenia, Rumunia, Włochy i Serbia). Proces produkcji armatury marki Herz objęty jest systemem zapewnienia jakości ISO 9001, a każdy z wyrobów objęty jest 5-letnim okresem gwarancyjnym. W przypadku instalacji wykonywanej przez instalatora posiadającego autoryzację firmy okres gwarancji może być wydłużony nawet do lat 10.

Firma Herz to równocześnie jeden z najważniejszych dostawców ekologicznych rozwiązań w zakresie pozyskiwania energii. Herz Energietechnik należy do grona absolutnych prekursorów w zakresie odnawialnych źródeł energii, dostarczając nowoczesne, wydajne, tanie w eksploatacji i przyjazne środowisku źródła ciepła - bezobsługowe kotły na biomasę oraz pompy ciepła i systemy solarne.

Od 25 lat, od momentu rozpoczęcia swojej działalność w Polsce, Herz wprowadza na nasz rynek szeroki asortyment

1

42

nowoczesnej armatury regulującej, zapewniającej racjonalne, a więc

oszczędne, gospodarowanie energią cieplną. Armatura Herz w pełni sprawdza się w polskich warunkach eksploatacyjnych - najlepszym tego dowodem jest ponad 6 milionów sprzedanych termostatów.

W ostatnich kilku latach, w grupie armatury regulacyjnej i odcinającej marki Herz coraz większy udział stanowią zawory kulowe - dedykowane do pracy w instalacjach grzewczych, klimatyzacyjnych, sanitarnych (woda pitna, ciepła woda użytkowa) i cyrkulacji.

Największa oferta zaworów kulowych Herz przeznaczona jest do instalacji grzewczych i chłodzących. Zawory te dostarczane są w średnicach od 8 do 80 DN, a ich mak sy mal ny za kres pracy 2 obejmuje ciśnienie od 16 do 63 barów oraz temperatury od -30 do 150°C. Zawory kulowe przeznaczone do instalacji wody pitnej (fot. 1) - do instalacji wody zimnej, ciepłej wody użytkowej i cyrkulacji - produkowane są w zakresie średnic od 15 do 50 DN. Korpusy tych zaworów wykonywane są z kutego mosiądzu, odpornego na wypłukiwanie cynku, zaś uszczelnienie przeznaczone do instalacji wody pitnej nie zawiera substancji szkodliwych dla zdrowia (fot.

2). Grupa zaworów do wody pitnej, ze względu na zastosowanie specjalnego uszczelnienia do celów sanitar-

nych, posiada niższe parametry pracy, które wynoszą od 0 do 85°C. Jednym z ciekawszych rozwiązań w ofercie zaworów kulowych ze znakiem serca są zawory kulowe z termometrami (fot. 3). Zawory te, oprócz wbudowanego termometru, posiadają specjalne oznaczenia (czerwony, niebieski), co wpływa na czytelność instalacji.

Atuty zaworów kulowych marki Herz to przede wszystkim: l solidne korpusy z wysokiej jakości kutego mosiądzu, któ3 ry jest plastyczny i bardziej odporny na zgniatanie, skręcanie, zginanie itp. l korpusy zaworów wykonywane w stu procentach z mosiądzu, bez dodatku metali ciężkich (w szczególności ołowiu), l specjalna konstrukcja uszczelnienia trzpienia napędzającego kulę, która pozwala na doszczelnienie w trakcie pracy, l naj wyż szej ja ko ści chro mo wa na kula bez przewężenia, l wysokie parametry pracy, l sze ro kie za sto so wa nie - pra ca z wszystkimi nieagresywnymi mediami (woda, powietrze, olej opałowy, olej smarny).

Szeroka oferta zaworów kulowych firmy Herz w zakresie konstrukcji, parametrów pracy, średnic, standardów i wariantów wykonania oraz ich najwyższa jakość pozwalają zaspokajać potrzeby najbardziej wymagających klientów. l

Dariusz Odroń

www.herz.com.pl

strony sponsorowane

strony sponsorowane miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Pompy obiegowe Circula

Oszczędne pompowanie Nowością na naszym rynku są energooszczędne pompy elektroniczne, które zapewniają, w porównaniu z pompami starego typu, oszczędności energii elektrycznej nawet do 80%.

Pompy Circula przeznaczone są tycznej pomp elekdo pracy w układach centralnego tronicznych wynosi ogrzewania oraz instalacjach solarEEI ≤ 0,20. nych. Obecnie dostępne na Pompy elektrorynku to pompy sterowane niczne mogą ręcznie oraz energooszpracować w czędne pompy elektroniczróżnych tryne. Pompy 3-biegowe stebach: rowane ręcznie posiadają l „Auto” wysokiej jakości silnik dwutryb zalecany, biegunowy, asynchroniczny, w którym naktóry nie wymaga ochrony stępuje automaprzed przeciążeniem. tyczne dostosowaPrędkość obrotowa pomp nie ciśnienia i wydajności jest regulowana za pomopompy do zapotrzebowania cą 3-pozycyjnego przełączze strony instalacji. Praca w nika umieszczonego tym trybie pozwala na Fot. 1. Pompa 3-biegowa na skrzynce modułu optymalne zużycie sterowana ręcznie. elektrycznego, co poenergii. zwala dostosować pracę pompy do l HPP (high proportional pressucharakterystyki instalacji. Obecnie re) - wyższy poziom charakterystydostępne są następujące modele: ki proporcjonalnej ciśnienie-wydajRS 25/40 180, RS 25/60 130 oraz RS ność. Tryb zalecany w przypadkach, 25/60 180. Współczynnik efektyw- kiedy w trybie „Auto” wydajność ności energetycznej pomp 3-biego- pompy jest niewystarczająca. wych wynosi: EEI ≤ 0,27. l LPP (low proportional pressure) Nowością na naszym rynku są - niższy poziom charakterystyki energooszczędne pompy elektro- proporcjonalnej ciśnienie- wydajniczne, które zapewniają, w porówność. Tryb zalecany w naniu z pompami starego typu, przypadku, kiedy w oszczędności energii elektrycznej trybie „Auto” nawet do 80%. W przypadku pomp wydajność PE25/4-180 przepływ maksymalny pompy jest wynosi 2,3 m³/h, maksymalna zbyt wysoka. wysokość podnoszenia 4,0 l HCP (high m, a pobór mocy od 5 do 22 constant W. Maksymalny przepływ pressure) dla modelu PE25/60-180 to wyższy poziom 3,1 m³/h, maksymalna wysocha rak te ry sty ki kość podnoszenia wyutrzymującej stałą nosi 6,0 m, natowysokość podnoszemiast pobór mocy nia pompy niezależnie od od 5 do 45 W. wydajności. Tryb dla instalaFot. 2. Pompa Współczynnik efekcji wymagających elektroniczna. tywności energeutrzymania stałego cistrony sponsorowane

śnienia niezależnie od aktualnej pozycji zaworów termostatycznych. l LCP (low constant pressure) - niższy poziom charakterystyki utrzymującej stałą wysokość podnoszenia pompy niezależnie od wydajności. l I, II, III, tryby ręczne utrzymujące stałą wysokość obrotową pompy. W tych trybach pompa pracuje tak jak tradycyjna pompa ręczna. l „Nocny” - działa w połączeniu z trybami „Auto”, HPP, LPP, HCP, LCP. W tym trybie pompa po dwóch godzinach od chwili włączenia przechodzi w tryb pracy nocnego obniżenia wydajności ze zużyciem energii 5-10 W w zależności od wybranego trybu. Po siedmiu godzinach od przejścia w tryb obniżenia pompa automatycznie wraca do trybu sprzed tego obniżenia.

Bardzo istotną cechą pomp jest zapamiętywanie w przypadku braku zasilania ostatniego nastawionego trybu. Każda pompa Circula standardowo posiada przewód elektryczny 0,8 m z wtyczką, dwa półśrubunki stalowe z uszczelkami, a pompy elektroniczne mają dodatkowo izolację z biodegradowalnej pianki.

Prezentowane pompy są zgodne z normami europejskimi EN 60335-1 i EN 60335-2-41 oraz posiadają certyfikat zgodności CE wydany przez VOV Certification & Testing Laboratory w Londynie. Pompy Circula objęte są serwisem „48 h w domu klienta”. Oznacza to, że po otrzymaniu kompletnego zgłoszenia reklamacyjnego reakcja serwisantów zlokalizowanych na terenie całej Polski następuje w ciągu dwóch dni roboczych.

Zapraszamy firmy handlowe do współpracy. l

Andrzej Pawłowski

www.arka-instalacje.pl

43

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Kabiny natryskowe (1)

Kapsuła czystości Do codziennej kąpieli coraz częściej zamiast tradycyjnej wanny stosowane są kabiny natryskowe. Spowodowane jest to nie tylko względami finansowymi, ale również powierzchnią łazienek.

Podczas brania natrysku zużycie wody wynosi maksymalnie 30 litrów w ciągu minuty, a podczas kąpieli w wannie - nawet ok. 100 litrów. Ilość zużytej wody zależy również od typu baterii, wykorzystania aeratorów oraz konstrukcji słuchawki natryskowej.

Najbardziej oszczędna jest bateria termostatyczna, która nie wymaga ciągłej regulacji temperatury wody.

Aby obniżyć jej zużycie, pod prysznicem można zainstalować - między korpusem baterii a wężem doprowadzającym wodę do rączki natryskowej lub wężem a słuchawką natryskową specjalne wkładki kryzujące, które niezależnie od stopnia otwarcia baterii natryskowej powodują ograniczenie przepływu wody do niezbędnego minimum (polecane w szczególności w obiektach turystycznych). Za instalowaniem kabin natryskowych przemawia również proces starzenia się społeczeństwa. Wejście osoby starszej, niepełnosprawnej lub małego dziecka do wysokiej wanny może być bardzo utrudnione lub wręcz niemożliwe. Statystycznie coraz częściej kupujemy kabiny prysznicowe wraz z brodzikiem niż wanny. Dzięki natryskom znacznie mniej czasu poświęcamy na zabiegi higieniczne.

Kabina prysznicowa może być zamontowana na brodziku lub bezpośrednio na podłodze. Z myślą o dzieciach produkowane są głębokie brodziki z przelewem typu wannowego.

Są wygodną alternatywą dla wanny, ponieważ małemu dziecku wystarcza niewielka ilość wody napuszczonej do brodzika, aby bezpiecznie kąpać się i bawić. Ostatnio modne są kabiny prysznicowe zamontowane bezpośrednio na podłodze. Biorąc pod uwagę fakt, że istnieje szeroki wybór sys-

44

temów odpływów liniowych, łukowych lub punktowych - takie rozwiązanie staje się coraz bardziej popularne. Ogromną zaletą ustawienia kabiny prysznicowej bezpośrednio na podłodze jest brak progu, przez który trzeba przejść. Takie rozwiązanie jest idealne dla osób starszych lub niepełnosprawnych. Podczas jego zastosowania należy jednak uwzględnić, że posadzka wewnątrz kabiny musi mieć spadek w kierunku odpływu, aby umożliwić spływanie wody. Producenci kabin natryskowych oferują swoje produkty w bardzo szerokim przedziale cenowym, jednak najczęściej wybierane przez klientów są konstrukcje, których cena nie przekracza kwoty 2 tysięcy złotych.

Umiejscowienie Wśród rodzajów kabin prysznicowych, ze względu na ich umiejscowienie, wyróżniamy kabiny: wolnostojące, przyścienne, narożne oraz wnękowe. l Kabiny wolnostojące - przeznaczone są do dużych łazienek, w których kwestia oszczędzania miejsca nie ma większego znaczenia. Są one z reguły najdroższym produktem, przeznaczonym dla zamożniejszych klientów.

Konsument, który pragnie mieć taki produkt w swojej łazience powinien wcześniej pomyśleć o odpowiednim doprowadzeniu instalacji wodociągowej i kanalizacyjnej do takiej kabiny. l Kabiny przyścienne - to takie, w których jedna ścianka przylega do ściany łazienki. l Kabiny narożne - są najbardziej popularnym typem wśród polskich konsumentów z uwagi na fakt, że są najlepszym rozwiązanie do małych łazie-

nek, w których liczy się przemyślane wykorzystanie każdej powierzchni.

Stykają się one z dwiema narożnymi ścianami. l Kabiny wnękowe - jest to rozwiązanie najprostsze i najtańsze wszędzie tam, gdzie w łazience jest już wnęka, a powstają poprzez zamontowanie w wejściu do wnęki drzwi prysznicowych. Istnieje również możliwość dobudowania dodatkowej ścianki w łazience po to, aby stworzyć tego typu rozwiązanie.

Budowa Jak zbudowana jest kabina i czym należy kierować się podczas wyboru odpowiedniej konstrukcji? Elementy składowe konstrukcji kabiny natryskowej: ścianka stała, drzwi, profile przyścienne, profile prowadzące, rolki łożyskowane pojedyncze lub podwójne, rolki dolne pojedyncze lub podwójne (mogą być wypinane lub stałe), zawiasy nośne, uszczelki magnetyczne, piórkowe, uchwyty, zawiasy, relingi. l Ścianka stała - może być z tworzywa sztucznego (polistyren lub akryl) lub szkła. Te z wypełnieniem profili nośnych tworzywem sztucznym są niestabilne, trudne w utrzymaniu w czystości i często się psują. Najlepsze są te z wypełnieniem ze szkła hartowanego. Ścianki mogą mieć różną grubość szkła: od 4 mm (wersja najtańsza) do 6 mm. Szkło w ściance pracuje razem z kabiną, dlatego jego optymalna grubość to 5 mm. Ten wymiar gwarantuje stabilność konstrukcji i przyzwoity wygląd całego produktu. Szkło o grubości 4 mm można stosować w przypadku drzwi prysznicowych, gdy znajdują się one w ramie. Jest to możliwe, ponieważ stanowi ona dodatkowe wzmocnienie i zapewnia stabilizację szyby. Przy kabinach typu „walk-in” szkło powinno mieć minimum 8 mm, gdyż jest powww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

zbawione dwóch profili (górnego i bocznego) i jego grubość oraz masa muszą zapewnić stabilność szyby.

Czasem stosuje się też szkło o grubości nawet 15 mm, jednak jest ono wtedy bardzo ciężkie i trudne do przetransportowania oraz montażu.

Ceny kabin prysznicowych typu „walk-in” wahają się głównie ze względu na grubość zastosowanego w nich szkła. Często w marketach możemy dostać taką kabinę za połowę wartości oferowanej przez innych dostawców, jednak w tym przypadku za niską ceną kryje się najczęściej cienkie szkło o niskiej wytrzymałości, dlatego powinno to wzbudzić podejrzenia u potencjalnych kupujących.

Szkło może być albo od razu umieszczone w profilu i uszczelnione, albo spakowane osobno z dołożoną uszczelką typu klinowego lub U. Taką szybę dopiero osadza się w profilu właściwym, szybowym. Osadzenie fabryczne w profilu ułatwia montaż i zapewnia lepszą szczelność całej konstrukcji. Ścianka stała może posiadać także uszczelkę piórową, która dodatkowo zabezpiecza przed wyciekiem wody (wtedy druga taka sama jest niezbędna na szybie ruchomej). l Szkło w kabinie może być transparentne (przezroczyste), grafitowe, szronione oraz mrożone. Producenci nanoszą również na powierzchnie szkła różne wzory dekoracyjne. Najczęściej są one wykonane jako motywy geometryczne mrożone lub szronione. Wszystkie kabiny wykonane ze szkła hartowanego powinny posiadać atest PZH. Markowi producenci pokrywają powierzchnię szyby specjalną powłoką hydrofobową. Ma ona na celu odpychanie wody od powierzchni szyby. Inspirację zaczerpnięto z natury, gdyż to zjawisko widoczne jest na powierzchni liści lotosów (znane właśnie jako „efekt lotosu”). Woda nie pozostaje na liściach i opada na ziemię. Powierzchnia hydrofobowa chroni szkło przed zabrudzeniem i zakamienieniem. Znajduje się ona na wewnętrznej powierzchni szyby, która wystawiona jest na działanie wody, a jej trwałość uzależniona jest od warunków użytkowania. Skuteczne działanie powłoki można przedłużyć, stosując specjalistyczne impregnaty dostępne na rynku. Powłoka ochronna jest niewidoczna dla użytkownika. Po zakończeniu natrysku powierzchnię www.instalator.pl

9 (193), wrzesień 2014

szyby, po której spływa woda, należy przetrzeć delikatną bawełnianą ściereczką do sucha lub usunąć resztkę wody gumową zbieraczką. Absolutnie nie wolno stosować szorstkich preparatów czyszczących, w tym mleczek do szorowania. Zalecane jest czyszczenie powierzchni szyby płynem myjącym. Doskonałym rozwiązaniem jest stosowanie oryginalnych, specjalnych płynów do kabin natryskowych.

W kolejnym odcinku omówione zostaną następne elementy składowe kabiny: drzwi, profile, rolki, zawiasy...

Andrzej Świerszcz Literatura: * PN-EN 14228 (Kabiny prysznicowe Wymagania funkcjonalne i metody badania). * PN-EN 14527 (Brodziki do użytku domowego). * PN-EN 12150 (Szkło w budownictwie Termicznie hartowane bezpieczne szkło sodowo-wapniowo-krzemianowe).

45

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Systemy gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej (6)

Oczyszczanie i jakość Kończąc już cykl artykułów, chciałbym zwrócić uwagę na urządzenia do oczyszczania i filtrowania wody deszczowej, których zastosowanie ma na celu usunięcie z deszczówki spływającej do zbiorników substancji takich jak piasek, liście i pyłki roślin, co zagwarantuje wysoką jakość wody.

Według obiegowych opinii magazynowana w zbiornikach woda deszczowa może z czasem zagniwać i tym samym - być niezdatna do dalszego wykorzystania. Opinii tych w żadnym wypadku nie można stosować do deszczówki gromadzonej w zbiornikach podziemnych, która wcześniej jest filtrowana.

Jakość wody deszczowej magazynowanej w zbiornikach podziemnych zależna jest od kilku czynników: l rodzaju pokrycia dachowego, z którego woda doprowadzana jest do zbiornika podziemnego, l jakości systemu filtrującego wodę spływającą z dachu (wielkość i kształt oczek wkładu filtra), l odpowiedniej częstotliwości konserwacji i czyszczenia systemu filtracyjnego, l głębokości posadowienia zbiornika, l rodzaju materiału, z którego wykonany jest zbiornik.

Woda spływająca z dachu rurami spustowymi oczyszczana jest na fil-

trach mechanicznych z zanieczyszczeń typu piasek, liście, igły i gałązki. Jednak ze względu na wielkość oczek filtra niewielkie zanieczyszczenia, w tym te organiczne, dopływają do zbiornika i w nim część zanieczyszczeń, głównie cięższych od wody, osadza się na dnie zbiornika, a część, tych lżejszych od wody, flotuje na powierzchni. Zawiesina flotująca zawiera zazwyczaj elementy materii organicznej, takie jak: pyłki roślin i części owadów. Jednak stabilna temperatura panująca w gruncie (ok. 10°C) i brak dostępu światła słonecznego znacznie hamują procesy biologiczne, powodując tym samym, iż woda deszczowa w zbiorniku pozostaje klarowna i bezwonna przez długi czas. Przelewanie zbiornika podczas obfitych opadów przy jednoczesnym braku zużycia wody powoduje odprowadzenie zawiesin poza zbiornik, a jednocześnie natlenienie wody i zapewnienie jej wysokiej klarowności.

Odnośnie do rodzaju materiału, z którego wykonane są zbiorniki magazynowe, to badania przepro-

Rys. 2. Filtr przepływowy. wadzone w Niemczech w 1997 roku przez LWG Veitshoechheim na bazie 44 systemów gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej wykazały, że woda magazynowana

Rys. 3. Filtr zbierający z koszem osadczym. w zbiornikach wykonanych z PE (polietylenu) ma znacznie korzystniejsze parametry niż ta magazynowana w zbiornikach betonowych.

Rodzaje filtrów

Rys. 1. System gromadzenia deszczówki w zbiorniku podziemnym z PE z jej wykorzystaniem do budynku.

46

W zależności od tego, jak zanieczyszczenia spływające z dachu i innych powierzchni są usuwane poza zbiornik podziemny, filtry dzielimy na przepływowe i zbierające. l Filtry przepływowe www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

Zanieczyszczenia mechaniczne wymieszane z wodą dopływają do filtra umieszczonego w zbiorniku lub studzience, a tam dochodzi do ich rozdzielenia: zanieczyszczenia wraz z niewielką ilością wody płyną dalej do odbiornika, jakim może być kanalizacja deszczowa lub rów, a oczyszczona woda spływa do zbiornika. Wkład filtra doczyszczany jest przy większych przepływach.

Filtry przepływowe różnią się konstrukcją wkładu, którym może być siatka płaska lub w kształcie walca. W niektórych rozwiązaniach filtr taki wyposażony jest dodatkowo w dyszę, poprzez którą co jakiś czas natryskiwana jest woda w celu doczyszczenia wkładu filtra. l Filtry zbierające W przypadku gdy odbiornikiem nadmiaru wody jest układ rozsączający, zanieczyszczenia nie mogą być odprowadzone poza zbiornik. W przeciwnym wypadku doszłoby bardzo szybko do zakolmatowania (zaklejenia) układu rozsączającego. W takim przypadku zanieczyszczenia muszą zostać wyłapane w specjalnie skonstruowane kosze zamontowane w zbiorniku lub studzience przed zbiornikiem. Innym rozwiązaniem może być specjalnej konstrukcji filtr w studzience, na którego dnie znajduje się kosz osadczy, a odpływ oczyszczonej wody, a tym samym zatrzymanie zanieczyszczeń, odbywa się poprzez specjalnie skonstruowany wkład. Jeśli doszłoby do zakolmatowania wkładu, w jego górnej części znajduje się przelew awaryjny, przez który wstępnie podczyszczona woda przepłynie dalej do zbiornika.

Z reguły kosze posiadają oczka o wielkości od 0,5 do 0,9 mm, co pozwala na wychwycenie w nich dość drobnych zanieczyszczeń.

Konserwacja i czyszczenie Niesamowicie ważnym aspektem jest prawidłowa konserwacja i czyszczenie filtrów. Każdy z użytkowników musi o to dbać we własnym zakresie. I tu ważne jest, aby w zależności od zadrzewienia posesji, wielkości powierzchni dachu oraz kierunków wiatru wiejących na działce, użytkownik systemu sam określił niezbędną częstotliwość przeglądów i czyszczenia filtrów. Może zdarzyć się tak, iż na „młodej” działce, gdzie brak jeszcze drzew, czyszczenie wystarczy przeprowadzić 2-3 razy do roku, a na działce z dużym i gęstym zadrzewieniem nawet kilka razy w miesiącu. Aby wyczyścić kosz lub wkład, niezbędne jest w takim przypadku wyjęcie kosza lub wkładu ze studzienki lub zbiornika, dokładne jego opróżnienie, a następnie umycie pod strumieniem wody lub, w razie potrzeby, przeczyszczenie szczotką.

Podsumowanie Odpowiednio dobrany i zainstalowany układ filtracyjny w systemie gromadzenia i wykorzystania wody deszczowej może służyć na lata i dawać wiele satysfakcji jej użytkownikom. Nie należy jednak zapominać, że aby system pracował bez zastrzeżeń, i co najważniejsze - woda miała odpowiednią jakość, trzeba konserwować i czyścić wszystkie jego elementy, a szczególnie filtry.

Mariusz Piasny www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Instalator w systemie pomocowym Horyzont 2020

Kasa na innowacje Horyzont 2020 jest największym w historii unijnym programem ramowym na rzecz badań naukowych i innowacji, z którego mogą korzystać instalatorzy. Łączny, siedmioletni budżet pomocowego programu unijnego Horyzont 2020 wynosi blisko 80 mld euro. Większość unijnych funduszy na badania jest przyznawana w ramach konkursów. Budżet programu obejmuje także finansowanie Wspólnego Centrum Badawczego, czyli wewnętrznej służby naukowej w Komisji Europejskiej, Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii oraz badań prowadzonych w ramach Traktatu Euratom. Na mocy specjalnych porozumień partnerskich z poszczególnymi branżami przemysłu, w tym z branżą instalacyjną, i państwami członkowskimi zostaną ogłoszone dodatkowe, oddzielne zaproszenia do składania wniosków.

W 2014 r. łączny unijny budżet na badania naukowe, obejmujący wspomniane projekty partnerskie oraz wydatki administracyjne, wyniesie ok. 9,3 mld euro, natomiast w 2015 r. kwota ta wzrośnie do ok. 9,9 mld euro. Ostateczna wysokość finansowania na rok 2015 jest uzależniona od decyzji w sprawie rocznego budżetu UE na 2015 r.

Program „Horyzont 2020” przewiduje zachęty i wsparcie dla zwiększonego, zintegrowanego udziału MŚP (MŚP: małe i średnie przedsiębiorstwa - przyp. red.) m.in. w branży instalacyjnej. Oprócz tworzenia lepszych warunków uczestnictwa MŚP w programie „Horyzont 2020” w obrębie celu szczegółowego „Wiodąca pozycja w zakresie technologii prorozwojowych i przemysłowych” oraz w ramach priorytetu „Wyzwania społeczne” zostaną zastosowane specjalne środki określone w celu szczegółowym „Innowacje w MŚP”. Takie zintegrowane podejście powinno sprawić, że co najmniej 20% ich połączonych budżetów zostanie przeznaczone na rzecz MŚP w tym również dla przedsiębiorców branży instancyjnej. Szczególną uwagę

48

zwraca się na odpowiednią reprezentację MŚP w partnerstwie publiczno-prywatnym, o którym mowa w art. 25 rozporządzenia (UE) nr 1291/2013.

Działania pośrednie w ramach programu „Horyzont 2020” będą realizowane przy wykorzystaniu form finansowania określonych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE Euratom) nr 966/2012, w szczególności dotacji, nagród, zamówień publicznych i instrumentów finansowych. Wszystkie formy finansowania będzie się stosować w sposób elastyczny w ramach wszystkich celów ogólnych i szczegółowych programu „Horyzont 2020”, przy czym ich zastosowanie określa się na podstawie potrzeb i specyficznych cech danego celu szczegółowego.

Szczególną uwagę zwrócono na kwestię zapewnienia wyważonego podejścia do badań naukowych i wprowadzania innowacji. Nie ogranicza się to tylko do opracowywania nowych produktów i usług w oparciu o przełomowe rozwiązania naukowe i technologiczne, ale obejmuje również takie aspekty jak wykorzystanie istniejących technologii w nowatorskich zastosowaniach, ciągłe doskonalenie oraz innowacje nietechnologiczne i społeczne.

W szczególności w przypadku priorytetu „Wyzwania społeczne” oraz celu szczegółowego „Wiodąca pozycja w zakresie technologii prorozwojowych i przemysłowych” nacisk zostanie położony na działania w zakresie badań naukowych i innowacji, które uzupełnione będą o działania wspierające blisko związane z użytkownikiem końcowym i rynkiem, takie jak demonstracja, pilotaż lub weryfikacja poprawności projektu. W stosownych przypadkach dotyczyć to będzie również działań wspierających innowacje społeczne oraz wspieranie

różnych rodzajów podejścia, ukierunkowanego na popyt, takich jak działania przednormalizacyjne lub przedkomercyjne zamówienia publiczne, zamówienia publiczne na innowacyjne rozwiązania, standaryzacja.

Ścieżka do innowacji Zaproponowana w programie „Szybka ścieżka do innowacji” (FTI) istotnie skróci czas od momentu pojawienia się pomysłu do jego wejścia na rynek.

Oczekuje się, że zwiększy się uczestnictwo sektora przemysłu oraz podmiotów po raz pierwszy ubiegających się o udział w programie „Horyzont 2020”.

Zgodnie z art. 24 rozporządzenia (UE) nr 1291/2013 procedura pilotażowa „Szybka ścieżka do innowacji” wesprze działania innowacyjne w ramach celu szczegółowego „Wiodąca pozycja w zakresie technologii prorozwojowych i przemysłowych” oraz w ramach priorytetu „Wyzwania społeczne”, z zastosowaniem podejścia oddolnego na podstawie stale otwartego zaproszenia do składania wniosków, gdy „czas na udzielenie dotacji” nie przekracza sześciu miesięcy.

Wspierane będą międzynarodowe działania wspomagające wdrażanie i uzupełniające środki przeznaczone dla MŚP, w tym dla podmiotów branży instalacyjnej, w całym zakresie programu „Horyzont 2020”, zwłaszcza w celu zwiększania innowacyjnych zdolności MŚP. Działania te mogą obejmować: propagowanie wiedzy, udzielanie i upowszechnianie informacji, działania w zakresie szkoleń i mobilności, tworzenie sieci kontaktów i wymianę najlepszych praktyk, opracowanie wysokiej jakości mechanizmów i usług wspierania innowacyjności o wysokiej unijnej wartości dodanej dla MŚP (np. zarządzanie własnością intelektualną i innowacjami, transfer wiedzy, innowacyjne zastosowanie ICT i umiejętności cyfrowe w MŚP), jak również udzielanie MŚP powww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

mocy w nawiązaniu kontaktów z partnerami w zakresie badań naukowych i innowacji w całej Unii.

Szczegóły programu l Zintegrowane działania w zakresie wsparcia dla MŚP MŚP są wspomagane w ramach programu „Horyzont 2020”. W tym celu dla umożliwienia uczestnictwa w programie „Horyzont 2020” ustanawia się lepsze warunki dla MŚP niż miało to miejsce w innych programach operacyjnych. Oprócz tego specjalny instrument MŚP zapewnia ustrukturyzowane i spójne wsparcie obejmujące cały cykl innowacji. Instrument MŚP jest przeznaczony dla wszystkich typów innowacyjnych MŚP wykazujących poważne ambicje w kierunku rozwoju, wzrostu i umiędzynarodowienia. Obejmuje wszystkie typy innowacji, w tym także innowacje w zakresie usług, innowacje nietechnologiczne i społeczne, przy założeniu, że każde z tych działań ma

9 (193), wrzesień 2014

wyraźną europejską wartość dodaną.

Celem jest rozwój i kapitalizacja potencjału innowacyjnego MŚP poprzez pomoc w eliminacji luki w finansowaniu wczesnej fazy badań naukowych i innowacji obciążonych wysokim ryzykiem, stymulowanie innowacji oraz zwiększanie handlowego wykorzystania wyników przez sektor prywatny. l Wsparcie dla MŚP intensywnie korzystających z badań naukowych Celem jest promowanie ponadnarodowych, rynkowo zorientowanych innowacji w MŚP prowadzących działalność badawczo-rozwojową. Działanie szczegółowe jest ukierunkowane na MŚP działające w dowolnych sektorach, wykazujące zdolność do handlowego wykorzystania wyników prowadzonych projektów. To działanie będzie oparte na programie Eurostars. l Zwiększenie zdolności MŚP pod względem innowacji Wspierane są ponadnarodowe działania wspomagające wdrażanie i uzupełnianie środków przeznaczonych dla MŚP w całym zakresie programu

„Horyzont 2020”, zwłaszcza w celu zwiększania zdolności MŚP pod względem innowacji. Te działania są koordynowane - w odpowiednich przypadkach - z podobnymi środkami krajowymi. Zakłada się ścisłą współpracę z siecią krajowych punktów kontaktowych oraz Europejską Siecią Przedsiębiorczości (EEN). l Wsparcie innowacji rynkowych Należy wspierać ponadnarodowe innowacje rynkowe w celu poprawy ramowych warunków innowacji i stawić czoło konkretnym barierom powstrzymującym wzrost innowacyjnych MŚP. Przemysław Gogojewicz Wszystkie dokumenty dotyczące programu „Horyzont 2020” załączono w internetowym wydaniu artykułu na www.instalator.pl Podstawa prawna: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) NR 1291/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. ustanawiające „Horyzont 2020” - program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji (2014-2020) oraz uchylające decyzję nr 1982/2006/WE.

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

czujnik, pisuar, spłukiwanie, bateria, klimatyzator, VRF, przepompownia

Nowości w „Magazynie Instalatora”

50

Syfon z czujnikiem

Uzupełniona linia VRF

Syfon z czujnikiem firmy Viega jest niezwykle wygodny zarówno dla użytkowników, jak i dla właściciela obiektu.

Nie musi on regularnie wymieniać płytek uruchamiających, przerywać ciągłego spłukiwania, czy usuwać naklejek z czujnika podczerwieni. Czujnik montowany jest bezpośrednio w syfonie i połączony z nim na stałe. Pasuje do większości dostępnych na rynku pisuarów i niezawodnie uruchamia spłukiwanie w zależności od przepływu i różnicy temperatur. Dzięki zamkniętej osłonie z tworzywa sztucznego czujnik jest całkowicie niewidoczny.

Oprócz aktualnego stanu użycia pisuaru czujnik rozpoznaje również niepożądane sytuacje i zawsze reaguje w odpowiedni sposób. Jeśli na przykład zarejestruje obecność powietrza, czyli obniżenie poziomu wody w syfonie do tego stopnia, że pojawią się nieprzyjemne zapachy - automatycznie uruchamia spłukiwanie. Aby uniknąć niepożądanych osadów w czasie, gdy pisuar nie jest używany, po 24 godzinach następuje automatyczne „higieniczne” spłukiwanie. Operacja ta ulega zastopowaniu, jeśli pisuar zostanie zatkany jakimikolwiek ciałami obcymi.

Ponadto syfon z czujnikiem posiada trzy dowolnie wybierane programy spłukiwania. Oprócz tych, w których odbywa się ono po każdym użyciu, zawsze trzema litrami (ustawienie fabryczne) lub jednym litrem wody, można również wybrać program zależny od częstotliwości użytkowania.

Rejestruje on częste korzystanie z pisuaru i automatycznie zmniejsza ilość wody z 3 do 1 litra.

Panasonic rozszerzył ofertę systemów VRF z serii ECOi i ECO G o jednostki wewnętrzne o mocy 1,5 kW. Nowe jednostki wewnętrzne VRF znajdą zastosowanie m.in. w niewielkich hotelach, obiektach komercyjnych lub budynkach o niskim zużyciu energii.

Dzięki mocy 1,5 kW, najmniejszej w obrębie całej linii, większa liczba urządzeń może być podłączona w ramach jednego systemu i nie wpływa to na zwiększenie sumarycznej mocy jednostek wewnętrznych. Jednocześnie system nadal jest w stanie zapewnić ten sam poziom komfortu co przy wykorzystaniu agregatów o znacznie wyższych mocach. W efekcie wykorzystania urządzeń 1,5 kW do zasilenia systemu można wykorzystać jednostki zewnętrzne o 30% niższej mocy. To z kolei pozwala osiągnąć znaczne oszczędności zarówno w momencie instalacji, jak i w trakcie eksploatacji systemu.

Nowe jednostki 1,5 kW są dostępne w dwóch wariantach - jako 4-kierunkowy model kasetonowy 60 x 60 typu Y2 lub jako model ścienny typu K2. Pierwszy rodzaj urządzeń jest dopasowany do sufitów kasetonowych o module 600 x 600 mm, a ich instalacja nie wymaga dokonywania zmian w układzie profili sufitowych. Z kolei modele naścienne typu K2 mają stylowy gładki panel, który nie tylko dobrze wygląda, ale jest również łatwy w czyszczeniu.

Oba systemy - ECOi i ECO G oferują szeroki wybór jednostek zewnętrznych i wewnętrznych, które

można z łatwością kontrolować. Są wyposażone w takie funkcje, jak automatyczny dobór prędkości wentylatora, funkcja restartu czy automatycznej diagnostyki. Urządzenia mogą być kontrolowane między innymi za pomocą dotykowego sterownika CZ-RTC3, który dostarcza podstawowe informacje na temat zużycia energii.

Kompaktowy 3'' ekran pozwala na bieżąco śledzić parametry urządzeń i regulować je w zależności od potrzeb.

MIX-BOX i MIX M Do oferty kompletnych systemów instalacyjnych firma Womix wprowadza jeszcze jeden system zamknięty w szafce stalowej. System ten montujemy pod wiszącym kotłem centralnego ogrzewania. Dzięki niemu mamy możliwość sterowania dwóch lub trzech obiegów grzewczych. MIX-BOX zawiera rozdzielacz centralnego ogrzewania z wbudowaną zwrotnicą hydrauliczną na dwa lub trzy obiegi grzewcze, grupy pompowe z zaworem mieszającym lub bez. Zawór mieszający może być obrotowy z siłownikiem elektrycznym jak również termostatyczny. Grupy pompowe wyposażone są w pompy Wilo modelu RS 15/6 KU lub Yonos Para RS 15/6 RKA. Pompa RS 15/6 (trzybiegowa) dostępna będzie tylko do połowy przyszłego roku (dyrektywa UE).

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

Od września tego roku Womix wprowadza na rynek nową linię zaworów mieszających MIX M. Konstrukcyjnie zawory mieszające MIX M niczym nie różnią się od produktów spotykanych w handlu. Korpus, grzyb, pokrywa zaworu wykonane są z mosiądzu. Uszczelnienie wałka jako uszczelnienie dynamiczne standardowo zapewniono dwoma o-ringami EPDM. Niewątpliwą zaletą gwintowanych zaworów MIX M jest ich szeroka gama to znaczy, że zawory te występują w szerokim zakresie średnic - od 3/4 do 2''. Dodatkowo dla dopasowania zaworu do projektowanej lub istniejącej instalacji, mieszacze wykonywane są dla kilku kv dla tej samej średnicy. Na przykład średnica 3/4'' występuje aż w trzech różnych wykonaniach: dla wartości kv: 4, 6 i 8. Dodatkową zaletą zaworów MIX M jest czerwona skala wizualizująca położenie grzyba zaworu a więc pokazująca stopień zmieszania czynnika. Skala ta wykonana jest dwukierunkowo (od 0 do 10 i odwrotnie), dzięki czemu możemy mieć właściwą wizualizację dla różnych sposobów zamontowania zaworu. Dzięki bardzo łatwemu sposobowi przestawienia skali może czynność tą wykonać zarówno instalator montujący zawór jak również użytkownik. Zawory mieszające MIX M mogą pracować samodzielnie, jednak w pełni zostaną wykorzystane, gdy zamontujemy je wspólnie z siłownikami obrotowymi MP, które podłączamy do automatyki kotłowej.

Zbiorniki przepompowni komunalnych Głównym elementem systemu kanalizacji ciśnieniowej są przepompownie ścieków. System ten może być wyposażony w przepompownie przydomowe, strefowe i sieciowe. Pomimo różnego nazewnictwa każda z tych przepompowni

www.instalator.pl

9 (193), wrzesień 2014

składa się ze zbiornika, pomp i wyposażenia technologicznego. W przypadku przepompowni sieciowych lub strefowych zbiorniki są wykonane z kręgów betonowych lub w formie monolitycznej z polimerobetonów. Zbiorniki te charakteryzują się znacznym ciężarem, co powoduje w praktyce konieczność użycia specjalistycznego sprzętu do rozładunku i ich posadowienia. Zważywszy również na fakt, że przepompownie są budowane na obszarach przeznaczonych docelowo do zurbanizowania, brak jest infrastruktury drogowej, która powoduje wzrost kosztów transportu pompowni, rozładunku oraz posadowienia zbiornika. Dodatkowo, w przypadku zbiorników z betonu, w czasie eksploatacji przepompowni często dochodzi do ich korozji. Te procesy, w zależności od ilości powstającego w przepompowni siarkowodoru, bardzo szybko doprowadzają do całkowitego zniszczenia zbiornika i konieczności jego wymiany. Inżynierowie firmy Pentair Water-Jung Pumpen, chcąc wyeliminować te wady, rozpoczęli prace nad zbiornikiem z tworzywa sztucznego, przeznaczonym do przepompowni sieciowych. Głównym problemem do rozwiązania był sposób montażu pomp w przepompowni. Po gruntownej analizie zabudowy pomp na stopie sprzęgającej lub jako wiszące na trawersie i w konsultacji z zakładami komunalnymi podjęto decyzję, że pompy w przepompowni sieciowej powinny być zabudowane na stopie sprzęgającej. I tu powstał kolejny problem - jak w sposób trwały zabudować na dnie zbiornika plastikowego stopy sprzęgające pomp np. o mocy 5 kW każda? Problem ten rozwiązano poprzez wykonanie przyłączy w dennej części zbiornika do wlania betonu do przepompowni, który po uzyskaniu odpowiedniej twardości stanowi fundament do zabudowy stóp sprzęgających, jak w przepompowni z betonu.

Równocześnie w zbiorniku został zabudowany nad dnem z betonu wkład w formie stożka ściętego, który zmniejsza objętość komory resztkowej i zapobiega osadzaniu się substancji stałych na dnie zbiornika. Tak wykonany zbiornik przepompowni eliminuje w znacznej mierze dotychczasowe wady zbiorników betonowych. Jego ciężar jest od 80 do 90% mniejszy od zbiornika betonowego, nie ulega korozji oraz może być wykonany w wersji przejezdnej w klasie D40.

Jung Pumpen Pentair przedstawia alternatywną propozycję w zakresie

zbiorników przepompowni sieciowych. W porównaniu do obecnie oferowanych na rynku zbiorników charakteryzują się one małym ciężarem, są proste w wykonaniu i nie wymagają specjalistycznych maszyn do ich produkcji oraz są odporne na substancje chemiczne powstałe w przepompowni, co sprawia, że ich żywotność jest zdecydowanie dłuższa.

Baterie inspirowane geometrią Ergonomia i oryginalne wzornictwo to charakterystyczne cechy współczesnego wyposażenia mieszkań. Zwolennikom takich rozwiązań dedykowana jest nowa rodzina baterii Selen z oferty Grupy Armatura. Zharmonizowanie armatury z ceramiką łazienkową i dopasowanie jej do ogólnego wystroju wymaga propozycji uniwersalnych, wyróżniających się jednocześnie wysokim poziomem estetyki. Aby sprostać tym wymaganiom, projektanci Grupy Armatura położyli duży nacisk na wyważenie proporcji baterii. Inspirowany geometrycznymi kształtami korpus, zestawiony z ergonomicznym uchwytem, nadaje serii Selen ponadczasowego charakteru, który sprawdzi się w nowoczesnych wnętrzach. Funkcjonalność armatury zapewniona jest zarówno na poziomie konstrukcji, jak i dodatkowego wyposażenia. Wydłużenie i wyprofilowanie wylewki pozwala na wygodne wykonywanie codziennych czynności bez ryzyka rozchlapywania wody, a dzięki wykorzystaniu w procesie produkcji mosiądzu modele charakteryzują się dużą odpornością na uszkodzenia mechaniczne. Zamontowanie napowietrzacza gwarantuje natomiast ograniczenie ilości zużywanej wody. W serii Selen znajdziemy baterie ścienne (wannowa, natryskowa, umywalkowa, zlewozmywakowa) oraz stojące (bidetowa, zlewozmywakowa, umywalkowa w wersji standardowej i z obrotowym wylotem).

Wszystkie modele wyposażone są w ceramiczny regulator sterujący.

51

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Minimalizacja strat ciepła

Mostek w budynku Mostek termiczny to część budynku, która znacznie lepiej przewodzi ciepło niż jego pozostała część.

W miejscach tych ciepło po prostu „ucieka” na zewnątrz, co bezpośrednio przekłada się na wydatki na ogrzewanie w sezonie zimowym. Mostki termiczne wpływają także na odczuwanie komfortu cieplnego latem. Wtedy ciepło wnika do środka mieszkania, podwyższając temperaturę.

Dzięki odpowiedniej termoizolacji zmniejszamy wydatki na energię cieplną zimą, ale także na chłodzenie latem. Nie należy się zatem dziwić, że ociepla się także w krajach, gdzie o grzejnikach nikt nigdy nie słyszał, za to o klimatyzatorach owszem. Zresztą i my żyjemy w takim klimacie, w którym wykorzystujemy zarówno ogrzewanie, jak i chłodzenie pomieszczeń. Budynek z mostkami cieplnymi może posiadać dwukrotnie gorszy współczynnik przenikania ciepła U niż obliczony dla danej konstrukcji ściany. Współczynnik U przeciętnemu człowiekowi może nic nie mówić, prócz tego, że im mniejszy, tym lepszy. Dokładnie określa on ilość energii cieplnej uciekającej przez 1 m2 przegrody, jeśli różnica temperatur po stronie wewnętrznej i zewnętrznej wynosi 1°C. Łatwo teraz obliczyć, ile energii tracimy w ciągu jednej doby, gdy na dworze panuje siarczysty mróz.

Jeszcze do niedawna współczynnik przenikania ciepła U ścian nie powinien być większy niż 0,30 W/(m2 * K), ale od 1 stycznia tego roku wynosi on 0,25. Oczywiście jest on wymagany dla budynków nowopowstałych, ale warto o nim pomyśleć także przy termomodernizacji już istniejących budynków. Należy w tym miejscu zauważyć, że zgodnie z Rozporządzeniem zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dziennik Ustaw z 13 sierpnia 2013), współczynnik U będzie systematycznie maleć, zbliża-

52

jąc się po kilku latach do wartości 0,2 (od 1.01.2021), Taka wartość przybliża budynki do budownictwa energooszczędnego czy pasywnego. Takie podejście do tego parametru będzie wpływać na pewno na nowe podejście producentów i projektantów do rozwiązań technicznych mających na celu zmniejszenie strat ciepła.

Obecnie mostki termiczne to najczęściej takie miejsca jak: wieńce, nadproża, połączenie płyty balkonowej ze stropem, połączenie dachu i ściany oraz nieodpowiednio osadzone okna. Zwykle przyczyna powstawania takich miejsc tkwi w błędach projektowych (złe rozwiązanie szczegółów technicznych lub ich brak w dokumentacji) i wykonawczych (zły dobór materiałów, pośpiech itp.), a wystarczy pamiętać o kilku podstawowych

zasadach. Oczywiście mostki termiczne, które wymieniłem kilka wersów wyżej, są typowe, ale są też inne. Właściwie każdy element, który przechodzi przez ścianę i ma dobre właściwości przewodzenia ciepła, jest miejscem, przez które ucieka ciepło. Mogą to być także instalacje, choć jak wspomniałem wcześniej, nie jest to typowe zjawisko. Jeśli chodzi o standardowe miejsca, to najprostsze sposoby ich wyeliminowania wymienione są poniżej.

Miejsca ucieczki l Wieniec

jest to element betonowy, który posiada znacznie lepszą przewodność ciepła niż elementy ścienne, w przypadku ścian jednowarstwowych należy go odsunąć kilka centymetrów od lica ściany, a w powstałym miejscu ułożyć materiał termoizolacyjny. O tej zasadzie warto także pamiętać w przypadku ścian wielowarstwowych. Kilka centymetrów styropianu potrafi w znacznym stopniu zredukować straty ciepła. l Nadproża na budowach to najczęściej elementy betonowe - w przypadku ścian jednowarstwowych najlepiej używać rozwiązań systemowych danego producenta materiału ściennego lub chociażby elementu o zbliżonych parametrach współczynnika przewodzenia ciepła do reszty ściany. l Płyta balkonowa - miejsce najtrudniejsze, najprostszym sposobem jest jej ocieplenie, jednakże nie ograniczy to w pełnym zakresie strat. To rozwiązanie najlepiej odpowiednio wcześniej zaprojektować. Inny sposób to ocieplenie balkonu. l Okna - złe ich osadzenie w znacznym stopniu przyczynia się do strat cieplnych, w przypadku ścian jednowarstwowych powinny być osadzone w środku, w przypadku dwuwarstwowych - jak najbliżej krawędzi materiału konstrukcyjnego ściany. www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

l Instalacje - one także mogą powodo-

wać utratę ciepła, najbardziej typowym przykładem jest wentylacja.

Przez wentylację może uciekać nawet do ok. 25% ciepła, stąd częste zakrywanie kratek wentylacyjnych przez mieszkańców bloków. Oczywiście ciepła ucieka mniej, ale mogą wtedy zachodzić inne zjawiska. Brak wymiany powietrza oraz brak możliwość redukcji wilgoci, ze względu na źle działającą wentylację, może wpłynąć na rozpoczęcie procesu porastania biologicznego wewnątrz budynku (rozwój pleśni).

Z agresją biologiczną ściśle związane są mostki termiczne, które można najłatwiej rozpoznać właśnie po tym, że na nich najczęściej rozwijają się grzyby pleśniowe. Miejsca występowania mostków termicznych najłatwiej sprawdzić poprzez zastosowanie termowizji.

Termowizja to popularna nazwa obrazowania obiektów w paśmie średniej podczerwieni (długości fali od ok. 0,9 do 14 μm). Proces ten pozwala na rejestrację promieniowania cieplnego emitowanego przez obiekt, umożliwia także pomiar ich temperatury. Termowizja jest szeroko stosowana w budownictwie, używa się jej do badania izolacyjności budynków, przegród, do znajdowania mostków termicznych (miejsc, przez które ciepło ucieka na zewnątrz budynku). Dzięki termowizji znamy słabe punkty termiczne budynku, a to pozwala na podjęcie odpowiednich kroków, takich jak wymiana stolarki, ocieplenie miejsc szczególnych czy wykonanie całego systemu ociepleń.

Eliminacja Podstawową czynnością, która ma wyeliminować mostki termiczne oraz poprawić komfort cieplny w mieszkaniu, jest wykonanie ocieplenia budynku. Ocieplenie budynku to jeden z elementów termomodernizacji, która może obejmować także: wymianę stolarki okiennej, wymianę ogrzewania wraz z instalacjami, ocieplenie stropodachu, poprawę wentylacji. Termoizolacja ma „uszczelnić” budynek pod względem termicznym. Ilość styropianu i wełny mineralnej będzie zależeć przede wszystkim od rodzaju elementów, z których zbudowany jest mur. W tabeli przedstawiam zestawienie rodzajów muru, grubości styropianu (białego, fasadowego o współczynniku lambda 0,040) i uzyskany współczynnik U. www.instalator.pl

Jak widać, aby uzyskać U na poziomie 0,25, należy zastosować ok. 14 cm ocieplenia. To dużo i nie każdy decyduje się na tak „grube” rozwiązania.

Dlatego też są inne materiały termoizolacyjne, o lepszych współczynnikach, np. styropian „grafitowy”, z którego można uzyskać  0,031, dzięki czemu można zredukować grubość ocieplenia o ok. 25%. Innym rozwiązaniem są płyty ze styropianu ekstrudowanego czy też pianki fenolowe.

System ocieplania Z ociepleniem ściśle związane są kołki, w końcu jest to element systemu ociepleń. Więcej termoizolacji znaczy dłuższy kołek, a tym samym, niestety, droższy. Obecne stosowane kołki mają już mniejszą strefę rozporu, od 2,5 cm, przy starszych rozwiązaniach 6 i 9 cm dla materiałów poryzowanych. Zmiana ta została spowodowana badaniami, w których stwierdzono, że najlepiej kołek trzyma się w pierwszych kilku centymetrach ściany. Poza tym budowa niektórych materiałów, takich jak ceramika poryzowana, powoduje, że głębsze wiercenie mija się z celem.

Pustak jest po prostu niszczony, bez efektu trzymania się kołka. Długość strefy to jedno, druga sprawa to niezaprzeczalny fakt, że kołek jest przewodnikiem ciepła, szczególnie ten z trzpieniem metalowym. Powoduje to, że i przez niego ucieka ciepło, co jest nieraz widoczne w postaci śladów kołka na elewacji (budynek w panterę - fot.). Dzisiejsze rozwiązania powodują, że można to zjawisko wyeliminować, kołki zaopatruje się na etapie produkcji w

materiał termoizolacyjny na kołnierzyku dociskowym.

Unikaj błędów Także przy wykonywaniu systemów ociepleń zdarzają się błędy, które skutkują powstawaniem mostków termicznych, zwykle są to usterki wykonawcze. Płyty z materiału termoizolacyjnego powinny ściśle do siebie przylegać, miejsca puste należy wypełnić materiałem termoizolacyjnym lub ewentualnie pianką. Bardzo ważne, aby zaprawa klejąca nie dostała się między dwie płyty, ponieważ i ona będzie tworzyć mostek cieplny. System ociepleń z niedoróbkami zwykle widać w dni, gdy na powierzchni ściany osadza się rosa, szadź. Wtedy połączenia płyt termoizolacyjnych wyraźnie odcinają się od reszty powierzchni, są suche. W miarę upływu czasu, gdy elewacja zaczyna się brudzić, widać miejsca niedoróbek w systemie ociepleń jak na dłoni, są to miejsca jaśniejsze. Woda szybciej paruje z takich powierzchni ze względu na przenikanie ciepła od wewnątrz. Przez to stwarzają się gorsze warunki do rozwoju mikroorganizmów, a ciemniejszy, czarny kolor na elewacji to efekt porastania, związany z szybkim nagrzewaniem się powierzchni, dłuższym czasem, gdy elewacja jest wilgotna pod wpływem osadzania się rosy itp.

Zredukowanie strat ciepła to ważny element oszczędności energii. Dzięki temu możliwa jest redukcja wydatków na ogrzewanie, a jeśli nie redukcja ze względu na rosnące ceny, to przynajmniej utrzymanie ich na jednym poziomie.

Bartosz Polaczyk

53

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Projektowanie systemów zapobiegania zadymieniu w budynkach użytkowych (1)

Różnicowanie ciśnienia W artykule skoncentruję się na systemach różnicowania ciśnienia w zakresie celu ich funkcjonowania oraz zastosowania dostępnych standardów projektowych.

W tegorocznych wydaniach „Magazynu Instalatora” (2/2014 i nr 67/2014) ukazały się artykuły, w których przedstawiłem główne zasady fizyczne, techniczne oraz podstawy prawne funkcjonowania systemów wentylacji pożarowej. Najwyższy czas zająć się praktycznymi aspektami funkcjonowania tego typu instalacji i systemów. Z własnego doświadczenia oraz licznych sygnałów od zaprzyjaźnionego grona projektantów, wykonawców i rzeczoznawców wiem, że zagadnienia te cały czas sprawiają wiele problemów przy właściwym wykonaniu tytułowych instalacji.

Cel i zakres Na początku należy odpowiedzieć sobie na pytanie, jaki jest zakres i cel stosowania systemów wentylacji pożarowej w budynkach wielokondygnacyjnych.

W odróżnieniu od instalacji oddymiania obiektów wielkokubaturowych i wielkoprzestrzennych (hal, galerii handlowych, garaży zamkniętych itd.), w których system wentylacji pożarowej ma za zadanie odprowadzić całą ilość dymu powstającego podczas pożaru w wyznaczonej strefie dymowej, instalacje zapobiegania zadymieniu i usuwania dymu z obiektów wielokondygnacyjnych mają działanie lokalne, ograniczone do tzw. przestrzeni chronionych. Sterami chronionymi są w tym przypadku najczęściej poziome (korytarze) i pionowe (klatki schodowe, przedsionki p.pożarowe) drogi ewakuacji oraz szachty wind. Warunki techniczne [1] dopuszczają, w zależności od wysokości budynku, zastosowanie do ochrony

54

tych przestrzeni urządzeń służących usuwaniu dymu lub urządzeń zapobiegających zadymieniu, przy czym możliwość wyboru dotyczy obiektów niskich i średniowysokich. Budynki wysokie (powyżej 25 m - poza mieszkalnymi ZL IV i przemysłowymi PM) oraz wysokościowe (powyżej 55 m) muszą posiadać instalacje zapobiegania zadymieniu. Właśnie tego typu prawidłowo wykonana i zaprojektowana instalacja gwarantować powinna możliwość bezpiecznego opuszczenia zagrożonej kondygnacji i całego budynku, w sytuacji, kiedy jedyną drogą ucieczki są klatki schodowe (brak możliwości ewakuacji z zewnątrz).

Żeby sprostać temu wymaganiu, system zapobiegania zadymieniu (każdego typu) musi spełnić cztery podstawowe kryteria (rys. 1). l Kryterium nadciśnienia (1). Jest to początkowy stan działania instalacji,

w którym zakłada się, że wszystkie drzwi chronionej przestrzeni klatki schodowej i przedsionka p.pożarowego pozostają zamknięte. System napowietrzania musi dostarczyć do tych przestrzeni powietrze zewnętrzne w takiej ilości, żeby różnica ciśnienia pomiędzy przestrzenią chronioną i niechronioną nadciśnieniem osiągnęła bezpieczną wartość (z przedziału 30-80 Pa). Warunek ten dotyczy klatki schodowej na całej jej wysokości i przedsionka p.pożarowego na kondygnacji objętej pożarem. Regulacja nadciśnienia może odbywać się mechanicznie przez tzw. klapy nadmiarowo-upustowe (systemy pasywne) lub elektroniczne sterowanie wydajnością wentylatora napowietrzania pożarowego (systemy aktywne). l Kryterium ukierunkowanego przepływu powietrza (2) obowiązujące wyłącznie na kondygnacji objętej pożarem. W chwili, kiedy uciekający ludzie otworzą drzwi do przestrzeni chronionej, następuje gwałtowny spadek nadciśnienia, a funkcję zabezpieczenia przestrzeni chronionej przed napływem dymu przejmuje ukierunkowany przepływ przez otwarte drzwi ewakuacyjne z klatki schodowej i/lub przedsionka p.pożarowego w kierunku działających na tej kondygnacji punktów wyciągu powietrza i dymu.

Zarówno kryterium 1, jak i 2 mają charakter chwilowy. Po wyjściu grupy lub pojedynczych osób z zagrożonej kondygnacji drzwi pożarowe, obligatoryjnie wyposażone w samozamykacz, przechodzą do pozycji zamkniętej, a system musi ponownie realizować zadanie kryterium stabilizacji ciśnienia - aż do czasu, kiedy kolejna osoba nie otworzy drzwi do przestrzeni chronionej, powtarzając cykl regulacji systemu. l Kryterium siły potrzebnej do otwarcia drzwi (3). Warunek ten www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

jest ściśle powiązany z różnicą ciśnienia pomiędzy przestrzenią chronioną oraz niechronioną nadciśnieniem i bardzo często stanowi piętę achillesową systemów różnicowania ciśnienia (szczególnie w budynkach o wysokości przekraczającej 50 m).

Nadciśnienie na całej wysokości klatki schodowej i w przedsionku p.pożarowym musi być utrzymane na takim poziomie, żeby siła potrzebna do otwarcia drzwi nie przekraczała wartości 100 N. W praktyce przy uwzględnieniu siły samozamykacza oraz konstrukcji drzwi (wielkość skrzydła, położenie klamki) oznacza to ograniczenie od góry nadciśnienia do ok. 70 Pa. Przy większych wartościach dojść może do sytuacji, w której ludzie próbujący wydostać się z płonącej kondygnacji nie będą w stanie przedostać się do bezpiecznej strefy lub zrezygnują z próby sforsowania drzwi i zaczną poszukiwać innej drogi ucieczki. l Kryterium czasu reakcji systemu (4). Przy naprzemiennym zamykaniu i otwieraniu drzwi na granicy strefy chronionej i niechronionej nadciśnieniem bardzo ważne jest, żeby zainstalowany system napowietrzania pożarowego zdolny był adaptować wydajności do realizacji kryterium 1 lub 2 w krótkim czasie. Powszechnie przyjęło się uznawać za właściwy czas reakcji do 3 s. Tak naprawdę poza systemami sterowanymi elektronicznie wymienionymi w normie 12101-6 nie ma zaleceń odnośnie tej wielkości.

Nie ulega jednak wątpliwości, że musi być to bardzo krótki przedział czasu (nieprzekraczający 5 s) tak, żeby dym nie miał szans przedostać się na pionowe drogi ewakuacji. Osiągnięcie zakładanych wydajności instalacji w tak krótkim czasie jest trudnym zadaniem, szczególnie dla układów aktywnych, i wymaga zastosowania bardzo nowoczesnych systemów regulacji oraz specjalnej konstrukcji całych zestawów urządzeń napowietrzających.

Przestrzeń podlegająca ochronie Spełnienie omówionych powyżej warunków funkcjonowania tytułowych systemów wymaga właściwego doboru wielkości instalacji, czyli obliczenia wydajności układów napowiewww.instalator.pl

9 (193), wrzesień 2014

trzania oraz ilości odprowadzanego powietrza i dymu. Do niedawna zdecydowana większość systemów różnicowania ciśnienia projektowana i wykonywana była w oparciu o spolszczoną wersję standardów funkcjonujących we Francji (zawartych w popularnej Instrukcji ITB nr 378). Metoda ta, pomimo licznych wad i nieścisłości, do niedawna stanowiła jedyną dostępną drogę projektową i do dnia dzisiejszego cieszy się dużą popularnością.

Obecnie alternatywę dla instrukcji ITB stanowi norma europejska PN-EN 12101-6, która wkrótce w części obliczeniowej zastąpiona zostanie normą projektową EN 12101-13 (załącznik C tej normy obejmować będzie nową wersję standardów francuskich).

Obie drogi projektowe (instrukcja ITB i norma EN) różnią się w założeniach oraz sposobie wykonania obliczeń, co skutkuje znacznymi różnicami w wielkości systemu napowietrzania pożarowego. Ponadto, wybierając określoną metodę projektową, należy brać pod uwagę układ architektury wewnętrznej budynku, ze szczególnym uwzględnieniem przestrzeni podlegających ochronie. W tym zakresie istnieje fundamentalna różnica pomiędzy zapisami Instrukcji ITB i normy europejskiej. Pierwszy z wymienionych dokumentów jednoznacznie definiuje przestrzenie budynku, w których funkcjonują elementy systemu różnicowania ciśnienia. Są to napowietrzane pożarowo klatka schodowa i przedsionek p.pożarowy oraz korytarz ewakuacyjny, na którym funkcjonować musi system odbioru powietrza i dymu (rozwiązanie typu B) lub system napowietrzania i odbioru powietrza i dymu (rozwiązanie typu A).

Skoro przestrzenie są zdefiniowane, powinny występować w budynku, czego układ architektury wewnętrz-

nej często nie przewiduje. Przykładem mogą tu być klatki schodowe w budynkach mieszkalnych, które nie posiadają przedsionków pożarowych lub piętra biurowe typu open-space, gdzie nie przewidziane zostały korytarze ewakuacyjne.

Praktyczną konsekwencją jest wykonywanie układów jedynie częściowo zgodnych z zapisami standardu, co poważnie redukuje szansę prawidłowego funkcjonowania systemu.

Posłużę się w tym miejscu dwoma przypadkami. Pierwszy z nich dotyczy wysokiego obiektu biurowego, w którym przewidziane zostały przestrzenie typu open-space. Dla zachowania wymagań instrukcji ITB projektant zdecydował się na sztuczne wydzielenie z przestrzeni biurowej „korytarza ewakuacyjnego” o długości ok. 5 m i wykonał w nim instalację wyciągową o wydajności określonej zgodnie z zapisami standardu. Podczas działania systemu podciśnienie wytworzone przez instalację wyciągową, nakładające się na nadciśnienie w przedsionku p.pożarowym, wytwarzało na powierzchni drzwi ewakuacyjnych siłę skutecznie uniemożliwiającą ich otwarcie przez opuszczających zagrożoną kondygnację ludzi. Drugi przypadek dotyczy wysokiego budynku mieszkalnego, gdzie klatka schodowa nie była oddzielona od korytarza przedsionkiem p.pożarowym. W związku z powyższym projektant uprościł obliczenia, przyjmując jako wymaganą dla określenia wielkości instalacji jedynie prędkość przepływu w otwartych drzwiach klatka schodowa-korytarz (0,5 m/s). Teoretycznie system funkcjonował prawidłowo (przy minimalnym nadciśnieniu w przestrzeni chronionej ok. 30 Pa), ale w tym przypadku nie zostały zapewnione warunki bezpieczeństwa pożarowego, ponieważ założona prędkość przepływu powietrza nie zabezpiecza klatki schodowej przed napływem dymu z korytarza.

Dla wszystkich typów budynków stosować można natomiast zapisy normy europejskiej PN-EN 12101-6. W następnym artykule będę kontynuował ten wątek oraz przedstawię jak obliczać wielkość instalacji. dr inż. Grzegorz Kubicki

55

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Wentylacja w obiektach użyteczności publicznej

Deszcz na basenie Centra rekreacyjno-sportowe są obiektami, w których większość ludzi najczęściej szuka spokoju i relaksu. Pozostała część odnajduje tam ducha Inni natomiast rywalizacji sportowej i sposobność do udoskonalania siebie. Potrzeby te stanowią dla wykonawców spore wyzwanie podczas budowy, jak i eksploatacji budynku. Chciałbym Państwu przedstawić problemy, jakie pojawiają się na basenie, na który sam uczęszczam.

Obiekt składa się z kilku zintegrowanych brył. Od strony północnej znajduje się hala główna, w której umieszczony został basen olimpijski oraz widownia na około 1500 widzów. Obok niej, tworząc z nią integralną całość, znajduje się hala z basenem treningowym i rekreacyjnym oraz wydzielona zadaszona część kryjąca zjeżdżalnie. Od strony południowej usytuowano główne wejście do obiektu z holem wejściowym i częścią gastronomiczną oraz wydzieloną część z odnową biologiczną. Pod odnową i holem głównym zaprojektowano całe zaplecze dla części basenowej oraz parking podziemny. Hale basenowe oparte zostały na siatce słupów żelbetowych ze stropodachem na więzarach i płatwiach drewnianych.

Dach wykonany został z blachy aluminiowej opartej na ruszcie metalowym, izolację dachu stanowi wełna mineralna. Elementem nośnym

ławce znajdującej się wzdłuż trybun w dolnym rzędzie. Wywiew powietrza realizowany jest poprzez kraty wywiewne do głównego kolektora wyciągowego. W zależności od wskazań czujników central część powietrza jest kierowana przez przepustnicę do recyrkulacji, a część do kanału wyrzutowego.

pokrycia jest blacha trapezowa. Powierzchnia użytkowa tego obiektu to około 20 000 m2. Natomiast kubatura to 120 000 m3.

Zadania ściśle określone Wentylacja na halach basenowych ma na celu dostarczanie świeżego powietrza dla ludzi, ogrzewanie powietrzne oraz utrzymanie poziomu wilgotności powietrza w granicach 55%. Wymiana powietrza realizowana jest poprzez centrale wentylacyjne nawiewno-wywiewne wyposażone w wymiennik krzyżowy z recyrkulacją. Powietrze dostarczane jest za pośrednictwem szyn nawiewnych umieszczonych na dwóch bokach basenu olimpijskiego oraz poprzez dysze nawiewne dalekiego zasięgu umiejscowione nad widownią.

Na widowni zainstalowane zostały wirowe nawiewniki podłogowe oraz szyna nawiewna posadowiona na

Zaskakujący pomiar Kilkakrotnie dokonywałem pomiaru skuteczności wentylacji w tym obiekcie i, niestety, wyniki były zdumiewające. Wskazania central były różne od wartości uzyskanych przy pomiarach i zawsze niższe niż projektowane, w wyniku czego krotność wymian na basenie wynosi 1,5, a nie jak zakładano 3. Analogicznie ilość wymienianego powietrza jest niemal dwukrotnie niższa, niż zostało to zaprojektowane, a co za tym idzie - wilgotność powietrza jest wyższa, niż zakładano. W związku z tym co jakiś czas dochodzi do wy-

56

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

kraplania pary wodnej na ramach okiennych oraz na dachu basenu.

Skroplona para wodna na dachu daje bardzo ciekawy efekt, ponieważ w pewnym momencie wygląda to, jakby do basenu padał deszcz. Natomiast w miejscach, gdzie występują tak zwane martwe strefy (brak wymiany powietrza), pojawił się grzyb, co widać na zdjęciu nr 1. To jednak nie koniec przygód i problemów z nadmierną wilgotnością. Nad basenem olimpijskim zamocowano pomost techniczny, który znajduje się w najwyższym punkcie hali basenowej. Pomost ten po kilku latach użytkowania wygląda strasznie. Korozję na nim postępującą możecie Państwo zobaczyć na zdjęciu nr 2.

Jednak nie tylko pomost ucierpiał w wyniku zbyt dużej wilgotności, stalowe części konstrukcyjne również posiadają ślady postępowania korozji (zdjęcie nr 3). Konstrukcja dachu wykonana została z drewna i na niej również swój ślad zostawiła zbyt duża wilgotność powietrza.

9 (193), wrzesień 2014

Minimalizacja strat Cały czas trwają prace pomiarowe oraz remontowe mające na celu zminimalizowanie strat wynikających ze zbyt słabej wentylacji. W mojej opinii instalacja wentylacji mechanicznej została wykonana poprawnie, zgodnie z projektem. W projekcie powinno się uwzględnić większe centrale wentylacyjne, które z powodzeniem mogłyby pracować na 70-80% swojej mocy, a w

razie potrzeby zwiększyć swoją wydajność. Obecnie centrale pracują na 100% swojej wydajności, a i tak nie są w stanie uzyskać prawidłowych wyników.

W związku z ciągłym postępowaniem negatywnego oddziaływania wilgoci na obiekt w najbliższym czasie właściciel będzie musiał liczyć się z generalnym remontem obiektu, co niesie ze sobą ogromne koszty.

Adrian Witek

Grzejniki konwektorowe Aura w wersji basenowej

Tekst sponsorowany - ale jak pasuje do tematu!

Nieprawdaż?

Purmo Aura to linia grzejników konwektorowych, które sprawiają, że nawet obszernym pomieszczeniom, z dużymi przeszkleniami łatwo zapewnić komfort cieplny. Moc i wydajność, przy niewielkich rozmiarach, to cechy charakterystyczne modeli Aura Comfort, Aura Basic oraz naściennych grzejników Aura Slim. Teraz grzejniki Purmo Aura są dostępne również w wersji ze stali nierdzewnej - przystosowanej do ogrzewania pomieszczeń basenowych.

Nowością w ofercie marki Purmo są grzejniki konwektorowe Aura w wersji przeznaczonej do montażu w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności. Grzejniki basenowe Aura wytwarzane są ze specjalnego rodzaju stali nierdzewnej odpornej na czynniki korozyjne występujące na basenach ze słodką wodą. W wersji basenowej oferowane są www.instalator.pl

wszystkie typy grzejników Aura: Basic, Comfort oraz Slim, a także wygodny grzejnik - ławeczka Aura Bench.

Pomieszczenia basenowe to zazwyczaj duże, otwarte przestrzenie. Często mają wysoki sufit i wiele przeszkleń. Takie wnętrza trudno jest szybko i efektywnie ogrzać. Sposób funkcjonowania grzejników konwektorowych szczególnie dobrze sprawdza się w pomieszczeniach basenowych. Dzięki cyrkulacji powietrza grzejniki konwektorowe potrafią szybko nagrzać wnętrze wtedy, gdy mamy zamiar skorzystać z basenu.

System sterowania pozwala na takie zaprogramowanie pracy grzejników, aby oszczędzać energię w porach, gdy z basenu się nie korzysta. Model Aura Bench w wersji basenowej oprócz funkcji grzania, służy jednocześnie jako wygodny mebel do siedzenia lub przebrania się przed kąpielą.

Modele grzejników konwektorowych Purmo Aura to rozwiązanie trwałe i efektywne. Ich wysoka moc sprawia, że nawet wysokie, otwarte pomieszczenia nagrzewają się szybko - ogrzewanie konwekcyjne wykorzystuje bowiem efekt unoszenia się ciepłego, ogrzanego powietrza w całym pomieszczeniu na zasadzie cyrkulacji. Grzejniki konwektorowe Purmo Aura niwelują odczucie chłodu bijącego od dużych przeszklonych powierzchni, nawet gdy na zewnątrz panują minusowe temperatury. Ogrzewanie konwektorowe jest niezawodne, bezpieczne i łatwe w obsłudze. Grzejniki Purmo Aura mają niewielkie rozmiary, wysoką estetykę wykończenia oraz odporność na działanie wilgoci. www.purmo.pl

57

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

NTD: Wykonanie i odbiór wewnętrznej instalacji gazowej w budynkach (2)

Dobór przewodu W niniejszym cyklu artykułów postaram się naświetlić podstawowe problemy i znaleźć odpowiedzi na najczęściej stawiane pytania dotyczące wykonania i odbioru wewnętrznych instalacji gazowych.

Najważniejsze zalecenia co do prowadzenia instalacji gazowych, niezależnie od miejsca montażu, można przedstawić następująco: l przewody instalacji gazowych powinny być prowadzone najkrótszą drogą do miejsc montażu odbiorników, l średnice przewodów w instalacjach gazowych powinny być dobierane najmniejsze z możliwych przy spełnieniu jednocześnie wymagań technicznych, takich jak np. nieprzekraczanie maksymalnej dopuszczalnej prędkości przepływu rozprowadzanego gazu, l dobór średnic przewodów powinien uwzględniać także sposób i miejsce ich montażu, l występujące prędkości przepływu nie mogą powodować występowania erozji materiału, szczególnie w miejscach zmian kierunku przepływu (zwłaszcza w instalacjach wykonanych z miedzi), zmienne prędkości przepływu gazu nie mogą powodować hałasu i drgań. l dobrane przewody gazowe powinny mieć grubości ścianek uwzględniające wysokość ciśnienia wewnętrznego oraz warunki techniczne ich instalowania,

58

l minimalna grubość ścianki przewo-

du gazowego wykonanego z miedzi, wykorzystywanego do rozprowadzania paliw gazowych w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej, bez względu na wysokość ciśnienia roboczego i średnicę nie powinna być mniejsza niż 1,0 mm, l przewody instalacji gazowych wykonanych z miedzi w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej powinny mieć średnice nie mniejsze niż 10 i nie większe niż 108 mm, l przewody gazowe w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej, które rozprowadzają paliwa gazowe, powinny być prowadzone w miarę możliwości przez miejsca łatwo dostępne w celu poddawania ich kontroli stanu technicznego, l przewody gazowe nie powinny być prowadzone przez: - szyby wind, - zsypy, - transformatornie, - przewody i kanały spalinowe, - kanały wentylacyjne, - miejsca i pomieszczenia, gdzie występują duże zmiany temperatur, - miejsca, gdzie przewody mogą być poddane dużym naprężeniom mechanicznym, - miejsca, w których przewód instalacji miedzianej zastępowany jest przewodem stalowym lub też przewód stalowy zastępowany jest przewodem miedzianym; należy zastosować elementy „przejściowe” wykluczające powstawanie lokalnych ognisk korozji oraz przepływu prądów błądzących, l przewody instalacji z miedzi w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej nie powinny być prowadzone pod tynkiem; dopuszcza się prowadzenie przewodów z rur mie-

dzianych w bruzdach niewypełnionych żadnym materiałem budowlanym i w bruzdach przykrytych ekranami z otworami wentylacyjnymi, l przewodów z rur miedzianych nie należy prowadzić w podłogach pomieszczeń, nawet w przypadku instalowania ich w bruzdach zabezpieczonych przed uszkodzeniem przewodów, l przewody gazowe wykonane z miedzi nie muszą być pokrywane izolacją antykorozyjną ani też malowane na całej długości, l przewody gazowe wykonane z miedzi, rozprowadzające paliwa gazowe, powinny być oznakowane kolorem żółtym. Nie jest wymagane, aby oznakowanie to było wykonane na całej długości przewodu. l do mocowania rur miedzianych nie należy stosować uchwytów z gumą utwardzoną związkami chloropochodnymi ze względu na możliwość występowania powolnej korozji wżerowej miedzi, l przy montażu rur miedzianych w instalacjach gazowych wolno stosować tylko dyble i obejmy wykonane z metalu o odpowiedniej odporności termicznej, l zalecane średnie odległości pomiędzy zamocowaniami instalowanymi na poziomych odcinkach przewodów nie powinny przekraczać wielkości podanych poniżej niż: - średnica przewodu 10 mm - 1,0 m; - średnice przewodu 12 i 15 mm 1,25 m; - średnica przewodu 18 mm - 1,5 m; - średnica przewodu 22 mm - 2,0 m; - średnica przewodu 28 mm - 2,25 m; - średnica przewodu 35 mm - 2,75 m; - średnica przewodu 42 mm - 3,0 m; - średnica przewodu 54 mm - 3,5 m; - średnica przewodu 76,1 mm 4,0m; - średnice przewodu 88,9 mm i więcej - 4,5 m. l w przypadku prowadzenia przewodów gazowych wykonanych z miedzi www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

należy stosować ich łączenie przez lutowanie lutem twardym lub innych sposobów spełniających wymagania Polskich Norm w zakresie szczelności i trwałości (certyfikowane połączenia zaprasowywane), l instalacje gazów płynnych mogą być wykonane z miedzi zgodnie z ogólnie przyjętymi wymaganiami technicznymi.

Odbiór Każda wykonana instalacja gazowa rozprowadzająca paliwa powinna być sprawdzona i oddana do użytku zgodnie z określonymi procedurami. Według wiedzy autora szczegółowe wymagania techniczne dotyczące odbiorów instalacji gazowych opracowane zostały dotychczas tylko dla instalacji na paliwa gazowe wykonane w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej. Wymagania te podane zostały w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 r. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz. U. Nr 74 poz. 836 z 1999 r. z późniejszymi zmianami).

Według wspomnianego rozporządzenia każda instalacja gazowa powinna być wykonana zgodnie z opracowanym projektem technicznym, spełniać założone wymagania techniczne i przed oddaniem do eksploatacji powinna być poddana próbie szczelności. Przy przeprowadzaniu próby szczelności przewodów należy przestrzegać ogólnych zasad bezpieczeństwa wykonania próby i założonych uprzednio kryteriów wytrzymałości i szczelności wszystkich elementów składowych.

Procedura Proces oddania instalacji gazowej do użytkowania polega na: l sprawdzeniu zgodności jej wykonania z projektem i wprowadzonymi zmianami w trakcie budowy, l sprawdzeniu zgodności z obowiązującymi wymaganymi technicznymi. l kontroli pozwolenia na budowę, l sprawdzeniu czy liczba urządzeń gazowych i wielkość zapotrzebowania na paliwo gazowe odpowiada wydanym warunkom dostawy paliwa gazowego, l kontroli jakości wykonania, l sprawdzeniu doboru materiałów i wyposażenia oraz certyfikatów zezwawww.instalator.pl

9 (193), wrzesień 2014

lających na zastosowanie odpowiednich elementów wyposażenia, l przeprowadzeniu kontroli szczelności przewodów instalacyjnych.

Próby ciśnieniowe Próby ciśnieniowe, w zależności od rodzaju instalacji i jej umiejscowienia, mogą być przeprowadzone z zastosowaniem powietrza, innego gazu obojętnego lub wody. W przypadku przewodów instalacyjnych wykonanych z miedzi wyklucza się przeprowadzenie próby szczelności parą wodną.

Istotne jest, aby założonych prób ciśnieniowych nie przeprowadzać pod ciśnieniem wyższym niż jest to konieczne z zasady i w czasie dłuższym, niż przewidują to przyjęte procedury. Podnoszenie parametrów próbnych może spowodować obciążenie instalacji, które w konsekwencji może doprowadzić do osłabienia jej wytrzymałości, a to z kolei może stać się przyczyną zagrożenia życia dla późniejszych użytkowników instalacji gazowej.

Próby szczelności Sposób przeprowadzenia próby szczelności oraz czas, kiedy próba ta powinna być wykonana, określa wymienione uprzednio rozporządzenie w § 44, gdzie między innymi podano: l § 44.1 W przypadku: wykonania nowej instalacji gazowej, jej przebudowy lub remontu, wyłączenia jej z użytkowania na okres dłuższy niż 6 miesięcy - należy przed przekazaniem jej do użytkowania przeprowadzić główną próbę szczelności. l § 44.2 Główną próbę szczelności przeprowadza się odrębnie dla części instalacji przed gazomierzami oraz odrębnie dla pozostałej części instalacji z pominięciem gazomierzy.

W tej sytuacji występuje niespójność. Gazomierze w przypadku nowej instalacji nie są zamontowane, gdyż jednym z warunków ich zainstalowania jest przeprowadzenie odbioru technicznego, w tym także głównej próby szczelności. Przy wykonywaniu głównej próby szczelności oprócz gazomierzy pomija się także wszystkie urządzenia gazowe, których szczelność badana jest oddzielnie przez producenta oraz dlatego że funkcjonują one w zakresie niskich ciśnień.

W tym miejscu należy przypomnieć, że nie ma obowiązku przeprowadzania oddzielnych prób ciśnieniowych dla części instalacji wykonanych z różnych materiałów.

Dalsze wymagania dotyczące próby szczelności określa §44: 4. Manometr użyty do przeprowadzenia głównej próby szczelności powinien spełniać wymagania klasy 0,6 i posiadać świadectwo legalizacji.

6. Ciśnienie czynnika próbnego w czasie przeprowadzania głównej próby szczelności powinno wynosić 0,05 MPa. Dla instalacji lub jej części znajdującej się w pomieszczeniu mieszkalnym lub zagrożonym wybuchem ciśnienie czynnika próbnego powinno wynosić 0,1 MPa. 7. Wynik głównej próby szczelności uznaje się za pozytywny, jeżeli w czasie 30 minut od ustabilizowania się ciśnienia czynnika próbnego nie nastąpi spadek ciśnienia.

8. Z przeprowadzonej głównej próby szczelności sporządza się protokół, który powinien być podpisany przez właściciela budynku oraz wykonawcę instalacji gazowej.

W punkcie 8 § 44 rozporządzenia podany zapis jednoznacznie stwierdza, iż odbiór techniczny instalacji przeprowadzany jest przez wykonawcę i właściciela instalacji z wyraźnym pominięciem dostawcy gazu. Podane wymagania dotyczące przeprowadzenia głównej próby szczelności odnoszą się tylko do instalacji niskiego ciśnienia wykonanej wewnątrz budynków.

Tomasz Hyla Literatuta: 1. „Klimatyzacja, Wentylacja, Ogrzewnictwo” - Recknagel 1994.

2. „Instalacje gazów palnych technicznych oraz medycznych wykonanych z przewodów miedzianych. Wymagania techniczno-eksploatacyjne” - dr inż. W. Zając-Wstawska, dr inż. R. Zajda, dr J. Piwowarczyk, 2007.

3. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 1999 r. (Dz. U. nr 74 poz. 836 z 1999 r. z późniejszymi zmianami) w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych.

4. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 lipca (Dz. U. nr 97 poz. 1055 z 2001 z późniejszymi zmianami) w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe.

5. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury (Dz. U. z 2002 r. nr 75, poz. 690 z późniejszymi zmianami) w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

59

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Świeże, świeższe i najświeższe (a także prosto z... konserwy) informacje z instalacyjnego rynku

Co tam Panie w „polityce“?

Instaluj nagrody z Junkersem Junkers zaprasza wszystkich instalatorów do uczestnictwa w programie „Instaluj Nagrody”. Aby wziąć w nim udział, wystarczy rejestrować na stronie internetowej dedykowanej programowi instalowane przez siebie urządzenia.

To już kolejna odsłona programu „Instaluj Nagrody”. Nowością w tegorocznej edycji jest możliwość uczestnictwa w programie również instalatorów, którzy jeszcze nie posiadają autoryzacji Junkers. Do programu dołączono także nowe urządzenia wprowadzone do oferty w 2014 roku.

Zasady są bardzo proste. Każdy uczestnik musi zalogować się na stronie www.instalujnagrody.pl, a następnie rejestrować na niej instalowane przez siebie urządzenia uwzględnione w programie. Za każde zainstalowane i prawidłowo zarejestrowane urządzenie uczestnik otrzyma przeliczalne na nagrody punkty.

Program będzie trwać od 1 września do 30 listopada 2014 roku i będzie składać się z trzech miesięcznych etapów.

W każdym etapie i w każdej kategorii, po przekroczeniu wyznaczonego, minimalnego progu punktowego, przyznawana będzie nagroda gwarantowana.

Nagrody gwarantowane będą różne w każdym etapie, w kategoriach produktowych i w grupach uczestników. Będą to m.in.: funkcjonalna torba podróżna na kółkach, praktyczny organizer bagażnika, poręczna skrzynka narzędziowa, markowe zestawy kluczy płaskich i nasadowych oraz spodnie robocze.

Każdy Autoryzowany Instalator marki Junkers będzie mógł zdobyć dwie nagrody główne (po jednej w każdej z dwóch kategorii). Musi tylko uzyskać największą liczbę punktów w danej kategorii. Nagrody główne będą wybierane indywidualnie przez zwycięzców z listy, która znajdzie się na stronie internetowej.

60

Wrzesień z Buderusem Buderus zaprasza partnerów handlowych na Jesienne Spotkania Informacyjne. Będą one okazją do poszerzenia wiedzy na temat nowości produktowych i zapoznania się z bieżącymi działaniami wspierającymi sprzedaż, aktualną sytuacją w regionie, a także z nowymi akcjami promocyjnymi.

Spotkania skierowane są do wszystkich autoryzowanych partnerów handlowych Buderusa, a także do firm niezwiązanych do tej pory z marką. Omówiona zostanie podczas nich bieżąca sytuacja w regionie (wyniki sprzedażowe, inwestycje, plany itp.), centralne działania wspierające sprzedaż oraz aktualne promocje produktowe. Zaprezentowana zostanie również oferta handlowa marki Buderus oraz najnowsze urządzenia (aplikacja InfoScan, kotły stałopalne Logano S112, wiszące kotły kondensacyjne Logamax GB012K, system regulacji EMS Plus). Każdy uczestnik spotkania otrzyma Certyfikat Autoryzacji, atrakcyjny upominek oraz możliwość zakupu w bardzo atrakcyjnej cenie jednego z zaproponowanych przez markę Buderus urządzeń z grupy pomp ciepła lub kondensacyjnych kotłów stojących. Dodatkowo na każdym ze spotkań jeden z uczestników zdobędzie wartościową nagrodę. Spotkania odbędą się w dwunastu miastach. Udział w nich jest bezpłatny. Aktualni partnerzy handlowi marki Buderus zostaną zaproszeni na nie telefonicznie oraz za pośrednictwem poczty elektronicznej.

Zgłoszenia od firm zainteresowanych współpracą będą przyjmowane przez regionalnych Doradców Techniczno-Handlowych, których lista dostępna jest na stronie internetowej.

Zielona Strefa SAS Zakład Metalowo-Kotlarski „SAS” z roku na rok ulepsza swoje produkty tak, by modyfikacje sys-

temów sterowania oraz w konstrukcji kotłów służyły poprawie jakości, ułatwieniu obsługi przy jednoczesnym podniesieniu efektów ekonomicznych i ekologicznych procesu spalania w kotłach SAS. W ostatnich latach wielu użytkowników stawia na większą wygodę i wybiera kotły z automatycznym podawaniem. Bardzo popularnym rozwiązaniem stały się kotły Multi i Slim. Ich konstrukcja pozwala korzystać z paleniska automatycznego i zastępczo w sytuacjach awaryjnych z paleniska na ruszcie wodnym. W zależności od dostępnych na rynku paliw możemy korzystać z podajnika - retorty do eko-groszku (także z czujnikiem żaru kontrolującym palenisko) - lub dodatkowo zamontować w kotle palnik Multi Flame wyspecjalizowany do spalania peletów.

Przyszły rok będzie okazją do świętowania 35-lecia działalności Zakładu Metalowo-Kotlarskiego SAS. Przygotowując się wraz z naszymi wieloletnimi partnerami do tego jubileuszu, od 1 września 2014 r. wdrożony został Program Partnerski skierowany do instalatorów pod nazwą „ZielonaStrefa” SAS. Celem programu jest promocja instalatorów (zarejestrowanych uczestników) montujących kotły SAS, a nagrodami karty debetowe zasilane środkami określonymi w regulaminie za poszczególne produkty objęte programem. W programie przewidziano także dodatkowe nagrody dla rekordzistów - instalatorów kotłów SAS. Więcej informacji na stronie internetowej.

Zmiany cen materiałów budowlanych W lipcu 2014 r., w porównaniu do poprzedniego miesiąca, wzrosły ceny materiałów ściennych ceramicznych (+3,1%), narzędzi i sprzętu budowlanego (+1%), stolarki www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

otworowej, parapetów (+0,6%), gazobetonów (+0,4%), silikatów (+0,2%), chemii budowlanej (+0,2%), izolacji termicznych (+0,1%) i wodochronnych (+0,1%). Spadły ceny drewna i materiałów drewnopochodnych (0,6%), pokryć i folii dachowych, rynien (-0,4%) oraz suchej zabudowy (-0,1%).

W kategorii „inne” żadne ceny nie wzrosły. Natomiast spadły ceny wyrobów stalowych (-1,5%) oraz po (-0,6%) ceny płytek ceramicznych, wyposażenia łazienek i kuchni, instalacji i techniki grzewczej, kanalizacji, odwodnień, wentylacji oraz farb, lakierów, tapet. Nie zmieniły się ceny cementu, wapna, kostki brukowej oraz bram, ogrodzeń.

Wskaźnik optymizmu związanego ze wzrostem liczby pozwoleń na budowę mieszkań ogółem wydanych w okresie styczeń-czerwiec 2014 r., w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, przyjął wartość plus 12,8%, ale w kategorii mieszkań w budownictwie indywidualnym minus 1,1%.

9 (193), wrzesień 2014

Równolegle w zakresie mieszkań ogółem, których budowę rozpoczęto, dynamika wyniosła plus 22,5%, a w kategorii mieszkań w budownictwie indywidualnym plus 5,4%.

Przy cho dy PSB S.A. (cen tra li) ze sprzedaży materiałów budowlanych (do sieci Grupy PSB) w lipcu 2014 r. były o 1% wyższe niż przed ro kiem oraz o 14% wyż sze niż w czerw cu 2014 roku. Sprze daż po siedmiu miesiącach 2014 roku była wyż sza o 17% od osią gnię tej w ana lo gicz nym okre sie ro ku po przedniego.

Grupa PSB częstuje jabłkami Placówki Grupy PSB - składy budowlane, centra Profi i markety Mrówka - włączyły się do akcji „Jedz polskie jabłka”. Przy stoiskach kasowych czekały na klientów kosze lub skrzynki wypełnione pysznymi owocami z lokalnych sadów. Bywało także, że mieszkańcy niektórych miejscowości byli częstowani jabłkami bezpośrednio na ulicy przez pracowite Mróweczki.

Comap: 20 lat minęło…

W tym roku Comap Polska obchodzi 20 lat obecności na polskim rynku. Ten jubileusz skłania do świętowania coraz lepszych wyników sprzedaży produktów marki Comap w Polsce, ale także zachęca do refleksji, podsumowań oraz szerszego spojrzenia na rynek instalacyjny. Comap to ponad wiek tradycji na świecie (korzenie Comap sięgają 1876 roku), ugruntowanej doświadczeniami w produkcji oraz sprzedaży armatury grzewczej i instalacyjnej. Pozostawanie w interakcji z instalatorami, projektantami oraz osobami użytkującymi produkty marki Comap pozwala nam reagować na zmiany rynkowe oraz nowe trendy w technice instalacyjnej.

W okresie dwóch ostatnich dekad mieliśmy okazję obserwować zmiany technologii instalacyjnych, upodobań instalatorów i wymagań technicznych, jakim poddawane były produkty instalacyjne. Zachodzące zmiany dobrze widać na przykładzie systemów rurowych i stosowanych w nich technologii połączeń. Na początku działalności w ofercie Comap znaczącą pozycją były złączki lutowane Sudo do instalacji miedzianych. Z biegiem czasu do oferty zostały wprowadzone złączki zaprasowywane SudoPress. Instalacje z rur miedzianych długie lata cieszyły się uznaniem klientów, ale rozwój technologii produkcji rur tzw. tworzywowych oraz wzrost cen suwww.instalator.pl

III kongres PORT PC 23 września 2014 r. w godz. 9:3016:30 w Centrum Konferencyjnym EXPO XXI przy ul. Ignacego Prądzyńskiego 12/14 w Warszawie odbędzie się III Kongres PORT PC pod hasłem „Technologia jutro dostępna już dzisiaj”. Patronem medialnym konferencji jest „Magazyn Instalatora”. W programie konferencji usłyszeć będzie można między innymi wykłady na następujące tematy: l Naj lep sze prak ty ki w za kre sie rozwoju rynku pomp ciepła - doświadczenia z rynku niemieckiego.

Pompy ciepła a rozwój systemów elektroenergetycznych w Polsce; l Zastosowania pomp ciepła dużej mocy; l Kierunki rozwoju technologii pomp ciepła na podstawie bieżących projektów IEA Heat Pump Programme; l No we Wa run ki Tech nicz ne w 2017 r. i 2021 r. w Polsce a zastosowanie pomp ciepła; l Nowe wytyczne PORT PC - standardy techniki grzewczej.

Uczestnictwo w konferencji wymaga rejestracji.

rowców, w tym miedzi, spowodował wzrost zainteresowania systemami opartymi na rurach z tworzyw sztucznych.

Comap, wnikliwie obserwując ten rynek, wprowadził do oferty system instalacyjny Skin oparty na rurach wielowarstwowych i PE-X, gdzie zastosowano mosiężną złączkę zaprasowywaną SkinPress. Stały kontakt z instalatorami stosującymi nowe technologie instalacyjne pozwolił nam zidentyfikować potrzeby i wyeliminować słabe strony tego typu rozwiązań.

Druga edycja złączki SkinPress była już rewolucją. Wprowadzenie technologii Visu-Control, zastosowanie specjalnie profilowanego gniazda o-ringu oraz cynowanie korpusu złączki spowodowały, iż wielu instalatorów przekonało się do technologii zaprasowywanych. Miało to istotne odzwierciedlenie w trendzie sprzedaży, który trwa do dzisiaj, a złączka SkinPress Visu-Control jest uznanym standardem, któremu trudno odmówić określenia „idealny”.

Podobna ewolucja zaszła w innych grupach produktowych z oferty Comap. Ogrzewanie podłogowe Biofloor, regulacyjne zawory podpionowe, głowice i zawory termostatyczne to obszary, w których zaszło bardzo wiele pozytywnych zmian w sferze rozwiązań technicznych i użytkowych. Dbałość o dobór materiałów i precyzja wykonania sprawiły, że produkty Comap są postrzegane przez odbiorców jako produkty najwyższej jakości i objęte są wieloletnią gwarancją.

61

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

Zapewnienie warunków higieniczno-cieplnych w budynkach

Graniczny wskaźnik EP Od 01.01.2014 r. obowiązują nowe graniczne wartości dla wskaźników nieodnawialnej energii pierwotnej dla ogrzewania, wentylacji, chłodzenia, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz oświetlenia.

Nowe graniczne wartości dla wskaźników nieodnawialnej energii pierwotnej dla ogrzewania, wentylacji, chłodzenia, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz oświetlenia dotyczą nowo projektowanych budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej. W sposób zasadniczy wpływają na świadomość przede wszystkim projektantów, ale też i inwestorów. Zmienia to zasadniczo podejście do procesu projektowania. Układy kształtowania mikroklimatu, zapewniając minimum higienicznego komfortu, powinny charakteryzować się bardzo niską energochłonnością.

Składniki cząstkowe wskaźnika EP Wskaźnik energii odnawialnej obliczamy wg wzoru: EP = EPW (wentylacja) + EPH (ogrzewanie + c.w.u.) + EPC (chłodzenie) + EPL (oświetlenie).

Graniczne wartości dla przykładowych budynków wynoszą odpowiednio: l budynki mieszkalne jednorodzinne: EPW+H = 120 kWh/(m2 * rok) i EPC = 10 kWh/(m2 * rok), l budynki użytkowe, np. handlowe: EPW+H = 65 kWh/(m2 * rok) i EPC = 25 kWh/(m2 * rok), l budynki produkcyjnie: EPW+H = 110 kWh/(m2 * rok) i EPC = 25 kWh/(m2 * rok).

Oczywiście wysoka termoizolacyjność przegród budowlanych jest dziś powszechna, jednak dopiero w świetle nowych wymogów takie sprawy jak energia elektryczna pomocnicza, opory hydrauliczne i termoizolacyjność instalacji czy szczel-

62

ność pneumatyczna budynku muszą być szczegółowo analizowane. A to ze względu na ich istotny wpływ na wartość końcową EP. Kilka miesięcy obowiązywania nowej ustawy to okres konsternacji czy wręcz bezradności wielu projektantów. A problem należy najpierw poznać.

Szacunkowy udział poszczególnych składników EP dla przykładowego projektowanego obiektu biurowego z gazową kotłownią, wentylacją mechaniczną z rekuperatorem krzyżowym oraz układem chłodzenia z agregatem wody lodowej i przy założeniu komfortu na poziomie kategorii II powietrza z PN-EN 15251 (około 1-1,5 krotności wymian powietrza) przedstawia się następująco: l straty wentylacyjne EPW = 42 kWh/(m2 * rok), l ogrzewanie + c.w.u. EPH (bez wentylacji) = 40 kWh/(m2 * rok), l energia pomocnicza wentylacji 29 kWh/(m2 * rok), l energia pomocnicza pozostała 9 kWh/(m2 * rok).

Sumarycznie: EPW+H = 120 kWh/(m2 * rok) > 65 kWh/(m2 * rok).

Dla potrzeb chłodzenia EPC = 39 kWh/(m2 * rok) > 25 kWh/(m2 * rok)!

Udział strat wentylacji z energii wentylatorów to aż 71 kWh i ma on największy udział w tych stratach.

Sposobem na obniżenie wartości EP jest przede wszystkim ograniczenie udziału wentylacji oraz zastosowanie bardziej efektywnego źródła ciepła.

Zmniejszenie strat wentylacyjnych można zrealizować poprzez: l ograniczanie jakości wentylacji (mniej powietrza), czyli pogorszenie warunków higienicznych,

wyższą sprawność odzysku ciepła i wentylatorów oraz redukcję oporów hydraulicznych instalacji wentylacyjnej.

Zaniżanie strumienia powietrza świeżego, sprzeczne z wymogami zdrowotno-higienicznymi, może być niestety częstą metodą służącą poprawie jakości energetycznej obiektów.

Sprzyja temu też tendencja inwestorów do ograniczania kosztów inwestycyjnych, a później także eksploatacyjnych.

Aby proces wentylacji mógł przebiegać z wysoką efektywnością, wymagane jest: l zastosowanie urządzeń o wysokiej sprawności temperaturowej odzysku ciepła, l zbilansowanie oraz kontrola przepływów powietrza, l zapobieganie szronieniu wymienników - niestety roczna energia ochrony rekuperatora to w zależności od lokalizacji wartość od 1 do 3 kWh/(m3 * h) i to przeważnie elektrycznej, l optymalizacja organizacji powietrza w strefach użytkowych, l projektowanie instalacji o niskich oporach.

Coraz częściej stosowane są gruntowe powietrzne wymienniki ciepła (GWC) jako elementy zwiększające komfort wewnątrz pomieszczeń, jak również efektywność energetyczną budynku dla układów wentylacyjnych. Aby jednak gruntowy wymiennik ciepła spełniał powyższe funkcje, powinien: l zapewniać wymaganą wydajność energetyczną, l nie powodować nadmiernego wzrostu energii wentylatorów (opory poniżej 100 Pa). l

Rodzaje GWC Wymienniki gruntowe występują w wersjach: l przeponowych - rurowe i glikolowe, www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

bezprzeponowych - żwirowe, płytowe.

Bezprzeponowy charakter wymiany energii jest energetycznie bardziej wydajny, zapewnia dodatkową wymianę gazową (dowilżanie zimą) oraz jest bezpieczny biologicznie - poprzez bezpośredni kontakt z mikroflorą gruntu. Może też wykorzystywać dodatkowe korzystne cechy niektórych materiałów, np. katalizującego gazy smogowe dolomitu jako podbudowy wymienników płytowych.

Wykres przedstawia przykładowe wartości temperatur zewnętrznych i powietrza za wydajnym energetycznie płytowym GWC w ciągu roku. Cechą szczególną jest wysoka stabilność wartości temperatury.

l

GWC jako dolne źródło Jeśli GWC zapewni wymaganą wydajność energetyczną zimą, tzn. odpowiednią ilość powietrza o temperaturze zawsze dodatniej i to dla każdych warunków zimowych, możliwe staje się urzeczywistnienie idei jednego kompletnego układu o zminimalizowanych źródłach energii pomocniczej, spełniającego wszystkie wymagane funkcje kształtowania komfortowego mikroklimatu wewnętrznego, tzn.: l dostarczania dużych ilości świeżego powietrza, l ogrzewania zimą, l chłodzenia - przede wszystkim „naturalnego” z wykorzystaniem energii chłodu zgromadzonej w gruncie.

www.instalator.pl

Fot. Montaż płytowego GWC w układzie Geo-Klimat.

Klimatyzacja z PPC System energooszczędnej wentylacji, ogrzewania i chłodzenia (schemat) składa się z: l wydajnego energetycznie GWC, l centrali rekuperacyjnej z wysokoefektywnym odzyskiem ciepła (powyżej 80%), l inwerterowej powietrznej pompy ciepła z ogrzewaniem lub chłodzeniem powietrznym i wodnym.

Sprawność energetyczna pompy ciepła uzależniona jest od entalpii powietrza za wymiennikiem rekuperacyjnym. Ta z kolei uzależniona jest od temperatury powietrza świeżego za GWC oraz od wewnętrznych zysków ciepła i wilgo-

ci. Szczególnie zyski wilgoci w budynku mogą wpłynąć na realnie wysoką wydajność tych układów. Dla przykładu dla 4-osobowego domu jednorodzinnego o powierzchni 140 m2 i średniej emisji wilgoci na poziomie 11 kg/dobę roczna ilość energii grzewczej z tytułu tylko odzysku ciepła utajonego może dać dodatkową wartość około 10-11 kWh/m2! Normalnie energia ta jest prawie w całości tracona.

Należy jeszcze raz zaznaczyć, że odpowiednia wydajność energetyczna GWC gwarantująca stabilne parametry dolnego źródła jest tutaj kluczowa. Większość stosowanych obecnie GWC projektowanych do układów tylko wentylacyjnych nie

63

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

osiąga wymaganych parametrów.

Szczególnie gdy np. podczas długotrwałych mrozów konieczne będzie pobieranie przez GWC znacznych ilości powietrza w celu zapewnienia wymaganej mocy grzewczej.

Istnieją już na naszym rynku rozwiązania, czyli GWC oraz centrale klimatyzacyjne z pompą ciepła typu DC Inverter umożliwiające realizację instalacji dla funkcji wentylacji ogrzewania i chłodzenia o parametrach: l odzysk ciepła na poziomie 83-95%, l moc właściwa wentylatorów dla całej centrali SFP < 0,25 W/(m3 * h), l sezonowa wydajność energetyczna SCOP > 4,6.

Ponieważ GWC działa na zasadzie magazynowania energii możliwe jest np. gromadzenie w nich dodatkowej energii pochodzącej z układów solarnych czy ciepła odpa-

dowego procesów technologicznych itp. Z powyższych uwag widać wyraźnie, że projektowanie wielu obiektów powinno być poprzedzone analizą energetyczną inwestycji - łącznie z wszystkimi procesami technologicznymi, akumulacją budynku itd. Wówczas można osiągnąć kilka celów: l spełnienie wszystkich wymagań dotyczących ochrony środowiska naturalnego, czyli niskie wartości EP, l optymalizację kosztów inwestycyjnych, l zapewnienie maksymalnego komfortu wewnętrznego dla całego roku, l zmi ni ma li zo wa nie kosz tów eks ploatacyjnych.

W warunkach komercyjnych sprzyja to zwiększeniu konkurencyjności wobec innych rozwiązań.

Energia grzewcza z efektywnej pompy ciepła ma mniejszy udział w

energii pierwotnej niż z pozostałych tradycyjnych nośników. Efektywność pompy ciepła w omawianych układach rośnie wraz ze wzrostem strumienia powietrza wentylacyjnego, które jest tutaj nośnikiem energii grzewczej, dlatego ograniczanie strumienia nie ma sensu. Komfort higieniczny może iść zatem w parze z wymogami efektywności energetycznej. Podobnie jest dla okresu letniego chłodzenia.

Porównując zastosowanie powyższego układu do omawianego wcześniej w budynku biurowym zakłada się dodatkowo ograniczenie infiltracji do wartości n50 < 1 oraz przeprojektowanie instalacji wentylacyjnej jako niskosprężnej (np. poprzez wydzielenie kilku odrębnych „krótkich” układów z GWC).

Rozwiązanie pierwotne: EPW = 42 kWh/(m2 * rok) EPH = 40 kWh/(m2 * rok) Energia pomocnicza = 38 kWh/(m2 * rok) Układ hybrydowy: EPW = 20 kWh/(m2 * rok) EPH = 19 kWh/(m2 * rok) Energia pomocnicza = 22 kWh/(m2 * rok) Wskaźniki sumaryczne: EPW+H = 61 kWh/(m2 * rok) < 65 kWh/(m2 * rok) Dla okresu letniego większość energii chłodu dostarczana jest z gruntowego wymiennika ciepła, dlatego dla omawianego przykładu EPC = 9 kWh/(m2 * rok) < 25 kWh (m2 * rok).

W naszym kraju od kilku lat realizowane są inwestycje z wykorzystaniem wyżej wymienionej technologii. Są to obiekty zarówno użyteczności publicznej, takie jak hale sportowe, zakłady produkcyjne, pawilony handlowe, jak i domy mieszkalne, a nawet baseny kąpielowe.

Krzysztof Ćwik Ilustracje z archiwum Pro-Vent Systemy Wentylacyjne.

Czy jesteś już naszym fanem na Facebooku? www.facebook.com/MagazynInstalatora 64

www.instalator.pl

l DODATEK OGŁOSZENIOWY „MAGAZYNU INSTAL ATORA“

01 4 9. 2

miesięcznik informacyjno-techniczny 9 (193), wrzesień 2014

65

I

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

l DODATEK OGŁOSZENIOWY MAGAZYNU INSTALATORA tel. 58 306 29 75; e-mail: ogloszenia@instalator.pl

Nie uznajem y komprom isów!!!

Każdy n asz mod el najlepsz e rozwią to zania dwutłokowy podajnik paliwa 100% zabezpieczenie przed cofnięciem się żaru na miał, ekogroszek, pellet...

żeliwny podajnik ślimakowy modulowana moc palnika żeliwny ruszt w komplecie

sterowanie pogodowe palenisko ze stali żaroodpornej automatyczna rozpalarka

ZZapraszmy apraszmy instalatorów instalatorów ddoo w współpracy spółpracy

www.kotrem.pl www.kotrem.pl

II

66

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

l DODATEK OGŁOSZENIOWY MAGAZYNU INSTALATORA tel. 58 306 29 75; e-mail: ogloszenia@instalator.pl

67

III

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

l DODATEK OGŁOSZENIOWY MAGAZYNU INSTALATORA tel. 58 306 29 75; e-mail: ogloszenia@instalator.pl

IV

68

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

l DODATEK OGŁOSZENIOWY MAGAZYNU INSTALATORA tel. 58 306 29 75; e-mail: ogloszenia@instalator.pl

Najwyższa jakość w najlepszej cenie na rynku polskim

Dokonaj trafnego wyboru, skorzystaj z nowych pakietów z kotłem Vaillant

już od 7 399 zł netto Najwyższa jakość w najlepszej cenie na rynku polskim

Najwyższa jakość w najlepszej cenie na rynku polskim

Dokonaj trafnego wyboru,

Dokonaj trafnego wyboru,

skorzystaj z nowych pakietów z kotłem Vaillant

Nowość 2014

skorzystaj z nowych pakietów z kotłem Vaillant

Pakiety specjalne specja cjalne

Pakiety Pakiet ety specjalne

Specjalnie Specj cjalnie dla Państwa przygot przygotowaliśmy otowaliśmy 2 wyj wyjątkowe yjątk tko kowe paki pakiety k ety z gazowym m kotłem ko kotłtem m ko kondensacyjnym kondensacyj yjnym coTE TEC pro ro i zestawami z solarnymi Vite teco co ddo wspomagania przygotow owaniaa c. c w.u.

Vaillant VC eco ecoTEC Viteco przygotowania c.w.u. k ety te są połącz czeniem najwyżs ższej jako kości ci produktów, pproduktó tów, gwarantowanej gwaranto towanej przez liderów w bra ranży ży Paki Pakiety połączeniem najwyższej jakości branży techniki grz rzewcz czej ej ooraz znakomitej znako komitejj ce ejj w żża ej ofercie. ooferci cie. grzewczej ceny, niedostępnej żadnej innej

Specj Specjalnie cjalnie dla Państwaa przygotowaliśmy pr przygoto towaliśmy 3 wyj wyjątkowe yjąt ątko kowe paki pakiety k ety z gazowym m kotłem ko m kondensacyjnym ko kondensacy cyj yjnym coTE TEC pro i wymiennika kami c.w w.u. Biawar lub pompąą ciepła ci Viteco co ddo przygotowaniaa c.w.u. cc.w.u.

Vaillant VC eco ecoTEC wymiennikami c.w.u.

Zesta Ze tawyy te ssą połąc ącz czeniem najwyższ szej jakości jako kości ci produktów, pprodukt któów, gwarantowanej gwaranto towanej prz rzez liderów w bra ranży ży Zestawy połączeniem najwyższej przez branży techn te chniki grzewczej grz rzewczej ej ooraz ora raz znakomitej znako komite tejj ce niedost stępnej ejj w żżadnej ża ej iinnej ej oofercie. ofe ferc rci cie. techniki ceny, niedostępnej

Zaletyy kotł kotła k t a kondensacyjnego kondens nsacyjne yjnego VC ecoTE ecoTEC TEC proo 2226/5 226/5–3 /5–3 • Wysoka spra sprawność przy 30% obci obciążeniu rawnośćć pr ciąż ąże żeniuu kotła ko kotłta - 108% szczędność gazu w sto tosunku ku ddo innych chh kotłów kko kotłtów – ok. 15% 5% w porównaniu p z nowymii kotłami ko kotłtami Oszczędność stosunku • Osz cyj yjnymi i do 30% w sto tosunku ku do do st starszych chh konstrukcji kko konstrtrukc kcj cjii kotłów ko kotłtów niekondensacy niekondensacyjnymi stosunku Szero roki ki zzakres zakr kres modulacj cji palnika, palnika ka, od 30% do 100% • Szeroki modulacji ca zakr kreesisie modulacji modulacj cji palnika ka • Maksymalna sprawnośćć w całym zakresie • Syste tem diagnostyczny diagnostycz czny DIA (Diagnoza Informacj cja Analiza)) – podświetlany po wyświetlacz cz z wyświetlaniem w wyświetltaniem symboli System Informacja kcjja Aqua Kondens System (AK AKS) pozwala wyko korz rzysta tać proces pro roce ces kondensacji kondensacj cji również w przygotowaniu Funkc • Funkcja (AKS) wykorzystać ciepłej ci ej wody, wo , przy pr impo ponujący cym współczynniku współcz czynniku ku ssprawności spr prawności cii ssięgającym sięgając ącym do 104% imponującym Auto tomatycznaa regulacja re regulacj cja spalania – nowa pneumatycz czna automatyka auto tomatyka ka ga • Automatyczna pneumatyczna gazowa rzezbro rojenie na inny rodzaj gazu – popr przezz pr kotła Prz • Przezbrojenie poprzez przeregulowaniee ko rzyłąc ącze układu ukł k adu powietrzno-spa palinowegoo kotła ko Ø 60/100 mm Prz • Przyłącze powietrzno-spalinowego 22 stopniową pompę sterowaną z elekt ktroniki kii kotła, kko odpowietrz rznik, k, naczynie n wzbiorc rcz cze, zawór • Kocioł zawieraa 2-stopniową elektroniki odpowietrznik, wzbiorcze, piecz czeństwa, odpływ w kondensatu, ko tró rójdro rogowy zawórr przełączający pr przełąc ącz czając ący cy bezpi bezpieczeństwa, trójdrogowy

otła kondensacyjne yjnego VC ecoT oTEC pro ro 226/5–3 226/5 /5–3 Zalety kot kotła kondensacyjnego ecoTEC ka sprawność sspr prawność przy 30% obci ciąż ąże żeniuu kotła ko kotłta - 108% • Wysoka obciążeniu tosunku ku ddo innych chh kkotłów kot ów – ok. kotł k. 15% 15% % w porównaniu ppo ko kotłtami • Oszczędność gazu w sto stosunku z nowymii kotłami kondensa sacy cyj yjnymi i do 30% w sto tosunku ku ddo starszych chh konstrukcji kkonstrukc ko kcjji kotłów ko nieko niekondensacyjnymi stosunku Szero roki ki zakres zzakr krees modulacji modulacj cji palnika, palnika ka, od 30% do 100% • Szeroki ca zakre resisie modulacji modulacj cji palnika ka • Maksymalna sprawnośćć w całym zakresie • Syste tem diagnostyczny diagnosty tycz czny DIA (Diagnoza Informacj cja Analiza)) – podświetlany po podświetltany wyświetlacz wyświetltacz cz z wyświetlaniem w wyświetltaniem symboli System Informacja Funkc kcjja Aqua ua Ko tem m (AKS) (A pozwala wyko korz rzysta tać proces pro roce cess kondensacji ko kondensacj cji również w prz rzygotowaniu • Funkcja Kondens Syste System wykorzystać przygotowaniu ci ej wody, wo przy impo ponujący cym współczynniku współcz czynniku ku sspr prawności ci ssięgającym sięgając ący cym do 104% ciepłej imponującym sprawności Auto tomatycz cznaa re regulacj cja spa palania – nowa pneumatycz czna automatyka ka gazowa ga gazo zowa • Automatyczna regulacja spalania pneumatyczna rzezbro rojenie na innyy rodzaj ro gazu – popr przezz pr Prz • Przezbrojenie poprzez przeregulowanie kotła rzyłąc ącze układu ukł k adu powietrzno-spa palinowegoo kotła ko Ø 60/100 60/1 /100 mm Prz • Przyłącze powietrzno-spalinowego 2 sto topniową pompę stero rowaną z elekt ktro roniki kii kko kotłta, odpowietrz rznik, k, nnaczynie wzbiorc rcz cze, zawór • Kocioł zawieraa 22-stopniową sterowaną elektroniki kotła, odpowietrznik, wzbiorcze, czeństwa, odpływ kondensatu, tró rójdro rogowy zawórr przełączający pr przełąc ącz czając ący cy bezpiecz bezpieczeństwa, trójdrogowy

Nowość 2014

D Dystrybucja: ystrybucja: Hurtownie Hurtownie IInstal-Konsorcjum nstal-Konsorcjum

69

Nowość 2014

hurtownieinstalacyjne.pl/vaillant hurtownieinstalacyjne.pl/vaillant

V

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

l DODATEK OGŁOSZENIOWY MAGAZYNU INSTALATORA tel. 58 306 29 75; e-mail: ogloszenia@instalator.pl

VI

70

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

l DODATEK OGŁOSZENIOWY MAGAZYNU INSTALATORA tel. 58 306 29 75; e-mail: ogloszenia@instalator.pl

71

VII

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

l DODATEK OGŁOSZENIOWY MAGAZYNU INSTALATORA tel. 58 306 29 75; e-mail: ogloszenia@instalator.pl

VIII

72

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

l DODATEK OGŁOSZENIOWY MAGAZYNU INSTALATORA tel. 58 306 29 75; e-mail: ogloszenia@instalator.pl

73

IX

miesięcznik informacyjno-techniczny

9 (193), wrzesień 2014

l DODATEK OGŁOSZENIOWY MAGAZYNU INSTALATORA tel. 58 306 29 75; e-mail: ogloszenia@instalator.pl

X

74

Profesjonalnie, w każdym calu PSB-Profi to sieć składów budowlanych wyspecjalizowanych w obsłudze firm budowlanych. Łącznie w skali kraju, sieć obsługuje kilkadziesiąt tysięcy małych oraz średnich podmiotów.

Obsługujemy inwestycje budowlane - od domu jednorodzinnego po wielkie realizacje dla inwestorów instytucjonalnych i przemysłu.

Kładziemy nacisk na ofertę najbardziej znanych i najlepszych marek producenckich w Polsce. Naszą ambicją jest zaoferowanie jak najszerszego wyboru.

Organizujemy szkolenia dla pracowników firm budowlanych i pokazy zastosowań nowych technologii.

Służymy radą inwestorom indywidualnym.

Oferujemy dostawę oraz specjalistyczny transport, w tym ciężarowy HDS, materiałów budowlanych wprost na plac budowy, zgodnie z zasadą „just in time”.

www.grupapsb.com.pl

Profi KV_OK_207x293.indd 1

www.profi.com.pl

2014-04-11 11:17:48

PALNIKI NA PELLET alternatywa dla ogrzewania olejem, gazem oraz węglem

®

LIDER PALNIKÓW NA PELLET

Linia Revo Palnik Pellas X Revo jest innowacyjnym produktem na rynku światowym, jego przełomowość polega na bardzo zaawansowanej technologii rotacyjnej komory spalania.

Oprócz wysokiej sprawności spalania sięgającej 99%, to unikatowe rozwiązanie tzw. palnika rotacyjnego, zapewnia permanentne samooczyszczanie się z popiołu pozostającego w trakcie spalania.

REVOLVING REVOLUTION

REV Linia X L

NOWOŚĆ: 500 kW!

Î Technologia spalania nadciśnieniowego – brak

zagrożenia cofnięcia płomienia Î Opatentowany system mieszania paliwa w ko-

morze paleniskowej – znacznie wydłuża czas bezobsługowej pracy Î Kontrola procesu spalania przy użyciu szeroko-

pasmowej sondy LAMBDA Î Automatyczna praca: rozpalanie, czyszczenie,

kontrola płomienia NALEZYMY DO GRONA PRODUCENTÓW NAJLEPSZYCH POLSKICH ZIELONYCH TECHNOLOGII

Î

www.pellasx.pl

PRODUCENT PELLASX Sp. z o.o. Sp. k.

64-920 Piła, ul. Szybowników 39/10 tel.: +48 67 214 71 32 e-mail: info-pl@pellasx.eu

W skład zestawu wchodzi: y Palnik Pellas X y Podajnik galwanizowany Pellas X y Sterownik Pellas X R.ControlTOUCH y Sonda Lambda