BTG in Business voorjaar 2020 by Magenta Communicatie

voorjaar 2020

UITGAVE VAN BRANCHEVERENIGING ICT EN TELECOMMUNICATIE GROOTGEBRUIKERS

IN BUSINESS Ed Nijpels: ‘ICT is onmisbaar bij de energietransitie’ Truphone, BTG-partner: wereldspeler boordevol innovatie én ambitie BTG Expertgroep: brug naar een smart city

Mona Keijzer:

‘Juist nu moeten we dóórpakken’ WWW.BTG.ORG

smarter 365 .

Jouw IT meetbaar sneller eenvoudiger veiliger Met Smarter 365 kun jij sneller, eenvoudiger en veiliger (samen)werken met een Microsoft Modern Workplace. Je krijgt direct inzicht in de kosten en trends per gebruiker, team en applicatie. Daarnaast kun je eenvoudig jouw IT-omgeving beheren door zelf gebruikers aanof af te melden en groepen te definiëren. Ook kun je snel en geautomatiseerd een digitale werkplek uitrollen op diverse devices, volgens alle compliancy richtlijnen. Zo kun je overal en altijd veilig (samen)werken.

Probeer het gratis! Inclusief 30 dagen Microsoft 365 licentie. Registreer je via eshgro.nl/smarter-workplace.

Eshgro BV • Bereklauw 7 • 5831 PE Boxmeer • Postbus 61, 5830 AB Boxmeer • +31 (0) 485 - 47 61 93 • info@eshgro.nl • www.eshgro.nl

woord vooraf

Teamwork in optima forma Vol verbijstering tuur ik naar mijn beeldscherm. Het is maandagochtend 16 maart, nog geen 24 uur nadat het kabinet de horeca en de scholen op slot heeft gegooid. Voor velen een onwennige dag. Ook in het Erasmus MC waar ik werk, was de sfeer veranderd. Op een doordeweekse dag lopen hier ruim 35.000 mensen rond: patiënten, bezoekers, studenten, leveranciers, medewerkers. En nu is het angstvallig stil. De dagen die daarop volgden is achter de schermen een ongelofelijke prestatie neergezet. Vanuit mijn afdeling hebben we duizenden medewerkers ondersteund met verschillende tools om thuis te kunnen werken, contact te kunnen houden met het Erasmus MC. We waren ook betrokken bij het inrichten van de triagetent bij de spoedeisende hulp, het inrichten van het callcenter Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding en het uitbreiden en inrichten van extra IC-capaciteit. Twee keer per week namen we deel aan livestreams om alle medewerkers te informeren over actuele ontwikkelingen. De COVID-19-crisis haalde het beste uit álle medewerkers naar boven: van dokter, tot facilitair- en IT-medewerker en vrijwilliger. Dwars door de organisatie heen, alle afdelingen, één eenheid. Teamwerk in optima forma. Permanent alle hens aan dek. Opschalen, monitoren, improviseren, bijsturen. Iedere dag weer. Een combinatie van inspireren en transpireren. Ook bij BTG is er veel gebeurd. Na de nieuwjaarsbijeenkomst hebben we in februari ons prachtige nieuwe kantoorpand geopend in Woerden. Ook waren we aanwezig op het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, voor de kick-off van het Mobile World Congres. BTG participeert in het Holland-paviljoen met onze solution-partners. Helaas is ook dit congres afgelast. De bijeenkomsten van de diverse werkgroepen zoals indoordekking, Smart Cities, Expertgroep KMBG zijn doorgegaan. Op afstand, digitaal vanuit ons kantoor in Woerden. BTG is een samenwerking aangegaan met onder andere Future City Foundation, DINL en Dutch Datacenter Association. We hebben diverse BTG Knowledge Café’s georganiseerd, onder meer over cybersecurity in tijden van crisis, ontwikkelingen en toepassingen van 5G, IoT op Schiphol en samenwerken aan slimme, leefbare steden. Dankzij de digitale middelen zijn we in staat om door te werken en de verbinding te houden. Helaas heeft ons jaarlijkse evenement in Huis ter Duin geen doorgang kunnen vinden, maar is het verplaatst naar volgend jaar. Ik hoop u daar weer te ontmoeten, want het fysieke contact wordt steeds meer gemist. Stay safe, zorg goed voor uzelf en voor elkaar. Namens bestuur, directie en team van BTG, Eric Reij, voorzitter BTG

IN BUSINESS

inhoud

colofon

inhoud

BTG/TGG In Business BTG In Business is een uitgave van de Branchevereniging ICT en Telecommunicatie Grootgebruikers (BTG en Telegrootgebruik bv.). De vereniging behartigt de belangen van leden inzake Telecommunicatie en ICT, biedt een netwerk voor uitwisseling van kennis en ervaring tussen leden en realiseert inkoopvoordeel via dochterorganisatie TGG. Bestuur BTG Eric Reij (voorzitter) Christian Visser (penningmeester) Madeleine Lamers (secretaris) Directie BTG Petra Claessen Contactgegevens Pelmolenlaan 10 3447 GW Woerden Telefoon: 088-3532200 www.BTG.org Bladmanagement BTG Arianne Rutgers Productie en vormgeving Magenta Communicatie (Nijmegen) www.magentacommunicatie.nl Verspreiding BTG Magazine verschijnt in een oplage van 1.000 exemplaren. BTG-leden en bedrijfsvertegenwoordigers van de vereniging ontvangen het tijdschrift als onderdeel van hun lidmaatschap. Niet-leden kunnen het magazine op aanvraag ontvangen. Niets uit deze uitgave mag in zijn geheel of gedeeltelijk worden overgenomen of vermenigvuldigd zonder bronvermelding én uitdrukkelijke toestemming van de uitgever (BTG). Hoewel deze uitgave op zorgvuldige wijze is samengesteld, zijn uitgever en auteurs niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden of onvolledigheden in deze uitgave. Zij aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op deze informatie. © 2020

IN BUSINESS

16 3

Voorwoord Eric Reij

Coverstory

BTG Live en

Mona Keijzer

Online in 2020

Over BTG

BTG-initiatieven

Column Katja

rond corona

van Kranenburg

BTG & nieuwe

Over TGG

Havenbedrijf

samenwerkingen 13

Innovatienieuws

Rotterdam

‘Mensen zitten vaak met hun oren te klapperen als ik vertel dat zestig procent van de kinderen nu als gevolg van de vierde industriële revolutie later een baan heeft die nu nog niet bestaat’ Pagina 34

inhoud

‘Wanneer we nieuwe technieken enthousiast oppakken, nemen we een economische en maatschappelijke voorsprong’ Pagina 16

Column Jacco

Saaman 32

BTG-partner:

Truphone

BTG lid: ECT

Fun meets Function

Column

Michiel Steltman Dossier Smart

Interview met Ed Nijpels

Standaard passieve

Connectivity

DAS gereed

BTG Expertgroep

Smart Society

Informatiepagina

40 IN BUSINESS

agenda

BTG Live en online cybersecurity gaan een belangrijke rol spelen. Dat blijkt uit de resultaten van de eerste ICT Development index die in opdracht van BTG is ontwikkeld door onderzoeksbureau Motivaction. De ICT Development index is afgelopen jaar ontwikkeld en is gebaseerd op input van bijna 300 ICT-verantwoordelijken bij grotere organisaties. De index brengt dus de verwachte ICT-ontwikkelingen in het komende jaar in kaart. De uitkomsten daarvan zijn gepresenteerd tijdens de drukbezochte nieuwjaarsbijeenkomst.

Geslaagde Nieuwjaarsbijeenkomst De Nieuwjaarsbijeenkomst van BTG op 16 januari in sociĂŤteit de Witte in Den Haag was traditioneel goed bezocht. In zijn presentatie blikte BTG-voorzitter Reij terug op de successen van het afgelopen jaar. Zoals het realiseren van de standaardisatie van de Passieve Indoordekkingsystemen. Daarnaast heeft U4SSC (United for Smart Sustainable Cities) BTG verkozen als main entrance voor Nederland met betrekking tot het Smart City Programma van de Verenigde Naties, uitgevoerd door de Organisation for International Economic Relations (OiER). Naast Eric Reij spraken tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst onder meer Tweede Kamerlid Jan Middendorp, oud-minister Ed Nijpels en ICT/Telecommanager van het jaar Peter Rake van 5Groningen. Algemeen directeur Pieter Paul Verheggen van Motivaction presenteerde de resultaten van de eerste ICT Development index. Hieronder meer daarover.

BTG Kennisinstituut accrediteert Strict Academy

Presentatie ICT Development index Circa 40 procent van de Nederlandse organisaties verwacht de komende jaren aanzienlijk meer te investeren in ICT. Vooral de themaâ&#x20AC;&#x2122;s privacy en

IN BUSINESS

BTG heeft vanuit haar Kennisinstituut een accreditatie toegekend aan Strict Academy voor het traineeship dat Strict aanbiedt voor Young ICT Professionals. BTG-directeur Petra Claessen heeft het bijbehorende certificaat aan directeur Wouter Borremans van Strict overhandigd tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst van BTG en serviceorganisatie TGG.

agenda

markeert de overgang van het landhuis in de bossen van Zeist naar een modern kantoorpand op een centrale locatie in de Randstad. Hier zijn BTG en TGG ook nadrukkelijker met elkaar verbonden.

Hub gaat lantaarnpaal vervangen in smart city Nog te vaak wordt de lantaarnpaal gezien als de oplossing voor nieuwe objecten in de openbare ruimte, zoals voor sensoren, 5G-cellen en laadstations. De toekomst zal eerder liggen in een hub: een modulaire eenheid die meerdere functies kan herbergen, waaronder de verlichtingsfunctie. Dat is de conclusie van het recent gepubliceerde rapport: De dans om de paal, dat is geproduceerd in opdracht van Openbare Verlichting Nederland (OVLNL) en BTG. Het rapport de ‘dans om de paal’ is officieel gepresenteerd tijdens een smart city-bijeenkomst van de gemeente Rotterdam in de Kuip in Rotterdam.

Online Na half maart werd het onmogelijk om live-events te organiseren. BTG speelde daar snel op in, want al op 25 maart was er een digitale bijeenkomst van de Expertgoep KMBG over vrij gebruik van de 3,5 Ghz-band. Vanaf dat moment was BTG volop actief in het (mede-) organiseren van de Nationale Vrijmibo, diverse BTG Knowledge Café’s en vonden ook de overige sessies van de Expertgroepen digitaal plaats. Voor dit najaar zal een aantal events online plaatsvinden, en uiteraard hopen we ook later dit jaar weer verantwoord live events te organiseren, waaronder het BTG Business Event later in het najaar. Houd de BTG-website en de wekelijkse nieuwsbrief BTG Business Break in de gaten voor meer nieuws hierover.

Nieuw pand BTG/TGG officieel geopend Voorzitter Eric Reij en directeur Petra Claessen hebben het nieuwe pand van BTG en TGG aan de Pelmolenlaan 10 in Woerden via een officiële handeling in gebruik genomen. De opening in het bijzijn van zo’n 70 genodigden

IN BUSINESS

SECURITY OPERATIONS AUTOMATISEREN?

Werkt jouw bedrijf dagelijks aan de ontwikkeling van volgende generatie security operations producten? Wellicht herken jij de uitdaging om security producten schaalbaar en interoperabel te maken. Om de kwaliteit van dienstverlening te verbeteren. En dat met minder mensen, meer klanten en een toenemende netwerk complexiteit en hoeveelheid data bij klanten. TNO werkt samen met de meest vooraanstaande Nederlandse security bedrijven, publieke partners en kennisinstellingen, voor de ontwikkeling van geautomatiseerde Security Operations diensten. Meer weten? WWW.TNO.NL/AUTOMATED-SECURITY

BTG & corona

BTG-initiatieven rond corona Vanaf maandag 16 maart werd alles anders. Alle medewerkers van BTG/TGG gingen van huis uit werken en geplande liveevents werden uitgesteld of als online-event georganiseerd. BTG startte direct met een groot aantal initiatieven vanuit haar verbindende rol om de economie te steunen, mensen en kinderen in achterstandsituaties te helpen met communicatie-hulpmiddelen, het belang van de sector te benadrukken richting overheid én samen met een aantal leden concrete hulp te bieden om de coronapandemie het hoofd te bieden. █

Tekst: Joost Heessels Beeld: Branimir Balogović via Pexels

Enkele voorbeelden daarvan zijn het oprichten van een Slack-kanaal voor vragen over corona, door BTG/TGG en vijf andere branche-organisaties. Hier kon en kan iedereen in de tech-industrie, van cloud tot telecom, van IT tot datacenters, van gebruikers tot vendoren, van klanten tot concullega’s, terecht met vragen en problemen. Iedereen kan hier vragen stellen die door de community worden beantwoord.

Lucht voor de zorg

Diverse BTG-partners sloegen de handen ineen. Eind maart werden 70 bedden beschikbaar gesteld, inclusief de benodigde medischeen ICT-apparatuur. De initiatiefnemers, SPIE, Alcatel-Lucent Enterprise en Promotor-Holding,

hebben beademingsapparatuur beschikbaar gesteld en het noodhospitaal kon worden ingericht met alle nodige voorzieningen zoals energie, internet, netwerk en draadloze communicatie. BTG was actief betrokken bij het project: Iedereen Verbonden, voor kinderen die geen onderwijs-op-afstand kunnen volgen. De leden werd opgeroepen om waar mogelijk te helpen met het inzamelen van tweedehands IT-apparaten als notebooks, tablets, wifi-basisstations en routers. Vrij snel na de lockdown publiceerde BTG een praktische handleiding: Lessons learned tijdens Covid-19. Over wat we kunnen leren van de BTG-leden die betrokken zijn bij talloze projecten, vaak onder extreme omstandigheden uitgevoerd.

Onderdeel crisisteam

BTG maakte al snel deel uit van het crisisteam, waaraan naast BTG, ook Cyberveilig Nederland, DDA, DHPA, DINL, FCA, ISP Connect, Job in the Cloud, NBIP en de Vereniging van Registrars deelnemen. Samen is onder meer de speciale website WerkThuisVeilig.nl opgezet. De site zit vol met tips en adviezen die helpen om veilig thuis te werken. Om alle harde werkers een hart onder de riem te steken, sloot BTG/TGG zich aan bij het initiatief Nationale Vrijmibo, waar samen met enkele initiatiefnemers en een aantal bedrijven en brancheorganisaties op twee vrijdagmiddagen in april een virtuele vrijdagmiddagborrel werd georganiseerd, waarin respectievelijk Jet Rebel en Douwe Bob optraden.

Diverse BTG-partners sloegen de handen ineen. Eind maart werden 70 bedden beschikbaar gesteld

IN BUSINESS

nieuwe samenwerkingen

BTG & nieuwe samenwerkingen

BTG en stichting DINL gaan samenwerken BTG en stichting Digitale Infrastructuur Nederland (DINL) hebben een partnership gesloten om samen te werken bij het versterken van de digitale economie. DINL is een samenwerking van de belangrijkste spelers en organisaties binnen de Nederlandse digitale infrastructuur. DINL is de spreekbuis van die sector, die een centrale rol heeft in de Nederlandse online economie en een sleutelrol in het wereldwijde internet. Deelnemers van DINL zijn AMS-IX (Amsterdam Internet Exchange), DHPA (Dutch Hosting Provider Association), ISPConnect, Stichting NLnet, SURF en de VvR (Vereniging van Registrars). Petra Claessen: “DINL en BTG zijn belangrijke spelers in het landschap van vertegenwoordiging van de digitale economie. De stem van beide organisaties wordt gerespecteerd door beleidsmakers en politiek, en op meerdere dossiers lopen onze belangen gelijk. We zien daarom een duidelijk voordeel voor onze leden om de krachten te bundelen, en samen te werken om onze boodschappen over de Nederlandse digitale economie, digitale infrastructuur en digitale Mainport breed onder de aandacht te brengen.”

IN BUSINESS

Nederlandse ICT-sector organiseert gratis virtueel concert van Jett Rebel

Een samenwerkingsverband van verschillende partners binnen de Nederlandse ICT-sector, waaronder BTG – Branchevereniging ICT en Telecommunicatie Grootgebruikers, organiseerde op vrijdag 3 april en vrijdag 24 april gratis een virtueel concert van respectievelijk Jett Rebel en Douwe Bob. Het initiatief, uitgevoerd door Nationalevrijmibo.nl, was bedoeld voor iedereen in Nederland én als steun in de rug voor de ICT-sector die op volle toeren draait in tijden van de COVID-19-pandemie.

nieuwe samenwerkingen

BTG en DDA bundelen krachten BTG sluit zich aan bij Lower Energy Acceleration Program (LEAP) Duurzaamheid en energiebesparing zijn belangrijke thema ’s in de wereld van ICT en telecom. “Daarom ben ik erg blij dat BTG zich heeft kunnen aansluiten bij het Lower Energy Acceleration Program (LEAP)”, stelt Petra Claessen. Dit project is een initiatief van onder andere de Amsterdam Economic Board en Green IT Amsterdam, RVO en NLdigital en heeft tot doel extra energiebesparing te bereiken door in datacenters en telecom-faciliteiten optimaal gebruik te maken van power managementtechnieken.

Brancheorganisaties BTG en Dutch Data Center Association (DDA) verenigen zich in een partnership om de positie van Nederland als digitaal koploper verder te versterken. Beide organisaties representeren een breed netwerk van spelers uit het digitale segment. Door kennis en krachten te bundelen werken de partijen toe naar een expertisecentrum over digitaal leiderschap en intelligente connectiviteit. BTG en DDA werken al langere tijd samen en medio mei werd deze samenwerking formeel betiteld in een partnership. Petra Claessen: “De telecom- en datacenterindustrie staan in essentie heel dicht bij elkaar en het verbinden van deze twee is dan ook een logische volgende stap. We moeten, juist nu, vol inzetten op een versnelde digitalisering van Nederland en we zijn ervan overtuigd dat samenwerking met de DDA dit proces een boost kan geven. BTG heeft zowel gebruikers aan boord als solution partners en wij redeneren net als DDA vanuit de triple helix-gedachte. BTG koppelt vraag en aanbod aan elkaar en met onze service-organisatie TGG, lossen wij samen met onze solution partners, marktimperfecties op.”

BTG en Future City Foundation bundelen krachten BTG en Future City Foundation gaan intensief samenwerken om de digitalisering van de steden in Nederland een boost te geven. Beide vertegenwoordigen deze organisaties een groot netwerk van bedrijven, overheden en communities, die zich bezighouden met de digitalisering van Nederlandse regio’s, steden en dorpen. “We hebben een gemeenschappelijk doel”, stellen directeur BTG Petra Claessen en voorzitter Future City Foundation Yvonne Kemmerling. Samen willen deze netwerkorganisaties werken aan een betere en gezondere stedelijke leefomgeving voor alle bewoners en generaties, ook toekomstige. Uitgangspunt daarbij vormen de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties (VN). “We willen onze netwerken verbinden en gezamenlijk concrete oplossingen aanbieden aan partners die zich sterk maken voor een gezonde stedelijk leefomgeving”, vertelt directeur BTG en TGG Petra Claessen. “Innovatie en digitalisering moeten altijd in dienst staan van een specifiek doel. Wij denken dat een efficiënte, inclusieve en succesvolle samenwerking van overheden, bedrijven en technologieprofessionals kan bijdragen aan meer leefbaarheid en duurzaamheid in regio’s, steden en dorpen, daarbij uitdrukkelijk rekening houdend met de uitgangspunten de SDG’s.

Samenwerking BTG en Dutch IT Channel Brancheorganisatie BTG en tech business platform Dutch IT Channel starten een strategische samenwerking. Ze gaan samen hun leden (gebruikers), solution partners en lezers voorzien van actuele content over ontwikkelingen en innovaties in de Nederlandse ICT- en telecomindustrie. Met deze samenwerking willen BTG en Dutch IT Channel de Nederlandse digitale economie en maatschappij verder versterken. Petra Claessen: “BTG (content driven) maar ook TGG (service driven) zijn in een nieuwe fase beland. BTG is dé autoriteit op het gebied van ICT en telecom in Nederland. Dat vraagt om een andere aanpak, waarin snel en accuraat handelen een must is. Daar kan Dutch IT Channel ons in voorzien. De kennis en het netwerk van Dutch IT Channel zijn tevens een perfecte aanvulling op alles waar BTG in voorziet.”

IN BUSINESS

TGG

Klaar voor de toekomst ontzorgen • samenwerking • versterking • service

Diensten zoals Telecom Expense Management (TEM) en inkoopvoordeel rondom hardware, software, beheerfuncties en RFP-adviezen. Dát is wat Telegrootgebruik B.V. (TGG) biedt. Dat doet zij als serviceorganisatie voor de leden van BTG.

www.telegrootgebruik.nl

Maar we gaan verder. We groeien sterk in onze regiefunctie binnen het ICT-Telecom-ecosysteem. We bieden en ontwikkelen nieuwe producten en diensten, op maat en afgestemd op de vraag van de markt. Vraag gerust wat we voor ú kunnen betekenen!

TGG

innovatienieuws

Robots van slag door corona Het coronavirus veranderde ons koopgedrag waardoor de robots in de distributiecentra van Amazon van slag raakten. De robots zijn geprogrammeerd op basis van consumentengedrag en -voorkeuren. In de week van 12 tot 18 april werd op Amazon.com ineens gezocht en gekocht op toiletpapier, gezichtsmaskers, handdesinfectiemiddel en papieren handdoeken. Dat is lastig voor de computers die de voorraden van de dc’s beheren en ineens met een heel andere vraag worden geconfronteerd. Robots die geprogrammeerd zijn met kunstmatige intelligentie reageren wanneer er een bestelling gedaan is, maar met de storm op specifieke producten wisten ze zich geen raad. Ondertussen heeft Amazon ook een robot ontwikkeld die door distributiecentra en supermarkten rijdt en via ultraviolet licht, virussen op oppervlakken doodt.

Lekker efficiënt: honderd mensen per minuut temperaturen In Groot-Brittannië heeft Vodafone een IoToplossing geïntroduceerd dat de lichaamstemperatuur van honderd mensen per minuut meet en analyseert. Het is bedoeld voor kantooromgevingen en andere ruimten waar grotere aantallen mensen bij elkaar komen. Vodafone heeft de oplossing samen met Digital Barriers op de markt gebracht, een Britse specialist op het gebied van live videobewaking. De toepassing heeft Vodafones IoT-platform als basis. De camera’s

van videospecialist Digital Barrier nemen de lichaamstemperaturen op, die automatisch worden geanalyseerd. Als iemand koorts heeft, verschijnt er een melding op de meegeleverde tablet en laptop. Van de verzamelde gegevens worden ook trendrapportages gemaakt. De oplossing wordt geleverd met een speciale camera van Digital Barriers, een tabletcomputer, een laptop, IoT-connectiviteit en een managed services contract (24/7).

Zwaai eens door het raam, pardon, de zonnecel Conventionele zonnecellen kunnen doorzichtig worden gemaakt door ze te prikken met gaten die dunner zijn dan de breedte van een mensenhaar. Onderzoekers van het Ulsan National Institute of Science and Technology in Zuid-Korea hopen dat de technologie in de toekomst kan worden gebruikt om kantoorgebouwen te bouwen die worden in hun energie worden voorzien door hun eigen ramen. De meeste zonnecellen op de daken van een huishouden zijn donker en ondoorzichtig, zo kunnen ze het best zonne-

energie absorberen. Maar daken van hoge gebouwen zijn te klein om het hele gebouw van zonne-energie te voorzien. Om dit probleem op te lossen, hebben onderzoekers van het Ulsan National Institute of Science and Technology in Zuid-Korea gezocht naar een manier om ramen te ontwikkelen die zonne-energie kunnen opvangen. Het team ontdekte dat als ze kleine gaatjes in kristallijne siliciumcellen maken, de cel zo transparant wordt als getint glas – waarmee ramen kunnen worden gemaakt. De cellen

zouden qua efficiëntie niet veel aan opbrengst verliezen.

IN BUSINESS

ALLES DE BAAS

MET T-MOBILE ONDERNEMEN

UNLIMITED BEREIKBAAR. WAAR JE OOK BENT.

Dean One & T-Mobile. Partners in connectiviteit.

innovatienieuws

Microrobot vermomd als wit bloedlichaampje Onderzoekers van het Duitse Max-Planck instituut voor Intelligente Systemen (MPI-IS) hebben een microrobot ontwikkeld die qua omvang, vorm en bewegelijkheid lijkt op een wit bloedlichaampje. De microrobot moet het makkelijker maken om heel gericht medicijnen naar plekken in het lichaam te brengen waar ze het hardst nodig zijn. De microrobot is getest in een kunstmatig bloedvat. Net als een wit bloedlichaampje beweegt de robot zich rollend voort. De onderzoekers noemen het daarom ook wel een microroller, die zijn energie haalt uit kleine

magnetische spoelen. Elke microrobot heeft een diameter van bijna acht micrometer. Het bestaat uit kleine glasdeeltjes. De ene kant is bedekt met een dun laagje nikkel en goud, de andere kant met medicijnen en speciale moleculen die bijvoorbeeld kankercellen kunnen detecteren. In het laboratorium kan de microrobot een snelheid bereiken tot ongeveer 76 lichaamslengtes per seconde.

Beweeg, zweet en laad je smartwatch op

Ingenieurs van de Universiteit van Glasgow hebben een nieuw type flexibele supercon-

densator ontwikkeld, die energie opslaat en de elektrolyten in conventionele batterijen vervangt door transpiratievocht. Dat klinkt ingewikkeld, maar het zou in de praktijk kunnen leiden tot smartwatches, die door middel van transpiratie worden opgeladen. De batterij kan volledig worden opgeladen met slechts 20 microliter vloeistof. Voor de techneuten onder ons: het apparaat werkt door polyester cellulosedoek te coaten in een dunne laag van een polymeer, dat fungeert

als de supercondensatorelektrode. Terwijl het doek het zweet van de drager absorbeert, werken de positieve en negatieve ionen in het zweet samen met het oppervlak van het polymeer, waardoor een elektrochemische reactie ontstaat die energie genereert.

Meet je zuurstofgehalte van het bloed met de nieuwe AirPod Apple neemt naar verwachting de komende één tot twee jaar omgevingslichtsensoren (ALS) op in AirPod-apparaten. Hiermee kun je hartslag, stappen, hoofdbeweging en andere gezondheidsaspecten meten en bewaken. De echte innovatie zit ‘m in de mogelijkheid om de verzadiging van zuurstof in rode bloedcellen te meten. Dat geeft aan hoe goed bloed door het lichaam wordt gepompt. Daarmee zou je bepaalde aandoeningen kunnen bewaken, zoals chronische obstructieve longziekte (COPD),

astma, longontsteking, longkanker en zelfs hartfalen. Het zou zelfs nuttig kunnen zijn om te bepalen of iemand COVID-19 heeft, omdat een laag zuurstofgehalte in het bloed een opvallend symptoom is van dit nieuwe virus.

IN BUSINESS

coverstory

Van links naar rechts: Eric Reij (voorzitter BTG), Mona Keijzer (Staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat), Petra Claessen (directeur BTG).

IN BUSINESS

coverstory

Mona Keijzer, staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat over de digitale agenda voor Nederland:

‘Juist nu moeten we dóórpakken’ █

Tekst: Joost Heessels Beeld: Lars van den Brink

In de afgelopen maanden werd het nieuws beheerst door corona. Nu er wat meer ruimte lijkt te ontstaan voor ander nieuws rijst ons de vraag: hoe staat het met onze digitale agenda? Heeft de pandemie hier nog invloed op gehad? En hoe staat de digitale agenda in verhouding tot de verduurzaming van Nederland? BTG-voorzitter Eric Reij en BTG/TGG directeur Petra Claessen in gesprek met Mona Keijzer, staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat.

Uw portefeuille is de digitale economie. Hoe staat het met de digitale agenda voor Nederland en komt deze in gevaar door de huidige crisis? De overheid heeft immers recent enkele miljarden uitgetrokken voor innovatie. “Onze ambitie was vóór de crisis om aan de wereldtop te blijven als het gaat om digitale infrastructuur, en die ambitie is onveranderd. Sterker nog, die is alleen maar belangrijker geworden: digitalisering gaat een enorme rol spelen bij de opbouw van onze maatschappij en economie. Een post-coronasamenleving zonder digitalisering is ondenkbaar. Juist nu moeten we daarin dóórpakken. Wanneer we nieuwe technieken enthousiast oppakken, nemen we een economische en maatschappelijke voorsprong. Onze positie als welvarend land hebben we nu eenmaal te danken aan handelsgeest en door steeds een stapje vóór te blijven op concurrenten. De Nederlandse Digitaliseringsstrategie die ik in 2018 presenteerde, blijft daar onverminderd en onvertraagd aan bijdragen. Nog voor de zomer zal ik wederom een update van de strategie naar de Tweede Kamer sturen. Daarnaast pleit ik ook in Europees verband om de digitale plannen van

de EU door te zetten en ze als topprioriteit te behandelen. Wat was het belang van digitalisering tijdens de eerste fase van de coronacrisis en hoe vindt u dat we deze fase van verplicht thuiswerken zijn doorgekomen? Hoe goed was de Nederlandse IT- en telecomsector in staat hierop in te spelen? “Digitalisering is van grote waarde gebleken tijdens de coronacrisis. Om contact te houden met dierbaren, maar ook om allemaal thuis te kunnen werken en op afstand te kunnen vergaderen. Onze netwerken kunnen het aan, en dat is te danken aan een bestendig telecombeleid en voldoende investeringen door onze aanbieders. Dit wordt ook door de EU erkend in het meest recente rapport ‘Digital Economy and Society Index (DESI)’. Het onderzoek benoemt dat het Nederlandse netwerk in coronatijd ondanks de piekbelasting uitstekend functioneert. Daarmee was corona een ongeplande stresstest voor onze infrastructuur – en die is daar met vlag en wimpel voor geslaagd. Het is daarbij fijn om te weten dat we allemaal

IN BUSINESS

coverstory

digitaal kunnen werken en overleggen toen het moest, en dat hebben we volgens mij als land ook goed gedaan. Toch ben ik blij dat we stapje voor stapje weer meer in het écht bij elkaar kunnen komen. Voor goede gesprekken is een real-life gesprek toch beter.” Hoe belangrijk is de digitale infrastructuur en is het mogelijk om bedreiging hiervan te voorkomen met hulp van de overheid? “Vanwege het grote belang van onze digitale infrastructuur heeft de overheid op meerdere manieren aandacht voor de veiligheid ervan. Het Nationaal Cyber Security Centrum houdt zich als onderdeel van het ministerie van Justitie en Veiligheid bezig met de digitale weerbaarheid van onze zogenoemde vitale infrastructuur. Dat wil zeggen: ze zorgen ervoor dat onze betaalsystemen, elektriciteitsnetten, communicatienetwerken en andere onmisbare zaken zo goed mogelijk beschermd zijn. Ze werken hiervoor samen met nationale en internationale partners. Voor het bedrijfsleven heeft het ministerie van Economische Zaken en Klimaat een specifieke organisatie in het leven geroepen: het Digital Trust Center. Die experts helpen bedrijven met

IN BUSINESS

hoe zij verantwoord kunnen ondernemen in een steeds digitalere wereld.” Hoe kijkt u naar een bedreiging zoals de recente brandstichting op zendmasten? “Over zendmastbranden kan ik kort en krachtig zijn: vernielingen, sabotage en brandstichting aan zendmasten zijn absoluut strafbaar. We veroordelen dit als kabinet sterk. Door het onklaar maken van zendmasten kun je mensenlevens in gevaar brengen, bijvoorbeeld als daardoor de hulpdiensten plaatselijk niet meer te bereiken zijn. De politie en het Openbaar Ministerie doen onderzoek naar deze kwestie. Het onderzoek heeft in enkele gevallen geleid tot aanhoudingen. Tegelijkertijd vind ik dat we goed moeten nadenken over hoe we de informatie over 5G beter beschikbaar kunnen maken. Daar ben ik over in gesprek met de gemeenten.” Welke onderwerpen hebben binnen het digitale domein prioriteit? “Onze Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS) beslaat zo ongeveer onze hele maatschappij: van digitalisering in domeinen als agro en zorg tot het overheidsdomein, van digitale vaardig-

heden tot cybersecurity, en van grensverleggend onderzoek tot ethische vraagstukken. De NDS wordt elk jaar bijgewerkt om ervoor te zorgen dat we de beste koers behouden. Daar horen prioriteiten bij, al wil het niet zeggen dat er dan voor de andere onderwerpen geen aandacht is.” Wat heeft het afgelopen jaar de meeste aandacht gehad? “De zaken die we de meeste aandacht hebben gegeven in de NDS 2.0, die bijna een jaar geleden is gepresenteerd, zijn: artificiële intelligentie (AI), data benutten voor maatschappelijke opgaven en economische groei, digitale inclusie en vaardigheden, digitale overheid, connectiviteit en digitale weerbaarheid. Op alle hierboven genoemde thema’s hebben ondernemers, wetenschap, maatschappelijke organisaties en overheden een extra inspanning willen leveren. Eén treffend voorbeeld hiervan, waar ik trots op ben, is ons nationale actieplan voor AI: het Strategisch Actieplan AI (SAPAI). Nog voor de zomer zal duidelijk worden wat de net genoemde prioriteiten het afgelopen jaar hebben opgeleverd, en welke accenten we voor in het volgende jaar voor ons zien.”

coverstory

‘Warmte uit datacenters kan bijvoorbeeld gebruikt worden voor verwarming van woningen en kantoren’

Waar raken digitalisering en duurzaamheid elkaar? “In de eerste plaats kan digitalisering duurzaamheid een flink handje helpen. Veel mensen denken dat we na corona minder zakelijk zullen gaan reizen. Dat is alleen maar mogelijk omdat we ook prima in staat zijn digitaal te vergaderen – dat hebben we de afgelopen maanden gezien. Minder reizen betekent minder druk op het milieu. Of neem bijvoorbeeld de technologie AI: wij verwachten daar als land veel van. Digitale sleuteltechnologieën als AI gaan ons in de toekomst met enorme rekenkracht helpen bij het vinden van oplossingen waar we anders niet – of veel langzamer – op zouden zijn gekomen. Quantumtechnologie kun je daar ook onder scharen.” Is digitalisering zelf duurzaam? Neem bijvoorbeeld de datacenters: onmisbaar voor onze steeds digitalere wereld, maar ook grootverbruikers van energie en ruimte. “Daar hebben we als Rijk over nagedacht samen met de Randstad en Brainport Eindhoven, en we zijn halverwege maart met een Routekaart Datacenters gekomen. Het doel daarvan is:

datacenters moeten kunnen groeien, maar wel gebalanceerd. Door dit plan kan dat: warmte uit datacenters kan bijvoorbeeld gebruikt worden voor verwarming van woningen en kantoren. Daardoor levert de datacentersector een serieuze bijdrage aan de energietransitie.” Wat is het belang van een brancheorganisatie als BTG, zijnde vertegenwoordiger van leveranciers en grootgebruikers in ICT- en telecom, voor de markt en voor de overheid? “EZK werkt goed samen met verschillende brancheorganisaties. Er is veel overleg, dat was ook al zo voor corona en dat is nu natuurlijk geïntensiveerd. Ik ben de afgelopen jaren geregeld op werkbezoek gegaan, maar ik heb nog nooit zoveel sectoren en bedrijven gesproken als de afgelopen weken. Van frituurbranche tot kappers, van horeca tot vastgoed. Ik heb daarbij gemerkt dat het enorm helpt om branches te spreken: zij kunnen vaak goed en snel aangeven wat hun achterban nodig heeft en hoe zij tegenover het beleid van de overheid staan.”

Over Mona Keijzer

Mona Keijzer (51) is sinds 26 oktober 2017 staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat in het kabinet-Rutte III. Eerder was zij onder andere lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal. Keijzers motivatie om staatssecretaris te zijn van Economische Zaken en Klimaat: “Ik kom uit een dorp, Volendam, dat bol staat van economische activiteiten en waar heel duidelijk is dat het middenen kleinbedrijf het fundament is van de Nederlandse economie. Het verzoek om staatssecretaris van Economische Zaken te worden, voelde dus gelijk heel eigen. Ik zet daarom graag al mijn energie in om ondernemers te ondersteunen en onze economie waar nodig te versterken.”

IN BUSINESS

over BTG

BTG zet verder in op Intelligent Connectivity & samenwerkingen â&#x2013;&#x2C6;

Tekst: Redactie

BTG heeft een hectische periode achter de rug. Direct vanaf de start van de intelligente lockdown heeft BTG de regie genomen om haar leden en de ICT-branche optimaal door deze crisis te loodsen. Achter de schermen bouwt BTG door aan de langetermijnstrategie, waar Intelligent Connectivity voorop staat. Een strategie die nauw aansluit op het Actieplan Digitale Connectiviteit van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Petra Claessen, directeur BTG/TGG vertelt.

Petra Claessen, Directeur BTG/TGG

IN BUSINESS

over BTG

BTG werkt in een triple helix-model samen met het bedrijfsleven, de overheid, het onderwijs en de wetenschap. Namens onze 185 aangesloten leden en solution partners en vanuit samenwerking met tal van andere brancheverenigingen deel ik graag ICT- en telecomontwikkelingen waarmee BTG aan de slag is. De uitgangspunten zijn mede gevormd door ontwikkelingen in de markt en bij de overheid. Op deze wijze kunnen we als vereniging vraaggestuurd aan de slag gaan. Centraal in het huidige handelen en denken staat de digitalisering van de BV Nederland. De vereniging sluit hierop aan vanuit de Expertgroepen. In deze knowledge driven groepen participeren leden met hun best practices en de solution partners met hun oplossingen. Zo brengen we vraag en aanbod bij elkaar. BTG verbindt op kennis en kunde, inspireert en faciliteert. Zo blijven leden & partners geïnteresseerd in onze vereniging en haar activiteiten. Een terechte vraag die wellicht opdoemt: waar houdt BTG zich momenteel mee bezig? In willekeurige volgorde de belangrijkste punten, met daarop volgend meer algemene informatie.

Datacenters in Nederland

BTG onderschrijft het belang van de routekaart voor 2030 voor de groei van datacenters in Nederland. Het is van groot belang dat de Nederlandse overheid een regiefunctie heeft op essentiële ICT-thema’s, waaronder de nationale datacenterstrategie. BTG denkt graag mee met de ruimtelijke strategie en andere vraagstukken over datacenters die in het belang zijn voor de overheid, het bedrijfsleven en de woonruimte voor alle inwoners in Nederland. BTG heeft onlangs een samenwerkingsverband afgesloten met de DDA om op dit thema elkaar te versterken. www.rijksoverheid.nl/ documenten/rapporten/2019/03/15/ruimtelijke-strategie-datacenters

GAIA-X (Europese Cloud Service)

BTG ondersteunt samenwerkingsverbanden in Europa en daarbuiten (INTUG), waaronder ook het versterken van de Europese cloudservice GAIA-X. Een sterk Europees cloudplatform helpt alle EU-lidstaten zich minder afhankelijk te maken van grote niet-EU cloudproviders. BTG wil hierbij graag de Nederlandse inbreng binnen GAIA-X verstevigen in samenwerking met werkgroepen die bestaan uit de overheid, het bedrijfsleven en onderzoeksinstanties zoals TNO. TNO is ook één van de Kennis Partners van BTG. In een artikel van 9 juni jl. benadrukt BTG dat op korte termijn een deltaplan voor de digitale infrastructuur ontwikkeld moet worden. Dit plan raakt het hart van de Europese cloudservice Gaia-X. (zie ook: https://executive-people. nl/633724/europese-cloud-service-gaia-x-in-de-maak.html).

Rijksinspectie digitalisering

BTG is een onafhankelijke branchevereniging die ruim 34 jaar bestaat en een sterke dialoog heeft met haar achterban. Van oudsher staat BTG overheidsinstanties bij om digitaliseringsprojecten succesvol te laten verlopen. In de achterban van BTG is veel kennis aanwezig over best practices en business cases, die kunnen helpen bij het welslagen van lopende en nieuwe digitaliseringsprojecten, ook eventueel via Rijksinspectie Digitali-

sering. Dit leidt tot een krachtiger imago van de Nederlandse overheid als digital leader. BTG is bereid de Inspectie der Rijksfinanciën te ondersteunen om vanuit haar onafhankelijke rol vraag en aanbod bij elkaar te brengen. (zie ook: https://www.btg.org/tag/ict/)

ICT-dashboard

BTG heeft specifieke domeinexpertise die we inbrengen via de BTG Expertgroepen, om het ICT-dashboard verder uit te bouwen. De thema’s die centraal staan zijn onder andere 5G, Artificial Intelligence, IoT, Smart Cities en Mission Critical. BTG ziet kans om in co-creatie en denkend vanuit ecosystemen (krachten bundelen), samen met betrokken partijen aan de slag te gaan. BTG zet zich in om samen met partijen te bouwen aan een duurzame en robuuste ICT infrastructuur. Wij zijn er klaar voor!

Meer achtergrondinformatie

Als strategisch kennispartner in de Nederlandse ICT- en telecombranche zet BTG zich met haar leden & partners sterk in voor de verdere ontwikkeling van een krachtig en slim digitaal Nederland. BTG kan de Rijksoverheid en alle betrokken personen en instanties uitstekend supporten met advies en kennisuitwisseling op en rond actuele en strategische ICT- en telecomonderwerpen. BTG brengt vraag en aanbod bij elkaar en biedt samen met haar partners, oplossingen voor (geconstateerde) marktimperfecties. In die zin wordt BTG ook gevalideerd door EZK. BTG wordt structureel gevraagd om op vraagstukken vanuit EZK, consultatierondes uit te vaardigen bij onze achterban. De verkregen informatie wordt vanuit BTG verwerkt en aanboden aan EZK. De Directie van EZK heeft meermalen laten blijken, de inzet van BTG ook op dit vlak zeer te waarderen. BTG wordt vaker aangehaald in openbare stukken, als zijnde de vereniging voor ICT/Telecom, waar men voor advies terechtkan. BTG heeft kennisgenomen van enkele van de strategische uitgangspunten die de overheid momenteel schetst. BTG wil graag focussen op vier zeer relevante onderwerpen die economisch en maatschappelijk relevant zijn voor de Rijksoverheid en alle inwoners van Nederland. Vanuit BTG Bestuur, directie en management wensen wij u een mooie zomerperiode toe. Graag tot ziens op een van onze nu nog virtuele bijeenkomsten en knowledge cafés. Blijf allen vooral gezond!

Petra Claessen Directeur BTG/TGG

IN BUSINESS

column

Katja van Kranenburg

is advocaat-partner bij internationaal advocatenkantoor CMS. CMS richt zich op technologische ontwikkelingen zoals artificial intelligence, blockchain en smart contracts. Zij is gespecialiseerd in arbeidsrecht en hoofd van de sectorgroep Technology, Media & Communications in Nederland en één van de voortrekkers van legal tech-innovaties. Katja werkt samen met een team aan verschillende blockchain-toepassingen Daarnaast werkt ze ook aan projecten met en voor cliënten en start-ups.

De impact van technologie De tech-activiteiten van CMS stoppen niet bij de grens. Het TMC-team werkt met met verschillende CMS-advocaten samen aan internationale projecten die gaan over digitale identiteit, tokenization van assets en privacy by design. Met name dat laatste is iets waar het TMC-team graag aan bijdraagt: het borgen dat oplossingen die gebruikmaken van een relatief jonge technologie als blockchain, in de ontwikkelfase rekening houden met de AVG. Zowel bij projecten voor cliënten en de markt maar ook bij projecten voor de B.V. Nederland die een non-profit-karakter hebben.

Kennis delen is essentieel

Om bij te kunnen dragen aan een versnelling van de inzet van verschillende technologieën is het essentieel om kennis te delen en samen te kunnen werken. Dan is het belangrijk dat je elkaars taal spreekt en begrijpt wat een ieders rol en bijdrage is in projecten. Kennis over de inzet en de impact van technologie zijn onderwerpen die mij bijzonder aanspreken. Daar komt de combinatie van het arbeidsrecht en technologie mooi samen.

Cursus blockchain

Het blijkt in de praktijk nog niet zo eenvoudig voor bedrijven om werknemers scholing aan te bieden die hen employable maakt of houdt. De impact van de inzet van bijvoorbeeld artificial intelligence of blockchain is niet altijd goed te overzien voor de werkgever. Laat staan hoe je als bedrijf bepaalt hoe functies vanwege de introductie van technologie op onderdelen veranderen en welke nieuwe kennis daar dan bij nodig is. Met de HCA van DBC ontwikkelden we daarom de gratis online nationale blockchain-cursus en schreven we een

rapport over de vaardigheden van blockchain professionals en hoe werkgevers hiermee aan de slag kunnen gaan.

Scholing

Hoewel de aanleiding, COVID-19, voor veel ondernemingen in allerlei sectoren nu al diepe sporen heeft achtergelaten, is er bij de NOW 2.0 gelukkig veel aandacht voor scholing. Werkgevers die de NOW-subsidie aanvragen moeten zich inspannen om werknemers te stimuleren tot om- en bijscholing. Er is een groot aanbod van scholing om een overstap te kunnen maken naar bijvoorbeeld de ICT-sector waar het aantal openstaande vacatures in de tienduizenden loopt. En dat zal de komende jaren alleen maar toenemen.

Gedachten wisselen

Het ondersteunen van werkgevers om de weg in dat aanbod te vinden en de vertaalslag te maken naar de werkvloer is één van de andere interessante aspecten van mijn rol. Ik verwacht dat dit onderwerp ook (hoog) op de agenda van de leden van BTG staat en het lijkt mij interessant om hier gezamenlijk met leden over van gedachten te wisselen en kennis en ervaring over de aanpak te delen.

Het blijkt in de praktijk nog niet zo eenvoudig voor bedrijven om werknemers scholing aan te bieden

IN BUSINESS

over TGG

TGG zet verder in op uitbreiding van services, producten en diensten █

Tekst: Redactie

Covid-19 maakt ons als TGG bijzonder inventief. Op verzoek van onze leden én bestaande klanten is er een uitbreiding van onze diensten, producten en services ingang gezet. Eén van de resultaten van al die inspanningen is het ontwikkelen van een portal met daarop aangesloten onze solution partners en een webshop, waar organisaties en bedrijven gemakkelijk hun productkeuze kunnen vergelijken en aanschaffen. Deze aanpak betekent een uitbreiding van het bestaande productportfolio van TGG. Deze ontwikkelingen doen we uiteraard in co-creatie; aan de verenigingskant sonderen we de inhoudelijke behoefte en aan de TGG zijde realiseren we dit in het leveren van producten en diensten. Spreekt voor zich dat we eenmaal per jaar bij onze klanten en leden navraag doen (middels een onderzoek verricht door Motivaction), of we nog op de goede weg zitten. Zo blijven wij nauw aangesloten op datgene waar de markt om vraagt. Een vraag gestuurde aanpak is een must, de huidige ontwikkelingen volgen elkaar razendsnel op en daar moeten we adequaat op inspelen.

IN BUSINESS

over TGG

en toegevoegde waarde leveren in de vorm van trainingen, master-classes, rapporten en advies. De koppeling met BTG is daarbij ideaal, omdat we daar precies weten wat er leeft, waar de behoefte is en waar mogelijk marketimperfecties zijn die wij in kunnen vullen met TGG.”

Geavanceerd inkopen

TGG zet in op uitbreiding van onze huidige dienstverlening, ons portfolio én onze klantenkring. De band tussen de vereniging en de service-organisatie moet sterk zijn. De ledenorganisatie met haar vertegenwoordigers onder leveranciers én gebruikers bieden volop toegevoegde waarde in de vorm van kennis, expertise en marktvraag. Directeur TGG Petra Claessen: “Vanuit onze bestaande dienstverlening krijgen we steeds vaker de vraag naar uitbreiding van ons portfolio. Op basis van onze kwaliteit, inkoopkracht en customer service willen wij dan ook een state-of-the-art portfolio aanbieden voor MKB-plus en corporate organisaties. Waarbij wij hen op het vlak van inkoop op het gebied van ICT en telecom ontzorgen

De nieuwe webshop is zeker geen standaard shop, vertellen Petra Claessen, directeur BTG/ TGG en Paul Hoogewind, Manager Finance & HR TGG. “Dit is een vergelijkingssite waarbij je als klant kunt kiezen tussen de beste aanbiedingen van diverse distributeurs. Zo kun je kiezen uit zaken als aanbieder, prijs, producteigenschappen, merk, producent en voorraad.” Op dit moment toont de webshop de gegevens van de twee grootste distributeurs in Nederland, te weten Copaco en Tech Data en de producten van TNWC en Megafone. Dat maakt het bijvoorbeeld ook mogelijk om te kiezen tussen mobiele telefoons, tablets met een Euro- of Benelux specificatie. Binnenkort sluit ook refurbishedleverancier Forza aan in de shop, waardoor de keuze wordt uitgebreid met refurbished Apple-producten als smartphones, tablets en laptops. Claessen: “De focus ligt voorlopig op mobiele telefonie en alles wat daar omheen zit. En dat kan gaan om alles wat inpandig in het kantoor gebruikt wordt. Producten als routers en switches vallen hier nu dus no niet onder, maar die komen er wel aan. Ook daar hebben we in ons bestand klanten die erom vragen en solution partners zoals Alliter Networks, die de dit kunnen leveren.”

Integratie met interne systemen

Om het klanten nog makkelijker te maken, is het mogelijk om de webshop te koppelen aan het eigen procuratiesysteem. Claessen: “Je kunt het zo integreren dat je een order plaatst in de webshop en dat deze vervolgens in je eigen systeem wordt verwerkt. De afhandeling gebeurt altijd vanuit de betrokken distributeur via drop-shipment.” De webshop is aangesloten bij het bewezen OneTrial-platform. Hiermee worden op de achtergrond alle logistieke processen

aangestuurd. Bij dit platform zijn alle relevante leveranciers en distributeurs aangesloten, wat uitbreiding van diensten voor de webshop makkelijk maakt. Op korte termijn zullen meer leveranciers en productgroepen worden aangesloten, afhankelijk van de wensen van de klanten. Petra Claessen: “Denk aan office supplies of licenties. Daarnaast zijn we ook van plan zelf producten en productgroepen toe te voegen. Hierbij valt te denken aan uitkomsten en onderzoeken en white papers, of trainingen zoals we die nu voor gemeenten gaan organiseren rond 5G. Fullfilment van eigen producten doen we zelf, via de afdeling Customer Service van TGG.” Tot slot meldt Petra Claessen, dat er momenteel ook hard gewerkt wordt aan de verdere professionalisering van het facturatiesysteem: “Van deze dienst, Telecom Expense Management, maken momenteel veel bedrijven en instellingen gebruik. Ook binnen deze dienstverlening maakt TGG de nodige kwaliteitsslagen. In alles geldt ook hier ‘TGG building bridges in a digital environment’, redenerend vanuit de vraag in de markt naar nieuwe producten en diensten. TGG is klaar voor een volgende fase.”

De nieuwe webshop van TGG •

• • • • •

Alle inkoopactiviteiten voor ICT- en telecomproducten binnen kantoor op één plek. Vergelijk verschillende leveranciers, prijzen, producten en levertijden. Snelle afhandeling van inkoop, facturering en bestelling. Bewezen platform voor datalogistiek. Gebaseerd op klantbehoefte. Verzekerd van TGG-kwaliteit en ondersteuning van het customer serviceteam.

IN BUSINESS

BTG-lid aan â&#x20AC;&#x2122;t woord

ICT in een slimmere en duurzamere haven â&#x2013;&#x2C6;

Tekst: Marjolein Straatman Beeld: Eric Bakker

ICT is cruciaal voor innovatie, verduurzaming, maar bovenal voor een veilige infrastructuur waarin scheepvaart en bijbehorende industrie hun weg kunnen vinden. Hoe dat er in de praktijk uitziet, bespreken we met Vincent Campfens, digital strategy manager bij het Havenbedrijf Rotterdam, dat ook lid is van BTG.

IN BUSINESS

BTG-lid aan ’t woord

Veiligheid en efficiëntie

Het Havenbedrijf Rotterdam heeft de publieke taak om zorg te dragen voor de veiligheid en efficiëntie van het scheepvaartverkeer in de haven, een gebied dat zo’n 42 kilometer beslaat. Dit gebeurt onder meer door een zo nauwgezet mogelijke planning en begeleiding van het scheepvaartverkeer na te streven. Daarnaast is het verantwoordelijk voor de duurzame ontwikkeling van het totale havengebied met bijbehorende publieke infrastructuur, waaronder de connectie met de achterlandverbindingen die het merendeel van de lading het land inleiden.

Aantrekkelijk blijven

Ook aan de haven gaat de digitalisering natuurlijk niet voorbij. Het Havenbedrijf wendt deze voornamelijk aan voor de eigen strategie, die onder meer als doel heeft aantrekkelijk te blijven voor gebruikers. Campfens: “We hebben verschillende rollen. Als facilitator brengen we schakels in de logistieke keten bij elkaar en doen we dat steeds meer op basis van data. Met een verdere digitalisering van onze infrastructuur hopen we de fysieke haven dichter bij de digitale wereld te trekken. Bovendien digitaliseren de havengebruikers vaak sneller dan het Havenbedrijf en willen we daar op blijven aansluiten.” In het werk van Campfens speelt dataconnectiviteit een grote rol. Zonder kan het Havenbedrijf geen realtime data verzamelen. Dataconnectiviteit dient volgens Campfens onder meer als basis voor verdere innovatie. “Eén van de redenen waarom we ook zijn aangesloten bij BTG.” Slimme verbonden meerpalen in het Calandkanaal.

“ICT speelt een essentiële rol in de verantwoording en het maken van cruciale keuzes in de haven”, zegt Campfens. “Technologie zorgt onder meer voor metingen en de combinatie van data. Op basis daarvan kunnen de haven en zijn gebruikers sneller en complexere beslissingen nemen.”

Verbetering

Hoewel ICT en digitalisering de haven slimmer hebben gemaakt, is er volgens Campfens nog wel winst te behalen. In de verbetering van de operationele processen bijvoorbeeld, die in sommige gevallen met behulp van ICT wat hem betreft meer kunnen worden gekoppeld. Hij illustreert het met een voorbeeld uit de praktijk: “Binnenvaartschepen maken gebruik van een ligplaats in de haven en betalen voor de verblijfsduur, maar moeten deze gegevens zelf

doorgeven. Met behulp van huidige technologie zou de infrastructuur van het Havenbedrijf dit zelf en automatisch moeten kunnen signaleren en registreren. Dergelijke systemen worden dan veel nauwkeuriger en transparanter, en dat geeft weer handvatten voor allerlei stakeholders om betere beslissingen te maken. Zo kan de capaciteit van ligplaatsen in de haven bijvoorbeeld beter worden benut, óf een zoektocht naar een vrije ligplaats worden voorkomen.

‘De energietransitie is de grootste langetermijnopgave. De weg daarnaartoe gaat hand in hand met digitalisering’

De grootste langetermijnopgave waarvoor de Rotterdamse haven zich nu ziet geplaatst is de energietransitie, met een afname van de CO2-uitstoot tot wel 95 procent in 2050. De weg daarnaartoe gaat hand in hand met digitalisering.”

Applicatie

Een efficiëntere werkwijze in de Rotterdamse haven kan een positieve bijdrage leveren aan die energietransitie, en niet in de laatste plaats aan de positie van de haven zelf. Een initiatief dat beide moet bedienen is de applicatie PortXchange die het Havenbedrijf zelf ontwikkelde. PortXchange is een digitaal platform waar betrokken partijen zoals rederijen en dienstverleners in de haven scheepvaartdata kunnen inzien en uitwisselen. Doel is om de doorlooptijd van de port call, het totale scheepsbezoek aan >>> IN BUSINESS

Magenta Communicatie

HET COMMUNICATIE BUREAU MET DE AANDACHT DIE JE VERDIENT Je kent je markt, je doelgroep en je weet wat je wil bereiken. Het ontbreekt je aan tijd en expertise om de communicatie met de markt goed in te vullen. Magenta Communicatie is dĂŠ specialist als het gaat om vorm, inhoud en rendement van jouw content.

Content creatie

Content distributie

Social media marketing

Branding storytelling

Online marketing

Offline marketing

Lead generation

www.magentacommunicatie.nl

BTG-lid aan ’t woord

Vincent Campfens, digital strategy manager bij het Havenbedrijf Rotterdam.

‘Een groot en zwaar beladen vrachtschip dat bulkgoederen vervoert kan alleen de haven in als het waterpeil op zijn hoogst is, een tijdsvenster van een half uur’

de haven, zo veel mogelijk te verkorten. Omdat factoren zoals de aankomsttijd van een schip inzichtelijk zijn, kunnen partijen zoals bevoorraders, douane en logistieke afhandelaars hierop acteren en klaar staan om hun werk te doen. Volgens het Havenbedrijf wordt de wachttijd van schepen in de haven hiermee met 20 procent verkort. Inmiddels vercommercialiseert het Havenbedrijf de applicatie ook over de grens.

IoT-platform

Een ander voorbeeld van ICT-vernuft dat een efficiencyslag moet opleveren is het IoT-platform dat het Havenbedrijf vorig jaar in gebruik nam. Met dit platform in de cloud zijn weer- en waterdata vanuit sensoren realtime inzichtelijk. Ze zijn cruciaal vanwege de enorme impact van de elementen op het werk in de haven. Campfens: “Een groot en zwaar beladen vrachtschip dat bulkgoederen vervoert kan alleen de haven in als het waterpeil op zijn hoogst is, wat zich mogelijk slechts voordoet in een tijdsvenster van een half uur per dag. Er bestonden al systemen voor registratie van weer- en wateromstandigheden -metingen en controles werden lange tijd handmatig verricht- en het combineren van gegevens. Met de huidige technologieën is het echter mogelijk om veel betere voorspellingsmodellen te maken waardoor er efficiënter kan worden gepland. In ons cloudplatform

hebben gebruikers van de haven zonder omwegen en direct toegang tot deze informatie. Zij kunnen hier zelf applicaties op bouwen en natuurlijk beslissingen baseren op de data van het platform. Binnen het Havenbedrijf gebruiken we machine learning om patronen te herkennen. En door naast onze natuurkundige modellen ook kunstmatige intelligentie toe te passen, hopen we bijvoorbeeld niet 48 uur vooruit te kunnen voorspellen, maar misschien wel 96 uur. Zo kunnen onze havengebruikers nog beter anticiperen op de omgevingscondities.”

Naar verwachting digitaliseert de Rotterdamse haven de komende jaren nog verder. Wat verwacht Campfens van het veelbesproken 5G? “Ten aanzien van het Havenbedrijf zelf zie ik niet direct veel profijt voor onze eigen toepassingen. Maar wel, en des te meer voor de gebruikers van de haven. Logistieke dienstverleners, terminals en industrie krijgen met 5G veel mogelijkheden om hun processen efficiënter in te richten.” Een blik die iets verder op de toekomst is gericht, levert onder meer de vraag op in hoeverre autonome schepen, ter bevordering van meer efficiëntie en verduurzaming, onderdeel uit gaan maken van het havenbeeld. Campfens: “In de scheepvaart bestaan wel initiatieven zoals we die al langer zien in de

auto-industrie en waarin voertuigen steeds meer beslissingen kunnen nemen op basis van data uit hun omgeving. We hebben het hier alleen wel over een compleet andere branche: schepen hebben een langere levensduur, waardoor dit soort ontwikkelingen zich ook een stuk langzamer voltrekt. Gezien de grotere flexibiliteit van kleinere schepen en hun mogelijkheden om technologieën sneller te adapteren, denk ik dat we volledig autonoom opererende vaartuigen sneller en voor het eerst in bijvoorbeeld de binnenvaart zullen zien. Met ons Floating Lab stellen wij andere partijen in staat om te innoveren op dit gebied, met een testschip en natuurlijk de echte Rotterdamse haven om in te varen.”

Port of Rotterdam: de cijfers De Rotterdamse haven, of Port of Rotterdam, beslaat een gebied van zo’n 42 kilometer groot. De haven ziet jaarlijks zo’n 130.000 schepen komen en gaan. In de haven zijn meer dan 180.000 mensen werkzaam bij zo’n 3.000 bedrijven. Bron: Port of Rotterdam.

IN BUSINESS

Connectivity

Mission Critical

Cyber Security

Aanbestedingen

Wat biedt BTG: • Events, bijeenkomsten, strategische tafels en netwerken • Leden & Partners • Samenwerking & belangenbehartiging • Kennisinstituut & Sourcing • Added value & producten en diensten, uitrol via TGG

Kennisinstituut

Indoordekking

Internet of Things

Innovatie

BTG verbindt organisaties in hun gezamenlijke belangen op het gebied van ICT en Telecommunicatie. Binnen BTG bundelen overheidsorganisaties, commerciële bedrijven, kennisorganisaties, leveranciers van telecomdiensten en providers hun wensen, kennis en expertise. BTG is bruggenbouwer in het digitale domein. Hiervoor organiseren we een structurele lobby tussen overheid, leveranciers en leden. Ook bieden we onze leden een netwerk voor ontmoeting en kennisdeling. BTG signaleert trends en vertaalt deze in strategie, duiding en activiteiten. Daarnaast realiseren we ledenvoordeel door de bundeling van vraag en de daarop gebaseerde dienstverlening binnen de BTG-serviceorganisatie TGG.

Heidestein 7 – 3971 ND Driebergen – officemanager@btg.org – Telefoon: 0348 495045 – www.btg.org

column

Jacco Saaman

werkt als Innovation & Business Development Director voor SPIE. SPIE is een internationale dienstverlener en draagt bij aan duurzame ontwikkeling. SPIE werkt aan het verbeteren van de omgeving van industry services, efficient buildings, energies en smart city. SPIE ondersteunt haar klanten met advies, engineering, realisatie, beheer en onderhoud. Hiervoor werkt het bedrijf samen met partners en levert het technologie.

De kracht van samenwerken De afgelopen periode was voor iedereen hectisch. De hele wereld kampte met hetzelfde probleem. COVID-19. Wát een uitdaging. Voor ons gebeurde er veel in korte tijd. Gelukkig zit het samenwerken in onze genen, al 120 jaar lang werken we samen met elkaar en met anderen om die oplossing te bieden die aansluit bij de uitdaging. En COVID-19 is zo’n uitdaging. Op het moment dat alle informatie zich ontwikkelde en de berichtgeving uit China op gang kwam, wij onszelf de vraag gesteld: En nu? Wat gaan wij als bedrijven hieraan doen? Is het te voorkomen?

Kennisgroep

Co-creatie

SPIE is bijzonder goed in samenwerking. Dit gebeurt vanuit het specialisme in de verschillende deelgebieden. Deze deelgebieden samen vormen een samensmelting voor een echte smart city. Denk hierbij aan een schone stad, op gebied van luchtkwaliteit, watermanagement en mobiliteit. Samen verbeteren we het samenwonen, werk en recreatie. Uitdagingen zullen er altijd blijven. Technologie zal zich altijd blijven ontwikkelen. Aan SPIE en partners de taak om deze bij elkaar te brengen.

Om uitdagingen op te lossen is kennis, technologie, menskracht en awareness nodig. Iets wat ontstond in een samenwerking met BTG. SPIE is goed in de integratie, partners zijn gespecialiseerd en BTG is goed in de co-creatie van bewustwording. Het bleek een goede combinatie die naadloos op elkaar aansluit. In dit soort kritieke momenten moet er geen licht schijnen tussen jou en je samenwerkende partners.

Intensievere band

Er is natuurlijk veel veranderd. Natuurlijk werkten bepaalde partijen onderling al jaren met elkaar samen, maar door de uitdagingen die COVID-19 ons gaf, ontstond een hechtere en intensievere band, er ontstond een kennisgroep. Met een heldere manier van communiceren en een proactieve aanpak van zaken. Dankzij digitalisering bereik je elkaar sneller, je bevraagd elkaar sneller, en je vindt elkaar ook zeker sneller.

De kennisgroep vormde zich tot een rijke bron aan informatie. Omdat iedereen specialist is op zijn/haar eigen vakgebied, konden we al deze kennis bundelen tot een waardevolle informatiebron. Het is een bekend credo: ‘Kennis is macht’. En dat hoeft niet per se negatief te zijn. Zeker niet als je die macht deelt met de kennissen en kennispartners. Samen sta je sterker, beschik je over veel meer informatie en kun je meer bereiken.

Smart city

‘Kennis is macht’ is niet per se negatief. Zeker niet als je die macht deelt’

IN BUSINESS

aangenaam

Aangenaam, Truphone, BTG-partner stelt zich voor

Relatief onbekende wereldspeler boordevol innovatie én ambitie █

Tekst: Joost Heessels

Bedrijven die internationaal werken en zakenmensen die veel reizen, allemaal zijn ze blij met de diensten van Truphone. Dit nieuwe BTG-lid biedt haar klanten onbezorgd mobiel bellen en data waar ter wereld ze ook zijn, op basis van één contract en één wereldwijde klantenservice die altijd en overal bereikbaar is. En het portfolio van deze innovator in de telecom gaat inmiddels een heel stuk verder.

Harry Odenhoven, global director operations bij Truphone.

IN BUSINESS

aangenaam

Om te beginnen dit: Truphone biedt haar klanten dekking in 220 landen door middel van roaming-overeenkomsten. In negen landen; Duitsland, Nederland, Polen, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Spanje, Hongkong, de Verenigde Staten en Australië opereert het bedrijf bovendien als een MVNO (mobile virtual network operator). “Hierdoor kunnen gebruikers in deze landen tegen lokale tarieven bellen, sms’en en internetten”, vertelt Harry Odenhoven, global director operations bij Truphone. Na een internationale carrière in marketing en customer experience bij grote telecomaanbieders als KPN en Vodafone kwam hij anderhalf jaar geleden in dienst bij Truphone. “We bieden een globale infrastructuur voor internationale klanten. Eén globaal netwerk, één billing-systeem, één klantcontactcenter dat 24 uur per dag 7 dagen per week bereikbaar is. Niet alleen interessant voor grote organisaties, maar vooral ook voor snelgroeiende ondernemingen die willen kunnen uitrollen in een nieuw land.” Ook levert Truphone dual SIM-bundels, die met een eigen app zorgen voor een wereldwijde dekking.

Flink besparen

Zakelijke klanten kunnen bij Truphone flink besparen op hun belkosten als zij veel internationaal bellen: al snel tussen de 30 en 90 procent ten opzichte van de kosten bij traditionele providers. Ook kunnen Truphone-klanten gratis internationaal met elkaar bellen. En is het mogelijk om meerdere lokale mobiele nummers op een Truphone-simkaart te plaatsen. Het is voor bedrijven een belangrijk voordeel om op een lokaal nummer bereikbaar te zijn.

Vertienvoudigd

Truphone is bijna 20 jaar na de start veel meer dan een global operator, vertelt Odenhoven. “Ons portfolio bestaat uit innovatieve oplossingen, producten die net marktrijp zijn.” Hij deelt de activiteiten van het technologiebedrijf in vier takken. Om te beginnen bij de eerste twee: mobiel bellen en mobile recording. Truphone helpt bedrijven met één eenvoudige en klantvriendelijke oplossing voor mobiele telefonie en data-connectiviteit wereldwijd. Met mobile recording worden mobiele gesprekken en sms automatisch opgenomen. Het is voorzien van een eigen gepatenteerde technologie die ook het opnemen van alle roaming-gesprekken en -sms mogelijk maakt. Tien van de twaalf grootste

banken en veel financiële instellingen maken hier gebruik van om te voldoen aan de FCA- en MIFID II-richtlijn rondom financiële transacties. Tijdens de lockdown zag Truphone het gebruik van deze dienst vertienvoudigen.

E-sim

En dan de laatste twee bedrijfstakken, om te beginnen met Io3: een geïntegreerd sim-, connectiviteitsen managementplatform. Dit bestaat uit een e-sim en provisioning om sim-profielen te genereren, hosten en installeren. Een zogeheten bootstrapconnectiviteit dat apparaten automatisch connecteert aan een netwerk bij activatie, gekoppeld aan het eigen connectiviteitsplatform met wereldwijde dekking. Odenhoven: “We staan aan de vooravond van grote ontwikkelingen. Zoals het op elk moment kunnen veranderen van provider. En alles wat connected en mobile enabled is, kunnen we

‘We hebben de afgelopen jaren veel positieve veranderingen gezien binnen de BTG. Het is goed om daar onderdeel van uit te maken’ ondersteunen. We verwachten dat in tien jaar tijd smartphones alleen nog e-sim zullen ondersteunen. We bieden een slimme oplossing voor operators die snel in te zetten is en voldoet aan de strikte GSMA- en security standaarden.” En als laatste bedrijfstak bestaat uit de unieke samenwerking die het bedrijf heeft met Apple. In meer dan vijftig landen kunnen iPad-gebruikers direct (via e-sim) online gaan. “Apple wilde de iPad wereldwijde connectiviteit bieden zonder wifi, toen kwamen wij in beeld”, zegt Odenhoven. Ook ondersteunt Truphone e-sim-oplossingen voor alle nieuwe iPhones.

Innovatie voorop

Truphone is dan ook niet zomaar een aanbieder van internationale telefonie- en data-connectie, benadrukt Odenhoven. Een voorbeeld: het bedrijf

heeft een patent op imsi-switching. Hierdoor kunnen klanten tot negen lokale nummers op een Truphone-sim zetten. Zo hoeven ze niet van simkaart te wisselen in verschillende landen en kunnen contacten in die landen tegen lokale tarieven met ze bellen. Verder was Truphone in Nederland de eerste partij die e-sim-abonnementen aanbood. En ook op het gebied van mobile recording en IoT biedt de aanbieder unieke oplossingen, zelf ontwikkeld en van de nodige patenten voorzien. Niet voor niks dat deze innovator andere snelgroeiende, technologische voorlopers op het gebied van streaming of elektrische auto’s tot haar klantenkring mag rekenen. Odenhoven: “Bij grote operators wordt alle sim-technologie ingekocht. Wij hebben de technologie zelf doorontwikkeld en er patenten op gekregen. We kunnen aanhaken bij de device manufacturerers en de operators. Bij de e-sim is het nog eenvoudiger om digitaal een sim-update of ander mobiel netwerk te configureren.”

Volop kansen

“Wij houden een scale-up mentaliteit en focus op technologische innovatie”, zegt Odenhoven. Nederland is voor Truphone een belangrijke markt, alleen al omdat het één van de negen landen is waar het als MVNO opereert. Het afgelopen jaar is een compleet nieuw salesteam opgebouwd. Odenhoven: “We zijn nu aan het focussen op doelmarkten waar we extra toegevoegde waarde kunnen leveren. Denk aan olie en gas, finance, de maakindustrie, landbouw, transport en logistiek.” Zeker met de propositie rond IoT liggen hier veel kansen, waarbij Truphone in het verleden vooral internationaal opererende enterprises met connectiviteit en data rond smartphones bediende.

BTG & TGG

“Toen ik bij Truphone kwam, zag ik mogelijkheden om samen te werken met BTG en TGG. De toegang tot een netwerk van bedrijven die met ICT en telecom werken is natuurlijk heel interessant. Daarnaast hebben wij ook het nodige aan kennis in huis om te delen. En daarbij, BTG weet wat er speelt op de Nederlandse markt. Een derde reden: samen met TGG kunnen we een interessante propositie voor diens klanten neerzetten. Daarbij hebben we de afgelopen jaren veel positieve veranderingen gezien binnen de BTG en is het voor ons goed om daar onderdeel van uit te maken.”

IN BUSINESS

interview

Ed Nijpels:

‘ICT is onmisbaar bij de energietransitie’ █

Tekst: Marjolein Straatman Beeld: Jorn van Engelen

Van links naar rechts: Peter Rake, Lieke Lamb, Ed Nijpels, Pieter Paul Verheggen, Petra Claessen en Eric Reij.

IN BUSINESS

interview

We zitten middenin een vierde industriële revolutie, een grootscheepse digitalisering en Nederland staat voor de uitvoering van het Klimaatakkoord. Hoe verhoudt dit alles zich tot actuele ontwikkelingen zoals de coronacrisis? En, waar liggen de kansen voor de ICT-branche? We vragen het Ed Nijpels, voorzitter van het Voortgangsoverleg Klimaatakkoord en spreker op de afgelopen nieuwjaarsbijeenkomst van BTG. Er is slecht en goed nieuws over de positie die Nederland binnen Europa inneemt op de duurzaamheidsladder. Met ons aandeel duurzame energie bungelen we nog onderaan, ergens tussen Malta en Luxemburg. Maar: met het Energieakkoord lopen we een deel van de achterstand in, en een pakket aan maatregelen van het kabinet helpt ons zelfs aan een voorsprong, meent Ed Nijpels. De voorzitter van het Voortgangsoverleg Klimaatakkoord, het akkoord waaronder de maatregelen vallen, vindt dat er van pessimisme geen sprake kan zijn nu Nederland dit gaat uitvoeren. Nijpels: “De Tweede Kamer stemde met een ruime meerderheid in met het Klimaatakkoord en de Klimaatwet. Daarnaast is er een rechterlijke uitspraak geweest in de klimaatzaak die Stichting Urgenda tegen de staat aanspande voor een verdere reductie van de CO2-uitstoot. Ten onrechte wordt er soms een zekere vrijblijvendheid gesuggereerd ten aanzien van de klimaatdoelen. Nederland heeft zich al eerder gecommitteerd aan het akkoord van Parijs en daaraan moet worden voldaan. Ongeacht de kleur van een volgend kabinet. Er is geen weg meer terug.”

nu ligt op zaken als het behoud van banen. Maatregelen die een impuls aan de economie moeten geven kunnen echter net zo goed bijdragen aan verduurzaming, en andersom. Ik denk aan investeringen in de woningbouw, aan nieuwe infrastructuur die de klimaatdoelen moet ondersteunen. Het Klimaatakkoord is óók een banenmachine.” Verder is het voor een deel ook afwachten hoe de coronacrisis zich ontwikkelt. Nijpels: “Voor de industrie wordt de CO2-heffing mogelijk geleidelijker ingevoerd. In de laatste jaren wordt de opgelopen achterstand ingehaald. Daarnaast is ook de financiële draagkracht van burgers belangrijk. De energierekening daalt in 2020 per huishouden al met 170 euro. Maar

‘De energietransitie kan simpelweg niet plaatsvinden zónder ICT’

Klimaat en corona

Nederland moet, volgens de plannen, toe naar 49 procent minder CO2-uitstoot in 2030 en dit opschroeven naar 95 procent in 2050. Over tien jaar moet het aandeel hernieuwbare elektriciteit volgens in Nederland zeventig procent bedragen en in 2050 honderd procent. Vijf sectoren -gebouwde omgeving, industrie, elektriciteit, landbouw en landgebruik, en mobiliteit- hebben elk hun eigen targets en maatregelen onderweg hiernaartoe. Maar hoe verhoudt dit pakket aan maatregelen zich tot de coronacrisis? Nijpels spreekt van een ‘valse tegenstelling’ tussen de uitvoering van het Klimaatakkoord enerzijds en de aanpak van de coronacrisis aan de andere kant en zegt: “Sommigen grijpen de actuele situatie rondom het COVID-19-virus aan om klimaatmaatregelen te frustreren. In de eerste plaats is de klimaatcrisis niet on hold te zetten. Bovendien hoeven de twee elkaar niet in de weg te staan. Het is volstrekt legitiem als de focus

we moeten nu zien hoe de coronacrisis verder uitpakt en of de energiekosten te dragen blijven. Het is dan aan het kabinet om via fiscale maatregelen de lusten en lasten van klimaatbeleid voor de burger evenwichtig te verdelen.”

Aanjager

In zijn toespraak op de bijeenkomst van BTG met het thema Intelligent Connectivity in Sociëteit De Witte op 16 januari, stipte Ed Nijpels al het belang van verduurzaming aan. Hij sprak over de energietransitie en de overgang naar een circulaire economie waarin grondstoffen steeds weer opnieuw worden gebruikt. Digitalisering, op zichzelf al een revolutie, ondersteunt deze. Nijpels noemde onder meer technologieën als artificial intelligence, quantum computing en bio- en nanotechnologie als voorbeelden. De oud-politicus geldt al langer als een aanjager

van verduurzaming. Nu als voorzitter van het Voortgangsoverleg Klimaatakkoord, daarvoor als voorzitter van het Klimaatberaad en eerder in de hoedanigheid van voorzitter van de Borgingscommissie van het toenmalige Energieakkoord. Zijn politieke loopbaan als VVD’er bestond achtereenvolgens uit het lidmaatschap van de Tweede Kamer, fractievoorzitterschap en een ministerspost (VROM). Daar was hij verantwoordelijk voor het eerste nationaal milieu beleidsplan (NMP) en organiseerde hij de eerste internationale ministeriële conferentie over het broeikaseffect. Ook was hij burgemeester van Breda en Commissaris van de Koningin in Friesland. Tot op heden is hij onder meer kroonlid van de Sociaal-Economische Raad.

ICT: onmisbare factor

Het zijn interessante tijden om in te werken. Nijpels ziet het huidige tijdperk, de vierde industriële revolutie, als een combinatie van revoluties: “Het verschil is dat deze zich op veel fronten sneller, ingrijpender en fundamenteler voltrekt dan alle revoluties hiervoor. Digitalisering heeft ontzettend veel teweeggebracht. Mensen zitten vaak met hun oren te klapperen als ik vertel dat zestig procent van de kinderen in het huidige primair onderwijs als gevolg van de vierde industriële revolutie later een baan heeft die nu nog niet bestaat. Hetzelfde geldt wanneer ik zeg dat de smartphone met 512 GB geheugen inmiddels zeven miljoen keer krachtiger is dan alle computers die samen in de Apollo 11 de eerste man op de man zetten.” Het is een setting die, samen met het Klimaatakkoord als banenmachine, veel kansen oplevert. Zeker voor grote en kleinere ondernemingen in ICT. Nijpels: “Het klimaatbeleid is overgoten met ICT. Denk aan de netwerken en infrastructuur die zijn vereist voor de transitie naar aardgasvrije wijken en voor ontwikkelingen zoals aquathermie. Nergens in het Klimaatakkoord is een thema te vinden waaraan geen ICT te pas komt. De energietransitie kan simpelweg niet plaatsvinden zónder. Dat zie je onder meer terug in het proces van windenergie. In alle stappen, van opwek en opslag tot transport, systeemintegratie en gebruik, zijn ICT-oplossingen onmisbaar. En er zijn genoeg uitdagingen voor de branche. Zo schuilen er kansen in het opslagvraagstuk: het kan een interessante optie zijn als particulieren de door henzelf opgewekte energie van zonnepanelen tijdelijk kunnen opslaan met een accu thuis. Uitdagingen zitten ‘m eveneens in andere processen.

IN BUSINESS

interview

Zo moet er vanzelfsprekend veel technologie aan te pas komen voordat de energie van de windmolen onder de juiste spanning als elektriciteit uit de muur komt.”

Zichtbaar

Het zijn juist dit soort voorbeelden die bij de burger vermoedelijk wel tot de verbeelding spreken. Inspanningen in de gebouwde omgeving en in mobiliteit zijn volgens Nijpels waarschijnlijk het meest zichtbaar voor veel Nederlanders. De aanwas van windmolens, de hoeveelheid zonnepanelen die zienderogen toeneemt, elektrisch rijden, laadpalen in het straatbeeld en initiatieven om van het gas los te komen. Ze leiden allemaal ook weer tot nieuwe vraagstukken, en dus kansen, blijkt uit een voorbeeld dat Nijpels noemt: “Technologie maakt het nu al mogelijk om met behulp van een app te achterhalen waar je een vrije laadpaal voor de elektrische auto kunt vinden. Hoewel de accu na een uur of acht meestal wel opgeladen is, blijven auto’s in de praktijk vaak langer staan, de zogenoemde laadpaalklevers. Typisch een vraagstuk waarop je met ICT kunt inspelen. Denk bijvoorbeeld aan een alarmeringssysteem als de auto vol is om een optimaal gebruik van de laadpalen te realiseren.”

Sustainable wonen

Naast rijden in elektrische auto’s ondernemen Nederlanders in en om het huis inmiddels ook het nodige om te verduurzamen. Gevraagd naar mogelijkheden om wonen nog meer sustainable te maken, zegt Nijpels: “De goedkoopste manier is nog altijd: besparen op energiegebruik.

‘BTG kan de partijen in de branche stimuleren om actie te ondernemen’

IN BUSINESS

interview

Isoleren is daarvoor een geschikt instrument. Het isoleren van buitenmuren kent doorgaans een terugverdientijd van vier jaar. Daarnaast loont het om zonnepanelen te installeren. Veel Nederlanders zien de voordelen, aangezien er in ons land elke vijf seconden een zonnepaneel bij komt. Ook heeft die ontwikkeling natuurlijk weer een gunstige invloed op de markt.” Verduurzaming in huis kan hand in hand gaan met comfort. Oplossingen die we kunnen scharen onder de noemer smart connectivity dragen hieraan bij. Nijpels, een zelfverklaard gadgetliefhebber, ziet de voordelen wel van slimme apparaten in huis: “De smart koelkast bijvoorbeeld, geeft op basis van slimme technologieën en met behulp van sensoren een signaal door als een product op is of raakt. Het voorkomt onnodige aankopen en voedselverspilling. Een groot fan ben ik van slimme verwarmingssystemen. Ze zijn op afstand te bedienen met een app op de telefoon waardoor er een stuk duurzamer met energie kan worden omgegaan.”

vuilniswagens hun route kunnen aanpassen en zo de verkeerstromen ontlasten, zoals Nijpels het illustreert- tot heel grote. De vraag ten aanzien van alle inspanningen luidt: is het allemaal genoeg? In oktober, zegt de Voortgangsoverlegvoorzitter, is er meer duidelijkheid: “Tegen die tijd ontvangen we een tussenstand, als de Klimaat en Energieverkenning (KEV) van de planbureaus uitkomt, de Monitor Klimaatbeleid en de Klimaatnota van het kabinet. Dan weten we meer. Er zijn ieder jaar mee- en tegenvallers, maar het Klimaatakkoord loopt tot 2030. Alles hoeft niet morgen klaar te

zijn.” Intussen is het aan organisaties zoals BTG om op de hoogte te blijven van wat er speelt en om aan tafel te blijven komen, zegt Nijpels. “BTG kan de partijen in de branche stimuleren om actie te ondernemen. Mijn advies aan organisaties is: neem de lead. Wacht niet op de overheid, maar kom zelf met oplossingen en initiatieven. Na mijn toespraak voor BTG in januari heb ik aan de feedback vanuit het publiek echter volop gemerkt dat hieraan al hard wordt gewerkt door de partijen in het veld.”

Werken op afstand

ICT en technologie hebben ook werken in veel opzichten efficiënter gemaakt. Als gevolg van de coronacrisis merkten veel Nederlanders de afgelopen tijd dat veel taken ook thuis zijn uit te voeren. Geen probleem, mede dankzij ICT. Mogelijk is het een aanleiding om ook in de toekomst wat vaker thuis te blijven en eventueel het aantal mobiliteitsbewegingen te verminderen. Nijpels hierover: “Het is absoluut denkbaar dat we bijvoorbeeld meer online gaan vergaderen. Zetten we het thuiswerken op grote schaal door, dan heeft dat onmiskenbaar gevolgen voor de infrastructuur. Op termijn is er meer glasvezel vereist en zal Nederland meer verglazen. Op het platteland levert dat vermoedelijk geen problemen op, maar in grote en drukke steden heeft het meer voeten in de aarde.”

Neem de lead

Gelukkig worden steden slimmer en geldt hetzelfde voor de industrie. Smart cities en smart industries kunnen met geavanceerde ICT-oplossingen bijdragen aan de energietransitie en de uitvoering van het Klimaatakkoord. Van heel kleine en praktische oplossingen -zoals sensortechnologie in vuilcontainers die ervoor zorgt dat

IN BUSINESS

ExperTGroep

De standaard passieve das is er █

Tekst: Joost Heessels Beeld: Barend Houtsmuller / Strict Academy

Na enkele jaren voorbereiding is er sinds kort de standaard voor indoordekking van operators via passieve DAS gereed. BTG is, samen met haar Expertgroep Indoordekking trots op de rol die ze gespeeld heeft in de totstandkoming hiervan. De operators zijn er ook blij mee, zoals blijkt uit de reacties op deze pagina. BTG Magazine sprak Martin Standaart, senior consultant Arcadis en voorzitter van de Expertgroep Indoordekking.

IN BUSINESS

‘Dat betekent dat iedereen weet waar hij aan toe is’

ExperTGroep Martin Standaart, senior consultant Arcadis en voorzitter van de BTG Expertgroep Indoordekking.

KPN is verheugd multi-operator basis ‘DAS’ netwerken te kunnen faciliteren middels een via BTG uitgewerkte standaard. Hiermee kunnen in Nederland makkelijker degelijke multi-operator indoornetwerken gerealiseerd worden tijdens de bouw of renovatie.

T-Mobile: Na een 3 jarige intensieve samenwerking is er een standaard afgesproken voor passieve indoor DAS systemen, geschikt voor gelijktijdige inkoppeling van zenders van publieke mobiele netwerkoperators. De standaard geeft richtlijnen om toekomstvast en (radio) technisch verantwoord te kunnen bouwen en biedt een goede basis voor betrouwbare mobiele verbindingen.

Vodafone: Door nieuwe ontwikkelingen in datatoepassingen, denk aan IoT/5G, wordt inhouse dekking steeds belangrijker. Het DITS document is dan ook een uitstekend hulpmiddel om een kwalitatief goed indoorsysteem te bouwen.

De standaard is tot stand gekomen in gezamenlijk overleg tussen BTG en de operators T-Mobile/Tele2, Vodafone, in afstemming met het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en ACM. Het hele proces heeft onder auspiciën gestaan van een mededingingsadvocaat. Het document omvat gestandaardiseerde technische specificaties voor passieve indoornetwerken in een multi-operator-omgeving.

Harmonie in de markt

Voor de standaardisatie moest elke gebouweigenaar met de drie operators in gesprek en in onderhandeling over het technisch ontwerp van de indoordekking. Dat bracht aan beide kanten van de tafel veel werk én onzekerheid. En kosten, bijvoorbeeld voor de operator die elke keer moest onderhandelen en meedenken

met het technisch ontwerp. En dat, terwijl er voor operators geen interessant verdienmodel in zit. “Het is belangrijk dat de markt geharmoniseerd wordt”, stelt Standaart vast. “Dat betekent dat iedereen weet waar hij aan toe is en we niet voor ieder wissewasje het wiel hoeven uit te vinden. Nu ligt de verantwoordelijkheid ook meer bij de objecteigenaar.” Het resultaat van enkele jaren onderhandelen en overleggen tussen alle betrokken partijen heeft een standaard opgeleverd die zo’n 40 pagina’s omvat. “Een klein boekwerk met alle procedurele zaken en randvoorwaarden waar partijen aan moeten voldoen. Dat heeft flink wat inspanning gekost.”

Veel vraag

BTG en haar directeur Petra Claessen hebben dat hele proces gemonitored. “BTG heeft het proces ook in gang gebracht, omdat er veel vraag was vanuit de leden. De operators aan de ene kant en de gebruikers aan de andere kant. Het bleek dat het veel partijen bezig hield en iedereen behoefte had aan een standaard. Het mooie was natuurlijk dat beide groepen onderdeel uitmaken van het ledenbestand van BTG.” Tijdens de eerste inventarisatie bleek alleen in Engeland al een dergelijke standaardisatie te bestaan. Dat is de basis geweest voor de verdere ontwikkeling in Nederland. Zo hebben we met BTG als neutrale partij een document gecreëerd waar alle leden

wat aan hebben.” Standaart besluit: “Het is echt bijzonder dat het zo gelopen is. We hebben nu ook een mooie basis voor toekomstige aanpassingen en systemen. We kunnen er straks ook 5G aan toevoegen. Het is een prachtig levend document dat we met veranderende inzichten en

‘BTG heeft het proces in gang gebracht, omdat er veel vraag was vanuit de leden’ technologie kunnen blijven ontwikkelen.” Het Distributed Antenna System, kortweg DAS, is een indoor-antennenetwerk waarmee dekking in een gebouw sterk kan worden verbeterd. Een passieve DAS bestaat uit coaxiale kabels en componenten die geen stroom nodig hebben. Met kabels wordt het gewenste signaal verspreid door het gebouw.

IN BUSINESS

smart society

BTG Expertgroep

Brug naar een smart city â&#x2013;&#x2C6;

Tekst: Marjolijn Straatman Beeld: skitterphoto via pexels

De smart city is een belangrijk thema voor BTG. Reden waarom de brancheorganisatie de Expertgroep Smart Society opzette. Deze bestaat onder meer uit partijen uit de achterban en opereert voor een deel als kennisinstituut. De Expertgroep wil gemeenten ondersteunen in hun transformatie naar een slimmere stad en doet dat bijvoorbeeld met een recent ontwikkelde structuur waarop smart cities kunnen worden gebouwd.

Een duurzame omgeving die in meerdere opzichten prettig is om in te verblijven. Een plek ook, waar aan uitdagingen en problemen nu en in de toekomst op een slimme manier het hoofd wordt geboden, vaak met behulp van al even slimme ICT-oplossingen. Het is hoe een smart city eruit kan zien. Veel Nederlandse gemeenten willen best slimmer worden. In de praktijk hebben ze alleen nog niet altijd in kaart hoe de aanpak van deze transformatie eruit moet zien. Precies

IN BUSINESS

een probleem waarop de Expertgroep Smart Society van BTG inspeelt. Deze bestaat voor een groot deel uit partijen uit de branche die slimme ICT-oplossingen bieden en in de infrastructuur van een smart city kunnen voorzien. De Expertgroep voert regelmatig overleg, gelet op de coronacrisis, momenteel veelal via videocalls. Zoals in een videomeeting in mei van dit jaar, waarin enkele leden van de Expertgroep uiteenzetten hoe de groep te werk gaat en met welk doel.

Jan Honig (CommScope), voorzitter van de Expertgroep Smart Society

Urgentie

De Expertgroep is geformeerd als antwoord op een behoefte. Jan Honig trapt af met een uitleg: â&#x20AC;&#x153;Een deel van de achterban van BTG fabriceert producten die samen de basis kunnen leggen voor een smart city: een toekomstvaste communicatie-infrastructuur die gemeenten kunnen gebruiken in het verwezenlijken van hun doelstellingen. Dat is ons doel. Met de Expertgroep brengen we een zo breed mogelijk palet

smart society

aan kennis, kunde en ervaring uit de branche bij elkaar om gemeenten een volledig verhaal te kunnen bieden. De laatste tijd zijn we, al dan niet als gevolg van de situatie rondom corona, in een stroomversnelling beland en zien we dat gemeenten dringend verlegen zitten om bepaalde instrumenten. Het ontbreekt hen aan kennis. Er zijn wel trials, maar er wordt niet doorgepakt. Die trend willen we doorbreken met de Expertgroep.”

Evangeliewerk

Hans Leijting signaleert een zekere rijpheid ten aanzien van het thema smart city bij gemeenten. Volgens hem hebben de komst van corona en ook die van 5G die versneld. “De vraag is hoe de nieuwe wereld eruit gaat zien, er wordt gesproken over instrumenten zoals crowd- en traffic management. Maar BTG heeft natuurlijk de laatste jaren ook het nodige evangeliewerk verricht. Lange tijd was er een trust issue tussen bedrijfsleven en overheid, maar zeker nu is het van groot belang dat de twee nader tot elkaar komen.” In de Expertgroep zijn de krachten gebundeld met het idee om gezamenlijk aan de slag te gaan met de pijnpunten in gemeenten. In een slimme stad komen verschillende disciplines bij elkaar, zo stipt Epko van Nisselrooij aan: “De smart city leunt op de pijlers sensoriek, IoT-devices en alle data die ze opleveren. Vanzelfsprekend is connectiviteit essentieel om al de data bijeen te brengen en vervolgens te verrijken. In de Expertgroep komen die werelden bijeen.” Jacco Saaman verwoordt het als volgt: “Vanuit de praktijk is samenwerken en verbinden nodig om invulling te geven aan een smart city. De kern: van meten naar data naar informatie en dan samen.”

Structuur voor smart city

Figuurlijk gezien kunnen de leden van de BTG, en de branche op zich, met elk hun eigen product of dienst fungeren als een puzzelstuk in de opbouw van de smart city. De Expertgroep biedt nu de rand van die puzzel aan, zoals Patrick Verstappen het metaforisch verwoordt. Hiermee doelt hij op de zogeheten stack – een blauwdruk eigenlijk- die de Expertgroep heeft ontwikkeld voor de smart city. De stack is een framework, een structuur waarop het bouwwerk dat de smart city is kan worden geconstrueerd en die bestaat uit verschillende lagen. De stack is herbruikbaar, leveranciersonafhankelijk en dus toe te passen in verschillende gemeenten. Verstappen vervolgt: “Achter de stack, in feite een visualisatie van de

structuur, gaan verschillende competenties en technologieën schuil.”

Hulp bij vraagstukken

De stack omvat meer dan alleen technologie, benadrukt Leijting. De visualisatie kan gemeenten helpen meer inzicht te krijgen in de domeinen en denkpatronen die aandacht behoeven op de weg naar een slimmere stad. “Wat er met data moet gebeuren bijvoorbeeld, hoe die kan worden ontsloten in combinatie met de eigen systemen van gemeenten, en wat ze daarvoor moeten ondernemen”, zegt hij. De stack stelt gemeenten volgens Danny Frietman in staat om te opereren in het hart van (bestuurlijke) vraagstukken. Hij schetst een voorbeeldsituatie waarin een wethouder in de toekomst het carnaval in zijn gemeente in goede banen moet leiden om geen nieuwe uitbraak van COVID-19 in de hand te werken. “Technologie kan hierin een fundamentele oplossing zijn, in dit voorbeeld door de gemeente te ondersteunen met bijvoorbeeld crowd management.” Het zijn vraagstukken die, net zoals andere aandachtspunten in de stack, aan bod komen in een serie webinars die de Expertgroep Smart Society organiseert. Onder de naam BTG Knowledge Café vinden deze sessies plaats. Eén van de webinars handelde bijvoorbeeld over de impact van digitalisering en de ontwikkeling van een governancemodel dat is vereist voor het realiseren van een smart city.

Hans Leijting van Nokia.

Epko van Nisselrooij van Axis Communications.

Patrick Verstappen van CommScope.

Propositie

Tot op heden is de Expertgroep actief geweest in het definiëren van de stack en het productportfolio. Nu is de tijd aangebroken om deze uit te dragen. Een extra dimensie binnen de stack moet daar volgens de sprekers bij helpen de processen begrijpelijker te maken en meer toegankelijk. “We hebben twee journeys in kaart gebracht en onderzocht welke technologieën elk raakt, welke partijen er betrokken moeten zijn, welke domeinen en hoe veiligheid wordt gewaarborgd”, zegt Leijting. Voor een ICT-bedrijf is het doorgaans niet mogelijk om solitair een totaaloplossing aan te dragen voor vraagstukken binnen het thema smart cities. Binnen de Expertgroep kunnen volgens Honig verschillende partijen in gezamenlijkheid een propositie doen richting gemeenten. De stack gaat uit van een open ecosysteem waarin het ook mogelijk moet zijn om nieuwe partijen, en eventuele partners van gemeenten, toe te laten zodat gemeenten zich niet in een lock-in wanen.

Paul Bree van Alcatel-Lucent Enterprise.

Jacco Saaman van SPIE.

IN BUSINESS

Thema

Lokaal

Een grote rol is volgens Verstappen in de transitie naar een smart city weggelegd voor het lokale bedrijfsleven. Met name aan de applicatiekant kunnen bedrijven hun steentje bijdragen, een voorbeeld van de werkgelegenheid die de transformatie oplevert. Paul Bree van Alcatel-Lucent Enterprise signaleert ook een sterke behoefte van retailers in de te transformeren gemeenten. “De branche staat nu zwaar onder druk. Door gebruik van de stack en het open ecosysteem kunnen ook voor hun behoeften snel en adequaat oplossingen worden gevonden die alle partijen helpen.” Saaman geeft aan dat de propositie in de driehoek van de samenwerking zit, waarbij zowel het bedrijfsleven, de partners als de overheden ieder een rol vervullen en samen de integratie bouwen. “Er is een grootscheepse integratie vereist”, blikt Leijting vooruit. “ICT-leveranciers

IN BUSINESS

werken aan de voorkant, met cameratechnieken en sensoren die data opleveren. Die data moet echter ook zijn weg vinden naar een platform en vervolgens integreren met de systemen van gemeenten. Ook daarbij moeten verschillende partijen, bedrijven, worden betrokken.”

In gesprek met gemeenten

De structuur is er. Niettemin is er nog voldoende werk aan de winkel in de transitie naar de smart city. Nu de stack is uitontwikkeld, luidt de vraag wat de volgende stappen van de Expertgroep zullen zijn. Honig besluit: “We gaan de komende tijd veel in gesprek met gemeenten zelf, zoals we laatst deden met de gemeente Almere in één van onze webinars. Er is nu vooral inzet vereist in het realiseren van meer bewustwording.”

Samenwerking Future City Foundation BTG en de Future City Foundation gaan intensief samenwerken om de digitalisering van Nederlandse steden een boost te geven. Een gemeenschappelijk doel is één van de factoren die hen bindt: duurzaamheid in een democratisch Nederland. De samenwerking bestaat onder meer uit het verbinden van de uitgebreide netwerken van beide organisaties, en het gezamenlijk aanbieden van concrete oplossingen aan partners die zich inzetten voor een gezonde stedelijke leefomgeving, zoals BTG’s directeur Petra Claessen het eerder verwoordde. Bron: www.btg.org

smart society

Use cases Opstapje naar een slimmer Aberdeen

CommScope realiseerde in Aberdeen een zogeheten gecentraliseerd radio access netwerk (CRAN) dat door meerdere operators wordt gebruikt. Volgens Patrick Verstappen van CommScope is dit een opstap naar de slimme stad. Hij legt het uit: “CommScope heeft hier samen met de Wireless Innovation Group het eerste Europese CRAN-netwerk gebouwd. Zie het als een communicatie-infrastructuur met 11 outdoor small cells: dit zijn access points voor 5G die gebruikmaken van bestaand straatmeubilair zoals lichtmasten en verkeerslichten. Op basis van deze infrastructuur is bijvoorbeeld traffic management toe te passen door er camera’s aan te koppelen en data te verzamelen en door te sturen.”

Bijdragen aan leefbaarheid in Almere

Gemeente Almere wil de leefbaarheid optimaliseren. Axis Communications draagt hieraan bij, meldt Epko van Nisselrooij. “We ondersteunen de gemeente waarbij cameratechnologie, video-analyses en oplossingen van ecosysteempartners van Axis steeds meer multidisciplinair worden ingezet en er meerdere domeinen met elkaar worden verbonden zoals openbare orde en veiligheid, mobiliteit en milieu. Vormen van crowd management, verkeerstellingen en andere vormen van analyses maar ook bodycamera’s, audio-toepassingen en geïntegreerde camerasensoren in verlichtingsmasten zijn onderdeel van deze ontwikkeling. Hierdoor is, zowel voor de operationele diensten als de bestuurders en ook bewoners, bezoekers en ondernemers, steeds meer versnipperde data als bruikbare informatie

beschikbaar. Dat draagt bij aan de leefbaarheid van Almere en de digitale transformatie waarin deze en andere steden verkeren.”

5G en crowd control testen in de Arena

Nokia testte in de Arena de eerste diensten over 5G, in het kader van crowd control bij de vier wedstrijden die het voor het EK moest hosten. De telecomleverancier bouwde samen met KPN, de gemeente Amsterdam en de Arena een testopstelling met applicaties voor binnen en buiten het stadion, laat Hans Leijting weten. “Hieronder viel onder meer crowd control via camera’s en software die mensen telden in een bepaalde oppervlakte. Bij te grote drukte grepen met bodycam uitgeruste stewards, die over hetzelfde 5G-netwerk communiceerden, in. Werd het te druk bij een ingang dan werd de rij verdeeld over andere ingangen die leeg waren.”

Responsive-diensten voor een slimme stad

voorzien van de juiste, automatische informatie (crowd control en smart parking) dragen we bij aan een veiligere leefomgeving met minder CO2-uitstoot.”

Mobiliteit en luchtkwaliteit

“In de gemeente Breda staan Groen, Grenzeloos en Gastvrij de komende jaren in de beleidsuitvoering, door digitalisering, samenwerking en de integratie tussen gemeente, burger en bedrijfsleven worden de uitdagingen samen opgepakt. Technologie vormt -naast de menselijke verbindingen- de tweede verbindende factor waardoor de uitdagingen meetbaar, beheersbaar en bestuurbaar worden”, zegt Jacco Saaman van SPIE. Voorbeelden waarin SPIE en daarmee ook de BTG Expertgroep is betrokken zijn volgens hem onder meer de mobiliteitsvraagstukken, de luchtkwaliteit en de publieke ruimte. “Alles moet er immers tiptop uitzien voor bewoners van de stad, maar ook voor de gasten die de stad bezoeken.”

Alcatel-Lucent Enterprise kan de transformatie naar een slimme stad ondersteunen met behulp van technologie, volgens Paul Bree: “We hanteren netwerken en slimme camera’s binnen het thema safety en security, maar leveren ook oplossingen ten aanzien van verduurzaming. Door het verbinden van slimme lantaarnpalen, laadstations en fijnstofmeters in wijken zorgen wij voor een kosten- en energiebesparing waarbij het leefklimaat kan worden verbeterd. Ook ten aanzien van mobiliteit kunnen we gemeenten ondersteunen. Door bezoekers van een stad te

IN BUSINESS

BTG-lid aan ’t woord

Aan ’t woord: BTG-lid Hutchison Ports ECT Rotterdam

Het belang van communicatie voor Europa’s grootste overslagbedrijf █

Tekst: Marcel Debets

Sinds de coronacrisis weten meer mensen dan ooit dat er zoiets bestaat als ‘de vitale sector’. De containeroverslag in de Nederlandse havens hoort daar ook bij. De grootste vertegenwoordiger ECT – voluit Hutchison Ports ECT Rotterdam – is 24/7 operationeel en investeert volop in technologie om dat mogelijk te maken.

Indrukwekkende cijfers. In de Rotterdamse haven exploiteert ECT twee grote containerterminals met een gezamenlijke oppervlakte van ongeveer vierhonderd hectare. Opgeteld worden op beide terminals zo’n zeven miljoen containers, gemeten in twenty feet equivalent units (TEU), op jaarbasis overgeslagen. Daarmee slaan de ongeveer 1800 medewerkers van ECT zo’n beetje de helft van alle containers in de haven van Rotterdam over. “Per week gaat het daarbij om 30 tot 35 deepsea schepen, 90 feederschepen (kleinere zeeschepen), 250 binnenvaartschepen, 150 treinen en om en nabij de 18.500 trucks”, vertelt Rob Bagchus, Chief Public Affairs & Public

IN BUSINESS

Relations Officer van ECT. “De terminals zijn grotendeels geautomatiseerd en gerobotiseerd. Het is een combinatie van automatisch aangestuurde voertuigen, op afstand bediende kranen, automatische stapelkranen, door mensen bestuurde kranen en overige vervoermiddelen die overslag realiseren. Vaak ondersteund door computersystemen en mensen achter de controleschermen. ECT bevoorraadt heel Europa en is daarnaast omgekeerd de uitvalsbasis voor Europese export. Het belang voor de samenleving van een gestroomlijnde containeroverslag is enorm.” Tijdens de coronacrisis behoorde het overslagbedrijf dan ook tot de vitale sector van de scheepvaartafwikkeling.

Cruciaal

Gemiddeld staan er zo’n zeventig- tot tachtigduizend containers op de ECT-terminals. Communicatie tussen al die systemen en componenten gaat (deels) via het draadloze

netwerk en is vanuit operationele en veiligheids optiek essentieel. Er mag geen enkele verstoring plaatsvinden. Zelfs de kleinste rimpeling in het proces en elke vertraging brengen grote veiligheidsrisico’s met zich mee, bijvoorbeeld in geval van een noodstop. Om die reden heeft ECT al jaren geleden gekozen voor een eigen draadloos netwerk en kreeg het daarvoor ook de aangevraagde vergunningen. De eerdere op wifi-technologie gebaseerde communicatienetwerken voldeden niet. Zo blijkt de metalen omgeving met een steeds wisselende opbouw van stapels containers een stevige belemmering voor betrouwbare communicatie. Ook werden de systemen steeds vaker gestoord door wifi-netwerken aan boord van schepen.

Eigen 4G-netwerk

ECT heeft sinds enkele jaren een eigen 4G-netwerk waarmee met name de vierhonderd Automatisch Gestuurde Voertuigen (AGV’s) en

BTG-lid aan ’t woord

‘Het zou onze plannen voor verdere versterking van onze kritische bedrijfsprocessen flink dwarsbomen’

de ruim tachtig speciale, bemenste voertuigen worden aangestuurd. Daarnaast is het systeem de back-up voor 190 automatische stapelkranen. Het is de bedoeling dat op korte termijn ook al het andere equipment en andere devices, zoals de tablets, handhelds en laptops aan het eigen 4G-netwerk worden gekoppeld. De huidige 4G-vergunningen lopen tot september 2026, maar er wordt stevig aan gemorreld, omdat Economische Zaken de beschikbare frequentieruimte wil herverdelen. “Dat zou voor ons erg vervelend kunnen uitpakken”, zegt Leonid Doubrovski, Unit Manager ICT Infrastructure van ECT. “Het zou onze plannen voor verdere versterking van ons kritische bedrijfsprocessen flink dwarsbomen. Daarnaast kan dit grote desinvesteringen met zich meebrengen.”

Ontwikkelingen

Het datagebruik zal in de komende jaren naar verwachting fors toenemen door nieuwe toepas-

singen. Het bij ECT operationele LTE-netwerk biedt standaard ook de mogelijkheid voor breedbandig en low latency dataverkeer. Doubrovski: “Dat betekent dat naast de huidige toepassingen het netwerk kan worden gebruikt voor onder meer besturing op afstand, onderhoud en remote sensing, tracking & tracing.” Ook zullen gemakkelijker mobiele bewakingscamera’s voor detectie van insluipers kunnen worden ingezet: bestrijding van drugscriminaliteit is een van de speerpunten van ECT. En verder wil het bedrijf op termijn zowel PMR (Personal Mobile Radio) als Tetra spraak (mobilofoon/portofoon) trunkingverkeer vervangen.

Pilot

ECT is gestart met een informatieportal ‘My Terminal’, die realtime informatie geeft over de status van een container in het terminalproces. Op basis van een abonnement kunnen, daartoe geautoriseerde, logistieke dienstverleners en

verladers realtime inzicht krijgen in het moment dat hun containers van het schip komt. Daarmee kunnen ze het tijdstip van afhalen op de terminal veel nauwkeuriger inplannen. Dit betekent een efficiëntere planning in de gehele logistieke keten, zeker voor containers met versproducten is dit interessant.

Uitval heeft verstrekkende gevolgen Wanneer de bedrijfsprocessen bij ECT zouden stilvallen, verspreiden de gevolgen zich als een olievlek. Zo lopen de toegangswegen naar de haven direct vol met vrachtverkeer. Eén dag productieverlies betekent dagen achterstand, met gevolgen die voelbaar zijn tot ver in het achterland.

IN BUSINESS

UW PARTNER BIJ

COMPLEXE 5G IMPLEMENTATIES

Wij bieden u een integrale oplossing voor een vlotte uitrol van het 5G-netwerk.

Onze adviseurs hebben een brede kennis en jarenlange expertise in • Realiseren dekking in Special Coverage Locations. • Inpassing in stedelijke en “groene” leefomgeving. • Onafhankelijke speler in complexe stakeholder omgevingen. Bezoek ons op www.arcadis.nl Stuur uw vraag naar: info@arcadis.nl Bel ons op: +31 6 2706 0782

Volg ons op:

fun meets function █

Tekst: Joost Heessels

fun meets function Thuisyoga:

de perfecte zonnegroet met hulp van AI Veel beoefenaars van yoga moesten de afgelopen tijd noodgedwongen thuis aan de slag. Voor wie graag wat begeleiding wil is de Yoganotch interessant. Yoganotch zijn drie sensoren die je op je kleding draagt, in combinatie met een app. De app registreert de houdingen tijdens de lessen en kan direct aangeven waar de techniek of de houding gecorrigeerd moet worden. Door de kennis van alle gebruikers te combineren via AI, wordt de kwaliteit van de adviezen alleen maar beter. Voor 200 euro krijg je vier sensoren, accessoires, de app en een serie interactieve lessen.

Scanwatch:

wolf in schaapskleren Het lijkt op een analoog horloge, maar de ScanWatch van Withings is vooral een hulpmiddel om de gezondheid bij te houden. Een hartslagsensor controleert hoe het met je gaat. Als er abnormale hartactiviteit wordt gevonden, word je gevraagd je vitale waarden te controleren met het ingebouwde ECG. Het device is ook in staat om tekenen van slaapapneu te detecteren.

Een lekkere côte de boeuf van je slimme bbq Het is barbecue-tijd en het iconische bbq-merk Weber maakt je eigen gas- of houtskoolgrill een stuk slimmer met de Grilling Hub. De hub heeft vier temperatuursensoren die gegevens terugvoeren naar een app op de telefoon. Via de app kun je de omgevingstemperatuur van de grill en die van verschillende soorten vlees tegelijk controleren. Zo’n 130 euro afrekenen, connecten en grillen maar.

IN BUSINESS

CHAMPIONING DIGITAL MOBILITY FOR OVER A DECADE We are trusted by 10 of the 12 biggest banks in the world and over 3,500 businesses rely on us every day for their global mobile communications.

THE FIRST TO DELIVER

a global mobile network.

mobile recording.

THE FIRST TO CREATE

a fluid and open IoT platform.

THE FIRST TO BUILD

an eSIM ecosystem for the industry.

We are pioneers and mavericks. We thrive on breaking barriers. Everything we do is to engineer smarter, more seamless connections between things, people and businesses around the globe.

We built our own eSIM software to fully digitise cellular connectivity—at a speed and specificity that is blowing past the rest of the industry. eSIM is now revolutionising the industry for good. And we’re at the forefront of that change: working with mobile operators,

We created a truly global mobile and data network. We knew we could use this network to find better ways to connect the world. So, after investing £500 million in making

device makers and chip manufacturers to simplify the way consumer and IoT devices connect around the world.

it secure and truly global, we began to find a range of valuable

So that’s why we promise to keep inventing.

use cases for very different audiences.

Finding new ways to use our expertise and technology.

We plugged in a patented in-network call recording technology for financial institutions to help them stay compliant with regulations.

New problems to solve. New ways to innovate. TRUPHONE All it takes is a better idea.

Want to find out more?

+316 899 33333

truphone.com

fun meets function

Hydraloop: heerlijk, helder… afvalwater Wij Nederlanders hebben een naam hoog te houden als het om water gaat. Niet voor niks komt de Hydraloop uit Nederland. Het is een geavanceerd waterzuiveringssysteem voor thuis dat afvalwater opvangt en steriliseert. Het water kan daarna worden hergebruikt in toiletten, wasmachines, zwembaden en in de tuin. Volgens Hydraloop kan met dit product 85 procent van het water in de keuken en badkamer hergebruiken en bespaard een gemiddeld gezin tienduizenden liters water per jaar. Op de afgelopen techbeurs CES in Las Vegas begin dit jaar was de Hydraloop één van de publiekstrekkers.

Weer eens wat anders: inkjetprinter voor je gezicht Last van pigmentvlekken in je gezicht? De-inkjetprinter van Procter & Gamble voor je gezicht (!) speurt ze op en behandelt de vlekken. De handheld-printer zoekt naar donkere vlekken op je huid en geeft kleine druppeltjes af van een gezichtsserum met pigment, om de vlekken te behandelen of te bedekken. De printer is uitgerust met een kleine camera om je gezicht te scannen, op zoek naar elke vorm van een donkere vlek, 120 thermische inkjetnozzles geven vervolgens een precieze hoeveelheid pigment af.

Oortelefoon of hoortoestel? Een hoortoestel vermomd als draadloze oortelefoon, dat is de Olive Union Smart Ear. Hij is goedkoper dan een hoortoestel, maar biedt volop premium-functies zoals muziekstreaming, verschillende luistermodi en handsfree bellen. In tegenstelling tot normale oordopjes, wordt de wearable als een enkele eenheid verkocht.

Joe! Ik pak even de luchttaxi De Hyundai Urban Air Mobility SA-1 is een luchttaxi-concept, ontworpen voor de aankomende stedelijke luchtreisservice van Uber Elevate. Het compacte vliegtuig - vijf zitplaatsen, inclusief de piloot - heeft een kruissnelheid van 200 mph, met een kruishoogte tussen duizend en tweeduizend voet.

Handig, poets je tanden in 10 seconden Hoeveel zou je betalen om je tanden goed gepoetst te hebben in tien seconden? Voor zo’n 125 euro krijg je de Y-Brush. Het merk belooft om je tanden efficiënt te reinigen in tien seconden: vijf seconden voor de bovenkant en vijf voor de onderkant. De Y-Brush lijkt op de mondbeschermer die je met hockey aan moet, maar dan vol met kleine borsteltjes van in totaal 35.000 nylon-haartjes die sonisch vibreren tijdens het schrobben.

IN BUSINESS

UW KLEUREN ONZE TECHNOLOGIE Ontvang uw gepersonaliseerde headsets met het logo van uw eigen bedrijf en benadruk uw identiteit

WAAROM KIEZEN VOOR AXTEL?

Hoge kwaliteit

Gemaakt in de EU

Personalisatie

Ons doel is om gebruikers te voorzien van de hoogste kwaliteit voor geluid, technologie, materiaal en service. Deze toezegging is geworteld in onze bedrijfswaarden en is essentieel voor onze aanhoudende groei en succes.

In 2016 zijn we begonnen met de productie van headsets in Warschau, Polen. Hierdoor hebben we niet alleen controle over de kwaliteit tijdens iedere productiefase, maar beschikken we ook over het vermogen om zelfs de kleinste details aan te passen.

Axtel biedt een unieke functie aan die niemand anders in de markt kan aanbieden, namelijk de vrijheid om uw koptelefoon te personaliseren met het logo en de kleuren van uw bedrijf.

column

Michiel Steltman

is directeur van de stichting DINL, de koepelorganisatie van de Nederlandse aanbieders van digitale infrastructuur, waar hij zich sterk maak voor de Nederlandse digitale mainport en voor een vrij, open en veilig internet; door uitleg te geven aan politiek, landelijk bestuur en het publiek. Daarnaast is hij onder meer actief als business coach voor bedrijven in de technologiesector.

Intelligent connectivity, it’s all about the cloud Het ontstaan van nieuwe technologieën gaat met kleine en soms grote golfbewegingen. De bekende Gartner Hype Cycle visualiseert die bewegingen. Voor degenen die hem niet kennen: de Gartner cycle kent vijf fasen. De opkomst van de technologie, die wordt gevolgd door een piek van te hoge verwachtingen, waarna een gevoel van desillusie ontstaat. Maar voor technologieën die de beloftes waar weten te maken volgt er uiteindelijk de opleving, gevolgd door een stabiele fase: het plateau van werkelijke productiviteit.

meest effectieve en renderende businessmodel om technologieën te laten slagen. De grootste verandering in de IT-wereld heeft zich op het gebied van cloud voltrokken. In de jaren negentig werd geld in de IT voornamelijk verdiend met de handel in hard- en software en met maatwerk. Maar niemand doet nog alles zelf. In het bedrijfsleven kiest 96 procent voor klant-en-klare online applicaties en toepassingen, waarbij ze de benodigde digitale infrastructuur, platforms en software bij een provider huren. Of de API’s gebruiken van grote merken.

5G, AI en IOT

Rijkste bedrijven ter wereld

Elke nieuwe technologie volgt die wetmatigheid. Dat geldt ook voor intelligente connectiviteit. Bij intelligente connectiviteit gaat het om een combinatie van drie trends: 5G, AI en IOT. Deze trends zijn de hype ruimschoots voorbij en in het dagelijkse leven zien we de eerste concrete toepassingen. Apparaten die verbonden zijn met het internet genereren en gebruiken steeds meer data. Om al deze data op een adequate manier te verwerken, zijn mobiele netwerken met hogere snelheden, lagere latency en meer betrouwbaarheid en stabiliteit vereist. De uitrol van 5G is begonnen en de netwerken vullen die belofte in. Met de gegenereerde data van de sensoren en smart devices is het mogelijk om met AI en machine learning analyses en matches te maken. De drie trends 5G, AI en IOT versterken elkaar.

Cloud als beslissende factor

Maar welke factoren bepalen nu of een technologie de hype overleeft? Naar mijn stellige overtuiging is dat de cloud: het

Service- en platform-providers behoren inmiddels tot de rijkste bedrijven ter wereld. Aan de basis van dat enorme succes ligt hun expertise en vindingrijkheid om ingewikkelde technologieën te kunnen aanbieden in de vorm van online diensten, die inmiddels veel en breed worden gebruikt vanwege de laagdrempelige toegankelijkheid. AI komt niet alleen tot bloei omdat er nu goedkope software verkrijgbaar is, maar omdat je met een creditcard in een paar uur tijd een AI-applicatie operationeel kunt hebben. Het IOT komt niet alleen tot bloei omdat je in China goedkope apparaatjes kunt bestellen, maar omdat je die apparaatjes via wifi, en straks via 5G, met een paar muisklikken via API’s verbinden met een cloud. Uiteindelijk zijn het de kleine- en grote ondernemers met een as-a-Service business model, die met hun laagdrempelig aanbod van online services de toekomst en het succes van intelligente connectivity zullen gaan bepalen. Intelligent connectivity: it’s all about the cloud.

IN BUSINESS

smart connectivity

Smart connectivity:

5G of wifi6? â&#x2013;&#x2C6;

Tekst: Redactie

Het zijn twee technieken die voor smart connectivity belangrijk zijn: 5G en wifi6. Sinds kort is 5G in Nederland beschikbaar. Maar het lijkt alsof wifi met wifi6, 5G voorbij is gestreefd. Is dat zo? En wat zijn de recentste ontwikkelingen als je het hebt over smart connectivity?

IN BUSINESS

5G of wifi6: het lijkt op de discussie tussen radio en televisie: toen televisie in opkomst kwam, werd gedacht dat dit het einde was van radio. Maar ondanks alles is radio vandaag de dag nog altijd populair en is televisie in deze coronatijd helemaal opgeleefd. De discussie tussen wifi en mobiele technologie is begonnen in de tijd van 3G. 3G zou twee Mbit/s gaan leveren, in een tijd dat de snelste ADSL-verbindingen thuis slechts 512 kbit/s leverden. Wifi zou daar met een bruto snelheid van 11 Mbit/s (802.11b) ver over heengaan. In werkelijkheid leverde 3G in het begin maar 384 kbit/s en waren wifi-hotspots aangesloten op 256 kbit/s huurlijnen, een dataverbinding die je met steeds meer mensen moest delen.

smart connectivity

Datagebruik stijgt snel

De hoeveelheid data die we versturen, blijft elk jaar met 50 tot 100 procent groeien. De afgelopen periode is door het massale thuiswerken de hoeveelheid data met ongeveer 20 procent in één maand gegroeid. Het grootste deel daarvan is over wifi en 4G verstuurd, vervolgens over glasvezelverbindingen naar datacenters en applicatieservers. Vooral videoconferencing en thuisonderwijs heeft voor een enorme belasting van de infrastructuur gezorgd. Iedereen die van plan was om de wifi thuis nog een keer te upgraden, heeft dat waarschijnlijk gelijk in de eerste week proberen te doen.

basis van brutosnelheden door de lucht. Daarbij is nooit rekening gehouden met protocol en signalering-overhead. De werkelijke snelheid van wifi-verbindingen ligt meestal lager dan 40 procent van de brutosnelheden. Vooral bij veel gebruikers stort de datasnelheid in vanwege protocol-overhead.

De werkelijke snelheid van wifi-verbindingen ligt meestal lager dan 40 procent van de brutosnelheden

Wifi & brutosnelheid

Qua datasnelheid heeft de wifi-technologie enorme stappen genomen: van enkele Mbit/s met 802.11b tot meer dan een Gbit/s. De wifi-leveranciers hebben altijd marketing bedreven op

Aloha-protocol

nologie, dat ook in 4G en 5G wordt gebruikt. Ook maakt wifi6 gebruik van scheduling: het netwerk wordt bestuurd wie mag zenden en wie ontvangen. Alle wifi-versies hiervoor zijn ongepland: iedereen mag meedoen, zolang je een ander maar niet stoort. Er moet dus altijd ruimte gelaten worden om iemand te laten zenden. Er wordt dan gebruikt gemaakt van het Aloha-protocol (inderdaad, op Hawaï ontwikkeld). Het maximum van de tijd dat gezonden kan worden, ligt daarbij bij ongeveer 37 procent. Er moet namelijk altijd plek zijn voor een ander. Op zich is dat een geweldig principe, maar het is één van de redenen dat er in wifi een groot verschil is tussen de bruto geadverteerde snelheid en de werkelijke snelheid voor de gebruiker. Door verkeer te plannen, kan de datadoorvoer toenemen tot bijna 100 procent van de tijd. Mobiele netwerken zoals 3G, 4G en 5G hebben dit altijd al gedaan.

Wifi6 maakt gebruik van OFDMA-radiotech

Vooral videoconferencing en thuisonderwijs heeft voor een enorme belasting van de infrastructuur gezorgd.

IN BUSINESS

smart connectivity

Door een slim technisch ontwerp heeft VodafoneZiggo heel eenvoudig als eerste 5G landelijke dekking kunnen lanceren

Backwards compatible

Een groot voordeel van wifi is het feit dat het altijd backwards compatible is gebleven. Printers, streaming devices, thermostaten, elk apparaat waar een wifi chip in zit kan in principe op elk netwerk een verbinding maken. Bij een upgrade van het netwerk hoeft dan niet gelijk ieder device vervangen te worden. Daarnaast zal een nieuw device ook altijd werken op oude netwerken. Helaas zijn de eerste wifi-standaarden zeer veel trager dan modern verkeer, een beetje als een paard en wagen op een doorgaande weg. Daardoor kunnen netwerken veel trager worden dan gewenst. Op Schiphol zijn devices met oude wifi chips niet meer welkom op het netwerk, om te voorkomen dat de snelheid te veel naar beneden wordt getrokken. Bij wifi6E is dit anders, daar wordt een nieuwe frequentieband toegepast.

Alleen moderne netwerken en moderne devices kunnen samenwerken. Wifi6 zit bijvoorbeeld al in Apple iPhone 11, Samsung Galaxy S10 en S20-toestellen. Wifi6E-apparaten worden pas vanaf 2021 verwacht.

5G & Dynamic Spectrum Sharing

Dynamic Spectrum Sharing is onderdeel van de nieuwe 5G-standaard. Daarmee kan op een 4G-frequenties ook dynamisch 5G worden toegepast. De 5G-snelheid is niet veel hoger dan wat met 4G kan worden bereikt, maar het zorgt wel voor een gemakkelijke migratie naar 5G. VodafoneZiggo gebruikt dit nu op 1800 MHz. Door een slim technisch ontwerp heeft VodafoneZiggo hiermee heel eenvoudig als eerste 5G landelijke dekking kunnen lanceren.

(Mobiel) bereik 5G & wifi

Eén van de nadelen van 5G is het beperkte bereik binnenshuis. Capaciteit in 5G wordt verwacht op de 3500 MHz band, die vooral in stedelijke gebieden zal worden gebruikt. Deze band heeft echter een korter bereik en komt daarnaast veel moeilijker door ramen en muren. Terwijl we het grootste deel van de tijd binnenshuis verbinding nodig hebben. Wifi biedt indoor natuurlijk voordelen, maar heeft traditioneel problemen met mobiliteit. Met moderne apparatuur en controllers is wifi wel in staat om goed van de ene zender naar de andere te gaan. Thuis is het echter een ander verhaal, wat je als gebruiker snel merkt door als je tijdens een Teams-sessie naar boven loopt.

Duitse autofabrikant bouwt met 5G-netwerk In de rustige, moderne fabriekshal van autofabrikant e.Go in het Duitse Aachen zijn sinds een jaar tientallen productiemedewerkers de nieuwste elektrische stadsauto e.Go life aan het assembleren. Het is mensenwerk: hier zie je geen zwiepende, watervlugge robotarmen. En elk stuk gereedschap, tot en met de laatste schroevendraaier, is verbonden met een lokaal 5G-netwerk. De platte karretjes waarop de auto’s van station naar station worden gebracht, rijden zelfstandig, ook via 5G op de bandbreedte van 3,5 GHz. En ook de levering van onderdelen aan elk specifiek voertuig tijdens de assemblage en de autonome eindcontrole van de auto’s verloopt via het netwerk. In de toekomst zullen ook autonome vorkheftrucks en kleine treinen worden gebruikt om materiaal tussen magazijnen en de productiehal te vervoeren. “Om de karren autonoom te laten rijden, heb je een netwerk nodig dat altijd draait”, zegt e.Go vice-president Ernest Debets over de voordelen van 5G. “Je moet veel zekerheid hebben.

IN BUSINESS

Een onderbreking van twee seconden is genoeg om een ongeluk te laten plaatsvinden. Daarnaast hebben we de bandbreedte van 5G nodig om continu onze systemen geüpdatet te houden.”

smart connectivity

Ericsson over de kansen van 5G

Beide netwerken zullen nog heel lang naast elkaar blijven bestaan

Niet óf, maar én

Wifi-netwerken zijn een cruciaal onderdeel van moderne IT-infrastructuren. We werken steeds meer met Teams, videoconferenties, Office365 en andere apps uit de cloud. Connectiviteit wordt almaar belangrijker. De hoeveelheid data die door wifi-netwerken wordt getransporteerd, zijn voor mobiele netwerken heel moeilijk af te handelen. Voor laptops op kantoor (stationaire gebruikers) blijft nu en in de toekomst wifi de beste oplossing. Bij gebruikers die veel bewegen zijn mobiele netwerken meestal de betere oplossing. Over roaming tussen wifi en 5G wordt wel nagedacht, maar dat is voor veel mobiele operators op dit moment geen prioriteit. Beide netwerken zullen nog heel lang naast elkaar blijven bestaan.

Peter Goeijers (Ericsson) is ervan overtuigd dat 5G een boost gaat geven aan Internet of Things. “Steeds meer bedrijfsprocessen worden geautomatiseerd Covid-19 heeft ons geleerd dat we te afhankelijk zijn geworden van productie in bijvoorbeeld Azië. Hierdoor zal 5G een belangrijke rol kunnen spelen voor flexibele lokale productie bedrijven.” Ook bij missiekritische bedrijven is het reëel dat 5G belangrijk wordt. Goeijers: “Gezien de huidige problemen met C2000 is te verwachten dat 5G een grote rol in de zwaailicht sector gaat spelen.” De introductie van 5G gaat in Nederland wat trager dan in bijvoorbeeld Duitsland. Goeijers: “Daar is de licentieveiling afgerond. In de industrie zie daar veel initiatieven ontstaan. BMW, Audi, Daimler als voorbeeld staan voor de opgave om de automobieltransitie (elektrische auto’s) in te gaan. Nieuwe en meer flexibele productie-omgevingen gaan hierbij een grote rol spelen. Op het gebied van kas- en tuinbouw is Nederland één van de grootste van de wereld. Onze tomaten worden overal naar toe geëxporteerd. Goeijers: Het is steeds lastiger gekwalificeerd personeel te vinden (seizoensarbeiders). Deze sector ontkomt er niet aan om te innoveren. Robots met daarop HD-camera’s gaan door de kas rijden. Dan is een snelle en betrouwbare draadloze verbinding nodig. Alle data zal met behulp van AI artificial intelligence en machine learning geanalyseerd moet worden. Pas dan weet de teler of zijn kas gezond is en kan eventueel actie ondernemen. Voor meer info kun je terecht op de Ericsson.com en rechtstreeks: www.ericsson.com/en/5g/5g-for-business

Private netwerken

Hoe kun je als bedrijf een oplossing vinden voor de lokale communicatie? Een alternatief voor wifi en 5G zijn netwerken op gelicenseerde frequenties zoals private 4G- of 5G-netwerken. Private 4G-netwerken wordt in Nederland nog niet heel veel toegepast, maar meestal wel als missie kritisch netwerk. Private netwerken vragen om specifieke expertise. Deze expertise is bijvoorbeeld aanwezig bij mobiele operators. Het gebeurt daarom regelmatig dat operators gevraagd worden om een privaat netwerk te bouwen en te onderhouden. De Nederlandse operators hebben liever gebruikers op hun publiek netwerk en bouwen geen private netwerken. Publieke netwerken hebben een beschikbaarheidspercentage van ongeveer 99,9 procent. Bedrijven verwachten van de mobiele verbinding vaak een percentage van 99,999 procent (de

beroemde vijf negens). Het verschil daartussen is erg groot en vergt veel additionele investeringen in onder andere redundantie. Bij een eigen netwerk kun je wel besluiten om op allerlei niveaus de benodigde redundantie aan te leggen en service levels af te stemmen. Op dit moment zijn er helaas nog maar een paar partijen die echt een missiekritisch netwerk kunnen leveren. Toch is de gewenste controle en betrouwbaarheid de reden om een eigen netwerk te bouwen. De ervaring leert dat een netwerk met meer dan

tien zenders en een paar honderd gebruikers al heel snel een project is van een of meerdere tonnen, sterk afhankelijk van de gekozen oplossing. Wifi-netwerken zitten door de hoeveelheid zenders en apparatuur overigens op vergelijkbare bedragen. Goede private netwerken vergen inzet van een behoorlijk projectteam en vergen tijd, geld en mensen. Niet alleen bij de bouw, maar ook bij de dagelijkse operatie en het onderhoud.

IN BUSINESS

Overal veilig samenwerken met de werkplek van KPN Wij Nederlanders vinden altijd wel een manier om goed samen te werken. Zelfs in tijden als deze. Daarom is er KPN Modern Workplace. Daarmee kun je overal en op afstand samenwerken, veilig en up-to-date. Dus ook vanuit huis. Zo ben je altijd in business.

kpn.com/samenwerken

smart connectivity

Schiphol met eigen LoRa-netwerk Schiphol heeft haar eigen IoT-netwerk dit voorjaar uitgerold op de luchthaven. Het netwerk biedt dekking in alle publieke gebieden zoals aankomst- en vertrekhallen, lounges, pieren en Schiphol Plaza en in niet-publieke gebieden zoals de bagagekelders en de platformen. Door het grotere bereik en het lagere stroomverbruik ten opzichte van wifi, is het netwerk uitermate geschikt om slimme sensoren te ontsluiten en data over lange afstanden te versturen. De informatie van deze sensoren geeft Schiphol realtime inzichten en is tevens aangelegd voor andere

organisaties die op Schiphol met Internet of Things aan de slag willen. MCS heeft Schiphol geadviseerd en begeleid bij het uitrollen van dit eigen private LoRa-netwerk op de hele luchthaven. De eerste toepassing is de mogelijkheid voor de reiziger om realtime feedback te geven over hun ervaring met de toiletfaciliteiten. In de eerste maand kwamen er ruim 550.000 reacties binnen. Op basis van de realtime-informatie kunnen schoonmaakpartijen proactief op verstoringen of vervuiling acteren.

Koning & Hartman bereidt zich voor op 5G “De komst van 5G brengt ons natuurlijk hogere snelheden, maar belangrijker nog is meer zekerheid van een snelle response”, zegt Mark Gerritsen, sales director bij Koning & Hartman. “Daarmee verhoog je de betrouwbaarheid, met name in het bereik van ‘dingen’ of ‘machines’ die met elkaar communiceren. Wanneer je op een kruispunt auto’s, fietsen en stoplichten met elkaar laat communiceren kun je bijvoorbeeld de doorstroom steeds beter sturen. Dit vraag dan wel directe beslissingen op basis van artificial intelligence gebaseerd op realtime data vanuit de sensoren.” Met name industriële klanten realiseren zich steeds meer wat 5G voor ze kan betekenen. Koning & Hartman krijgt steeds meer vragen vanuit die markt. Gerritsen: “Denk aan de autofabrikanten uit het voorbeeld in dit verhaal. Wij verwachten dat deze behoefte de komende jaren sterk zal groeien en dat het realiseren van diensten over dit netwerk voor veel organisaties nieuwe businessmodellen kan en zal opleveren. Koning & Hartman bereid zich daar vanzelfsprekend op voor en werkt met meerdere klanten aan de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten.”

Smart connectivity-expert Arcadis

Martin Standaart, senior consultant bij Arcadis, is dagelijks betrokken bij tal van smart connectivity-projecten. De komst van 5G zal volgens hem een verdere verwevenheid gaan vormen tussen zakelijk- en privégebruik. En veel hangt af van welke nieuwe applicaties er beschikbaar komen. Standaart: “Zit daar ook weer een killer app tussen als sms of messaging-diensten als Whatsapp.” Standaart verwacht dat het begin nog niet te veel zal veranderen voor de zakelijke markt.

“Videobellen en collaboration tools via mobiel zullen nog populairder worden dan nu al door de coronacrisis. Virtual reality voor toepassingen in de bouw of vergunningsaanvragen kunnen populair worden, al is de vraag of dat niet makkelijker kan via wifi en vastnet. En daarbij, veel nieuwe diensten kunnen pas echt doorbreken als de 5G-aanbieders een goede landelijke dekking kunnen garanderen.” Ook het toepassen van 5G voor missiekritische diensten waarbij gevaar ontstaat bij uitval van de telecom, zal nog op zich laten wachten. “Denk aan C2000 en GSM-R, die recent nog upgrades hebben gehad. Tegen de tijd dat die systemen vervangen moeten worden, zijn we mogelijk al met 6G bezig. Voor iets minder kritische communicatie voor industrie of logistiek zal 5G wel een rol gaan spelen, maar dan in een private netwerk. Datzelfde geldt voor wifi 6, die daarnaast ook als afvanger voor 5G in gebouwen ingezet kan worden. Afhankelijk van de abonnementsvormen voor 5G.

5G zal ook invloed hebben op private netwerken, verwacht Gerriten: “Private LTE-netwerken zijn nu voornamelijk standalone netwerken. Deze netwerken worden zo veel mogelijk geïsoleerd van publieke mobiele netwerken wegens security redenen. Er is vaak een behoefte om data lokaal te houden en om de beschikbaarheid van het netwerk te kunnen garanderen. Wij verwachten dat private netwerken, of dat nu 4G of 5G techniek is, steeds meer gaan samenvloeien en elkaar gaan complementeren in de toekomst. De techniek die wordt toegepast in private cellulaire netwerken zal geleidelijk veranderen van LTE (4G) naar NR (5G).”

Mark Gerritsen, sales director bij Koning & Hartman.

IN BUSINESS

Bezoek onze website voor dagelijks InnovatieNieuws, recente publicaties en de BTG Event-kalender

WWW.BTG.ORG

Telegrootgebruik is de serviceorganisatie van de Nederlandse Branchevereniging ICT en Telecommunicatie Grootgebruikers (BTG). Exclusief voor leden van BTG leveren wij diensten en inkoopvoordelen rondom telecommunicatieproducten en -diensten. Ook handelt TGG de administratieve verwerking van complexe facturering af zodat u meer overzicht krijgt, bijvoorbeeld voor bedrijven met veel vestigingen.

WWW.TELEGROOTGEBRUIK.NL 58

IN BUSINESS

Gecombineerd verbruik: 1,3 - 9,9 l/100 km, 76,9 - 10,1 km/l. CO2-uitstoot: 30 - 225 g/km (WLTP). Voor officiĂŤle dealeradressen, kosten en leveringsvoorwaarden, zie mercedes-benz.nl.

De nieuwe GLA. Volop genieten met de nieuwste rij-assistent. Een goede bedrijfswagen is vandaag de dag uitgerust met hoogwaardige technologie. En voorzien van alle opties op maat, voor u en uw budget. De anticiperende systemen reageren razendsnel, waarschuwen u, en bieden automatische ondersteuning. Het vooruitstrevende MBUX-infotainmentsysteem met LINGUATRONIC-spraakbesturing leert zo snel, dat het nu zelfs indirecte spraak herkent. Dus waar u ook naartoe wil, rijd de toekomst tegemoet aan boord van de nieuwe GLA. Ontdek â&#x20AC;&#x2DC;m nu bij uw Mercedes-Benz-dealer.

Durf te dromen Word een wendbare datadriven organisatie dankzij onafhankelijk advies over innovatieve ICT ĂŠn resultaatgerichte begeleiding bij de implementatie.

Enabling 5G for a better society

Download de whitepaper voor meer informatie op strict.nl/whitepaper5G