Magazyn Instalatora 10/2016 M

nakład 11 015

2 10.

miesięcznik informacyjno-techniczny

nr 10 (218), październik 2016

016

ISSN 1505 - 8336

l Ring „MI”:

ogrzewanie płaszczyznowe

*

l Bufor do c.o.

instalacja z pompą ciepła

l Wentylacja komfortowa l Woda szara l Kocioł z klasą l Higiena w instalacji l Jastrych poziomy l Koza w salonie

GRUNDFOS ALPHA3 SYSTEM

“System ALPHA3 umożliwia wykonanie zlecenia szybko i prosto”

RÓWNOWAŻENIE HYDRAULICZNE PROSTE JAK NIGDY DOTĄD Właściwe wyrównoważenie hydrauliczne instalacji grzewczej przyczynia się do zmniejszenia rachunków za energię elektryczną nawet o 20%. Instalator wyposażony w smartfon, Alpha Reader i najbardziej wydają energetycznie pompę obiegową ALPHA3 może to zrobić szybko i prosto.

Poznaj System ALPHA3 tutaj: grundfos.pl/alpha3

ZA SYSTEMZAKUP UA ZYSK A LPHA3 SZ

*ALPHA3, ALPHA Reader oraz smartfon należy nabyć osobno. Aplikacja Grundfos Go Balance do równoważenia hydraulicznego jest darmowa.

DODAT PUN KOWE MASTEKTY W R CLUB GRUND FOS

Treść numeru

Szanowni Czytelnicy Jakich argumentów użyć, aby przekonać inwestora do zastosowania ogrzewania płaszczyznowego? Kiedy zastosować ogrzewanie ścienne, a kiedy podłogowe? Czy instalacje wykonać w systemie miedzianym czy tworzywowym? A może jednak zdecydować się na maty elektryczne? Pytania te można by tu jeszcze mnożyć. Wielu z Państwa zna je na pewno lepiej z własnego doświadczenia. A odpowiedzi? Nie zawsze są jednoznaczne.

Jak pisze autor jednego z artykułów ringowych: „Wśród instalatorów krąży opinia, że miedziane instalacje grzewcze są drogie. Instalatorzy, proponując system ogrzewania podłogowego, zwykle porównują tylko cenę jednego metra rury. To często wprowadza w błąd inwestorów, którzy oczekują instalacji bezpiecznej, trwałej i bezawaryjnej. Tymczasem materiały mają różne właściwości i rzeczywiste koszty wykonania instalacji z miedzi i tworzyw sztucznych różnią się bardzo nieznacznie”.

A jaki rodzaj ogrzewania płaszczyznowego zdobędzie Państwa uznanie? Prosimy o oddanie głosu w naszej sondzie na www.instalator.pl.

Instalacja grzewcza (i nie tylko) może być niekiedy dla właściciela źródłem... irytacji. Nawet nowa może sprawiać kłopoty. Autor artykułu „Denerwujące drobiazgi” (s. 34-35) zauważa: „(..) zaliczyć można do nich np. »słabe«, zbyt niskie lub wahające się ciśnienie wody, występujące zwłaszcza w okresach dużych jej rozbiorów poza lub na obrzeżach aglomeracji miejskich, kłopoty z niestabilną temperaturą c.w.u. czy też jej okresowy brak w przypadku posiadania własnego źródła ciepła”. A jak pojawia się kłopot (szczególnie w sezonie grzewczym), to kończy się telefonem „do tych, co się znają”. Jak sobie z nimi poradzić? Zapraszam do lektury artykułu.

Modernizacja budynku ma na celu ograniczenie kosztów eksploatacyjnych, zmniejszenie energochłonności i poprawę ogólnego komfortu przebywania w pomieszczeniach. Zwykle oznacza ona ocieplenie budynku, wymianę stolarki okiennej, czasem również pokrycia dachowego. Wewnątrz budynku wymienia się instalację grzewczą i ogrzewczą, instalację wod.-kan. A czy podejmując się zadania modernizacji budynku, nie powinniśmy również zwrócić uwagi na instalację wentylacyjną? Pytanie takie postawiła autorka artykułu pt. „Współpraca z gruntem” (s. 64-65).

Mam nadzieję, że argumenty przekonają również Państwa.

Instalacje rurowe możemy wykonywać z materiałów takich jak: miedź i jej stopy, stal, w tym stal węglowa oraz nierdzewna, żeliwo oraz aluminium i tworzywa sztuczne. Każda z nich wymaga zastosowania odpowiednich łączników. Jakich? O tym przeczytacie Państwo w Poradniku ABC „Magazynu Instalatora”.

Sławomir Bibulski

4

Na okładce: fot. z archiwum Europejskiego Instytutu Miedzi.

l

Ring „MI”: ogrzewanie płaszczyznowe s. 6-23

l Współczynnik w zestawie (Przyszłość kotłów na paliwa stałe) s. 26 l Bufor do c.o.

(Elementy układu hydraulicznego w instalacji z pompą ciepła) s. 28 l Korzystne praktyki w likwidacji niskiej emisji s. 32 l Kłopoty z prawidłową pracą instalacji c.w.u. Jak im zaradzić? s. 34 l Dwa w jednym, czyli fotowoltaika i pompy ciepła w instalacji s. 36 l Stacja mieszkaniowa (strona sponsorowana Herz) s. 38 l Wymiana bez opróżniania (strona sponsorowana Calido) s. 39

l

Nowoczesna łazienka s. 42

l Opłacalna inwestycja (Wykorzystanie wody szarej) s. 40 l Kąpiel łatwo dostępna (Nowoczesne łazienki) s. 42 l Bój z pałeczkami (Bakterie w instalacji) s. 44 l Kazimierz daje ciśnienie (Gdański Szlak Wodociągowy) s. 48 l Szorstkość w kanale (Sieci wodociągowe i kanalizacyjne) s. 50 l Nowości w „MI” s. 54 l Ciepło z podłogi i ściany (Chemia budowlana i energooszczędność) s. 56 l Oszczędnie i niezawodnie (strona sponsorowana Geberit) s. 58

l

Wentylacja komfortowa s. 60

ISSN 1505 - 8336

l Wilgoć i wentylacja s. 60 l Co tam Panie w „polityce”? s. 62 l Wentylacja i modernizacja s. 64 l Koza w salonie s. 66

10.

201

6

www.instalator.pl

Nakład: 11 015 egzemplarzy Wydawca: Wydawnictwo „TECHNIKA BUDOWLANA“ Sp. z o.o., 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/4.

Redaktor naczelny Sławomir Bibulski (s.bibulski@instalator.pl) Z-ca redaktora naczelnego Sławomir Świeczkowski (redakcja-mi@instalator.pl), kom. +48 501 67 49 70.

Sekretarz redakcji Adam Specht Marketing Ewa Zawada (marketing-mi@instalator.pl), tel./fax +48 58 306 29 27, 58 306 29 75, kom. +48 502 74 87 41.

Kontakt skype: redakcja_magazynu_instalatora Adres redakcji: 80-156 Gdańsk, ul. marsz. F. Focha 7/5.

Ilustracje: Robert Bąk. Materiałów niezamówionych nie zwracamy.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i redagowania tekstów. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń.

5

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Ring „Magazynu Instalatora“ to miejsce, gdzie odbywa się „walka“ fachowców na argumenty. Każdy biorący udział w starciu broni swoich doświadczeń (i przeświadczeń...), swojego chlebodawcy bądź sponsora, swojej wiedzy i wiary. Przedmiotem „sporu“ będą technologie, materiały, narzędzia, metody, produkty, teorie - słowem wszystko, co czasem różni ludzi z branży instalatorskiej. Każdy z autorów jest oczywiście świadomy, iż występuje na ringu. W listopadzie na ringu: odnawialne źródła energii - pompy ciepła...

Dziś na ringu „MI”: systemy ogrzewania płaszczyznowego rura, złączka, rozdzielacz, podłogówka, zawór, sterownik

Duro Duro System to kompleksowa oferta systemu do ogrzewania tradycyjnego i płaszczyznowego obejmująca wysokiej jakości: rury wielowarstwowe, złączki zaprasowywane i skręcane, rozdzielacze ze stali nierdzewnej wraz z układami pompowymi, szafki podtynkowe i natynkowe oraz automatykę.

Produkcja rur wielowarstwowych Duro odbywa się na liniach szwajcarskiej firmy NOKIA-MAILLEFFER. Do ich produkcji fabryka w obydwu warstwach wykorzystuje polietylen sieciowany PE-Xb z wkładką aluminiową spawaną doczołowo. Obustronne sieciowanie zapewnia w systemie Duro bezpieczne połączenie kształtki i rury w zakresie temperatur do 110°C i ciśnieniu do 10 barów.

Brak obustronnego sieciowania w innych, stosowanych w ciepłownictwie systemach powoduje zmianę konsystencji warstwy niesieciowanej w wyższych temperaturach i zagraża wysunięciem się rury z zacisku kształtki.

najważniejszą informacją jest ta, że dzięki sieciowaniu polietylen przestaje być termoplastem i jest odporny na przegrzewy do 110°C. Rura utrzymuje grubość ścianki pod zaciskiem Pytanie do...

Ile wynosi okres gwarancji na Państwa system? złączki i połączenie pozostaje bezpieczne. Bardzo ważne jest, żeby obie warstwy rury były wykonane z polietylenu sieciowanego (PE-X), ponieważ złączka zaciska jednocześnie warstwę wewnętrzną i zewnętrzną rury

wielowarstwowej. Na bazie rur PEXb/Al/PE-Xb produkowane są rury DN 16 i DN 20 w izolacji 6 mm, w kręgach 50 i 100 m, w kolorach niebieskim i czerwonym. Rury są certyfikowane przez Instytut AENOR w Hiszpanii.

Pewne zaprasowywanie Złączki zaprasowywane (profile szczęk: H, U, TH) do rur wielowarstwowych są produkowane w kooperacji z włoskim producentem ICMA. Są one wykonane z europejskiego mosiądzu o podwyższonej odporności

PE-X odporny na przegrzewy W zakresach interesujących nas w ogrzewnictwie temperatur 80-110°C taki polietylen zmienia konsystencję na półstałą, co powoduje, że siła zacisku, a więc siła połączenia „rura-złączka”, spada drastycznie. Z punktu widzenia zastosowań w ogrzewnictwie

6

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

mechanicznej i na korozję. Podwójne o-ringi wykonane z EPDM sieciowanego zapewniają ich wytrzymałość na przegrzewy do 150˚C oraz odporność na starzenie i pękanie. Tuleje złączek są wykonane ze stali kwasoodpornej AISI304 odpornej na związki żrące zawarte w cementach. Wszystkie materiały złączek są dopuszczone do kontaktu z wodą przeznaczoną do celów spożywczych. Okres gwarancji na Duro SYSTEM wynosi 15 lat.

Złączki skręcane Pod koniec 2015 roku oferta firmy została poszerzona o złączki skręcane, które również wyposażone są w podwójne oringi wykonane z EPDM sieciowanego.

Zarówno złączki zaprasowywane, jak i skręcane posiadają gratowane gwinty zewnętrzne, a każda ze złączek posiada indywidualne opakowanie - worek.

Rozdzielacz w komplecie Rozdzielacze Duro wykonane są ze stali kwasoodpornej 304/1.4301 o grubości ścianki 1,6 mm. Wszystkie są testowane na szczelność ciśnieniem 8 barów. Ich wyposażenie zawiera: metalowe, obrotowe zawory spustowe, odpowietrzniki, wskaźniki przepływu Taconova, zawory regulacyjne Jurgen Schlösser oraz solidne uchwyty z gumowymi wkładkami tłumiącymi. Do kompletu oferowane są dokładnie dopasowane układy pompowe z przyłączami zasilania i powrotu od spodu, wyposażone w: termostatyczne zawory mieszające ESBE (zakres temperatur 2043°C), pompy Circula lub Wilo oraz termostaty przylgowe.

Solidna obudowa Solidne szafki wykonane są z blachy stalowej ocynkowanej, lakierowanej proszkowo w kolorze białym - RAL9010.

Proponowane są w trzech rodzajach: natynkowe i natynkowe niskie (obydwie z regulacją wysokości) oraz podtynkowe z regulacją głębokości. Wszystkie szafki posiadają odejmowane drzwiczki oraz standardowo wyposażone są w zamek z przecięciem lub typu „Yale”. Produkty te objęte są 5-letnią gwarancją.

Nowoczesne sterowanie Proponujemy automatykę europejskiego lidera w zakresie efektywnych www.instalator.pl

10 (218), październik 2016

rozwiązań sterowania parametrami pracy instalacji. Nasza oferta obejmuje automatykę w technologii przewodowej lub w technologii radiowej, zawierającą szeroką gamę termostatów pokojowych, listew przyłączeniowych oraz siłowników termicznych. Przedstawione nowej generacji siłowniki TS+ posiadają wiele cech i funkcji, dzięki którym bardzo często sięgają po nie instalatorzy. Są odporne na wodę i kurz zgodnie z klasą ochrony IP54. Posiadają możliwość montażu w dowolnej pozycji, nawet do góry nogami. Posiadają standardowe podłączenia M 30 x 1,5. Można je otwierać i zamykać ręcznie, co jest przydatne podczas czynności rozruchowych i serwisowych.

Dostępne są w wersji 230 V i 24 V.

Osprzęt Bardzo istotny przy każdym rozdzielaczu jest osprzęt w postaci zaworów kulowych. W naszej ofercie znajdują się zaprojektowane przez nas zawory nowej generacji CALIDO seria S30. Posiadają one system bezpieczeństwa, w którym konstrukcja i montaż trzpienia zapobiegają wypchnięciu go z korpusu na skutek nagłego wzrostu ciśnienia w instalacji. Dla zwiększenia bezpieczeństwa pracy trzpienie zaworów wyposażono w podwójne uszczelnienie: na górze zastosowano tradycyjną dławicę umożliwiającą doszczelnienia przy pomocy nakrętki, natomiast na dole trzpienia zastosowano nowoczesne uszczelnienie dynamiczne, w którym siła doszczelnienia zwiększa się wraz ze wzrostem ciśnienia między kulą a korpusem. Maksymalna temperatura pracy zaworów wynosi 150°C, a ciśnienie nominalne 30 barów. Zawory posiadają europejski certyfikat CE. Wszystkim dystrybutorom systemu Duro firma zapewnia doradztwo techniczne oraz profesjonalne szkolenia dla instalatorów.

Jakub Gronek Fot. 1. Rury Duro PE-Xb/Al/PE-Xb w izolacji.

Fot. 2. Złączka zaprasowywana Duro SYSTEM. Fot. 3. Złączka skręcana Duro SYSTEM. Fot. 4. Rozdzielacz z układem pompowym Duro SYSTEM. Fot. 5. Pokojowy termostat programowalny Duro SYSTEM. Fot. 6. Zawór kątowy do rozdzielacza CALIDO seria S30.

7

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Dziś na ringu „MI”: ogrzewanie płaszczyznowe ogrzewanie podłogowe, ścienne, rura, złączka, sterowanie

Comap Ogrzewanie płaszczyznowe dzięki swoim zaletom (wysoki komfort cieplny, optymalna współpraca z niskotemperaturowymi źródłami ciepła oraz łatwość aranżacji przestrzeni) zyskało wielu zwolenników. Te argumenty przekonują architektów, projektantów instalacji grzewczych, instalatorów, a przede wszystkim użytkowników.

Wiedza techniczna wśród instalatorów na temat systemów ogrzewania płaszczyznowego jest już na wysokim poziomie, czego nie można było powiedzieć jeszcze kilkanaście lat temu, a kultura wykonania instalacji i świadomość wykonawców pozwala stwierdzić, że nasz rynek jest dobrze przygotowany do spełniania oczekiwań inwestorów.

Te wszystkie czynniki spowodowały, że w Polsce bardzo dynamicznie rozwija się sektor instalacji grzewczych opartych na ogrzewaniu płaszczyznowym.

8

letą tego rozwiązania jest to, iż płyta systemowa z wypustkami pozwala na bardzo szybkie rozkładanie rury.

Dodatkowo, na tego typu płycie rura jest bardzo dobrze umocowana i chroniona przed uszkodzeniami mechanicznymi, którym może ulec, zanim zostaną wykonane wylewki.

Płyta z folią

Firma Comap posiada w swojej ofercie kilka rozwiązań odpowiadających wymaganiom i wyzwaniom naszego rynku.

Innym rozwiązaniem jest zastosowanie płaskiej płyty styropianowej z folią. Tego typu rozwiązanie jest tańszą alternatywą zachowującą wszystkie podstawowe cechy ww. płyty (tj. izolacja termiczna, izolacja akustyczna, izolacja przeciwwilgociowa), daje możliwość mocowania rury, ale niestety nie daje takiego komfortu pracy i oszczędności czasu przy rozkładaniu pętli grzewczych jak płyta systemowa z wypustkami. Przy wyborze konkretnego rozwiązania polecam przeprowadzenie krótkiej analizy, bo może to, co na początku wydaje się być droższe, w rezultacie (wliczając czas pracy) pozwoli zaoszczędzić znaczącą kwotę w skali całej inwestycji.

Płyta z wypustkami

Ogrzewanie ścienne

Podstawowym produktem jest dobrze już znane ogrzewanie podłogowe BIOfloor oparte na styropianowych płytach systemowych z wypustkami, rurach wielowarstwowych lub PEX oraz rozdzielaczach modułowych poliamidowych lub rozdzielaczach mosiężnych. Niewątpliwą za-

Nowym rozwiązaniem ogrzewania płaszczyznowego w ofercie Comap jest wspominane już wcześniej ogrzePytanie do...

Jaką wydajność może osiągnąć system ogrzewania ściennego?

wanie ścienne. Rozwiązanie to bazuje na tych samych rozdzielaczach, jakie proponujemy w ogrzewaniu podłogowym BIOfloor - bardzo dobrze wyposażone, z przepływomierzami umożliwiającymi łatwą regulację przepływu oraz wkładkami zaworowymi pozwalającymi na zamontowanie siłowników sytemu regulacyjnego. Rura grzewcza stosowana w tym rozwiązaniu to rura wielowarstwowa PEX/Al/PEX 14 x 2 mm. W naszym systemie proponujemy rurę z wkładką aluminiową z dwóch powodów - rura ta posiada pamięć kształtu, co bardzo ułatwia montaż i, co istotne dla późniejszych użytkowników, dzięki warstwie aluminium można tę rurę łatwo zlokalizować pod tynkiem z użyciem dość prostych narzędzi do wykrywania przewodów w ścianach.

Montaż Do mocowania rury na ścianie stosujemy listwy mocujące sprzedawa-

ne w odcinkach 1 m (składające się z fabrycznie zmontowanych dwóch elementów o długości 0,5 m) montowane w odległości około 50 cm od siebie, w które wpinamy rurę. Rura jest zatrzaskiwana w uchwytach listwy, co daje bardzo stabilne zamocowanie rury na murze. Listwa daje możliwość mocowania rury w odstępach co 5 cm. Najczęściej stosowanym rozstawem rury jest rozstaw 15 cm. Po zamocowaniu wszystkich pętli grzewczych na ścianie (analogicznie jak to wykonujemy dla ogrzewania podłogowego) należy napełnić www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Sterowanie

instalację (każdy z obiegów oddzielnie pod ciśnieniem wodociągowym umożliwiającym wypchnięcie powietrza z rur), wykonać próbę ciśnieniową i pozostawić instalację pod ciśnieniem do zakończenia wszelkich prac wykończeniowych.

Warstwa tynku Pokrycie instalacji ogrzewania ściennego tynkiem polega na wykonaniu warstwy tynku, która zrówna się grubością z powierzchnia rur, następnie należy nałożyć siatkę tynkarską, która wzmocni tynk (minimalizując ryzyko powstania pęknięć).

Następnie nakładamy ostatnią warstwę tynku, która będzie miała grubość około 1,5 cm ponad rurę. Masa tynku powinna zawierać plastyfikator

do betonu, który uelastyczni zaprawę, ułatwiając szczelne „otulenie” rur grzewczych zaprawą. Tak wykonany grzejnik, po uzyskaniu przez tynk finalnej wytrzymałości i swobodnej utracie zawartej w nim wilgoci, jest gotowy do pracy. Wydajność 1 m2 takiego typu ogrzewania w zależności od parametrów zasilania i rozstawu rury może dochodzić nawet do 150 W.

Niezbędnym uzupełnieniem systemów ogrzewania powierzchniowego jest sterowanie - konieczne dla utrzymania zadanej temperatury w pomieszczeniu. Comap wprowadził w ostatnim czasie nowy system sterowania. System generalnie występuje w trzech wariantach: bezprzewodowym, kablowym 230 V i kablowym 24 V. Rozwiązanie to posiada budowę modułową i pozwala na dostosowanie układu sterowania do potrzeb użytkownika. Bazę całego systemu stanowi moduł sterujący (radiowy, 230 V lub 24 V), który może być doposażony, np. w zegar sterujący, moduł sterujący pracą pompy obiegowej lub innego zewnętrznego urządzenia, moduł rozszerzający ilość termostatów czy siłowników obsługujących instalację. Jako elementy wykonawcze (oddziałujące na wkładki zaworowe rozdzielacza) można zastosować siłowniki 230 V lub 24 V. Standardowo siłownik posiada w zestawie pierścień mocujący z gwintem M30 x 1,5, który jest instalowany na rozdzielaczu, a sam siłownik można zamontować poprzez połączenie zatrzaskowe. W ofercie sterowania Comap znajduje się kilka typów termostatów pokojowych posiadających praktyczne funkcje ułatwiające sterowanie temperaturą w pomieszczeniu oraz pozwalające na optymalizację zużycia energii.

Artur Grabowski

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Ring „MI”: ogrzewanie płaszczyznowe wodne, płaszczyznowe, miedziane, złączki, rura

Europejski Instytut Miedzi Wśród instalatorów krąży opinia, że miedziane instalacje grzewcze są drogie. Instalatorzy, proponując system ogrzewania podłogowego, zwykle porównują tylko cenę jednego metra rury. To często wprowadza w błąd inwestorów, którzy oczekują instalacji bezpiecznej, trwałej i bezawaryjnej. Tymczasem materiały mają różne właściwości i rzeczywiste koszty wykonania instalacji z miedzi i z tworzyw sztucznych różnią się bardzo nieznacznie.

Wodne ogrzewanie płaszczyznowe (podłogowe i ścienne) należy do typu ogrzewania niskotemperaturowego, w którym temperatura czynnika grzewczego jest dużo niższa niż w tradycyjnym ogrzewaniem grzejnikowym efekt: duże oszczędności energii.

Zalety ogrzewania płaszczyznowego Zastosowanie tego typu ogrzewania daje wiele korzyści: l wysoki komfort cieplny ze względu na korzystny i równomierny rozkład temperatur, zbliżony do idealnego, l dzięki niskiej temperaturze wody grzewczej możliwość wykorzystania alternatywnych źródeł ciepła - pompy ciepła, kotły kondensacyjne, kolektory lub absorbery energii słonecznej, l możliwość utrzymania temperatury powietrza w ogrzewanym pomieszczeniu niższej o ok. 2ºC niż przy ogrzewaniu grzejnikowym (przy tym samym odczuciu komfortu), l względy architektoniczne - brak grzejników często ograniczających architektoniczne kształtowanie i umeblowanie pomieszczenia (kościoły, obiekty zabytkowe), l czystość - bez kurzu i brudu na grzejnikach, l brak prądów konwekcyjnych powietrza, l zdolność samoregulacji.

W tego typu ogrzewaniu jako elementy grzewczego stosuje się wiele rodzajów rur, z których największe zalety mają rury miedziane.

10

Zalety miedzi l doskonałe przewodnictwo ciepła, l trwały, sprawdzony od dziesięciole-

ci metal odporny na starzenie,

l odporna na korozję, l gazoszczelność (nie istnieje dyfuzja

tlenowa przez ścianę rury do wody grzewczej - odpada konieczność katalizy wody lub stosowania wymienników ciepła - chroni to przed korozją części stalowe, czyli kocioł, rozdzielacze),

l

odporna na podwyższoną temperaturę wody grzewczej w przypadku awarii automatyki (nie powstają uszkodzenia rury), l odporna na obniżające temperaturę krzepnięcia chemiczne dodatki do wody grzewczej, Pytanie do...

Dlaczego do wykonania instalacji ogrzewania płaszczyznowego zużywamy 2 razy mniej rury miedzianej niż rur PEX-Al-PEX?

l łatwa do gięcia (najmniejszy promień zgięcia 8 cm - gięcie ręczne 5,5 cm przy użyciu giętarki), l odporna na napięcia powstałe przy gięciu, l bezproblemowa, pewna i łatwa technika łączeń.

Rodzaje rur Do ogrzewania płaszczyznowego stosować możemy rury miedziane w stanie miękkim wykonane zgodnie z PN-EN 1057. Rura w stanie miękkim w kręgach produkowana jest do wymiaru 22 mm, jednak do ogrzewania podłogowego stosuje się średnicę do 18 mm (12, 14, 15 i 18 mm). Należy pamiętać, że nie wolno zalewać betonem gołych rur miedzianych, na rynku dostępne są systemowe rury miedziane do ogrzewania podłogowego w osłonie. Goła rura miedziana może być stosowana przy zabudowach suchych oraz gdy zalewana jest specjalnie przystosowanym do tego rodzaju ogrzewania jastrychem z asfaltu bitumicznego.

Na rynku dostępny jest także kompletny miedziany system ogrzewania płaszczyznowego z miedzi, który z jednej strony jest doskonałą rurą rdzeniową, z drugiej zaś - materiałem, który daje się świetnie układać. Dzięki specjalnym procesom produkcyjnym rury w postaci zwiniętego kręgu odznaczają się wyjątkową plastycznością, można je bez wysiłku i nakładu sił odwijać oraz układać.

Najczęściej stosowanym wymiarem rur stosowanym w tego typu ogrzewaniu jest rura 12 x 0,7 i 14 x 0,8 mm. Wyprodukowana jest ona z miedzi odtlenionej fosforem (Cu-DHP), tak jak rury miękkie wykonane zgodnie z normą PN-EN 1057. Występuje w stanie miękkim R220, w kręgach 50 m. W przypadku zalewania rury jastrychem cementowym stosuje się rurę z płaszczem ochronnym, który praktycznie nie ogranicza przewodzenia ciepła, a jednocześnie chroni rdzeniową rurę miedziana przed uszkodzeniami mechanicznymi, zewnętrzwww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

rzemy pod uwagę markowe rury PEXAl-PEX gwarantujące minimum bezpieczeństwa), bo różnica to zaledwie 158 zł. Kwotę tą rekompensują droższe łączniki stosowane w systemach PEXAl-PEX (tabela). Jednak ogrzewanie podłogowe z wykorzystaniem miedzi wykonuje się szybciej i łatwiej.

Miedziane referencje

nymi czynnikami chemicznymi; umożliwia niezakłócone wydłużanie się rdzeniowej rury miedzianej oraz odbiera na łukach część wydłużenia termicznego.

Dla zabudów suchych lub asfaltu bitumicznego stosuje się gołą rurę miedzianą.

Miedź w PE-RT W ostatnim okresie do tego typu ogrzewania stosuje się kompozytową rurę cienkościenną z miedzi. Jest to rura miedziana o cienkiej ściance z trwale zespoloną otuliną z tworzywa PE-RT. Rura ta jest ok. 50% lżejsza i 50% tańsza od klasycznej rury stosowanej w ogrzewaniu płaszczyznowym, zachowując przy tym pozostałe zalety, takie jak odporność na uszkodzenia mechaniczne, 100% antydyfuzyjność, odporność na korozję i nieograniczoną żywotność.

Najczęściej stosowanym wymiarem w tego typu ogrzewaniu jest rura 16 x 2 mm (grubość ścianki rdzeniowej rury miedzianej 0,35 mm). Producenci rury miedzianej stworzyli gotowe panelowe systemy ogrzewania ściennego w zabudowie suchej, w których zastosowano miedzia-

ne rury systemowe 12 x 0,7, 14 x 0,8 mm lub kompozytowe miedziane rury cienkościenne 16 x 2 mm. Panele montuje się na ścianach w miejscach przeznaczonych dla tradycyjnych grzejników.

Kalkulacja Wśród instalatorów krąży opinia, że miedziane instalacje grzewcze są drogie.

Instalatorzy, proponując system ogrzewania podłogowego, zwykle porównują tylko cenę jednego metra rury. To często wprowadza w błąd inwestorów, którzy oczekują instalacji bezpiecznej, trwałej i bezawaryjnej. Tymczasem materiały mają różne właściwości i rzeczywiste koszty wykonania instalacji z miedzi i z tworzyw sztucznych różnią się bardzo nieznacznie. Przeprowadzono analizę, w której dla przykładu porównano koszty wykonania instalacji ogrzewania podłogowego w domu jednorodzinnym o powierzchni ok. 160 m2. Do analizy wybrano instalacje wykonane z cienkościennych rur miedzianych oraz rur z tworzywa PEX-Al-PEX. W obu przypadkach zastosowano zaprasowywany system łączenia instalacji. Do wykonania ogrzewania podłogowego zużyto dwukrotnie więcej rur z tworzywa PEXAl-PEX niż rur miedzianych. Powód?

Mniejsza wydajność cieplna instalacji.

W przypadku wykonania ogrzewania podłogowego z cienkościennych rur miedzianych potrzeba ich prawie dwukrotnie mniej. Instalacje wykonuje się też dużo szybciej niż w przypadku tworzyw sztucznych. Koszt samych materiałów jest porównywalny do instalacji PEX-Al-PEX (oczywiście bie-

Kompletny system ogrzewania płaszczyznowego z miedzi dostępny jest na rynku, co bardzo oszczędza czas i ułatwia zakup.

System ogrzewania płaszczyznowego z miedzi to nie tylko komfort i bezpieczeństwo dla użytkownika ogrzewania, ale także łatwość i prostota montażu dla wykonawcy. W przeciwieństwie do rur z tworzyw sztucznych montaż rury miedzianej można wykonywać przy niskich temperaturach w obiekcie; podczas układania pętli rura nie sprężynuje.

O niezawodności systemu może świadczyć fakt, że został on zamontowany w tak prestiżowych obiektach, jak Zamek Królewski na Wawelu, Muzeum Collegium Maius w Krakowie, Sala Posiedzeń Klasztoru na Jasnej Górze, Terminal przylotów - Port Lotniczy Balice.

Europejski Instytut Miedzi (EIM, www.instytutmiedzi.pl) działa w ramach światowej organizacji Copper Alliance, której celem jest tworzenie na rynku warunków dla zwiększenia zastosowań produktów z miedzi i jej stopów w wielu dziedzinach gospodarki takich jak energetyka, telekomunikacja,

budownictwo, architektura, ochrona środowiska i medycyna. Realizowane przez Instytut projekty są koordynowane i współfinansowane przez International Copper Association (ICA) z siedzibą w Nowym Jorku. Działalność Instytutu oparta jest na przekonaniu, że miedź posiada wyjątkowe właściwości i parametry techniczne, których wykorzystanie pozwala na tworzenie rozwiązań wpływających na poprawę jakości życia.

Kazimierz Zakrzewski

www.instalator.pl

11

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Ring „MI” : ogrzewanie płaszczyznowe elektryczne, podłogowe, ogrzewanie, sterowanie

ELEKTRA Elektryczne płaszczyznowe ogrzewanie podłogowe zwane jest systemem wszechstronnym. Może być stosowane zarówno w nowo budowanych obiektach, jak i w pomieszczeniach remontowanych. Nie ma tutaj ograniczeń wynikających z konieczności zachowania standardowej wysokości wylewek.

W nowo budowanych pomieszczeniach, gdy wylewki nie są jeszcze gotowe, możemy zastosować przewody grzejne, np. ELEKTRA VCD 17. Układa się je na warstwie izolacji termicznej i zalewa betonem min. 4 m.

Jednak gdy spóźniliśmy się z decyzją o wyborze systemu ogrzewania lub remontujemy istniejący obiekt, możemy zastosować maty grzejne, które przygotowane są bezpośrednio pod materiał wy-

kończeniowy podłogi. Maty montujemy w warstwę kleju lub wylewki samopoziomującej. Wszystkie maty mają 50 cm szerokości. Należy je dopasować do kształtu pomieszczenia. Rozcinając siatkę, musimy uważać, aby nie uszkodzić przewodu grzejnego.

Do suchego montażu możemy wykorzystać maty ELEKTRA WoodTec™, które dedykowane są pod panele i deski warstwowe. Gdy stopień skomplikowania powierzchni, na której mamy wykonać instalację ciepłej podłogi, przekracza możliwości zastosowania mat grzejnych, możemy posłużyć się supercienkimi przewodami, np.

ELEKTRA DM, lub jeszcze cieńszymi - ELEKTRA UltraTec. Przekrój

12

tych ostatnich jest identyczny z przekrojem zapałki.

Oba typy przewodów montujemy w warstwie wylewki samopoziomującej tuż pod wykończeniem podłogi. W efekcie otrzymujemy całkowicie autonomiczny i niezależny system ogrzewania.

Jeśli jednak mamy już wybrane inne ogrzewanie niż elektryczne podłogowe, nic nie stoi na przeszkodzie, aby poprawić poziom komfortu w naszym mieszkaniu lub domu i we wszystkich lub wybranych pomieszczeniach zainstalować dodatkowe urządzenia grzewcze.

Główną zaletą tego rozwiązania jest zupełna niezależność ogrzewania podłogowego od głównego systemu ogrzewczego. Takie rozwiązanie sprawdzi się w okresach przejściowych, kiedy ze względu na wysokość dobową temperatury nieopłacalne jest załączanie systemu głównego. Wówczas możemy dogrzewać się elektryczną „podłogówką”. Dodatkową niezmiernie istotną cechą tego rozwiązania jest niecentralność ogrzewania opartego na matach lub przewodach grzejnych. Dzięki temu załączamy system tylko w tych pomieszczeniach, w których aktualnie potrzebne jest podniesienie temperatury.

Niecentralne ogrzewanie, które ma bardzo precyzyjną regulację temperatury, pozwala na znaczą redukcję kosztów eksploatacyjnych. Regulatory temPytanie do...

Jakie są ograniczenia systemów płaszczyznowego ogrzewania elektrycznego w porównaniu z ogrzewaniem wodnym podłogowym?

peratury mierzą jej poziom z dokładnością do 0,1°C. Najnowsze modele mają dotykowe panele (np. ELEKTRA OCD5), które w łatwy i przyjazny sposób prowadzą użytkownika przez proces programowania.

Niektóre z dostępnych regulatorów posiadają dodatkową bardzo przydatną funkcję - samoadaptację. Regulator uczy się czasu potrzebnego do osiągnięcia zadanej o określonej porze temperatury dzięki temu mamy zawsze idealnie ciepłą podłogę o żądanej godzinie.

W zależności, czy ogrzewanie podłogowe jest systemem głównym, czy tylko dodatkowym, możemy skonfigurować odpowiednio nasz regulator temperatury. Gdy system podłogowy pełni funkcję zasadniczego ogrzewania pomieszczeń, musimy sterować temperaturą powietrza. Jeśli natomiast

jest to ogrzewanie wspomagające, decydującą wartością będzie pomiar temperatury podłogi.

Regulator ELEKTRA OCD5 może mierzyć temperaturę powietrza, podłogi lub powietrza z zabezpieczeniem podłogi przed przegrzaniem.

Elektryczne ogrzewanie podłogowe ma jeszcze jedną wielką zaletę - jest systemem niewidocznym i pozwala na dowolną aranżację pomieszczeń.

Dla tych, którzy chcieliby wyposażyć swoje domki letniskowe w ten system, cenną uwagą będzie brak możliwości kradzieży elementów grzejnych umieszczonych w podłodze.

Arkadiusz Kaliszczuk www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Ring „MI”: systemy ogrzewania płaszczyznowego ogrzewanie, płaszczyznowe, ścienne, chłodzenie, panel

Herz Suchy system ogrzewania ściennego Herz Panel, opiera się na płytach systemowych gipsowo-włóknowych o grubości 15 mm z fabrycznie wbudowanymi rurami grzewczymi.

Suchy system ogrzewania ściennego Herz Panel, zbudowany jest z płyt systemowych gipsowo-włóknowych o grubości 15 mm z wbudowanymi fabrycznie rurami grzewczymi z tworzywa sztucznego, wielowarstwowe z przekładką aluminiową systemu Herz PE-RT/Al/PE-HD. Średnica zewnętrzna rury grzewczej wynosi 10 mm, grubości ścianki 1,3 mm przy grubości przekładki aluminiowej wynosi 0,2 mm. Przekładka aluminiowa w ściance rury grzewczej łączona jest doczołowo przez spawanie laserowe.

Płyty ogrzewania ściennego (połączenie szeregowe, rura ok. 55 m) podłączane są bezpośrednio do wyjścia rozdzielacza lub ogranicznika temperatury na powrocie (zalecane połączenie w układzie Tichelmanna).

Płyty gipsowo-włóknowe zbrojone są włóknami celulozowymi. W ten sposób powstają homogeniczne płyty o dużej gęstości. Płyty gipsowo-włóknowe są ogniotrwałe (F 30) i odporne na wilgoć.

Rury wielowarstwowe są fabrycznie wprasowane w wyfrezowanych rowkach płyt. Panele grzewcze przeznaczone są do bezpośredwww.instalator.pl

niego montażu na konstrukcji nośnej na ścianie, suficie lub podłodze. Panele są dostępne w wymiarach 2000 x 625, 2000 x 310 oraz 1000 x 625. Maksymalna temperatura czynnika grzewczego nie powinna przekraczać 45°C. Płyty ogrzewania ściennego łączy się szeregowo (dwie lub trzy płyty systemowe), tak aby długość jednej pętli nie przekraczała 55 m. Każdą pętlę ogrzewania ściennego łączy się bezpośrednio do rozdzielacza i kolektora w szafce instalacyjnej, analogicznie jak pętle ogrzewania podłogowego. Zalecane jest wykonywanie połączeń w układzie Tichelmanna. Płyty łączone są szeregowo za pomocą złączek zaprasowywanych i przyłączane bezpośrednio do rury rozdzielającej lub zbierającej o średnicy 20 mm.

Wydajność ogrzewania ściennego zależy od temperatury czynnika grzewczego, jego ochłodzenia oraz temperatury w pomieszczeniu. Przykładowo przy średniej różnicy temperatur między czynnikiem a pomieszczeniem wynoszącej 15°C, dla temperatury zasilania 40°C, temperatury powrotu 30°C i temperatury pomieszczenia 20°C wydajność znamionowa jednej płyty wynosi 92 W/m2.

Na opisany system ogrzewania i chłodzenia ściennego firma Herz udziela 10-letniej gwarancji. Zastosowanie w systemie ogrzewania i chłodzenia rury wielowarstwowej z przekładką aluminiową zapewnia długowieczność systemu, ponieważ rura aluminiowa nie starzeje się, czego nie można powiedzieć o tworzywie sztucznym. Ponadto warstwa aluminium stanowi doskonałą ochronę przed przenikaniem tlenu z powietrza do wody w

instalacji. Rura z warstwą aluminium „zapamiętuje” nadany kształt i nie sprężynuje, przez co ułatwia montaż instalacji.

Wydajność jednostkowa systemu ogrzewania ściennego jest bardzo wysoka i może wynosić powyżej 140 W/m2, zaś jej ograniczenie mogą stanowić wymagania w zakresie komfortu cieplnego.

W systemie Herz do rozdzielacza ogrzewania ściennego można wpiąć nawet 48 płyt ogrzewania ściennego.

Niewątpliwą przewagą systemu ogrzewania i chłodzenia ściennego Herz nad typowym ogrzewaniem podłogowym jest gwarancja w zakresie wydajności ogrzewania i chłodzenia, potwierdzona wynikami badań przez niezależną jednostkę badawczą. Systemy ogrzewania i chłodzenia z płytami systemowymi Herz mogą pracować jako Pytanie do...

Jaka jest przewaga suchego systemu ogrzewania i chłodzenia ściennego Herz nad typowym ogrzewaniem podłogowym? typowy system ścienny, ale mogą także być adaptowane do systemów ogrzewania i chłodzenia podłogowego i sufitowego. Rozwiązanie ma charakter modułowy i powtarzalny, projektowanie systemu jest analogiczne do projektowania systemu z grzejnikami lub fancoilami. System nie wymaga stosowania wody do wykonania grzejnika powierzchniowego, zaś finalna grubość grzejnika wynosi zaledwie 15 mm.

Technologia montażu jest podobna do systemu zabudowy ściennej z płytami gipsowo-kartonowymi. W przypadku ścianek działowych panele ścienne ogrzewania i chłodzenia Herz można wykorzystać zamiast płyt gipsowo-kartonowych. Z płyt systemu suchego ogrzewania i chłodzenia Herz można wykonywać sufity podwieszane, montowane do konstrukcji nośnej.

Grzegorz Ojczyk

13

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Ring „MI”: ogrzewanie płaszczyznowe płaszczyznowe, podłogowe, rura, złączka, system

KAN Temat ogrzewania podłogowego i ściennego powraca w mediach jak bumerang. Ale programy, artykuły czy wypowiedzi nie dają często jasnego obrazu technologii, która ma poprawić komfort życia, a przy okazji zapewnić spore oszczędności. Poznaj więc System KAN-therm, który zmieni twoją wizję ogrzewania płaszczyznowego. Świadomy instalator powinien umieć przekazać inwestorowi dane na temat zaproponowanej, a później wykonanej instalacji, czyli jaki system ogrzewania podłogowego użytkownik wybiera, na jakiej zasadzie on działa i dlaczego właśnie taki system został zaproponowany. Dzięki temu użytkownik świadomie podejmie decyzję o wybraniu zaawansowanej technologii, jaką jest System KAN-therm i będzie przekonany, że wybrał optymalne rozwiązanie gwarantujące bezproblemowe użytkowanie na lata.

Pierwszą rzeczą, o której inwestor powinien wiedzieć, jest ciepła płaszczyzna i informacja, dlaczego warto się zdecydować na taki system.

O ogrzewaniu płaszczyznowym mówimy, gdy chcemy ogólnie określić wszelkie rodzaje nośników ciepła w

14

domu, które są po prostu „płaskie”. Takim wielkopowierzchniowym grzejnikiem może być zatem podłoga (najczęściej wybierana opcja), ściana (świetnie się sprawdza, gdy podłogę chcemy „zastawić”) oraz sufit (idealny np. na poddasze). Dlaczego warto zdecydować się na taki sposób ogrzewania domu? W przypadku ogrzewania podłogowego zapewnia ono optymalny i najzdrowszy dla organizmu rozkład temperatury we wnętrzu, kiedy to przy samej posadzce jest najcieplej, zaś w wyższych partiach wnętrza nieco chłodniej. Systemy płaszczyznowe są tańsze i bardziej komfortowe w eksploatacji niż ogrzewanie konwencjonalne, są też bezawaryjne, ekologiczne i uniwersalne - możemy w ten sposób ogrzać wszelkie, zarówno nowe, jak i modernizowane, budynki.

Kilka faktów Jeśli słowa to za mało, pozwólmy, aby o ogrzewaniu płaszczyznowym w Systemie KAN-therm wypowiedziały się liczby: dzięki takiemu systemowi temperaturę powietrza w pomieszczeniu można obniżyć nawet o 1-2°C. Obniżając temperaturę poPytanie do...

Co to takiego ciepła płaszczyzna i dlaczego warto się zdecydować na taki system?

wietrza zaledwie o 1°C i zachowując przy tym pełen komfort cieplny wnętrza (czyli zastosowanej zmiany nawet nie odczuwając), zmniejszymy koszty ogrzewania minimum o 5%; nasze oszczędności na ogrzewaniu mogą wzrosnąć nawet do 30% w skali roku; co więcej, już po dwóch latach eksploatacji systemu można się spodziewać amortyzacji różnicy kosztów inwestycyjnych poniesionych w porównaniu do tradycyjnych, mniej energooszczędnych instalacji grzejnikowych. I na koniec: System KANtherm posiada 10-letnią gwarancję i ponad 50 letnią trwałość eksploatacyjną. Istotnym czynnikiem, decydującym o wyborze instalacji ogrzewania podłogowego są nie tylko kwewww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Ekonomia

stie energooszczędności i wysokiej estetyki instalacji, ale także kwestie higieniczne i zdrowotne, które docenią zwłaszcza alergicy. Tego typu system grzewczy gwarantuje równomierną konwekcję ciepła, co zapobiega wzmożonej cyrkulacji kurzu we wnętrzu (czego nie można powiedzieć o grzejnikach tradycyjnych).

Oczywiście, aby inwestor zaczął zbierać zaoszczędzone plony, musi najpierw zainwestować. I tu uwaga ponieważ dla użytkownika najważniejsza jest opinia instalatora, aby oszczędzić sobie na przyszłość reklamacji i telefonów od wściekłych klientów, trzeba zwrócić uwagę, by nie szukał rozwiązań połowicznych. One nie pozwolą mu zaoszczędzić, a instalatora narażą na częste kontakty z niezadowolonym klientem, narzekaniem lub nawet zepsuciem reputacji dobrego fachowca. Jeśli instalator zdecyduje się na tanie i złej jakości rozwiązania, będzie systematycznie naprawiał to, co w założeniu miało nam służyć bezawaryjnie przez dziesięciolecia.

W przypadku zastosowania elementów instalacji o nieodpowiedniej jakości i ich awarii - usunięcie zniszczeń spowodowanych przez wodę (zawilgocenie, naprawa konstrukcji, remont podłóg, ścian itp.) może stanowić około 70% wartości całej inwestycji.

W rozmowie z klientem warto poinformować go o aspekcie ekonomicznym. Choć koszt zakupu i montażu ogrzewania płaszczyznowego jest nieco wyższy niż standardowych grzejników, to jego późniejsza eksploatacja sprawi, że… zupełnie o niej zapomnimy. Opłaty zmniejszą się nie tylko ze względu na bezawaryjność Systemu KAN-therm, ale i z racji paliwa, jakie zostanie zastosowane. Wykorzystywanie energii odnawialnej to zdrowy egoizm. Ogrzewanie płaszczyznowe zasilane jest zwykle z niskotemperaturowych kondensacyjnych kotłów gazowych, pomp ciepła lub innych, alternatywnych źródeł ciepła.

Światowa sława i designerskie wnętrze Kolejnym argumentem w rozmowie z inwestorem jest wygląd jego wnętrz. Technologia, ekonomia i

ją często niechciane elementy, które trudno wpisać w idealną przestrzenną kompozycję. Rury na ścianach, grzejniki pod oknami, jakieś zaworki, które do niczego nie pasują. Tego wszystkiego możemy uniknąć, decydując się na inteligentne ogrzewanie płaszczyznowe. Dyskretnie ukryte w ścianach, podłogach lub sufitach każdego dnia będzie służyć mieszkańcom, transportując tysiące litrów ciepłej i zimnej wody.

Czy wiesz, że…

Istnieje łatwy sposób, aby zdolności grzewcze podłogi, ściany lub sufitu w czasie zimy przerobić na moc chłodzącą podczas upałów. Wystarczy zmienić ustawienia, aby tymi samymi rurami, którymi wcześniej krążyła gorąca woda, mogła płynąć woda chłodna, obniżając w ten sposób temperaturę wnętrza.

Rozwiązania Systemu KAN-therm pozwalają na komfortowe korzystanie z technologii przez cały rok.

Sterowanie na zawołanie

ekologia idą w parze z estetyką.

Wnętrza urządzone ze smakiem psu-

Jeśli zastanawiacie się, jak tę nowoczesną technologię można łatwo „ogarnąć”, to w sukurs przyjdzie Wam bezprzewodowy system automatyki podłogowej KAN-therm Smart. Niezawodność i skuteczność, których oczekujemy od systemów grzewczych, powinny korespondować z ich łatwą obsługą. A to umożliwia smartfon, który dzięki łatwej w obsłudze aplikacji KAN Smart Control umożliwia szybką i bezproblemową konfigurację systemu ogrzewania płaszczyznowego, a klientowi pozwoli na użytkowanie i zmianę standardowych ustawień temperatury w każdym pomieszczeniu lub w przypadku zarządzania kilkoma inwestycjami - w różnych budynkach.

Prosto, komfortowo i intuicyjnie.

Mariusz Choroszucha

www.instalator.pl

15

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Ring „MI”: ogrzewanie płaszczyznowe

ogrzewanie, ścienne, podłogowe, rura, złączka, spinka

Kermi Poprzez naszych partnerów handlowych i z pomocą doradców Kermi otrzymują Państwo optymalnie dopasowany i właściwie zbilansowany zestaw komponentów do wykonania zlecenia, jakim jest system ogrzewania i chłodzenia płaszczyznowego. Marka Kermi gwarantuje elementy najwyższej jakości dające pewność satysfakcji oraz długiej bezproblemowej eksploatacji.

W każdym budynku i pomieszczeniu znajdują się duże powierzchnie posadzki oraz ścian. Warto je wykorzystać i przystosować w miarę potrzeb do ogrzewania lub chłodzenia przestrzeni użytkowej. Taki system jest oparty o podobne elementy, które tworzą podbudowę, transportują czynnik, rozpraszają energię oraz umożliwiają podłączenie i wyregulowanie obiegów. Poprzez naszych partnerów handlowych i z pomocą doradców Kermi otrzymują Państwo optymalnie dopasowany właściwie zbilansowany zestaw komponentów do wykonania zlecenia. Marka Kermi gwarantuje elementy najwyższej jakości dające pewność satysfakcji oraz długiej bezproblemowej eksploatacji.

Kilka rodzajów rur Mając na celu trwałość systemu, proponujemy kilka rodzajów rur z tworzywa w zróżnicowanym zakresie średnic. Materiałem bazowym, z którego produkuje się przewody, jest polietylen.

W celu poprawy jego własności i zarazem trwałości gotowy wyrób poddaje się procesom ulepszania. Zwiększają one własności mechaniczne oraz blokują dyfuzję tlenu do wnętrza przewodów.

Istotny jest fakt, że wszystkie wybrane przez Państwa przewody Kermi należą do wysokiej 5 klasy zastosowania i gwarantują pracę pod występującymi w instalacji wartościami ciśnienia i temperatury (maksymalnie do p = 10 ba-

16

rów i t = 90°C). Wysoką jakość i trwałość parametrów wybranych przez Państwa przewodów potwierdzają niezbędne certyfikaty, np. DIN Certico oraz DVGW. Dla zaspokojenia ciekawości wymienię oferowane przewody.

Należą do nich szeroko stosowana wielowarstwowa rura PE-Xc; o podobnym

zastosowaniu i zwiększonej elastyczności wielowarstwowa PE-Xa, proponowana w atrakcyjnej cenie elastyczna rura PE-RT oraz wielowarstwowa rura kompozytowa z płaszczem aluminiowym PE-RT/Al/PE-RT o najwyższych parametrach, odpowiednia do ogrzewania i chłodzenia płaszczyznowego.

Oferta przygotowana dla Państwa stanowi kompletne rozwiązanie dla prawidłowego zbudowania różnych rodzajów układów płaszczyznowego Pytanie do...

Na czym polega wyjątkowość systemów ogrzewania płaszczyznowego Kermi?

ogrzewania lub chłodzenia w oparciu o przygotowane komponenty, takie jak np. właściwe podłoże, odpowiednia rura, spinki itd. Państwa materiały zgrupowano w dwóch głównych zbiorach. Pierwszy to systemy stosowane w budownictwie mieszkaniowym, drugi to system w zastosowaniach przemysłowych. Oba zbiory wyróżniają przede wszystkim rodzaje i średnice przewodów oraz komponenty podstawowe.

Rodzaje systemów Szczegółowy podział systemów stosowanych w budownictwie mieszkaniowym prezentuje się następująco: system Noppen x-net C11, wersja economic x-net C11, system Tacker x-net C12, system Clip x-net C16, system Klett x-net C17, system suchy x-net C13, system cienkowarstwowy x-net C15 oraz ogrzewanie i chłodzenie ścienne x-net. l Podstawą budowy systemu Noppen x-net C11 jest specjalne podłoże przeznaczone do układania rury wielowarstwowej PE-Xc o średnicach 14 i 16 mm. Górna powierzchnia maty Noppen zaopatrzona w układ równomiernie rozstawionych wypustek ułatwia rozłożenie rury bez użycia dodatkowego mocowania. Podkład występuje w dwóch grubościach 48 i 29 mm. Wyższy podkład posiada warstwowo połączoną izolację tłumiącą oraz termiczną. Podstawowe zalety tego systemu to: duża stabilność pod obciążeniem oraz izolacyjność, mocne przytrzymywanie rury w wypustkach, utrzymywanie właściwego niezmiennego ułożenia rur, łatwe łączenie poszczególnych płyt z maksymalnym wykorzystaniem resztek dzięki paskom połączeniowym. Materiał jest przystosowany do recyklingu i pozbawiony szkodliwych związków (CFC).

Właściwie połączone płyty są szczelne www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

i nie zachodzi niebezpieczeństwo przelania się wylewki. Wersja economic jest oparta o taką samą zewnętrzną płytę z wypustkami. Posiada dokładnie takie same zalety jak poprzednio opisywany system. Przed ułożeniem sztywnej folii należy koniecznie zadbać o właściwą izolację cieplną i tłumiącą. l System Tacker x-net C12 to klasyczne kompletne rozwiązanie oparte o płyty lub rolki do mocowania spinkami rury. Płyty lub rolki wykonane są ze zbrojonej foli z naniesionym nadrukiem oraz warstwowej izolacji tłumiącej i cieplnej. Płyty posiadają fartuch ułatwiający łączenie ze sobą sąsiednich fragmentów. Dostępne moduły posiadają powierzchnię od 2 do 15 m2, łatwe przycinanie i łączenie przy pomocy zbrojonej taśmy minimalizuje odpady. Specjalnie opracowane spinki przy pomocy rozkładających się haczyków skutecznie przytrzymują ułożoną rurę i zapewniają pewne jej mocowanie blisko podłoża. Szybkość układania rury zwiększa Tacker Kermi. W magazynku mieści się 25 spinek złączonych ze sobą w momencie formo-

plastra miodu. Jej duża sztywność umożliwia rozłożenie na nierównym materiale o małej sztywności (np. wełna mineralna) oraz nawet znaczne punktowe obciążenia bez uszkodzeń (np. przejazd taczką, rozstawienie drabiny). Komorowa struktura zapewnia mocne zakotwienie metalowych klipsów trzymających rurę. Podwójna warstwa nie pozwala na przebicie podkładu drutem na wylot i utratę szczelności. Duża powierzchnia płyt ułatwia rozłożenie, łączenie między sobą zapewnia zbrojona taśma klejąca. Płyty łatwo się przycina, dzięki czemu bez trudu dopasowuje się je do kształtu pomieszczenia. Jest to wyjątkowo szybki system w wykonaniu. Do pewnego mocowania specjalnych metalowych klipsów Kermi wyprodukowało własny Tacker - wpinacz. Za jednakowe, powtarzalne i niezależne od użycia siły mocowanie klipsów odpowiada sprężynowo-spustowy mechanizm jednocześnie zaginający i kotwiący drut pomiędzy warstwami płyty systemowej. Materiał płyty nadaje się do recyklingu.

zacyjnych; posiada opcję ogrzewania oraz chłodzenia. Płyty wypustkowe systemu są wykonane w taki sposób, aby masa, którą zalewamy, mogła trwale związać się z podłożem, tworząc niezwykle niską wylewkę. Do systemu wykorzystuje się wielowarstwowe rury PE o średnicach 10 lub 12 mm. Całkowita wysokość ogrzewania waha się między 17 a 22 mm. Dzięki tak cienkiej warstwie temperatura na zasilaniu może być niska, a obciążenie statyczne jest równie niewielkie. l System suchy x-net C13 układa się z wykorzystaniem płyt z twardego styropianu z kanałami do meandrycznego układania rur. Dla wzmożonego przekazywania ciepła w kanałach pod rurą rozkłada się wykonane z aluminium lub stali ekrany wypromieniowujące energię. W systemie suchym stosuje się wielowarstwową rurę o średnicy 14 mm.

Dzięki kanałom i płytom promieniującym nie ma potrzeby dodatkowego mocowania rury. Ogrzewanie przykrywa się gotowymi płytami o dobrym współczynniku przewodzenia ciepła. l System ogrzewania i chłodzenia ściennego x-net występuje w wersji do montażu podtynkowego oraz pod pły-

wania na gorąco. W miejscach trudno dostępnych polecamy stosowanie Mini Tackera. Podsumowanie zalet systemu: odpowiedni do wykonania ogrzewania lub chłodzenia, szczelność podłoża, szybkość wykonania, maksymalne wykorzystanie materiału, dowolność układania rury, niewykorzystane resztki nadające się do recyklingu. l System Clip x-net C16 to bardzo uniwersalny sposób na wykonanie ogrzewania lub chłodzenia niezależnie od rodzaju wykonanej izolacji oraz odpowiednie do wylewki pływającej o niewielkiej wysokości. Elementem podstawowym jest dwuwarstwowa płyta z tworzywa z wypełnieniem o strukturze

l System Klett x-net C17 wykorzystuje

ty do zabudowy suchej. Jeden obieg grzewczy może pokryć ścianę o powierzchni do 10 m2. Pętle wykonuje się z rury kompozytowej o średnicy 14 mm. Grubość warstwy w systemie mokrym to 25 mm (układanie rury w szynie zaciskowej bezpośrednio na ścianie), a w systemie suchym rurę układa się w płytach ze sztywnego styropianu, podkładając metalowe ekrany wypromieniowujące. Grubość warstwy to również 25 mm. Płyty do zabudowy suchej przykręca się do wcześniej przygotowanego rusztu stalowego lub drewnianego bezpośrednio na rurach.

www.instalator.pl

większość elementów opisanego wcześniej systemu C12. Posiada wszystkie jego zalety i można go stosować w tych samych sytuacjach. Ograniczono znacznie potrzebę stosowania plastikowych klipsów. Rura mocowana jest do podłoża izolującego z warstwą samoczepną. Odpowiedną siłę utrzymującą zapewnia rzep nawinięty na rozkładaną rurę. Połączenie wymaga użycia spinek tylko w miejscu wykonania małego promienia. Rura rozłożona z wykorzystaniem dużych promieni trzyma się podłoża bez użycia dodatkowych mocowań. l System cienkowarstwowy x-net C15 jest idealny w przypadku prac moderni-

Włodzimierz Guzik

17

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Ring „MI”: ogrzewanie płaszczyznowe

rura, złaczka, ogrzewanie podłogowe, grupa pompowa

Oventrop Oferta Oventrop zawiera rury, szeroki wybór złączek, termostatów i innych elementów koniecznych i wystarczających do wykonania kompletnej instalacji ogrzewania lub chłodzenia płaszczyznowego.

Instalator wykonujący instalacje wewnętrzne ma z reguły do czynienia z wieloma produktami pochodzącymi od różnych producentów. Oprócz gwarancji dobrego wykonawstwa jest więc równocześnie „pośrednikiem” wielu gwarancji jakościowych towarzyszących użytym produktom. Taka sytuacja jest potencjalnym źródłem napięć i problemów w przypadku wystąpienia kłopotów z prawidłowym funkcjonowaniem instalacji. Przyczyny niedomagań nie da się bowiem często jednoznacznie i szybko przypisać konkretnemu produktowi. Zjawisko ma tendencję nasilania się wraz ze wszechobecnym postępem technologicznym. Współpracujące ze sobą w instalacji produkty są coraz bardziej zaawansowane technicznie. Wiodący producenci materiałów instalacyjnych wyszli naprzeciw problemom i rozpoczęli kompletację systemów składających się z elementów produkcji własnej (z reguły podstawowych w danym systemie) i uzupełnianych o komponenty kupowane u innych wyspecjalizowanych producentów. Gwarancją producenta objęty jest zarówno cały system, jak i wszystkie jego elementy. Instalatorom i ich klientom zaoferowano „gwarancję z jednej ręki”. Wyraźnie uproszczona procedura reklamacyjna znalazła uznanie branży i tendencja do „zamykania” ofert w systemy nasila się. Firma Oventrop była jednym z prekursorów tego procesu i nadal intensywnie przebudowuje swoją ofertę, wzbogacając ją zgodnie z opisanymi trendami. Do naszych podstawowych produktów (armatury i regulatorów do instalacji co, wodociągowych, gazowych i olejowych) dodaliśmy przed ponad dziesięciu laty

18

system rurowy pod nową marką własną Combi- System wraz z kompletną ofertą armatury i elementów systemów ogrzewania i chłodzenia płaszczyznowego pod nazwą Cofloor.

Pytanie do...

Dlaczego warto zdecydować się na system ogrzewania płaszczyznowego od jednego producenta?

Oferta kompletna Oferta Oventrop zawiera rury, szeroki wybór złączek, termostatów i innych elementów koniecznych i wystarczających do wykonania kompletnej instalacji ogrzewania lub chłodzenia płaszczyznowego.

Elementami systemu Cofloor są:

l rury: jednorodne Copex (PEX z ba-

rierą antyfyfuzyjną) i Copert (PERT z barierą antydyfuzyjną) lub wielowarstwowe Copipe HS (PEX/Al/PEX) i COPIPE HSC (PERT/Al/PERT), l złączki i kształtki, w tym od niedawna złączki PPSU (Cofit PDK) - fot. 1, l pompowe grupy mieszające, rozdzielacze i inna armatura, l napędy i termostaty, l szafki rozdzielaczowe, l płyty systemowe z izolacją, taśmy brzegowe, profile dylatacyjne, dyble itp.

Pompowe grupy mieszające Konieczne ze względów technicznych i bezpieczeństwa ograniczenie temperatury w instalacjach ogrzewania podłogowego realizowane jest w większości przypadków przy użyciu pompowych grup mieszających. Grupy Oventrop wyposażone są w 3-drogowy zawór mieszający umożliwiający uzyskanie odpowiedniej temperatury. W zależności od wykonania grupy na zaworze tym realizowana jest regulacja stałotemperaturowa (przy użyciu termostatu o zakresie od 20 do 50°C, ustawionego na odpowiednią temperaturę, grupy: Regumat F, Regufloor H i Regufloor HN) lub zmiennotemperaturowa (z uwzględnieniem temperatury zewnętrznej i/lub wewnętrznej - tzw. regulacja pogodowa, grupy: Regumat M3 i Regufloor HW). Dla uporządkowania dodajmy, że: l grupy Regumat montowane są w kotłowni celem centralnego obniżenia temperatury dla instalacji ogrzewania płaszczyznowego w całym obiekcie, l grupy Regufloor - bezpośrednio przed rozdzielaczem (są z nim skręcone i ulokowane we wspólnej szafce) obniżają temperaturę zasilania dla wycinka instalacji niskotemperaturowej połączonego z instalacją wysokotemperaturową (możliwość montażu ogrzewww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

wania płaszczyznowego np. w rozległej instalacji grzejnikowej).

Ze względu na szereg rozwiązań konstrukcyjnych na szczególną uwagę zasługuje wprowadzona niedawno do programu grupa Regufloor HN (fot. 2).

Jej dwa podstawowe zewnętrzne wymiary to jedynie 19,5 cm długości i 10 cm głębokości zabudowy (uzyskane dzięki zastosowaniu specjalnego korpusu pompy obiegowej).

Rozdzielacze ogrzewania podłogowego Odpowiednio przygotowany czynnik grzewczy (czyli o temperaturze obniżonej przez zmieszanie w grupie mieszającej) rozprowadzany jest na poszczególne piętra czy lokale. Przy użyciu rozdzielaczy Multidis Oventrop możemy obsłużyć od 2 do 12 pętli grzejnych. Instalator może wybrać pasujące mu wykonanie rozdzielacza spośród wariantów różniących się rodzajem użytych wkładek do równoważenia pętli (proste wkładki do równoważenia obsługiwane kluczykiem lub równoważąco-pomiarowe - tzw. szklanki - w których przepływ ustawiany jest bezpośrednio na skali pomiarowej).

czej pętli ogrzewania płaszczyznowego użytej do wykonania tzw. grzejnika podłogowego - często przy rozdzielaczu grzejnikowym w systemach, w których każdy grzejnik podłączony jest do takiego rozdzielacza. W systemach grzewczych wysokotemperatu-

Sterowniki, napędy, termostaty Wkładki zaworowe zintegrowane w rozdzielaczach ogrzewania podłogowego umożliwiają również zamontowanie elementów wykonawczych - siłowników elektrycznych. Dzięki ich zastosowaniu możliwa jest indywidualna regulacja temperatury na każdej pętli lub w poszczególnych pomieszczeniach. Przy użyciu odpowiednich listew zaciskowych (lub komunikacji radiowej) siłowniki zostają połączone z termostatami pomieszczeniowymi. Program dostaw Oventrop zawiera szeroki zakres siłowników nastawczych i termostatów pomieszczeniowych oraz wszystkie inne elementy potrzebne do wykonania sterowania systemem ogrzewania lub chłodzenia płaszczyznowego - w tym nowoczesne sterowniki instalacji pod nazwą własną Regtronic.

Ogranicznik temperatury powrotu Ograniczniki temperatury powrotu montowane są na końcówce pojedynwww.instalator.pl

rowych ograniczniki takie montowane są do kontroli temperatury powierzchni ogrzewanej podłogi w pojedynczych pomieszczeniach. Rozkładana pętla ma nie więcej niż 100-120 m długości i gwarantuje uzyskanie ciepłej podłogi

również w instalacjach typowo grzejnikowych. Rozwiązanie to sprawdza się dla pojedynczych, niewielkich pomieszczeń, np. łazienek. Ograniczników temperatury powrotu użyto w regulatorach podtynkowych „Unibox” Oventrop. W zależności od wybranej wersji produktu - umożliwiają one również regulację temperatury pomieszczenia, ograniczanie do bezpiecznego poziomu temperatury wody w pętli grzejnej lub kombinację obu tych funkcji.

Rozwiązanie takie sprawdzi się w sytuacji, w której są możliwości lub potrzeby wykonania podłogowej instalacji grzejnej w całym budynku. W praktyce wpina się pętlę ogrzewania podłogowego łazienki w pion ogrzewania grzejnikowego.

Ogranicznik może zostać również bezpośrednio podpięty pod grzejnik łazienkowy. Nowe przyłącze grzejnikowe Multiblock T-RTL (fot. 3) umożliwia równoległe podłączenie grzejnika i pętli ogrzewania podłogowego. Przyłącze Multiblock T-RTL wyposażone jest w dwie głowice termostatyczne: grzejnikową oraz ogranicznik RTL. Zintegrowana nastawa wstępna umożliwia zdławienie natężenia przepływu przez grzejnik w warunkach obliczeniowych do wartości projektowej. Wyposażenie armatury w termostat grzejnikowy pozwala na regulację temperatury w pomieszczeniu (lub całkowite odcięcie grzejnika od instalacji). Zintegrowany ogranicznik temperatury powrotu RTL utrzymuje odpowiednią temperaturę czynnika w pętli ogrzewania płaszczyznowego. Zakres regulacji temperatury powrotu z pętli wynosi od 10 do 40°C i pozwala obsłużyć jedną pętlę takiego ogrzewania. Funkcje regulacji temperatury pomieszczenia na termostacie grzejnikowym oraz ograniczenia temperatury czynnika w pętli podłogowej są rozdzielone, a ich działanie jest niezależne (rys.).

Oventrop oferuje również wsparcie techniczne w każdej fazie inwestycji: od projektowania, poprzez wykonawstwo, po uruchomienie. Wszystkim zainteresowanym udostępniane są tabele do doboru urządzeń, wytyczne do projektowania bądź programy obliczeniowe. Firma zaprasza na stronę internetową i zachęca do kontaktu z przedstawicielami techniczno-handlowymi.

Joanna Pieńkowska

19

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Dziś na ringu „MI”: ogrzewanie płaszczyznowe ogrzewanie, płaszczyznowe, rura, mata, płyta, złączka

REHAU System z rzepami RAUTHERM SPEED to aż do 30% szybsze układanie ogrzewania podłogowego. Dlaczego? Gdyż system RAUTHERM SPEED to rury oplecione taśmą rzepową, układane na płytach i matach wyłożonych włókniną o wysokiej przyczepności!

Kto z nas nie chciałby pracować krócej, zarabiając więcej? Kto chce poświęcać 6,5 godziny na pracę, którą da się wykonać w 5 godzin? Przypuszczam, że nikt, i podpowiem, jak zaoszczędzić cenny czas przy wykorzystaniu tak prostej, znanej każdemu rzeczy, jaką jest rzep.

Już moja 2-letnia córka wie, że łatwiej założyć buty z rzepami niż te Pytanie do...

Ile czasu można zaoszczędzić układając rury z rzepami? sznurowane. Ja, jako szczęśliwy posiadacz modnej ostatnio kurtki softshell, reguluję szerokość mankietów rzepami, a nie spinam ich szpilkami.

Skoro rzepy są tak praktyczne, dlaczego nie wykorzystać ich do montażu rur?

Idąc za tą myślą, REHAU wprowadza system RAUTHERM SPEED - rury oplecione taśmą rzepową, układane na płytach i matach wyłożonych włókniną o wysokiej przyczepności. Zapraszam do zapoznania się z tajnikami Fot. 1. Rura RAUTHERM SPEED K z rzepami.

tego systemu i utwierdzenia się kolejny raz w przekonaniu, że najprostsze rozwiązania są najlepsze.

Główne elementy systemu są trzy: l rura RAUTHERM SPEED K z rzepami (fot. 1), l mata w arkuszach lub w rolce (fot. 2), l płyta stanowiąca izolację termiczną i akustyczną (fot. 3).

Zaznaczmy, że układamy albo płytę, albo matę - w zależności od wymagań danego pomieszczenia.

Serce systemu, czyli rura Zacznijmy od rury, która - jak przystało na REHAU -wykonana jest z najlepszego materiału: PE-Xa. Kolor jest nowy, pomarańczowy, kontrastujący z podłożem. Struktura zaprojektowana specjalnie do zastosowania w ogrzewaniu i chłodzeniu płaszczyznowym. W stosunku do typowych rur grzewczych, jak PE-RT czy PE-Xc, rura RAUTHERM SPEED K charakteryzuje się większą elastycznością, dzięki czemu jej układanie jest znacznie efektywniejsze. Dostępne średnice to 10, 14 i 16 mm. Rura jest opleciona taśmą rzepową z twardą stroną rzepu - tą z haczykami. Z kolei druga, miękka strona rzepu jest przyklejona fabrycznie do mat i płyt.

szych pomieszczeń proponujemy rolki. Matę układamy na polistyrenie, poliuretanie lub izolacji z wókna drzewnego, ale również na dowolnym innym podłożu, takim jak okładzina ceramiczna, drewno czy jastrych. Ponieważ mata jest bardzo cienka (tylko 3 mm wysokości), zajmuje ona mało miejsca podczas przewożenia na budowę i nie potrzeba wielkich powierzchni do jej przechowywania. Transport i magazynowanie ułatwiają też kompaktowe wymiary dopasowane do europalet. Mata jest samoprzylepna. Rozwijamy, docinamy nożem do wykładzin i przyklejamy do podłoża. Ważne jest, że nie musimy dodatkowo stosować folii chroniącej przed wodą zarobową, gdyż mata na czas wylewania spełni tę rolę sama.

Nie ma konieczności zaklejenia taśmą styków mat, bo nieprzepuszczanie wody zarobowej jest zapewnione poprzez przyklejenie mat na zakładkę. Pozostałe po docięciu kawałki maty można wykorzystać dzięki samoprzylepnemu spodowi. Odpada czynność przyklejania stopki foliowej paska brzegowego, gdyż ten - ułożony pod matą - jest nią uszczelniany na szerokości ok. 5 cm.

Jeśli z kolei potrzebujemy izolacji, wybieramy płytę RAUTHERM SPEED z polistyrenu pokrytego włókniną rzepową. Przebiegający z boku zapas folii zapobiega powstawaniu mostków cieplFot. 2. Mata w arkuszach lub rolce.

Kiedy mata, a kiedy płyta?

Jeśli nie potrzebujemy dodatkowej izolacji, układamy matę. Do małych pomieszczeń wystarczą arkusze, do więk-

20

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

Fot. 3. Płyta stanowiąca izolację termiczną i akustyczną. nych i akustycznych. Dzięki łatwej obróbce płyta dobrze się sprawdza w pomieszczeniach o nietypowych kształtach.

Przyczepiamy Teraz czas na skorzystanie z dobrodziejstwa rzepu i sprawne zamocowanie rury. Specjalnie ukształtowana powierzchnia maty tworzy wzór, na którym łatwo precyzyjnie ułożyć rury w odstępie 5 cm i wielokrotności. Na płycie mamy z kolei nadrukowaną siatkę, która nam pokazuje, gdzie rura powinna przebiegać. Mocowanie prze-

10 (218), październik 2016

biega wygodnie i bez wysiłku. Nie potrzeba żadnych narzędzi - wystarczy co ok. pół metra przydepnąć rurę butem.

Dla instalatorów oznacza to ergnomiczny sposób pracy, bez schylania się i nadwyrężania pleców. Dzięki mocowaniu na rzep łatwo skorygować ułożenie rury, nie uszkadzając płyty montażowej. Izolacji nie narusza się również przez wbijanie szpilek. Właściwości cieplne i akustyczne izolacji są więc w pełni zachowane.

Renowacja Na koniec wspomnę jeszcze o pierwszym systemie niskiej konstrukcji na bazie maty rzepowej. Gdy liczy się każdy milimetr wysokości podłogi - np. w przypadku renowacji - proponuję rurę o średnicy 10 mm z 3-milimetrową matą i jastrychem niwelacyjnym Knauf 425. To połączenie umożliwia wylanie o 30% niższej warstwy jastrychu niż w standardowych rozwiązaniach i uzyskanie warstwy podłogówki o wysokości tylko 41 mm.

Fot. 4. Ergonomiczne układanie rur z rzepami.

Jeśli kogoś jeszcze nie przekonały moje argumenty, zapraszam do obejrzenia krótkich filmików montażowych na www.instalator.pl Michał Zając

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Ring „Magazynu Instalatora”: ogrzewanie płaszczyznowe podłogowe, ścienne, sufitowe, rozdzielacz, ogrzewanie

Taconova Sercem każdego systemu ogrzewania płaszczyznowego i elementem decydującym o równomiernym rozprowadzaniu ciepła jest zawsze rozdzielacz. Modele TacoSys High End z innowacyjnymi przepływomierzami Topmeter gwarantują wyższy komfort i długotrwałą, bezproblemową eksploatację. Instalator zyskuje korzyść w postaci szybszego montażu i serwisu systemu.

Kompletnie prefabrykowane systemy rozdzielcze Taconova optymalnie rozprowadzają energię w całym budynku, co przekłada się na redukcję kosztów.

Wysokiej jakości rozdzielacze są dostępne w różnych wariantach, dzięki czemu można je stosować w rozmaitych typach instalacji grzewczych. Wyposażone w 2 do 12 obiegów grzewczych spełniają wszystkie wymogi dotyczące wydajności i żywotności systemu.

Dlaczego stal nierdzewna?

Na polskim rynku dużą popularność zdobyły rozdzielacze mosiężne, jednak ostatnio coraz chętniej instalowane są modele wykonane ze stali nierdzewnej.

Materiał ten został wynaleziony prawie 100 lat temu, ale dopiero w ostatnich kilkunastu latach zaczął być powszechnie stosowany w budownictwie i architekturze. Stal nierdzewna jest odporna na uszkodzenia mechaniczne oraz temperaturowe i sprawdza się doskonale w produkcji rozdzielaczy ogrzewania płaszczyznowego.

Krótszy czas montażu i prac serwisowych

Topmeter - przepływomierz, który robi różnicę Taconova od wielu lat produkuje rozdzielacze ze stali nierdzewnej w różnych dostępnych wersjach. Najbardziej zaawansowane są modele TacoSys High End, które charakteryzują się najlepszym wyposażeniem, służącym do precyzyjnego zarządzania medium grzewczym w instalacji podłogowej.

22

ducenta opatentowanym określeniem Topmeter. To nazwa własna produktu firmy Taconova, określająca przepływomierz z możliwością nastawy, przeznaczony właśnie do wszelkich rozdzielaczy ogrzewania płaszczyznowego. Topmeter pozwala nie tylko nastawić zadany przepływ danej pętli grzewczej, ale również w sposób ciągły informuje nas - dzięki precyzyjnej skali - o przepływie medium grzewczego.

Gwarantuje to precyzyjne ustawienie przepływu dla każdej pętli grzewczej, niezależnie od oddalenia od rozdzielacza. W praktyce ujednolicamy w ten sposób temperaturę podłogi w różnych pomieszczeniach, zapobiegając przegrzewaniu lub niedogrzaniu niektórych pomieszczeń. Zakres nastawy i pomiaru przepływu to od 0,5 l/min do 2,5 l/min lub od 1,0 l/min do 5,0 l/min w zależności od wersji produktu. Przepływomierz działa w każdym położeniu, więc możliwe jest montowanie go pionowo lub poziomo. Pozwala również na całkowite zamknięcie przepływu w danej pętli grzewczej.

Najważniejszym elementem rozdzielacza ogrzewania podłogowego jest przepływomierz, nazywany przez proPytanie do...

Czym jest Topmeter i jakie są jego podstawowe zalety?

Rozdzielacz firmy Taconova wyposażony jest w zintegrowany, całkowicie automatyczny odpowietrznik, działający bez ingerencji użytkownika, co doskonale wpływa na skuteczność funkcjonowania ogrzewania płaszczyznowego, gdyż układ jest zawsze i stale prawidłowo odpowietrzony. Dodatkową zaletą są regulatory zaworów termostatycznych, które w przeciwieństwie do produktów konkurencji regulowane są przez pionowe pokrętło.

Takie rozwiązanie, wyposażone w skalę i wskaźnik, pozwala na precyzyjne określenie w dowolnym momencie, w jakiej pozycji znajduje się zawór: czy jest zamknięty, czy otwarty, czy może www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

ustawiony w pozycji pośredniej. Funkcja ta daje pewność prawidłowej nastawy przepływu medium w instalacji grzewczej, jak również zabezpiecza instalatora przed pomyłkami przy uruchamianiu systemu u klienta. Pionowe pokrętło można w każdej chwili zdemontować i założyć w jego miejsce siłownik sterujący pracą zaworu. Siłowniki elektrotermiczne firmy Taconova charakteryzują się dużą odpornością i wytrzymałością aż 37 000 cykli. Montowane przez adapter pasują do większości rozdzielaczy dostępnych na rynku. Instalatorzy cenią je szczególnie za łatwość montażu i odpinany przewód, który sprawdza się doskonale w sytuacji, kiedy trzeba na przykład wymienić wkładkę zaworową w rozdzielaczu.

Nie musimy wówczas demontować układu elektrycznego, a więc znacznie skracamy czas prac montażowych i serwisowych. Należy również wspomnieć o dodatkowym zaworze kulowym na wejściu i wyjściu rozdzielacza, umożliwiającym łatwy montaż lub demontaż urządzenia w szafce instalacyjnej. Rozdzielacze firmy Taconova wyposażone są w uchwyty z plastiku, które minimalizują drgania instalacji oraz eliminują niepotrzebny hałas w czasie pracy układu.

Korzyści dla użytkownika i instalatora Co zasadniczo odróżnia rozdzielacze Taconova od rozwiązań konkurencji?

Podstawową różnicę stanowi budowa wewnętrzna przepływomierza Topmeter. Specjalnie zaprojektowana i

www.instalator.pl

10 (218), październik 2016

produktów. Łatwo zauważyć i przekalkulować, że stosowanie tanich i nieprecyzyjnych rozdzielaczy, które w dodatku mogą nie być szczelne, skutkuje wydłużonym czasem prac montażowych i stresem w przypadku ewentualnych reklamacji klienta. Montując rozdzielacz Taconova, mamy pewność, że nie będzie trzeba ponownie jechać do klienta i poprawiać instalacji. Stal nierdzewna zapewnia wieloletnie, prawidłowe działanie rozdzielacza i wygląda zawsze tak, jak w chwili montażu. W efekcie użytkownik może przez wiele lat cieszyć się z prawidłowo działającego, niezawodnego i estetycznego pod względem wizualnym rozdzielacza.

Zalety opatentowana technologia połączenia belki rozdzielacza z dolną częścią przepływomierza automatycznie zapobiega niekontrolowanemu obracaniu się tzw. „nypla”. Gwarantuje to stuprocentową szczelność układu, co jest najważniejsze z punktu widzenia użytkownika. Często zdarza się, że podczas przykręcania adapterów eurokonus oraz rur do rozdzielacza instalator niechcący poruszy przyłącze, co skutkuje później nieszczelnością systemu.

W rozdzielaczach Taconova mamy pewność, że do takiego rozszczelnienia nie dojdzie, gdyż wyklucza to ich konstrukcja. Między innymi z tego powodu te szwajcarskie rozdzielacze charakteryzuje maksymalna niezawodność i plasują się one w absolutnie górnym segmencie dostępnych na rynku

l

Zalety przy projektowaniu: - niezmienność zaprojektowanego systemu dzięki prostej regulacji, - bezawaryjna praca systemu poprzez automatyczne odpowietrzanie i obrotową regulację przepływu. l Zalety przy instalacji: - wstępnie zmontowane, gotowe do instalacji systemy rozdzielczy z minimalną liczbą połączeń gwintowanych, - oszczędzająca czas, powtarzalna regulacja wielkości przepływu, bez obliczania, bezpośrednio w l/min, - prosta kontrola wielkości przepływu, w trakcie przeglądów, bez przyrządów pomiarowych, - wysoka dokładność regulacji i stała temperatura w pomieszczeniu.

Krzysztof Janowski

23

WODA TO ŹRÓDŁO ŻYCIA. I właśnie dlatego w naszych działaniach skupiamy się głównie na kwestii higieny wody.

Woda pitna to najcenniejszy skarb na Ziemi. Dlatego zapewnienie higieny wody było, jest i będzie jednym z naszych najważniejszych celów. W tej dziedzinie podejmujemy codzienne wyzwania pod względem techniki instalacyjnej i jako światowy lider bierzemy na siebie globalną odpowiedzialność. Viega. Connected in quality.

viega.pl/O-nas

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Przyszłość kotłów na paliwa stałe (2)

Współczynnik w zestawie Krajowi producenci, dostawcy i dystrybutorzy kotłów na paliwo stałe powinni podjąć przygotowania do etykietowania energetycznego i podawania informacji technicznych o wyrobach w sposób zgodny z wymaganiami ustalonymi w rozporządzeniu.

W celu poprawnego etykietowania energetycznego swoich wyrobów krajowi producenci, dostawcy i dystrybutorzy kotłów na paliwo stałe powinni dokonać obliczeń współczynnika efektywności energetycznej kotłów lub zestawów urządzeń w oparciu o posiadane wyniki badań lub wykonać niezbędne badania uzupełniające, a także w odpowiednim terminie przygotować etykiety, karty produktu i informacje internetowe w sposób zgodny z wymaganiami rozporządzenia.

Obliczenia dla zestawu Współczynnik efektywności energetycznej zestawu zawierającego kocioł na paliwo stałe, ogrzewacze dodatkowe, regulatory temperatury i urządzenia słoneczne należy obliczyć wg schematu podanego poniżej: Współczynnik efektywności energetycznej kotła na paliwo stałe oznaczamy przez I. Wartość odpowiadającą regulatorowi temperatury obliczamy następująco: WR = KPR + A, gdzie: l KPR - wartość odpowiadająca regulatorowi temperatury (z karty produktu regulatora temperatury w zależności od klasy regulatora); Wartości A dla odpowiednich klas regulatorów: - klasa I = 1; - klasa II = 2; - klasa III = 3; - klasa IV = 4;

- klasa IV = 5.

Obliczenia dotyczące kotła dodatkowego: Kd = (SE - I) * 0,1, gdzie: l Kd - kocioł dodatkowy - z karty produktu kotła; l SE - sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń [%] lub współczynnik efektywności energetycznej kotła dodatkowego.

Udział energii słonecznej obliczamy następująco: UES = (III * Wkol + IV * Pz) * 0,9 * Ekol * Kzas, gdzie: l UES - udział energii słonecznej l Wkol - wielkość kolektora [m2] l Pz - pojemność zasobnika [m3] l Ekol - efektywność kolektora [%] l Kzas - klasa zasobnika: - A+ = 0,95; - A = 0,91; - B = 0,86; - C = 0,83; - D = 0,81 Dodatkową pompę ciepła ustalamy według następującego algorytmu (z karty produktu pompy ciepła): DPC = (SE - I) * II, gdzie: l DPC - dodatkowa pompa ciepła, l SE - sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń [%], Aby uwzględnić udział energii słonecznej i dodatkową pompę ciepła UOZE, należy wybrać mniejszą wartość: l UOZE = 0,5 * UES, l lub UOZE = DPC.

W końcu współczynnik efektywności energetycznej zestawu WEEZ obliczamy następująco: WEEZ = I + WR + Kd + UES + DPC - UOZE, gdzie: l I - współczynnik efektywności energetycznej kotła podstawowego na paliwo stałe; l II - wartość współczynnika ustalona na podstawie tabeli; l III - współczynnik = 294/(11 * Pr); l IV - współczynnik = 115/(11 * Pr); l Pr - deklarowana nominalna moc cieplna kotła podstawowego na paliwo stałe w kW. Klasę efektywności energetycznej zestawu ustala się na podstawie obliczonego współczynnika efektywności energetycznej według przedstawionego na ryskunku diagramu.

Powyższe informacje należy zamieścić na karcie produktu zestawu zawierającego kocioł na paliwo stałe, ogrzewacze dodatkowe, regulatory temperatury i urządzenia słoneczne.

Klasa dla innego zestawu W rozporządzeniu ustalono również metodę ustalania klasy efektywności energetycznej zestawu składającego się z kotła kogeneracyjnego na paliwo stałe, kotła dodatkowego na paliwo stałe, ogrzewaczy dodatkowych, regulatorów temperatury i urządzenia słonecznego.

Metoda ta jest analogiczna do podanej powyżej. Ponieważ w kraju nie są produkowane zestawy o nominalnej mocy cieplnej 70 kW lub mniejszej, w skład których wchodziłby kocioł kogeneracyjny na paliwo stałe, metoda ta nie będzie omawiana w tej publikacji.

Badania jednego urządzenia W celu oceny zgodności działania dostawców i dystrybutorów kotłów na paliwo stałe i zestawów energetycznych z kotłem na paliwo stałe,

26

www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016 l jeżeli wyniki podane w punktach a)

w załączniku X do rozporządzenia ustalono, że: l organy kontrolne państw członkowskich UE poddają badaniom tylko jedno urządzenie danego modelu; l model uznaje się za spełniający wymagania, jeżeli:

a) wartości i klasy na etykiecie energetycznej i w karcie produktu odpowiadają wartościom podanym w dokumentacji technicznej; b) współczynnik efektywności energetycznej urządzenia nie jest niższy od zadeklarowanej wartości o więcej niż 6%;

i b) nie są spełnione, uznaje się, że model i wszystkie modele mu równoważne nie spełniają wymagań rozporządzenia. Organy kontrolne państw członkowskich UE wykonują dodatkowe badania wybranych losowo trzech egzemplarzy tego samego modelu.

Uznaje się, że model spełnia wymagania, jeżeli średnia wartość współczynnika efektywności energetycznej trzech dodatkowych urządzeń nie jest niższa od wartości deklarowanej o więcej niż 6%; l w przypadku gdy kontrolowany model nie spełnia wyżej podanych wymagań, uznaje się, że model i modele mu równoważne nie spełniają wymagań ustalonych w rozporządzeniu.

Organ kontrolny przekazuje wyniki badań i inne informacje pozostałym państwom członkowskim UE i Komisji w terminie jednego miesiąca od podjęcie decyzji o niezgodności.

Sławomir Pilarski

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Pompa ciepła - podstawowe elementy układu hydraulicznego

Bufor do c.o.

Decydując się na przedstawienie Państwu serii artykułów omawiających zagadnienia układów hydraulicznych z wykorzystaniem pomp ciepła, przyświecała mi idea, aby rzeczowo i w możliwie szczegółowy sposób przybliżyć elementy popularnych rozwiązań i szczególnie zwrócić uwagę na same składowe, które dopiero razem tworzą jedną całość.

Często zdarza nam się próbować przedstawić jak najwięcej informacji w możliwie krótkim czasie, co w konsekwencji prowadzi do pominięcia wielu istotnych szczegółów decydujących właśnie o prawidłowym funkcjonowaniu całości danego rozwiązania. Dzięki serii mogę sobie pozwolić na rzeczowe, nieśpieszne omawianie kolejnych składowych całego systemu.

Mając już za sobą omówienie elementów dolnego źródła pompy ciepła oraz przygotowania ciepłej wody użyt-

kowej, aktualnie w trzecim już artykule chciałbym się z Państwem podzielić omówieniem kwestii, która bardzo często podczas szkoleń i rozmów indywidualnych z branżystami budzi wiele emocji. Chodzi mianowicie o podłączenie, a może przede wszystkim wykorzystanie zasobnika buforowego centralnego ogrzewania. W tej sprawie chciałbym się konsekwentnie odwoływać do omawianego już od początku tej serii układu hydraulicznego przedstawionego na rysunku 1.

Rys 1. Schemat hydrauliczny pompy ciepła typu solanka/woda. Ogrzewania oraz przygotowanie ciepłej wody użytkowej. Zaawansowane podłączenie szeregowe zasobnika buforowego.

28

Czy jest to konieczne?

Na samym początku rozważania należałoby zadać pytanie, dlaczego, a może nawet - czy konieczne jest stosowanie zasobnika buforowego w połączeniu z pompą ciepła? Otóż odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna, a wynika to z faktu, iż rozwiązania hydrauliczne nie w każdym obiekcie są takie same. Oczywiście zasada działania pompy ciepła oraz jej wymaganie są niezmienne i tak naprawdę co do zasady nie zależą od mocy grzewczej urządzenia, producenta czy konkretnej instalacji, w której jest zastosowana. Pompa ciepła posiada swoje wymagania niezależne od czynników zewnętrznych, które musimy spełnić, gdyż w przeciwnym wypadku takie rozwiązanie będzie nastręczać nam więcej problemów niż przynosić ewentualnych korzyści. Mimo że zbiornik c.o. nazywamy buforem, nie pełni on zawsze stricte roli bufora energii. Jego wymagana pojemność minimalna powinna zostać dobrana tak, aby w każdych warunkach hydraulicznych zapewnić minimalny czas pracy sprężarki. W związku z tym pojemność ta jest ściśle uzależniona od mocy grzewczej urządzenia. Układ hydrauliczny oraz automatyka sterująca powinny być tak zaprojektowane, aby w jak najwyższym stopniu ograniczyć niepotrzebne załączenia się pompy, a z drugiej strony, kiedy dojdzie już do załączenia się sprężarki, jej czas pracy powinien wynosić co najmniej 6 minut. Aby zapewnić minimalny czas pracy sprężarki, możemy wykorzystać zasobnik buforowy dobrany na czas 6 minut pracy, co daje w konsekwencji pojemność 10% minimalnie wymaganego przepływu (6 min to 10% godziny). I tak dla przykładu: dla pompy ciepła o mocy 10 kW wymagany minimalny przepływ powinien wynosić około 1000 www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

l/h, z czego 10% to 100 l, czyli bufor powinien mieć minimalną pojemność 100 litrów. W układach pompa ciepła, gdzie zainstalowane są dwie lub więcej sprężarek, bufor powinien zostać dobrany do przepływu wymaganego do pracy urządzenia na jednej sprężarce, gdyż kolejne stopnie mocy powinny zostać załączane nie do wygrzewania samego bufora, ale w przypadku wystąpienia rzeczywistego zwiększenia zapotrzebowania na ciepło w budynku. Tutaj minimalna pojemność bufora uzależniona będzie od algorytmu załączania kolejnych stopni mocy. W układach kaskad pomp ciepła zasobnik buforowy jest dobierany w stosunku do minimalnego przepływu największej z pomp ciepła w kaskadzie. Moglibyśmy zakwestionować, iż powyższe rozważania są prawdziwe przy zastosowaniu pomp ciepła typu monoblok, a co ze splitami, czyli urządzeniami powietrze/woda sterowanymi inwerterowo? Z jednej strony można powiedzieć, że nie ma tutaj żadnej różnicy, gdyż w dalszym ciągu są to pompy ciepła, niemniej jednak posiadają one sterowanie wydajności sprężarki najczęściej w zakresie od 30 do 100%. Tak więc wymagany minimalny przepływ również będzie zależny od aktualnej mocy grzewczej urządzenia. Jest to oczywiście prawda, natomiast należy pamiętać, iż te powietrzne urządzenia wymagają odszraniania. W trybie odszraniania urządzenie pracuje z pełną mocą, aby w jak najkrótszym czasie nastąpiło odszronienie parownika i pompa ciepła mogła przełączyć się w tryb grzewczy, i dostarczać energię do budynku. Aby zapewnić minimalnie wymagany przepływ w tej sytuacji, większość producentów w tego typu urządzeniach stosuje czujniki przepływu wody grzewczej ustalone na stałą wartość, co gwarantuje stały przepływ i możliwie krótki proces odszraniania. Z drugiej strony oprócz odpowiedniego przepływu musimy zapewnić wymaganą ilość energii do odszraniania, co w niektórych przypadkach wymusza zastosowanie bufora.

10 (218), październik 2016

Rys 2. Szeregowe podłączenie bufora z zaworem typu by-pass. znacznie przewyższającym pojemność bufora? Czy w dalszym ciągu jest on konieczny? W takim przypadku należy sobie zadać proste pytanie, czy dana pojemność zładu w instalacji grzewczej będzie zawsze dostępna w każdych warunkach pracy urządzenia i w każdym czasie? Jeżeli tak, i jego pojemność jest równa lub wyższa niż wymagane 10%, to wówczas dodatkowy zasobnik buforowy nie będzie konieczny. Natomiast w rzeczywistości takich rozwiązań można szukać ze świecą. W dobie rozbudowanej automatyki sterowania ogrzewaniem podłogowym, głowic termostatycznych stosowanych w grzejnikach, wielu obiegów grzewczych najczęściej nie mamy żadnej kontroli nad tym, czy w danym momencie wystarczająca ilość obiegów będzie dostępna dla pompy ciepła czy też nie. Tzw. otwar-

ta pętla podłogówki w łazience czy stały przepływ przez grzejnik drabinkowy zdecydowanie nie wystarczą.

W aplikacjach dużych mocy w 100% stosowany jest bufor z uwagi na nieprzewidywalność pracy obiegów grzewczych, najczęściej w czasie tzw. okresów przejściowych, czyli wiosną i jesienią. Aby uniezależnić pompę ciepła od pracy obiegów grzewczych i ich sterowania, stosowanie bufora zawsze przynosi pożądane rezultaty.

Podłączenie PC Kolejną ważną kwestią jest samo podłączenie w układzie pompy ciepła zbiornika buforowego. Są trzy popularne możliwości: równolegle, szeregowo na zasilaniu z pompy ciepła i szeregowo na powrocie do pompy ciepła.

Bardzo często stosowane jest podłą-

Większy zład A co w sytuacjach, kiedy dysponujemy zładem czynnika grzewczego www.instalator.pl

29

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Rys 3. Równoległe podłączenie zasobnika buforowego. czenie równoległe, czyli zasobnik buforowy jest wykorzystywany jak typowe sprzęgło hydrauliczne. Rozwiązanie takie posiada swoje niewątpliwe zalety, jak prostota podłączenia pompy ciepła i rozdzielenie hydrauliczne pomiędzy obiegiem wytwórczym a odbiorczymi. Niewątpliwą wadą takiego układu jest konieczność zastosowania co najmniej dwóch pomp obiegowych (przed i za buforem), wybór miejsca pomiaru temperatury, załączanie pompy ciepła, a także - a może przede wszystkim - strata temperaturowa wynikająca ze zróżnicowania przepływów od strony pompy ciepła i obiegów grzewczych. W takim rozwiązaniu bardzo często pompa ciepła musi zagwarantować wyższą temperaturę zasilania do bufora, aby za buforem uzyskać wymaganą temperaturę na obiegach grzewczych.

Należy zawsze mieć w pamięci, iż wzrost temperatury zasilania o 1 K powoduje spadek sprawności układu pompy ciepła o około 2,5%. Nie mamy więc w takiej konfiguracji pewności, że czynnik grzewczy o danej temperaturze opuszczający pompę ciepła zostanie przekazany na obiegi grzewcze przy zachowaniu tej samej temperatury, co jest skutkiem podmieszania w buforze podłączonym równolegle.

Podłączenie szeregowe ma tę przewagę, iż w prostych systemach z wykorzystaniem zaworu przelewowego (tzw. by passu) całą instalacje central-

30

nego ogrzewania może obsłużyć tylko jedna pompa obiegowa. Rzeczą najważniejszą jest to, iż mamy 100% gwarancję, że jeżeli pompa ciepła na wyjściu podaje nam czynnik grzewczy o temperaturze np. 35°C, to po wygrzaniu zasobnika buforowego czynnik na zasilaniu obiegów grzewczych będzie posiadał również taką samą temperaturę. W połączeniach szeregowych nie występuje problem podmieszania i strat temperatury. Zakładając oczywiście odpowiednią izolację zbiornika.

Przykład Na omawianym schemacie mamy do czynienia z zaawansowanym podłączeniem bufora szeregowo na zasilaniu z pompy ciepła. Cechą charakterystyczną tego rozwiązania jest zastosowanie dwóch zaworów zwrotnych jako swego rodzaju sprzęgła hydraulicznego. Jest to bardzo nowatorskie rozwiązanie proste w wykonaniu, a bardzo efektywne i bezawaryjne w eksploatacji. Oba zawory zwrotne są skierowane w przeciwnym kierunku, górny zawór jest odpowiedzialny za przepływ z lewej strony na prawą, zaś dolny z prawej strony na lewą. Kluczowymi elementami tego rozwiązania są: czujnik temperatury powrotu z instalacji R2.1, według którego załączana jest sprężarka pompy ciepła, umieszczony w nieprzypadkowym miejscu pomiędzy

dwoma zaworami zwrotnymi, a także dwie pompy obiegowe M16 i M13.

M16 jest to pompa w pełni sterowana przez automatykę pompy ciepła i odpowiada ona za zagwarantowanie przepływu wymaganego przez pompę ciepła, pracuje jedynie wtedy, kiedy wystąpi konieczność załączenia sprężarki. W momencie, kiedy temperatura powrotu spadnie poniżej nastawionej wartości, M16 załączana jest na czas płukania i sprawdzenia stanu naładowania bufora, przepływ przez pompę ciepła jest zagwarantowany przez górny zawór zwrotny. Jeżeli bufor jest wygrzany, pompa zostaje wyłączona; w przypadku wychłodzonego bufora następuje załączenie sprężarki i naładowanie bufora (tryb 1: ładowanie równoległe bufora). Pompa M13 jest to pompa, która może być w pełni sterowana przez automatykę zewnętrzną, np. BMS, i jest zaprojektowana do obsługi obiegów grzewczych. W takim rozwiązaniu hydraulicznym obiegi grzewcze mogą być w pełni sterowane i, np. w okresach przejściowych, może dojść do ich całkowitego odcięcia przez automatykę zewnętrzną. Wówczas elektronicznie sterowana pompa M13 zostanie wyłączona. W momencie otwarcia obiegów grzewczych M13 w sposób automatyczny zwiększa swoją wydajność i z góry bufora energia zostaje przekazana na obiegi grzewcze, a powrót z obiegów grzewczych wraca do bufora przez czujnik R2.1 (monitorujący temperaturę powrotu) oraz dolny zawór zwrotny (tryb 2: rozładowanie równoległe bufora). Kiedy bufor zostaje rozładowany, następuje załączenie pompy M16, a następnie sprężarki pompy ciepła, i grzanie w sposób szeregowy (tryb 3: grzanie obiegów grzewczych szeregowo). Takie rozwiązanie jest bardzo uniwersalne, można je stosować przy pompach ciepła typu powietrze/woda, solanka/woda różnych mocy i typów, a nawet w przypadku kaskad pomp ciepła. Również wykorzystywane jest w układach w pełni sterowalnych, jak i przy układach bez zewnętrznej automatyki sterującej. Dzięki takiemu rozwiązaniu w jednym układzie hydraulicznym wykorzystujemy wszystkie zalety systemu równoległego podłączenia bufora bez godzenia się na jego wady związane ze stratą temperaturową.

Przemysław Radzikiewicz www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Najlepsze praktyki w likwidacji niskiej emisji

Korzystna zamiana W ostatnich latach coraz więcej mówi się o problemie zanieczyszczenia powietrza w Polsce. Wg najnowszego Raportu Światowej Organizacji Zdrowia aż 33 spośród 50 europejskich miast o największym zanieczyszczeniu powietrza znajduje się w Polsce.

Rośnie społeczna świadomość zagrożeń i skutków, jakie związane są z długotrwałym przebywaniem w miastach borykających się z problemem niskiej emisji. Wiemy już, że powietrze zanieczyszczone pyłem zawieszonym (PM10 i PM2,5) oraz wielopierścieniowymi węglowodorami aromatycznymi (WWA) powoduje choroby układu oddechowego oraz nowotwory, co w skrajnych przypadkach jest przyczyną zgonu. Likwidacja problemu z pewnością wymaga długofalowej strategii i zastosowania trwałych rozwiązań.

Niska emisja Z niską emisją zanieczyszczeń do powietrza mamy do czynienia, gdy są one emitowane przez kominy do wysokości 40 m ponad powierzchnię gruntu. Mają one postać gazową lub stałą (pył) i kumulują się w najbliższym otoczeniu źródła emisji. Zanieczyszczenia te mają bardzo negatywny bezpośredni wpływ na środowisko i stan zdrowia ludzi. Główny źródłem niskiej emisji są kotłownie na paliwa stałe, gospodarstwa domowe, transport oraz małe i średnie zakłady przemysłowe. Niska emisja jest powodem występowania w powietrzu szkodliwych związków, takich jak pyły zawieszone, dwutlenek siarki, tlenki azotu, metale ciężkie, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne, które są rakotwórcze i powodują silne zatrucia, a także trujące związki chemiczne, jakimi są dioksyny. W Polsce w odniesieniu do stężenia zanieczyszczeń występujących w powietrzu normy przekraczane są najczęściej (często nawet kilkudziesięciokrotne) w okresie od października do kwietnia. Okres występowania przekroczenia stężenia tych substancji w po-

32

wietrzu ma potwierdzony związek z sezonem grzewczym. Głównym powodem znacznych przekroczeń norm emisji zanieczyszczeń w tym okresie są paleniska domowe na paliwa stałe oraz lokalne kotłownie węglowe, w których spalanie odbywa się w nieefektywny sposób.

Problem potęguje spalanie paliw złej jakości, często również śmieci - w tym niestety tworzyw sztucznych.

gazowego czy pompy ciepła. Przykładowo wymiana starego kotła na nowy kocioł stałopalny o wyższej klasie energetycznej spowoduje, że paliwa będą spalane wydajniej i rzeczywiście do atmosfery trafi nieco mniej pyłów. W tym samym kotle wciąż jednak można spalać śmieci i paliwa złej jakości. Jeśli w tym samym domu kocioł na paliwo stałe zostanie zamieniony np. na kocioł gazowy, to emisję substancji szkodliwych ograniczymy kilkaset razy.

Natomiast w przypadku zamiany na pompę ciepła - niska emisja zanieczyszczeń do powietrza w miejscu jej zastosowania nie występuje (rys. 1).

Wymiana wskazana

Efekt skali

Wymiana nieefektywnych urządzeń grzewczych w wielu województwach objęta jest programami dofinansowań zadań realizowanych na rzecz ograniczenia niskiej emisji. W kontekście ograniczenia zanieczyszczenia powietrza z pewnością nie należy stawiać znaku równości przy wszystkich urządzeniach grzewczych objętych wspomnianymi dofinansowaniami. Efekty ekologiczne, jakie osiągniemy przez zastosowanie nowego kotła stałopalnego, są zupełnie inne niż w przypadku zastosowania wysokosprawnego kotła

Nietrudno przewidzieć efekty zastosowania pomp ciepła w nieco większej skali. Przykładem dobrych praktyk jest tutaj rząd chiński, który w ramach walki z problemem zanieczyszczonego powietrza wspiera stosowanie pomp ciepła jako urządzeń o najwyższej efektywności energetycznej. W przypadku sprężarkowych pomp ciepła z napędem elektrycznym ogólna emisja zanieczyszczeń powstaje tylko w procesach produkcji energii elektrycznej. Jeśli jednak udział energii elektrycznej pochodzącej z odnawialnych i nieemisyjnych źródeł ener-

Rys. 1. Lokalna emisja pyłów z urządzeń grzewczych (źródło: PIE/ Polski Alarm Smogowy). www.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Rys. 2. Roczny koszt ogrzewania budynku i przygotowania c.w.u. (źródło: PORT PC). gii spadnie do zera (elektrownie wodne, wiatrowe, słoneczne), to instalacja wyposażona w pompę cieplną może osiągnąć całkowitą (100%) eliminację emisji zanieczyszczeń do powietrza.

Niskie koszty ogrzewania Kolejnym argumentem przemawiającym na korzyść pomp ciepła są też niskie koszty ogrzewania. Wykres pokaza-

ny na rysunku 2 obrazuje roczne koszty eksploatacji poszczególnych urządzeń grzewczych. Analiza została wykonana dla przykładowego, nowego domu jednorodzinnego lub po termomodernizacji.

Przyjęto powierzchnię 130 m2 (przeciętna powierzchnia domów jednorodzinnych w Polsce). Dom zamieszkały jest przez 4 osoby. Zapotrzebowanie na przygotowanie c.w.u. przyjęto na poziomie 50 l/(osobę * dzień). Zapotrzebowanie ciepła użytkowego na ogrzewanie przyjęto na poziomie 60 kWh/(m2 * rok).

Zdaniem PORT PC programy ograniczenia niskiej emisji zanieczyszczeń powinny dofinansowywać inwestycje z pompami ciepła. Jeśli klienci końcowi otrzymaliby odpowiednie wsparcie, to szerokie stosowanie pomp ciepła może przyczynić się do znacznej i długotrwałej poprawy jakości powietrza. Niskie koszty eksploatacji tych urządzeń nie spowodują wzrostu cen ogrzewania, których często obawiają się osoby zamieniające stare kotły węglowe na inne źródła ciepła.

Paweł Lachman Źródło: PORT PC

Armatura Premium + Systemy Multiblock T-RTL

Armatura Multiblock T-RTL integruje funkcje zaworu termostatycznego (z nastawą wstępną), zaworu odcinającego powrotnego oraz ogranicznika temperatury powrotu (RTL) i jest przystosowana do współpracy z instalacją 2-rurową.

Zintegrowany blok zaworowy umożliwia jednoczesne - ale niezależne! - zasilanie i regulację wydajności grzejnika łazienkowego i pętli ogrzewania podłogowego.

Zalety: - estetyka i łatwość utrzymania - idealne rozwiązanie do niezależnej regulacji temperatury grzejnika i ogrzewania płaszczyznowego z użyciem tylko jednej armatury - możliwość wstępnego zdławienia przepływu - możliwość ustawienia temperatury powrotu z pętli podłogowej Pozostałe informacje do uzyskania w: Oventrop Sp. z o. o. Bronisze, ul. Świerkowa 1B 05-850 Ożarów Mazowiecki,

tel. (22) 752 94 47

e-mail: info@oventrop.pl

www.oventrop.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Kłopoty z prawidłową pracą instalacji c.w.u.

Jak im zaradzić?

Denerwujące drobiazgi Budynki jednorodzinne, mimo że z reguły są dla mieszkańców powodem do zadowolenia wynikającym z faktu ich zbudowania, posiadania i samego użytkowania z dala od ruchliwych centrów miast, potrafią być niekiedy także źródłem irytacji. Zwłaszcza w sytuacji, kiedy pojawiają się w ich funkcjonowaniu pewne drobne nieprawidłowości, które stale lub okresowo utrudniają domownikom normalne funkcjonowanie.

Do takich „drobiazgów” z zakresu instalacji hydraulicznych zaliczyć można np. „słabe”, zbyt niskie lub wahające się ciśnienie wody, występujące zwłaszcza w okresach dużych jej rozbiorów poza lub na obrzeżach aglomeracji miejskich, kłopoty z niestabilną temperaturą c.w.u. czy też jej okresowy brak w przypadku posiadania własnego źródła ciepła.

Na kłopoty... z ciśnieniem Kłopoty z ciśnieniem wody, jak już wspomniałem, pojawiają się głównie poza dużymi aglomeracjami. Dostawcy wody starają się utrzymać ciśnienie przed punktami czerpalnymi na poziomie wynikającym z „warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich wyposażenie”, tj. na poziomie między 0,5-6,0 bara i, o ile waha się ono w granicy stanów średnich ww. wartości, spadek jego wartości nie jest specjalnie odczuwalny. Natomiast w przypadku wartości ca 1,0 bara daje się odczuć użytkownikom.

Stany takie pojawić się mogą szczególnie w okresach zwiększonych rozbiorów: porannego i wieczornego, na obrzeżach miast i osiedli, w lokalnych niewielkich sieciach wodociągowych bądź tam, gdzie przyłączani są ustawicznie nowi odbiorcy, a często całe ich grupy.

Problem ten należy w pierwszym rzędzie zgłosić dostawcy wody. Niewykluczone bowiem, że jest to okresowy spadek ciśnienia związany z jakąś zewnętrzną awarią, remontem, podłą-

34

czeniem i w najbliższym czasie zostanie on zlikwidowany.

Warto także dokonać zgrubnego przeglądu własnej instalacji, sprawdzając, czy zawory na dopływie (kulowe z rączką) nie są częściowo zakręcone (dzieci, zwierzęta bądź zwykła nieuwaga), czy przewody na dopływie są drożne, a woda wypływa równie niewystarczająco z innych punktów czerpalnych w różnych okresach czasu, także poza okresami głównych rozbiorów.

Jeśli przyczyna leży poza obrębem naszego budynku, zaś działania dostawcy nie przynoszą oczekiwanego skutku, nie pozostaje nic innego jak samodzielne zabezpieczenie ciśnienia w domowej instalacji na relatywnie sta-

łym poziomie poprzez zainstalowanie zestawu hydroforowego.

Takich rozwiązań (w wersjach gotowych do zainstalowania) dostarczają główni producenci pomp i systemów pompowych.

Zasadniczymi częściami składowymi takiego zestawu hydroforowego są: układ pompowy, zbiornik hydroforowy przeponowy oraz układ sterowania i zabezpieczeń.

Zestaw utrzymuje ciśnienie na zadanym poziomie, pobierając wodę z sieci zewnętrznej, magazynując ją w zbiorniku po stronie wodnej i oddając, w przypadku zaistnienia rozbioru, do instalacji wewnętrznej budynku. Do utrzymywania ciśnienia wykorzystywane jest powietrze - jako medium ściśliwe - znajdujące się po drugiej stronie przepony w zbiorniku.

Całość jest w pełni zautomatyzowana, bezobsługowa i zapewnia dostawę wody pod stałym ciśnieniem.

Istotne jest, aby dla domu jednorodzinnego zbiornik miał pojemność w okolicy 100 dm3, co ograniczy ilość załączeń pompy, przedłużając jednocześnie jej żywotność. Polecane są tu produkty markowe, wykonane z trwałych i bezpiecznych dla zdrowia materiałów. Nie należy zapominać, iż urządzenia te będą miały bezpośredni i stały styk z wodą będącą równocześnie naszą wodą pitną i wszelkie uwalnianie się do niej jakichkolwiek niepożądanych, dodatkowych substancji nie powinno mieć miejsca.

Niestabilność temperatury Innym zasygnalizowanym tu problemem są kwestie niestabilności temperatury c.w.u. Możemy rozróżnić co najmniej dwa aspekty tego problemu: pojawiającą się zbyt gorącą temperaturę samej wody oraz okresowy jej brak.

Pierwsza kwestia może być związana z ustawieniami temperaturowymi źródła ciepła, np. kotła grzewczego prowww.instalator.pl

miesięcznik informacyjno-techniczny

dukującego c.w.u., i rozwiązaniem będzie wezwanie serwisanta do sprawdzenia stosowanych nastaw lub zainstalowanie baterii termostatycznych pozwalających na uzyskanie stałej górnej granicy temperatury c.w.u.

Inna przyczyna może leżeć także po stronie występowania równoczesnych, a różnych w czasie trwania, rozbiorów z innych punktów czerpalnych budynku. Tu jedną z prostszych recept będzie także instalacja ww. termostatycznych baterii czerpalnych przy zapewnionym stałym ciśnieniu w instalacji (zestaw hydroforowy). Baterie instalujemy głównie w tych punktach, gdzie mamy do czynienia z największym dyskomfortem, np. pod natryskami. Baterie takie posiadają dwa główne pokrętła: do ustawiania komfortowej dla nas maksymalnej temperatury c.w.u. i ustawienia wielkości strumienia wody.

Polecamy baterie markowe łączące jednocześnie komfort ustawień, estetykę wraz z samą trwałością produktu.

Należy zaznaczyć jednak, że tylko diagnostyka na miejscu jest w stanie dać skuteczną odpowiedź na rozwiązanie takich problemów.

Regularny serwis Z kolei niedobory c.w.u. często raczej rzadko bywają wynikiem niewłaściwych ustawień automatyki sterującej zainstalowanych urządzeń grzewczych. Tu okresowa kontrola serwisanta i zasygnalizowanie istniejącego problemu powinna wyeliminować powstałe niedogodności. Warto wspomnieć także, że w przypadku zastosowania pojemnościowych podgrzewaczy c.w.u. współpracujących z kotłem grzewczym można zadać wyższą temperaturę podgrzewu c.w.u., co przy tej samej, niezmienionej pojemności zbiornika zaskutkuje większą ilością wody o temperaturze właściwej do mycia, ale i większym docelowo zakamienieniem zbiornika podgrzewacza. Stosując to rozwiązanie i zwiększając temperaturę nagrzanej wody w podgrzewaczu, pamiętać należy o bateriach termostatycznych lub zainstalowaniu jednego wspólnego zaworu termostatycznego dla całej instalacji utrzymującej temperaturę c.w.u. dla odbiorców na zadanym maksymalnym poziomie.

Rozpatrując ten problem, niestety często mamy do czynienia z niewławww.instalator.pl

10 (218), październik 2016

ściwym doborem już zainstalowanych urządzeń grzewczych. Najczęściej nie znajdziemy łatwego i bezbolesnego finansowo rozwiązania, a przyczyn takiego stanu może być wiele. Począwszy od zastosowania dobranego niewłaściwie, niedowymiarowanego źródła ciepła, niewielkiej, niedostosowanej do ilości użytkowników wielkości podgrzewacza c.w.u., niewielkich możliwości w zakresie produkcji c.w.u. w istniejącym kotle dwufunkcyjnym itd. O ile zatem nie ograniczymy naszych potrzeb, zmuszeni będziemy do wymiany urządzenia bądź urządzeń grzewczych.

Różne ilości c.w.u.

Warto zwrócić uwagę, że ilości przygotowywanej ciepłej wody w różnego typu urządzeniach potrafią różnić się zdecydowanie od siebie.

Porównamy tu kilka urządzeń - każde o nominalnej mocy grzewczej 20 kW i założonej t c.w.u. na poziomie 30 K, każde o innej konstrukcji determinującej przygotowanie ciepłej wody.

I tak, z kotła dwufunkcyjnego ściennego produkującego c.w.u. poprzez wymiennik płytowy uzyskamy ilość przygotowywanej c.w.u. na poziomie rzędu ca 10 dm3/min stałego wydatku.

Przykładowy kocioł ścienny dwufunkcyjny pokazano na fot. 1.

Z kolei stosując kocioł dwufunkcyjny ścienny, ale produkujący c.w.u. w oparciu o zespolony z nim ścienny zasobnik c.w.u. o pojemności ca 50

dm3 i ładowany warstwowo poprzez wymiennik płytowy, uzyskamy ilości c.w.u. na poziomie już 18 dm3/min stałego wydatku.

Natomiast produkując c.w.u. poprzez współpracę kotła z umieszczonym pod nim i stojącym na posadzce zasobnikowym podgrzewaczem c.w.u. o pojemności 90 dm3, przygotowywującym c.w.u. poprzez wewnętrzny wymiennik wężownicowy, możemy liczyć na uzyskanie już ca 21-22 dm3/min stałego wydatku.

Przykładowy stojący kocioł grzewczy zespolony z podgrzewaczem zasobnikowym c.w.u. w dolnej części pokazano na fot. 2.

Widać zatem, że rodzaj zastosowanych urządzeń i ich konstrukcji wpływa zdecydowanie na możliwości zaspokojenia komfortu c.w.u.

Optymalnym z punktu widzenia ilości przygotowywanej c.w.u. i niedużej powierzchni zajmowanej, co nie jest bez znaczenia w budynkach jednorodzinnych, wydaje się być zatem ww. rozwiązanie środkowe. Z jedną uwagą - dostarczana woda zimna powinna być przeciętnej twardości (nieprzekraczająca ca 19 dH).

Podsumowanie Należy zaznaczyć, że zasygnalizowane tu problemy potrafią być niekiedy dość złożone, a przytoczone tu sposoby ich rozwiązania mogą okazać się półśrodkami. Dlatego tylko prawidłowe, zgodne ze sztuką zaprojektowanie instalacji lub zdanie się w kwestii wykonawstwa na profesjonalną firmę instalacyjną oraz okresowe przeglądy wykwalifikowanych serwisantów czy diagnostyka na miejscu spowodują, iż uda nam się uniknąć podobnych niedogodności.

Andrzej Karpiński Fot. z archiwum Wolf.

35

miesięcznik informacyjno-techniczny

10 (218), październik 2016

Dwa w jednym, czyli fotowoltaika i pompy ciepła

Zysk z PV Zastosowanie do ogrzewania budynku systemu grzewczego na bazie pompy ciepła zasilanej energią elektryczną, pozwala na własne potrzeby zwiększyć stopień wykorzystania energii wytwarzanej przez instalację PV. Instalacja fotowoltaiczna (PV, skrót z jęz. ang. od słów: P-photo, V-voltaic) produkuje energię elektryczną z promieniowania słonecznego. Bezpłatny prąd solarny można wykorzystać do zasilania odbiorników energii elektrycznej w budynku (np. oświetlenie, urządzenia RTV i AGD, urządzenia grzewcze zasilane elektrycznie itp.), a jego nadmiar odprowadzić do sieci energetycznej (instalacje on-grid). Nadmiar wyprodukowanej energii elektrycznej możemy również magazynować w akumulatorach (instalacje off-grid) i wykorzystać w okresie zwiększonego zapotrzebowania na energię elektryczną.

Najwięcej korzyści z instalacji fotowoltaicznej uzyskuje się przy dużym zapotrzebowaniu na energię elektryczną w ciągu dnia, gdy maksymalnie wykorzystuje się „prąd słoneczny” na własne potrzeby. Zastosowanie do ogrzewania budynku systemu grzewczego na bazie pompy ciepła zasilanej energią elektryczną, pozwala na własne potrzeby zwiększyć stopień wykorzystania energii wytwarzanej przez instalację PV. Pompa ciepła jako urządzenie pobierające do swojej pracy energię elektryczną może współpracować z instalacją fotowoltaiczną. Najczęściej stosowanym rozwiązaniem jest wspólna praca w systemie on-grid. W okresie letnim, użytkownik oddaje nadwyżki energii elektrycznej wyprodukowanej przez panele fotowoltaiczne do sieci, natomiast zimą odbiera wcześniej oddaną energię elektryczną na warunkach zgodnych z Ustawą OZE. Współpraca pompy ciepła z instalacją fotowoltaiczną jest opłacalna zwłaszcza wtedy, gdy pompa ciepła, również latem, pobiera prąd do produkcji ciepłej wody użytkowej oraz dla układów chłodzenia, ponieważ na

36

bieżąco wykorzystujemy energię elektryczną do wytworzenia chłodu.

Szczególnie duże oszczędności można uzyskać w większych obiektach, np. w budownictwie wielorodzinnym.

Przykładami tego typu inwestycji, łączących technologię produkcji ciepła przez pompy ciepła i produkcji energii elektrycznej z paneli fotowoltaicznych, są instalacje hybrydowe wyko-

nane przez firmę ADDUR z Olsztyna na należących do wspólnot mieszkaniowych budynkach wielorodzinnych w Szczytnie i Zielonce.

Wspólnota stawia na OZE W 2014 roku Wspólnota Mieszkaniowa w Szczytnie zdecydowała się na wykonanie termomodernizacji obiektu w celu obniżenia kosztów energii. Instalacja polegała na montażu dwóch pomp ciepła o łącznej mocy 120 kW, które ogrzewają budynek o powierzchni

2000 m2, współpracujących z instalacją paneli fotowoltaicznych o mocy 40 kW, wytwarzających energię elektryczną potrzebną do ich zasilania. Inwestycja została sfinansowana dzięki dotacji udzielanej przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach ogólnopolskiego programu „Prosument” oraz ze środków własnych.

System został włączony do eksploatacji w listopadzie 2014 roku. Prace rozpoczęto od wykonania odwiertów geotermicznych w postaci pionowych sond dla pomp ciepła o łącznej długości odwiertu 2376 mb (24 odwierty po 99 mb), które zostały zaprojektowane pod terenem placu zabaw. W trakcie prowadzonych robót wiertniczych równocześnie były prowadzone prace instalacyjne celem adaptacji istniejącego systemu grzewczego budynku do potrzeb instalacji z pompami ciepła. Wykonano stosowne przeróbki hydrauliczne obiegu centralnego ogrzewania i przystąpiono do instalacji nowoczesnych pomp ciepła o mocy 60 kW. Następnie rozpoczęto instalację mikroelektrowni słonecznej, wykorzystując do tego zadania nowoczesne monokrystaliczne panele słoneczne PV, które wytwarzają darmową energię elektryczną dla potrzeb pracy maszynowni z pompami ciepła. Panele fotowoltaiczne w ilości 160 sztuk zostały umiejscowione na dachu sześciokondygnacyjnego budynku. Wszystko sterowane jest automatyczne i kontrolowane zdalnie przez centrum zarządzania energią. Podgląd pracującej instalacji można obejrzeć on-line za pomocą internetu i odpowiedniej aplikacji.

Budynek wielorodzinny w Szczytnie to jeden z pierwszych budynków w Polsce należący do Wspólnoty, która jako prekursor działań proekologicznych i oszczędnościowych pokazuje, jak korzystając z nowoczesnych technologii, można osiągnąć mniejsze rachunki za prąd i ciepło. Roczny koszt energii cieplnej zużywanej przez wspólnotę w latach 2010-2013 wynowww.instalator.pl

Gwarantowana, comiesięczna dostawa „Magazynu Instalatora”: tylko 11 PLN/miesiąc Kliknij po szczegółowe informacje...