Telecommagazine 02-03/2018

33E JAARGANG // NUMMER 2-3 - 2018

TELECOMMAGAZINE onafhankelijk vakblad over telecommunicatie en netwerken

5Grote

veranderingen

Spraaktechnologie: de risico’s Bellen verleden tijd?

Unified Communications als driver

Vier un klant ieke Hoe cases g in de aat het prak tijk?

www.telecommagazine.nl

More power for your conversations

Jabra Engage Series

Engineered to be the world’s most powerful professional wireless headsets*

* Relates to Jabra Engage 75/65 Stereo and Mono variants. February 19, 2018. See facts on Jabra.com/commercial-claims

VOORWOORD

Colofon Telecommagazine is een uitgave van www.magentacommunicatie.nl

Opletten geblazen!

Bijsterhuizen 3147, 6604 LV Wijchen Telefoon +31 (0)24 34 54 150 http://www.telecommagazine.nl/

Directeur Telecommarkt van het ministerie van Economische Zaken Jos de Groot deed

HOOFDREDACTEUR Joost Heessels

tijdens het recente BTG Business Event in Noordwijk aan Zee een boekje open over

REDACTIE & MEDEWERKERS Eildert van Dijken, Sef Heldens, Martijn Kregting, Daniëlle Vogels, Sven Wanders

uitkijken. 5G biedt immers volop nieuwe mogelijkheden, zoals uit de twee artikelen

SALES & MARKETING Daisy van Diejen, Han Perée Daisy@magentacommunicatie.nl Han@magentacommunicatie.nl VORMGEVING Wendy van Cuijk Wendy@magentacommunicatie.nl DRUK Vellendrukkerij BDU Barneveld.

ABONNEMENTEN & ADRESWIJZIGINGEN abonnement@magentacommunicatie.nl Een abonnement wordt automatisch verlengd, mits 2 maanden voor de vervaldatum via mail of post opgezegd.

ADMINISTRATIE Silvia Wijers & Daphne Toonen administratie@magentacommunicatie.nl ALGEMENE INFORMATIE info@magentacommunicatie.nl Onze algemene leverings- en betalingsvoorwaarden zijn gedeponeerd bij de KvK in Arnhem onder nummer 09109239.

de aanstaande 5G veiling. Een happening waar we met zijn allen vol spanning naar hierover verder in dit nummer blijkt. Inmiddels weten we ook beter wat 5G kan, komen er al wat voorzichtige business cases en verschijnen later dit jaar de eerste 5G-smartphones op de markt. En in Loppersum beschikken we maar mooi over een van de drie testgebieden in de wereld voor 5G. En dat terwijl de komst van de vijfde generatie netwerken in ons land niet voor 2020 te verwachten is, en eerder later.

Er is wel enige zorg dat Nederland achterblijft bij de 5G ontwikkelingen. De overheid heeft aangegeven 2023 een reëel ijkpunt te vinden voor de start van 5G. Het antennepark moet voor een groot deel vervangen worden en over de gezondheidsaspecten zijn nog vragen, waar de politiek goed naar wil kijken. Dan zijn er nog problemen over de beschikbaarheid van het benodigde spectrum.

We moeten natuurlijk oppassen dat we de voorsprong die we internationaal hebben op het gebied van connectiviteit niet zomaar weggeven door te treuzelen met de introductie van 5G. De goede aanpak rond de veiling en de uitrol van 4G hebben voor Nederland in het kader van digitale connectiviteit meer dan goed uitgepakt. Maar een voorsprong ben je snel kwijt. Afwegingen maken is noodzakelijk, maar doorpakken in technologie is key om relevant te blijven. We blijven de ontwikkelingen kritisch volgen.

Joost Heessels hoofdredacteur

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en openbaar gemaakt door middel van druk, internet, fotokopie, microfilm of welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor persoonlijke of materiële schade veroorzaakt door onjuistheden in deze uitgave.

ISSN 13866648 © Copyright 2018

TELECOMMAGAZINE

3

Connectivity

Cyber Security

Indoordekking

Mission Critical

Aanbestedingen

Internet of Things

ESIM

Kennis Instituut

Innovatie

BTG biedt: • Bijeenkomsten • Partnerships • Samenwerking • Kennis Instituut • Added Value

Heidestein 7 – 3971 ND Driebergen – officemanager@btg.org – Telefoon: 0348 495045 – www.btg.org

INHOUD

6 Nieuws 10

Verslag BTG Business Event

14

Praktijkcase: Yes Telecom

16

Lijnkaping de nek omgedraaid

18

Telefoongesprek verleden tijd

20

Praktijkcase: GROSC

22

5G: Europa loopt achter

26

Grote veranderingen door 5G

28

Praktijkcase: BST Group

30

UC als driver

32

Fun meets function

34

Praktijkcase: Telecom Jordaan

36

Hoe veilig zijn smartspeakers?

38

Overeenkomst SPIE Nederland & CapX

20 26

10 16 22

NIEUWS

Ericsson Mobility Report: 5G op stoom De uitrol van commerciële 5G-netwerken en het aantal implementaties van cellulaire IoT-toepassingen dat veel groter is dan eerder voorspeld, zijn focuspunten in de nieuwste editie van het Ericsson Mobility Report.

De voorspelling van het aantal cellulaire IoT-verbindingen is sinds november 2017 bijna verdubbeld. Naar verwachting zullen er in 2023 al zo’n 3,5 miljard van dergelijke verbindingen bestaan. Dat komt voor een groot deel door grootschalige implementaties in China.

Nieuwe massale cellulaire IoT-technologieën, zoals NB-IoT en Cat-M1 stimuleren deze groei, waardoor serviceproviders de gelegenheid krijgen om de efficiëntie te verbeteren en de waarde voor de klant te vergroten.

Op basis van deze technologie hebben mobiele providers wereldwijd meer dan 60 cellulaire IoT-netwerken ingericht via hetzelfde onderliggende LTE-netwerk, om een breed scala aan gebruiksmogelijkheden te ondersteunen. In Noord-Amerika zijn deze gebruiksmogelijkheden vooral gericht op logistiek en wagenparkbeheer, terwijl ze in China vooral gericht zijn op smart cities en slimme landbouw.

Noord-Amerika zal naar verwachting een

voortrekkersrol . Tegen het einde van 2023 is volgens voorspellingen bijna 50 procent van alle mobiele abonnementen in Noord-Amerika 5G, gevolgd door Noordoost-Azië met 34 procent en West-Europa met 21 procent.

Naar verwachting zal het mobiele dataverkeer acht keer zo groot worden in de prognoseperiode en uitkomen op bijna 107 exabytes (EB) per maand. Dit staat gelijk aan iedere mobiele abonnee wereldwijd die tien uur lang full HD-video streamt. Tegen 2023 loopt naar verwachting meer dan 20 procent van het mobiele dataverkeer wereldwijd via 5G-netwerken. Dat is anderhalf keer meer dan het huidige 4G/3G/2G-verkeer in zijn totaliteit.

De eerste generatie 5G-only-apparaten wordt vanaf de tweede helft van 2018 verwacht. De eerste commerciële smartphones die 5G op de middenband frequenties ondersteunen, worden begin volgend jaar verwacht, terwijl die voor frequenties in het hoge spectrum ergens tussen begin en half mei 2019 worden verwacht.

Het Ericsson Mobility Report bevat ook artikelen over netwerkprestaties door de ogen van

klanten, slimme productie, intelligente machines in netwerkbeheer en het belang van het beveiligen van het juiste spectrum voor 5G.

• •

•

•

3,5 miljard IoT cellulaire verbindingen voorspeld voor 2023; Commercieel gebruik 5G start dit jaar; Noord-Amerika wordt gezien als voortrekker 5G-gebruik; 20 procent van het wereldwijde mobiele dataverkeer in 2023 via 5G-netwerken; Eerste 5G-abonnementen worden eind 2019 verwacht. Eind 2023 zal naar verwachting 21 procent van alle abonnementen in West-Europa 5G zijn.

Nederlandse zakelijke telecommarkt zet 656 miljoen om in Q4 2017 Op de Nederlandse markt voor zakelijke telecomdiensten werd in het vierde kwartaal van 2017 een omzet gegenereerd van 656 miljoen euro. Een daling van 1,7 procent ten opzichte van het voorliggende kwartaal. Ten opzichte van het vierde kwartaal in 2016 daalde de omzet met 50 miljoen euro, ofwel 7,1 procent. Dat blijkt uit Telecompaper’s kwartaalrapport over de zakelijke telecommarkt. Hierin wordt gekeken naar mobiel/vast bellen, mobiel/vast breedband en data.

De daling zowel in het kwartaal als jaar op jaar komt met name doordat mobiele telefonie en vaste telefonie minder omzet genereren.

Tegelijkertijd groeit de omzet van zakelijk vast breedband een beetje en zijn de omzetdalingen van mobiel breedband en datanetwerken niet zo groot als bij mobiel/vaste telefonie.

Het rapport splitst mobiel uit in mobiel (spraak plus data) en mobiel data only (voor laptops,

6

TELECOMMAGAZINE

etc). Bij de tweede (kleinste) categorie is de omzet slechts met 4,8 procent gedaald vergeleken met Q4 2016, naar 40 miljoen euro. Bij mobiel is de omzetdaling 8,6 procent naar een totaal van 298 miljoen euro.

Bij de operators is KPN (inclusief alle subbrands zoals Yes Telecom, Telfort Zakelijk) veruit marktleider met 52 procent van alle zakelijke telecomomzet. Dat is 0,7 procent meer dan in Q4 2016. Hoewel het marktaandeel steeg, daalde de onderliggende omzet met 5,8 procent - ondanks de overnames van VrieService (Q1 2017) en Solcon (Q2 2017).

VodafoneZiggo is met 26,8 procent marktaandeel op afstand de nummer twee. Dat is een daling vergeleken met het gecombineerde marktaandeel van Vodafone en Ziggo in Q4 2016. Dat kwam uit op 27,6 procent, waarvan 23,5 procent door omzet van Vodafone en 4,1 procent van Ziggo. VodafoneZiggo’s zakelijke omzet daalde met 9,7 procent, net zoals bij KPN

met name door mobiel.

De aangekondigde overname van Tele2 Nederland door T-Mobile heeft ook op de zakelijke markt gevolgen voor marktaandelen.

T-Mobile heeft 7,1 procent van de zakelijke telecomomzet in Q4 2017 - 0,4 procentpunten hoger dan in Q4 2016. Tele2’s marktaandeel daalde met 0,1 procentpunt naar 4 procent.

Bij T-Mobile bleef de omzet stabiel vergeleken met Q4 2016, terwijl Tele2 een daling van meer dan 10 procent kreeg te verduren. Die omzetdaling kwam vooral door vaste telefonie en kon niet gecompenseerd worden door groei van mobiel. Het gecombineerde marktaandeel is 11,4 procent, waarmee de verwachte nieuwe combinatie nog ver achterblijft bij KPN en VodafoneZiggo.

Alle operators hebben aangekondigd dat 2018 het jaar van IoT wordt, waardoor het omzetverlies bij traditionele mobiele diensten wellicht gedeeltelijk gecompenseerd kan worden.

Rijksoverheid verlengt OT2010-contract met Detron Dit voorjaar hebben HIS, onderdeel van Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk (UBR|HIS), en Detron ICT Groep voor de vijfde keer op rij het contract voor het cluster VoIP-centrales van OT2010 verlengd.

Het cluster VoIP-centrales is een aanbestedingsproject voor telecomdiensten bij de Rijksoverheid en werd in april 2012 door Detron gewonnen.

De overeenkomst draait om de levering van op IP gebaseerde communicatiesystemen en de dienstverlening, die nodig is voor het inrichten, implementeren en beheren van deze systemen.

Van de overeenkomst maken negen ministeries en ongeveer 100 Rijksoverheidsorganisaties gebruik.

Met deze vijfde verlenging van de overeenkomst is de maximale looptijd bereikt en wordt het contract volledig uitgediend. De betrokken partijen bouwen de aankomende periode samen verder bouwen aan de ontwikkeling van kennis, kunde en organisatie om in te spelen op de veranderende marktvraag en de transitie naar Unified Communications in gang te zetten.

C4IT komt met 4G-Pushto-Talk Full service telecom cloud provider C4IT biedt 4G portofonie – oftewel 4GPTT. Dit is een clouddienst die gekoppeld is aan het netwerk van een mobiele provider. Zijn bedrijf biedt landelijke dekking, zonder dat er investeringen hoeven te worden gemaakt in de eigen infrastructuur of vergunningskosten.

Lucien de Groot, directeur C4IT: “Direct communiceren met één druk op de knop en binnen één seconde direct in verbinding staan met een groep mensen. Dat is Push-to- Talk.

Tegenwoordig kan Push-to-Talk ook over het 3G/4G netwerk: 4G portofonie.” Een spraakbericht wordt razendsnel omgezet in data en binnen Nederland verstuurd via het mobiele 3Gof 4G-netwerk van de eigen provider.

Zijn bedrijf biedt landelijke dekking, zonder dat er investeringen hoeven te worden gemaakt in de eigen infrastructuur of (en dat geldt vooral voor België) vergunningskosten. De Groot: “Naast POC op een smartphone zijn er aparte devices op de markt die alleen de POC-functionaliteit hebben op basis van internet.

Simpele, robuuste devices, die eruit zien als een portofoon, met een sim-kaart.”

EU-telecomakkoord legt tarieven aan banden De EU-lidstaten, de Europese Commissie en het Europees Parlement hebben een (voorlopig politiek) akkoord bereikt over nieuwe telecomregels. Drie belangrijke Nederlandse wensen zijn daarin opgenomen. Zo worden extra kosten voor bellen náár andere EU-landen met een maximum tarief beperkt, gaat het mogelijk worden om meerdere vaste telecomnetwerken open te stellen voor andere aanbieders en wordt de introductie van 5G-technologie voor mobiele communicatie in Europa ingericht.

Staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken en Klimaat): ‘De nieuwe Europese afspraken stimuleren investeringen in nieuwe technologie als 5G, zorgen voor meer concurrentie en zijn goed voor de Nederlandse

consument. Zo gaan Nederlanders profiteren van het feit dat de kosten voor bellen naar een ander EU-land door maximum tarieven worden beperkt. Een mooie vervolgstap, nadat in 2017 al de hoge roaming-tarieven voor datagebruik en mobiel bellen in de EU zijn afgeschaft. Ook hebben consumenten straks meer te kiezen, omdat onze vaste netwerken voor andere aanbieders kunnen worden opengesteld.’

De eerste frequenties die nodig zijn om 5G te benutten, een nieuwe standaard voor mobiele communicatie, zijn vanaf 2020 beschikbaar voor telecomaanbieders in de EU. In het akkoord is de minimumduur voor vergunningen gesteld op twintig jaar, waarmee de investeringszekerheid toeneemt.

Open netwerktoegang is belangrijk voor de concurrentie tussen aanbieders van telecomdiensten, omdat niet iedere aanbieder in staat is een eigen netwerk naar een woning of bedrijf aan te leggen. Een wens van Nederland om een nationale toezichthouder aan te stellen die deze toegang garandeert, zodat meerdere bedrijven telefonie- en internetdiensten kunnen aanbieden via een kabel-, koper- of glasvezelnetwerk, is opgenomen in het akkoord.

Verder komt er in de gehele EU een 112-waarschuwingssysteem bij calamiteiten.

Nederland heeft dit als enige lidstaat al operationeel onder de naam NL-Alert.

TELECOMMAGAZINE

7

NIEUWS

Staat van de Ether 2017: Onveilige IoT-apparatuur risico voor samenleving Ontwikkel minimumeisen en standaarden voor de digitale veiligheid van het ‘Internet of Things’.

Daarvoor pleit Agentschap Telecom in de Staat van de Ether 2017 die begin juni is gepubliceerd.

Onveilige apparaten zijn vatbaar voor ongewenste toegang door internetcriminelen en cyberinfecties. Dat kan uiteindelijk leiden tot grootschalige uitval van ICT-netwerken en geautomatiseerde bedrijfsprocessen. Directeur-hoofdinspecteur Peter Spijkerman: “Agentschap Telecom pleit voor de standaardisatie van cybereisen waaraan IoT-apparatuur minimaal moet voldoen. Het systeem van productregulering via CE markering dat we in Europa kennen om storing door (radio)apparatuur te voorkomen heeft zich bewezen. Uitbreiden van dit stelsel

met cybereisen is een snelle en effectieve oplossing om IoT-apparatuur veiliger te maken.”

Het aantal kwetsbare apparaten dat verbonden wordt met internet groeit. Van slimme thermostaten tot beveiligingscamera’s en van koelkasten tot smart-horloges en speelgoed: het ‘Internet of Things’ ontstaat. Door deze toename neemt ook de cyberdreiging toe.

In afwachting van wetgeving voor de cyberveiligheid van apparatuur kan niet worden stilgezeten. Voorlichting kan gebruikers van apparaten zich meer bewust maken van het belang van veilige apparatuur. Ook kan de industrie meer

Nokia neemt SpaceTime over vanwege hun staat van dienst op het gebied van de ontwikkeling van IoT-applicaties, machine learning en data science. Het zal Nokia’s IoT-softwareportfolio en IoT-analysemogelijkheden versterken

8

TELECOMMAGAZINE

• • • • • •

De wegenwacht in de ruimte Toezicht houden: zoeken en balanceren Veilig graven ten tijde van de energietransitie Elektronische transacties moeten veilig zijn Meten is weten Afhankelijkheid van telecommunicatie blijft groeien

zelf verantwoordelijkheid nemen door cyberveiligheid in acht te nemen bij het ontwerpen van producten.

Nokia investeert in IoT-specialist Nokia neemt SpaceTime Insight over. Dit bedrijf is gespecialiseerd in IoT-oplossingen. Nokia neemt het Amerikaanse bedrijf over om een boost te geven aan haar bezigheden rondom de ontwikkeling van IoT-toepassingen.

Verder in de Staat van de Ether aandacht voor:

en de ontwikkeling van Nokia’s IoT-aanbiedingen versnellen. Bhaskar Gorti, president van Nokia Software, zei: “Het toevoegen van SpaceTime aan Nokia Software is een sterke stap voorwaarts in onze strategie en zal ons helpen een nieuwe klasse van intelligente oplossingen te leveren die voldoen aan de eisen van een steeds meer verbonden wereld. We willen klanten in staat stellen de volledige waarde van hun mensen, processen en bedrijfsmiddelen te benutten.”

5G-tests Groningen naar het volgende level De experimenten met 5G in Groningen worden uitgebreid naar het noorden van de provincie.

Dit is mogelijk dankzij een subsidie van 2 miljoen euro. Deze werd verstrekt door het rijk en het Europees Fonds voor Regionale ontwikkeling, zo meldt RTV Noord. In deze nieuwe fase van de 5G-tests kijkt men naar commerciële toepassingen van het nieuwe netwerk.

De tests worden verder uitgerold naar Noord-Groningen. Tot nu toe testte men enkel op de Zenike Campus in Groningen. Al langere tijd werd gedacht aan uitbreiding van het testnetwerk, maar dit was niet mogelijk.

Onder andere de Eemshaven, waar Google een datacenter heeft, is een van de potentiele locaties. Men zoekt naar een haven, een akkerbouwgebied en een bedrijventerrein om het netwerk te testen.

Within Reach Group neemt meerderheidsbelang in i4IP Within Reach Group (WRG), moederbedrijf van Voiceworks, Xenosite, Intercity, Summa Networks en Summa, neemt een meerderheidsbelang in i4IP. De in Almere gevestigde full service ICT-provider blijft volledig zelfstandig opereren, behoudt zijn directie en gaat door onder eigen label. i4IP is leverancier van hoogwaardige VoIP-, data-, mobiele- en hosting-diensten. Bij i4IP zijn 27 personen werkzaam.

Voor i4IP betekent de toetreding tot WRG een verdieping van de reeds bestaande relatie met Summa, het softwarebedrijf binnen WRG. i4IP neemt al sinds 2015 voor zijn gehele

portfolio het complete Unified Communications-as-a-Service (UCaaS)-platform af. De integratie moet zorgen voor een versterking en versnelling van de reeds ingezette groeistrategie van i4IP.

Na de recente overname van Intercity, betekent de samenwerking met i4IP voor WRG een verdere investering in volume en reikwijdte in de IT- en telecommarkt. Martijn van der Pas, CFO van Within Reach Group: “i4IP heeft een sterke groei laten zien in de afgelopen jaren en een mooi portfolio en partnerkanaal opgebouwd, dat complementair is aan het portfolio en partnernetwerk van ons bestaande indirecte label Voiceworks.”

Mondicom en IP Visie: gezamenlijke failoverdienst IP Visie, specialist in het leveren van zakelijk glasvezel in Nederland, en mobiel dataspecialist Mondicon bundelen hun krachten. Samen brengen zij een nieuwe failoverdienst op de markt. Door de krachten van vast en mobiel internet te bundelen, garanderen beide partijen een stabiele en betaalbare failoveroplossing.

Om de continuïteit voor bedrijven te waarborgen, creëert Mondicon een 4G-gebaseerde failoveroplossing, bovenop de glasvezeloplossing die IP Visie levert. Mondicons oplossing is gebaseerd op een mobiele 4G-verbinding als backup. De oplossing bestaat uit een router met geïntegreerde SIM-kaarten, die in contact staan met verschillende 4G-netwerken. Door op de netwerken van verschillende providers te kunnen rekenen, zorgt Mondicon ervoor dat de internetverbinding altijd en overal zo stabiel mogelijk is. De vaste verbindingen van IP Visie worden standaard gemonitord en bij een verstoring schakelt de verbinding direct over naar het 4G-netwerk met het beste bereik. Op deze manier blijven klanten altijd verbonden met het internet.

T-Mobile introduceert Office Essential T-Mobile presenteert Office Essential, een nieuwe dienst die ondernemers de vrijheid geeft om unlimited bereikbaar te zijn en zelf te bepalen waar zij werken met zowel een mobiel en vast nummer, beide op het bestaande mobiele abonnement.

het installeren van een telefooncentrale, een abonnement voor vaste telefonie of aan het doorschakelen van de vaste lijn. Eerderl introduceerde T-Mobile Unlimited @Work waardoor ondernemers altijd, onbeperkt en overal veilig kunnen werken op alle devices. Via de Office

Voor de professionaliteit van hun bedrijf willen ondernemers wel een vast nummer, maar niet meer een vast toestel dat ergens op een bureau staat en handmatig doorgeschakeld moet worden. En dit is precies de reden waarom T-Mobile Office Essential heeft ontwikkeld: een vast nummer voor elke ondernemer, maar dan gewoon via je mobiele simkaart.

Zo heeft de ondernemer geen kosten meer aan

Essential app kan de klant bepalen met welk nummer hij vanaf zijn mobiel wil bellen. Het is dus ook mogelijk om uitgaand te bellen vanaf een vast nummer, iets wat bij de meeste huidige doorschakelsystemen of VOIP-diensten nog niet mogelijk is.

TELECOMMAGAZINE

9

EVENT

BTG Business Event (meer dan) geslaagd

Dag boordevol primeurs en inspiratie Woensdag 13 juni vond in Grand Hotel Huis ter Duin in Noordwijk aan Zee het BTG Business Event met het thema ‘Digital Connectivity’ plaats. Een kleine 400 vakgenoten waren aanwezig tijdens het seminar en het aansluitende avondprogramma. Meer dan ooit tevoren.

BTG-voorzitter Eric Reij spreekt van een inspirerende dag.

‘Het is mooi om te zien hoeveel mensen en gedachten we als BTG in beweging kunnen brengen. Het was een dag vol inspirerende sprekers, bijzondere primeurs, zeer goede kandidaten voor de drie Awards en kwalitatief en hoogwaardig bezoek uit onze sector. We vinden het heel positief dat er ook een aantal jonge mensen naar Huis ter Duin waren gekomen.

We hebben niet alleen een gedegen en inspirerend congresprogramma neergezet, maar ook een meer dan uitstekend netwerkevent. Daarbij waren de drie jury’s gedurende de dag druk met het beoordelen van de kandidaten van de verschillende Awards. Ik heb begrepen dat dit geen eenvoudige klus was, gezien het niveau van de kandidaten en de mate waarop ze zich op de presentaties hebben voorbereid. Ik denk dat er uiteindelijk drie mooie winnaars uit zijn gekomen, waar we als BTG en als sector trots op mogen zijn.’

Boeiend

Het congresprogramma telde een keur aan bekende en boeiende sprekers. Zoals Arjan Kampman, head of Digital & IT bij het Havenbedrijf Amsterdam. Er waren een aantal heuse primeurs. Zoals van Jos de Groot, directeur Telecom-

10

TELECOMMAGAZINE

markt bij het ministerie van Economische Zaken. Over de voortgang van de 5G veiling. En er was de introductie van de Airpod 2.0 (zie kader), de eerste door lucht aangedreven auto die binnenkort in productie gaat. En de samenwerking van BTG met het Smart Cities Program van de Verenigde Naties.(zie kader). Daarnaast werd het BTG Register gelanceerd (zie kader).

Het avondprogramma bestond voor de volle zaal niet enkel uit culinaire hoogtepunten. Naast de bekendmaking van de winnaars van de Awards (zie kader) vertelde Marloes Pomp als Program Officer Blockchain bij de overheid over de ontwikkelingen rond deze technologie. Er was ook ruimte voor humor en verdieping, in de vorm van bijzonder hoogleraar ‘publiek begrip van wetenschap’, Bas Haring, die het onderwerp verbinden van diverse kanten bekeek.

Al met al een zeer succesvol event, vol hoogtepunten. Niet alleen kan BTG hier trots op terugkijken, het geeft ook een goede basis voor tal van nieuwe initiatieven van deze actieve branchevereniging.

Lucht-aangedreven auto in productie Rudi Standaert van producent MDI gaf, vergezeld door BTG-voorzitter Eric Reij, op het podium van het BTG Business Event de primeur van de AirPod 2.0. De auto die rijdt op lucht wordt in 2019 commercieel beschikbaar. Er komt een AirPod 2.0 voor personenvervoer (met tevens een variant voor 40 kilometer per uur voor personen zonder rijbewijs), een in de vorm van een Pickup en een in de vorm van een bestelwagen. De auto zelf was helaas gestrand in Frankrijk, als gevolg van een staking van luchtvaartpersoneel aldaar.

Petra Claessen, Managing Director & New Business BTG: “We zijn ontzettend trots dat wij op het BTG Business Event de Nederlandse primeur van deze prachtige innovatie hebben. BTG staat voor innovatie. Daarnaast past de AirPod 2.0 binnen het Corporate Social Responsibility-beleid waarbij wij voorstander zijn dat ICT de aanjager is van een duurzamere wereld.”

Gratis brandstof De AirPod 2.0 wordt opgeladen door een compressor via een stopcontact of zonnepaneel waardoor het een onafhankelijk laadstation wordt. Het oplaadpunt vult echter geen batterij, maar zorgt dat de automotor de luchtflessen laadt met lucht. Rudi Standaert van MDI: “De brandstof is gratis; het is de lucht die we inademen. Bijkomend voordeel is dat de carrosserie van de AirPod 2.0 gemaakt kan worden van vlas, dus volledig duurzaam. Een mogelijke extra boost voor de agrarische industrie.”

MDI is op dit moment in Frankrijk een fabriek aan het bouwen en bezig om met groep ondernemers in Nederland hetzelfde te realiseren. Rudi Standaert: “Onze filosofie is dat we in elk land een productie-unit neerzetten. We willen lokaal produceren: minder transportkosten, het genereert in elk land banen, het is goed voor de vlasindustrie en we belasten het wegennet minder.” In 2019 komt de AirPod 2.0 commercieel beschikbaar in Nederland. Deze versie heeft een actieradius van 450 kilometer. De opvolger zal 635 kilometer kunnen halen, stelt Standaert van MDI. Het voertuig heeft reeds het Europees keuringscertificaat voor de weg.

Kari Aina Eik, binnen de Verenigde Naties secretaris-generaal van de Organization of International Economic Relations en verbonden aan het VN-initiatief United Smart Cities, sprak eveneens tijdens het BTG Business Event in Noordwijk.

Volgens haar past de Airpod 2.0 goed in de visie rond Smart Cities: “Het VN-programma United Smart Cities gaat over de steden die we samen willen in de toekomst: duurzaam en zonder vervuiling. In onze visie behoort de AirPod 2.0 daartoe. Daarom willen we dit vanuit United Smart Cities echt promoten. Het is een belangrijk onderdeel van de slimme stad.”

TELECOMMAGAZINE

11

EVENT

De BTG Award 2018 voor Young Professional Leverancier ging naar Ruben Delil (Iamprogrez). Op de foto geflankeerd door de mede-genomineerden v.l.n.r Charlotte Molenaar (Goestria) met collega, Ruben Delil (Iamprogrez) en Sanne Smit (Koning & Hartman)

Richard Kamman (Prinses Maxima Centrum voor kinderoncologie) is zichtbaar blij als winnaar van de BTG Award Manager ICT/ Telecom 2018. Rechts van hem de genomineerde Angelique van Nieuwburg (Artsenfederatie KNMG), links mede-nominee John Tomatala (Slachtofferhulp Nederland) en helemaal links BTG-voorzitter Eric Reij

Awards In Grand Hotel Huis ter Duin zijn tijdens het BTG Business Event de prestigieuze BTG Awards 2018 uitgereikt. De award voor ICT/Telecom Manager van het Jaar ging naar Richard Kamman van Prinses Maxima centrum voor kinderoncologie. Tom van Kooten van ProRail en Ruben Delil van IamProgrez wonnen de BTG Award voor respectievelijk Young ICT/Telecom Professional Gebruikers en Young ICT/ Telecom Professional Leveranciers.

De genomineerden voor de BTG Awards presenteerden zich op 13 juni tijdens het BTG Business Event aan de brede vakjury die de uiteindelijke winnaars van de drie categorieën aanwees. De BTG Awards worden jaarlijks uitgereikt aan professionals in de Telecom- en ICT-branche die een bijzonder ICT-project hebben geleid. Branchevereniging BTG staat voor verbinding, kennisdeling en professionalisering van het vak en het vakgebied.

Manager ICT/Telecom van het Jaar 2018

Richard Kamman van het Prinses Maxima centrum voor kinderoncologie won de BTG Award voor ICT/Telecom Manager van het Jaar 2018 vanwege de bouw van een toekomstvast ICT-platform in het nieuw gebouwde centrum voor kinderoncologie in Utrecht. Juryvoorzitter Hessel Dikkers (CIO NS) sprak lovend over de visie van Richard Kamman op IT en architectuur. Daarnaast heeft hij in een korte tijd in een complexe omgeving een uitzonderlijke prestatie geleverd.

12

TELECOMMAGAZINE

Winaar van de Award Young ICT Professional gebruikers is Tom van Kooten (Prorail, in het midden, geflankeerd door de twee andere genomineerdenMaurice Harteveld (ABN-AMRO) en Shirley Elands (Kadaster)

Young ICT/Telecom Professional Award Gebruikers 2018

Tom van Kooten van ProRail is de winnaar van de BTG Award 2018 voor Young ICT/Telecom Professional Gebruikers. Tom heeft bij ProRail een landelijk Linux-platform gerealiseerd voor bijsturing van de treindienstregeling.

Opvallend was de agile mindset die hij in korte tijd heeft gerealiseerd binnen de organisatie. Tom heeft in dit project lef getoond, heeft de samenwerking opgezocht met de interne klant en straalt innovatiekracht uit.

Young ICT/Telecom Professional Award Leveranciers 2018

De BTG Award voor Young ICT/Telecom Professional Leveranciers 2018 is gewonnen door Ruben Delil van IamProgrez. Ruben heeft de uitdaging aangenomen om een bedrijf in zijn geheel om te vormen naar een SAAS omgeving.

In een complexe omgeving met meerdere stakeholders heeft hij gezorgd dat de klus is geklaard met de ambitie om steeds te verbeteren. De jury ziet veel potentie in de getoonde oplossing.

BTG trots op finalisten en winnaars

Eric Reij, voorzitter van BTG, zegt trots te zijn op de finalisten en uiteindelijke winnaars van de awards van 2018. “De BTG Award is bedoeld voor ICT- en Telecom Managers en Young Professionals die een uitzonderlijke prestatie hebben geleverd voor hun organisatie op het gebied van innovatieve communicatietechnologie. Deze winnaars voldoen ruimschoots aan dit profiel”.

REDACTIE

BTG Register De finalisten en winnaars van de BTG Awards 2018 worden toegevoegd aan het recent gelanceerde BTG-Register voor professionals in ICT en Telecom.

Door deelname aan de BTG Awards hebben zij voor de vakjury een assessment afgelegd. De finalisten en winnaars van de BTG Awards sinds 2015 worden eveneens in het BTG-Register opgenomen.

Het BTG-Register is tijdens het BTG Business Event in Noordwijk gelanceerd en heeft tot doel om vast te leggen wat het niveau van deskundigheid is van ICT- en Telecom-professionals. In het BTG-Register kan een professional geregistreerd worden op het niveau van Executive, Senior Manager, Manager of Young Professional. Eenmaal opgenomen in het BTG-Register kunnen de ICT- en Telecom-professionals hun kennis bijhouden en uitbouwen via de inhoudelijke BTG-bijeenkomsten. Met de lancering van dit register is het voor het eerst dat er voor het vakgebied van ICT & Telecom erkenning komt voor professionals op functie- en profielniveau.

BTG en United Smart Cities kondigen vergaande samenwerking aan

Kari Aina Eik van de Verenigde Naties tijdens haar presentatie op het BTG Event op 13 juni in Noordwijk aan Zee United Smart Cities en Branchevereniging BTG hebben in Noordwijk tijdens het BTG Business Event een vergaande samenwerking aangekondigd. Dankzij deze krachtenbundeling kunnen steden in Nederland nog beter ondersteund worden in de uitvoering van het duurzaamheidsbeleid.

United Smart Cities is een multi-stakeholder programma van de Verenigde Naties dat zich

richt op de ontwikkeling van slimme, duurzame steden over de hele wereld. De belangrijkste programmadoelstellingen omvatten: het opzetten van een multi-stakeholderplatform en een inhoud-hub voor slimme stadsinitiatieven, het identificeren en ontwikkelen van een nieuw slim financieringsmechanisme en zorgen voor kennisoverdracht om Best Practices te identificeren en slimme, stedelijke oplossingen te realiseren.

Olaf Müller, voorzitter van de BTG-expertgroep

Smart Cities: “Dankzij de samenwerking met United Smart Cities krijgen wij toegang tot het ‘Smart Sustainable Solution Platform for Cities’, de databank van United Smart Cities vol oplossingen die over de hele wereld gebruikt worden om steden slimmer te maken.”

Kari Aina Eik, binnen de Verenigde Naties secretaris-generaal van de Organization of International Economic Relations en verbonden aan het VN-initiatief United Smart Cities “. BTG is in Nederland een goede afspiegeling van zowel gebruikers van technologie als de aanbieders ervan. Een voor ons zeer interessante business community die alle sectoren raakt. Ons grote doel is om steden te ondersteunen in slimmer worden. Dat doel bereiken we sneller door een samenwerking als deze.”

Petra Claessen, Managing Director & New Business BTG: “Deze samenwerking opent deuren voor zowel United Smart Cities als BTG. Zij kunnen via BTG leren van Nederlandse Smart City-initiatieven, wij leren via United Smart Cities weer van wat er internationaal en in de Smart City Labs gebeurt.”

De eerste concrete gemeenschappelijke actie van BTG en United Smart Cities wordt een groot gezamenlijk event in een internationale context rond Smart Cities, in het eerste kwartaal van 2019. Doel van dit event is om steden te inspireren en verder te helpen.

TELECOMMAGAZINE

13

REDACTIE

All Connect Solutions en Yes Telecom werken vanuit de belevingswereld van de klant Het in Rotterdam gevestigde All Connect Solutions en Yes Telecom werken al geruime tijd samen om zakelijke klanten te voorzien van de beste telecomoplossingen. Deze samenwerking is onder meer succesvol doordat beide organisaties hetzelfde uitgangspunt hanteren: de klant staat op nummer ĂŠĂŠn. Managing Director van All Connect Solutions Paul Spillekom vertelt hoe de samenwerking met Yes Telecom leidt tot voordeel voor de klant.

14

TELECOMMAGAZINE

Dienstverlening vanuit klantperspectief

“Wij zijn ooit begonnen met het aanbieden van zakelijke verzekeringen”, begint Paul. “Zo zijn we ook in de telecommarkt terechtgekomen. Vervolgens hebben we dit geleidelijk uitgebreid met telecomoplossingen, ook weer voor het zakelijke segment. Dat doen we vanuit dezelfde gedachte als bij onze verzekeringen; door ons heel goed in te leven in de klant begrijpen we zijn vraagstukken en kunnen we daar maatwerkoplossingen aan verbinden. Dat sluit volledig aan bij de werkwijze van Yes Telecom. Zij hebben daardoor ook bewezen een ideale partner te zijn.”

“PERSOONLIJK CONTACT, TRANSPARANTIE EN DEGELIJKHEID STAAN CENTRAAL IN ONZE DIENSTVERLENING.” Bouwen aan vertrouwen

Een gedeelde waarde van beide organisaties is de focus op de klant. “Veel providers beschouwen de klant als koning, maar zichzelf als keizer”, vertelt Paul. “Bij ons is dat precies andersom. Wij hechten veel waarde aan het bouwen van langetermijnrelaties. Net als Yes Telecom werken we met korte lijnen; wat je vandaag kunt doen moet je niet tot morgen laten wachten. Daarom kan de klant ook 24/7 bij ons terecht voor zijn vraagstukken. Persoonlijk contact, transparantie en degelijkheid staan centraal in onze dienstverlening. Dat betekent ook dat we weleens ‘nee’ verkopen.

Bijvoorbeeld als de klant vraagt om een oplossing die nog niet voldoende ontwikkeld is. Alle feedback vanuit onze klanten beschouwen we als gratis advies. Op die manier blijven we continu werken aan een nóg betere dienstverlening. De klant plukt daar de vruchten van.”

“ACS WERKT NET ALS YES TELECOM MET KORTE LIJNEN; WAT JE VANDAAG KUNT DOEN MOET JE NIET TOT MORGEN LATEN WACHTEN.” Samen werken aan klantoplossingen

Paul merkt dat het enthousiasme onder klanten voor Yes-oplossingen groot is. “Wij bieden onze klanten het volledige Yes-portfolio, zoals Yes Mobiel Kantoor, inclusief Yes InTouch of Yes Device Management. De integratie van vast en mobiel is bij Yes Telecom helemaal op orde, en dat zie je terug in het gebruiksgemak en de veelzijdigheid van hun oplossingen. De achterliggende techniek is ontwikkeld vanuit de gebruikerservaring. Yes Telecom levert daarbij nog eens extra toegevoegde waarde door oplossingsgericht mee te denken en snel handelen. Door samen op te treden komen we met één sluitende oplossing die de klant ondersteunt in zijn doelstellingen.”

Verwachtingen voor de toekomst

De ontwikkelingen in de telecommarkt volgen elkaar snel op, ziet Paul: “Vijf jaar geleden spraken we vooral over mobiel bellen. Nu zijn het onderwerpen als het Internet of Things en Mobile Device Management die steeds hoger op de bedrijfsagenda staan. Door het verdwijnen van ISDN in 2019 zal hosted telefonie een flinke groeispurt laten zien. Telefonie raakt daarnaast steeds verder geïntegreerd. Denk aan vast-mobielintegratie en integratie met crm-pakketten. Wij blijven daarom actief de vinger aan de pols houden om de klant ook in de toekomst te kunnen voorzien van passende oplossingen voor zijn vraagstukken”, sluit Paul af.

TELECOMMAGAZINE

15

SLAMMING

Lijnkaping definitief de nek omgedraaid

Slamming, ofwel lijnkaping, is al jaren een hardnekkig probleem voor met name kleinzakelijke afnemers.

Zelfregulering hielp niet. Toch bleef het probleem zich in politiek Den Haag voortslepen. Het ministerie van EZK moet nu aan de bak, want eind maart heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen om slamming voorgoed de nek om te draaien

16

TELECOMMAGAZINE

Tekst: Martijn Kregting

Tijdlijn Maart 2017

Slamming ofwel lijnkaping is het fenomeen dat afnemers van (meestal) zakelijke telefonie worden geconfronteerd met een ongewenste overstap. De overstap is vaak ingezet na schriftelijke of telefonische werving, waarbij de slammer op misleidende wijze toestemming verkrijgt.

Al in 2007 maakte de telecombranche via zelfregulering afspraken over WLR-diensten en overstappen. De maatregelen boden echter de gelegenheid voor lijnkaping. De huidige toezichthouder ACM stelt dat er elke twee tot drie jaar wel weer een nieuwe aanbieder actief wordt die vooral via slamming klanten werft.

Slamming hardnekkig probleem

De ACM concludeerde in december 2016 dat slamming een klein maar hardnekkig probleem bleef dat vooral voorkomt bij de traditionele vaste diensten - PSTN en ISDN. Technisch gaat het om vaste telefonie op basis van WLR of CPS. Daardoor is slamming een kwestie van een administratieve handeling bij KPN Wholesale, die onopgemerkt kan blijven totdat de gedupeerde klaagt. Een overgang van oude lijn naar IP-telefonie valt veel meer op.

Gemiddeld waren er in 2016 via het ACM Bedrijvenloket zo’n 16 klachten per maand over slamming. De omvang van de schade is lastig in te schatten. Gemiddeld wordt een ongewenste overstap na drie weken tot drie maanden weer ongedaan gemaakt. De kosten die een MKB-ondernemer moet maken zijn onbekend.

Zelfregulering versus wettelijke regels

ACM stelde in december 2016 twee opties voor om zakelijke slamming tegen te gaan. Een: wettelijke maatregelen zoals het schriftelijkheidsvereiste bij consumenten. Dit heeft een eind gemaakt aan de problematiek bij consumenten. Twee: aanpassing van de zelfregulering via het platform FIST. Dit kost echter veel tijd en slammers kunnen weigeren om zich te houden aan gemaakte afspraken.

Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat beloofde bij monde van staatssecretaris Mona Keijzer in december 2017 een wetsvoorstel dat slamming gaat aanpakken, omdat zelfregulering niet bleek te helpen. Aan dat wetsvoorstel moet volgens de Tweede Kamer nu het schriftelijkheidsvereiste worden toegevoegd. Daartoe is op 27 maart een motie met grote meerderheid aangenomen. De bal ligt nu weer bij het ministerie.

ACM publiceert voorbeeldbrieven voor bedrijven die een contractovername willen terugdraaien. Daarvoor moeten de oude en de nieuwe aanbieder worden aangeschreven. ACM kan gedupeerden niet rechtstreeks helpen, omdat het gaat om private overeenkomsten tussen bedrijven.

December 2016

ACM komt met een feitenonderzoek naar slamming (zie artikel), dat het voorafgaande jaar weer op de agenda is gekomen.

April 2017

Stichting Telecom- en internetgebruikers Nederland (sTN) steldt dat het Forum Interconnectie en Speciale Toegang (FIST) - een zelfreguleringoverleg van alle operators - geen overeenstemming heeft bereikt over zelfregulering inzake slamming. sTN eist dat de overheid snel tot actie gaat om de voor slamming verantwoordelijke ‘telecomcobwoys’ tegen te gaan.

Minister Henk Kamp (Economische Zaken) betreurt het dat besprekingen in FIST op het gebied van slamming op niets zijn uitgelopen. Kamp denkt aan wetgeving, maar heeft daarbij vooral over een aanpak van slamming via nummerportabiliteit.

December 2017

Het ministerie van EZK (Economische Zaken en Klimaat) laat weten de wettelijke regels voor overstappen aanscherpen. Staatssecretaris Keijzer schrijft aan de Tweede Kamer dat er in de loop van 2018 een wetsvoorstel komt omdat zelfregulering niet werkt.

Maart 2018

Tweede Kamerleden Weverling en Paternotte dienen op 14 maart een motie in om het schriftelijkheidsvereiste voor overstappen wettelijk door te voeren voor kleinzakelijke ondernemers.

Dit moet hen beschermen tegen lijnkaping. De motie wordt op 27 maart aangenomen.

TELECOMMAGAZINE

17

VISIE

Behoort het telefoongesprek tot het verleden?

Hoe beïnvloedt de nieuwe wereld van telecommunicatie de manier waarop we werken? Dean Bubley, een analist en futurist gespecialiseerd in technologie en telecom, onderzoekt de impact van deze evolutie.

Het is 7 uur in de ochtend. De spraakassistent van Sam beschrijft zijn schema en beantwoordt zijn vragen, terwijl hij zich klaarmaakt voor zijn werkdag. Hij moet die dag een presentatie geven aan een internationaal team van collega’s in verschillende tijdzones om een nieuw product te bespreken. Onderweg naar de kantoorruimte die zijn spraakassistent van tevoren had geboekt, luistert hij naar een overzicht van de belangrijkste punten van het vorige conferentiegesprek, die zijn gecompileerd door een op kunstmatige intelligentie gebaseerde semantische analyse van de opname. Hij gebruikt een geavanceerde conferentieen samenwerkingstool om zijn presentatie te geven, die realtime vertalingen biedt aan een paar van zijn collega’s. Zijn coach voor het spreken in het openbaar luistert mee via de app en stelt voor dat hij wat langzamer praat om wat meer nadruk te leggen op bepaalde woorden. Na de presentatie

18

TELECOMMAGAZINE

vindt hij zijn taxi met de functie ‘de chauffeur spreken’ van zijn taxi-app, waarmee hij kan zien waar de chauffeur geparkeerd staat zonder dat hij zijn telefoonnummer aan hem hoeft te geven. Het karaokefeestje van het bedrijf met een volledig werkend netwerk, dat gelijktijdig wordt gehouden in verschillende tijdzones, moet maar wachten.

De toekomst is nabij

Deze toekomstvisie ligt niet zo ver in de toekomst als we misschien denken. De behoefte aan communicatie op afstand is groter dan ooit tevoren en de technologie die we gebruiken, ontwikkelt zich in een versneld tempo. Skype, WhatsApp Voice en zelfs systemen op bedrijfsniveau die gebruikmaken van berichten- en conferentiefuncties vormen slechts een eerste stap.

De dagen dat persoon A op een traditionele telefoon via een standaard telefoonnummer belt naar persoon B en hoopt dat persoon B zijn/haar oproep beantwoordt, zijn geteld.

Er zijn nieuwe manieren van bellen beschikbaar, waaronder apps die zowel de naam van de beller aankondigen als de reden waarom deze belt. Bij sommige manieren van bellen waar het mogelijk is om een driegesprek te houden, is er een fluistermodus bij inbegrepen, waarin één persoon uitgesloten kan worden van een deel van het gesprek. Een verkoopdirecteur kan een nieuweling vertellen om de deal nu te sluiten, zonder dat de klant het hoort. Een toekomstige fluisteraar kan zelfs een AI zijn, gebaseerd op gedragsmodellen van machinaal leren en succesvolle oproepen, die mensen aanspoort om bepaalde (vervolg)vragen te stellen.

Dit betekent meer flexibiliteit in de manier waarop spraakapplicaties worden ontworpen. gedeconstrueerd – timing, identiteit, signalering en doel – en vervolgens op verschillende manieren opnieuw worden opgebouwd. Er zal steeds meer gebruikgemaakt worden van spraakverwerking, mogelijk voor opnames, analyses of zelfs realtime vertalingen van talen of dialecten.

Geautomatiseerde ondersteuning

Er is ook een trend naar spraakapplicaties met een ingebed systeem. Dankzij deze technologie hoeft de gebruiker niet apart een nummer in te toetsen of tussen de app en het toetsenbord te wisselen op een mobiele telefoon. We zien dit al bij verkoopapplicaties zoals ZenDesk, die op Cloud gebaseerde klantenondersteuning en contactcenters biedt, en Salesforce, een van de grootste op cloud gebaseerde platforms voor verkoopautomatisering. Ze gebruiken een strakke integratie met verschillende systemen voor spraakoproepen, messaging- en interactiekanalen. Dit zullen we ook steeds meer zien. Spraakoproepen of conferenties (of spraakherkenning) worden naadloos geïntegreerd in een soepele gebruikerservaring.

Een app voor voorraadbeheer kan automatisch telefoongesprekken tot stand brengen tussen iemand van het magazijn en de bezorger. Een tool voor de reisbranche kan zien wat de klant aan het doen was voordat deze om hulp vroeg: “Ik zie dat u van stoel wilt veranderen voor uw vlucht naar Boston. Kan ik u daarbij helpen?” Dit zal ook de veranderende arbeidspatronen weerspiegelen. De nieuwe ‘gig economy’ is sterk gedreven door software en heeft geïntegreerde communicatie nodig. Parttime medewerkers van de klantenservice kunnen werken vanuit huis (en ‘volledig mobiel’ blijven dankzij hun smartphones). Ze zullen steeds meer manieren nodig hebben om statusdashboards te combineren met spraak- of videofuncties.

De zakelijke versies van virtuele assistenten, zoals Amazon Alexa of Google Now, vormen mogelijk spoedig de kern van het kantoor

Internet der dingen

Er zal ook meer spraakcommunicatie komen die niet te maken heeft met een telefoon, zoals we die kennen. We zijn al gewend aan walkietalkies of intercomsystemen, en de toekomst wordt nog diverser wanneer bedrijven IoT-oplossingen met communicatiemogelijkheden adopteren.

Denk hierbij aan een knop op een kapot koffieapparaat waar u op kunt drukken om met een monteur te praten. In de industriële sector kan een expert op afstand een video bekijken en een virtuele aanwijzing aan een technicus geven met de gesproken instructies: “Deze bout vastdraaien”. En mogelijk vinden we zakelijke versies van virtuele assistenten, zoals Amazon Alexa of Google Now, in alles ingebouwd, van verwarmingssystemen tot de whiteboards van vergaderruimtes.

Een gemeenschappelijk thema hier is het gebruik van op Cloud gebaseerde communicatie. Veel van de meest nuttige spraakgerelateerde functies zullen door derden worden aangeboden. Verschillende zogenoemde CPaaS-providers (communicatieplatform als een service) richten zich op ontwikkelaars die spraakcommunicatie in hun applicaties willen bouwen. Deze ontwikkelingen zullen zich opnieuw voordoen en het gebruik van spraakcommunicatie hernieuwen door onhandige eendimensionale telefoonoproepen naar een bredere reeks applicaties, ervaringen en bedrijfsmodellen te veranderen. Bedrijven zullen met hun werknemers en klanten moeten communiceren over hun voorwaarden en gewenste tools. Aan de ene kant kan dit het einde betekenen van ongewenste spraakspam. Dit kan aan de andere kant ook de verkoop- en ondersteuningsfuncties en de interne bedrijfsprocessen effectiever maken.

Dean Bubley is de oprichter van Disruptive Analysis, een onafhankelijke analist van de technologische sector, futurist en adviesbureau. Met meer dan 20 jaar ervaring is hij een van de vooraanstaande analisten die mobiele netwerken, het telecombeleid, spraak/video/berichten en IoT onder de loep nemen. Bron: Regus.nl.

TELECOMMAGAZINE

19

REDACTIE

Contact Center voor publieke hulpdiensten Telecomdienstverlener GROSC is bezig met het vernieuwen en actualiseren van de 112 meldkamer-telefonieomgeving van de Gemeenschappelijke Meldkamers van Veiligheidsregio Kennemerland.

Hieronder vallen Alkmaar, Zaandam en Haarlem.

GROSC is gespecialiseerd in telecommunicatie en communicatietechnologie in de grootzakelijke markt. “Wij geloven dat de menselijke stem in persoonlijk contact nog altijd de meest krachtige vorm van communicatie is. Daarom volgen wij voortdurend de ontwikkelingen in de bedrijfstelecommunicatie en staat rechtstreeks en persoonlijk contact met onze klanten voorop”, zegt Hans Tours van GROSC. Het bedrijf is in 2008 ontstaan uit Siemens-productspecialisten met een jarenlange Research & Development-achtergrond.

zijn verantwoordelijk voor het afhandelen van 112-verkeer voor de inzet en coördinatie van politie, brandweer en ambulance in de betreffende regio. De Gemeenschappelijke Meldkamer voert de regie en coördinatie over spoedeisende hulpverlening. Zowel landelijk als (inter-)regionale ontwikkelingen vergen een pioniersgeest om een optimale bijdrage te kunnen leveren binnen het meldkamerproces. De Gemeenschappelijke Meldkamer is volop in beweging om een geïntegreerde multidisciplinaire meldkamer te realiseren.

De klantvraag

GROSC is gevraagd om de meldkamer-telefonieomgeving te vernieuwen, waarvan het 112 verkeer onderdeel van is. Tevens worden de

De Gemeenschappelijke Meldkamers van Veiligheidsregio Haarlem, Zaandam en Alkmaar

20

TELECOMMAGAZINE

huidige drie meldkamers geïntegreerd naar één gemeenschappelijke meldkamer in Haarlem. Het liefst met zo min mogelijk functionele impact voor de centralisten en beheerders en in combinatie met bestaande koppelingen met het GMS (Geïntegreerd Meldkamer Systeem) en Voice Logging.

De oplossing

De vraag van de Gemeeschappelijke Meldkamers wordt opgelost door de meldkamers te verhuizen naar Haarlem, waardoor een gemeenschappelijke meldkamer ontstaat. De meldkamers maken dus binnenkort gebruik van dezelfde omgeving. Inmiddels is Zaandam al verhuisd naar Haarlem, Alkmaar

REDACTIE

volgt snel. De winst voor de klant met deze geleverde oplossing is dat centralisten en beheerders binnenkort gebruik maken van dezelfde omgeving die ook gebruikt zal worden in de nieuwe meldkamer die gebouwd wordt in Haarlem. Door deze centralisatie kunnen medewerkers elkaars taken overnemen. Het beheer kan centraal ingericht worden.

af te leveren en te bedienen tot vier handsets en 24 speaker-kanalen per device. GROSC is gecertificeerd masterpartner voor de Unify-producten OS4000 en OSV en bijbehorende specifieke applicaties zoals Contact Center en arbitrage-oplossingen in de grootzakelijke markt.

GROSC

Contact Center voor hulpdiensten

Een 112-meldkamer is het Contact Center voor publieke hulpdiensten voor politie, brandweer en ambulance. De afgelopen jaren zijn in dit soort omgevingen in meerdere gevallen Contact Center-omgevingen ingericht. In tegenstelling tot Contact Center-omgevingen is het Unify Xpertsysteem een multiline communicatieoplossing (in Nederland ook wel arbitrage genoemd) die centralisten mogelijkheden geeft om meerdere gesprekken gelijktijdig te behandelen of te prioriteren. Groepsoproepen, samenwerking tussen meerdere centralisten, raadplegen van meerdere informatiebronnen, meerdere lijnen gelijktijdig kunnen meeluisteren. Allemaal zaken waardoor Eerste Hulp-diensten sneller en efficiĂŤnter geĂŻnformeerd kunnen worden. Dit zijn belangrijke zaken bij tijdskritische situaties.

Unify OpenScape Xpert is ontworpen op een 100 procent IP-architectuur. Het ondersteunt zowel SIP, ISDN, radioverkeer als analoge lijnen.

De presentatie voor een centralist vindt plaats op een IP-device (de OpenScape 6010P) dat ontworpen is voor robuuste en snelle afhandeling van alle soorten voice. In feite een multimedia device dat ook in staat is IPTV, radio en telefonie

TELECOMMAGAZINE

21

5G

5G: Europa loopt achter Eind vorig jaar is een eerste versie van de 5G-standaard vastgesteld.

Verschillende partijen wilden toch vooral laten zien dat zij al het verst zijn met 5G-oplossingen. Operators uit Korea, Japan en China lieten zien dat zij voorop lopen met trials en demo’s. Op de beurs in Barcelona werden dit jaar veel nieuwe toepassingen gedemonstreerd.

Hoever staat de techniek nu? Wat zijn de toepassingen? En, wanneer komt 5G in Nederland?

22

TELECOMMAGAZINE

Tekst en beeld: Eildert van Dijken

Voor een goed werkend landelijk 5G-netwerk zijn drie frequentiegebieden nodig: onder de één GHz, tussen de één en zes GHz en boven zes GHz. Onder één GHz is het voor Nederland de 700 MHz-band, tussen één en zes GHz is vooral de 3,5 GHz-band relevant, boven zes GHz is het voornamelijk de 26 GHz band.

Veiling 700 MHz

In Nederland wordt in 2019 de 700 MHz frequentieband geveild, waarna deze in 2020 beschikbaar komt. Deze band heeft echter niet voldoende ruimte om echt hoge 5G-snelheden te halen. Daarvoor wordt internationaal gekeken naar de 3,5 GHz band en de 26 GHz band.

3,5 GHz: alleen defensie

De 3,5 GHz band is belangrijk in Nederland, omdat deze het beste past op het huidige zenderpark van de operators. Alleen, de 3,5 GHz band wordt in Nederland door defensie gebruikt. Daarnaast worden voor lokale private netwerken nog licenties uitgedeeld in deze band, die landelijk gebruik door operators in de weg zit.

De minister heeft begin 2018 aangekondigd dat wordt onderzocht op welke termijn deze band beschikbaar komt voor 5G.

grote stations. Deze band wordt wel per 2020 beschikbaar gemaakt. Het bereik van 5G in deze band is echter zeer beperkt, de meeste partijen spreken over ongeveer tweehonderd meter. Deze hoge frequentieband geeft de hoogste 5G-snelheden, maar is maar beperkt toepasbaar. Voor een stad als Amsterdam zouden ongeveer vijf keer zoveel zenders nodig zijn als nu wordt toegepast, wat een grote uitdaging is voor operators. Een overzicht:

Vanaf 2020: 26 GHz

De 26 GHz is geschikt voor hoge snelheden en grote capaciteit, bijvoorbeeld in stadscentra en

5G standaard

Nederland

Beschikbaar (jaar)

Bereik (schatting)

Bandbreedte per Operator

Snelheid (schatting)

Sub 1 GHz

700 MHz

2020

10 km

10 MHz

100 Mbit/s

1 – 6 GHz

3,5 GHz

Na 2025?

1,5 km

100 Mhz

1,1 Gbit/s

Boven 6 GHz

26 GHz

2020

200 m

400 MHz

2 - 10 Gbit/s

TELECOMMAGAZINE

23

5G

nationale onderzoeken (zoals van Cisco en van Ericsson) geven aan dat het mobiele dataverkeer nog steeds met vijftig procent per jaar blijft groeien. Cijfers van Nederlandse operators geven aan het percentage soms tachtig proces groei per jaar is. Operators moeten de komende jaren veel blijven investeren om de groei van het verkeer aan te kunnen en congestie tegen te gaan. Uiteindelijk is 5G noodzakelijk om de groei mogelijk te maken. Pas vanaf 2020 zullen de 700 MHz en 26 GHz frequenties beschikbaar komen. Het is de verwachting dat in Nederland 5G pas rond het jaar 2022 als publieke dienst beschikbaar komt. De eerste jaren zal er geen landelijke 5G-dekking zijn. Daarom zal 4G nog heel veel jaren belangrijk zijn om overal verbinding te houden.

5G = hard nodig

Het Mobile World Congress in Barcelona was dit jaar veel 5G te vinden. Omdat het mobiele verkeer blijft groeien, hebben we over enkele jaren 5G heel hard nodig. In Barcelona werd al volop gedemonstreerd met prototype 5G apparatuur. In Amerika en Zuid-Korea wordt in 2018 al begonnen met landelijke uitrol. Vanaf 2019 zullen de eerste 5G-mobieltje beschikbaar komen. Helaas heeft Europa en vooral Nederland nu al een forse achterstand.

5G: de toepassingen

In eerste instantie zal 5G gebruikt worden voor hoge snelheden en hoge capaciteit voor smartphones. De tweede toepassing is betrouwbare verbindingen met extreem kleine vertraging. In Barcelona was daarover veel te zien, in de vorm van industriĂŤle toepassingen onder de noemer Industry 4.0. Overal stonden industriĂŤle robots opgesteld, die dankzij mobiele verbindingen heel flexibel inzetbaar zijn binnen fabrieken. In Duitsland heeft Bosch (een enorm industrieel conglomeraat) interesse getoond in 3,5 GHz

24

TELECOMMAGAZINE

spectrum. Naar verluid willen zij meedoen aan de veiling van dit 5G-spectrum in Duitsland, om zo hun Industry 4.0 plannen te helpen verwezenlijken. De derde toepassing van 5G betreft Internet of Things. Daarover was ook veel te vinden in Barcelona, maar de huidige IoT-standaarden (zoals NB-IoT en LTE-M) zijn zo nieuw, dat deze mogelijk als 5G-standaard worden vastgesteld.

Wanneer komt het?

Het mobiele dataverkeer blijft groeien. Alle inter-

VOOR EEN STAD ALS AMSTERDAM ZOUDEN ONGEVEER VIJF KEER ZOVEEL ZENDERS NODIG ZIJN ALS NU WORDT TOEGEPAST

Amerika

Dit jaar worden de eerste 5G-prototypes van verschillende fabrikanten verwacht. De eerste 5G-telefoons zullen echter pas in 2019 beschikbaar komen. In Amerika is men al gestart met de bouw van het 5G-netwerk, men verwacht 5G al in de eerste gebieden eind 2018 klaar te hebben (eigenlijk nog voordat er mobiele toestellen zijn). De eerste verbinding zijn vaak FWA – Fixed Wireless Access. Aan klanten wordt een internetverbinding van ongeveer 1 Gbit/s geboden met behulp van een klein kastje wat bijvoorbeeld binnen aan het raam hangt. Dit kan in veel gevallen een prima vervanging zijn van de internetverbinding of veel goedkoper zijn dan glasvezel aanleggen in bestaande (flat)gebouwen. Samsung is een leverancier die in Amerika hiervoor spullen mag leveren, zowel netwerk als modems.

ALLE INTERNATIONALE ONDERZOEKEN GEVEN AAN DAT HET MOBIELE DATAVERKEER NOG STEEDS MET VIJFTIG PROCENT PER JAAR BLIJFT GROEIEN

Zuid-Korea

In Zuid-Korea zijn de Olympische Spelen gebruikt om 5G-toepassingen te demonstreren. Bijna alle leveranciers hebben voorlopers van de 5G-standaard geleverd, die onder andere gebruikt werd om live 360-graden beelden beschikbaar te stellen van de skiërs. Deze beelden zijn via Gigabit 5G-radioverbindingen in real-time beschikbaar gesteld op 5G-tablets. De netwerken zijn geleverd door Samsung, Nokia en Ericsson, terwijl devices door Samsung, Intel en Qualcomm zijn geleverd. In totaal is tijdens de Olympische Spelen 3.800 Terabit aan data over dit netwerk gestuurd. De netwerkapparatuur die gebruikt is, stond ook in Barcelona op de stand van Korea Telecom. Deze apparatuur werd door de leveranciers niet eens op de eigen stand getoond!

De Koreaanse operators gebruiken de opgedane kennis om 5G-radioplanning te doen, ter voorbereiding op grootschalige roll-out dit jaar. Begin volgend jaar zullen commerciële diensten starten.

TELECOMMAGAZINE

25

REDACTIE

Vijf grote veranderingen door Waren we al blij met de meer uitgebreid mogelijkheden die 4G ons bood als draadloos communicatienetwerk, de volgende, vijfde generatie (kortweg 5G) houdt eigenlijk niets anders in dan een ‘quantum-leap’ in de evolutie van communicatie. We geven hier 5 redenen waarom 5G de wereld zal veranderen.

26

TELECOMMAGAZINE

5G

1. Compleet draadloos

Stel je voor dat je een enorm groot, flinterdun 5G-compatibel flat screen alleen maar hoeft aan te sluiten op het elektriciteitsnetwerk. Dat het enige snoer dat je nodig hebt, de stroomstekker is. Je hoeft geen ‘kastje’ meer aan te sluiten, je logt gewoon in op je verschillende video accounts en kijken maar.

De hoge snelheid van 5G zal het einde betekenen van het huidige distributiemodel van de bedrade kabeltelevisie en zal dus ook enorme impact hebben op de content licenties. Met elk 5G device zal je uitermate aangename high-resolutie video’s af kunnen spelen. Zelfs als een aanbieder video zal kunnen leveren in de uiterst scherpe 8K-resolutie, zal dat kunnen zonder horten en stoten, en zonder dat de beeldkwaliteit minder wordt.

5G zal een enorme impact hebben op het bolwerk van de kabelkastjes en nieuwe kansen bieden voor sponsorship modellen, nieuwe manieren om de prijs van content te verlagen, en zelfs nieuwe manieren om de kosten voor een 5G-abonnement te verlagen.

2. Ongekende snelheid

5G zal snelheden bieden die veel hoger zijn dan die van 4G, ofwel de 4e generatie mobiel internet, opvolger van UMTS. Momenteel biedt 4G download snelheden van maximaal 100Mbps, ongeveer vijf keer de snelheid van 3G. LTE-A, een geavanceerde versie van LTE (Long Term Evolution, de technologie die het mogelijk maakt om 4G aan te bieden), die compatibel is met de meeste moderne telefoons, kan draadloos snelheden bieden van 225 to 300Mbps.

Ter vergelijking: 5G belooft snelheden van maximaal 10Gbps. Dat is circa 33x sneller dan LTE-A, circa 100x sneller dan de traditionele LTE, en maximaal 500x sneller dan 3G. Om dat in een context te plaatsen: de beste gangbare bedrade home internet verbindingen presteren gewoonlijk tot maximaal 1Gbps, en dat is ergens tussen 10 en 20% van de snelheid van 5G. Het geplande 5G-netwerk krijgt ook een veel hogere bandbreedte. Deze groei in capaciteit zorgt ervoor dat er meer apparaten tegelijkertijd kunnen verbinden met dezelfde antenne, waardoor de verbinding van je smartphone stabiel blijft op drukke plaatsen zoals luchthavens of muziekfestivals. Nu duikt de snelheid van 4G bij grote drukte omlaag.

3. Providers van draadloze media zullen meer data hebben dan Facebook en Google tezamen Mark Zuckerberg, Facebook’s CEO, getuigde onlangs voor een commissie van het Amerikaanse Congres om vragen te beantwoorden over hoe gegevens van Facebook-gebruikers in handen konden komen van kwaadwillenden.

Facebook volgt, bewaart en analyseert een groot gedeelte van de data die wordt gegenereerd wanneer gebruikers interacteren met de verschillende platforms (Facebook, Instagram, WhatsApp, Facebook Messenger, etc.). Net zoals elke andere website en app waar je abonnee van bent geworden of dacht dat die gratis was. Tenzij je grote moeite hebt gedaan om dat te verhinderen, heeft Google vrijwel elke toetsaanslag op een pc, smartphone of touchscreen waarmee je op een van zijn diensten hebt ingelogd, opgeslagen en geanalyseerd.

De mogelijkheden die 5G-providers zullen hebben voor het verzamelen van data zal het inzicht dat Facebook heeft in jouw digitale leven nogal oppervlakkig en simplistisch doen lijken.

Als de wetgevers eenmaal een idee hebben hoeveel data verzameld kan worden middels 5G-netwerken – en waar die data voor gebruikt kan worden – zal het ‘vergrijp’ van Mark Zuckerberg’s organisatie te vergelijken zijn met het fout parkeren van een auto.

4. De Amerikaanse overheid

Eerder dit jaar bleek uit een uitgelekt intern memo van het White House dat er plannen waren voor een gecentraliseerd, geheel Amerika dekkend 5G-netwerk dat binnen 3 jaar uitgerold zou moeten zijn. Het is niet duidelijk hoe dit zou werken of wie dat zou gaan betalen. Maar het is een toekomstscenario dat de moeite van het overdenken waard is (ongeveer 2 seconden lang). Overigens is in Groningen het eerste 5G-lab ter wereld in een plattelandsomgeving geopend.

5. Superlage vertraging

De overgang van 4G naar 5G zal een grote impact hebben op de vertragingstijd. Dat houdt in dat er aanzienlijk minder frictie zal zijn tussen jou en de content waartoe je toegang wilt hebben (zender en ontvanger). 4G-netwerken hebben een vertraging van ongeveer 70ms; 5G wil data leveren met minder dan 1ms vertraging.

Voor applicaties die real-time controle vereisen

(zoals drones), betekent dit een geheel nieuwe realiteit. Denk bijvoorbeeld ook aan het Internet of Things (IoT) en virtual reality devices.

De lage vertraging van 5G zal de vooruitgang in de ontwikkeling van zelfrijdende auto’s versnellen, omdat er al testen worden gehouden met 5G-technologieën die worden toegepast voor communicatie tussen verschillende voertuigen. Statista (een online portal voor statistiek, marktonderzoek en zakelijke informatie dat toegang biedt tot data van markt- en opinieonderzoeksbureaus, evenals van zakelijke organisaties en overheidsinstellingen) voorspelt dat in 2021 er 190 miljoen ‘connected’ auto’s op de weg zullen zijn. En Juniper Research (fabrikant van netwerkapparatuur voor gebruik bij internetproviders en de grootzakelijke markt) voorspelt dat in 2022 de helft van alle nieuwe voertuigen met elkaar kunnen communiceren.

Het verbeteren van zelfrijdende auto’s is slechts het begin. Wanneer de 5G-technologie standaard wordt, zullen de mogelijkheden ervan alleen worden beperkt door onze verbeeldingskracht. Die technologieën zullen de deuren openen naar revolutionaire ‘smart cities’ en connected devices die we alleen nog maar kennen van science-fiction films.

Zeer binnenkort verwacht

De verwachting is dat 5G pas in 2020 algemeen beschikbaar is (ook in Nederland), maar in Amerika hebben Verizon, T-Mobile en AT&T al plannen aangekondigd om later dit jaar al te beginnen met het uitrollen van 5G-netwerken.

Deze netwerken zullen het eerst in grotere steden te vinden zijn, pas later in de buitengebieden.

Voor wat betreft de 5G-technologie voor consumenten worden de eerste 5G smartphones later dit jaar in de winkels verwacht (of begin 2019).

Producenten als Qualcomm en Samsung werken aan 5G modems en routers. Bedrijven als Nokia en Ericsson werken intussen aan 5G platforms voor mobiele dragers. Ericsson is al sinds 2105 aan het testen met 5G en heeft eerder dit jaar het eerste 5G radiosysteem uitgerold.

5G komt er aan en zal je wereld totaal op zijn kop zetten, dus wordt het hoog tijd om een 5G-strategie te bepalen. Eind volgend jaar worden in Nederland de 5G-licenties geveild. De technologie is er al vrijwel klaar voor, de devices zijn binnenkort verkrijgbaar.

TELECOMMAGAZINE

27

PRAKTIJKCASE

BST Group: Maatwerk in ziekenhuizen BST Group is in de telecomwereld vooral bekend om haar expertise op het gebied van headsets en telefonie oplossingen. De laatste jaren manifesteren ze zich vooral als communicatie specialisten in telecom.

Wat niet iedereen weet van BST is dat ze bijvoorbeeld ook innovatieve communicatiesystemen voor ziekenhuizen hebben ontwikkeld.

28

TELECOMMAGAZINE

Het bedrijf bestaat inmiddels dertig jaar en werkt vooral samen met de drie grote headset merken; Jabra, Plantronics en Sennheiser. Naast de headsets is het bedrijf gespecialiseerd in cloud telefonie en akoestiek binnen (kantoor) gebouwen, met name kantoortuinen. In een interview met Telecommagazine legt Astrid van Beek-Littooij (één van de Managing Directors) van BST Group in het kort uit waar BST voor staat: “Wij als BST geloven sterk in communicatie, jouw stem maakt het verschil. Niet alleen goed verstaanbaar zijn, maar ook goed verstaan worden. Alleen dan kan je elkaar begrijpen. Wij willen dat onze relaties zorg kunnen dragen voor de beste customer experience voor alle gesproken communicatie op afstand.”

Naast de drie eerder genoemde specialisaties (headsets, cloud telefonie en akoestiek), heeft het bedrijf nog een bijzonder specialisme: het maken van maatwerk producten.

Iets waar BST Group zich de laatste jaren veel op heeft gericht. “Zo hebben we een aantal jaar geleden de vraag gekregen van een Belgisch ziekenhuis of wij een communicatiesysteem konden maken, dat tijdens een operatie gebruikt kan worden voor onder andere artsen in opleiding”, legt Van Beek-Littooij uit. Zo een dergelijk systeem bestond er nog niet. Door de oplossing van BST Group bestaat er nu wel zo iets. België is één van de voorlopers als het gaat om medische ontwikkelingen, dus nodigt men graag collega-chirurgen of artsen in opleiding uit om ‘deel te nemen’ aan een operatie.

De oplossing

Al snel wist BST dat het een draadloze oplossing moest zijn met alleen een headset op het hoofd en géén bodypack om het middel van de gebruiker. “We hebben daar een klein kastje voor bedacht, waar we een tiental draadloze headsets op aan kunnen sluiten”, zegt Van Beek-Littooij. “Dat kastje staat achter een raam aan de niet-steriele kant van de operatiekamer, waar men mee kan kijken en luisteren naar wat de chirurg doet. Op die manier kan bijvoorbeeld de chirurg uitleg geven over wat hij doet. Daarnaast is er sprake van communicatie naar beide richtingen, zodat de mensen die staan te kijken ook vragen kunnen stellen.” Inmiddels heeft BST communicatiesystemen gemaakt in verschillende ziekenhuizen: Medisch Spectrum Twente in Nederland, Universitair Ziekenhuis in Brussel, AZ Sint-Jan in Brugge-Oostende en het Algemeen Stedelijk Ziekenhuis in Aalst.

De vraag van de klant was duidelijk, wat BST moest realiseren ook. Na een aantal prototypes is BST met het gewenste resultaat gekomen. “Het product is klein en eenvoudig, maar er zit een behoorlijke techniek achter. Deze heeft onze eigen Research & Development afdeling zelf bedacht en ontwikkeld. Er is zo’n vier jaar overheen gegaan, totdat we tot dit model kwamen”, legt Van Beek-Littooij uit.

Finetunen is de sleutel bij dit soort bijzondere projecten.

Samenwerking Jabra

Waarom hebben deze ziekenhuizen voor BST gekozen?

Er zijn een aantal fabrikanten die iets vergelijkbaars maken, maar dat zijn erg kostbare oplossingen. Daarnaast kunnen deze apparaten regelmatig storing geven. “Wij hebben gekeken naar een betrouwbare oplossing in combinatie met goede headsets. Al snel kwamen we bij Jabra uit. De draadloze Jabra PRO 920 headset in combinatie met het communicatiesysteem leverde perfecte geluidskwaliteit op.

BST Group is één van de grootste resellers van Jabra en heeft al dertig jaar een geweldige samenwerking met dit merk. De afgelopen jaren hebben ze veel gezamenlijke projecten gedaan, zoals van een bestaande headset met geluid op één oor een headset met geluid op beide oren gemaakt. Designers vanuit Jabra zijn bij BST komen kijken hoe dit in zijn werk is gegaan en heeft uiteindelijk de productie op zich genomen. Dit is de bestverkopende draadloze headset geworden. De speciale band tussen Jabra en BST Group houdt hier niet mee op. Ook heeft BST onlangs meegeholpen aan de ontwikkeling van de allernieuwste Jabra serie, de Jabra Engage, één van de paradepaardjes van het merk.

De keuze voor Jabra was dan ook niet moeilijk. Onze oplossing werkt perfect met de draadloze Jabra headsets.

“Vooral de DECT-technologie die Jabra gebruikt in haar headsets functioneert het beste met dit systeem.” De kunst van dit project is om het te laten werken zonder dat het stoort en zonder dat het storing veroorzaakt met de andere apparaten in de ruimte. Het blijft een operatiekamer. BST zorgt ervoor dat hun systeem geen negatieve invloed heeft op de apparatuur die er al staat. Dit project is perfect op maat gemaakt voor de omgeving en is een goed voorbeeld van de expertise en kundigheid van BST Group.

“WE HEBBEN AL DERTIG JAAR EEN GEWELDIGE SAMENWERKING MET JABRA”

www.bstgroup.nl TELECOMMAGAZINE

29

BLOG

Hoe UC de drijver is voor Digital Transformation Digital Transformation en UC zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, stelt Rebekah Carter, columnist bij UC Today. Sterker nog: de twee versterken elkaar. “Digitale transformatie is gecompliceerd. Het dwingt bedrijven om nieuwe manieren van werken te omarmen.”

Digital Transformation - ook wel DX genoemd - is een trending topic voor bedrijven in allerlei sectoren. Want wie wil er nou niet op het snijvlak van de laatste technologie opereren? Want: hoe beter de digitale strategie, hoe makkelijker het is een klantenbase te bedienen die steeds meer geobsedeerd raakt door nieuwe digitale ervaringen.

Eenvoudig gezegd is Digital Transformation een term die verwijst naar de grote impact die technologie kan hebben op bedrijfsprocessen en -modellen. Het kan bijvoorbeeld de steeds evoluerende verschuiving omvatten van on-premise technologie naar de Cloud of de verkenning van nieuwe innovaties zoals AI en IoT. Digitale transformatie houdt vaak verband met zaken als mobiliteit, Big Data en ‘agility’ - allemaal zaken die organisaties helpen om

30

TELECOMMAGAZINE

efficiënter en effectiever in hun speelruimte te worden. Maar waar past Unified Communications in dit alles?

Een plaats vinden voor UC In Digital Transformation

Digital Transformation gaat niet alleen over het installeren van de nieuwste technologie in het bedrijfsnetwerk zodra deze beschikbaar komt. Hoewel het iets spannends heeft om de nieuwste en beste software te hebben, tellen deze updates alleen als ze iets positiefs doen voor het bedrijfsresultaat. Daarom gaat succesvolle Digital Transformation over het zoeken naar nieuwe manieren waarop technologie organisaties efficiënter kan maken.

In de mid-market, waar een flinke groep mensen in een organisatie dagelijks contact met elkaar

en klanten moeten hebben, is er geen betere manier om succes te stroomlijnen dan met de juiste communicatiestrategie. De klanten en medewerkers van vandaag willen immers allebei de nieuwste technologie kunnen gebruiken om gesprekken te voeren, of dat nu via instant online chat, voice of videoconferencing is.

Unified Communications stimuleert digitale transformatie in de mid-markt door niet alleen nieuwe communicatiemethoden aan te bieden, maar ook alle verschillende silo’s bij elkaar te brengen, zodat die verbindingen eenvoudiger, efficiënter en kosteneffectiever kunnen worden.

Unified Communications: sleutel tot DX

Unified Communications maakt het voor middelgrote bedrijven mogelijk om zowel intern als extern verbinding te maken in een wereld waar conversaties veranderen. Naarmate de klantervaring (CX) steeds meer digitaal wordt en de gemiddelde werknemer zich verwijdert van de standaard negen-tot-vijf routine en in

Tekst: Rebekah Carter

plaats daarvan werkt op afstand en in flexibele schema’s, zorgt UC ervoor dat iedereen nog steeds aan elkaar gekoppeld is.

Met een Unified Communications-strategie kan de mid market-onderneming een oplossing voor remote working opzetten via de Cloud, waar werknemers kunnen profiteren van tools voor videocommunicatie, webchat en VoIP, zonder fysiek aanwezig te hoeven zijn in een kantoor.

Het enige dat ze hoeven te doen, is de juiste inloggegevens gebruiken om in te loggen en ze zijn uitgerust met alle communicatieservices die ze nodig hebben om in één venster met klanten en collega’s te communiceren.

Digitale transformatie is gecompliceerd. Het dwingt bedrijven om nieuwe manieren van werken te omarmen en oude vertrouwde concepten achter te laten. Organisaties die de Cloud, mobiliteit en multichannel met succes kunnen gebruiken, kunnen de productiviteit verhogen, nieuwe inkomstenstromen genereren en bedrijfsprocessen stroomlijnen.

De stukken van de puzzel verbinden

Unified Communications zorgt er eenvoudigweg voor dat organisaties niet zo maar nieuwe technologieën implementeren zonder dat ze weten hoe deze verschillende applicaties bij elkaar passen. Immers, te veel versnippering in tools, leiden eerder tot verwarring en information overload dan tot een verbetering van de productiviteit.

UC is de lijm die een aantal van de verschillende elementen van digitale transformatie bij elkaar houdt, waardoor organisaties een toekomst tegemoet kunnen gaan waarin klanten op nieuwe manieren met hen in contact komen en werknemers volgens een nieuwe aanpak werken. Zonder UC is digitale transformatie gewoon een stapel mogelijkheden die worden gedeeld door een team van verwarde, niet-verbonden werknemers.

‘ZONDER UC IS DIGITALE TRANSFORMATIE GEWOON EEN STAPEL MOGELIJKHEDEN, GEDEELD DOOR EEN TEAM VAN VERWARDE, NIET-VERBONDEN WERKNEMERS’

TELECOMMAGAZINE

31

GADGETS

Fun meets Function In de wereld van tech en toepassingen struikel je over de gadgets. Vaak overbodig, maar soms ook erg handig voor in het dagelijks zakelijk gebruik. De redactie van BTG Magazine speurt dan ook voortdurend naar handige tools, die je werk soms een heel stuk leuker of efficiënter kunnen maken. We zetten de belangrijkste hier op een rij.

Vergevorderde robot-hond Bedrijven als Boston Dynamics hebben inmiddels robots ontwikkeld die je voorheen alleen zag in de kaskraker met Will Smith (i, Robot). Het bedrijf gaat binnenkort de markt op met de SpotMini. Het is de stilste robot-hond ooit gemaakt en is nog handig ook.

In eerste instantie is het de bedoeling dat deze ‘gadget’ een rol gaat spelen op kantoren door bijvoorbeeld deuren te openen, later moet deze ook thuis een rol gaan spelen.

Een projector in je lamp Beam Lab presenteert een lamp die ieder oppervlak omtovert tot beeldscherm. Deze lamp past in iedere fitting en kan bijvoorbeeld foto’s en filmpjes afspelen (inclusief geluid). Met de geïntegreerde internetverbinding, ingebouwde speakers en de bedieningsapp op een iOS of Android smartphone/tablet kan het afspelen direct beginnen. De lamp functioneert overigens ook prima als lichtbron.

32

TELECOMMAGAZINE

Bellen met je vingers Bellen door je vinger aan je oor te plaatsen, dit beeld komt u misschien bekend voor uit Hollywoodfilms. Toch is deze techniek de laatste jaren flink ontwikkeld en het is nu mogelijk. Het mooie is dat u niet alleen degene aan de andere kant van de lijn te horen, maar ook terug te praten. Het wordt allemaal mogelijk gemaakt door het speciale horlogebandje, gelanceerd door het bedrijf SGNL.

Oprolbare OLED-schermen

De beste beeldkwaliteit krijg je op dit moment op OLED-schermen. Omdat deze techniek relatief jong is, ontwikkelt het zich snel. LG was een van de eerste merken die op de proppen komt met een oprolbaar OLED-scherm.

Deze schermen zijn niet enkel oprolbaar, maar te vormen naar iedere maat.

Zo kan je bijvoorbeeld het dashboard van een auto ‘bekleden’. Maar stel u eens voor dat de buitenkant van een auto zo’n scherm is.

IJzersterke smartphone De Land Rover Explore is speciaal ontworpen om in de wildernis de zwaarste omstandigheden aan te kunnen. De smartphone doorstaat valtests van 1,8 meter, overleeft zout en zoet water dankzij de IP68-rating en weerstaat blootstelling aan extreme temperaturen en thermische schokken. Daarnaast beschikt de smartphone over handige functies als een SOS zaklamp en nachtmodus, waardoor hij geschikt is voor iedereen met een passie voor outdoor.

Aantekeningen direct in de cloud Een slimme pen bestaat al maar de Livescribe 3 Smartpen willen we u niet onthouden.

Inmiddels is de technologie zo ver gevorderd dat men moeiteloos hetgeen wat getekend of geschreven wordt, op kan slaan in de cloud of op een desktop. Vooral handig wanneer u tijdens een meeting snel uw aantekeningen wilt delen, maar ook erg ‘fun’ als voor de creatieve tekenaar.

TELECOMMAGAZINE

33

PRAKTIJKCASE

Private GSM in Zorgcentrum Friso:

Na zes jaar nog altijd tevreden over CapX

Zo’n zes jaar geleden stapte het Almelose Zorgcentrum Huize Friso over van DECTtelefonie naar Private GSM. Op advies van Loohuis Installatiegroep viel de keuze op de software en hardware van CapX Nederland.

34

TELECOMMAGAZINE

Tekst: Daniëlle Vogels

‘CAPX KON ALS ENIGE PRIVATE GSM INTEGREREN MET HET BESTAANDE VERPLEEGOPROEPSYSTEEM EN DE BRANDMELDINSTALLATIE’

De tijd dat wanneer je bejaard bent je automatisch ook je dagen mag slijten in een verzorgingstehuis is al enkele jaren voorbij. Nee, zomaar lukraak een kaartje leggen, bingo spelen, koffie drinken en gymmen met leeftijdsgenoten in een lekker warm huis waar je met zijn allen woont, is er niet meer bij. Wil je tegenwoordig in een dergelijk tehuis mogen verblijven, dien je wat te mankeren. Mentaal dan wel fysiek. Dat heeft vanzelfsprekend gevolgen voor de werkdruk van de verpleging.

Maar ook de communicatie wordt daarmee belangrijker. Want een dementerende meneer Janssen wil graag weten hoe laat het is en belt de verpleging. En een paar minuten later weer. En mevrouw Sietstra die slecht ter been is, moet nodig naar de wc en belt ook de verpleging. Huize Friso telt 69 verpleegkamers, 30 verpleegplaatsen die ze aan een andere zorginstelling verhuren, twee keer 68 aanleunwoningen en 44 appartementen waar ook deels zorgbehoevenden wonen.

Een goedwerkend communicatiesysteem is dus essentieel om alle oude van dagen de zorg te bieden die ze nodig hebben.

Defecte DECT

Toon Oude Vrielink werkt sinds het jaar 2000 in de technische dienst van het zorgcentrum. Samen met nog één andere collega is hij verantwoordelijk voor alle techniek in en rondom het zorgcentrum. Van koeling tot legionellabeheer en van sleutelplan tot brandveiligheid. En ook de communicatie behoort tot zijn werkgebied. Oude Vrielink: “Toen ik hier kwam, werkte de verpleging met een pieper.

Tijdens de nieuwbouw in 2007 werd een DECT-installatie geïnstalleerd. Dat was al een vooruitgang, want er kon een spreek-luisterverbinding plaatsvinden tussen de bewoners en de verpleging. Helaas bleek de installatie na drie jaar alweer verouderd. Het systeem werd te traag en kreeg veel foutmeldingen. De telefoons konden we niet meer bijbestellen.

We moesten over op andere telefoons, maar die pasten niet meer bij de centrale. Uiteindelijk zouden we meer moeten investeren dan bij de aanschaf. Bovendien waren we ook niet tevreden over de leverancier, die ons zelfs een keer een hele week heeft laten zitten met een storing.”

CapX it is

Oude Vrielink besloot advies in te winnen bij Loohuis Installatiegroep. Lekker dicht bij huis want gevestigd in Fleringen, vlak bij Almelo, en dat werkt prettig, vindt Oude Vrielink. Hij houdt van korte lijntjes. Bovendien had Oude Vrielink in de

pieper-tijd (vóór DECT) al goede ervaringen met Loohuis.

Oude Vrielink: “Zij adviseerden ons te gaan werken met Private GSM. CapX was toen nog één van de weinige die dat kon leveren en daar hadden ze goede ervaringen mee.”

En, zo laat Loohuis zelf nog weten: “Private GSM was kostentechnisch aantrekkelijker ten opzichte van DECT en Voice over WiFi. Met Private GSM waren er bijvoorbeeld veel minder zenders nodig. Bovendien kon CapX als enige Private GSM integreren met het bestaande verpleegoproepsysteem van Verkerk en de bestaande brandmeldinstallatie.” En zo geschiedde. DECT werd vervangen door Private GSM. De verpleging, de huishoud- en de keukendienst werkt sinds die tijd met CapX’s Private GSM, wie achter een bureau werkt heeft daarnaast ook een vast toestel van Mitel.

Toekomstbestendig

Zes jaar later is Oude Vrielink nog steeds tevreden over CapX’s Private GSM-netwerk. Oude Vrielink: “Het pand is qua telefonie voor de zorg verdeeld over drie verdiepingen. Elke verdieping heeft 23 kamers en 3 toestellen. Verder heeft de verpleegafdeling op de begane grond 30 kamers verdeeld in 5 groepen met op iedere groep een toestel. En dat werkt prima. Het systeem is zo ingericht dat bijvoorbeeld in de ochtendspits alle alarmen op één telefoon binnenkomen van één bepaalde groep, zodat de verpleging zich kan concentreren om de mensen uit bed te halen en te verzorgen. Een oproep komt dan op het eerste toestel binnen, als die niet wordt aangenomen gaat na drie minuten de tweede over en eventueel ook de derde na drie minuten. Na de ochtendspits worden bepaalde groepen bij elkaar gevoegd.” Over de vraag of er de afgelopen jaren storingen zijn geweest moet Oude Vrielink even nadenken. “Weinig”, concludeert hij dan. “Ik kan me eigenlijk maar één keer herinneren. En die storing is toen binnen 24 uur opgelost.” Naast een stabieler netwerk en weinig storingen is Oude Vrielink bovenal tevreden dat je met CapX’s Private GSM de mogelijkheid hebt om het systeem te ontwikkelen zonder meteen alles te moeten vervangen. Oude Vrielink: “Het is een toekomstbestendig systeem. Met Private GSM kun je stapsgewijs het systeem updaten. Binnenkort gaan we bijvoorbeeld over op nieuwe toestellen: van de gewone handtoestellen naar smartphones. Dat brengt weer nieuwe mogelijkheden met zich mee.”

TELECOMMAGAZINE

35

SMARTHOME

Smartspeakers met spraakbesturing: hoe veilig zijn ze?

In Amerika zijn ze al om: ĂŠĂŠn op de zes Amerikanen is al in het bezit van een smartspeaker. In Nederland nog niet, maar er wordt verwacht dat smartspeakers in de toekomst een grote rol gaan spelen in onze huishoudens.

Is het iets om ons op te verheugen, of juist met argusogen tegemoet te zien?

36

TELECOMMAGAZINE

Tekst: Sven Wanders

Onderzoek van Jupiner Research voorspelt dat er in 2022 zo’n 70 miljoen Amerikaanse huishoudens een smartspeaker hebben. Dat wil zeggen dat meer dan de helft, namelijk 55 procent, zo’n slimme speaker in huis heeft.

Maar wat zijn smartspeakers met spraakbesturing precies? Zoals de naam al doet vermoeden: het zijn muziekspeakers met een stemherkenningssysteem waarmee de gebruiker kan communiceren. De bekendste systemen zijn Amazon Echo, Google Home en Apple HomePod. De gebruiker activeert het systeem door een codewoord te zeggen en communiceert daarna met de smartspeaker via zijn of haar stem. Je kunt de speaker vragen stellen, opdrachten geven, vragen wat er vandaag op de agenda staat, een timer laten zetten, vragen muziek te spelen en meer.

Privacy

Er worden steeds meer onderzoeken gedaan naar de rol die smartspeakers in ons leven gaan spelen en de mogelijke risico’s die eraan kleden. Want hoe veilig zijn ze eigenlijk? Uit verschillende onderzoeken blijkt dat er nogal wat gevaren aan verbonden zitten. Men benoemt privacy als grootste risico. Wat veel mensen beangstigt is dat het gekoppelde e-mailadres gehackt zou kunnen worden, waardoor het apparaat gebruikt kan worden om mensen te bespieden. Naast privacy zouden er nog meer risico’s zijn. Het Amerikaanse informatiebeveiligingsbedrijf Symantec noemt in haar onderzoek een aantal voorbeelden. Zo zouden anderen toegang kunnen krijgen tot jouw speaker. Een kind kan bijvoorbeeld een functie in werking stellen en duur speelgoed kopen, of je lawaaierige buurman geeft per ongeluk opdrachten aan jouw smartspeaker.

Meer risico’s

Naast mensen, kunnen andere apparaten ook een risico zijn. De televisie, de radio of de luidspreker van je mobiele telefoon kunnen per ongeluk opdrachten geven aan jouw smartspeaker. Een ander, bijzonder risico is het feit

dat een smartspeaker onjuiste ontgrendelingswoorden interpreteert als juist. Zo wordt de Google Home ook geactiveerd wanneer iemand zegt ‘Ok Bobo’, terwijl ‘Ok Google’ de juiste term is. Niet handig als je pop van je dochtertje, of je hond ‘Bobo’ heet. Een andere beroemde feature van smartspeakers is de ontgrendeling door stemherkenning. Deze is niet waterdicht, blijkt uit het onderzoek van Symantec. Een vergelijkbare stem, van bijvoorbeeld een familielid, is ook in staat het systeem te ontgrendelen. Dus ja, er zitten risico’s aan het gebruik van smartspeakers. Toch heeft stembesturing de toekomst. Smartspeakers krijgen grote invloed op onze levens. We kunnen ons dus maar beter voorbereiden op de toekomst. Daarom is het zaak niet alleen naar de risico’s te kijken, maar ook naar wat je kunt doen om elk risico uit te vlakken. The future is now, so be prepared.

‘GOOGLE HOME WORDT OOK GEACTIVEERD WANNEER IEMAND ZEGT ‘OK BOBO’, TERWIJL ‘OK GOOGLE’ DE JUISTE TERM IS’

Zeven tips om smartspeakers veiliger te gebruiken: 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

wees selectief in welke accounts gekoppeld worden aan de spraakassistent. Maak bijvoorbeeld een nieuw account aan als je geen toegang wil geven tot de agenda of contactpersonen. bescherm het serviceaccount dat gelinkt is aan het apparaat met een sterk wachtwoord en een twee-staps authenticatie waar mogelijk. gebruik een wifinetwerk met WPA2-beveiliging in plaats van een openbare hotspot en maak een gastnetwerk aan voor bezoekers en onbeveiligde IoT-apparaten. gebruik de spraakassistent niet om gevoelige informatie zoals wachtwoorden of creditcardgegevens te onthouden. schakel het doen van aankopen uit, of stel een wachtwoord in voor het verifiëren van aankopen. stel waar mogelijk in dat de spraakassistent alleen reageert op je eigen stem. wis opnames die gevoelige informatie bevatten met regelmaat, ook al kan dit de werking van het apparaat negatief beïnvloeden omdat geleerde spraakpatronen worden vergeten.

TELECOMMAGAZINE

37

SAMENWERKING

Overeenkomst SPIE Nederland en CapX met Druid Software SPIE Nederland en CapX Nederland hebben een overeenkomst gesloten voor de distributie, installatie en support van Druid Private 4G & 5G netwerken.

De internationaal gerenommeerde SPIE-groep beschikt over een gerenommeerd DAS-netwerk (distributed antenna system) voor het verbeteren van de publieke mobiele dekking voor veel klanten in tal van verticals. De ondertekening met Druids distributeur CapX Nederland geeft SPIE Nederland toegang tot Druids Private-netwerktechnologie voor missiekritieke bedrijfs- en IoT-implementaties. Om het belang van samenwerking tussen bedrijven uit Ierland (Druid) en Nederland te onderstrepen, was de Ierse ambassadeur voor Nederland, Kevin Kelly, bij de ondertekening aanwezig.

In bedrijfskritische omgevingen zoals gezondheidszorg en ouderenzorg, is de software van Druid zeer goed te schalen en biedt deze een eenvoudige integratie van de nieuwste Nurse Call-toepassingen. Het Private Network van Druid garandeert medewerkers een Quality of Service voor elk mobiel apparaat voor gegevens-, berichtenservice- en spraakdiensten.

38

TELECOMMAGAZINE

Kennis van integratie Tadhg Kenny, Head Business Development voor de Nederlandse markt van Druid: “Hoewel onze softwareapplicatie een essentiële rol speelt bij het leveren van de best mogelijke kwaliteit mobiele dekking, zijn het onze lokale technologiepartners en hun kennis van integratie met de nieuwste zakelijke applicaties die de oplossing completeert. Hun vermogen om de Druid ‘Raemis’-applicatie te integreren met de nieuwste Nurse Call, MCPTT (mission critical push-to-talk), Man down en Lone Workeralarmen, is belangrijk.”

Paul van Gasselt, CEO van CapX Nederland: “De deal die we ondertekend hebben met SPIE Nederland en Druid, is een belangrijke mijlpaal voor CapX Nederland. We werken aan een aantal zeer opwindende projecten waarbij Druids Private Networks een sleutelrol spelen in het leveren van de nieuwste private 4G-netwerken met onze partners. We vinden dat Druid de beste 2G/3G/4G-kernsoftwaretoepassing op de markt heeft. Hun inzet en ondersteuning zijn echter net zo belangrijk om CapX en onze system integrators te helpen om de beste kwaliteit draadloze netwerkdekking te leveren.

Enkele van Druids belangrijkste concurrenten zijn gevestigd in het Verenigd Koninkrijk. Met de

onzekerheid rondom de Brexit is het voor ons van cruciaal belang dat Druid een Iers bedrijf is en dat we te maken hebben met een bedrijf dat binnen de eurozone blijft.”

Ad de Korte, Business Development Manager voor SPIE Nederland, zegt: “Private netwerken waren een ontbrekend stuk in ons productportfolio dat we graag toe willen voegen. We hebben de publieke dekking voor veel klanten in Nederland in de loop der jaren met succes verbeterd door DAS (distributed antenna systems) te gebruiken. We kennen en begrijpen cellulaire dekking en het toevoegen van Druids toonaangevende Private Networks met deze overeenkomst met CapX opent veel nieuwe 4G & 5G zakelijke kansen voor SPIE Nederland.”

Van links naar rechts: H.E.Kevin Kelly (Ierse ambassadeur in Nederland), Ad de Korte (Business Development Manager SPIE Nederland), Paul van Gasselt (Capx Nederland), Ron Veldhoen (manager Wireless Connectivity Solutions SPIE), Tadhg Kenny (Druid Software). Achter de rij staat Patrick Torrekens (Head of Enterprise Ireland Benelux).

bereikbaar zijn zoals bereikbaar zijn zoals jij wilt

www.speakup.nl

Is uw onderneming AVG-proof?

Sinds 25 mei 2018 is de data- en privacywetgeving AVG binnen de gehele EU van toepassing. Regels zijn strenger, bedrijven hebben meer verantwoording en boetes zijn een flink stuk hoger. Is uw onderneming al AVG-proof?

Met Yes Device Management beheert én beveiligt u uw privacygevoelige data. Zo weet u zeker dat uw mobiele werkomgeving AVG-proof is en voorkomt u hoge boetes voor uw onderneming.

Meer informatie: www.yestelecom.nl/avg-wet

Dé Business Solutions Provider