WWW.CONNEXIE.NL 19e Jaargang Nr. 6 - 2016
HET GROOTSTE TELECOMBLAD VAN NEDERLAND
EWP GAAT VERDER ONDER DE NAAM WERTGARANTIE
fixed, mobile and internet… made easy! dean one is dé telecom en internet provider voor telecom, it en ict resellers die zich richten op de zakelijke markt. Alle diensten van dean one zijn speciaal ontwikkeld voor de zakelijke markt en overtreffen de verwachting van haar klanten door operational excellence en een gepassioneerde focus op service. Steeds meer bedrijven kiezen dan ook voor dean one. Het is de filosofie van dean om al haar telecom- en internetdiensten op een overzichtelijke wijze aan te bieden, te implementeren, beheren en factureren, ongeacht de complexiteit van de dienst. Bovendien betekent het partnerprogramma van dean one een sterk partnership. Bel voor meer informatie 088-5005010 of kijk op www.deanone.nl. cloud telefonie • mobile • sip trunk • isdn • internet
dean one the business provider for mobile, internet and voice
Connexie verschijnt 9 keer per jaar.
P
U
B
L
I
S
H
I
N
G
Magenta Publishing BV Bijsterhuizen 31-47, 6604 LV Wijchen Telefoon +31 (0)24 34 54 150 info@magentapublishing.nl ALG. DIECTEUR / UITGEVER Joost Heessels HOOFDREDACTEUR HP van Tilburg EINDREDACTEUR Marco Mekenkamp REDACTIE & MEDEWERKERS Richard Bordes Daisy van Diejen Eildert van Dijken Joost Heessels Sef Heldens Ronald Kunneman Martijn van der Maas Marco Mekenkamp Hans Peter van Tilburg Pieter Waasdorp MYSTERIESHOPPING Retail Reality VORMGEVING & DTP Wendy van Cuijk TRAFFIC Silvia Wijers ADVERTENTIEVERKOOP Tanja Faber DRUK BDUprint Onze dank gaat uit naar een ieder die heeft bijgedragen aan de totstandkoming van deze uitgave. ABONNEMENTEN Voor nieuwe aanmeldingen: 024-3454150 Een abonnement op Connexie kost per jaar €85,inclusief verzendkosten. Als vakblad zijnde, hanteren wij de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan ervan uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd. Opzeggen kan per e-mail, post of telefoon. De opzegtermijn is acht weken voor het einde van uw abonnementsperiode. Als opzegdatum geldt de datum waarop uw opzegging is ontvangen. Indien u hierom verzoekt, ontvangt u een bevestiging van uw opzegging met daarin de definitieve einddatum van uw abonnement. ADRESWIJZIGINGEN Adreswijzigingen kunnen worden doorgegeven per telefoon, e-mail of schriftelijk. DIVERSEN Connexie mag niet worden gereproduceerd, geheel noch gedeeltelijk, zonder schriftelijke toestemming vooraf van de uitgever. Connexie / Magenta Publishing is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave. Connexie / Magenta Publishing is niet verantwoordelijk voor handelingen van derden, welke mogelijkerwijs voortvloeien uit het lezen van deze uitgave. Connexie behoudt zich het recht voor om ingezonden materiaal zonder kennisgeving vooraf geheel of gedeeltelijk te publiceren. Over uitslagen van prijsvragen en/of speciale acties kan niet gecorrespondeerd worden. Abonneegegevens worden ten behoeve van de verzending van deze uitgave opgenomen in een geautomatiseerd bestand en conform de Wet Bescherming Persoonsgegevens verwerkt. Deze gegevens gebruiken wij ook om geïnteresseerden te informeren over onze uitgaven, acties en dergelijke. Indien u hiertegen bezwaar heeft kunt u dit kenbaar maken bij Magenta Publishing onder vermelding van Connexie Verzendbestand.
SURVIVAL OF THE FITTEST Daar ben ik weer. Na een jaar Connexie en de handel die dit ‘clubblad’ vertegenwoordigt van enige afstand te hebben gevolgd, ben ik weer terug als hoofdredacteur. Net als de hele sector is ook Connexie op weg naar een nieuwe fase. Een fase waarin Magenta Publishing de handschoen heeft opgepakt om met het team in Wijchen – Tanja Faber, Marco Mekenkamp en ondergetekende – een nieuwe impuls aan dit platform te geven. Bij deze spreek ik een woord van dank uit aan Fred Schuit en het team van Channel BV voor wat we de afgelopen jaren samen hebben kunnen bereiken. Soms lopen de zaken wat anders dan we zouden wensen, maar ook in dat zijn we een mooie afspiegeling van de sector. Hobbels zijn er om genomen te worden, uitdagingen zijn erom beslecht te worden en fouten bestaan om van te leren. Zonder dalen zijn geen bergen. Dat zijn dan wellicht clichés, maar ook die bestaan om af en toe benoemd te worden. Daar krijgen we allemaal mee te maken. Ik dank bij deze ook Pieter Waasdorp die het afgelopen jaar met nimmer aflatende energie en nieuwsgierigheid naar het wel en wee in de telecomland Connexie op het vizier van vele lezers heeft gekregen. We gaan weer door met waar we gebleven waren, met als doel deze sector te binden en naar die genoemde nieuwe fase te tillen. Het behoeft geen toelichting meer dat we het op onze oude inkomstenstromen – hardware en connectiviteit – lastig hebben met z’n allen. Het aantal fabrikanten met enig marktaandeel is minimaal. Dat is geen klaagzang, echter vooral een verdienste van Samsung en Apple die beide geweldig innovatief handelen en steeds de juiste snaar bij het grote publiek weten te raken. In de permanente levensstrijd – die Darwin ooit vastlegde met de term ‘survival of the fittest’ – is continu aanpassen de kerncompetentie die elk levend wezen nodig heeft om te overleven. Soms gaan daar generaties overheen, soms weet iemand binnen een maand zichzelf opnieuw uit te vinden. En daartussen zitten vele varianten. Ga er maar aan staan. Makkelijk is het nooit, want aanpassen kost energie en het vermogen om oude gewoontes los te laten. Connexie zal het goede voorbeeld geven door vooral ook veel aandacht te geven aan new business voor ons telecommers. En het goede nieuws is dat er ontzettend veel new business aan zit te komen. We zitten bovenop het allerallerbelangrijkste stukje techniek dat een mens bezit. Enkele zonderlingen uitgezonderd gaan we allemaal naar huis als we de smartphone vergeten zijn. Iedereen raakt in dikke paniek als thuis het internet down is. Niemand wordt er lekker van als z’n laptop of ander flexibel werkstation kapot is. Een bedrijf is de klos als de telefoniecentrale eruit ligt. Nou, als uit dat gegeven geen dikke boterham te verdienen is, dan weet ik het niet meer. Ik blijf in ieder geval nog een jaar of twintig in de telecom, al zullen we de sector wel opnieuw moeten definiëren en vooral ook breder moeten maken. Doet u mee? HP van Tilburg hpvantilburg@magentapublishing.nl
voorwoord
HE GROOTSTE TELECOMBLAD AN NEDERLAND
5
European Warranty Partners SE (EWP) is alweer vijf jaar actief in Nederland en inmiddels een gevestigde naam binnen de markt van de consumentenelektronica. Tijd voor een feestje zou je verwachten? Peter Grobben: “Weet je dat we niet eens stil hebben gestaan bij dit jubileum? Het is dat jij het nu noemt. Overigens wel leuk dat je erover begint. Wanneer ik terugkijk naar hoe we hier zijn begonnen en waar we inmiddels staan, dan zijn we prima op weg!”
coverstory
26
70 6
65 Vraag het een telecommer wat de leukste beurs is: MWC Barcelona of IFA Berlijn en veel zullen zeggen: de IFA. Er is gewoon wat meer te zien aan spullenboel. Dat is het. De laatste jaren is dit event ook voor de telecom uitgegroeid tot een belangrijke beurs waar veel innovaties te zien zijn. Wat waren dit jaar de grote trends? U leest er alles over in deze uitgave, en natuurlijk ook over de Connexie Stube.
In deze kick-off van Connexie Magazine in een nieuwe levensfase: een nieuwe rubriek. Elke editie vragen we een bekende telecommer naar zijn of haar snelle intuïtieve reactie op vijf woorden. Het spits wordt afgebeten door Sem Baars, Country Director van A&C systems BV, waarbij het altijd weer een genoegen is om van zijn expressie, vuur en bevlogenheid te mogen genieten.
Er is een grote behoefte aan mobiele-netwerkdekking binnen in kantoren en gebouwen. Voor veel mensen is de dekking thuis steeds beter geworden, maar er zijn genoeg kantoren waar veel nog niet goed geregeld is. Eildert van Dijken, principal consultant bij Strict, een onafhankelijk adviesbureau voor innovatie in communicatietechnologie, neemt ons mee in de wereld van de indoordekking en gaat in op de problemen en oplossingen die mogelijk zijn.
79
Na een tijdje voor Orange in Boekarest en daarna voor Liberty Global te hebben gewerkt, is Pieter Verbrugghe weer volop in beeld in Nederland als Sales Director Consumentenmarkt van Tele2 Nederland. Ooit was de immer positief en motiverend ingestelde Pieter een aantal jaren verantwoordelijk voor de opbouw van de winkelketen van T-Mobile. Nu bouwt hij mee aan de naam, faam en uitstraling van Tele2 als verantwoordelijke voor de eigen kanalen en indirect sales.
Kort nieuws
19
Samsung en VVN lanceren ‘Beat the Street’
21
Connexie maakt doorstart
22
Wifi zo lek als een mandje?
26
Coverstory: EWP vijf jaar actief in Nederland
28
Vodafone en Ziggo in Nederland samen verder
32
Nieuw pand en episode dean one
34
Indoordekking steeds belangrijker
38
Het nieuwe Plantronics Experience Center
40
Dialoogmanagement is volgende stap
43
Operators moeten klanten beter informeren
46
Vier kansen voor telecomretailers en -resellers
48
Ingram Micro helpt met IoT-strategie
50
Elke werkplek is een mobiele werkplek
52
In memoriam Johan de Kok
53
Nieuwe beveiligingstechnieken in NTP-servers
54
Veel… heel veel hardware op de IFA 2016
58
Gezien op de IFA
64
De auto als quality time machine
65
Gezelligheid troef op Connexie Stube
66
Telecom Inspirience Awards 2016
70
Vijf snelle reacties van Sem Baars
72
De mysteryshopper
76
Review LG Stylus 2 DAB+
77
Review Huawei P9
78
Nu te bestellen
79
Op de koffie: Pieter Verbrugghe
82
Column Richard Bordes
indezeeditie
34
8
7
MANAGERS BEZORGD OVER MOBIELE BEVEILIGING
supersnelle adviseer voor bus of bedrijfsauto een
in-vehicle router dan help je chauffeur en passagier aan stabiel en veilig internet
Ontvang nu 10 euro korting op alle ‘in-vehicle’ routers, vul daarvoor deze kortingscode in bij uw bestelling op www.capestone.nl: auto-bus2016. Geldig tot 1 nov 2016.
doelgroep: Beroepsvervoerders: bussen, treinen, trams, metro’s, touringcars, taxi’s, vrachtauto’s, koeriers, hulpdiensten. probleem: Langzaam en onbetrouwbaar internet onderweg. oplossing: Supersnelle in-vehicle 4G router met data abonnement. Bijvoorbeeld de Sierra Wireless MP70, zie foto hierboven. werking: De MP70 is dual SIM en kan dus van netwerk wisselen (= altijd ontvangst). Hij verbindt zo’n 70 apparaten tegelijk met het internet en kan live video streamen, bijvoorbeeld beelden van beveiligings-
camera’s. Via GPS is het voertuig te tracken. Met cloud management zijn meerdere routers op afstand te beheren. voordeel klant: Stabiel internet in en rondom het voertuig. Bedrijfskritische applicaties altijd beschikbaar. Toezicht op afstand mogelijk, net als realtime content. Locatie voertuig altijd duidelijk. Systeembeheer van hele vloot is mogelijk vanaf kantoor. voordeel reseller: Marge op router, commissie/ shared revenue op data abonnement. meer over in-vehicle routers: www.capestone.nl/ internetinauto-bus
Capestone bv Parkerbaan 2 3439 MC Nieuwegein 085 111 08 38 sales@capestone.nl www.capestone.nl
Ondanks de uitgebreide middelen voor mobiele beveiliging blijven veel IT-beslissers zich zorgen maken over het niveau van kwetsbaarheden. Dat blijkt uit een onderzoek dat BlackBerry liet uitvoeren onder 1.000 leidinggevenden in zeven landen. Uit de enquête blijkt dat 73 procent van de organisaties een mobiele-beveiligingsstrategie hebben, maar slechts drie procent zegt dat de hoogste beveiligingsniveaus zijn geïmplementeerd. 86 Procent van de leidinggevenden maakt zich zorgen over mogelijke hacks en de helft zegt dat ze vaker te maken zullen krijgen met beveiligingsproblemen door mobiele toestellen. Toch zegt ook 44 procent bang te zijn dat medewerkers door beveiliging minder productief worden.
GIGASET PRO INTRODUCEERT NIEUWE SERIE PBX’EN Gigaset pro introduceert de eerste twee nieuwe PBX-telefooncentrales in een nieuwe lijn voip-communicatiesystemen voor het stroomlijnen van zakelijke-communicatieprocessen binnen de groeiende mkb-markt. Met de nieuwe, hybride T440 PRO en T640 PRO met ingebouwde legacy-ondersteuning kunnen klanten hun bestaande ISDN- en analoge lijnen blijven gebruiken en tegelijkertijd naadloos de wereld van voip en SIP betreden. Bedrijven profiteren van een plat licentiemodel zonder verborgen kosten, zodat ze voor een aantrekkelijke prijs voorzien zijn van een toekomstbestendige voip-oplossing. Qua capaciteit kan het T440-communicatieplatform tot honderd apparaten en twintig parallelle gesprekken behandelen; de T640 zelfs tot 250 apparaten en veertig parallelle gesprekken. Gebruikers hebben toegang tot een zeer intuïtieve web user interface voor eenvoudig management van hun telefoongesprekken, voicemailberichten, contacten en meer.
AANTAL ANTENNEINSTALLATIES OP 31 JULI 2016 Iedere maand publiceert het Antennebureau een totaaloverzicht van alle gsm-, umts- en LTEantenne-installaties in Nederland. Op 31 juli van dit jaar waren er 4.724 gsm1800-, 8.498 gsm900-, 14.857 lte- en 14.004 umts-antennes. Dat betekent een toename van 150 antenne-installaties ten opzichte van juni 2016. Gsm1800 bleef gelijk. LTE, gsm900 en umts zijn toegenomen met 135, 8 en 7 antenne-installaties.
MEER KLANTEN MAAR LAGERE OMZET VOOR T-MOBILE
De klanten van T-Mobile verbruikten 58 procent meer data dan een jaar eerder, en het percentage ‘non-voice omzet’ per klant steeg van 58 naar 62 procent. In het tweede kwartaal lanceerde T-Mobile Netherlands een nieuwe merkstrategie, investeringsprogramma en productlijn. Ook vond de commerciële lancering plaats van de OTT-TVdienst KNIPPR. Mark Klein, CEO T-Mobile: “Ik ben zeer tevreden over de aanhoudende groei van ons postpaid klantenbestand. Deze is het resultaat van onze voortdurende focus op kwalitatieve (postpaid) klanten sinds begin vorig jaar. We schrijven deze groei toe aan de verbeterde netwerkperceptie, betere service en klantgerichte proposities. Het aantal klanten met een BEN-contract in de budget-markt is in het tweede kwartaal voor het vijfde kwartaal op rij gestegen, geholpen door aantrekkelijke ‘value for money’-proposities en de invoering van 4G-inter-
netbundels. Hoewel de EBITDA van T-Mobile in het tweede kwartaal nog achterligt op het niveau van 2015, zien we dat onze aanhoudende focus op de groei van ons postpaid-klantenbestand bijdraagt aan een stijgende trend van de EBITDA.” In de B2B-markt profiteert T-Mobile duidelijk van zijn vast-mobielaanbod voor het midden- en kleinbedrijf. In de grootzakelijke sector heeft T-Mobile overeenkomsten gesloten met onder meer de Gemeente Rotterdam, Utrecht en Haarlem, en bedrijven als Goodyear en Bol.com. Klein: “Met de toenemende mobiliteit van bedrijven, cloudcomputing en de digitalisering van bedrijfsprocessen zien we kansrijke mogelijkheden in de zakelijke markt.” T-Mobile werd door het toonaangevende onderzoeksinstituut P3 uitgeroepen tot beste netwerk in Nederland. Klein: “Ons netwerk speelt een sleutelrol in onze Mobile First-strategie en we gaan daarom door met investeren in de verdere optimalisering van de klantervaring en handhaving van onze koploperspositie in de Nederlandse markt.” In het tweede kwartaal heeft T-Mobile de uitrol van 4G+ afgerond, zodat klanten die beschikken over een 4G+ handset gemiddeld vijftig procent sneller mobiel internet ervaren. Dat leidt tot aanmerkelijk stabielere prestaties bij het gebruik van streamingdiensten als Netflix en Facetime, zelfs in een rijdende trein.
kortnieuws
In het tweede kwartaal van 2016 groeide het postpaid klantenbestand van T-Mobile Netherlands voor het vijfde kwartaal op rij naar 2,86 miljoen klanten. Dit zijn 106.000 klanten meer dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Door de daling in het aantal prepaid klanten bleef het totale T-Mobile klantenbestand met 3,67 miljoen klanten stabiel. Zowel de totale omzet als de EBITDA daalde jaar over jaar respectievelijk met 11,9 en 17,7 procent. Ten opzichte van het eerste kwartaal van dit jaar groeide de EBITDA echter met 16 procent naar 102 miljoen euro, ondanks een lichte daling kwartaal over kwartaal van de totale omzet met 1,5 procent naar 319 miljoen euro.
9
MEERDERHEID NEDERLANDERS ZET DATAROAMING UIT BIJ PASSEREN GRENS Veel Nederlanders blijken nog altijd huiverig voor internetten in het buitenland. Zodra we de grens passeren, wint de angst voor hoge kosten het van de gewoonte continu te internetten op onze mobiele telefoon. Zes op de tien Nederlanders zet in het buitenland direct de mobiele data uit. Dit blijkt uit recent onderzoek dat MediaTest in opdracht van
Tele2 uitvoerde naar het internetgedrag van 1678 Nederlanders in het buitenland. Op dit moment bezit maar liefst 86 procent van de Nederlandse consumenten een smartphone. Maar liefst de helft van de ondervraagden zegt continu gebruik te maken van internet op de mobiele telefoon. Ook in het buitenland is de Nederlander graag online; 68 procent vindt het belangrijk om buiten de grenzen op hun telefoon te kunnen internetten. Ondanks deze wens maakt toch meer dan de helft veel minder gebruik van mobiel internet dan in Nederland. Zo zetten zes op de tien Nederlanders zelfs hun mobiele data direct uit zodra ze de grens zijn gepasseerd. De belangrijkste reden voor de internetstop is angst: veruit de meeste Nederlanders (84 procent) zijn bang voor hoge kosten. Daarom kiest het merendeel op weg naar het vakantieadres voor offline vermaak: met elkaar praten, naar buiten turen en spelletjes doen.
LEDVERLICHTING VOLDOET NIET AAN DE EUROPESE RICHTLIJNEN Ledverlichting is energiezuinig en kent een lange levensduur. Minder bekend is dat ze ook storing kunnen veroorzaken op frequentiegebruik. Uit onderzoek van Agentschap Telecom, de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit en de Inspectie Leefomgeving en Transport blijkt dat leds die in grote aantallen worden gebruikt, bijvoorbeeld in kantoren of winkels, storing kunnen veroorzaken op andere apparaten. Ook als de leds zelf wel aan alle eisen voldoen kan het zijn dat de installatie als totaal storing op andere apparatuur veroorzaakt. Dat is bijvoorbeeld het geval als de installatieaanwijzingen van de fabrikant over de lengte en soort van de bekabeling niet worden opgevolgd. Dat kan overbelasting van hoogspanningstransformatoren en vervolgens storingen veroorzaken. De installatie wordt vaak niet gedaan door de gebruiker maar door een ingehuurde installateur. Zij worden niet genoemd in de EMC-richtlijn, noch in de daarbij horende toelichting. Daardoor kan het agentschap hen niet formeel aanspreken. Agentschap Telecom kiest daarom voor voorlichting en zal installatiebedrijven in diverse publicaties wijzen op hun positie en verantwoordelijkheid.
10
Er kleven meer risico’s aan ledlampen. Als ze niet voldoen aan de geldende regelgeving kunnen ze ook onveilig zijn of schadelijk voor het milieu. Uit het onderzoek bleek ook dat van de 35 onderzochte ledlampen voor huishoudelijk gebruik er geen enkele bleek te voldoen aan alle eisen. Bij twintig producten was de elektronische veiligheid onvoldoende. Bij zeven lampen ontbrak de CE-markering en de merk- en typeaanduiding. Vijf soorten lampen die niet aan de hoogspanningsproef voldeden, zijn inmiddels door de importeur in Europa teruggehaald na aanwijzing van Agentschap Telecom. Het ging hier om aankopen via internet. De overige lampen kunnen ondanks de tekortkomingen gebruikt blijven worden. Wel is het verstandig om ledlampen niet in aanraking te laten kom met brandbare materialen, zoals vitrages en gordijnen. Ook verdient het aanbeveling de stekker uit het stopcontact te halen bij het vervangen van een lamp. Alle bedrijven waar tekortkomingen zijn geconstateerd moeten de gebreken herstellen. Ook moeten ze de normen op het gebied van elektronische veiligheid strikter toepassen.
Q BOARD VAN VOICEWORKS: OPLOSSING VOOR WACHTRIJEN Voiceworks heeft in augustus de realtime telefoonwachtrijenmonitor Q Board geïntroduceerd. Deze add-on op Managed UC van de aanbieder van zakelijke, vaste, mobiele, UC-, cloud-, communicatie- en dataoplossingen zorgt voor een efficiënt management van wachtrijen en inzet van personeel, en is gratis beschikbaar voor de gebruikers van Managed UC. Klanten verwachten dat hun kostbare tijd niet wordt verspeeld door lang in een wachtrij te staan, of dat nu fysiek, telefonisch of online is, aldus een trendrapport voor 2016 van Forrester. In een fysieke winkel is dit gemakkelijk op te lossen door bijvoorbeeld een extra kassa te openen, maar virtueel, zoals bij een support- of salesafdeling of call center, is dat lastiger. Het nieuwe Q Board van Voiceworks monitort de wachtrijen realtime. Met zo’n separaat en realtime overzicht van alle wachtrijen is het mogelijk in één oogopslag te zien of het nodig is om bij te springen met extra personeel, zelfs per wachtrij. Zo kunnen wachtrijen direct worden ingekort of zelfs worden voorkomen, als er bijvoorbeeld een verkoopactie is uitgezet of er problemen zijn met een product of dienst. Met Q Board hebben support- of salesafdelingen van organisaties niet alleen een realtime overzicht van de nummers of personen die in de wacht staan inclusief de wachttijd, er is ook een overzichtelijke weergave van personen die te lang in de wacht staan doormiddel van kleurcodering. Daarnaast geeft Q Board een overzicht van aanwezige agents (medewerkers support- salesafdeling) en het aantal van hen dat in gesprek is. Er is een optie om aan te geven wanneer er bijgeschakeld moet worden door de wachtrijkleur te veranderen naar rood en men kan de dynamisch de selectie van de wachtrijenweergave aanpassen. Q Board biedt overzicht van minimaal 1, maximaal 5 en idealiter 3 wachtrijen per Q Board. De combinatie van Q Board met de add-on Call Manager zorgt voor nog meer flexibiliteit. Via de Call Manager kan een gebruiker snel en gemakkelijk op een wachtrij inspringen, zodat hij de oproepen direct ontvangt.
Highside Telecom is door Deloitte benoemd tot een van de 50 snelst groeiende technologiebedrijven in Nederland. Highside Telecom is een van de grotere VoIP-platformen van Nederland met een sterke internationale focus. Het bedrijf routeert meer dan 1.000.000 calls en sms’jes voor grote nationale en internationale klanten in samenwerking met ICT-partners. De oprichter en directeur Martin Savelsberg noemt de nominatie een groot compliment voor zijn team: “De nominatie van de Deloitte Technology Fast 50 geeft ons het vertrouwen dat wij ons hebben gefocust op de juiste
dingen en illustreert onze sterke groei van de afgelopen jaren. Een belangrijk deel van de groei kan worden toegeschreven aan het nieuwe Highside communicatieplatform. In de afgelopen drie jaar is het aantal berichten die onze klanten versturen via het platform met 1.000 procent gestegen naar meer dan één miljoen per dag! Dit zijn zowel smsals Text-to-Speech-berichten voor bijvoorbeeld nummerverificatie, afspraakherinneringen en Two-factor Authentication. Met name ook in dat laatste zien we een toenemende belangstelling vanuit het bedrijfsleven omdat dit een zeer veilige en makkelijke manier van authenticatie is.”
De Deloitte Technology Fast 50 is een jaarlijkse lijst van de vijftig snelst groeiende technologiebedrijven in Nederland. De selectie is gebaseerd op de procentuele omzetgroei over de afgelopen vier jaar (2012-2015). Martin Wabeke, partner bij Deloitte en programmaleider van de Technology Fast50 zegt: “In de lijst van genomineerden zien we dat de gemiddelde omzet hoger is dan in voorgaande jaren. De softwareondernemingen zijn dominant in aantal dit jaar.” De winnaar zal bekend worden gemaakt tijdens het Deloitte Technology Fast 50 gala op donderdag 13 oktober.
kortnieuws
HIGHSIDE IS GENOMINEERD VOOR DE DELOITTE TECHNOLOGY FAST 50
11
TOENEMEND AANTAL KLANTEN KPN HEEFT VAST-MOBIELE BUNDEL 2016, door lagere afschrijvingen en herstructureringskosten. Deze stijging werd deels tenietgedaan door hogere fiscale lasten, waardoor het netto resultaat steeg met 1,3 procent j-o-j. CEO Eelco Blok toonde zich redelijk tevreden. “We zijn goed op weg met de strategie die we in maart hebben gepresenteerd. In het tweede kwartaal van 2016 zagen we opnieuw sterke groei in gebundelde diensten. We zijn doorgegaan met productinnovaties die we leveren op onze toonaangevende netwerken. We zijn een proef gestart met 4K TV in de consumentenmarkt en in de zakelijke markt introduceerden we onze ‘managed hybrid cloud’-propositie. Bovendien sloten we een aantal belangrijke meerjarige contracten met grote zakelijke klanten af, wat onze groei in de IT-markt aantoont. In de eerste helft van het jaar hebben we de meerderheid van onze consumentenklanten overgezet op een nieuw, geïntegreerd ordermanagement IT-platform, een belangrijke mijlpaal in ons vereenvoudigingsprogramma. Dit zal, samen met andere onderdelen van het programma en een sterke commerciële voortgang, leiden tot ondersteuning van onze financiële prestaties in de tweede helft van het jaar.”
kortnieuws
Een toenemend aantal klanten van KPN heeft een vast-mobiele bundel. Het gaat om 38 procent van de mobiele abonnees en 33 procent van breedbandklanten (was respectievelijk 26 en 23 procent een jaar eerder). Dat heeft KPN laten weten bij de presentatie van de cijfers over het tweede kwartaal van 2016. Volgens de operator komt dit door de focus op uitstekende klantervaring. De klanttevredenheid in de consumentenmarkt is verder verbeterd naar een NPS-score van 8 voor consumenten thuis en 10 voor consumenten mobiel. De solide groei in multiplay- en IT-diensten in de zakelijke markt werd echter tenietgedaan door voortdurende rationalisatie en daling prijsniveaus van traditionele telecomdiensten. KPN zag de omzet (geschoond) dalen met 4,3 procent j-o-j tot 1,676 miljard euro. In de consumentenmarkt werd het positieve effect van klantgroei tenietgedaan door lagere hardwareverkoop en de vergelijking met het tweede kwartaal van 2015 werd ook negatief beïnvloed door een belastingvoordeel in Q2 2015. De EBITDA (geschoond) daalde met 1,7 procent j-o-j als gevolg van de lagere omzet in de zakelijke markt en investeringen in klantbehoud in de consumentenmarkt, deels gecompenseerd door kostenbesparingen. Het operationeel resultaat steeg met 21 procent j-o-j in Q2
13
ORGANISATIES KIJKEN NAAR VIDEO OM ‘DIGITALE ONTWRICHTING’ AAN TE PAKKEN Organisaties omarmen video om effectief met hun medewerkers te communiceren, zo blijkt uit een nieuw onafhankelijk onderzoek in opdracht van BT en Cisco onder 758 senior IT-beslissers binnen bedrijven met meer dan 500 medewerkers in de publieke en private sector in Europa, Noord-Amerika, Afrika en Asia. Dit fenomeen, in combinatie met de toenemende inzet van cloud computing en mobile, helpt ‘digitale ontwrichting’ tussen organisaties en medewerkers te voorkomen. Het onderzoek toont aan dat technologieën zoals video, cloud en mobile belangrijke platforms worden die de communicatie binnen en tussen alle lagen van grote organisaties bevorderen – van directeuren tot medewerkers. 85 procent denkt dat desktopvideo daadwerkelijk waarde zou toevoegen en nuttig zou zijn. Dit terwijl bijna 72 procent van de IT-beslissers video op hun werktelefoon of tablet wil kunnen gebruiken. Ook zegt bijna 27 procent van de medewerkers YouTube te gebruiken voor werkdoeleinden. Dit is sinds 2013, toen het eerste onderzoek met betrekking tot digitale ontwrichting werd gehouden, bijna verdubbeld. De resultaten suggereren dat er meer nodig is om ‘digitale ontwrichting’ te verminderen, waarbij me-
dewerkers zich niet langer verbonden voelen door gebrek aan face-to-face interacties met collega’s. Tweederde van de IT-beslissers klaagt over tijdverlies wanneer zij met collega’s in contact proberen te komen. Driekwart wil eenvoudigere manieren om informatie te delen. De worstelingen weerspiegelen de veranderingen van de afgelopen jaren binnen moderne werkomgevingen, waarbij initiatieven zoals bring your own device (BYOD) en flexibel werken de behoefte voor meer innovatieve communicatie en samenwerkingstechnologie hebben aangewakkerd. Het onderzoek onderstreept dat meer dan de helft van de medewerkers nu aan flexibel werken doet, of dat nu onderweg, bij klanten of vanuit huis is. 61 procent geeft aan de mogelijkheid te willen hebben om contact met collega’s op te nemen en eenvoudiger samen te werken wanneer zij onderweg zijn voor werk. Daarnaast laten de resultaten zien dat er alleen al in de afgelopen drie jaar een stijging van 31 procent te zien is van medewerkers die eigen apparaten voor werk willen gebruiken. Betere hulpmiddelen voor samenwerking worden steeds meer als oplossing gezien, maar liefst 78 procent ziet die middelen als een manier om de communicatie te verbeteren.
THUIS LETTERLIJK NAAR ELDERS Een ludieke actie van Tele2, afgelopen zomer. Het bedrijf haalde thuis letterlijk naar elders: tijdens zwarte zaterdag werd een klein Frans dorp aan de Route du Soleil compleet omgebouwd tot miniversie van Nederland. Tele2 liet dit weekend op bijzondere wijze zien dat je ook in het buitenland kunt internetten alsof je thuis bent. Sinds begin dit jaar zijn de tarieven voor roaming flink omlaag gegaan. Tele2 introduceerde ook nieuwe buitenlandbundels, zoals 1GB voor tien euro die een hele maand geldig is. Veel Nederlanders zijn echter niet op de hoog-
14
te van de voordelige opties en nog altijd als de dood voor hoge kosten. Met de hulp van Nederlandse iconen als FEBO, Jumbo, Amstel én Frans Bauer werden vakantiegangers verrast met een Nederlandse oase, pal langs de drukste snelweg van Europa. Cilesta van Doorn, Managing Director Brand & Communications bij Tele2: “We zijn op zoek gegaan naar een manier om te laten zien dat internetten in het buitenland niet gelijk staat aan gigantische rekeningen. Wat ons betreft is de tijd voorbij dat mensen angstig hun roaming uitzetten zodra ze de grens over
zijn. Prima als je even offline wilt zijn, maar tegen diegenen die door willen appen, mailen en surfen zeggen wij: trek het internet ook in het buitenland helemaal leeg.” Tele2 heeft van de ludieke actie een filmpje gemaakt. Scan de QR-code om deze te bekijken.
KPN VERKRIJGT LICENTIE DIGITENNE TOT 2030 KPN heeft de nieuwe licentie voor digitale ethertelevisie tot 1 februari 2030 binnen en blijft daarmee aanbieder van Digitenne. Daarmee is, zo stelt KPN, de continuïteit van de dienstverlening voor honderdduizenden gebruikers gewaarborgd. De nieuwe vergunning gaat in per 1 februari 2017 en heeft een looptijd van 13 jaar. De vergunning zou door Agentschap Telecom worden verdeeld via een veiling maar omdat één van de twee deelnemers zich terugtrok was de noodzaak tot veilen komen te vervallen. De nieuwe vergunning zorgt ervoor dat de kijkers door het gebruik van een nieuwe technologie (DVB-T2) televisieprogramma’s in HD-beeldkwaliteit kunnen worden aangeboden. Het toepassen van deze efficiëntere technologie is daarnaast nodig omdat een deel van de omroepband (de 700MHz-band) in 2020 beschikbaar zal komen voor mobiele communicatie, waardoor verdere groei van mobiele communicatie mogelijk is.
SAMSUNG WORDT PARTNER BEELD EN GELUID Het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid en Samsung gaan samenwerken. De bezoekerservaring wordt verrijkt door de samenwerking omdat de laatste mediatrends nu op de meest innovatieve producten gepresenteerd kunnen worden. Zo maakt Samsung met zijn producten de interactieve tentoonstelling Let’s YouTube mede mogelijk. Deze tentoonstelling zal van 7 oktober 2016 tot en met 9 juli 2017 in het museum van Beeld en Geluid te ervaren zijn. Met de samenwerking en de tentoonstelling versterkt Beeld en Geluid zijn positie als ontmoetingsplek en kenniscentrum van oude en nieuwe mediacultuur.
en De Latooys starten met het thema Your Life. Vervolgens komen thema’s als gaming, beauty, muziek en journalistiek aan bod. Rond ieder thema worden masterclasses, workshops en meet and greets met bekende YouTubers georganiseerd.
Samsung draagt met zijn laatste innovaties bij aan de realisatie en de programmering van Let’s YouTube. Het is ’s werelds eerste tentoonstelling over het grootste online videoplatform ter wereld. Tijdens de tentoonstelling worden Samsung-producten als de SUHD TV en Gear VR gebruikt. De tentoonstelling belicht de snelle ontwikkeling van YouTube in het veranderende medialandschap en de opkomst van de Creator, de eigentijdse opvolger van de amateurfilmer.
“Technologie en het gebruik ervan verandert continu. We bekijken steeds meer verschillende soorten content op de televisie. Een goed voorbeeld hiervan is YouTube”, zegt Martijn Lutgerink, Country Director TV & AV Samsung Benelux. “Samen met Beeld en Geluid laat Samsung de oneindige mogelijkheden van de toekomst op het gebied van technologie zien.”
kortnieuws
Bezoekers kunnen zelf als Creator aan de slag gaan, door een video te maken die vervolgens vertoond wordt op een groot tv-scherm. Elke maand wisselt het thema in Let’s YouTube en is een andere bekende YouTuber gastcurator. Gio, La Melanie
Jan Müller, algemeen directeur Beeld en Geluid: “Wij zijn verheugd om samen met een technologiepartner de tentoonstelling Let’s YouTube naar een hoger niveau te tillen. Door de tentoonstelling via de innovatieve producten van Samsung te presenteren, hopen wij onze bezoekers te inspireren en ze een extra dimensie aan hun bezoek mee te geven.”
15
PARCOM CAPITAL KOOPT BELANG IN SIMPEL.NL Parcom Capital koopt een ‘substantieel minderheidsbelang’ in Simpel.nl. Goedkeuring daarvoor is aangevraagd bij de ACM. Simpel is een onafhankelijke en snelgroeiende aanbieder van mobiele telefonie op de Nederlandse markt. In het budget gedreven, sim-only-segment van de markt, neemt Simpel naar eigen zeggen een leidende positie in. Simpel is naar eigen zeggen de grootste onafhankelijke sim-only-aanbieder in Nederland. Simpel is, zo stelt het bedrijf, zeer winstgevend, is sinds 2014 met 150 procent gegroeid in omzet en het totaal aantal klanten is met ruim 100 procent toegenomen. Simpel startte in 2007 als mvno op het netwerk van KPN. Eind 2010 nam T-Mobile simpel over en werden de klanten op dat netwerk overgezet. Sinds 2014 is Simpel weer een zelfstandig merk, dankzij een management by-out en met behulp van inversteerders. “Om de groei van Simpel nog nadrukkelijker te versnellen en zijn marktpositie verder uit te bouwen, heb ik de samenwerking met Parcom Capital opgezocht”, zo verklaart Jasper de Rooij, oprichter en algemeen directeur van Simpel. Simpel heeft de afgelopen jaren, met hulp van zijn inmiddels uitgekochte aandeelhouder De Hoge Dennen, naar eigen zeggen een sterke professionaliseringsslag gemaakt. Die bedrijfsmatige verbeteringen hebben grote invloed gehad op de huidige groei en bloei van de onderneming en het merk Simpel, stelt Jasper de Rooij: “We zijn nu toe aan een nieuwe stap in onze ontwikkeling; bij de agressievere groeistrategie die we voor ogen hebben, vind ik een private-equityfonds zoals Parcom Capital erg goed passen.” Piet-Hein de Jager, partner bij Parcom Capital, is tevreden met de investering in Simpel. De Jager: “Wij waren al snel onder de indruk van het managementteam van Simpel, dat wij goed hebben leren kennen, en waarderen de marktpositie die zij hebben opgebouwd. Zij hebben als budgetspeler hoge kwaliteit in hun dienstverlening weten te integreren. Hun transparantie naar klanten toe levert verfrissend duidelijke en aantrekkelijke proposities voor die klanten op. Zoals blijkt uit het succes van Simpel over de jaren heen. Wij zijn zeer verheugd Jasper en zijn team te kunnen steunen in de verdere groei van Simpel.”
16
MVNO ALDITALK DE FOUT IN MET ROAMINGKOSTEN Bijna 6000 prepaidklanten van AldiTalk betaalden teveel roamingkosten, omdat de provider de nieuwe roamingtarieven nog niet had doorgevoerd. De Consumentenbond trok hierover aan de bel na een melding van een consument. De afgelopen jaren zijn de kosten voor het bellen en internetten binnen de Europese Unie volgens EU-afspraken verlaagd. Per 30 april 2016 gingen de tarieven verder naar beneden, maar door een technisch probleem voerde Medion, het bedrijf achter AldiTalk, dit niet door. Een oplettende consument kwam hier achter en kreeg uit coulance 7,50 euro beltegoed, maar Medion paste de tarieven niet aan. Daarop plaatste de gedupeerde een klacht op Klachtenkompas, het online klachtenplatform van de Consumentenbond. De Consumentenbond vroeg Medion om een verklaring en kreeg een reactie van KPN, de achterliggende technische partij. KPN gaf aan inmiddels de lagere tarieven te hanteren en bezig te zijn om alle gedupeerden te achterhalen en te compenseren. De provider betreurt de gang van zaken en heeft beloofd het teveel betaalde bedrag uiterlijk eind augustus terug te storten op de prepaidkaarten en alle gedupeerden hierover een sms te sturen.
ZIGGO HEEFT NU ÉÉN NAAM IN DE ZAKELIJKE MARKT De namen Esprit Telecom en Zoranet, twee dochterbedrijven van Ziggo, zijn sinds 15 juni 2016 verdwenen en vervangen door Ziggo (Zakelijk). De ongeveer 100 medewerkers, de producten en diensten zijn integraal onderdeel van het Ziggoportfolio in de zakelijke markt geworden. Aan bestaande contracten, alsmede de producten, diensten en service veranderde volgens Ziggo niets. Naar de markt toe zullen alle zakelijke activiteiten onder de merknaam Ziggo Zakelijk vallen. Het logo van Ziggo Zakelijk staat sinds 15 juni op alle communicatie uitingen. Bovendien is alle informatie over Ziggo in de zakelijke markt te vinden op één website: www.ziggo.nl/zakelijk
DEEZER VOOR DE HELE FAMILIE Sinds 1 augustus is Deezer Familie exclusief beschikbaar in Nederland voor klanten van T-Mobile. Met Deezer Familie kunnen tot zes familieleden tegelijkertijd gebruikmaken van de muziekstreamdienst en onafhankelijk van elkaar playlists maken en muziek luisteren waar en wanneer zij dat willen. De muziekdienst is beschikbaar voor web, Android en iOS op vrijwel alle apparaten: smartphone, tablet, laptop, smart-tv, Chromecast of Apple TV.
klant zijn. De andere gebruikers hoeven geen klant van T-Mobile te zijn. Met Deezer Familie kunnen klanten van T-Mobile onbeperkt en reclamevrij muziek luisteren waar en wanneer het hen uitkomt, tot wel zes personen tegelijkertijd. Iedereen die gebruik maakt van het account heeft een eigen profiel waarmee je persoonlijke afspeellijsten kan maken en
drie apparaten naar keuze kan koppelen voor het afspelen van muziek. Daarnaast is er de Familie Mix met de favorieten van iedere gebruiker in één afspeellijst. Speciaal voor de kleintjes is er Deezer Kids.
De prijs van een familie-account is 14,99 euro per maand en is na de eerste maand dagelijks opzegbaar. Het abonnement wordt betaald via de T-Mobilefactuur. Om gebruik te kunnen maken van Deezer Familie moet de hoofdgebruiker een T-Mobile-
De vraag naar snelheid, capaciteit en bereikbaarheid van ons telecomnetwerk is het afgelopen jaar opnieuw toegenomen. De telecommunicatieketen groeit en vergunninghouders besteden specialistisch werk steeds vaker uit. Dit kan leiden tot misverstanden over aansprakelijkheid en verantwoordelijkheden. Dat stelt Agentschap Telecom in het jaarbericht Staat van de Ether 2015. De vraag naar snelheid en capaciteit op het gebied van telecommunicatie blijft toenemen. Het agentschap signaleert dat operators als reactie daarop investeren in hun netwerken. Om meer capaciteit te kunnen bieden hebben zij de laatste jaren veel straalverbindingen vernieuwd of vervangen. Peter Spijkerman, Directeur Hoofd Inspecteur van Agentschap Telecom: “De mogelijkheden van telecommunicatie zijn de afgelopen jaren explosief toegenomen. Dit vraagt veel van het telecomnetwerk. Nederland heeft een robuuste telecom-infrastructuur die een stevige toename van dataverkeer aankan. Doordat operators blijven investeren in hun netwerken blijven vraag en aanbod met elkaar in de pas lopen.”
Onduidelijkheden Vergunninghouders besteden hun frequentieplanning of installatie en onderhoud van apparatuur steeds vaker uit aan gespecialiseerde bedrijven. Deze bedrijven leggen technische installaties aan of programmeren zendapparatuur. Dat ‘ontzorgt’ de vergunninghouders maar kan ook leiden tot misverstanden over aansprakelijkheid en verantwoordelijkheden. Spijkerman: “De vergunninghouder blijft te allen tijde verantwoordelijk voor zijn frequentiegebruik en het naleven van de vergunningsvoorwaarden. Mochten daar misverstanden over ontstaan, dan zullen we hem daarop aanspreken.’’ Frequentiegebruik BRZO Bij bedrijven waar grote hoeveelheden gevaarlijke stoffen aanwezig zijn, is zorgvuldig frequentiegebruik van groot belang. Als in deze ‘Brzo-sector’ storing optreedt als gevolg van onzorgvuldig frequentiegebruik kunnen de gevolgen groot zijn. Het kan tot verstoring in het bedrijfsproces leiden, en daarmee de veiligheid van het bedrijf en de omliggende regio in gevaar brengen.
kortnieuws
AANHOUDENDE GROEI BEHOEFTE AAN SNELHEID EN CAPACITEIT
17
VERGUNNINGVRIJE TOEPASSINGEN IN NEDERLAND Agentschap Telecom heeft onderzoek laten doen naar het huidige en toekomstige gebruik van vergunningvrije frequenties. Vergunningvrij spectrum wordt steeds belangrijker voor consumenten, organisaties en overheden. De vraag naar toegang tot draadloos snel internet is de afgelopen jaren sterk toegenomen. Ook gebruiken steeds meer organisaties vergunningvrij spectrum voor kritische bedrijfsprocessen of voor het ontwikkelen van nieuwe innovatieve applicaties. Aan het gebruik van vergunningvrij spectrum zitten bepaalde risico’s. De kwaliteit en capaciteit zijn niet gegarandeerd en apparaten kunnen elkaar storen. Agentschap Telecom heeft onderzoek gedaan naar het huidige en toekomstige gebruik van vergunningvrije frequenties. Het gaat om toepassingen in de banden 433MHz, 868MHz, 2,4GHz, 5GHz en 60GHz.
In het onderzoek is gekeken naar de ontwikkeling van het spectrumgebruik. De komende jaren worden op specifieke locaties problemen verwacht. De volgende locaties zijn in dit kader onderzocht: thuis, kantoorwerkplekken, vervoersknooppunten, stadions, ziekenhuizen en stadscentra. Daarnaast is er marktonderzoek gedaan met behulp van een consumentenpanel. Hierdoor is een goed beeld ontstaan over het werkelijke gebruik thuis. “Het gebruik van streamingdiensten zoals Netflix en YouTube heeft een grote impact op het spectrum gebruik”, aldus de onderzoekers van Strict, Telecompaper en FIGO. Op dit moment is het al erg druk in de 2,4GHz-band. Dit geldt met name voor de thuislocatie. De toename wordt onder andere veroorzaakt doordat steeds meer mensen thuiswerken en gebruikmaken van cloud-based
services en sociale media. Ook wordt er online meer video’s, muziek en films gestreamd. In ziekenhuizen kan de toename in het gebruik van de 2,4GHzband voor problemen zorgen bij spraak en medische toepassingen. Aan het gebruik van vergunningvrij spectrum zitten bepaalde risico’s. Het onderzoek laat zien dat de bewustwording bij professionele gebruikers stijgt. Professionele gebruikers weten dat het gebruik van vergunningvrij spectrum voor kritische bedrijfsprocessen risico’s met zich meebrengt. Door de doorgaande groei van het gebruik van wifi zal de drukte in de 2,4GHz-band naar verwachting hoog blijven. Het gebruik van de 5GHz-band zal toenemen. Openbare netwerkaanbieders zijn nu ook aan het onderzoeken of de 5GHz-band gebruikt kan worden voor de uitbreiding van capaciteit van mobiele netwerken.
MINDER REGULERING OP DE MARKT VOOR VASTE TELEFONIE De Autoriteit Consument & Markt (ACM) stopt met een deel van de regulering van vaste telefonie. Geen van de partijen heeft namelijk nog een sterk dominante positie, zo blijkt uit een analyse van ACM. Steeds meer consumenten maken gebruik van nieuwe, digitale telefoondiensten. Alleen op de kleinzakelijke markt, waar 2 tot en met 12 gespreksdiensten tegelijkertijd kunnen worden gevoerd, blijft KPN gereguleerd. Daar gelden voor dit bedrijf voortaan minder verplichtingen. “Door concurrentie ontwikkelen de verschillende markten voor vaste telefonie zich goed”, meldt Henk Don, bestuurslid ACM. “Consumenten nemen nu vooral digitale telefoondiensten af, die met name in bundels met internet en televisie worden verkocht. Inmiddels is al bijna 85 procent van de consumentenaansluitingen digitaal. We verwachten dat eind 2019 minder dan 5 procent van de aansluitingen nog klassiek is” Klassieke diensten als ISDN2 en ISDN30 maken steeds meer plaats voor digitale diensten als voice-over-broadband en hosted voice. In de grootzakelijke markt, waar meer dan 12 gespreksdiensten tegelijkertijd kunnen worden gevoerd, hebben concurrenten van KPN hun positie kunnen verbeteren. ACM heeft daarom vastgesteld dat het niet langer nodig is om KPN verplichtingen op te leggen op de grootzakelijke markt. In de kleinzakelijke markt beschikt KPN nog wel over een hoog marktaandeel en is volgens ACM regulering nu nog nodig. ACM heeft de analyse vastgelegd in een ontwerpbesluit, waarop marktpartijen kunnen reageren. Na verwerking van de reacties legt ACM het voor aan de Europese Commissie en vervolgens zal ACM een definitief besluit nemen.
18
Eerste virtual reality-lespakket maakt middelbare scholieren spelenderwijs bewust
SAMSUNG EN VEILIG VERKEER NEDERLAND LANCEREN ‘BEAT THE STREET’ Samsung en Veilig Verkeer Nederland (VVN) lanceren Beat the Street. De virtual reality (VR) app leert middelbare scholieren spelenderwijs gevaarlijke situaties in het verkeer te herkennen. Met de app spelen Samsung en VVN in op de grootste angsten van ouders over hun kinderen in het verkeer. De top-3 bestaat uit smartphonegebruik in het verkeer (25,7 procent), gevaarlijke kruispunten (24,7 procent) en de dode hoek van vrachtwagens (18,8 procent).
In de app plaatsen Lars, Carlo en Yasmin scholieren in verschillende verkeerssituaties. Zo bevind je je bijvoorbeeld in de dode hoek van een vrachtwagen die afslaat. Je vrienden zijn al doorgefietst. Wat doe je dan? Snel voorlangs of even stoppen tot de vrachtwagen gepasseerd is, maar daardoor wel je vrienden kwijtraken? Door de bewegingssensoren in de Samsung Gear VR krijg je live feedback en weet je direct of je de juiste keuze hebt gemaakt. Dit soort situaties vind je in de gratis VR-app. “Scholieren kunnen de gevaren op de fiets niet altijd goed inschatten”, weet Menno van den Berg, Vice Pre-
sident Mobile Division van Samsung Electronics Benelux. “Onze virtual reality-technologie helpt om scholieren spelenderwijs bewust te maken van de gevaren in het verkeer. Wij vinden het belangrijk onze technologie ook voor maatschappelijke doelen in te zetten, zoals het vergroten van de verkeersveiligheid samen met Veilig Verkeer Nederland.” “Wij willen onder scholieren de verkeersveiligheid vergroten. Belangrijk, want de kans op een verkeersongeval stijgt, zodra kinderen ouder worden”, zegt Felix Cohen, directeur van Veilig Verkeer Nederland. “Jongeren zijn niet alleen snel afgeleid
in het verkeer, maar ook in de les. In samenwerking met Samsung hebben we daarom het eerste virtual reality-lespakket gemaakt. Met Beat the Street worden scholieren op interactieve wijze bewustgemaakt van de gevaren in het verkeer.” De app ‘Beat the Street’ is gratis te downloaden in de Oculus Store en te gebruiken met de Samsung Gear VR of andere VR-oplossingen. Daarnaast kunnen onderwijsinstellingen een Beat the Street virtual realitylespakket aanvragen. Zo kunnen scholieren Beat the Street in de klas ervaren.
virtualreality
Tekst Daisy van Diejen
19
bereikbaar zijn zoals bereikbaar zijn zoals jij wilt
www.speakup.nl
Joost Heessels (directeur Magenta Publishing) geflankeerd door Sef Heldens (hoofdredacteur TBM, links) en HP van Tilburg (hoofdredacteur Connexie Magazine NL, rechts).
CONNEXIE MAAKT DOORSTART BIJ MAGENTA PUBLISHING De twee bekende telecomvakbladen Connexie Magazine en Telecommagazine maken een doorstart. Magenta Publishing, uitgever van onder meer TBM (in Nederland) en ConneXie (in België) heeft de rechten op deze magazines verworven nadat over de uitgever van die titels, Channel BV uit Mijdrecht, begin juni het faillissement was uitgesproken. De uitgave waarin u nu leest, is de eerste uitgave van Connexie Magazine bij Magenta Publishing. Magenta Publishing is al geruime tijd een sterke speler binnen de telecomsector met platforms als TBM en Expeditie ICT in Nederland en het magazine ConneXie in België. Het mediahuis is verder actief in de office- en ICT-branche met platforms als KBM en de Officers. Een andere uitgave van Magenta, Kantoor & Efficiency, is recent gefuseerd met Officemagazine waardoor een zeer sterk platform is ontstaan voor facilitymanagement, inkoop en ICT-management binnen middelgrote en grote organisaties. “Het is onze bedoeling om de positie van de krachtige merken Connexie en Telecommagazine binnen de branche verder uit de bouwen”, vertelt Joost Heessels, directeur van Magenta Publishing. “Maar dat niet alleen. We kunnen nu nog beter onze positie als de communicatie- en
mediaspecialist in het telecom- en ICT-kanaal verstevigen. Dat we nu in zowel Nederland als in België onder de naam Connexie actief kunnen zijn, maakt de propositie alleen maar sterker.” Magenta Publishing wil op korte termijn geen veranderingen aanbrengen bij Connexie Magazine. “Het is een geweldig blad met een prima inhoud”, stelt Joost Heessels vast. “ Om die reden hebben we geprobeerd om het bestaande redactie- en salesteam zoveel mogelijk intact te laten. HP van Tilburg, die tot 2015 hoofdredacteur was, is bereid gevonden om opnieuw hoofdredacteur te worden. Tanja Faber zal het salesteam versterken met een focus op Connexie en ook journalist en fotograaf Marco Mekenkamp, die sinds 2008 de eindredactie van het magazine verzorgde, zal op
korte termijn het team weer komen versterken.” Begin juni werd het faillissement uitgesproken over Channel BV, een bedrijf dat niet alleen actief was als uitgever van vakbladen in de telecom- en ICT-markt, maar ook grote bekendheid genoot door het organiseren van aansprekende events, zoals de jaarlijkse uitreiking van de Graham Awards. Met de curator van Channel BV, mr. Jeroen Rouers van De advocaten van Van Riet te Utrecht, heeft Magenta Publishing eveneens overeenstemming bereikt over de rechten op die naam en het event. Daarnaast is ook het C-levelmagazine ICT Update aan het portfolio toegevoegd.
connexie
Tekst Marco Mekenkamp
21
WIFI ZO LEK ALS EEN MANDJE? Tekst Ronald Kunnenman
22
Een groot deel van ons zakelijke en privéleven speelt zich online af. We zijn 24x7 bereikbaar op meerdere devices zoals een smartphone, tablet en laptop. We hebben zakelijke mail op de privésmartphone en Facebook op de werklaptop. Met de toename van mobiele devices en het gebruik ervan is er ook een toename naar de behoefte aan mobiele connectiviteit. Maar hoe veilig zijn onze verbindingen? Ronald Kunneman, senior consultant bij ICT-adviesbureau Strict, neemt ons mee in de wereld van wifi.
BUSINESS KRITISCH Wifi is inmiddels als water uit de kraan. Niet alleen in bijna elk kantoor is wifi te vinden, ook in ziekenhuizen, distributiecentra en op Schiphol maken niet alleen bezoekers maar ook medewerkers gebruik van het wifi. En met de opkomst van Internet of Things (IoT) komen er daar in de toekomst nog heel veel apparaten bij. Hier zie je dat wifi steeds meer gebruikt wordt in het primaire proces binnen bedrijven en organisaties. In ziekenhuizen bijvoorbeeld zien we het gebruik van wifi bij en voor de patiënt (registratie van medicatie, alarmering) en voor het gebruik van telefonie (VoIP). In distributiecentra gebeuren alle afhandelingen met draagbare scanners. Op vliegvelden wordt wifi ook gebruikt op het platform rond het vliegtuig bijvoorbeeld
op Schiphol ook bij de bagageafhandeling in de kelders. Wifi wordt dus veel gebruikt in het primaire proces en de operatie. Dit maakt wifi dus een kritisch onderdeel van het proces en wordt daarom ‘business kritisch’ genoemd. Maar wat zijn de gevolgen als het wifi uitvalt? Het uitvallen van wifi betekent voor Schiphol vertraging van vluchten of zelfs het niet kunnen vertrekken van een vliegtuig. Het distributiecentrum kan niet uitleveren en het patiëntendossier in het ziekenhuis kan niet worden bijgewerkt of worden geraadpleegd waardoor een operate niet door kan gaan. Dus wifi is niet alleen kritisch geworden voor de business maar in steeds meer gevallen zelfs missiekritisch: mensenlevens kunnen op het spel staan.
NIET VEILIG Maar is wifi wel veilig genoeg? Nee, de wifi-netwerken zijn in de meeste gevallen niet veilig. Een wifi-netwerk is veelal verbazingwekkend makkelijk te hacken, op in te breken en af te luisteren. Tijdens de wifi-trainingen die ik geef, laat ik de deelnemers zien hoe eenvoudig het is om binnen enkele minuten ongeautoriseerd connectie te maken met een wifi-netwerk en zelfs bij de gebruikers te komen. Dit kan op verschillende manieren, waarvan er twee hieronder worden beschreven. 1.
2.
De ‘man in the middle’-attack is een methode waarbij de hacker tussen de gebruiker en het netwerk in gaat zitten. Door het achterhalen van de WPA2-code; dit is de key (toegangssleutel) die normaal alleen de geautoriseerde gebruikers hebben.
EEN WIFI-NETWERK IS VEELAL VERBAZINGWEKKEND MAKKELIJK TE HACKEN
Op deze manier kun je eenvoudig op een bedrijfsnetwerk komen en is de hacker binnen. Maar ook buiten het kantoor is een gebruiker kwetsbaar. Bij gebruik van een openbare hotspot bijvoorbeeld kan de hacker op de smartphone of laptop komen en allerlei gegevens verzamelen, als een ‘man in the middle’. Op deze manier worden de inloggegevens van een Facebook- en Twitteraccount maar ook van Office365, de cloud-omgeving, een CRM-systeem, een e-mailaccount of andere bedrijfsapplicaties verkregen. Behalve het verzamelen (stelen) van gegevens kan er ook malware en ransomware worden geïnstalleerd. Ransomware die, eenmaal terug op kantoor, zich verder verspreid.
WAAROM NIET VEILIG Waarom is wifi dan niet veiliger? Wifi staat voor Wireless Fidelity en is het certificatielabel van de wifi-alliantie. De Wi-Fi Alliance is opgericht in 1999 door de industrie zelf en certificeert apparatuur die gebruikmaakt van de 802.11-standaard. Maar de oorsprong van wifi ligt in het vervangen van een ethernetkabel door een draadloze variant, voor het eenvoudiger aansluiten op een netwerk. De 802.11-standaard is dan ook een ethernetstandaard met al zijn eigenschappen. De eerste toepassing had een verbindingssnelheid van 1Mb/s; in een tijd dat modems 56kb/s hadden was dit een flinke stap. Echter, veiligheid en beveiliging hadden niet de aandacht die deze vandaag nodig hebben en de eerste chipsets waren niet krachtig genoeg voor complexe encryptie-algoritmes.
WEP De eerste versleuteling was WEP (Wired Equivalent Privacy). Deze was gebaseerd op een gedeelde sleutel voor autorisatie met encryptie. Het werd binnen een paar jaar gekraakt. De opvolger WPA (WiFi Protected Access) was een tijdelijke softwareoplossing die ook niet veilig genoeg bleek.
>>>>>
wifiverbindingen
Door de grotere behoefte aan mobiele connectiviteit is de vraag naar wifi sterk toegenomen en steeds meer bedrijven introduceren een vorm van Bring Your Own Device (BYOD). Hierdoor hebben we er steeds minder zicht op hoe en waar deze gebruikt worden, welke websites bezocht worden en hoe iemand connectie heeft met het internet. En tegelijkertijd hebben we ook toegang tot allerlei bedrijfssystemen en bedrijfsinformatie middels applicaties, apps en websites. We gebruiken hiervoor wifi op kantoor maar ook in het restaurant of bij de klant. Het Nationaal Beraad Digitale Overheid heeft recentelijk besloten dat de wifi-security minimaal op het niveau WPA2-Enterprise moet zijn. Wat betekent dit? En is dit allemaal wel veilig? Welke risico’s lopen we? Hoe moeten we hier dan mee om gaan?
23
Uiteindelijk kwam de IEEE in 2004 met de standaard IEEE 802.11i-2004 die door de wifi-alliantie WPA2 wordt genoemd. Dit is de laatste standaard en kent twee vormen: WPA2-Personal en WPA2-Enterprise. Deze verschillen in de toepassing van de key (toegangssleutel) en de toegepaste encryptie. Er is dus al jaren een wedloop gaande en wordt er telkens weer gezocht naar een andere manier voor het dichten van een nieuw beveiligingslek.
WPA2-PERSONAL WPA2-Personal is gebaseerd op een gedeelde sleutel, de PSK (Pre-Shared Key), die bekend moet zijn in het netwerk (in het access point) en bij de gebruiker. Kenmerk is dat deze sleutel niet (via de radioverbinding) wordt uitgewisseld tussen de gebruiker en het netwerk. Deze kan dus niet worden ‘afgeluisterd’. De key kan echter wel achterhaald worden. Door het afluisteren en opslaan van ge-encrypte datapakketten kan middels een ‘brute force attack’ (brute-krachtmethode) de sleutel worden achterhaald. Bij een brute force attack worden met software sleutels losgelaten op de opgeslagen pakketten net zolang totdat de juiste gevonden is. Hier worden wachtwoordbestanden ofwel ‘dictionaries’ voor gebruikt met miljoenen combinaties of software die alle mogelijke combinaties genereerd. Dit is dus geen algoritme voor het daadwerkelijk uitrekenen van de sleutel, maar desondanks blijkt het in de praktijk en uit onderzoek een effectieve methode. Het nadeel van het gebruik van een gedeelde sleutel is dat deze voor alle gebruikers gelijk is. Er kan niet gemanaged worden op gebruikersniveau. Bij het wijzigen van de sleutel moeten alle gebruikers een nieuwe sleutel invoeren. Daarnaast is de sleutel opgeslagen op alle devices die ooit gebruik hebben gemaakt van het wifi-netwerk. Dit is voor een thuisnetwerk met enkele devices goed haalbaar, maar voor grote netwerken is het erg onpraktisch.
WPA-ENTERPRISE WPA2-Enterprise werkt niet met een vooraf gedeelde sleutel en kan gebruikmaken van een centraal geregelde authenticatie voor individuele gebruikers. Daarnaast kan met certificaten de authenticiteit van de gebruiker en/of het netwerk worden gewaarborgd. Dit vereist dan wel een juiste implementatie. Dit maakt het systeem veel veiliger maar ook complexer. Bij gebruik van een centraal geregelde authenticatie heeft de gebruiker eigen inloggegevens zoals een gebruikersnaam en wachtwoord die per gebruiker worden uitgegeven of kunnen worden ingetrokken. De gebruiker houdt zich dan ook niet bezig met de uiteindelijke encryptie en de sleutel. Deze wordt op de achtergrond per gebruikerssessie door het systeem uitgegeven. Voor deze centraal geregelde authenticatie wordt gebruikgemaakt van een RADIUS server. Een RADIUS server kan gekoppeld of geïntegreerd zijn met de
24
HUIDIGE NIVEAU Maar ook WPA2-Enterprise is niet volledig veilig. WPA2-Enterprise maakt gebruik van het Extensible Authentication Protocol (EAP) voor authenticatie en encryptie. Binnen het EAP-raamwerk zijn verschillende implementaties mogelijk, zoals EAP-TLS, EAP-TTLS en PEAP. De laatste twee zijn kwetsbaar voor hacken en niet volledig veilig. De WPA2-Enterprisevariant gebaseerd op EAP-TLS in combinatie met de encryptie AES-CCM wordt gezien als de meest veilige versie. Maar ook deze implementatie kent zijn zwakheden voor bijvoorbeeld de meer geavanceerde vormen van een ‘man in the middle’-aanval of ‘Evil Twin attack’.
DE MEESTE NETWERKEN ZIJN DUS TE HACKEN EN OOK DE WPA2-ENTERPRISEVARIANT HEEFT ZIJN KWETSBAARHEDEN
wifi-netwerk is relatief simpel en uit te voeren met standaard hardware en opensourcesoftware. Eenmaal connectie met het wifi-netwerk heeft de hacker een arsenaal aan tools en technieken om weer verder in de ICT-infrastructuur te komen en waarschijnlijk voor langere tijd te blijven. Het risico op datalekken is groot. Het gebruik van een goede implementatie van WPA2-Enterprise is aan te raden maar is complex. Dit is echter wel een oplossing voor het eigen kantoornetwerk. Meerdere locaties maakt het echter lastiger en gastgebruik van andere netwerken/ bedrijven, ofwel roamen, kan niet worden geïntegreerd.
AUTHENTICATIE In een kantooromgeving is het mogelijk een relatief veilig netwerk te realiseren. We werken echter niet meer alleen op kantoor maar ook flexibel en met persoonlijke apparatuur en allerlei vormen van mobiele connectiviteit. Een gast-netwerk of een publieke hotspot maakt geen gebruik van WPA2-Enterprise en is in veel gevallen zelfs helemaal open. De gemiddelde gebruiker kan waarschijnlijk door alle technische brei heen de beveiliging van een wifi-netwerk niet eens achterhalen.
RISICO’S De meeste netwerken zijn dus te hacken en ook de WPA2-Enterprisevariant heeft zijn kwetsbaarheden. Het hacken van een
De spil om WPA2-Enterprise is de centraal geregelde authenticatie doormiddels van RADIUS en een Identity Management Systeem in een integratie met de ICT-infrastructuur van het bedrijf. De overheid en het onderwijs hebben dit opgelost door gebruik te maken van Govroam en Eduroam. Hierbij wordt het delen van internettoegang over verschillende organisaties mogelijk door één authenticatie- en autorisatie-oplossing. Het Nationaal Beraad Digitale Overheid heeft recentelijk besloten om WPA2-Enterprise op de ‘pas toe of leg uit’-lijst te plaatsen. Dit verplicht Nederlandse (semi-) overheden om deze standaard toe te passen. De implementatievorm wordt hierbij echter niet gespecifi-
ceerd en is vrij te kiezen. Door Govroam en Eduroam wordt EAPTTLS, PEAP en andere onveilige varianten toegestaan. Het is aan de organisaties zelf om voor de juiste implementatie te zorgen.
CONCLUSIE De conclusie zou moeten zijn dat alleen wifi-netwerkbeveiliging niet voldoende is. Deze beveiliging is slechts een eerste linie van de verdediging. En met de toename van flexibel werken, BYOD en mobiele connectiviteit vergt dit een bredere benadering. Een gedegen strategie en beleid is hierbij noodzakelijk want het is zeker niet alleen een technisch probleem. Gebruikers en organisaties dienen zich bewust te zijn van de gevaren van bijvoorbeeld openbare hotspots.
wifiverbindingen
ICT-infrastructuur van het bedrijf. De RADIUS server maakt dan gebruik van een Identity Management System zoals bijvoorbeeld een Active Directory. Hiermee is de wifi-toegang een integraal onderdeel van de ICT-infrastructuur geworden. Een wifi-netwerk gebaseerd op WPA2-Enterprise geeft veel meer controle over de toegang. Hiermee is het eigen kantoornetwerk een stuk veiliger geworden dan wanneer er alleen WPA2 wordt gebruikt.
25
EWP vijf jaar actief in Nederland
OP DIT MOMENT GROEIEN WE ZEER STERK IN DE SMARTPHONEMARKT
Tekst HP van Tilburg Foto Henk Eertink
European Warranty Partners SE (EWP) is alweer vijf jaar actief in Nederland en inmiddels een gevestigde naam binnen de markt van de consumentenelektronica. Tijd voor een feestje zou je verwachten? Peter Grobben: “Weet je dat we niet eens stil hebben gestaan bij dit jubileum? Het is dat jij het nu noemt. Overigens wel leuk dat je erover begint. Wanneer ik terugkijk naar hoe we hier zijn begonnen en waar we inmiddels staan, dan zijn we prima op weg!”
“De eerste jaren zijn we vooral snel geworteld met onze garantieconcepten voor wit- en bruingoed”, vertelt Peter Grobben, Sales Manager Nederland bij EWP. “Grote retailers als de Nederlandse Expert Groep werken al vanaf het eerste uur samen met EWP. Belangrijk voor retailers is dat klanten terugkomen in de winkel. In een tijd waar steeds meer online gekocht wordt is klantentrouw immers niet meer vanzelfsprekend.”
EXTRA KLANTTEVREDENHEID De concepten van EWP zijn er dus juist op gericht dat de klant bij schade of diefstal van zijn apparaat terugkomt in de winkel en dat de winkelier het snel en soepel met de verzekeraar voor de klant regelt. “Precies”, stelt Peter Grobben vast. “Dat laatste zorgt weer voor extra klanttevredenheid. De winkelier kan een nare ervaring als een schade of diefstal omzetten in een goede boodschap en hoeft bovendien niet in discussie over garantierechten of hoge reparatienota’s.”
GROEIMARKT Waar zit op dit moment de groeimarkt van EWP? “Op dit moment groeien we zeer sterk in de smartphonemarkt. Bijna één op de vier van de voor EWP bemiddelde elektronicaverzekeringen is een telefoonverzekering. We verwachten dat dit aandeel de komende jaren verder zal stijgen. Uit alles blijkt dat de smartphone steeds meer een centrale rol in het dagelijkse leven van de consument krijgt en eigenlijk min of meer onmisbaar wordt. Vandaar ook dat er bij de consument een hoge bereidheid is om ervoor te zorgen dat een toestel bij schade of diefstal niet lang gemist hoeft te worden. Dat is voor ons een belangrijk uitgangpunt. Daarom is naast het hebben van
26
goede verzekeringsvoorwaarden en een goede prijs, de afwikkeling bij schade en diefstal minstens zo belangrijk.” Peter Grobben zwijgt even en vervolgt dan: “Natuurlijk zijn we verzekeraar en bieden we een verzekering, maar veel meer nog bieden we een serviceproduct. De klant betaalt maandelijks voor een telefoonverzekering en wij vinden dat de klant bij schade of diefstal dan snel en ongecompliceerd geholpen moet worden. Waarom? Heel simpel. Klant tevreden, winkelier tevreden, wij tevreden.” Wanneer EWP met partners nieuwe verzekeringsproposities ontwikkelen, besteedt de verzekeraar relatief veel tijd aan het neerzetten van een goed schadeafwikkelingsproces. Heel belangrijk, meent Peter Grobben. “We kennen ook voorbeelden van retailers waarbij de hoogte van de bemiddelingsvergoeding leidend was voor de beslissing om met een verzekeraar samen te gaan werken. Ik zeg dan altijd: Leuk, een verzekeraar die de hoogste bemiddelingsvergoeding betaalt. Alleen wel jammer dat de klant niet geholpen wordt bij schade of diefstal.”
GROEI EWP heeft een uitstekende basis opgebouwd in Nederland en wil dit verder uitbouwen. Daarom zijn begin 2016 twee extra accountmanagers bij EWP begonnen. Peter Grobben: “We hebben hier overigens bewust gekozen voor mensen met ervaring in de consumentenelektronica en juist niet uit de verzekeringsbranche. Wij staan dicht bij onze businesspartners en willen hun taal spreken. Rob ten Heggeler heeft veel ervaring opgedaan
in de telecombranche. Hij heeft onder meer gewerkt bij The Phone House en Vodafone Libertel. Cor Flameling heeft in meerdere functies gewerkt bij Scheer & Foppen en Expert. Door deze uitbreiding kunnen we onze huidige businesspartners optimaal van dienst zijn.”
RETAIL ÉN E-TAIL Dat EWP groot is geworden in het traditionele retaillandschap betekent overigens niet dat het bedrijf het online kanaal links laten liggen. “Integendeel”, stelt Peter Grobben vast. “Een aantal van onze partners is online uitstekend onderweg met de producten van EWP. Daarnaast hebben we plugins voor gangbare platformen als Magento, Prestashop en Woocommerce laten ontwikkelen.
Deze plugins kunnen eenvoudig in de webshop geïnstalleerd worden, waarna gestart kan worden met de bemiddeling van de EWP-verzekeringen. Hiermee wordt het ook voor de kleinere webshop mogelijk om bij eenvoudig verzekeringsproducten te bemiddelen zonder dat er eerst dagenlang geprogrammeerd moet worden, met alle kosten die dat met zich meebrengt.”
NAAMSWIJZIGING Tot slot vragen we aan Peter Grobben of er nog ander belangrijk nieuws te melden is. Hij lacht even en merkt op: “Nu je het zegt… Er zit een naamswijziging aan te komen. Zoals je waarschijnlijk wel weet, behoort EWP tot de WERTGARANTIE Group, waartoe ook onze grote
zus de Duitse verzekeraar WERTGARANTIE behoort. WERTGARANTIE bestaat al sinds 1963 en is in Duitsland een grote naam op het gebied van verzekeringen voor consumentenelectronica en fietsen. In 2009 werd EWP opgericht voor uitbreiding naar de niet-Duitstalige Europese landen. Nu we een aantal jaren verder zijn is besloten om de merken EWP en WERTGARANTIE samen te voegen en verder te gaan onder één merk, WERTGARANTIE. Hierdoor kunnen we ook in de toekomst onze succesvolle en innovatieve diensten aan onze klanten en partners aanbieden Onze huidige producten en productnamen blijven gewoon bestaan. In dat opzicht verandert er niets.”
cover
Van links naar rechts: Rob ten Heggeler, Peter Grobben en Cor Flameling.
27
VODAFONE EN ZIGGO IN NEDERLAND SAMEN VERDER Tekst HP van Tilburg
Op 3 augustus kwam er het voor Vodafone Nederland en Ziggo verheugende bericht dat de voorgestelde fusie tussen beide bedrijven voorwaardelijk was goedgekeurd door de Europese Commissie. Maar wat ging er allemaal aan die goedkeuring vooraf? Connexie dook in de archieven voor een stukje Nederlandse telecomgeschiedenis.
Ooit was er een tijd dat er in Nederland één speler was op het gebied van telefonie: het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie. De PTT werd in 1989 verzelfstandigd en in 1998 werd het bedrijf gesplitst in TNT Post Groep N.V. en Koninklijke KPN NV (het oorspronkelijke PTT Telecom). Al eerder waren andere delen van het machtige staatsbedrijf afgesplitst. De Rijkspostspaarbank en de Postcheque- en Girodienst werden als eerste – in 1986 – geprivatiseerd onder de naam Postbank. Deze fuseerde in 1989 met de NMB Bank tot de NMB Postbank Groep en in 1991 met verzekeraar Nationale Nederlanden, waaruit de ING Groep ontstond. In 2009 gingen Postbank en ING Bank samen verder onder de naam ING.
GESCHIEDENIS MOBIELE NETWERKEN Op 1 juli 1994 was het eerste gsm-netwerk in Nederland van start gegaan maar de PTT kreeg in 1995 concurrentie. Er waren vijf consortia die zich hadden aangemeld voor de beauty contest om een licentie voor gsm te krijgen. Het was het consortium MT2 (Mobiele Telefonie 2) die de licentie won. Hierin zaten de bedrijven ING Groep, Vodafone, Liof-Limburg, Telecombinatie, Vendex International, Internatio-Müller en Macintosh. Op 29 september 1995 ging het tweede mobiele netwerk van Nederland onder de naam Libertel van start in de Randstad. Op 15 juni 1999 ging Libertel naar de beurs. Door de toename van het aandelenbezit van Vodafone Group PLC in Libertel is de beursnotering op een gegeven moment gestopt. Op 13 december 2001 veranderde de statutaire naam Libertel N.V. in Vodafone Libertel N.V. De merknaam Libertel is daarna snel verdwenen.
partijen op: Telfort (een joint venture van British Telecom en de Nederlandse Spoorwegen), Dutchtone (van het consortium Federa dat bestond uit France Telecom, Deutsche Telecom, Rabobank en ABN AMRO) en Ben (van het consortium BruCorp, afgeleid van Brussel en Copenhagen, de vestigingssteden van Belgacom en TeleDanmark). Al snel bleek dat vijf aanbieders van mobiele telefonie met een eigen netwerk in Nederland veel teveel was en begon de consolidatieslag. Sommige partijen verkochten hun aandelen (zo verkocht bijvoorbeeld Deutsche Telecom zijn aandelen in Dutchtone om later terug te keren als aandeelhouder van Ben). Ben werd uiteindelijk compleet ingelijfd door Deutsche Telecom en veranderde de naam in T-Mobile. De naam Ben kwam vele jaren later terug als mvno en prijsvechter. Dutchtone kwam uiteindelijk in handen van France Telecom en ging verder onder de naam Orange, maar werd later gekocht door T-Mobile. Telfort kwam uiteindelijk in handen van KPN en zo bleven er drie netwerken over. De overheid vond echter opnieuw dat er meer concurrentie moet komen, dus bij de laatste frequentieveiling werd er een kavel gereserveerd voor een nieuwkomer: en dat werd Tele2. Overigens hadden de kabelaars Ziggo en UPC (toen nog niet gefuseerd tot het huidige Ziggo) bij de veiling van de 2600MHz-freqenties ook spectrum weten te bemachtigen en leek het er even op dat er weer vijf mobiele netwerken zouden gaan komen. Dat bleek echter niet het geval.
GESCHIEDENIS KABELAARS De overheid meende dat twee aanbieders van mobiele telefonie in Nederland onvoldoende was. En dus werd besloten een veiling te houden van frequenties. Deze vond plaats in maart 1998. Dat leverde drie nieuwe
28
In vroeger tijden konden huishoudens het televisiesignaal ontvangen via een antenne op het dak van de woning. Op een gegeven moment besloten heel veel gemeenten om coax in de grond te gaan leggen om zo
een nieuwe vorm van televisie- en radio-ontvangst te bieden. Dat bleek een succes want heel veel huishoudens stapten in de loop der tijd over op kabeltelevisie. Met de gewone tv-antenne waren alleen de Nederlandse zenders te ontvangen (en in de grensstreek vaak ook de zenders van het buurland), de kabeltelevisie bood veel meer zenders aan. En dus verdwenen langzaam maar zeker de antennes van de daken. Al snel werd het voor de meeste gemeenten ondoenlijk om het eigen kabelnetwerk in stand te houden en de technologische ontwikkelingen bij te houden. Er werden samenwerkingen aangegaan en ook werden er kabelnetwerken verkocht aan andere partijen. Op een gegeven moment was er sprake van een enorme consolidatie en was er nog maar een aantal spelers actief op de Nederlandse markt. Zo waren er bijvoorbeeld Multikabel, Casema en Essent Kabelcom (ook wel bekend als @ Home) die later fuseerden tot Ziggo. Een andere grote speler was op een
gegeven moment UPC (het voormalige United Philips Cable, dat na het uitkopen van Philips de P veranderde in Pan-European). Dit bedrijf ontstond in de loop van de jaren ’90 van de vorige eeuw door de aankoop van kabelbedrijven van lokale overheden en energiebedrijven, zoals A2000 (actief in Amsterdam en omstreken), Telekabel-Gelderland, TeleKabel-Brabant en TeleKabel-Friesland (de TeleKabelnetten waren NUON-kabelnetten) en Gelrevision-Veluwe. Op 27 januari 2014 kondigde Liberty Global, het moederbedrijf van UPC, aan Ziggo over te nemen en UPC en Ziggo samen te voegen tot één bedrijf: Ziggo.
EEN NIEUWE FUSIE En nu is er in de branche een nieuwe fusie: die tussen Vodafone Nederland en Ziggo. Beide partijen maakten op 16 februari van dit jaar hun voornemen tot fusie bekend. Op 3 augustus liet de Europese Commissie weten geen bezwaar te hebben, mits Vodafone Nederland
het bedrijfsonderdeel ‘Consumer Fixed business’ (Vodafone Thuis) verkoopt, voorafgaand aan de afronding van de fusie van Vodafone Nederland en Ziggo. Dat hebben de partijen overigens zelf aangeboden aan de Europese Commissie. Gevolg is dat het onderdeel ‘Vodafone Thuis’, dat ongeveer 120.000 klanten bedient, in de verkoop staat. Volgens Vodafone hebben zich al diverse gegadigden gemeld. De fusie zal ongetwijfeld grote impact gaan hebben op de personele bezetting omdat er vanzelfsprekend overlappende functies zijn. Eén man die het veld zal moeten ruimen, is de huidige CEO van Ziggo, Baptiest Coopmans. Hij was ooit, samen met Eelco Blok, een van de kroonprinsen die Ad Scheepbouwer als CEO van KPN moest opvolgen. Het werd Eelco Blok. Baptiest Coopmans trok zijn conclusies en vertrok, om een tijd later aan te treden als CEO van UPC.
>>>>>
consolidatieintelecom
Jeroen Hoencamp wordt de nieuwe CEO van het fusiebedrijf Vodafone NL/Ziggo. Hij is daarmee terug op het oude nest, want tussen 1998 en medio 2010 was hij ook al werkzaam bij Vodafone Nederland, in diverse functies. In 2010 ging hij naar het buitenland. Zijn laatste functie was CEO van Vodafone UK. Hoencamp wordt dus de opvolger van zowel Rob Shuter als van Baptiest Coopmans.
29
Ziggo stond voor het samengaan met UPC onder leiding van Bernhard Dijkhuizen. Toen deze zijn functie neerlegde, werd hij opgevolgd door de Duitser René Obermann, die bij Deutsche Telecom vandaan kwam. Obermann kreeg het stempel ‘bestbetaalde topman’ door de aangekondigde fusie tussen Ziggo en UPC. Hij trad op 1 januari 2014 aan en had bepaalde voorwaarden in zijn contract laten opnemen. De aandeelhouders keurden goed dat Obermann 2,45 miljoen euro tekenbonus kreeg en een jaarsalaris van 750.000 euro. Daarbij werd gezegd dat het geld direct zou worden uitgekeerd als Ziggo zou worden overgenomen en hij zou vertrekken. En dat gebeurde: nog geen maand na zijn aantreden werd de fusie tussen UPC en Ziggo aangekondigd. Obermann kon cashen, want hij bleek uiteindelijk nog meer te krijgen. Volgens een beursbericht van 24 juli kreeg Obermann een afkoopsom van 750.000 euro, een jaarbonus van 750.000 euro en tekenbonus van 2,45 miljoen euro omdat Obermann bij Telekom had afgezien van diverse aanspraken. Daar bovenop kwamen nog 52.480 aandelen, waar hij als Ziggo-topman recht op had. In de 11 maanden dat hij voor Ziggo werkte, streek hij in dus totaal 5,75 miljoen euro op. Het was aan Baptiest Coopmans om als CEO van het nieuwe Ziggo om de integratie van UPC en Ziggo te begeleiden. Het nieuwe bedrijf heeft aangekondigd dat Jeroen Hoencamp het nieuwe fusiebedrijf zal gaan leiden en dus de integratie van Vodafone en Ziggo zal gaan trekken. Hoencamp, tot 1 september directeur van Vodafone UK, is in eerste instantie aangetreden als CEO
van Vodafone Nederland als opvolger van Rob Shuter, die op zijn beurt aan de slag gaat bij telecomdienstverlener MTN in zijn geboorteland Zuid-Afrika. Jeroen Hoencamp is daarmee terug op het oude nest, want tussen 1998 en medio 2010 was hij ook al werkzaam bij Vodafone Nederland, in diverse functies. In juni 2010 vertrok hij naar Ierland om CEO van Vodafone Ireland te worden en drie jaar later stapte hij over naar Vodafone UK om daar de rol van CEO te vervullen. En Baptiest Coopmans? Hij mag toetreden tot de Raad van Commissarissen van het nieuwe fusiebedrijf.
NIET BLIJ Een aantal partijen in Nederland zal niet blij zijn met de fusie tussen Vodafone en Ziggo. Als eerste is er natuurlijk KPN, die zijn belangrijkste concurrenten op het gebied van vaste telefonie, breedband internet, televisie en mobiele telefonie ziet samensmelten tot één grote speler. En ook de Consumentenbond is niet blij. In juli van dit jaar liet de belangenorganisatie weten in een brief aan de Europese Commissie zijn zorgen te hebben uitgesproken over de fusie. De bond meldde in een verklaring: “De Consumentenbond maakt zich zorgen over de toenemende concentraties in de telecommarkt in Nederland. De samenwerking van Liberty Global (het moederbedrijf van Ziggo) en Vodafone betekent dat de mobiele en vaste telecommarkt een duopolie wordt van Ziggo/Vodafone en KPN. Als Vodafone als onafhankelijke derde speler wegvalt, zijn er maar twee partijen met een eigen vast en mobiel netwerk.”
Rob Shuter was ruim vier jaar CEO van Vodafone Nederland. Hij is nu aan de slag gegaan als president en CEO van het mobiele-telecombedrijf MTN Group in zijn geboorteland Zuid-Afrika.
30
In reactie op de goedkeuring van de fusie stelt de Consumentenbond te blijven pleiten voor het openstellen van de netwerken. “Ook houden we nauwlettend de stappen van de providers en de gevolgen voor de consumenten in de gaten en publiceren we hierover. Als er meer concrete plannen bekend zijn, zullen we ook regelmatig contact onderhouden met Ziggo en/of Vodafone.”
TOEKOMST Wat de toekomst voor de combinatie van Vodafone en Ziggo gaat brengen, is nog niet duidelijk. De naam van het nieuwe bedrijf is nog onbekend en ook is nog niet duidelijk hoe de nieuwe partij in de markt gepositioneerd gaat worden.
Voorlopig zullen de activiteiten gewoon door blijven gaan onder de bestaande namen; alleen Vodafone Thuis zal ongetwijfeld snel een andere naam krijgen wanneer dit bedrijfsonderdeel is verkocht.
CIJFERTJES De totale synergiën op het gebied van kosten, kapitaalinvesteringen (capex) en omzet hebben naar schatting een netto contante waarde (‘net present value’) van circa 3,5 miljard euro na aftrek van integratiekosten, zo lieten Vodafone en Ziggo weten na de aankondiging van de fusie. De totale synergiën op het gebied van kosten en kapitaalinvesteringen bieden een ‘run rate’ besparing op jaarbasis vanaf het vijfde jaar na afronding van de transactie van 280 miljoen euro, hetgeen overeenkomt met een netto contante waarde van
circa 2,5 miljard euro na aftrek van integratiekosten. Gebaseerd op de ondernemingswaarde van elk van de bedrijven en na aftrek van Ziggo’s netto schuld van 7,3 miljard euro zal Vodafone een contante betaling doen aan Liberty Global van één miljard euro om tot een gelijkwaardig eigendom van de joint venture te komen. Vodafone Nederland wordt ingebracht op een schuld- en ‘cash’-vrije basis. De nieuwe joint venture streeft naar een ‘leverage ratio’ (de verhouding tussen geleend
vermogen en de hoeveelheid eigen vermogen) van 4,5 tot vijf keer de ‘covenant’ EBITDA. Dienovereenkomstig zal naar verwachting in de toekomst aanvullende financiering door de joint venture worden aangetrokken teneinde de beoogde leverage te bereiken. De opbrengst van de financiering zal gelijk worden verdeeld tussen Vodafone en Liberty Global.
consolidatieintelecom
Nadat Baptiest Coopmans de functie van CEO bij KPN misliep, ging hij aan de slag bij UPC. Na de fusie met Ziggo werd hij de CEO van de nieuwe combinatie. Nu Vodafone NL met Ziggo fuseert, moet hij de functie van CEO neerleggen. Coopmans treedt toe tot de Raad van Commissarissen van het nieuwe fusiebedrijf.
31
NIEUW PAND EN EPISODE DEAN ONE
Tekst HP van Tilburg
Een jaar na de fusie was het in juni tijd om onder de nieuwe naam dean one het nieuwe onderkomen te openen. Geheel binnen de stijl en het DNA van de eigenaren moest het een en ander wel in klasse en stijl gebeuren. Het karakteristieke pand – dat de naam ‘the Rock Building’ gegeven is – op een zichtlocatie aan de A9 bij Amstelveen werd verkozen om het nieuwe thuis te vormen van deze telecom- en internet-operator met hoge ambities. Het enige dat mist is het fraaie dean one-logo bovenop het pand maar dat verrijst nog dit jaar op het dak. Een jaar na de fusie was het in juni tijd om onder de nieuwe naam dean one het nieuwe onderkomen te openen. Geheel binnen de stijl en het DNA van de eigenaren moest het een en ander wel in klasse en stijl gebeuren. Het karakteristieke pand – dat de naam ‘the Rock Building’ gegeven is – op een zichtlocatie aan de A9 bij Amstelveen werd verkozen om het nieuwe thuis te vormen van deze telecom- en internet-operator met hoge ambities. Het enige dat mist is het fraaie dean one-logo bovenop het pand maar dat verrijst nog dit jaar op het dak. Op de opening waren partners/resellers en leveranciers uitgenodigd om de geheel verbouwde begane grond te komen bewonderen. Bovenbuur Esprit kon na een reorganisatie vorige jaar deze verdieping missen. Het domein van dean one is, geheel in stijl met deze fashionretailer en -fabrikant, ingericht volgens de laatste mode. Het pareltje in het geheel is de ontvangstruimte die plug en play met AV en meubels
32
geschikt is gemaakt voor trainingen en events voor groepen van 5 tot 200 deelnemers. Een duidelijk trotse Frank Caris: “Dit is de plek waar onze partners altijd welkom zijn, ook met hun klanten. En andere partijen die iets willen organiseren kunnen hier ook terecht. Wij beseffen bij dean one heel goed dat we ons bestaan danken aan resellers/partners die geloof en vertrouwen in onze producten hebben. Er werken hier bijna 80 mensen keihard om onze proposities, leverstraten en technische performance elke dag verder te innoveren. Het succes dat we krijgen, maken we alleen samen met hen die deze producten en services weer doorleveren aan zakelijke eindklanten. Dit pand zien we als mooie mijlpaal in onze groeiambities. Iedereen is hier meer dan welkom om te komen werken, meeten of om met ons te sparren.”
GO! VOOR ‘THE NEXT GENERATION’ PARTNER
Business Partners in de ICT-markt beschikken met GO! onder andere over de revolutionaire GO!-portal waarbij eenvoud, gemak, grip en inzicht maximaal zijn doorgevoerd. Bovendien beschikt de partner over een door hemzelf in te richten ‘state of the art’ dashboard. Net zo belangrijk: de partner is met GO! klanteigenaar, bepaalt zelf zijn prijzen en tarieven, bepaalt zelf zijn marge, hij factureert zelf en bepaalt indien gewenst zelfs zijn eigen merk. Ook geheel nieuw is dat de ‘next generation’ partner met GO! kan kiezen voor uitbetaling van zijn maandelijkse marge over de gehele periode vooruit. Ook dit is in een ‘wholesale-model’ nog niet eerder gezien. Het GO! partnership is voor ‘next generation’ partners die over voldoende kennis beschikken om zelf de
installatie, oplevering en nazorg van Telecom en ICT-projecten te realiseren en de diensten zelf te factureren aan hun klanten. GO! ambassadeur Dave Faber: “Ik spreek veel met ICTen telecompartners, en beluister dat men het nu echt anders wil. Wij hebben goed geluisterd naar deze ‘next generation’ partners! Een GO!-partner bepaalt nu bijvoorbeeld per deal of hij zijn korting of marge per maand of direct vooruit over de volledige periode uitbetaald wil hebben. GO!-partners bepalen ook zelf hoe en tegen welk tarief diensten worden aangeboden… En iedere medewerker kan direct aan de slag met de ‘state of the art’ portal. Maar dit is nog niet alles…” Klaas Bottema (verantwoordelijk voor Strategie en Business Development bij DX Groep): “Ik ben enorm trots dat wij deze stap gezet hebben en dat wij met GO! nu een geheel nieuwe groep ICT- en telecompartners adresseren. Wij hadden al veel langer het idee dat aan deze nieuwe samenwerkingsvorm veel behoefte is. De nieuwe generatie ICT-partners die de sneakpreview zagen, zijn zeer verrast en geven aan dat zij dit nog niet eerder hebben gezien.”
standvanzaken
dean one lanceert naast de bestaande samenwerkingsvormen een geheel nieuwe vorm van samenwerken: GO!. GO! is voor de ‘next generation’ partners in het ICT-kanaal en wordt door de provider gepositioneerd als geheel anders dan wat tot nog toe is gezien. dean one noemt de samenwerkingsvorm ‘nieuw en revolutionair’ in het partnerkanaal.
33
INDOORDEKKING STEEDS BELANGRIJKER MAAR EEN STANDAARD ONTBREEKT Tekst Eildert van Dijken
Er is een grote behoefte aan mobiele-netwerkdekking binnen in kantoren en gebouwen. Voor veel mensen is de dekking thuis steeds beter geworden, maar er zijn genoeg kantoren waar veel nog niet goed geregeld is. Eildert van Dijken, principal consultant bij Strict, een onafhankelijk adviesbureau voor innovatie in communicatietechnologie, neemt ons mee in de wereld van de indoordekking en gaat in op de problemen en oplossingen die mogelijk zijn.
Met onze smartphones doen we steeds meer mobiele data, maar voor ons zakelijk verkeer blijft het belangrijk om klanten ook telefonisch goed te woord te staan. Volgens gegevens van Informa en Ericsson is ongeveer 75 procent van ons mobiel gebruik binnenshuis (indoor). En het zijn vooral de uren overdag op de verschillende locaties waar het belangrijk is om het zakelijk verkeer goed te laten verlopen. Over dit thema heeft de Branchevereniging Telecommunicatie Grootgebruikers (BTG) dit voorjaar een sessie gehouden op Schiphol, waarbij gebouweigenaren, leveranciers en operators hun visie konden presenteren. Tijdens de sessie werd duidelijk dat er veel klachten zijn van gebouweigenaren en gebruikers over de oplossingen die operators al dan niet leveren. De klachten hebben te maken met problemen rondom de realisatie van indoordekking. In september is er een vervolg geweest op deze discussie, maar helaas is er nog geen voortgang te melden. Het probleem blijft actueel.
VERSCHILLENDE OPLOSSINGEN Indooroplossingen zijn er in veel soorten en maten. Een eenvoudige oplossing is bijvoorbeeld een kastje dat via een internetkoppeling lokaal een radionetwerk geeft. Vodafone heeft in het verleden deze zogenaamde ‘femtocel’ voor 3G geleverd onder de naam ‘Signaalplus’. Ook KPN heeft zo’n oplossing. De operator is altijd de leverancier. Het nadeel van deze femtocellen is dat ze niet of nauwelijks gekoppeld zijn aan het netwerk buiten. Voor consumenten waarschijnlijk een goede oplossing,
34
maar voor zakelijke klanten (met meer vloeroppervlakte) waren er teveel problemen. Een andere oplossing is de repeater. Deze kastjes worden door verschillende leveranciers verkocht, waarbij een signaal van buiten binnen wordt versterkt. Deze systemen kunnen speciaal voor één operator en één band werken, tot aan behoorlijk zware systemen voor alle vier operators en vijf frequentiebanden. De repeater heeft een buitenantenne nodig en een antennenetwerk binnen in het pand. Ondanks dat deze repeaters voldoen aan CE-keur zijn ze een potentiële bron van verstoring. Daarnaast hoort een operator formeel toestemming te geven voor het gebruik, wat in de praktijk echter zelden wordt geregeld. Misschien een goede oplossing voor een
ER ZIJN VEEL KLACHTEN VAN GEBOUWEIGENAREN EN GEBRUIKERS OVER DE OPLOSSINGEN DIE OPERATORS AL DAN NIET LEVEREN
Een traditionele indooroplossing bestaat uit een basestation van een of meer operators, gekoppeld aan een netwerk bestaande uit koppelvlakken, dikke coaxbekabeling en kleine antennes. Zo’n systeem wordt een Distributed Antenna Systeem (DAS) genoemd, omdat er antennes door het hele pand verspreid worden opgehangen. Voor een DAS is al snel een paar honderd meter tot een paar kilometer coax-antennekabel noodzakelijk. Dit soort systemen kosten al snel 50.000 tot 500.000 euro voor een groot pand (exclusief de kosten voor de operator-basestation). Voor panden waarbij meer dan 100 meter afstand zit tussen het basestation en de antenne is vaak een actief DAS-systeem noodzakelijk. In een actief DAS-systeem zit een centrale unit die het signaal via glasvezel naar meerdere decentrale units verstuurt. Achter elke decentrale unit worden een of meerdere kleine antennes gekoppeld. Deze kleine antennes hebben soms de vorm van een omgekeerde Mexicaanse hoed. Een overzicht van de verschillende componenten staat in de afbeelding op de volgende pagina. Een goed ontwerp en een professionele installatie zijn belangrijk om gebruikers probleemloos te laten bel-
Sinds een paar jaar zijn er nieuwe oplossingen op de markt, waarbij kleine actieve nodes rechtstreeks op het operatornetwerk worden gekoppeld. Deze nodes zijn een naadloze uitbreiding van het buitennetwerk. In principe kunnen deze systemen alleen door een operator worden aangeboden. Er wordt nu door een paar leveranciers gesproken over een ‘neutral-hostoplossing’, waarbij een systeemleverancier als tussenpersoon gaat werken. Meerdere operators kunnen dan op het actieve systeem worden gekoppeld.
len. Deze systemen worden normaal gesproken door de gebouweigenaar betaald. Bij een slecht werkend systeem (eenzijdige spraak, hakkelende spraak) zijn het meestal de operators die de klachten krijgen. Er zijn redelijk veel installaties in Nederland waarbij niet één operator maar alle operators zijn ingekoppeld. In tunnels bijvoorbeeld wordt door één operator een antennesysteem aangelegd, waarna vervolgens alle operators op dat systeem inkoppelen. Bij systemen die door derden zijn aangelegd (bijvoorbeeld in opdracht van de gebouweigenaar of ziekenhuis), zijn operators lang niet zo happig om een koppeling te realiseren.
Een eenvoudige vergelijking met globale getallen staat hieronder weergegeven:
Indooroplossing
Capaciteit toevoegen
Hoeveel gebruikers
Kosten
Femtocel
Ja
8
€ 89 - € 299
Repeater
Nee
32
€ 200 - € 20.000 + kosten installatie / antennenetwerk
DAS met basestation
Ja
200 - 5.000
€ 50.000 € 500.000 (zonder basestation)
Neutral Host
Ja
100 - 2.000
€ 10.000 € 100.000
netwerkdekking
clubhuis, maar voor een gemeentelijk kantoor niet echt geschikt.
35
Maar waarom is het koppelen van operators niet zo eenvoudig? Waarom staan ze niet te trappelen om de capaciteit en en dekking te verbeteren? Allereerst wordt een aantal mythes besproken.
MYTHE 1 OPERATORS VERDIENEN VEEL GELD MET EEN INDOOROPLOSSING Er is een aantal indoorsystemen waar een operator geld op verdient, maar het gros van de indooroplossingen leveren geen geld op. De investering die een operator moet doen voor de basestation zendapparatuur per locatie is fors, waarschijnlijk minimaal 50.000 tot 100.000 euro. Daarnaast zijn er terugkomende kosten (zoals transmissie, elektra en onderhoud) die maandelijks ongeveer 5.000 euro bedragen. De additionele opbrengsten van een nieuwe zendmast zijn eigenlijk heel laag, omdat veel gebruikers met bundels nauwelijks extra omzet genereren. De extra belminuten of whatsapp-berichten leveren tegenwoordig weinig meer op, terwijl er forse kosten tegenover staan.
MYTHE 2 OPERATORS HEBBEN ALTIJD INTERESSE OM EEN GEBOUW VAN INDOORDEKKING TE VOORZIEN Operators hebben tegenwoordig, met 4G op 800 of 900MHz, een veel beter indoorsignaal dan de bestaande 3G-zenders op 2.100MHz. Daardoor is het veel minder belangrijk om dekking te leveren. Alleen bij het sluiten van een nieuw driejarig contract en duidelijke indoorproblemen wil een operator om commerciĂŤle redenen meedenken over een oplossing. Maar de kosten van de indooroplossing worden in de businesscase meegenomen; de klant betaalt uiteindelijk voor een belangrijk deel mee aan de oplossing.
36
MYTHE 3 OPERATORS HEBBEN GELD OVER OM EEN INDOOROPLOSSING IN EEN GEBOUW TE PLAATSEN Dit is een geweldige mythe. Bijna de enige plek waar operators willen betalen voor toegang tot het gebouw is Schiphol. Er wordt door operator wel huur betaald voor plekken op het dak of in de mast, maar voor de plaatsing van apparatuur in een gebouw wil men niet betalen. Voor zover ik weet is het een soort ongeschreven wet die alle operators hanteren. Er zijn gebouweigenaren die in het verleden dachten dat ze vanwege hun publieke lokatie geld konden vragen aan operators, maar dat heeft nog bijna nooit geleid tot substantiĂŤle inkomsten.
MINDER CONTROLE Operators letten goed op hun kostenniveaus en hebben steeds minder personeel in dienst. Ook zijn de budgetten voor additionele basestations zeer beperkt. Daarnaast vergen de indooroplossingen extra aandacht, want aanpassingen aan het netwerk (bijvoorbeeld andere frequentiebanden) kunnen op de indoor-basestations niet zomaar worden doorgevoerd. Voorbeeld: een operator had alvast 4G-dekking aangezet op een DAS zonder overleg met de gebouweigenaar, maar veroorzaakte daardoor verstoring op het indoorsysteem. Operators willen controle over de hele keten, tot en met het eindgebruikersdevice. Bij een DAS van een gebouweigenaar verliezen ze deze controle. Helaas worden bij problemen in het DAS de operator door eindgebruikers als eerste verantwoordelijk gesteld. Operators zijn daarom terecht erg betrokken bij de kwaliteit van het DAS, zowel qua ontwerp als ook de bouw en het afregelen. Dit maakt dat een neutral-hostoplossing (die door derden wordt beheerd) niet makkelijk geaccepteerd zullen worden door operators.
Soms lijkt het ook een strategische beslissing om een ‘lock-in’situatie te creëeren. Als er eenmaal een operator-DAS ligt, wordt het voor de klant vaak erg kostbaar om te switchen van operator. Bij de overheid is het voorgekomen dat de nieuwe operator het bestaande DAS van de oude operator niet wilde hergebruiken, waardoor er in meer dan veertig kantoorpanden een nieuwe voorziening moest worden gebouwd. Zelfs bij een eenvoudige oplossing is er dan sprake van hoge kosten en een omvangrijk project. In het verleden is het voorgekomen dat klanten met allerlei technische argumenten werden overtuigd dat iets niet kon, terwijl de reden puur commercieel was: men wilde als operator zelf het DAS bouwen of men wilde de klant vooral koppelen aan de operator. Een operator-DAS
is namelijk zelden geschikt om meerdere operators te koppelen. Ook in mijn eigen ervaringen van DAS-projecten bij klanten zijn er problemen. Er is regelmatig sprake van lange doorlooptijden (meer dan zes tot negen maanden) en is er een onduidelijk proces dat bestaat uit vele stappen. Een eenvoudig prijsopave van de inkoppeling of aanpassing is niet snel beschikbaar, wat het voor de gebouweigenaren erg moeilijk maakt. Vooral als er nieuwbouw moet worden opgeleverd, is het voor de gebouweigenaren zeer vervelend. Want een nieuw ziekenhuis of kantoorpand zonder dekking van mobiele netwerken is onwerkbaar.
GEZAMENLIJKE DAS-SPECIFICATIE Een goede oplossing van een aantal problemen is het vaststellen van een gezamenlijke DAS-specificatie en een vaste prijs voor het inkoppelen. Door de operators in Engeland is er in 2013 een gezamenlijke specificatie van het DAS vastgesteld. Een aantal jaren geleden hebben KPN, Vodafone en T-Mobile onder leiding van Strict gezamenlijk een aantal gesprekken gevoerd om tot een goede specificatie van een DAS te komen. Door verschillende redenen (vooral
commerciële) is dit toen niet gelukt. In 2014 is het opnieuw geprobeerd in Nederland, maar ook dit initiatief is gestrand. Op de eerdergenoemde BTG-bijeenkomst in mei heeft KPN aangeboden om opnieuw te proberen tot een gezamenlijke DAS-specificatie te komen. Helaas wordt door de verschillende leveranciers op het Telecom Infra Event in september vooral de eigen visie op de technische oplossing gepresenteerd. Van een gezamenlijke aanpak is nog geen sprake.
CONCLUSIE Een heldere specificatie waar een DAS aan moet voldoen is voor alle partijen zinvol. Daarnaast zijn gestandaardiseerde kosten voor het inkoppelen en plaatsen van een basestation zeer welkom. Een duidelijk bouw- en leverproces is voor gebouweigenaren noodzakelijk. Gezien het feit dat we veel verkeer indoor genereren en het feit dat het verkeer blijft groeien, moet de extra capaciteit van het DAS zeer welkom zijn. Het probleem zit ook vaak niet bij het hoger management van de operators, maar in de commerciële belangen en verschillende afwegingen van de operators. En dat probleem is helaas niet eenvoudig op te lossen.
netwerkdekking
COMMERCIËLE ISSUES De kosten voor het koppelen op een bestaand DAS-systeem zijn niet altijd constant. Dat maakt het voor gebouweigenaren erg ondoorzichtig. Het lijkt alsof de prijsstelling soms gerelateerd is aan de behoefte om bepaalde contracten te kopen en/of aan de belangrijkheid van het pand voor een operator.
37
Frank Timmermans van Plantronics Benelux over nieuwe Experience Center
ONGELOOFLIJK WAT EEN VERSCHIL WE KUNNEN MAKEN Tekst HP van Tilburg
Binnenkort opent Plantronics in Hoofddorp een nieuw kantoor met daarin het meest moderne en uitgebreide Experience Center in Europa. In deze ruimte kunnen eindklanten en partners van Plantronics beleven wat goed geluid kan doen voor communicatie en concentratie. Country Manager van Plantronics Frank Timmermans geeft toelichting op het hoe en waarom van dit centrum.
Frank, geeft ons eens een update. Hoe gaat het met de verkoop van Plantronics-producten? Goed eigenlijk wel, de verkoop van headsets zit flink in de lift. Consumenten kopen vooral headsets om muziek mee te luisteren, maar ook het gebruik voor spraak neemt weer toe. In het zakelijke verkeer is met de opkomst van de mobiele werkplek ook de behoefte aan
een goede headset voor thuis, onderweg en op kantoor toegenomen. Ik ga er hier echter ook direct bijzeggen dat we met z’n allen best nog wat meer headsets kunnen verkopen. Feitelijk zou toch bij elke smartphone en of mobiele werkplek een headset verkocht moeten worden. Dat halen we bij lange na niet met z’n allen, terwijl een headset toch echt ontzettend veel comfort geeft. Als je een Voyager van Plantronics in je oor hebt met noise reduction en je zit in de auto, dan zal de andere kant van de lijn nooit in de gaten hebben dat je aan het rijden bent. Het is ook veiliger omdat je niet hoeft te schreeuwen en steeds zaken hoeft te herhalen. Het scheelt dus een stuk concentratie. Ook in drukke kantooromgevingen kun je jezelf heel goed verstaanbaar maken terwijl je zelf de optimale geluidskwaliteit binnenkrijgt. Verder kun je met onze nieuwe generatie headsets ook heel makkelijk switchen tussen de laptop en de smartphone. Bel je dus via Skype, dan heb je excellente kwaliteit en zo kun je ook heel snel een binnenkomende call op je smartphone oppakken. Kortom, iedereen moet een headset hebben
FRANK TIMMERMANS:
WIJ HEBBEN NU ZULKE MOOIE BLUETOOTH HEADSETS DIE NAADLOOS WERKEN MET ELKE SMARTPHONE, WAARONDER DE NIEUWE IPHONE 7 EN IOS 10-APPARATEN
38
Hoe staat het technisch gezien met de ontwikkeling van headset. Is dat niet eens klaar? Nee, geloof me, dat is nooit klaar. Als je ziet wat we bij Plantronics aan research uitgeven om de kwaliteit van headset continu te verbeteren, dan snap je dat we dat niet voor niets doen. Ik sprak laatst de Nederlandse uitvinder van bluetooth: Jaap Haartsen die nu voor Plantronics werkt. Hij vertelde me dat er nu wereldwijd 21 miljard devices aan bluetooth hangen. Ongelooflijk hè, wat een aantal. Hij vertelde ook dat er nog altijd door hem en zijn team wordt gewerkt om achter de juiste verbinding de meer excellente kwaliteit te geven. Wij hebben nu zulke mooie bluetooth stereo headsets waarmee je ook kunt sporten en die blijven zitten. Maar ook de zakelijke headset worden steeds beter. Ik weet dat we een paar goede concurrenten hebben die ook mooie spullen maken, maar ik durf toch ook te beweren dat we bij Plantronics een stap verder zijn qua geluidskwaliteit en draagcomfort. Dat laatste moet je ook niet onderschatten. Een menselijk oor is een ingewikkeld en zeer pluriform onderdeel van ons lichaam. Het is echt wel een uitdaging om daar iets voor te maken dat voor iedereen past. Wij zijn daar in geslaagd; probeer deze Voyager 5200 UC maar en je weet wat ik bedoel. Maar innovatie gaat ook verder dan alleen de headset. Zo hebben ook nieuwe software ontwikkeld waarmee bedrijven hun devices kunnen controleren. Deze software tracked and traced alle bluetooth devices die in een organisatie gebruikt worden. IT-managers kunnen zo uitsluiten dat er headsets gebruikt worden die niet gecertificeerd zijn. Ook kunnen ze zo de producten updaten met de juiste firmware.
Dan naar de aanleiding van dit interview: jullie nieuwe Experience Center. Vertel! Dat is toch wel iets waar ik trots op ben. We openen in Hoofddorp een nieuw kantoor met het meest moderne democenter dat je maar kunt bedenken. Waar we de laatste tijd veel onderzoek naar doen is naar werkomstandigheden, en dan met name die in relatie staan met de akoestiek van een kantoor. Kantoortuinen zijn niet ingericht op akoestiek waardoor de medewerkers die daar zitten tot 35 procent minder productief blijken te zijn. Met een headset is dat voor een groot gedeelte verholpen. Medewerkers gaan ook naar het management met de vraag of dat opgelost kan worden door het pand beter geschikt te maken voor geluid. Wij laten in ons democenter straks zien wat een goede akoestiek in combinatie met de juiste apparatuur kan doen voor de kwaliteit van communicatie. We krijgen eigenlijk zo veel vragen naar geluidsvriendelijke gebouwop-
lossingen dat we momenteel aan het onderzoeken zijn of we daar ook een dienst van kunnen maken. We zullen dan ook adviseren over automatische systemen die allerlei geluiden absorberen. Daarin adviseren we ook over automatische systemen die allerlei geluiden absorberen. Met name ook in callcenteromgevingen kun je vanuit technische performance van het gebouw en de ruimte ook de operatie bekijken. Dat wordt ten onrechte vaak als een sluitstuk opgevoerd bij de inrichting van een pand. En dat is ongelooflijk als je ziet wat een verschil we kunnen maken. Ik zou bij deze alle lezers van Connexie willen uitnodigen om eens een afspraak te maken met wat klanten bij ons in het centrum. Dat gaat niet alleen een belevenis zijn, maar het zal ook de ogen en oren openen en laat zien welke innovatieslagen er doorgevoerd kunnen worden.
Geniet overal van glasheldere gesprekken met de Plantronics Voyager 5200 Bluetooth-headset, of u nu door een drukke straat in de stad loopt of in het café om de hoek zit. De exclusieve WindSmart-technologie van Plantronics en geavanceerde noise-cancelling zorgen ervoor dat u niet door bijvoorbeeld wind, stemmen en verkeer wordt afgeleid en altijd een helder, ononderbroken gesprek kunt voeren, terwijl de grondig geteste ergonomische vormgeving ervoor zorgt dat de headset de hele dag door comfortabel zit.
standvanzaken
als basisonderdeel van z’n privé- of werkende leven. In Scandinavië zie je dat mensen ook de zakelijke headset steeds meer zelf aanschaffen met een budget van de zaak. In Nederland zie je dat langzaam ook gebeuren.
39
Verschil tussen bereikbaar, beschikbaar en geschiktheid
DIALOOGMANAGEMENT IS VOLGENDE STAP IN COMMUNICATIE Tekst HP van Tilburg
Een telefoniecentrale is altijd de spil geweest in de bereikbaarheid van een bedrijf. Met de komst van e-mail en de mobiele telefoon werd de situatie al anders. In de laatste jaren zijn daar nog sociale media bijgekomen waarbij in de zakelijke markt LinkedIn en WhatsApp ook volop gebruikt worden. Dat heeft grote implicaties voor de manier waarop bedrijven bereikbaar zijn. Hoe zorgt een bedrijf ervoor dat dit alles goed gemanaged wordt en dat klantcontact ook echt dialoogmanagement wordt? Wat is het verschil tussen bereikbaar, beschikbaar en geschiktheid?
Door de opkomst van technieken als e-mail, mobiel telefoonverkeer en sociale media is er steeds meer een cultuur ontstaan waarin mensen rechtstreeks contact met elkaar opnemen. De tijd dat we naar het vaste nummer van een bedrijf belden om naar bijvoorbeeld Pieter van der Meer te vragen, doorverbonden te worden om vervolgens na 45 seconden wachten door de receptioniste teruggehaald te worden met de mededeling dat ‘de heer Van der Meer niet opneemt’, ligt achter ons. We bellen Pieter op zijn mobiele telefoon en als hij niet opneemt sturen we een mailtje – of beter nog: een whatsappje – met de vraag om terug te bellen. Als we heel slim en ontwikkeld zijn in deze materie, dan maken we een belafspraak op een bepaalde tijd met Pieter, want het valt immers niet mee om iemand spontaan aan de lijn te krijgen. Zo is communicatie tussen bekende zakenpartners en collega’s steeds meer één-op-één komen te liggen, ook wel peer to peer genoemd in vakjargon. Deze situatie is natuurlijk wel wat anders in het geval dat een organisatie bereikbaar moet zijn voor een grote groep, vaak nog onbekende klanten. Denk daarbij aan ziekenhuizen, gemeenten, servicedesks van e-tailers en andere helpdesks van organisaties. Dus feitelijk elk bedrijf dat te maken heeft met klantcontact: groot of klein. In deze gevallen is het zaak om de beller zo snel mogelijk met de persoon met de juiste kennis en vaardigheden te verbinden. Daarbij gaat het niet alleen om het telefoontje, maar ook om ervoor te zorgen dan de klantvraag na de call goed wordt begeleid en afgehandeld. De term die daarvoor steeds meer wordt gehanteerd is ‘dialoogmanagement’. Daarmee wordt bedoeld dat er werkelijk een dialoog met de klanten wordt aangegaan.
40
DIALOOGMANAGEMENT Met de introductie van e-mail, mobiel en sociale media is communicatie steeds complexer geworden. Er moet immers steeds een keuze gemaakt worden over hoe we een mens of bedrijf gaan contacteren. Bedrijven geven er de voorkeur aan om zoveel mogelijk communicatie per mail af te handelen, maar voor de meeste mensen (klanten, consumenten) geeft mailen niet het gevoel van adequaat handelen. De vraag is immers steeds: wanneer krijg je reactie. Daarbij is de interactie bij een e-mail slechts zeer beperkt. Daarom kiezen veel mensen ervoor om met een vraag, probleem of klacht de telefoon te pakken en een callcenter te bellen. Met een beetje pech komt de beller dan in een ellenlang interactief voice response (IVR) keuzemenu terecht. Met nog meer pech krijgt hij vervolgens de mededeling dat alle medewerkers bezet zijn en dat er gewacht moet worden. Op deze manier is de irritatiegrens van de beller al bereikt nog voordat er überhaupt een medewerker aan de lijn is gekomen. Kan dat anders? Ja, dat kan tegenwoordig zeker anders.
BREED SCALA Er is een breed scala aan voip-oplossingen waarmee de bereikbaarheid van de organisaties omhoog vliegt. Dankzij de integratie van vast en mobiel stijgt de bereikbaarheid van een bedrijf al enorm. De afhankelijkheid van de telefoniste is stukken minder geworden omdat veel klanten of partners de juiste medewerkers immers al rechtstreeks weten te vinden. Daarnaast is het mogelijk om telefoontjes van klanten die een algemeen nummer bellen, uit te laten komen bij mensen die volgens hun agenda beschikbaar zijn. De centrale routeert de call dan automatisch.
van de medewerker. Ook kunnen klanten na afloop van het telefoongesprek hun tevredenheid aangeven. Hiermee kunnen de matches tussen de klantvraag en de medewerker die ’m oppakt steeds beter worden gemaakt. Medewerkers die goed scoren krijgen meer calls en worden ook beter beloond. Uiteraard is het van belang dat de resultaten van de call door de medewerker zorgvuldig worden vastgelegd in een CRMsysteem. Zo kan de dialoog met de klant ook werkelijk gevoerd worden totdat de vraag is opgelost of de wens is ingevuld.
WEBRTC De volgende stap is die van WebRTC. Dat is een techniek waarbij de klant direct op de website van een bedrijf vanuit de browser een chat, call of video kan starten en zodoende nog sneller met de juiste medewerker verbonden wordt. Bedrijven die voor deze prille technologie kiezen, dienen zich wel goed te realiseren dat ze de beschikbaarheid en bereikbaarheid aan hun eigen kant goed geregeld moeten hebben. Goed gebruikt en geïmplementeerd biedt WebRTC ook de mogelijkheid om de klant mee te laten kijken op
zijn of haar klantenkaart of status. Dat voorkomt heel veel communicatieproblemen. Ook kan een bestel,vraag-, of probleempagina worden aangemaakt waarin de klant de status kan volgen en eventueel weer content kan toevoegen. Dat voorkomt dat hij of zij het hele verhaal opnieuw moet afsteken.
CONCLUSIE Dankzij de huidige technieken kan de bereikbaarheid van organisaties enorm verbeterd worden. Er dient wel een aantal essentiële keuzes en afspraken te worden gemaakt. Telefonie die dialoogmanagement wordt, draagt bij aan de klanttevredenheid.
Dit artikel is powered by INTO.
standvanzaken
Maar je kunt nóg verder gaan. Er bestaat software die een status van bereikbaarheid meeneemt in zijn overweging. Mensen geven deze status zelf aan als zij even niets te doen hebben. Op die manier worden veel meer mensen in de organisatie virtueel onderdeel van het callcenter. Mensen hoeven zeker niet meer fysiek in een callcenter te zitten. Zo kunnen bijvoorbeeld ook winkelmedewerkers onderdeel worden van het callcenter van een organisatie als er in de winkel even weinig te doen is. Met de juiste middelen kan dat allemaal vanzelf worden geregeld. Het feit dat iemand beschikbaar is volgens zijn agenda hoeft immers nog niet te betekenen dat iemand ook bereikbaar is. Daar is de persoon zelf voor verantwoordelijk: zijn de juiste middelen aanwezig (goed bereik, de juiste apparatuur en de juiste applicaties) en is iemand ook mentaal en fysiek in staat om een call aan te nemen? Tot slot is er nog de vraag of iemand geschikt is om de vraag of kwestie van de bellende klant te beantwoorden. Wat zijn de vaardigheden van de medewerker en hoe matchen die met de klantvraag. Deze software voorziet ook in het mappen van de skillset en de kennis
41
STRAX BENELUX Deventerstraat 9 I 7575 EM Oldenzaal I The Netherlands +31 (0) 541 573220 I info.benelux@strax.com
WWW.STRAX.COM
ACM komt met nieuwe regels
TELECOMAANBIEDERS MOETEN KLANTEN BETER INFORMEREN Telecomaanbieders moeten hun abonnees duidelijk informeren over wijzigingen in hun contract. Ze mogen er niet zonder meer vanuit gaan dat een zwijgende abonnee automatisch instemt met wijzigingen in een contract. Een abonnee moet duidelijk geïnformeerd worden over een voorgestelde contractwijziging. Is hij er niet mee akkoord? Dan moet hij het contract zonder kosten kunnen beëindigen. Dit is de strekking van nieuwe regels die de Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft gepubliceerd. Deze regels zijn een nadere toelichting op artikel 7.2 uit de Telecommunicatiewet. Iedereen met een telefoonabonnement moet erop kunnen vertrouwen dat zijn telecomaanbieder goede informatie geeft over wijzigingen in het contract. Het is zorgwekkend, zo stelt de ACM, dat dat in de praktijk niet altijd zo was. Met de nieuwe regels in de hand verscherpt ACM het toezicht op de werkwijze van telecomaanbieders. Als het nodig is, gaat ACM optreden tegen telecomaanbieders die zich niet aan regels houden.
MINIMAAL EEN MAAND Henk Don, ACM-bestuurslid: “In de nieuwe regels is vastgelegd dat telecomaanbieders een abonnee minimaal een maand van tevoren duidelijk moeten informeren over de inhoud van een voorgenomen wijziging. In een vakantieperiode geldt zelfs een iets langere aankondigingtermijn. De abonnee moet zich bewust zijn van een wijziging. Het mag niet meer voorkomen dat een klant een nadelige wijziging alleen kan vinden als hij de nieuwe contractvoorwaarden vergelijkt met de oude voorwaarden of dat hij achteraf wordt geconfronteerd met wijzigingen waarvan hij geen weet had. Kan de abonnee zich niet vinden in de wijziging? Dan moet hij zijn contract zonder kosten kunnen beëindigen.”
VERSTOPT Het blijkt een doorn in het oog van klanten van telecomaanbieders: een ingrijpende wijziging in de overeenkomst staat verstopt in een mail van de telecomaanbieder. En als de abonnee niet reageert, dan gaat de telecomaanbieder ervan uit dat de abonnee akkoord gaat. Deze praktijk heet ‘opt-out’. “Het is goed dat abonnees bescherming krijgen tegen opt-out”, meent Henk Don. “Voortaan is ‘opt-in’ de norm: abonnees moeten akkoord geven op voorgenomen wijzigingen.”
KLACHTEN Het consumentenloket ConsuWijzer en het bedrijvenloket van ACM ontvangen over deze praktijk regelmatig klachten van gedupeerde consumenten en ondernemers. Henk Don: “Bekend is het voorbeeld dat een mkb’er zonder kosten zijn contract wil opzeggen, maar opeens een opzegvergoeding moet betalen. De looptijd van de overeenkomst blijkt dan door de telecomaanbieder gewijzigd te zijn zonder dat de ondernemer daarover duidelijk is geïnformeerd. Met de nieuwe regels behoren deze ervaringen tot de verleden tijd.”
>>>
standvanzaken
Tekst Joost Heessels
43
REGELGEVING Maar hoe zien de nieuwe regels er nu precies uit? Wie de volledige regels tot zich wil nemen, kan via de afgebeelde QR-code de regelgeving downloaden (pdf). Connexie geeft echter graag een samenvatting van de nieuwe regels. In het document staat een aantal regels weergegeven wanneer volgens de ACM de telecomaanbieder de abonnee in staat moet stellen om de overeenkomst kosteloos te beëindigen. Die punten zijn: 1.
2.
3.
4.
De aanbieder brengt de abonnee geen kosten in rekening wanneer de abonnee de overeenkomst beëindigt; De aanbieder stelt de abonnee in staat zijn abonnement kosteloos te beëindigen op de in de overeenkomst overeengekomen wijze. Indien de aanbieder een andere wijze van beëindiging van de overeenkomst voorstelt dan vermeldt de aanbieder hierbij dat ook de overeengekomen wijze van beëindiging mogelijk blijft; De overeenkomst eindigt in beginsel op het einde van de laatste dag van de in het vijfde lid van het tweede artikel genoemde termijn; De aanbieder stelt de abonnee die zijn overeenkomst kosteloos wil beëindigen in staat om naar een andere aanbieder over te stappen. De geldende weten regelgeving is onverkort van toepassing. Daarnaast heeft een deel van de aanbieders vrijwillige afspraken gemaakt omtrent het proces bij overstappen. Aanbieders die zich aan deze afspraken hebben gecommitteerd dienen zich ook aan deze afspraken te houden in het geval een abonnee gebruik maakt van zijn recht om de overeenkomst kosteloos te beëindigen en gebruik maakt van de overstapservice.
UITZONDERINGEN Op de bovenstaande regels zijn echter ook uitzonderingen mogelijk. Het beëindigingsrecht van artikel 7.2 van de Telecomwet geldt op grond van de wet voor alle wijzigingen die een aanbieder eenzijdig wil doorvoeren. ACM is van oordeel dat artikel 7.2 van de Telecomwet steeds redelijk moet worden uitgelegd. Dit kan betekenen dat de eenzijdige wijziging van een beding in de overeenkomst met een abonnee naar het oordeel van ACM niet onder de reikwijdte van artikel 7.2 van de Telecomwet valt. ACM is van oordeel dat de hierna genoemde wijzigingen niet onder de reikwijdte van artikel 7.2 van de Tw vallen: 1.
44
De wijziging van een beding in de overeenkomst is aantoonbaar in het voordeel van de abonnee dan wel alle wijzigingen in de overeenkomst zijn aantoonbaar in het voordeel van de abonnee;
2. 3.
4.
5.
Het betreft een wijziging van een neutraal beding in de overeenkomst; Een door de overheid vastgestelde regeling of maatregel noodzaakt een aanbieder tot het wijzigen van een beding in de overeenkomst met een abonnee; De aanbieder heeft een voldoende bepaalbare en objectief vast te stellen periodieke prijsverhoging in de overeenkomst met een abonnee opgenomen; of De door de aanbieder gewenste wijziging behoeft voorafgaande instemming van de abonnee.
TOELICHTING In de toelichting gaat de ACM nader in op de achtergrond van de nieuwe regels. Zo stelt de ACM vast dat in de afgelopen jaren een aantal aanbieders essentiële onderdelen van overeenkomsten met abonnees heeft gewijzigd waarbij de abonnee geacht werd door enkel stilzwijgen ingestemd te hebben met de wijzigingen (wijziging van de overeenkomst door middel van een zogenaamde opt-out clausule). Het betrof hier dan niet de wijziging van een aantal ondergeschikte bedingen van de overeenkomst maar bijvoorbeeld de wijziging van het karakter van de dienst of wijziging van een overeenkomst voor onbepaalde tijd naar een overeenkomst met een looptijd van minimaal twee jaar (en stilzwijgende verlenging met dezelfde duur). ACM acht het ongewenst dat aanbieders door middel van een opt-out clausule wijzigingen aanbrengen in essentiële onderdelen van de overeenkomst. Op grond van jurisprudentie van de Hoge Raad kan volgens ACM worden geconcludeerd dat een stilzwijgen van een abonnee niet zonder meer opgevat kan worden als een instemming met voorgestelde wijzigingen: [..] Of de inhoud van een tussen twee partijen bestaande overeenkomst gewijzigd kan worden door een daartoe strekkende mededeling van de ene partij aan de andere in samenhang met het uitblijven van een reactie van de andere partij daarop, hangt hiervan af, of de partij die de mededeling deed, mocht vertrouwen dat hij het uitblijven van een reactie kon opvatten als een blijk van instemming. Zulks hangt af van de inhoud van de mededeling, de wijze waarop partijen verder aan hun contractuele relatie vorm hebben gegeven, en de overige omstandigheden van het geval, zoals de verdere inhoud van de brief waarin de mededeling werd gedaan, en de aanleiding voor het doen van de mededeling. Naar in subonderdeel 1.2 terecht wordt betoogd, is het enkele ontbreken van een reactie van de wederpartij op de mededeling onvoldoende grond om aan te nemen dat de overeenkomst tussen partijen gewijzigd is in overeenstemming met de inhoud van de mededeling [..].
HOGE RAAD Daarnaast kan het voorkomen, zo stelt de ACM, dat een abonnee de communicatie met voorgestelde wijzigingen niet heeft ontvangen. Bij het uitblijven van een reactie
HENK DON, BESTUURSLID ACM:
VOORTAAN IS ‘OPT-IN’ DE NORM: ABONNEES MOETEN AKKOORD GEVEN OP VOORGENOMEN WIJZIGINGEN
[..] Art. 3:37 lid 3 BW houdt, voor zover thans van belang, in dat een tot een bepaalde persoon gerichte verklaring, om haar werking te hebben, die persoon moet hebben bereikt. Met betrekking tot een schriftelijke verklaring geldt als uitgangspunt dat deze de geadresseerde heeft bereikt als zij door hem is ontvangen. Het antwoord op de vraag wanneer kan worden gezegd dat een verklaring door de geadresseerde is ontvangen, wordt noch in de wettekst noch in de daarbij behorende toelichting gegeven. Indien de ontvangst van de verklaring wordt betwist, brengt een redelijke, op de behoeften van de praktijk afgestemde, uitleg mee dat de afzender in beginsel feiten of omstandigheden dient te stellen en zo nodig te bewijzen waaruit volgt dat de verklaring door hem is verzonden naar een adres waarvan hij redelijkerwijs mocht aannemen
dat de geadresseerde aldaar door hem kon worden bereikt, en dat de verklaring aldaar is aangekomen. Als adres in vorenbedoelde zin kan in beginsel – behoudens andersluidend beding – worden aangemerkt de woonplaats van de geadresseerde in de zin van art. 1:10 BW, dan wel, indien de mededeling een zakelijke kwestie betreft, het zakelijke adres van de geadresseerde, en voorts het adres waarvan de afzender op grond van verklaringen of gedragingen van de geadresseerde mocht aannemen dat deze aldaar door hem kon worden bereikt, bijvoorbeeld diens postbus, e-mailadres of ander adres dat bij recente contacten tussen partijen door de geadresseerde is gebruikt [..]. Naar het oordeel van ACM volgt uit bovenstaand arrest van de Hoge Raad dat wanneer de abonnee betwist dat hij de communicatie van de aanbieder ontvangen heeft en daarmee tevens betwist dat hij stilzwijgend met de wijziging heeft ingestemd, de aanbieder moet bewijzen dat de communicatie is verzonden, dat het gebruikte adres een adres is waarvan hij redelijkerwijs mocht aannemen dat de abonnee aldaar door hem kon worden bereikt en dat de communicatie is aangekomen. Kan de aanbieder bovenstaande onderdelen niet bewijzen, dan kan naar het oordeel van ACM niet gesteld worden dat de abonnee op genoegzame wijze is geïnformeerd. Gezien hetgeen hierboven is weergegeven zal ACM wijzigingen die door middel van een opt-outclausule
worden doorgevoerd dan ook zeer kritisch beoordelen.
BELANGRIJK Hoewel de nieuwe regelgeving van ACM belangrijk is voor iedere telecomabonnee in Nederland (en dat is vrijwel iedereen), was dit nieuws – op de dag van publicatie van de nieuwe regels – voor het NOS 6 Uur Journaal niet belangrijk genoeg. Het ‘nieuwsinstituut’ achtte het bijvoorbeeld meer opportuun om de burgers te informeren over een ondergrondse bierleiding in Brugge (België). Wel een leuke link overigens naar het koffiegesprek met Pieter Verbrugghe (elders in deze uitgave) die in Brugge werd geboren. Ook de Consumentenbond besteedde op de dag van publicatie van de nieuwe regels geen enkele aandacht hieraan op de homepage van consumentenbond.nl. Is dat terecht? Wellicht. Want de redactie van Connexie – overigens zonder juristen – denkt in de nieuwe regels ‘mogelijkheden’ te zien voor telecomproviders om (wijzigingen op) contracten en algemene voorwaarden op te leggen die de gebruiker binnen de nieuwe regels toch achteraf heel boos kunnen maken. Als redactie roepen wij de sector op deze mazen van de regelgeving niet op te zoeken maar zich juist in te zetten voor transparantie. We willen toch met z’n allen geld verdienen? Dat kan in de huidige tijd alleen wanneer de sector het stempel ‘onbetrouwbare geldwolven’ weet af te schudden.
standvanzaken
van een dergelijke abonnee kan niet gesteld worden dat deze abonnee stilzwijgend met de wijzigingen heeft ingestemd, vindt ACM. Aan een dergelijke abonnee, die in een later stadium klaagt dat zijn overeenkomst zonder toestemming is gewijzigd, kan niet worden tegengeworpen dat door zijn stilzwijgen de overeenkomst rechtsgeldig is gewijzigd. Van wilsovereenstemming kan in dergelijke gevallen geen sprake zijn. ACM wijst in dit kader wederom op een uitspraak van de Hoge Raad, in dit geval die van 14 juni 2013 waarin de Hoge Raad tot het volgende oordeel kwam:
45
VIER KANSEN VOOR TELECOMRETAILERS EN –RESELLERS Tekst HP van Tilburg
De industrie gaat een nieuwe fase in waarin een breder perspectief dan alleen mobiele telefoons en abo’s nodig is om een goede boterham te kunnen verdienen met het runnen van een telecomwinkel. In de komende uitgaven van Connexie besteden we uitgebreid aandacht aan de groeikansen die er zijn voor de telecomretail. KANS 2: VERKOPEN VAN ENERGIE Elk apparaat heeft connectiviteit en elektriciteit nodig. Aanbieden van energie is een kans, niet aanbieden is een bedreiging.
KANS 1: SERVICES VERKOPEN Jarenlang hebben we alle service rondom mobiel gratis gedaan. Het zijn nu computers geworden: vraag een fair bedrag voor service ! Media Markt geeft het goede voorbeeld met de Smartbar en de tv-campagne hieromtrent. Klanten kunnen voor 35 euro hun data over laten zetten naar hun nieuws smartphone, maar ook andere services kunnen worden afgenomen. Waarom zouden we alle service in fysieke winkels gratis geven als mensen de laagste prijzen op internet zoeken? Het krijgen van installatieservice en daarvoor betalen is in de computerwereld al jarenlang hét verdienmodel. Dus waarom zou je dan voor die kleine computer – de smartphone – niet hoeven betalen… Redenen om service te verkopen • Toegevoegde waarde voor de klant/extra service • Klant die betaalt voor service heeft ook recht op service • Extra binding met klant • Goede – vaak recurring – verdiensten
46
De DNA van de energiewereld is niet veel anders dan die van de telecombranche: het gaat om contracten, SLA’s en advies. Verder is er nog een technisch argument waar telecom en energie samenkomen: connectiviteit gaat soms over 220V, maar denk ook eens aan de komst van LiFi: heel snel internet via licht. In de smartoffice en smarthome is degene die de energie beheert aan zet! Sorteer dus nu al voor, anders is de klant vergeven aan een ander! Energie verkopen is niet alleen een leuke upsell aan de klanten die de reseller kennen en vertrouwen, maar ook zeker een serviceproduct dat de binding vergroot. Voor een telecomretailer die elke week ongeveer drie tot vier aansluitingen doet is er zo’n 40.000 tot 60.000 euro marge te halen. Redenen om energie te verkopen • Toegevoegde waarde voor de klant/extra service • Energie is met de opkomst van smart offices een heel logische stap • Nieuwe lock-in • Goede verdiensten • Als je het zelf niet doet, komt een andere partij in jouw base (met misschien ook telecom)
KANS 3: DOMOTICA In de volgende Connexie besteden we er uitgebreid aandacht aan: Domotica komt nu echt op als the next wave. Ga er mee aan de slag! De meest simpele stap naar domotica is beginnen met het geven van goed breedbandadvies. Maar liefst 90 procent van de Nederlandse huishoudens heeft wel eens een probleem met het internet thuis. Dat komt omdat de standaard routers die de providers meeleveren vaak niet afdoende zijn voor een heel gezin dat verslaafd is aan internet. Je kunt als retailer een training volgen bij een fabrikant als AVM (Fritzbox) en het assortiment van deze fabrikant gaan voeren. Hiermee kan een breedbandplan op maat worden voorgesteld aan de klant: welke router, hoeveel accespoints, repeaters etc. Vanaf die stap kun je het langzaam gaan hebben over slimme meters, sensoren (rook, CO2, gas) slimme stopcontacten en thermostaten. Het is niet zo moeilijk meer, maar je moet er wel over beginnen. Redenen om domotica te verkopen • Toegevoegde waarde voor de klant/extra service • Domotica is een leuke extra en een blijvertje • Extra veiligheid voor de klant • Beter internet en grotere tevredenheid bij de klant
KANS 4: MEER ACCESSOIRES VERKOPEN
Alles is er in deze Connexie al jaren over gezegd: verkoop meer accessoires! Bij elke smartphone kan een Panzerglass of andere screenprotector, een cover en een autolader worden geleverd. Leuk is ook de verkoop van fashion headsets, want de jeugd (maar ook de niet-jeugd) heeft een elke dag een goede headset nodig. Ga er mee aan de slag en vergeet nooit minimaal één accessoire te verkopen. Redenen om accessoires te verkopen • Toegevoegde waarde voor de klant/extra service • Mooie upsell en binding met het product • Grotere satisfactie rondom de smartphone
standvanzaken
Het ligt zo voor de hand en geen retailer zal het niet weten, maar we kunnen het niet vaak genoeg zeggen… verkoop meer accessoires!
47
INGRAM MICRO HELPT HET KANAAL MET IOT-STRATEGIE Tekst HP van Tilburg
Het ‘Your Way to Collaborate’-programma (YWTC) van Ingram Micro, waarbinnen ICT-resellers/ partners ondersteund worden met hun UC-portfolio en -strategie, breidt uit met een ‘Internet of Things’-programma (IoT). In een zeer constructieve YWTC Q2-kwartaalupdate in mei kregen de aanwezige YWTC-partners uitleg over IoT en de strategie van Ingram Micro. Partners kunnen stap voor stap werken aan hun IoT-strategie, waarbij Ingram de helpende hand biedt.
Het YWTC-programma is drie jaar geleden gestart vanuit de visie dat ICT-resellers vanuit een breed perspectief met hun klanten aan slag gaan met ‘Totalcommunications’. Naast de vaste hardwarecomponenten als desktopphones, headsets, routers en switches is er ook een ruim mobiel portfolio binnen Ingram aanwezig. Dat zijn naast smartphones ook tablets, notebooks en hybrids waarmee de ICT-partner de mobiele werkplekken van zijn klanten compleet maakt. Aan dit hardwareportfolio werd door Ingram Micro connectiviteit onder de noemer ‘Activation Services’ toegevoegd.
De verantwoordelijke voor het YWTC-programma, Gerben de Haan, voegt hier aan toe: “Via deze activatiedienstverlening kunnen zakelijke resellers servicecontracten en abonnementen van operators, zoals KPN, Vodafone, Telfort, T-Mobile en Ziggo aansluiten. Het YWTC-programma brengt operators, telecom én IT-resellers samen op de vaste en mobiele markt die sterk aan het integreren is. Het gaat daarbij om kennis, commerciële training en bij certificatie leadgeneratie. Vendoren en resellers ontmoeten elkaar en gaan samenwerken, zo ook de resellers onderling. Kleinere of minder gespecialiseerde telecomresellers kunnen terecht bij IT-resellers voor extra support op gebied van IT en andersom. Op deze manier versterken onze partners elkaar. Wij zijn naast het leveren van een aantal key-componenten de centrale spil die alles samenbrengt.”
IOT-SUPPORT De ICT-sector staat momenteel voor de IoT-fase. Naar verwachting gaan in de komende vijf jaar vrijwel alle elektronische apparaten met elkaar en met mensen geconnecteerd worden. Nadat men eerst sprak over Machine-to-Machine (M2M) is Internet of Things (IoT) de term die nu goed grond heeft gepakt. Het gaat daarbij
GERBEN DE HAAN:
HET YWTC-PROGRAMMA BRENGT OPERATORS, TELECOM ÉN IT-RESELLERS SAMEN OP DE VASTE EN MOBIELE MARKT DIE STERK AAN HET INTEGREREN IS.
48
IOT-COMPONENTEN Onherroepelijk zal het in de komende jaren in de ICT-wereld heel veel over connected devices gaan. De vier basis elementen die IoT nodig heeft om tot een goede en nuttige procesbijdrage te komen zijn: People, Devices (hardware), Connectivity/Power en Applications. Als deze vier hoofdcomponenten op de juiste manier met elkaar in contact worden gebracht, kan IoT snel bijdragen aan een betere en veiligere wereld. Zo worden auto’s in snel tempo veiliger omdat ze met de bestuurder, met elkaar, met de weg en met andere obstakels in contact staan. Maar ook op meso- en microniveau kunnen bedrijven en instanties veel winsten boeken. “Het draait allemaal om een goed gefaseerd plan waarbij bedrijven, samen met hun ICT-reseller, gaan definiëren wat echt handig, haalbaar en constructief bijdragend kan zijn aan de processen”, zegt Gerben de Haan. Hij vervolgt: “Dat gaat van heel simpele dingen als het ophangen van connected camera’s tot aan heftrucks die zelf weten waar ze een pallet moeten neerzetten. Technisch gezien is er al heel veel mogelijk. Ook met het ICT-assortiment dat wij in ons warehouse hebben liggen, valt heel veel winst te behalen; een mooi voorbeeld is
de Intel IoT developer kit. Maar het gaat om kennis, ideeën en inspiratie. Wij hebben een crawl, walk, run & fly-strategie met bijhorend stappenplan opgesteld, waarbinnen de ICT-resellers stap voor stap verder helpen. Dat begint met wat basiskennis over verticale proposities (bijvoorbeeld: mobile data back-up) maar ook over data-abonnementen en het provisionen ervan en gaat zo steeds verder richting typische vertical driven oplossingen. Het mooie is dat wij er dan niet alleen zijn om binnen het YWTC-programma te onderwijzen en te trainen, maar juist dat partners elkaar ook inspireren.”
SUCCESVOL Tijdens de succesvolle YWTC-bijeenkomst die in het teken stond van IoT werd er door de aanwezige ICT-partners al driftig met elkaar gebrainstormd over de kansen die IoT biedt voor de markt. De YWTC-partners waren het met elkaar eens dat samenwerken, leren en inspireren versneld tot successen zal leiden. Dat werd ook in de praktijk gebracht door na afloop met elkaar een balletje te slaan op de golfbaan.
internetofthings
ook in veel gevallen nog om peopleto-machine- of body-to-machine-oplossingen waarbij de taken van een professional worden gekoppeld aan de status en de beschikbaarheid van een werknemer. Denk daarbij aan de mate waarin een thuiszorgmedewerker bevoegd is om een digitaal deurslot van een cliënt of medicijnkast open te maken. Op de vraag hoe ICT-resellers met deze IoT-materie moeten omgaan, antwoordt Gerben de Haan: “We weten allemaal dat IoT voor het bedrijfsleven een enorme kans biedt om zaken efficiënter, veiliger en goedkoper te maken. Voor ICT-rersellers die goed opletten en zich ontwikkelen in deze materie liggen er dan ook enorme kansen om daar met hun klanten mee aan de slag te gaan. Maar juist in die ontwikkeling en de focus liggen de uitdagingen. Omdat IoT eigenlijk een breed containerbegrip is, tasten heel veel partijen in het duister. Wat is het nu eigenlijk, welke kant moet ik op, hoe train ik mijn mensen, welke componenten zijn nodig en hoe ga ik het verkopen: dat zijn allemaal vragen die direct omhoog komen als we het met een ICT-reseller over IoT hebben. Juist daarom hebben we specifiek het IoT-onderdeel binnen Your Way To Collaborate ontwikkeld.”
49
ELKE WERKPLEK IS EEN MOBIELE WERKPLEK Tekst HP van Tilburg
De mobiele werkplek is de werkplek van de toekomst, die vandaag begonnen is. Van thuiswerken en flexwerken ging het de afgelopen jaren via ‘het nieuwe werken’ naar een ‘mobile-first-strategie’ in het bedrijfsleven. Mensen willen altijd en overal kunnen werken en bedrijven geven daar vanwege de vele voordelen graag gehoor aan. Wat houdt zo’n mobiele werkplek nu precies in, wat is de gangbare definitie en wat zijn ingrediënten? En de belangrijkste vraag in dit kader: hoe wordt de mobiele werkplek goed en efficiënt gemanaged? In 2015 waren negen van de tien personal ICT-apparaten die verkocht werden mobiel. Altijd en overal kunnen werken is wereldwijd de norm geworden. De desktopcomputer, alsook de desktoptelefoon, hebben het definitief afgelegd tegen mobiele apparaten die de gelegenheid geven om altijd en overal te kunnen werken. Ook op kantoor is de werkplek niet meer vast en dus mobiel geworden. Door de uitrol van 4G in combinatie met de onstuimige opmars van de cloud is de mobiele werkplek technisch gezien mogelijk geworden. In snel tempo werd de afgelopen jaren de vaste werkplek ingeruild voor een mobile-first-strategie. De volgende stap die nu wordt gezet is ‘mobile only’. Het hebben van een mobiele
50
werkplek die altijd bij de hand is heeft veel voordelen. Mobiel werken versnelt de onderlinge communicatie, helpt de bereikbaarheid, verhoogt de productiviteit, ontziet het milieu, verlaagt de filedruk én draagt bij aan een betere arbeidssatisfactie. De goed verzorgde en gemanagede mobiele werkplek staat in dat proces centraal.
CULTURELE ASPECT Nederland was een van de eerste landen die het flexwerken omarmde. Dat heeft in eerste instantie te maken met onze autonome manier van denken en de manier waarop werkgevers en werknemers hier met elkaar omgaan. Het nieuwe werken is dan ook een term die zich in
DEFINITIE De term mobiele werkplek, die de laatste tijd sterk opgekomen, wordt nog weleens verschillend ingevuld en geïnterpreteerd. De definitie volgens de internationale pagina van Wikipedia: A mobile workspace is a user’s portable working environment that gives access to the applications, files and services they need to do their job no matter where they are. Mobile workspace technology describes a set of software and services that deliver corporate apps, files and services to a user on any device and over any network. Mobile workspace technologies are formed by bringing together a set of software, hardware and services including desktop virtualization, application virtualization, enterprise mobility management services, file sharing, virtual private networks and more.
COMPONENTEN Een mobiele werkplek bestaat uit drie hoofdcomponenten: connectiviteit (4G, wifi) , hardware (smartphone, tablet, hybrid) en software (applicaties, cloudservices, toegang tot data, informatie en kennis). In
een optimale beheersituatie zijn deze drie hoofdcomponenten op de juiste wijze en mix op elkaar afgestemd. Dat is ondanks de opkomst van de cloud geen eenvoudige opgave omdat er een grote diversiteit bestaat uit operating systems (iOs, Android, Microsoft), lagen van eigendomsstructuur (company owned devices, BYOD), schermgroottes (smartphones en tablets) softwareinstallatie (op de devices, cloud, gevirtualiseerd, mobiele applicaties, cloudbased, browser base.) en identity management (wie mag wat, waar en op welk device). Zo vergt het uitrollen van software op laptops een heel andere route en systematiek dan die op mobiele apparaten als smartphones en tablets. Op smartphones draaien meestal lokaal geïnstalleerde applicaties die voor het OS geoptimaliseerd zijn. In een model waarin bedrijven kiezen voor outsourcen van deze complexiteit, vindt de distributie en het beheer plaats door een Managed Service Providers (MSP’s). Onderstaand een korte rondleiding langs de hoofdcomponenten en de trends.
COMPONENT: CONNECTIVITEIT Elk device heeft in de huidige tijd twee dingen nodig om te kunnen functioneren: stroom en connectiviteit. Connectiviteit is er dankzij 4G en wifi altijd en overal. Hogere snelheden maken het mogelijk om makkelijk vanuit de cloud te kunnen werken. Op de olympische spelen van 2020 wordt de introductie van 5G verwacht, met snelheden die weer minimaal drie keer zo hoog liggen als 4G. Tot die tijd volstaat 4G prima. Dankzij de uitstekende 4G-netwerken in Nederland is overal kunnen werken technisch gezien een peulenschil geworden.
COMPONENT: HARDWARE Mobiele hardware neemt een belangrijke rol in ons leven van vandaag. De smartphone staat wellicht het meest centraal in dat spectrum. Zonder smartphone gaan we de deur niet
meer uit. Hoewel iOS en Android wereldwijd leidende OS’en zijn, worden er successen geboekt door Microsoft met Windows 10, waarbij de synchronisatie van de smartphone en de tablet geoptimaliseerd is. De hybride apparaten zoals de iPad met toetsenbord en met name ook de Surface lijken aan een sterke opmars te zijn begonnen. Ook voor de smartwatch die steeds vaker in de werkomgeving betrokken wordt, is een belangrijke rol weggelegd, met name op het gebied van identitymanagement.
COMPONENT: SOFTWARE Het gaat bij de mobiele werkplek uiteindelijk om de toepassingen en daarom staat de taakgerichtheid van de applicatie centraal. Bellen en communicaties als chat en video is de meest basic applicatie. Bellen gaat in 2016 en daarna vooral via het internet: VoIP. Vast-mobiele integratie is daarmee zeer gangbaar en makkelijk geworden. Daarna komen de kern bedrijfsapplicaties, die veelal per industrie of werknemerstype verschillen. De belangrijkste zijn CRM- en ERP-gerelateerde clouddiensten en/of applicaties. Er is ook een veelzijdigheid aan supporting apps, die veelal mobile first zijn ontwikkeld. Denk daarbij aan parkeren, declareren, digitiale handtekening, betalen etc. De identiteit van de gebruiker staat bij al deze toepassing centraal. Is de persoon die de mobiele werkplek gebruik geïdentificeerd (biometrisch) en welke rechten heeft hij/zij daarbij? Dat zijn de cruciale beheersvragen.
CONCLUSIE De mobiele werkplek bevat een combinatie van apparaten, verbindingen en toepassingen. Deze moeten optimaal gemanaged worden, hetgeen voor mobiele apparaten duidelijk anders werkt dan in de traditionele pc-wereld. Een Managed Service Provider (MSP) kan daarbij de serviceverlenende partij zijn.
mobilefirst
geen andere taal een belletje doet rinkelen. Natuurlijk waren en zijn er ook in Nederland altijd managers die hun wenkbrauwen fronsten bij het fenomeen thuiswerken. Het gaat hier om vertrouwen, het afstemmen van de juiste werkafspraken, het meten op output en targets (en dus niet op aanwezigheid en uren) en vooral ook het voorzien in de juiste communicatiemiddelen. Op dit laatste technische gegeven gaan we in hieronder in. Het gaat er ook om dat de werknemer ervoor zorgt dat hij of zij thuis en onderweg de juiste omstandigheden creëert om goed en geconcentreerd te kunnen werken. Het ‘huilende baby- of blaffende-hondsyndroom’ is een symptoom dat duidelijk maakt dat het moment van thuiswerken niet in de juiste omstandigheid of op het juiste moment gebeurt.
51
IN MEMORIAM JOHAN DE KOK Op 3 augustus 2016 is Johan de Kok op 39-jarige leeftijd plotseling overleden. In één seconde kan het leven anders zijn. Johan was getrouwd met Marie-Claire en ze hadden drie kinderen: Pepijn, Jurrian en Isabeau. Johan de Kok was als partner en congresmanager van Euroform vanaf de start in 2003 betrokken bij het evenement Telecom Time. Vanuit die positie had hij met heel veel telecombedrijven contact en was hij een bekende voor heel wat mensen die werkzaam waren in de sector. Zijn oud-collega Mark de Leeuw typeerde Johan tijdens de ceremonie als volgt: “Johan was in zijn werk een echte relatieman, die de juiste salesdruk – een stortvloed van mailtjes, telefoontjes, voicemailberichten en sms’jes – wist te combineren met welgemeende sympathie. Dat maakte dat je met hem makkelijk een deal sloot. Klanten wisten dat je hem blindelings kon vertrouwen en dat is een manier van zakendoen die uiteindelijk de langste levensduur heeft.” Zelf zat ik op de camping in Drenthe in de zon te genieten van een kop koffie toen ik een whatsappje kreeg van Tanja Faber – die Johan ook goed kende – met het slechte nieuws. In een flits zie je dan alles
52
wat leven is, gerelativeerd worden. Het leven duurt sowieso te kort en voor Johan duurde het dus te kort in elke overtreffende trap die je maar kunt bedenken. Een paar maanden geleden sprak ik Johan nog. Zoals altijd was hij optimistisch en vrolijk: hij was bezig om vanuit zijn positie als congresmanager bij de High Tech Campus ook de Nederlandse ICT-sector richting Eindhoven te krijgen. “Dat gaat wel lukken, dat gaat zeker lukken”, zei hij. Johan was zo’n man waar je nooit ruzie mee kon krijgen. Hij was zacht en aardig, maar zeker niet te zacht en te aardig als het ging om het bereiken van de gestelde targets. We gingen groeien met Telecom Time en succes hebben, maar voor alles moesten de sponsors happy zijn. Zo hebben we menig editie van dit event samen succesvol mogen invullen. Het was mooi en dankbaar werken met hem! Mensen die om je heen het leven op aarde moeten verlaten, confronteren je altijd met je eigen sterfelijkheid. “Zo zie je maar weer dat je elke dag moet genieten”, zeggen we dan tegen elkaar. “Zo zie je maar weer dat we een tijdelijke zandkorrel zijn op een planeet ergens in een hoekje van het oneindige universum.” We
snappen er eigenlijk heel weinig van, beseffen we dan. Ook al schrijven we dit magazine vol over dingen die ons bezig houden, de essentie van dit mysterie zullen we niet raken. En toch gaan we door met wat we doen… dat moet ook. We schrijven en we blijven en we organiseren bijeenkomsten zoals Johan de Kok dat ook zou hebben gedaan. Het gaat door en dat is goed. Wij wensen Marie-Claire en Pepijn, Jurrian en Isabeau en al zijn naaste kennissen en familie heel veel sterkte. En Johan: bedankt voor jouw bijdrage de je geleverd hebt aan de cohesie in de telecomsector! HP van Tilburg
NIEUWE BEVEILIGINGSTECHNIEKEN IN NTP-SERVERS De huidige computernetwerken zoals LAN’s en WAN’s vereisen nauwkeurige, veilige en betrouwbare informatie over de juiste tijd. Dit kan bereikt worden met specifieke timeservers, waarvan de nieuwe Syncserver S600 series van Microsemi een voorbeeld is. Deze NTPservers leveren zeer nauwkeurige tijd tot op minder dan 15 nsec van UTC (Universal Time). Dit is mogelijk omdat ze hun tijd baseren op het netwerk van GPS-satellieten en niet het internet gebruiken met alle risico’s van dien. De nieuwe serie Syncservers van Microsemi (voorheen Symmetricom) implementeert niet alleen real-time, hardware gebaseerde verwerking van netwerkpakketten in combinatie met nauwkeurige hardware gebaseerde NTP timestamping, maar ook limitering van algemene data-pakketten en alarmering. De hardwaregebaseerde netwerkpakketverwerking (NTP-Reflector) beschermt de CPU van de SyncServer voor buitensporig netwerkverkeer, Denial of Service (DoS) aanvallen en voorziet in NTP-functies met extreem hoge bandbreedte en nauwkeurigheid. De NTP-Reflector is een real-time, hardware gebaseerde NTP-pakketidentificatie en timestamping-module. De hoge capaciteit pakketprocessor maakt gebruik van de uitzonderlijk nauwkeurige S600 klok voor de best mogelijke NTP-timestamps. Bij bijvoorbeeld 1 GbE datasnelheid worden de NTP-clientpakketten geïdentificeerd, de precieze en accurate T2 en T3 timestamps toegevoegd en worden de pakketten geretourneerd naar de NTP-client. Omdat alle bewerkingen worden verwerkt in hardware, is op deze 1 GbE snelheid de NTP-pakketcapaciteit meer dan 120.000 NTP-pakketten per seconde.
De CPU van de SyncServer S6xx serie wordt afgeschermd door twee lagen netwerkhardware gebaseerde limitering van packetfilters en heeft uiterst consequente en robuuste IP-tabelregels. De eerste beschermende laag van de hardware definieert de limitering per individuele LAN-poort. Unieke limieten kunnen per poort worden ingesteld op het aantal netwerkpakketten dat wordt omgeleid naar de CPU. Als via elke willekeurige poort de ingestelde limiet wordt bereikt, wordt een SNMP-trap gestuurd. Grote hoeveelheden pakketten buiten de vastgestelde grenzen worden gedropt op een port-to-portbasis. De tweede beschermende laag, gevormd door hardware, limiteert de som van de netwerkpakketten die worden wordt omgeleid naar de CPU voor alle LAN-poorten. Deze mag niet meer bedragen dan een vaste, door Microsemi gedefinieerde (niet-instelbare) limiet. Bovendien beperken de softwarematige firewall-configuraties de soorten pakketten die doorgelaten worden aan de CPU. Niet-toegestane pakkettypen worden onmiddellijk gedropt. Het voordeel van deze multi-layerbescherming is dat de S600 serie server tegen veel van de effecten van een DoS-aanval beschermd wordt. Dit betekent niet dat een DoS-aan-
val, die de werking kan belemmeren, niet kan worden gericht op de SyncServer; overmatig verkeer van onwettige clients kan leiden tot vermindering van de dienst voor legitieme klanten. Wat het betekent is dat als er onverwacht hoge niveaus van packetloads optreden buiten gebruiker gedefinieerde niveaus, er een melding wordt verzonden en deze pakketten worden gedropt. Als de SyncServer een alarm stuurt, kan de gebruiker de legitimiteit van de trafficload gericht op de server moet onderzoeken.
Security
Advertorial Tekst Frits Daris
53
VEEL‌ HEEL VEEL HARDWARE OP DE IFA 2016 Tekst HP van Tilburg
54
Vraag het een telecommer wat de leukste beurs is: MWC Barcelona of IFA Berlijn en de veel zullen zeggen: de IFA. Er is gewoon wat meer te zien aan spullenboel. Dat is het. De laatste jaren is dit event ook voor de telecom uitgegroeid tot een belangrijke beurs waar veel innovaties te zien zijn. Wat waren dit jaar de grote trends?
ERIC VAN UDEN, AVM FRITZBOX: VOOR AVM IS DIT DE SHOW IN HUN THUISHAVEN. DE IFA WORDT ELK JAAR GROTER EN BELANGRIJKER VOOR ONS. WE STAAN AAN DE VOORAVOND VAN DE DOORBRAAK VAN DOMOTICA. AVM ZAL DAARIN EEN BELANGRIJKE SPELER ZIJN, OOK IN NEDERLAND
WITGOED Denk nu niet dat een koelkast of wasmachine niet sexy kan zijn. Ben je een paar sokken vergeten van je vrouw, dan gooi je er die dankzij de sluisdeur van Samsung ‘hup’ nog even bij. Makkelijk! De taak van de huisman wordt steeds meer overgenomen door zelfdenkende en rondsnorrende stofzuigers. Ook de strijkmachine is in opkomst en werd op de IFA gesignaleerd. De vraag is wat al deze huismannen dan gaan doen overdag, terwijl hun vrouwen straks op hooggeplaatste functies de economie en het land besturen.
Koelkasten denken mee over de inhoud qua temperatuur en ook steeds meer van deze machines hebben een display op de deur. De belofte is al jaren dat ze zelf de melk gaan bijbestellen op internet als die op is, maar of dat de killer-app gaat worden, is te betwijfelen. Misschien willen we immers wel een keer geen melk.
KOFFIE Loop eens een gemiddelde Media Markt binnen en je kunt kiezen uit 480 koffiemachines. Op de IFA kun je kiezen uit 4.800 machines die allemaal in staat zijn om het zwarte goud in extra dubbele kwaliteit uit te plassen. De ene machine is nog mooier dan de andere en de koffiepads zijn er in steeds meer kleuren en smaken terwijl ze ook duurder worden. Kijk, daar kunnen wij telecommers nog een voorbeeld aan nemen. Vaste kosten redelijk stabiel of zelfs omhoog en dan maar verdienen aan de pads. Dat deden wij vroeger ook aan de airtime, maar helaas... dat was vroeger. Koffiedrinken is een cult geworden. Bestellen we een
latte machiato dan krijgen we ook iets moois, direct uit een zelfdenkende machine. Alles komt precies in de juiste proporties in het glas.
TV’S Hou je van tv-kijken , blijf dan thuis. Hou je van tv’s kijken, dan ga je naar de IFA. Werkelijk spectaculair wat er de laatste jaren door Samsung, LG, Philips, Sharp en Sony aan flinterdunne displays op de markt is gebracht. De 4K-televisie is niet meer de toekomst maar de norm geworden. Werkelijk prachtig wat voor kleuren er van de schermen afspatten, vaak zelfs mooier dan de echte wereld. En dat mag, want die is soms niet zo mooi als we zouden willen. Een natuurfilm kijken op deze schermen is een lust voor het oog. De kolibrie is tot aan z’n snavel te bewonderen en ook een voetbalwedstrijd wordt een belevenis om te aanschouwen. Zelfs DrachtenBoys tegen Poldervogels wordt leuk en boeiend op deze manier. Ook de prijzen zijn ongelooflijk scherp: voor tweederde van de prijs >>>
IFA2016
Het eerste wat opvalt als je op de IFA komt is dat het – anders dan het MWC – ook echt een Duitse consumentenbeurs is. Vooral op zondag komen veel mensen eens lekker naar de laatste koffiemachines, fornuizen en koelkasten kijken. Uiteraard is het ook permanent druk op de stands van Miele en Bosch waar de mensen gratis kooksamples kunnen proeven. Wat dat betreft zijn de Duitsers dus soms net Nederlanders.
55
van een iPhone of Galaxy S heb je een fantastisch groot scherm. Leg dat maar eens aan je kinderen uit. Dat heet concurrentie. Meest spectaculaire dat we zagen: de tv-tunnel van LG waarin heel veel curved tv’s in een ronde boog waren geplaatst.
DOMOTICA Als je met mensen uit het kanaal over domotica praat zeggen ze al vrij snel dat we het er al zo lang over hebben en dat ze het nog maar moeten zien. Op de IFA rondlopende zie je dat het wel gaat gebeuren en dat het ook niet lang meer gaat duren. De handel kan vandaag beginnen aan de verkoop van producten die af zijn, makkelijk te bedienen via een app en ook echt bijdragen aan het comfort en met name ook de veiligheid van
huishoudens. De rode draad zijn lijnen van sensoren die signalen geven en daarmee een proces op gang brengen. Dat zijn camera’s, rookmelders, gas- en CO2-meters, bewegingssensoren, digitale stopcontacten en uiteraard de slimme thermostaten en thermostaatkranen. Allemaal producten waardoor mensen beter beveiligd zijn, oudere mensen langer thuis kunnen wonen en jonge gezinnen veel energie kunnen besparen. Maar denk dan ook aan ledverlichting waar bovendien muziek uit komt. Dat dat geen belofte meer is, laat het merk Sengled zien. Een hele serieuze club die led met muziek op de markt zet en sponsor van Ajax is. En dus liepen we dan in hal 14 zo maar Edwin van de Sar tegen het lijf. In de volgende Connexie gaat we uitgebreid in op de wereld van domotica. Een wereld die uiteraard ook dicht
MARCO RIETDIJK, DIVIDINO: MOOIE SHOW MET VEEL BEKENDE GEZICHTEN: HET WAS PERMANENT HEEL DRUK OP DE STAND VAN PANZERGLASS, DIE WEER TWEE KEER ZO GROOT WAS ALS VORIG JAAR
56
MOBIEL We zouden het bijna vergeten: de smartphones waren uiteraard dik vertegenwoordig op de IFA. Fair enough: de vernieuwing gaat niet zo hard meer als een aantal jaren geleden. Dat is ook de reden dat de refurbished phones zo in opkomst zijn. Als je echter goed kijkt, dan zie je toch een aantal mooie innova-
ties die er toe doen. Zo worden de camera’s steeds beter en het glas steeds sterker en meer waterafstotend. De flexibele telefoon is er nog niet, maar dat zal een kwestie van tijd zijn. Wel is VR de absolute trend en dus zaten er weer honderden mensen in de virtuele achtbaan van Samsung te genieten van hun ride in de rollercoaster. Ook in de accessoirehallen waren er hele leuke dingen te zien. Allerlei slimme powerbanks en fancy ledlampen waarmee je ook je elektrische stuff kunt opladen.
JOSHUA KAPPEN, SWOOP SMART REPAIR: IK BEN BLIJ DAT IK HIER OP DE IFA BEN GEKOMEN. HET ZIET ER ALLEMAAL FANTASTISCH UIT. VEEL INNOVATIE EN VOOR ONS OOK INSPIRATIE OM NAAST SWOOP REFURBISHED EN REPAIR OOK TE GAAN KIJKEN NAAR DOMOTICA
Het komt er allemaal aan, of nee: dankzij Kickstarter is het allemaal dit jaar nog op de markt. Maar soms zit het ook in eenvoud. Zo was er veel belangstelling voor een simpel product als Whoosh, waarmee je je smartphone, tablet of tv makkelijk kunt cleanen. De IFA: van hightech tot aan een Bockwurst en een biertje, van ingewikkelde IoT tot aan een flesje om je apparaten te cleanen. Het was er allemaal. Mis deze show volgend jaar niet!
IFA2016
tegen IoT aanligt. Dan laten we ook zien hoe een fabrikant als AVM van Fritzbox tegen de ontwikkelingen aankijkt.
57
GEZIEN OP DE IFA Tekst Martijn van der Maas
Vanzelfsprekend werd de IFA door diverse fabrikanten gebruikt om nieuwe producten te presenteren. Wij laten een aantal van deze producten zien.
Sony Xperia X Compact De Sony Xperia X Compact is de vierde Compact telefoon van Sony. De afgelopen jaren had Sony veel succes met de Compact varianten. De Xperia X Compact heeft een Snapdragon 650 processor met 3GB RAM en 32GB uitbreidbaar opslaggeheugen. Door de afgeronde hoeken krijg je het gevoel dat het toestel gemaakt is uit slechts één stuk, waardoor het perfect in de hand ligt. De Xperia X Compact komt op de markt in de kleuren wit, zwart en blauw. De camera op de Xperia X Compact
58
maakt gebruik van de door Sony ontwikkelde Triple image sensing-technologie. De technologie bestaat uit de originele Exmor RS voor mobile image sensor met een mix van hoogwaardig beeld en autofocus (AF), gecombineerd met Predictive Hybrid AF voor het intelligent voorspellen en volgen van bewegende voorwerpen. Daar is de Laser AF sensor aan toegevoegd; een technologie die de afstand meet en haarscherpe foto’s maakt, zelfs bij weinig licht.
Huawei Nova De Huawei Nova is een zacht vormgegeven smartphone, dankzij de vele rondingen in het design. Huawei presenteert het toestel als een ladyphone, maar het design zal ook mannen aanspreken. Het gebogen oppervlak en het 5-inch scherm van de Huawei Nova-smartphone vloeien naadloos in elkaar over en vormen zo een ergonomisch en compact design dat goed in de hand van de gebruiker ligt, waardoor bediening met één hand gemakkelijk wordt gemaakt. Qua specificaties is de Huawei Nova een prima mid-range toestel, met een Snapdragon 625-processor (met geavanceerde technologie voor betere prestaties en een lager energieverbruik), 3GB RAM en 32GB opslaggeheugen. De 3.020 mAh-batterij met Smart Power 4.0 van de Huawei Nova biedt voldoende energie voor een dag gebruik. Dankzij de nieuwe generatie 3D-vingerafdruksensor is de Huawei Nova sneller en nauwkeuriger ontgrendelbaar vanuit elke mogelijke hoek, wat meer veiligheid en gebruiksgemak biedt en zijn selfies met één hand te nemen.
De mid-range HTC One A9s is een eenvoudigere en goedkopere versie van de HTC One A9. Het toestel heeft een aluminium body met dual-finish voor subtiele reflectie-effecten afhankelijk van de lichtinval. Dankzij de gepolijste randen en het 5-inch scherm ligt het toestel comfortabel in de hand. De A9s beschikt over een 13-megapixel-hoofdcamera met autofocus en BSI-sensor. Selfies maak je met de vijf megapixel selfie-camera. Qua connectiviteit kan je rekenen op 4G, wifi, NFC en bluetooth. De ingebouwde vingerafdrukscanner ligt direct onder het HD-scherm, die je vingerafdruk snel vanuit elke hoek en positie herkent. Leuk is HTC Freestyle Layout. Hierdoor ben je niet langer gebonden aan een ontwerp dat bepaalt hoe je scherm eruitziet, maar kun je je eigen creativiteit de vrije loop laten gaan. Zo kun je stickers en widgets laten overlappen en groeperen, stickers aan apps linken en verslepen naar waar jij dat wil. Het startscherm is compleet vrij in te delen.
IFA2016
HTC One A9s
59
Alcatel SHINE LITE Grote verrassing op de IFA was de Alcatel SHINE LITE. Voor een adviesprijs van 199 euro heeft Alcatel een prachtige smartphone weten te maken. Het toestel heeft een opvallend symmetrisch design dat bestaat uit een 2,5D-glasscherm en een metalen frame, zonder zichtbare hoeken. De vingerafdrukscanner zorgt ervoor dat de je moeiteloos je smartphone ontgrendelt, zonder concessies te doen aan de veiligheid. Handig is dat je elk van je vingerafdrukken vooraf kan vastleggen voor
het opstarten van vijf favoriete apps, direct vanuit de stand-bymodus. Gebruik je wijsvinger bijvoorbeeld om e-mails te openen en je duim om bij de foto’s te komen. Op cameragebied springen de flitser aan de voor- en achterzijde van de SHINE LITE eruit. Leuk is Face Show, een speciaal en eenvoudig toegankelijk selfie-album met foto’s en video’s. Wifi, 4G, bluetooth en Android 6 zijn tot slot standaard op de SHINE LITE.
Samsung Galaxy Gear S3
IFA2016
Samsung presenteerde met de Galaxy Gear S3 een nieuwe versie van haar smartwatch. De Gear S3 komt in twee varianten. Eén robuust ogende uitvoering, de Gear S3 frontier en één klassiek ogend model, de Gear S3 classic. De horloges zijn fors groter geworden en ogen met name bij kleinere polsen enorm. De handige draairing uit de Gear S2 is bij de Gear S3 voorzien van nieuwe mogelijkheden. Zonder het scherm aan te raken, accepteer of negeer je inkomende telefoontjes of alarmmeldingen. Door op het scherm te schrijven of te tekenen veranderen boodschappen direct in tekst of emoji. Je maakt korte reminders of to-do lists met de Reminders app. De Gear S3 is de meest robuuste smartwatch van dit moment, dankzij de IP68-certificering en het stevige Corning Gorilla Glass SR+. Nieuw is ook een een full-color Super AMOLED Always On Display. Zoals je van traditionele horloges gewend bent, laat het display de tijd altijd zien.
61
Wiko Freddy De Freddy is een nieuwe toevoeging aan het assortiment van de Franse smartphonefabrikant Wiko. Met een adviesprijs van 99 euro was de Wiko één van de goedkoopste smartphones op de IFA. De Wiko Freddy is het vierde product in de Y-serie van Wiko, na de Lenny 3, de Jerry en de Sunny. De Freddy draait op een quad core Qualcomm Snapdragon processor met 1GB RAM en 8GB uitbreidbaar opslaggeheugen. Foto’s maak je met de 5-megapixel-hoofdcamera of de 2-megapixelcamera aan de voorkant. Dankzij 4G is behoort ook snel internet tot de mogelijkheden. De Wiko User Interface biedt een hele reeks nieuwe functies, zoals Phone Assist, waarmee je al je belangrijke instellingen makkelijk kan beheren. Het toestel is verkrijgbaar in vijf kleuren, te weten zwart (True Black), wit (Pure White), rood (Rubi Red), blauw (Bleen) en oranje (Deep Orange).
Lenovo Yoga Book De Lenovo Yoga Book is een tablet die zich onderscheidt met het zogenaamde halo-keyboard. Het halo-keyboard is een volledig backlit keyboard, deels gemaakt van glas. Het toetsenbord licht alleen op als je een tekst moet of wilt invoeren. Hoewel het keyboard enige gewenning vraagt, kan je er uiteindelijk fors sneller mee typen dan op een on-screen tablet keyboard. Het halo-keyboard kan ook dubbelen als digitizer. Als je papier legt op het halo-keyboard worden de aantekeningen die je daar met een speciale pen (dual-use stylus) op maakt meteen
62
gedigitaliseerd. De dual use stylus heeft ongeveer de afmetingen van een normale pen en maakt gebruik van de Wacom feel IT technologie om zo nauwkeurig mogelijk je aantekeningen op te slaan. Dat de Yoga Book gericht is op zakelijke gebruikers blijkt uit het feit dat de tablet verkrijgbaar is in een Android als een Windows versie al dan niet in combinatie met 4G.
Motorola Moto Z Play De Motorola Moto Z Play is de derde en goedkoopste modulaire telefoon in de Moto Z reeks (na de Moto Z en Moto Z force). De functionaliteiten van het Moto Z Play kunnen gemakkelijk worden uitgebreid door een zogenaamde Moto Mod achter op het toestel te klikken. Je krijgt dan bijvoorbeeld de beschikking over een betere camera met optische zoom (!), een mini projector of een JBL speaker. De Moto Mods zijn eenvoudig te wisselen zonder dat je het toestel hoeft uit te schakelen. De Moto Z Play heeft een enorme batterij die tot 50 uur meegaat. Mocht je door je 50 uur heen zijn, dan kun je het toestel met de TurboPower-snellaadoptie opladen tot 9 uur in slechts 15 minuten. Verder biedt het toestel een snelle 2.0GHz octa-core processor, een fraai 5,5-inch 1080p HD Super AMOLED display en 3GB RAM-geheugen. Met de 16-megapixel laser-autofocuscamera kun je zowel overdag als ’s nachts scherpe foto’s schieten.
Acer Liquid Z6
IFA2016
Acer introduceerde met de Liquid Z6 een 5-inch smartphone, waarbij het IPS-scherm dankzij het 2.5D glas naadloos overgaat in de body. Van binnen is de Liquid Z6 voorzien van een quad-core processor met 1GB RAM en 8GB uitbreidbaar opslaggeheugen. Het toestel draait op Android 6. Acer heeft er voor gekozen om een bijna stockversie van Android te installeren. Dat betekent dat er geen onnodige en overbodige software wordt meegeleverd. Hierdoor blijft er meer opslaggeheugen over voor je eigen apps. Naast de Liquid Z6 introduceerde Acer ook de Liquid Z6 Plus. Ten opzichte van de Liquid Z6 heeft de Z6 Plus een groter scherm, maar ook betere specificaties, zoals een octacore processor met 3GB RAM en 32GB uitbreidbaar opslaggeheugen, een riante 4.080 mAh batterij en een ingebouwde vingerafdruksensor. AcerNAVvind je op beide toestellen. AcerNAV biedt je gesproken TomTom-navigatie op je telefoon. Handig is de dualsim-functionaliteit om met twee simkaarten tegelijkertijd te kunnen bellen.
63
DE AUTO ALS QUALITY TIME MACHINE Tekst Joost Heessels
De auto is de grootste interface voor consumenten, stelt Dr. Dieter Zetsche. Hij is directeur van Daimler en hoofd van Mercedes Cars en als fabrikant bezig met de race naar de toekomst. Welke partij wint de gunst van de automobilist… want bestuurder of chauffeur is binnenkort al lang niet meer het goede woord. Rijden hoeven we straks nauwelijks meer in onze auto, dus is er volop tijd voor andere dingen. En dat gaat rap.
Al volgend jaar kan de auto als een officemanager fungeren. De koppeling van de autotechnologie aan Microsoft Exchange maakt het dan mogelijk in de nieuwste Mercedes-modellen veilig en eenvoudig te bellen, te chatten, te mailen en te videoconferencen. Met volop ingebouwde intelligentie, zoals suggesties wie te bellen of mailen. De ‘me connect Conciërge Service’ zorgt er vanaf volgend jaar voor dat allerlei praktische zaken, zoals het bestellen van tickets of reserveren in een restaurant, vanuit de auto geregeld kunnen worden. En dan is er ook nog ‘motion seating’, door de autofabrikant ook omschreven als fitness coach. Een stoel die beweegt en er zo voor zorgt dat je spieren in beweging blijven. Via sensoren kan de stoel zelfs je stemming en zaken als hartslag aanvoelen en daarop anticiperen. Een ander handigheidje biedt de Mercedes Me App, die bijvoorbeeld op basis van actuele data van andere auto’s kan bepalen waar parkeerplekken beschikbaar zijn. Zogeheten communicty based parking. In Stuttgart wordt dit momenteel al getest, samen met Bosch. Via sensoren
64
op andere rondrijdende auto’s worden voortdurend vrije parkeerplekken doorgegeven. Ook is het met deze app mogelijk een auto zichzelf in een parkeergarage te laten parkeren. Maar dat is niet alles, zo kan de auto ook dienen als depot voor het brengen of halen van pakketjes. De koerier krijgt daarbij een code, waarmee hij eenmalig toegang heeft tot de kofferruimte van de auto. Voor dit ‘smart ready to drop’ werkt de autofabrikant samen met DHL. Het aantal mogelijke toepassingen is vrijwel oneindig, zo lijkt het. Zo hebben softwaredevelopers van Mercedes na een bootcamp het idee geopperd voor de app Pactris, waarmee je bij het inkopen bij Ikea bijvoorbeeld kunt zien of en hoe je aankopen het best in je auto passen.
GEZELLIGHEID TROEF OP CONNEXIE STUBE Tradities zijn er om in ere te houden. Zo konden we ondanks de perikelen bij Connexie dankzij partner Tech Data toch op het laatste moment nog de Connexie Stube organiseren. Dank ook aan Huawei, Lenovo, Samsung en TomTom die dit feestje mogelijk maakten.
De Stube die dit jaar voor het eerst in de OktoberFest-tent op het IFA-terrein werd gehouden, was een groot succes. Meer dan 70 Nederlanders wisten hun weg naar de biertent te vinden voor een kleine Bayrische Pils in de vorm van een halve liter of voor de ‘echte mannen’ een hele liter. Onder het genot van
deze typische Duitse sfeer bespraken de bezoekers met Tech Data en haar partners wat er in Nederland allemaal gedaan kan worden met de innovaties die op de IFA te zien waren. Over één ding was iedereen het eens: volgend jaar weer naar de IFA en volgend jaar ook zeker weer een Connexie Stube am Oktoberfest.
IFA2016
Tekst HP van Tilburg
65
Telecom Inspirience Awards 2016
Eeuwige roem voor de business partner Om de successen van het resellerkanaal te vieren, worden eind november voor het vierde jaar op rij de Telecom Inspirience Awards uitgereikt. Doel van de awards is innovatieve praktijkcases een podium te geven ter inspiratie voor de complete branche.
De Telecom Inspirience Awards worden op eind november tijdens het gala-diner in het Zalmhuis in Rotterdam uitgereikt. De inschrijving is per direct geopend op Telecominspirience.nl. De Telecom Insprience Awards worden in de volgende categorieĂŤn uitgereikt:
BEST UC PROJECT Het beste zakelijke project met een Unified Communications-totaaloplossing.
BEST MOBILE PROJECT
Pagina onderwerp 66
Innovatieve projecten waar een oplossing voor mobiele spraak, data, hardware, Mobile Device Management, Expense Management, Vast Mobiel Integratie, of een combinatie is geleverd.
BEST CLOUD COMMUNICATIONS PROJECT Praktijkcases met Cloud Telefonie/Cloud Communicatie, eventueel gecombineerd met andere Cloud-diensten strijden om een award in deze categorie.
BEST IOT PROJECT Internet of Things is een gigantische groeimarkt. In deze categorie worden de slimste IoT-projecten beoordeeld.
BEST CONTACT CENTER PROJECT
NIEUW
Een nieuwe, interessante categorie. Contact Center vormt de voorhoede van de communicatie-industrie. Alle facetten van telecom en ICT komen er in samen: realtime communicatie, applicatie-integratie, omni-channel communicatie.
NIEUW RISING STAR AWARD De categorie voor de Rising Star Award is bestemd voor business partners die na 2010 zijn opgericht, gezonde groei laten zien, een duidelijke visie hebben en de potentie hebben uit te groeien tot belangrijke speler. Powered by
NIEUW
VERTICAL AWARD BESTE MARKETINGACTIE Marketing is een erg belangrijke, maar in ICT-land nog vaak verwaarloosde discipline. Slimme en ludieke marketingacties komen voor deze award in aanmerking.
BEST HEALTHCARE PROJECT De mooiste zorgprojecten worden in deze categorie beoordeeld. Welke reseller of system integrator heeft met een project de meeste toegevoegde waarde geleverd?
Welke business partner heeft zich het beste in een klantsegment gespecialiseerd en is daar succesvol in? Deze partijen maken kans op de Vertical Award.
NIEUW
Spectaculaire uitreiking
Hoofdpartners:
Event partners:
Pagina onderwerp
De Telecom Inspirience Awards worden uitgereikt tijdens een geweldige feestavond inclusief Black Tie gala-diner en afgesloten met een gezellige afterparty (gesponsord door i4IP). Locatie is het sfeervolle Zalmhuis in Rotterdam. Aanwezig zijn op de award-avond? Ga dan naar Telecominspirience.nl.
67
Wat wordt uw volgende stap op weg naar Cloud Readyness? Kom 6 oktober naar
Cloud Comms 16 The Next Step
hĂŠt kennis-event over Cloud Communicatie! Sprekers
Richard Bordes, Lawaaimaker (Moderator)
Rob Kurver, Cavell Group
Event Partners:
TheVoiceofO365
Leo van Schie, SaaS4Channel
• Recente marktcijfers van Conclusr en Cavell • Ontdek het Cloud Acceleration Model • Bepaal de vervolgstap van uw resellerbedrijf • Ontmoet Cloud Comms-leveranciers • Best Practices van collega-resellers
Meld u heise nu aan en r Pres ence ontvang g r UC-h eadse atis een t t.w.v . € 16 9,-
Senn
Cloud Comms 16 The Next Step • • • • • •
6 oktober 2016, van 13.30 tot 18.00 uur Hotel Veenendaal Voor Telecom- en IT-resellers Deelnamekosten: €85,- p.p. ex. BTW (geen reseller? Dan betaalt u € 120,-) Goodie Bag na afloop Aanmelden: www.tbmnet.nl/events
Contentpartners:
Meer informatie www.tbmnet.nl
Sem Baars, Country Director van A&C systems BV
VIJF SNELLE REACTIES In deze kick-off van Connexie Magazine in een nieuwe levensfase: een nieuwe rubriek. Elke editie vragen we een bekende telecommer naar zijn of haar snelle intuïtieve reactie op vijf woorden. Het spits wordt afgebeten door Sem Baars, waarbij het altijd weer een genoegen is om van zijn expressie, vuur en bevlogenheid te mogen genieten.
Handel “De handel is al lang niet makkelijk meer. Misschien was het nooit makkelijk, maar laten we eerlijk zijn: de marges zijn er niet beter op geworden. Het hardwarelandschap is weinig pluriform, de operators verdienen minder geld op de airtime, de retailers hebben het zwaar en een klein aantal e-tailers domineert aan die kant van de markt. Ik zeg: het is wel eens gezelliger geweest, zo kan ik me herinneren. Maar – en natuurlijk komen die er ook – er zijn ook veel kansen die we met z’n allen kunnen pakken. We zijn net weer terug van de IFA en ik zie daar een event dat elk jaar weer verder groeit. Ruim dertig hallen met hardware, honderden merken waarvan je nog nooit gehoord hebt met mooie spullen en veel gave accessoires. Ik zie mooie, vrolijke, ranke smartphones aan de onderkant van de markt die hoog gespect zijn hier wordt nog een flink concurrentie slag gevoerd; wie wordt het A-merk dat zich hier gaat vestigen?”
Accessoires “Ja, lekker hoor. Dat was altijd het domein van A&C en natuurlijk is daar meer dan afdoende concurrentie gekomen, maar we zijn daar heel goed aan de weg aan het timmeren. Ik ben echt heel trots op wat we daar de afgelopen tijd samen met onze klanten hebben ‘geschaft’. En ik zeg dan ook nadrukkelijk: ‘samen met onze klanten’, want wij zijn pas tevreden als de accessoires ook bij de eindklant terecht zijn gekomen. Daarom zetten we ook in op snelle aanpassingen van het assortiment, rotatie, rack-jobbing en andere services. Accessoires is echt een hele gave productgroep waar de retail nog prima aan kan verdienen. En er is ook best veel innovatie in techniek en design. Ja, echt ons ding!”
70
Convergentie “Natuurlijk gaat alles met alles integreren en convergeren. Daarom zie je onze collega-concurrenten ook opgaan in grote broadlines die alles leveren en ook mobieltjes. Dat lijkt qua efficiency natuurlijk prachtig, maar om wie gaat het hier: de telecomretail heeft ook behoefte aan een speler die voelt wat er speelt bij de consument, die mee wil denken in voorraadrisico en die weet wat modegrillen zijn. Met alle respect, maar de wereld van IT is toch een stuk rationeler en langzamer qua veranderingen dan onze mobiele scene. Dus ben ik blij dat wij ons specialisme hebben en daarmee onze klanten optimaal begrijpen en kunnen servicen.”
Partnership “Er zal geen commerciële man zijn, zeker niet zoals ik dat ben, die hierop gaat roepen dat partnerships niet belangrijk zijn. Maak het echter ook maar eens écht waar. Wij gaan – en dat zeg ik hier met het hand op m’n hart – voor onze klanten door het vuur. Natuurlijk is dat ook een avondprogramma in Berlijn, afgelopen week voor de inkoper, maar in essentie willen wij snappen wat de klanten van onze klanten willen kopen. Daar gaat het om. De rol van een distri verandert, we hebben het al jaren over toegevoegde waarde en nu komt het er op aan wat je daadwerkelijk doet. Ik zeg tegen mijn klanten: We zijn samen verantwoordelijk voor een efficiente keten, wij hebben de tools omdat te organiseren. Wij leveren elke dag, snel en hebben voorraad.”
Toekomst “De toekomst ziet er best wel goed uit. Ik ben geen doemdenker en zie altijd kansen. De smartphone is voor alle generaties het belangrijkste ding in hun leven. We staan ermee op en gaan ermee in bed. Dan ga je mij toch niet vertellen dat we daar niet aan kunnen verdienen. Het moet allemaal wel wat strakker georganiseerd worden en de resellers zullen kritisch moeten zijn op hun operatie. Ze zullen rationeler moeten worden en new business moeten zoeken zonder daarbij now business uit het oog te verliezen. Hoe zeggen ze dat dan: De toekomst begint vandaag, en ik heb daar gewoon weer heel veel zin in.”
71
DE MYSTERYSHOPPER ZOEKT DE SMARTPHONE MET DE BESTE CAMERA Tekst Sef Heldens
De mysteryshopper van Retail Reality ging op pad om de kennis te peilen onder verkoopmedewerkers. Deze keer ging hij naar Nijmegen en bezocht negen winkels met de vraag: “Ik zoek een smartphone met de beste camera. Welke kunt u mij adviseren.” Het leverde soms verrassende antwoorden op. Wie op zoek gaat naar een smartphone heeft het niet altijd makkelijk. Want welke informatie is correct? Die op internet van gebruikersreviews? Sommige daarvan kunnen gemanipuleerd zijn. Dan toch maar naar de specialist in de winkel? Ook dat levert geen eenduidig antwoord op. Waar de ene winkel de Sony Z5 aanprijst met de woorden: “Sony heeft eigenlijk eerst een camera gemaakt en daarom heen vervolgens de telefoon” wordt dit toestel in andere winkels helemaal niet genoemd. De drie merken die het meest genoemd worden zijn Samsung (niet verrassend, als marktleider), Huawei en LG. En incidenteel komt ook de iPhone voor, al wordt deze niet echt aangeprezen.
Opvallend bij deze ronde van de mysteryshopper is dat er nog steeds winkels zijn die toestellen uitsluitend in combinatie met een abonnement leveren. Losse toestellen verkopen mag niet van het hoofdkantoor. Toen onze mysteryshopper bij een van de winkels toch doorvroeg naar de smartphone met de beste camera werd er zuchtend een demotoestel tevoorschijn gehaald. En inhoudelijk konden (of wilden) de ‘verkopers’ ook weinig vertellen. Hoe jaag je je klanten weg naar de concurrent… De slechtste ervaringen deed onze mysteryshopper op bij twee winkels die niet tot een keten behoorden. Deze scoorden een dikke onvoldoende, niet alleen omdat de winkels chaotisch ingericht en ronduit smerig waren, maar ook omdat de informatievoorziening van een niet al te hoog niveau was. Bij een van de winkels werd hij zelfs naar een andere winkel verwezen. De mysteryshopper was dan ook hogelijk verbaasd dat er überhaupt nog een klant in die winkel komt.
Meten hoe klantvriendelijk uw medewerkers zijn? Uw medewerkers motiveren net dat ene stapje extra te doen voor uw klant? Uw verkoopteam tips & trucks geven hoe ze het meest uit hun klant kunnen halen?
Start hier!
72
Postbus 1258 – 3890 BB Zeewolde - Telefoon: 036-522 10 16 – E-mail: info@retailreality.nl – www.retailreality.nl
BELCOMPANY Burchtstraat 29, Nijmegen Winkelbeeld: Begroeting en contact: Verkoopvaardigheid: Totale kwaliteitsbeleving:
10 9,6 10 9,9
De mening van de mysteryshopper:
9,9
De winkeldeuren staan uitnodigend open en de winkel ziet er schoon en opgeruimd uit. Ook de verschillende toestellen zien er netjes uit. Op het moment van binnen wandelen is de medewerker achterin de winkel bezig.
KPN Broerstraat 48, Nijmegen Winkelbeeld: Begroeting en contact: Verkoopvaardigheid: Totale kwaliteitsbeleving:
10 10 8,8 9,6
De mening van de mysteryshopper: Bij binnenkomst word ik ontvangen door een medewerker en die geeft mij een nummertje. Hij vraagt waar ik voor kom en voert dat in op een laptop. De winkel ziet er groot en verrassend uit. Wanneer ik aan de beurt ben,
9,6
VODAFONE Broerstraat 23, Nijmegen Winkelbeeld: Begroeting en contact: Verkoopvaardigheid: Totale kwaliteitsbeleving:
9,3
10 9,2 8,7 9,3
De mening van de mysteryshopper: De winkel is smal. Bij binnenkomst word ik door een medewerker, achter in de winkel, met een knikje begroet. Na een minuut komt een andere medewerker en hij vraagt waarmee hij mij kan helpen.
Ik word meteen door hem begroet en gelijktijdig komt de medewerker mijn richting op. Met een open houding en lach op het gezicht vraagt de medewerker: “Goedemorgen meneer, wat kan ik voor u betekenen” en geeft mij gelijktijdig een hand. Na wat vragen over belgedrag en dergelijke komt hij met drie toestellen, maar geeft aan dat de Huawei P9 er wat hem betreft uitspringt. Hij toont het toestel en geeft uitleg over de twee camera’s. Hij noteert alles voor mij op een voorgedrukt blok om het thuis nog eens te overdenken. De medewerker bedankt mij voor mijn bezoek, wenst mij een fijn weekend en geeft mij opnieuw een hand.
begroet de medewerker mij, geeft me een hand en vraagt waarmee hij mee van dienst kan zijn. Op mijn vraag welk toestel de beste camera heeft is de medewerker resoluut. De medewerker: “De Sony Z5 heeft eigenlijk eerst een camera gemaakt en daar omheen vervolgens de telefoon. Het toestel heeft heel veel megapixels waar geen ander toestel aan kan tippen.” Ik begrijp het en wijs op een Huawei die ernaast staat en vraag of dat ook goed toestel is. De medewerker vertelt dat een Huawei of een Samsung ook goede toestellen zijn maar qua fototechniek kunnen ze niet tippen aan de Sony Z5. De medewerker hanteert geen verkooptechnieken.
Op de vraag welke mobiel de beste camera heeft, weet de medewerker wel raad. Vlot wordt de Sony Z5 genoemd die de meeste megapixels heeft. De medewerker: “Maar de Samsung S7 doet qua kwaliteit ook niet echt onder op de Sony Z5.” Ik vraag of Huawei en LG daar ook onder vallen. De medewerker: “Dat geldt zeker voor de Huawei. Dit toestel heeft twee camera’s en hij stelt zich op alle punten scherp met de twee camera’s. Verder is het mogelijk om alle instellingen voor het maken van een foto zelf in te stellen.” Op de vraag of de medewerker zelf één van de toestellen gebruikt begint hij lachen: “Nee, ik ben één van die gekken die in de rij ging staan voor een iPhone.”
De medewerker neemt de tijd en schrijft alles voor me op
De medewerkers zijn niet uniform gekleed
De enorme oppervlakte van de winkel
Er is mij niet iets echt negatiefs opgevallen
De medewerkers hebben allen een verzorgd uiterlijk
De smalle paden in de winkel
73
TELE2 Broerstraat 29, Nijmegen Winkelbeeld: Begroeting en contact: Verkoopvaardigheid: Totale kwaliteitsbeleving:
10 10 7,2 9,2
De mening van de mysteryshopper:
9,2
Bij binnenkomst word ik meteen begroet. Op mijn vraag naar een toestel met de beste camera reageert de medewerker enthousiast: “Ik kan u drie goede toestellen laten zien: de Samsung S7, de Huawei P9 en de LG
TELFORT Burchtstraat 3, Nijmegen Winkelbeeld: Begroeting en contact: Verkoopvaardigheid: Totale kwaliteitsbeleving:
10 8,3 6,3 8,2
De mening van de mysteryshopper:
8,2
De entree is ruim en de deuren staan wijd open. De winkel is compact van vorm en ziet er netjes verzorgd uit. De medewerker die mij helpt, kijkt een beetje moeilijk wanneer ik aangeef een toestel te zoeken met de beste
T-MOBILE Broerstraat 33, Nijmegen Winkelbeeld: Begroeting en contact: Verkoopvaardigheid: Totale kwaliteitsbeleving:
6,4 74
9,1 6,0 4,1 6,4
De mening van de mysteryshopper: Op het moment dat ik net de mat bij de entree voorbij ben, hoor ik een verbale groet vanaf de balie. Ik groet terug en vervolgens vraagt de medewerker wat hij voor mij kan betekenen. Aangezien geen van de medewerkers de beweging maakt
G5. Deze drie maken allen mooie foto’s. Maar de Huawei heeft twee camera’s en dat is super want de foto is dan nog scherper. En wat ook mooi is dat het beeldscherm van het toestel meedraait, hoe je de foto ook neemt, ook als je het toestel scheef houdt.” De medewerker zegt resoluut voor de Huawei te kiezen. Hij geeft aan zelf gebruik te maken van een Sony Z5 die de meeste megapixels heeft. Nadeel is echter dat het toestel snel warm wordt en dan zich vervolgens uitschakelt om af te koelen. De medewerker geeft ook nog aan dat veel mensen kiezen voor Samsung maar dat dit door de enorme reclamecampagne komt.
camera. Vertwijfeld begint hij met zijn verhaal: “De Sony Z5 is wel goed en heeft veel megapixels, Samsung heeft ook een goede camera maar die kleurt zelf in. Als je een groene auto op de foto zet dan maakt de Samsung de kleur feller. De Huawei P9 is een geschikt toestel en heeft twee lenzen om zo een mooi scherp beeld te krijgen.” Ik vraag of de toestellen ook los te verkrijgen zijn. De medewerker geeft aan dat het alleen in combinatie gaat met een abonnement. Vervolgens zegt de medewerker dat ik de toestellen heel makkelijk via internet kan bestellen, waar ik maar wil. Ik sta even verbaasd te kijken. Dan bedank ik de medewerker.
om naar mij te lopen, ga ik richting het kassablok. Ik vraag welk toestel de beste camera heeft. De medewerker vraagt in welke vorm van abonnement ik dat wil. Ik geef aan dat ik meestal een los toestel koop. De medewerkers zeggen in koor dat er geen losse toestellen verkocht mogen worden. Ik vraag welk toestel de beste camera heeft, even afgezien welk abonnement ik kies. Met een ‘houding van zucht’ wordt uit een la van de balie een demo Sony Z5 gepakt. De medewerker zegt dat dit een Z5 van Sony is. De medewerkers geven aan dat Samsung en Huawei ook goede toestellen hebben maar ze kunnen mij niet echt duidelijk de onderlinge verschillen vertellen.
De winkel is verrassend ingericht
Toestellen worden alleen met abonnement verkocht
Het is een schone en nette winke
De medewerker komt stug over en verwijst me naar internet voor een los toestel
De winkel is netjes en overzichtelijk ingericht
De medewerkers kunnen niet uitleggen wat de verschillen tussen de toestellen zijn
PHONE HOUSE Broerstraat 23a, Nijmegen Winkelbeeld: Begroeting en contact: Verkoopvaardigheid: Totale kwaliteitsbeleving:
6,0
7,1 6,8 4,1 6,0
De mening van de mysteryshopper: De medewerker is geen vlotte prater. Om het gesprek op gang te houden moet ik steeds doorvragen om meer duidelijkheid te krijgen. De medewerker noemt drie toestellen op die volgens hem alle drie even goed zijn
GSM HOEK Plein 1944 nr. 37, Nijmegen Winkelbeeld: Begroeting en contact: Verkoopvaardigheid: Totale kwaliteitsbeleving:
4,8
1,0 8,4 4,9 4,8
De mening van de mysteryshopper: Ik sta enigszins vertwijfelt voor de winkel te kijken. Ik zie allemaal sieraden liggen. Maar bij verder kijken zie ik toch iets wat met mobiele telefoons te maken heeft. In oude, glazen vitrine kasten ligt
DAILY PHONE Bloemerstraat 52, Nijmegen Winkelbeeld: Begroeting en contact: Verkoopvaardigheid: Totale kwaliteitsbeleving:
4,0
1,7 8,3 2,0 4,0
De mening van de mysteryshopper: Voordat ik de winkel in kan komen moet ik een vrij hoge opstap van circa 30 centimeter nemen. De winkelpui ziet er erg onrustig uit door schreeuwende reclame-uitingen. In de winkel staan
maar met net andere functies. De Sony Z5 is een toestel met veel megapixels die mooie foto’s maakt. Maar de Samsung S7 is kwalitatief ook goed. De medewerker die staat mee te luisteren geeft aan dat er bij LG een leuke actie loopt. De medewerker pakt een LG en laat zien dat je met een simpele handeling de telefoon er uit kan halen om dingen te wisselen: “Nadeel is wel dat er speling, dus kiertjes, komt als dit vaak wordt gedaan. Kijk, u ziet hier al een klein kiertje bij de telefoon zitten. Dus het is de vraag of hij nu voldoende waterdicht is bij regen.” Op de vraag welk toestel de medewerker zelf gebruikt, geeft hij aan dat voor hem de iPhone het beste toestel is.
een grote hoeveelheid met hoesjes en andere gadgets. De winkel is onverzorgd én niet schoon. De medewerker begroet mij wel vriendelijk. De medewerker biedt in eerste instantie tweedehands toestellen aan. De medewerkers hebben niet echt inhoudelijke kennis van de toestellen. In de beginfase van het gesprek wordt er weinig tijd gestoken in wat ik echt wil. Uiteindelijk wordt gesproken over de Samsung S7 en de Huawei P8. De medewerker meldt: “Het zijn allebei goede toestellen en ze kunnen mooie foto’s maken. U kiest zelf of u een Samsung of Huawei wilt en dat is vaak op basis van uiterlijk.” Ik zal deze winkel niet aanbevelen bij familie of vrienden.
de producten door elkaar en ligt er stof op. De winkelruimte kan ik omschrijven als chaotisch, net of er een verbouwing aan de gang is. Bij binnenkomst is de medewerker bezig met een Chinese klant. Met handen en voeten proberen ze elkaar iets duidelijk te maken. De medewerker groet mij terloops met een goedemorgen. Hij geeft de andere klant antwoord en vraagt vervolgens waar ik naar op zoek ben. Als ik dit aangeef, begint hij over tweedehands toestellen. Als ik zeg dat ik voor een nieuw toestel kom, zegt hij: “U kunt beter even naar onze andere winkel gaan. Die zit naast de Hema meneer. U weet toch waar de Hema zit meneer.” Ik knik en loop verbaasd naar buiten.
Dat er al twee medewerkers in de ochtend aanwezig zijn
De winkel heeft geen frisse uitstraling en ziet er wat duf uit
De medewerker is gemeend vriendelijk
De georganiseerde chaos in de winkel
Dat er nog een klant komt in deze winkel
De medewerker verwijst mij naar een andere winkel
75
Review
LG STYLUS 2 DAB+ Tekst Martijn van der Maas
De LG Stylus 2 DAB+ is de eerste telefoon met een DAB+-radio in Nederland. Connexie voelt het toestel aan de tand. UITRUSTING De LG Stylus 2 is een chique ogende phablet met een 5,7 inch HD display. De kleuren komen helder uit, maar de scherpte van het scherm valt tegen. Juist omdat het een groot scherm is, zou een hogere resolutie niet overbodig zijn. De 13-megapixelcamera van de LG Stylus 2 is redelijk. Foto’s zijn helder en kleurrijk. De camerasoftware is eenvoudig en spreekt voor zich. Helaas is de camera niet zo goed als bij high-end smartphones, maar voor een telefoon uit het middensegment presteert hij prima. De autofocus is wat aan de trage kant. De LG Stylus 2 is verder uitgerust met een quad core processor en 2GB RAM. Voor lichte apps leent deze telefoon zich uitstekend, zeker in combinatie met het grote scherm. Met zwaardere apps heeft het toestel wat meer moeite. De stylus-pen zelf is dunner en preciezer dan zijn voorganger. Een ander belangrijk onderdeel van de telefoon zijn de meegeleverde oordopjes. Het snoer van de oordopjes dient als antenne voor de DAB+ radio. Op het snoertje van de oortjes is één knop aanwezig. Dit is een pauzeknop. Volumeknoppen ontbreken op de headset.
GEBRUIKSGEMAK De LG Stylus 2 is een compacte mid-range telefoon die goed in de hand ligt. De stylus aan de bovenkant is gemakkelijk te pakken en op te bergen. Zodra je de pen uit de telefoon pakt, verschijnt Pen Pop, een pop-upmenu met snelkoppelingen naar handige stylus apps. Zo kan je
76
Pop Memo app openen (hier kan je schrijven en tekenen) of je kan de Pop Scanner (om documenten te scannen) gebruiken. De precisie van het pennetje is ook goed en hij glijdt moeiteloos over het scherm. Al met al is de stylus-pen geen gimmick, maar een nuttige toevoeging. De standaard oordopjes komen wat minder goed uit de verf. De oordopjes zitten namelijk niet zo fijn, omdat ze vrij groot zijn. In de oortjes bevindt zich ook de antenne voor de DAB+- en FM-ontvangst. Tijdens de test had de telefoon regelmatig moeite om veel zenders te vinden. Veelal werd alleen de publieke omroep gevonden. De verbinding is daarnaast gevoelig voor beweging. De radio hapert dan. Gelukkig kan je terugvallen op reguliere FM-radio als je toch radio wilt luisteren.
PRIJS-KWALITEIT Eind september heeft de LG Stylus 2 een adviesprijs van rond de 250 euro. Voor dit bedrag is er vrijwel geen toestel te vinden met een meegeleverde stylus. Ook de DAB+-ondersteuning is uniek, hoewel de ontvangst wat te wensen overlaat. Qua specificaties zijn er voor dit bedrag beter uitgeruste toestellen te krijgen. De combinatie van phablet, stylus en DAB+ maken het toestel toch erg interessant qua prijs-kwaliteit.
EINDOORDEEL De LG Stylus 2 is een opvallende telefoon met een goed afgewerkte behuizing. Het toestel ligt fijn in de hand en met de meegeleverde stylus en het mooie design krijg je waar voor je geld. Het grote, kleurrijke display vraagt om aandacht, en is goed afgesteld voor de stylus pen. Helaas heeft de telefoon iets te weinig RAM en heeft het scherm een vrij lage resolutie, toch twee belangrijke factoren bij een phablet. Ook de DAB+ functionaliteit komt niet helemaal goed uit de verf. Al met al blijft de LG Stylus 2 een interessante telefoon met een aantal unieke features. Voor een telefoon uit het middensegment krijg je waar voor je geld.
Review
ZES MAANDEN MET DE HUAWEI P9 De Huawei P9 is het topmodel van Huawei voor 2016. Het toestel stamt uit mei en Connexie kijkt of het toestel na zes maanden nog steeds overtuigt. UITRUSTING Op het design van de Huawei P9 is niets aan te merken. De dunne telefoon springt meteen in het oog. Het 5,2-inch display is gemaakt van stevig glas. Meest opvallende feature is de dubbele camera van de P9. De camera’s werken samen om een zo goed mogelijke foto te schieten. De P9 presteert uitstekend met weinig licht, doordat met de dubbele camera meer licht en detail kan worden vastgelegd dan met een enkele camera. Leukste van de camera is echter de mogelijkheid om gemakkelijk diepte-effecten toe te voegen. Zo maak je in een handomdraai een professioneel ogende foto, waarbij het onderwerp scherp is en de achtergrond vaag. Doordat ook de dieptegegevens in de foto worden opgeslagen kan je later de focus op de foto nog aanpassen. Verder vind je op de P9 alles wat je van een high-end toestel verwacht, zoals 3GB RAM, een snelle Kirin 955-chipset met een 2,5GHz octa core-processor, wifi, 4G, bluetooth en NFC.
GEBRUIK De P9 is een heerlijk toestel om te gebruiken. Met de 3.000 mAh batterij gaat de telefoon makkelijk een dag mee. In combinatie met de USB-C-oplader is de batterij snel opgeladen, maar een snellaadfunctie op het toestel ontbreekt vreemd genoeg. Ook wordt de P9 vrij heet
tijdens het opladen, soms ook tijdens intensief gebruik. De vingerafdruksensor is razendsnel en precies. De camera blijft ook na bijna een half jaar gebruik indrukwekkend. Het eerder genoemde scherptediepteeffect is zo leuk, dat je vrijwel alle foto’s maakt met dit effect. Omdat je de foto na afloop nog kan veranderen en kan voorzien van leuke effecten biedt deze manier van fotograferen veel voordelen. Op de EMUI 4.1 user interface is nog wel wat aan te merken. Deze user intereface is minder overheersend dan vorige versies maar nog steeds niet perfect. De app-iconen ogen erg Chinees. Verder ontbreekt er een app-drawer, waardoor alle apps op het startscherm staan. Dit kan rommelig worden. Gedownloade apps komen soms ook lelijk terecht in de skin, en sommige standaard apps doen wel heel erg denken aan het uiterlijk van Apple’s iOS. In de praktijk wen je snel aan de software. EMUI 4.1 heeft een zelfs een aantal handige opties, die je op termijn weet te waarderen. De software voor de camera is daarentegen uitstekend. De camera-app is geoptimaliseerd voor de dubbele camera en komt met veel extra functies. Ook is de camera snel te bereiken vanaf het ontgrendelscherm.
PRIJS-KWALITEIT Met een prijskaartje van rond de 530 euro (eind september) heb je een uitstekende smartphone met buitengewone camera. De vraag is wel of de prijs niet tegelijkertijd het zwakke punt is van de P9. Zijn voorganger, de Huawei P8, was bij introductie nog 100 euro goedkoper. De populaire Samsung Galaxy S7 kost eind september ‘slechts’ 50 euro meer. Het is de vraag of veel consumenten niet alsnog kiezen voor het topmodel van Samsung of een ander merk. Ondanks deze kanttekening is de Huawei P9 zeker een aanrader.
CONCLUSIE Huawei heeft in samenwerking met Leica een uitstekende smartphone gemaakt. De meest opvallende feature is natuurlijk de dubbele camera, waarmee je zonder al te veel moeite fantastische foto’s maakt. Daarnaast is de ingebouwde vingerafdruksensor van topkwaliteit. Het toestel oogt ook nog eens goed en ligt goed in de hand. Grootste nadeel van het toestel is de eigen Huawei-software, die niet altijd goed recht doet aan het toestel. Jammer is ook dat een snellaadoptie ontbreekt.
toestelreview
Tekst Martijn van der Maas
77
DE UNIVERSELE MOBIPARTS PORTABLE POWER BANKS zijn ontzettend handig voor onderweg. Compact en dus gemakkelijk mee te nemen naar het terras, een PokĂŠmon middag of een dagje strand, geschikt voor Android, iOS en Windows smartphones en tablets en ontworpen om een smartphone tot wel 5x op te kunnen laden. Dankzij het sterke ABS-materiaal zijn de Power Banks extra stevig en kunnen ze tegen een stootje. U zult zien dat een Power Bank op vele momenten van pas komt, bijvoorbeeld op een festival, tijdens het kamperen of gewoon op het werk en thuis. Geef uw smartphone of tablet op ieder gewenst moment een nieuwe energy boost zodat u altijd opgeladen blijft. Met de felle ingebouwde led-zaklamp hoeft u bovendien nooit meer in het donker te zoeken naar bijvoorbeeld uw autosleutels of andere rondslingerende voorwerpen. De adviesverkoopprijzen zijn 12,99 euro voor de Mobiparts Portable Power 2.000 mAh, 19,99 euro voor de Mobiparts Portable Power + Flashlight 4.000 mAh, 29,99 euro voor de Mobiparts Portable Power + Flashlight 6.000 mAh Black en 39,99 euro voor de Mobiparts Portable Power + Flashlight 10.000 mAh. Verkrijgbaar via One Stop Mobile BV.
nutebestellen
STRAX HEEFT EEN AANTAL NIEUWE CASES VOOR DE IPHONE 7
78
in het leveringsprogramma opgenomen. Met de cases wordt de iPhone 7 in een sportief jasje gestoken. De cases hebben een moderne vormgeving en beschermt de iPhone 7 tegen verscheidende vormen van schade. De smartphone beschermen in stijl dus. De cases zijn speciaal voor de iPhone 7 ontworpen, zodat u verzekerd bent van een uitstekende pasvorm. Ook zijn er speciale uitsparingen aangebracht zodat u maximale functionaliteit behoudt. Strax heeft de case in drie variaties: de GEAR4 D3O Oxford voor de iPhone 7 (zwart) met een adviesprijs van 39,99 euro, de GEAR4 D3O Piccadilly for iPhone 7 rose gold col. voor 34,99 euro en de GEAR4 D3O Bank for iPhone 7 clear/white voor 34,99 euro.
Op de koffie: Pieter Verbrugghe
DOEN WAAR JE GOED IN BENT GEEFT HET MEESTE RESULTAAT Tekst HP van Tilburg
Na een tijdje voor Orange in Boekarest en daarna voor Liberty Global te hebben gewerkt, is Pieter Verbrugghe weer volop in beeld in Nederland als Sales Director Consumentenmarkt van Tele2 Nederland. Ooit was de immer positief en motiverend ingestelde Pieter een aantal jaren verantwoordelijk voor de opbouw van de winkelketen van T-Mobile. Nu bouwt hij mee aan de naam, faam en uitstraling van Tele2 als verantwoordelijke voor de eigen kanalen en indirect sales. In deze herstart van HP van Tilburg als hoofdredacteur was het een eer om het spits van ‘op de koffie’ met Pieter Verbrugghe te mogen aftrappen.
79
Pieter, weer winkels openen. We weten dat je daar goed in bent, maar werkt het nog in 2016? Het mooie van het bedrijf Tele2 is dat we lekker rebels zijn, allemaal naar de geest van oprichter Jan Stenbeck die alles graag anders wil doen. Dat vind ik leuk. De missie luidt dan ook om de inmiddels vastzittende telecommarkt open te breken. Met ons nieuwste 4G-netwerk, grote databundels tegen een genadeloos lage prijs en een veel meer uitgesproken merk hebben wij klanten en partners weer iets interessants te bieden. Nu we ons eigen netwerk hebben, kunnen we vol de strijd aan met de traditionele providers, klanten het betere alternatief bieden en de retentiemarkt ombuigen in een acquisitiemarkt. Dus groeien met eigen winkels, maar vooral ook samen met externe partners. Het openen van een aantal eigen winkels moet onze nieuwe merkpositionering kracht bij zetten. Dat resulteert in het huidige concept waar zowel connectiviteit als onze merkambassadeurs centraal staan. Die samenwerking met het kanaal is echt jouw ding, maar toch lijkt dat niet het primaire DNA van een mno. Het aantal eigen winkels zal beperkt blijven omdat ik niet geloof in een ‘me too’-strategie als challenger in de markt. Bovendien hebben we geen tijd te verliezen om onze stevige marktambities te verwezenlijken. Daar lijkt het me beter gebruik te maken van de bestaande infrastructuur van de reeds bestaande verkooppunten en hun krachten om te groeien. En uiteraard zetten we ook
80
volop in op online, direct met onze eigen websites maar ook met partners zoals Belsimpel.nl en Mobiel.nl. Op die manier bieden we elke klant vrije keuze waar te kopen. Bovendien geloof ik dat distributie in de telecomsector veel effectiever kan. Ik stond ervan versteld hoe weinig innovatie er in het distributielandschap is. En ik zie vele mogelijkheden in het optimaliseren van de waardeketen; toestelleveranciers-providers-verkoopkanalen-klanten en het benutten van elkaars krachten. Durven we de bestaande ecosystemen te doorbreken en te gaan voor een andere manier van werken die duurzamer en winstgevender is? We hoeven niet alles zelf te doen en het pad van andere providers op te gaan, maar op een Tele2-manier. Dan zal er een andere manier van werken nodig zijn, een manier van werken waarin we elkaars expertise nog meer inzetten in plaats van alles dubbel doen. In de basis is het vrij eenvoudig om effectief richting consument te gaan: Tele2 investeert in nieuwe merkpositionering en scherpe proposities, verkoopkanalen laten zien dat klanten veel beter af zijn met Tele2 en handelen de sales af. Tele2 heeft een waanzinnige ambitie om de markt open te breken en we hebben al gigantische groei in marktaandeel laten zien. Wij zijn het eerste 4G Only-netwerk ter wereld met zeer veel mogelijkheden om mobiel gebruik op een veel hoger niveau te brengen. Om maximaal te kunnen profiteren van ons eigen 4G-netwerk is het belangrijk dat klanten de juiste handsets gebruiken. Daar is samenwerking over de gehele keten ontzettend belangrijk en zijn partnerships nodig die meegaan in deze
ambitie. Zo maken we samenwerken duurzaam en winstgevend. Daarover gesproken. Jullie zijn inderdaad lekker disruptief geweest met jullie prijzen. Kan dat allemaal wel uit. Moeten we als industrie blij met jullie zijn? Vooral blij! Blij omdat klanten nu zorgeloos mobiel kunnen internetten tegen genadeloos lage prijzen zonder nare verrassingen achteraf op je rekening, blij omdat klanten niet angstvallig op zoek moeten gaan naar publieke onbetrouwbare en onveilige wifi, blij vanwege de kansen die het openbreken van de vastzittende markt inhoudt voor hardwareleveranciers en dealers. Uiteraard kan ik me goed voorstellen dat de traditionele providers hier niet blij van worden. We zijn hard aan het groeien, letterlijk met de uitbouw van ons 4G-netwerk. Maar ook met de aanwas van ons klantenbestand. We investeren fors onze doelen te bereiken.
cliché, maar deze mogen we altijd maken: dat gezin is ontzettend belangrijk en ik doe er alles aan om de balans in werk en privé te houden. Mijn vrouw heeft als core business de opvoeding kinderen en daardoor kan ik wat extra uren maken. Ik ben haar daar zeer dankbaar voor. Mijn drijfveer is dat ik graag het beste uit mezelf, maar zeker ook uit andere mensen wil halen. Iedereen heeft talenten en zaken waar hij of zij graag mee bezig is. Ik zeg dan: doe waar je goed in bent en je wordt succesvol. Boek je dat succes, dan wordt het nog leuker en word je nog beter. Ik weet dat het niet altijd voor iedereen makkelijk is om die weg te vinden. Maar het streven mag niet weggaan. Dat moet er altijd zijn.
IN DE BASIS IS HET VRIJ EENVOUDIG OM EFFECTIEF RICHTING CONSUMENT TE GAAN: TELE2 INVESTEERT IN NIEUWE MERKPOSITIONERING EN SCHERPE PROPOSITIES, VERKOOPKANALEN LATEN ZIEN DAT KLANTEN VEEL BETER AF ZIJN MET TELE2 EN HANDELEN DE SALES AF
opdekoffie
Dan het leukst van deze rubriek, iets wat ik gemist heb. Wie is Pieter Verbrugghe en wat drijft deze man? Deze man is van Vlaamse komaf, zoals mijn achternaam doet vermoeden, en heeft daadwerkelijk zijn roots in de stad Brugge. We hebben daar ook nog een appartement voor als we even niet in onze woonplaats Den Haag willen zijn. Ik ben 46 jaar jong, gelukkig getrouwd en we hebben drie kinderen. Het klinkt
81
BIG BROTHER IS WATCHING YOU RICHARD BORDES In 1984 was ik precies 18 jaar oud. De koude oorlog was nog in volle gang. Heel Nederland leek te leiden aan Hollanditis en verzette zich tegen de plaatsing van kernbommen. En op mijn leeslijst voor mijn eindexamen stond natuurlijk het beroemde boek ‘1984’ van George Orwell. De verschrikking van een totalitaire staat werd in het verhaal rond Winston Smith in grauwe tinten geschilderd. Orwell schreef zijn verhaal in 1948 en waarschuwde daarmee tegen de staat die alles en iedereen zou controleren. De enige vrijheid die er nog zou zijn was het recht om te denken dat twee plus twee als uitkomst vier zou hebben. Totdat Grote Broer zou bepalen dat ook dat niet meer mocht. Via televisies en camera’s controleerde hij alles wat je deed of dacht. En alleen als je je heel klein maakte in een hoekje van de kamer kon je misschien ontsnappen. Een nachtmerrie voor iedereen, toen. En nu zijn wij 32 jaar verder. De Sovjet-Unie is ontmanteld en de koude oorlog is in de geschiedenisboekjes verdwenen. Maar nieuwe controleren-
82
de ‘dictators’ zijn overal weer opgestaan, dus wat dat betreft is er niet zo veel veranderd. Of toch wel? Wat George Orwell nooit had kunnen voorspellen is dat wij anno 2016 onze privacy helemaal niet meer zo belangrijk zouden vinden. Ik was afgelopen maand in Parijs en daar struikelde ik de hele dag over grote groepen Chinezen met een selfiestick in de hand om zichzelf vast te leggen. Ik heb groepen gezien van minstens 40 man die met allemaal hun telefoon op een stokkie de trappen van de Sacré-Cœur probeerden te beklimmen. En in château de Versailles moest je opletten dat je ogen niet werden uitgestoken met het laatste Huaweimodel wanneer je door de Spiegelzaal schuifelde. Vandaag de dag filmen ook wij onszelf de hele dag en we plaatsen vrijwillig op Facebook waar we zijn en met wie. En niet eens meer achteraf, maar tegenwoordig ook live! Het ergste is: de grootste zorg is niet dat er iemand kijkt, maar dat er niemand kijkt… Recent heeft Google op zijn event met veel bombarie de Google Home gelanceerd. Een
handige speaker met microfoon die je van alles kan vragen en je overal antwoord op geeft. Hij – of is het een zij – zet voor je de lichten aan, draait de verwarming een graadje hoger en zet een lekker muziekje voor je op. Als dat niet slim en handig is, toch? Het is nu al wachten op versie 2.0 waarin een camera zit die ook allemaal handige dingetjes voor je regelt. Maar wie luistert en kijkt er straks allemaal mee met wat er in mijn huiskamer gebeurt? Alleen Google? Of ben ik straks ook thuis te hacken? Of weet die leider in Turkije het straks ook als ik thuis op de bank iets lulligs over zijn snor zeg? Ik weet het: privacy is een illusie en ook ik doe er vrolijk aan mee met mijn Twitter en Facebook. Maar waar ligt de grens? Big Brother is watching you en dat is nog net zo eng als in 1984, denk ik.
Rethink what a phone can do