K&e 2014 03

Nummer 3 Oktober 2014 Jaargang 53

KANTOOR & EFFICIENCY K&E is hĂŠt vakmagazine voor inkopers binnen overheden en MKB Plus!

10 tip s voo open r een kanto orrui mte

Orgatec 2014: kantoor van de toekomst

Meer aandacht met papier

3D printing gamechanger of hype?

Speel mee met Navigator 速 en Win 500 iPad mini Om deel te nemen aan de Navigator 2014 promotie, heb je simpelweg de code nodig die gedrukt staat op de achterkant van elk pak Navigator.

Ga naar www.navigator-paper.com en maak kans om een van de 500 Apple iPad mini速 te winnen.

De Navigator 2014 promotie loopt van 1 juli tot en met 31 december.

Volg ons en maak deel uit van de Navigator gemeenschap!

Inhoud

Colofon

Orgatec 2014: goede vooruitzichten

K&E is onderdeel van

P

U

B

L

I

S

H

I

N

G

Bijsterhuizen 31-47 6604 LV Wijchen Tel. (024) 345 41 50 Fax (024)397 60 71 E-mail: k-e@magentapublishing.nl

P12

www.kantoor-efficiency.nl Hoofdredactie Joost Heessels, joost.heessels@magentapublishing.nl Eindredactie Emiel te Walvaart

De ontwikkeling van 3D-printing

Redactie Mirjam Adriaanse, Joost Heessels, Johan van Leeuwen, Anne de Haan Medewerkers Ivo van der Hoeven, Jaap van Ekeris, Martijn Kregting, Hans-Erik de Kruyff, Teus Molenaar

P22

Vormgeving Wendy van Cuijk Advertentieacquisitie Nathalie Thomassen Nathalie.Thomassen@magentapublishing.nl Simine Brands Simone.brands@magentapublishing.nl Advertentieadministratie Annet Poelen Tel. (024)345 41 50 advertentie@magentapublishing.nl

Druk BDUprint

® Copyright 2013 Niets in deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie,microfilm of welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgeverij en de bijdeze uitgave betrokken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze opgave opgenomen informatie. De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor persoonlijke of materiële schade veroorzaakt door onjuistheden in deze uitgave. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Coverfoto: Google Zürich, Zwitserland.

Foto: Peter Würmli

Langzaam maar zeker groeit de interesse van het grote publiek voor 3D-printing. Voor veel branches biedt deze ‘gamechanger’ nieuwe kansen.

K&E inventariseert de stand van zaken.

Meer aandacht met papier

Abonnementenadministratie abonnement@magentapublishing.nl

Abonnementsprijzen 98 euro excl. 6% btw. Het abonnement kan elk gewenst moment ingaan en wordt automatisch verlengd, tenzij twee maanden voor de vervaldatum schriftelijk is opgezegd. De algemene leverings- en betalingsvoorwaarden zijn gedeponeerd bij de KvK in Arnhem onder nr. 09104356.

Orgatec werpt zich tweejaarlijks op als de graadmeter voor alles wat met de kantooromgeving heeft te maken. Deze editie krijgt de inrichting van de publieke ruimte meer aandacht.

4 Nieuws

P36

Er wordt steeds minder geprint. Maar steeds meer bedrijven merken dat je met een papieren uitnodiging of nieuwsbrief op veel meer attentiewaarde kunt rekenen.

26 Printerspecial

7 Over het vak

29 Printeroverzicht

8 10 tips voor een open kantoorruimte

30 Documentoplossingen per branche

10 Het Nieuwe Werken anno 2014

32 Ergonomie: opkomst van de

12 Orgatec 2014

app-duim

15 Nieuwe showroom Markant

35 Column Philip Vanhoutte

16 Fun meets function: Oculus Rift

36 Papier: kantoormedewerker

18 Social business: hype of noodzaak?

20 De geschiedenis van malware

38 Papieroverzicht

22 3D-printing

41 Productnieuws

25 3D-Hubs

42 Inkoopwijzer

steeds zuiniger

K&E •

oktober 2014

3

Nieuws

‘Nederlandse werknemers vinden koffie belangrijker dan de lunch’ Ruim 60 procent van de Nederlanders vindt goede koffie op het werk belangrijk.

Een goede kop koffie wordt daarmee belangrijker gevonden dan een lekkere lunch op kantoor, een jaarlijks uitje met collega’s of een laptop van de zaak. Dat blijkt uit een representatief onderzoek naar koffie op het werk in opdracht van Nestlé Professional, leverancier van koffieconcepten voor de zakelijke markt. Driekwart van de medewerkers geeft aan dat goede koffie werkt als een visitekaartje van het bedrijf. Ruim een derde zegt zelfs dat het wel eens bijdraagt aan het winnen van een zakendeal. Eén op de vijf werknemers denkt zelfs zonder koffie zijn werk niet naar behoren te kunnen uitvoeren.

Het allerbelangrijkste op het werk vinden Nederlanders een goede relatie met de werkgever en een goed ingerichte werkplek. Leuke collega’s en het ontvangen van waardering en complimenten komen daarna. Uit het onderzoek blijkt dat vrouwen meer waarde hechten dan mannen aan de relatie met hun werkgever en de beschikbare faciliteiten. Goede koffie op het werk is voor mannen en vrouwen echter even belangrijk.

Xerox bestrijdt zwarte markt van print supplies Xerox gaat samen met original equipment manufacturers (OEM’s), de lokale politie en de douane de strijd aan tegen de zwarte markt van print supplies. Deze kunnen leiden tot beschadigde apparatuur, kwalitatief lagere output en hogere kosten. Hiermee beschermt Xerox ook haar channelpartners die toners leveren.

Xerox heeft een wereldwijd team samengesteld dat gespecialiseerd is in merkbescherming, corporate security en bestrijding van vervalsing.

Volgens ‘The Imaging Supplies Coalition’ worden de wereldwijde gevolgen van namaak geschat op 3,5 tot 5 miljard dollar per jaar. De industrie is vaak doelwit van onofficiële distributeurs, omdat de vervalste toners nauwelijks worden gecontroleerd door de consument en niet te onderscheiden zijn van de originele toners.

Xerox producten zijn voorzien van holografische beveiligingslabels met een uniek serienummer en streepjescode. Zo kan de consument controleren of de aankoop een origineel product betreft. Als distributeurs knoeien met deze labels of deze verwijderen, wordt geadviseerd contact op te nemen met Xerox.

HP Enterprise Services en Avaya leveren samen communicatiediensten Avaya en HP Enterprise Services (ES) hebben overeenstemming bereikt om gezamenlijk op cloud gebaseerde Unified Communications (UC), contact center en beheeroplossingen aan te gaan bieden aan bedrijven.

De meerjarige overeenkomst omvat het gezamenlijk aanbieden van een gecombineerd portfolio van Unified Communications-as-a-service, Contact Center-as-a-service en infrastructuur

oplossingen. De specialisatie van HP in het aanbieden van cloud-diensten gecombineerd met het product-portfolio van Avaya op het gebied van unified communications en contact center, zorgt voor een uitgebreid aanbod van zowel mobiele applicaties, software en netwerktechnologie voor zakelijke communicatie en klanttevredenheid-management.

Steelcase en OCS Workplaces integreren sales- en supportactiviteiten Steelcase kondigt een verregaande integratie aan van Steelcase Solutions en OCS Workplaces. De transitie die op 1 oktober 2014 wordt geeffectueerd, omvat de integratie van de sales- en supportactiviteiten.

Onder de naam OCS+ Steelcase wordt de Nederlandse markt bediend met end-to-end oplossingen op het gebied van kantoorontwerpen inrichting. Door de integratie van de

4 K&E • oktober

2014

salesactiviteiten komt wereldwijde expertise op het gebied van kantoorinrichting samen met lokale kennis en ondersteuning, aldus beide partijen.

Steelcase en OCS Workplaces hebben een gezamenlijke historie die reeds 15 jaar terug gaat en waarbij laatstgenoemde optrad als partner van Steelcase. Door de sales- en supportactiviteiten van Steelcase Solutions te integreren in OCS Workplaces, ontstaat een combinatie die nog beter in staat is om klanten op efficiënte en effectieve wijze van dienst te zijn. De huidige

locaties Amsterdam (Steelcase) en Den Bosch (OCS Workplaces) blijven gehandhaafd. Robbert Starre en Harro Hoencamp, partners bij OCS, zullen leiding geven aan het nieuwe OCS.

Rectificatie

In het vorige nummer van K&E is bij het stoelenoverzicht op pag. 20 per abuis een verkeerd websitenaam van König+Neurath vermeld. Het moet zijn: www.konig-neurath.nl.

Nieuws

35 jaar Velto en Interstuhl

WWW.ORGATEC.COM

Al 35 jaar importeert Velto Duitse kwaliteitsstoelen van fabrikant Interstuhl voor de Nederlandse en Belgische markt. In al die jaren is er veel veranderd, maar veel bleef ook hetzelfde: Interstuhl, de relatie met de dealers en de familie van der Velde.

Coen van der Velde bouwde een gezond en succesvol bedrijf op en in 2008 nam zoon Wilbur het roer van hem over. Een goeddoordachte keuze; de voordelen van familiebedrijven zijn de korte lijntjes, dezelfde manier van werken, het behoud van kennis na verandering in het management, stelt Velto. Behoud van het goede dus, maar wel met de frisse wind die de nieuwe generatie met zich meebrengt. “Net als Velto is producent Interstuhl een familiebedrijf. Bij Interstuhl staat inmiddels de derde generatie aan het roer, zij werken op eenzelfde manier; dat werkt ook zeer prettig”, aldus Wilbur van der Velde.

Van der Velde: “We zijn de afgelopen jaren qua visie voor marktbenadering een andere weg ingeslagen. Het gaat niet om de producten, maar om de oplossingen die we bieden.” Dat Velto die oplossingen biedt via de dealers is onveranderd gebleven. “We doen er alles aan om ervoor te zorgen dat de dealers onze producten zo goed mogelijk kunnen verkopen en hun overhead substantieel wordt verlaagd.

Zij moeten eigenlijk alleen met de verkoop bezig zijn en de rest aan ons overlaten.

Daarom hebben we bijvoorbeeld de Velto Zitkamer, zodat een dealer weinig werk heeft aan zijn showroom of die zelfs helemaal kan schrappen.”

Vader Coen en zoon Wilbur van der Velde

ORGATEC INTERNATIONALE TOONAANGEVENDE BEURS VOOR MODERNE WERKOMGEVINGEN KEULEN, 21. T/ M 25. 10. 2014

Nu ar t toegangska en online kop % 3 4 el w en besparen !

Als enige beurs ter wereld spitst de ORGATEC zich toe op het perfecte samenspel van werkomgeving, arbeidsprocessen en informatie- en telecommunicatietechnologie.

Epatra distributeur van av-oplossingen Ricoh

In 2014 wordt gekozen voor het mobiele netwerkkantoor. Hier vindt u oplossingen voor de verwezenlijking van flexibele werkvormen en de vormgeving van een mensvriendelijke kantoorwereld.

Distributeur Epatra verkoopt nu ook Ricoh-producten op het gebied van presenteren en (video)vergaderen. De samenwerking met Ricoh betekent voor Epatra een uitbreiding van producten en diensten op het gebied van printing en document management en versteviging van de positie als brede IT-dienstverlener.

Ricoh’s portfolio is enige tijd geleden uitgebreid met audiovisuele- en vergadermiddelen waaronder projectoren, interactieve whiteboards en UCS (Unified Communication Systems) oplossingen, waarmee een bredere lading wordt gegeven aan het inrichten en ondersteunen van werkplekken.

RS Vision Expo BV Excl. Vertegenwoordiging van Koelnmesse in Nederland Panoven 13, 3401 RA IJSSELSTEIN Telefoon + 31 (0) 30 – 3036450 Fax +31 (0) 30 – 3036456 tickets@koelnmesse.nl www.koelnmesse.nl www.rsvisionexpo.nl

ORG14_86x252_NL-Kantoor & Efficiency.indd 1

K&E •

oktober 2014

5

18.08.14 09:13

Nieuws

‘Social-media- Starbucks vestigt zich bij verbod heeft KantoorExpert in Schiedam weinig zin’ Verbod op social media tijdens werkuren blijkt weinig nut te hebben. Bijna een op de drie Nederlanders checkt overdag regelmatig zijn of haar Facebook-timeline terwijl de werkgever dit niet toestaat.

Ook andere toepassingen die de baas onder werktijd verbiedt, blijken populair op kantoor. Dat blijkt uit grootschalig Europees onderzoek van Samsung naar de mate van scheiding tussen privé en werk en het gebruik van mobiele apparaten. Hoewel vier op de tien (40%) medewerkers Facebook niet of slechts beperkt mogen raadplegen, doen velen dat dus toch. Ongeveer een kwart van de ondervraagden gebruikt bovendien stiekem apps om data op te slaan in de cloud (24%). Ook als het gaat om chat- en gespreksprogramma’s (27%), videostreamingdiensten (23%) en Twitter (22%) worden verboden genegeerd.

Onlangs maakte Nederland al kennis met de allereerste Starbucks retailstore bij Shell. Nu is de kantoorvakhandel aan de beurt: vanaf 16 September is de eerste Starbucks On The Go geopend bij KantoorExpert-Officeland in Schiedam.

De eerste vakhandel in Nederland waar klanten of passanten kunnen genieten van hun favoriete Starbucks koffie.

Starbucks On The Go is een premium zelfbedieningsconcept dat de koffiehuiservaring uitbreidt

Alcatel-Lucent OpenTouch Unified Communications

Integreer Android telefoons, Ipads en Iphones met uw centrale communicatie-oplossing.

Eén telefoonnummer, één telefoonlijst en één mailbox voor alle devices van de medewerker.

Zet eenvoudig audio- en videoconferenties op.

Integreer de communicatiemiddelen van thuiswerkers met uw centrale communicatie-server.

Integreer social media en chat.

Deel eenvoudig live documenten en presentaties met collega’s.

Zie op pc, tablet en smartphone wie beschikbaar is.

Werk efficiënter en bespaar door de communicatie inzichtelijk en beheersbaar te hebben.

Meer weten? www.nextel.nl www.alcatel-lucent-dealers.nl

6 K&E • oktober

2014

en iedereen een plek geeft om even uit te rusten, op te laden of anderen te ontmoeten. Een selectie van hoogwaardige dranken, zoals heel veel verschillende koffiesoorten, chai tea latte, warme chocomel en thee, zullen beschikbaar zijn.

Met een ruim zitgedeelte en een aantal flexplekken met gratis Wi-Fi speelt KantoorExpert in op de trend van Het Nieuwe Werken door een plek aan te bieden waar klanten kunnen genieten van een drankje terwijl ze een pauze nemen tijdens hun reis, of een zakelijke afspraak hebben.

Over het vak

Trends, duurzaamheid en samenwerken: bij inkoop en facility management komt veel kijken. Deze keer vertelt Joanna Bos, zelfstandige in inkoopadvies en realisatie, hoe zij het vak beleeft.

‘De inkoper durft steeds meer uit zijn ivoren toren te komen’ Wat zijn uw belangrijkste taken?

Dat hangt af van de wensen van de opdrachtgever. Over het algemeen gaat het om verandermanagement en de medewerkers meekrijgen in een voor hen nieuwe of gefuseerde organisatie. Hierbij komen nieuwe werkwijzen kijken, waarbij respect, vertrouwen, samenwerken en communiceren belangrijke kernwaarden zijn. Daarnaast zijn procesverbetering, bijvoorbeeld het P2P-proces, contractregistratie- en beheer en kostenreductie- en beheersing vaak onderdelen van mijn werkzaamheden voor een opdrachtgever.

Hoe selecteert u producten voor uw organisatie of hoe koopt u in?

Ik maak in eerste instantie gebruik van de bestaande leveranciers en bekijk gezamenlijk waar verbeteringen mogelijk zijn. Ik maak graag gebruik van hun kennis en ervaring, zonder daarbij de commerciële aspecten uit het oog te verliezen. Wij doen zaken met elkaar en dat betekent dus tweerichtingsverkeer.

Wat voor rol speelt duurzaamheid hierbij?

Voor mij is duurzaamheid een onderdeel van MVO (maatschappelijk verantwoord ondernemen, red.). Dit is naast social return een belangrijk onderwerp bij inkooptrajecten.

Hiervoor is innovatie nodig en hier kunnen leveranciers veel in te betekenen. Mijn motto: durf te denken in het onmogelijke, daar komen regelmatig mooie concepten uit.

Met welke partijen werkt u samen?

Met diverse partijen, waaronder collega-zzp’ers, leveranciers en inkoopcollega’s van soortgelijke organisaties.

Bij een opdrachtgever ook met de medewerkers van de inkoopafdeling.

opdrachtgevers op diverse locaties. Dat doe ik al jaren voor mijn gevoel en heb dan ook geen behoefte aan een vaste werkplek. Met de laptop, tablet, smartphone en auto doe ik mijn werk met veel plezier waar en wanneer het uitkomt, zonder daarbij het sociale aspect te vergeten. Persoonlijk contact blijft belangrijk.

Welke trends signaleert u in de markt?

Openheid en directheid naar leveranciers toe en van leveranciers uit. Dit is een goede basis voor oprechte samenwerking waarbij rekening wordt gehouden met wederzijdse belangen, in plaats van het recht van de sterkste. In samenwerking zit de kracht, zowel met leveranciers als met collega-inkooporganisaties.

Naam: Joanna Bos Functie: Interim-manager Inkoop Organisatie: Joanna Bos Inkoopadvies en realisatie Aantal medewerkers: 1, zzp’er

Is het vak de afgelopen jaren veranderd en zo ja, hoe?

De inkoper durft meer uit zijn of haar ivoren toren te komen, ziet het grote verband en kijkt verder dan alleen naar de prijs. Inkoop is in veel gevallen een onderdeel van de bedrijfsvoering en niet meer dan dat. Doe echt wat je zegt, zet het niet alleen op papier en doe het vooral samen.

Blik op de toekomst?

De inkoper wordt steeds meer de begeleider van het inkoopproces en richt zich meer op het managen van leveranciers en contracten. Relatiebeheer, MVO en innovatie zijn vanzelfsprekend, zowel intern als extern, en ICT is hierbij een belangrijk hulpmiddel. Het zakendoen gebeurt vanuit respect en vertrouwen en minder vanuit juridisch oogpunt.

In hoeverre is Het Nieuwe Werken (HNW) ingevoerd in uw organisatie?

Het hangt er vanaf wat precies onder HNW wordt verstaan. Als zelfstandige werk ik zowel vanuit huis als bij

K&E •

oktober 2014

7

Kantoorinrichting

De 10 succesfactoren

voor een open kantoorruimte Een open ruimte met stiltecocons voor privacy en zitzakken voor interactief overleg. Klinkt mooi, maar in de praktijk levert dit nogal eens spanningen op qua geluid, privacy en cultuur.

Wat zijn de voorwaarden voor een succesvolle open kantoorruimte?

1. Breng verschillende zones en compartimenten aan Een open indeling kan worden gerealiseerd door het creëren van meerdere ruimtes binnen één grote ruimte. Met andere woorden: breng zones en compartimenten aan. Op deze manier zijn de ruimtes visueel afgescheiden, maar fysiek toch met elkaar verbonden en kunnen de medewerkers elkaar op een natuurlijke manier tegenkomen zonder hinder van elkaar te ondervinden tijdens de werkzaamheden zelf. Voorbeelden van diverse zones zijn: een grote lunchtafel waar groepjes elkaar informeel kunnen ontmoeten, plekken met zitzakken om ongedwongen te brainstormen, een stiltecocon voor individuele concentratie, een café met goede koffie en snelle WiFi voor het afhandelen van dagelijkse mail, en een presentatiewand met plug-and-play-media.

Verschillende activiteiten in één ruimte bij Google Zürich, Zwitserland.

Foto: Peter Würmli

2. Spits de ruimtes toe op verschillende activiteiten

Als de verschillende zones en compartimenten dan ook nog eens worden toegespitst op verschillende activiteiten kan een medewerker ter plekke kiezen welke omgeving het beste voldoet aan de taak van dat moment. Van interactie tot privacy, voor elk van de werkzaamheden is een plek.

4. Breng geen restricties aan 3. Maak gebruik van sociale functies Door in een zone die interactie moet stimuleren sociale functies aan te brengen zoals een koelkast, koffie-apparaat, waterkoeler of printer met vlak daarnaast nog ruimtes die intensief worden gebruikt zoals toiletten, liften en trappenhuizen, verhoog je het menselijk verkeer. En dat zorgt weer voor ontmoetingen.

8 K&E • oktober

2014

Het is van belang dat medewerkers op een natuurlijke wijze van de ene naar de andere ruimte kunnen gaan. Geen poortjes of restricties op basis van functie, zelfs zonder het hoeven te openen van deuren. Een effectieve uitwisseling van ideeën kan namelijk pas ontstaan wanneer rol en hiërarchie geen rol spelen. Ook meubels mogen geen aanwijzingen geven naar de status van de verschillende werknemers in de organisatie.

Kantoorinrichting

Suzanne Plasmeijer interieurontwerp www.suzanneplasmeijer.nl

5. Elke ruimte is een werkruimte

Beschouw ruimtes die sociale interactie moeten stimuleren als werkruimtes, zodat medewerkers hier ‘legitiem’ hun tijd kunnen doorbrengen. Vaak worden dit soort ruimtes vermeden uit angst dat anderen denken dat ze niet werken. Ook al heeft een ruimte bijvoorbeeld een speels karakter, zorg ervoor dat de ruimte dan toch professioneel aandoet. Denk hierbij aan docking stations voor laptops, plug and play-toegang tot presentatiemedia, whiteboards, printers, WiFi en draadloos toegang tot centrale databases.

6. Zorg voor makkelijk toegankelijke privacy Creëer direct naast de ruimte die sociale interactie moet initiëren een ruimte met wat meer privacy. Zo kunnen mensen als ze elkaar ontmoeten en iets willen uitwisselen direct ongedwongen verder praten, zonder eerst te hoeven zoeken naar een kamer. Zie erop toe dat deze ruimte gemakkelijk toegankelijk is, dus niet een aparte ruimte met een deur, maar bijvoorbeeld een nis of een erker waar eenvoudig naartoe kan worden uitgeweken.

7. Let op dat het ontwerp past bij de bedrijfscultuur

Het is van belang dat het ontwerp van plekken die interactie moeten stimuleren, past bij de bedrijfscultuur. Als de cultuur van een bedrijf bijvoorbeeld behoorlijk formeel is en de dames zich kleden met hoge hakken en strakke lange rokken, kun je als architect niet aankomen met zitzakken voor een brainstormruimte. Daar gaan de dames niet zitten. Dan zul je iets anders moeten bedenken dat wel bij de cultuur past.

Het ontwerpen van een open kantoorruimte is dus iets wat in de praktijk vrij gemakkelijk kan mislukken, als met één of meerdere van omringende factoren geen of onvoldoende rekening is gehouden. Om mensen prettig én effectief in één ruimte te laten werken is een samenspel benodigd van zowel praktische als psychologische factoren, op een zowel bewust als onbewust niveau.

9. Zorg voor flexibiliteit in het ont werp

Bij een kantoorontwerp dat flexibel is opgezet, kun je gemakkelijk veranderingen in het gebruik testen en verbeteren. Relatief kleine (fysieke) veranderingen kunnen namelijk een groot (psychologisch) verschil maken.

8. Geef medewerkers de mogelijkheid om zelf een ruimte in te richten Medewerkers zullen eerder gebruikmaken van een ruimte, als ze zelf mee mogen helpen om het in te richten. Een idee is om in sommige ruimtes te werken met flexibele meubels: verplaatsbare meubels, muurdelen en verrijdbare white boards zodat medewerkers zelf een ruimte binnen een grotere ruimte kunnen creëren die voldoet aan de eisen van dat moment.

10. Meet de (tussentijdse) resultaten Het meten van de resultaten zorgt ervoor dat je zeker weet of een ontwerp naar verwachting functioneert of niet. Door te meten na elke verandering, krijg je beter inzicht in wat wel en wat niet werkt voor jouw organisatie.

K&E •

oktober 2014

9

Het Nieuwe Werken

Tekst: Anne de Haan

HNW: een versleten term voor een groeiend fenomeen?

Eén ding is zeker over Het Nieuwe Werken: het is allang niet nieuw meer. De term roept bij veel mensen weerstand op, terwijl het fenomeen op zich nog springlevend is. Vier deskundigen geven hun visie op de stand van zaken anno 2014.

Marieke Kamperman (Gispen), Wim Bouman (Bouman KantoorTotaal), Albert Roelofswaard (Bureau Doenkers) en Karen Visser (New Broom) hebben ieder op hun eigen manier met Het Nieuwe Werken te maken. Op de vraag hoe HNW er anno 2014 voor staat, geven zij een eenduidig antwoord: de term is achterhaald en wekt bij sommigen zelfs irritatie op, maar tijd- en plaatsonafhankelijk werken groeit nog steeds. Roelofswaard: “De term is versleten. Bovendien wordt hij door iedereen anders geïnterpreteerd.” Visser beaamt dat. “Veel mensen denken dat HNW alleen draait om thuiswerken, maar het is veel meer dan dat.” Roelofswaard geeft aan dat er veel andere begrippen zijn die geheel of gedeeltelijk hetzelfde bedoelen, waaronder Sociale Innovatie, Werken Anno Nu, Life Hacking, Innovatief Werken, Werken 2.0, Werken 3.0, Anders Werken, Smart Working, Society 3.0, Vernieuwing in Werk en De evolutie van werk.

Hype voorbij

Met name bij het MKB+ en de grotere organisaties is HNW actueel, aldus Bouman. “De echte hype is wel op zijn retour, maar je ziet dat het wel degelijk werkt voor grotere organisaties. Het verschilt per regio, denk ik. Wij zijn ook actief in Zeeland en Brabant, dat is toch wat

10 K&E • oktober

2014

traditioneler dan bijvoorbeeld de Randstad.” Bedrijven beginnen steeds meer in te zien dat HNW op verschillende manieren ingezet kan worden. Visser legt uit: “Het is een bepaald gedachtegoed dat overal anders toegepast kan worden. Het is niet ‘one size fits all’. Voor sommige bedrijven werkt een flexibel rooster bijvoorbeeld veel beter dan thuiswerken. Je hoeft ook niet direct het hele interieur aan te passen, er zijn ook tussenwegen.” Kemperman vult aan: “Het moet bij het bedrijf en de persoon passen. HNW is niet per se voor iedereen de beste keuze.”

Combinatie

Een loungehoek in plaats van een vergadertafel en wat flexibele werkplekken; is dat voldoende om de vruchten te plukken van HNW? Absoluut niet, volgens de experts.

Roelofswaard: “Het is een zoektocht naar wat kan in de combinatie van technologie, interieur, huisvesting en de omgang met elkaar. Veel organisaties pakken dat niet integraal aan en vinden het lastig om alle afdelingen te laten samenwerken, terwijl dat wel bij HNW hoort.”

Volgens Visser is gedrag zelfs de belangrijkste factor in de aanpak. “Het gaat voor vijftien procent om de bricks, oftewel de huisvesting, voor vijftien procent om de bytes (ICT) en voor zeventig procent om behaviour. Er moet

Het Nieuwe Werken

draagvlak zijn onder de medewerkers en er moeten goede afspraken worden gemaakt.”

Drijfveren

Om HNW succesvol in te voeren, zijn bepaalde voorwaarden noodzakelijk. Bouman: “Een bedrijf in de dienstverlening is er natuurlijk meer geschikt voor dan een technisch bedrijf, gezien de werkomstandigheden. De ruimte moet wel passend zijn. Ook is het heel belangrijk dat het eigen management erin gelooft en dat er draagvlak ontstaat.”

“Er moet een balans zijn in de belangen van het bedrijf en de medewerker”, zegt Kamperman. “Het moet ingevoerd worden vanwege de juiste drijfveren. Dus niet vanwege de kostenbesparing, maar om innovatie en creativiteit mogelijk te maken en om de mens zo goed mogelijk tot zijn recht te laten komen.”

Voordelen

Als het goed wordt aangepakt, kan HNW diverse voordelen hebben. “Het kan leiden tot meer tevredenheid en productiviteit, minder kosten en een betere klantbediening”, zegt Roelofswaard. Visser noemt de toegenomen flexibiliteit als voordeel. “Het kan ook zorgen voor een lager ziekteverzuim. De medewerker krijgt de ruimte om te werken naar zijn eigen ritme. Dat kan ook een nadeel zijn, want vaak hebben mensen dan de neiging om te veel te gaan werken.” Het werkgenot is volgens Bouman een groot voordeel. Hij benoemt ook een aantal nadelen: “Er is minder structuur, iedereen doet van alles door elkaar heen. En het kan de band met collega’s versterken, maar dit komt de productiviteit niet altijd ten goede.”

Nieuwe hypes

De hype HNW is inmiddels wel voorbij, maar wat zijn nu de nieuwe trends? Kamperman denkt dat duurzaam-

heid een nog grotere rol gaat spelen. “We zijn van een lineaire economie naar een circulaire economie gegaan.

Er is veel aandacht voor hergebruik en duurzaamheid.

Dat moet ook wel, willen we de aarde behouden voor de komende generaties.” Visser gelooft daar ook in en wijst daarnaast op online winkelen. “Klanten winkelen tegenwoordig 24 uur per dag, als kantoorvakhandel moet je daar op inspelen.”

Volgens Roelofswaard gaan mensen steeds vaker op verschillende plekken werken: op kantoor, thuis, in de tuin of in een koffiezaakje. “Daardoor krijg je steeds meer kantoorachtige functionaliteiten in andere ruimtes, zodat mensen er eenvoudig kunnen werken.”

Toekomst

De principes van HNW zijn inmiddels zo thuis in vele organisaties, dat ze niet meer snel zullen verdwijnen. Bouman:: “Het blijft gestaag groeien, denk ik.” Kamperman vult aan: “De principes zijn niet meer te stoppen, hoewel de naam wel minder gebruikt zal worden.” Visser en Roelofswaard zijn het met hen eens. “Het gedachtegoed wordt steeds gewoner”, zegt Visser. “Maar het moet wel bij je organisatie passen; je hoeft niet alles te doen.”

Aan dit artikel werkten mee

Marieke Kamperman - senior interieurontwerper bij Gispen Wim Bouman - directeur bij Bouman KantoorTotaal Albert Roelofswaard - organisatieadviseur en partner bij Bureau Doenkers Karen Visser - werkplektrainer en professional organizer bij New Broom

K&E •

oktober 2014

11

Kantoorinrichting

tekst:Emiel te Walvaart

Orgatec werpt zich tweejaarlijks op als de graadmeter voor alles wat met de kantooromgeving heeft te maken. Voor de komende editie krijgt ook de inrichting van de publieke ruimte meer aandacht. De vooruitzichten voor de komende editie die eind oktober plaatsvindt, zijn volgens de organisatie heel goed.

Orgatec 2014: ‘goede vooruitzichten’ Katharina C. Hamma, COO van de Köln Messe, schildert de ontwikkelingen waarop de komende Orgatec gaat inspelen. Zij stelt dat het bedrijfsleven momenteel tegen uitdagingen aanloopt om in de toekomst aantrekkelijke werkgevers te zijn. “Er zijn radicale veranderingen gaande, waarbij flexibiliteit, digitalisering en demografische verandering de steekwoorden zijn. Werknemers worden gemiddeld ouder, terwijl digitaal ingestelde jongeren net hun professionele loopbaan starten. Dit leidt tot innovatieve druk bij de werkgevers, omdat de werk-privé balans steeds belangrijker wordt voor werknemers. Door de nieuwe technologie groeien werk en vrije tijd steeds meer naar elkaar toe. Daar moeten we op inspringen. de werkomgeving moet aantrekkelijk zijn voor de schaarse human resource.”

12 K&E • oktober

2014

Optimistisch

Op deze actuele ontwikkelingen zal Orgatec 2014 eind oktober inspelen. Volgens Hamma zijn de vooruitzichten voor Orgatec 2014 in oktober heel goed. “Geluiden vanuit de industrie bevestigen dit. Men kijkt optimistisch vooruit naar Orgatec en een positieve stemming overheerst”, beweert zij. “We verwachten zo’n 600 exposanten uit circa veertig landen, waaronder vele marktleiders en innovatieve bedrijven. 95 procent van het beursoppervlak is al geboekt en meer dan 510 bedrijven hebben hun deelname al bevestigd; dat is 12 procent meer dan in dezelfde periode twee jaar geleden. Ook heeft menigeen grotere stands geboekt, een indicatie voor het belang van Orgatec.” Partijen als Actiu, Bentley, Dauphin, Durable, Fendi, Giroflex, Haworth, Interface, Interstuhl, Kokuyo, Komtech, König + Neurath, Nowy Styl, Nurus, Palmberg, Sedus, Tobias Grau, Unifor, Vitra en Wilkhahn geven acte de presence.

Kantoorinrichting

Hamma benadrukt ook maar eens het internationale karakter van de beurs In Keulen. Tweederde van de exposanten komen van buiten Duitsland, zoals Italië, Spanje, Zweden, Denemarken, Frankrijk en Turkije. De bezoekers die verwacht worden zijn volgens haar niet alleen internationaal maar ook heterogeen: interieurontwerpers, architecten, adviesbureaus, facilitair managers, kantoorinrichters. Daarnaast ook beslissers van ondernemingen, zoals managers, inkopers en personeelsmanagers. De laatste is een nieuwe doelgroep, want steeds vaker hebben personeelsmanagers de verantwoordelijkheid voor de inrichting van kantoren.

0 van de top 10 rt jaarlijks e e lic b u ver p tie FEMB ata geeft o Top 100 e-organisa accurate d h k c lij n e ra d b n re se : omzet va anten, die De Europe kele cijfers eubelfabrik n E rm . o n to te le n n e a ka n de geh ese fabrik Europese e omzet va van Europ tt n a h te sc elelta e g g su rk e ieden we , terwijl de de omzetr edrijven b iljard euro b m 0 0 ,5 1 6 p is to 0 ro is. De de top 10 miljard eu markt 7,6 se e p ro sen. u E .000 men an ruim 47 a id e h n e g

Gamificatie

De halindeling van de beurs is licht veranderd: naast de hallen 6, 7, 8, 9 en 10.2 wordt hal 11.2 betrokken in plaats van hal 10.1. Innovatieve oplossingen voor kantoormeubilair kunnen worden gevonden in de hallen 6 tot 9 en in 11.1. Bovendien biedt hal 6 onderdak aan het Orgatec Trend Forum. Thema’s als demografische verandering in het kantoor, verandermanagement, cross industry learning en gamificatie (het gebruik van spelprincipes en speeltechnieken in een niet-spelcontext).

Het laatste thema is voor het eerst te zien tijdens Orgatec. Ondernemingen als SAP, Rabobank en Centrigated zullen demonstreren dat werknemers-commitment kan worden verbeterd door spelelementen te implementeren.

Met wetenschappelijke inleidingen wordt ingegaan op het effecten van en kansen met gamificatie in het bedrijfsleven. Nieuw is verder de speciale exhibitie ‘Innovation of Interior’ in hal 8, met als thema ‘Smart Office Materials’.

De focus ligt op innovatieve materialen voor de moderne werkomgeving in de context van duurzaamheid, lichtgewicht constructies en functionele materialen.

Out of Office

Hal 10.2 is gewijd aan ‘Orgatec Contract’, waarin noviteiten die gereed zijn voor de markt, worden gepresenteerd op het gebied van hotelinrichting, transit lounges, restaurants en andere gebouwen. De twee Competence Centres in hal 11.2, Orgatec Space en Orgatec Mobile, laten het hele spectrum van oplossingen voor beide sectoren zien. Zo krijgen in het onderdeel ‘Space’ elementen als akoestiek en verlichting de nodige aandacht. ‘Mobile’ focust op thema’s als mobiliteit en technologie, waarbij IT-serviceprovider Materna oplossingen presenteert. Ten slotte biedt Orgatec Boulevard, dat dit jaar in het teken staat van ‘Out of Office’, verdere creatieve ideeën.

Score lanceert revolutionair stoelenconcept voor de werkplek Hal 10.2 Stand J049 Modulair, flexibel, ergonomisch, duurzaam en verantwoord zijn belangrijke thema’s als het gaat om werkplekinrichting. De productontwikkelaars van Score BV, gespecialiseerd in professionele kantoor- en bedrijfsstoelen, zijn al veertig jaar ervaren in het ontwikkelen van hoogwaardige zitoplossingen voor kantoor, industrie en de zorg.

Deze kennis is nu gebundeld met als resultaat een stoelenconcept dat aansluit bij de eisen van de hedendaagse bedrijfsinrichting, conform NPR richtlijnen: de Score At Work. Dit revolutionaire concept maakt het mogelijk om elke werkplek individueel te voorzien van een passende stoel. Zoals op kantoor, achter de balie, in de boardroom, op het bedrijfsbureau, aan de productielijn, in het laboratorium, achter de kassa, de werkplek thuis. Kortom op elke plek waar ergonomisch verantwoord zitten belangrijk is. Het modulaire systeem staat garant voor een verlengde levensduur. Is een zitting of rugleuning aan vervanging toe, dan zijn deze onderdelen eenvoudig te vervangen zonder een hele nieuwe stoel te moeten aanschaffen. Het design maakt het voor het eerst mogelijk dat organisatiebreed één Look & Feel kan worden gecreëerd, van de productievloer tot en met de directiekamer. Bovenal is de Score At Work een hele comfortabele stoel. www.scorenl.com

Orgatec 2014 vindt plaats van 21 tot en met 25 oktober 2014 in de Köln Messe.

K&E •

oktober 2014

13

Kantoorinrichting

MAUL onderscheidend met bureauverlichting Hal 11.2 Stand C020 MAUL zal voornamelijk het thema verlichting belichten. Dit hoogwaardige assortiment van MAUL is naar eigen zeggen onderscheidend op het gebied van design, duurzaamheid en lichtopbrengst. De laatste jaren zijn er diverse nieuwe armaturen gepresenteerd, ook nu zijn weer diverse nieuwe modellen te bezichtigen en zelfs direct leverbaar. Natuurlijk speelt de ontwikkeling van LED hierbij een belangrijke rol.

Naast de LED-bureaulampen biedt MAUL ook een groot assortiment energie-spaarlampen. Verder presenteert MAUL nieuwe vloer- werkplekverlichting, ook dimbaar.

Loeplampen zijn binnen dit assortiment een sterk onderdeel, dat ondersteund wordt door sterke verbeterpunten. Ook biedt MAUL naast bureauverlichting onder meer een breed assortiment presentatiemiddelen en eigentijdse bureau accessoires.

Dankzij onderscheidingen uit de branche, zoals de Benelux Office Products Awards, wordt Maul naar eigen zeggen bevestigd in haar streven om zijn positie in de verlichtingssector te versterken. Tijdens Orgatec zijn deze nieuwe ontwikkelingen te bekijken. www.maul.de

König + Neurath: sociale media en sociaal netwerken

HeatFun: verwarm & verlicht daar waar de behoefte bestaat

Hal 07.1 Stand tussen A060 en B061

Hal 11.2 Stand E028

Sociale media en sociaal netwerken zijn megatrends die het kantoorwerk steeds meer beïnvloeden. Bezoek ons op de ORGATEC en maak kennis met onze antwoorden hierop. Via de website kunt u gratis toegangsbewijzen aanvragen, een abonnement nemen op onze nieuwsbrief en een persoonlijke afspraak voor de ORGATEC maken. www.konig-neurath.nl

Elke (werkplek)omgeving is anders en vraagt om een andere aanpak bij individuele bijverwarming. Alle HeatFun infraroodverwarmingen worden ontwikkeld en vervaardigd in eigen fabrieken.

De infrarood verwarmingselementen zijn overtrokken met luxe uitwisselbare textielcovers. Deze kunnen voorzien worden met huisstijlelementen zoals logo of bedrijfskleuren. Of met een beeld dat een beleving of emotie oproept.

De specials en vrije vormen van HeatFun bieden eindeloze mogelijkheden. Bijna elke vorm en grootte in zowel plafondverwarming als wandverwarming gemaakt worden. Wat te denken van een complete wandverwarming? Je kunt ook kiezen uit elke kleur, aantal infrarood elementen en mate van verlichting. www.heatfun.eu

BEZOEK KÖNIG + NEURAT H OP DE O RGATEC , HAL 7, STAND A 60.

14 K&E • oktober

2014

Kantoorinrichting

Dynamisch werken in nieuwe showroom Markant Markant heeft voor de zomervakantie zijn nieuwe showroom geopend in het voormalige pand van Samas/Aspa in Houten. Dynamisch werken staat centraal in het onderkomen.

In het bijzijn van ruim tweehonderd genodigden werd de showroom officieel geopend door Leo Stam, Jan Beltman en Herman Geerdes, wethouder Economische Zaken van de gemeente Houten. Het festijn werd opgeluisterd met een Braziliaanse BBQ, sfeervolle muziek en een fijn zonnetje. Tevens konden de partners kennis maken met de working showroom die volledig in het teken staat van Dynamisch Werken.

Deze omvat veertig Max zit/sta werkplekken, circa honderd Workways loungeplekken, elf Oxidesk bewegingswerkplekken en een tiental verschillende vergaderconfiguraties voor zittend of staand vergaderen.

Begin maart heeft Markant het pand in Houten al betrokken. Een half jaar verder is het pand aan een nieuw leven begonnen, dat in het teken staat van gezond werken in een sfeervolle omgeving. Functionaliteit, gezond werken en design kunnen uitstekend samengaan, aldus Markant.

de meest stiltegevoelige ruimtes. Volgens Markant maakt dat de Matrix S2S650 tot de ideale zit/sta werkplek voor op kantoor, thuis, in de studieruimte of werkplaats.

Matrix S2S650 is leverbaar in wit RAL9016 en is vanaf oktober 2014 uit voorraad leverbaar.

Introductie Matrix S2S650

Tijdens de opening was ook een bijzonder nieuw product te zien: Matrix S2S650. Het is een uniek zit/sta bureau: één frame, verpakt in een stevige, handzame kartonnen doos, vormt het onderstel voor elk formaat zit-stawerkplek.

Het voorgeassembleerde frame is uitklapbaar en telescopisch. De installatietijd is daardoor zeer kort. Met een versteltraject van 65 tot 130 cm voldoet Matrix S2S650 aan alle benodigde normen. De stille hoogteverstelling zorgt bovendien voor een prettige manier van werken in

K&E •

oktober 2014

15

Fun meets function

Tekst: Mirjam Adriaanse

Je zet een bril op en in plaats van in je eigen keuken, zit je in een kantooromgeving. Als je opkijkt zie je niet het gasfornuis, maar hardwerkende collega´s en de manager die zijn dagelijkse rondje over de werkvloer doet. Toekomstmuziek? Jazeker, maar in theorie al mogelijk met de Oculus Rift. We zetten zes toepassingen van ‘virtual reality’ op een rijtje.

Virtual reality, wat kun je ermee?

Zes bijzondere projecten met Oculus Rift Alvast een kijkje nemen in het nieuwe kantoor

Met Arch Virtual en de Oculus Rift is het mogelijk om een (nog) niet bestaand gebouw te bezoeken. Door onder andere blauwdrukken en CAD-tekeningen te importeren, kan een realistische weergave van bijvoorbeeld een kantoorgebouw worden getoond. En je kunt er alvast in rondlopen, of aandeelhouders en investeerders een rondleiding geven. Bekende Amerikaanse basketbalclub Sacramento Kings heeft zo het nieuwe stadion al kunnen tonen. http://www.archvirtual.com

Meekijken met de operatie

Franse chirurgen in opleiding kunnen sinds kort via meekijken met een operatie. En in plaats van het kijken naar een video, kunnen de artsen in de virtuele operatiekamer nu ook door de ruimte bewegen en zelf bepalen wat ze van de operatie willen zien. Een groot deel van de training van chirurgen bestaat uit het meekijken met een operatie. Door het gebruik van de Oculus Rift kan het opleidingsproces aanzienlijk worden verkort. http://www.fondation-moveo.com/

Door de ogen van een drone

Kunnen vliegen is voor veel mensen een droom. Met de drone ‘Bebop’ is dat nu virtueel mogelijk. De drone wordt bestuurd met twee joysticks en door de HD-camera ziet de gebruiker de omgeving haarscherp. De ‘first person view’ is niet alleen handig voor vogelliefhebbers of natuurfanaten, ook in crisissituaties kan een drone uitkomst bieden. Zo wordt er ook door het Amerikaanse leger getest met deze manier van drone-besturing. http://www.parrot.com/usa/products/bebop-drone/

16 K&E • oktober

2014

Fun meets function

Ervaar de chaos

Nonny de la Pena is een journaliste, maar ze doet niet alleen verslag van tragedies. Ze laat ze ervaren. Door een mix van virtual reality met audio uit de praktijk, kan een gebruiker aan den lijve ondervinden hoe het is om in de chaotische rij te staan voor de voedselbank in Los Angeles. Of hoe het is om als gedetineerde te arriveren bij de gevangenis op Guatanomo Bay. http://www.nonnydlp.com/

Beweeg door financiële informatie

Financiele dienstverlener Bloomberg LP zou wel eens de eerste kunnen zijn die een kantooromgeving verbindt met de Oculus Rift. Op de ‘Bloomberg Next Big Thing Summit’ werd een tipje van de sluier opgelicht, door een screenshot te laten zien van een virtuele trading room. Traditioneel zijn dit bureaus met veel beeldschermen vol met continu fluctuerende financiële informatie. En vergeet ook de drukgebarende, zenuwachtige medewerkers niet. Met de Oculus Rift kan de financieel specialist direct oneindig veel schermen zien en met handbewegingen de juiste informatie naar boven halen. Nooit meer ruimtegebrek op het bureau! http://www.bloomberglink.com

Niet langer hoogtevrees

Zonder een persoon echt op het dak van een gebouw te zetten, kan virtual reality helpen bij het overwinnen van hoogtevrees en andere angsten. Denk bijvoorbeeld aan het nabootsen van een drukke straat voor mensen met sociale angst of pleinvrees. Er zijn verschillende organisaties die hiermee aan het testen zijn. Het gaat veelal aan het ontwikkelen van games, waarbij de gebruiker in de nagebootste omgeving staat en acteert. http://phobos.psychologicaltechnologies.com/

Hoe werkt het?

De Oculus Rift is een speciale bril met een ingebouwd LCD-scherm. In de bril zitten twee lenzen, die de zorgen voor een overlappend beeld en daardoor een 3D-ervaring. Oculus Rift meet de bewegingen van het hoofd en stuurt hiermee de virtuele realiteit aan. Draai je met je hoofd naar links, dan beweegt de omgeving mee. Omdat het beeld meedraait en de bril het hele gezichtsveld afsluit, reageren de hersenen hetzelfde als op echte beelden. De bril is via een HDMI- of DVI-kabel aan te sluiten op hardware, zoals een PC.

K&E •

oktober 2014

17

Communicatie

Tekst: Rob Kurver

Social Business: hype of noodzaak?

Meer dan de helft van de medewerkers van Europese bedrijven is ontevreden over de technologie die door de werkgever beschikbaar wordt gesteld om samen te werken, zo bleek onlangs uit onderzoek van Deloitte en Google. Medewerkers gebruiken massaal hun eigen sociale tools, zoals Facebook, Twitter en Whatsapp, voor zakelijke doeleinden, en bedrijven kijken steeds vaker naar mogelijkheden om social business te introduceren.

S

am van Buuren, oprichter van Platform E2E, dat zich bezighoudt met het vernieuwend verbinden van medewerkers, legt uit: “Met social business ‘an sich’ los je niks op. Het is een buzzword van consultants die je helpen aan een social business strategie. Op papier. Het gaat erom een concreet business doel te kiezen: meer omzet, lagere kosten, time to market, klant tevredenheid. Het helpt dan medewerkers en andere stakeholders te betrekken. Niet eenmalig, maar direct en gedurende het hele proces: mobiel, online, realtime en social. Ik noem dat E2E-communicatie: employee-to-employee. Verbonden organisaties zijn succesvoller. Hoger marktaandeel, marges, winst. Het kan heel efficient via online platforms.”

Koppelen

Van Buuren: “Organisaties starten vaak met gratis, doe-het-zelf oplossingen: WhatsApp, Yammer, gesloten Facebook groep of Google+. Tot het moment dat Google besluit Google+ af te bouwen, of dat je bedrijfsdata toch liever in Nederland hebt staan, of dat je bedrijfssystemen wilt koppelen voor single sign on, CRM, ERP, HR data... noem maar op. Of omdat je de timeline wilt uitbouwen tot interne brand portal waarbij je niet alleen mensen aan elkaar koppelt maar ook aan documenten, bedrijfsdoelen, organisatie, klanten, processen, het merk. Dat vereist meer vormgeving aan de voorkant.”

Gratis

Een bekend Nederlands bedrijf dat met een soort Facebook voor bedrijven al enkele jaren de zakelijke markt probeert te veroveren is het Amsterdamse Speakap, in 2013 door Sprout lezers gekozen tot startup van het jaar.

Oprichter Patrick van der Mijl: “We bieden een manier aan waarop organisaties intern beter kunnen

18 K&E • oktober

2014

communiceren en samenwerken. Dit doen we in de vorm van een besloten sociaal platform waar medewerkers informatie, kennis en documenten kunnen delen, uiteraard via alle devices.” Een versie met beperkte functionaliteit is gratis te downloaden en handig voor de voetbalclub of kleine bedrijven, voor een versie met meer mogelijkheden moet per gebruiker maandelijks een paar euro betaald worden.

Must have

Voor grotere organisaties wil Speakap de complete interne communicatie regelen. Van der Mijl: “We geloven niet dat Speakap een platform ‘voor erbij’ is. We geloven in een geïntegreerde oplossing. Door een intern sociaal platform te koppelen met bestaande werkprocessen wordt het van een ‘nice to have’ een ‘must have’. Als er relevante informatie wordt gedeeld die medewerkers nodig hebben om hun werk te kunnen uitvoeren, bijvoorbeeld roosters of urenregistratie, is dat een mooie manier om mensen actief te betrekken.”

Duidelijkheid

Waar Speakap kiest voor de integrale oplossing die zelfs E-mail moet vervangen, The Others Online uit Amersfoort zet vooral in op de communicatie vanuit het bedrijf naar de medewerkers. Matthijs te Winkel: “Onze Incrowd app biedt grotere organisaties (MKB+) een eigen corporate communicatie app om medewerkers te informeren en inspireren. Bij Incrowd zijn we ervan overtuigd dat zakelijke social-media-oplossingen een eigen plek moeten hebben op de smartphone of tablet. We willen niet alle mogelijke functionaliteit binnen onze app ondersteunen en hebben bijvoorbeeld ook geen chat-functionaliteit ingebouwd. We geloven sterk in duidelijkheid, de gebruiker moet precies

Communicatie

weten wat hij in de branded app van zijn werkgever kan vinden en wat niet.”

Slagkracht

Nog weer een andere variant is Toolinq, een simpele app die aan LinkedIn gekoppeld wordt en teams realtime en mobiel antwoord geeft op hun belangrijkste business vraag: wie praat er met wie over wat? Ingrid Tapping van Toolinq vertelt: “Social media geven mensen de moge-

lijkheid om makkelijker informatie, behoeften, kennis en relaties met elkaar te delen, om socialer te zijn en meer van zichzelf te laten zien. Toolinq maakt het mogelijk dat je deze trend en behoefte van de werknemer van vandaag ook kan inzetten voor business. In Toolinq kun je met je hele team of bedrijf op een eenvoudige manier je relaties, kennis en gesprekken delen. Hierdoor vergroot je de commerciële slagkracht.”

Goede implementatie cruciaal Goede implementatie in organisaties van klein tot groot is cruciaal. Sam van Buuren van Platform E2E: “De afgelopen jaren hebben we de formele organisatie geautomatiseerd, de vastomlijnde primaire processen. In elke organisatie zijn ook creatieve-, kennis- en innovatie-processen. Het is nu tijd ook dit digitaal te faciliteren.

Mensen zijn het gewend vanuit de huiskamer met Facebook en Linkedin, en ze verwachten dat intussen ook op het werk. Zeker jongeren.

Hoe competitiever een sector, hoe belangrijker om realtime, online, mobiel en social te opereren. Retailketens zijn een perfect voorbeeld.”

Helena Blom van DNA Connect, dat organisaties helpt social business in te zetten, legt uit: “Onze rol is cruciaal bij het uitrollen van dit soort nieuwe technologie. Een meer sociale en open communicatie en keuze voor de juiste tools vraagt om inzicht in de huidige organisatiecultuur. We helpen om dit inzicht te verkrijgen en

om een keuze voor de juiste tools te maken.

Ook laten we mensen erachter komen wat het gebruik hén oplevert bij het dagelijkse werk waardoor ze enthousiast worden. Hierdoor kan een gedragsverandering optreden. De gehele organisatie maakt een cultuurverandering door waarbij op een andere manier gekeken wordt naar interne communicatie. We ontwikkelen samen met de organisatie de randvoorwaarden waarbinnen deze ontwikkeling kan ontstaan.”

Die cultuurverandering voltrekt zich ook bij de reseller of de trusted advisor die zijn klanten wil helpen met dit soort nieuwe tools. Ingrid Tapping van Toolinq: “De reseller van vandaag moet denk ik op zoek naar ons. Als je de meerwaarde van social business ziet dan wordt het logisch om je als reseller voor je klant ook te focussen op hoe je de zachte kant van CRM kunt koppelen aan de harde, meetbare en productieve kant.”

De auteur

Rob Kurver heeft jarenlange ervaring met cloudcommunicatie.

Hij is mede-oprichter van hosted voice-aanbieder Voipro. Nu focust hij zich op allerlei nieuwe vormen van communicatie.

K&E •

oktober 2014

19

Technologie

Tekst: Eddy Willems en Righard Zwienenberg

De evolutie van malware-bedreigingen Malware zoals we dat vandaag de dag kennen op de endpoints, dateert van zo’n 28 jaar geleden. Security-goeroe’s Eddy Willems en Righard Zwienenberg geven een lesje geschiedenis.

28 jaar geleden heette een endpoint nog gewoon een ‘personal computer’ of, onder sommige nerds, een PC. Het allereerste virus voor de PC was het Pakistani Brain Virus, geschreven door twee broers, Basit en Amjad uit Lahore in Pakistan. Het was een tijd waarin het schrijven van een virus nog niet illegaal was en waarbij het allemaal ging om naam en faam te maken. Het maakte niet uit of iemand persoonlijk bekend werd of niet, gevonden werd of niet.

Politiek

De bedreigingen voor de gebruiker bestonden meer uit het geïnfecteerd raken, waarbij de kans bestond op het bekend worden van de infectie bij de organisatie of dat het interne netwerk werd plat gelegd of misbruikt. Deze situatie is blijven bestaan, alhoewel de techniek die wordt gebruikt bij de bedreigingen natuurlijk is geëvolueerd.

De meest ontwikkelingen en problemen zitten in de laatste vier jaar van de malware geschiedenis, alhoewel het in feite al veel langer aan de gang is. Enerzijds zou je

Mid-jaren ‘80 Virussen die de bootsector infecteren

20 K&E • oktober

2014

Eind-jaren ‘80 Virussen die DOS-files infecteren

kunnen zeggen dat we in 2010 het decennia van politieke malware in zijn gedoken. Stuxnet, dat in 2010 ontdekt werd, is hier een perfect voorbeeld van. Stuxnet voerde een gerichte aanval uit op een Iraanse nucleaire centrale.

Het mogelijk uraniumverrijkings-programma van Iran werd hierdoor helemaal in de war gebracht. Maar daarmee was het einde nog niet in zicht. Deze cybersabotage was maar één element in het spel van de politieke malware. Ook sommige overheidsdiensten en mogelijk andere belangengroepen waren op dat moment het internet al aan het bespioneren. Namen van beruchte malware die hier onmiddelijk naar boven komen zijn onder andere Duqu, Flame en Gauser.

Motieven

Dat rijtje wordt snel langer. De malware zit ook veel ingewikkelder in elkaar, denk maar recentelijk aan Windingo en Uroburos. Juist met complexe malware zoals Windigo, waarbij het om een heel netwerk van gecompromiteerde systemen gaat, wordt duidelijk dat het niet meer de lucra-

Mid-jaren ‘90 Virussen en wormen voor Windows 9x en Word

Eind-jaren ‘90 Microsoft Office massamail wormen

Technologie

Sinds 1988 is Righard Zwienenberg bezig met de bestrijding van virussen en digitale misdaad. Sinds 2011 is hij Senior Research Fellow bij ESET. Hij spreekt met grote regelmaat op conferenties. tieve cybercrimineel is die achter de nieuwere generatie malware zit, maar dat er andere motieven spelen. Er worden complexe gesegmenteerde netwerken opgezet.

Zelfs als er een segment uitvalt, is dat slechts een radartje in het geheel, wat hoogstens voor wat oponthoud zorgt, maar door de complexe structuur en de gedegen voorbereiding snel vervangen is. Dit soort bedreigingen zullen we de komende tijd meer en meer zien. De cybercriminelen worden specialistischer en ze weten hoe zij zich kunnen verbergen.

Spionage

Even nog wat terug in de tijd naar wat bekendere bedreigingen. Waarbij het voor te stellen is dat bij malware zoals Stuxnet er wellicht politieke motieven aanwezig zijn, zijn er ook andere drijfveren geweest. Kennis of macht, oftewel technologisch gedreven motieven of bijvoorbeeld industriële spionage. Ontwikkeling van hoogstaande industriële producten kost veel geld. Wat is makkelijker om de ontwikkeling van bijvoorbeeld een concurrent te ‘lenen’ om zelf zo de ontwikkelingskosten te ontlopen en een product eerder (en goedkoper) op de markt te hebben dan de concurrent. Een voorbeeld hiervan in de laatste jaren was te zien in het ACAD/Medre virus, die zich nestelde op AutoCad systemen en de blauwdrukken direct doorstuurde naar een derde partij.

Bitcoin

Wel kun je zeggen dan 99,99 procent van de moderne malware financieel getint is. Alhoewel de meeste malware onzichtbaar werkt, is dat echter niet altijd het geval. Denk maar aan de ondertussen internationaal gekende eCops ransomware die je PC gijzelt en er geld voor vraagt.

Een probleem dat ook intern bij bedrijven problemen oplevert: kijk maar naar de reparatiekosten of het mogelijk werkverzuim van de getroffen werknemer omdat die met de eCops-beschuldiging van pornogedrag zijn baas niet wilde inlichten. En de malware schrijvers gebruiken niet alleen de laatste nieuwe ‘obfuscation’ technieken maar

Begin-jaren ‘00 Adware, RAT’s, Trojan Horses

Mid-jaren ‘00 Bots, Rootkits, Phishing, Spyware

aanvaarden de laatste tijd ook het laatste nieuw soort geld: bitcoins. Virtueel geld zoals bitcoins en dergelijke zijn immers moeilijker op te sporen en liggen goed in de markt bij de cybercriminelen. Veel varianten van de ransomware Cryptolocker maken hier gebruik van, maar versleutelen op de koop toe ook alle gegevens waar deze ransomware aan kan, dus ook gegevens op andere harde schijven, op het netwerk of in the cloud. En daar vraagt deze ransomware dan virtueel geld voor in ruil om de sleutel voor de ontsleuteling door te sturen, wat natuurlijk nooit gebeurt. Weg zijn je bestanden en gegevens tenzij je een goede back-up hebt.

De Belg Eddy Willems is bij G Data als Security Evangelist de link tussen de technische complexiteit van IT security en de gebruiker. Hij is auteur van het boek ‘Cybergevaar - Hoe we ons kunnen wapenen tegen online misdaad en terreur’

Beveiligingslekken

En ook op Android lijkt de malwarestroom niet te stoppen: een gevolg van de populariteit en de openheid van het systeem. BYOD wordt er daardoor niet makkelijker op. De teller van malware zit ondertussen boven de 200 miljoen en dagelijks komen er 200.000 tot 250.000 nieuwe bij. Ook de beveiligingslekken evolueren steeds mee.

Het Heartbleed-lek van OpenSSL heeft ook aangetoond dat ook in de beveiliging zelf problemen kunnen zitten, hoe open het systeem ook mag zijn maar dat is weer een heel ander verhaal. Gelukkig evolueren de beveiligingsproducten ook mee. De security industrie blijft het de cybercriminelen zeer lastig maken of zelfs zo goed als onmogelijk maken. Misschien worden de cybercriminelen het ooit wel eens moe, maar misschien is dat ‘wishful thinking’.

Voortduren

Op dit moment is het waarschijnlijker dat, zolang er geld, kennis of macht te behalen valt met cybercrime, het nog wel voort zal duren. De vraag is of we niet in een never ending story zitten? Als we teruggaan naar het allereerste virus en we lezen de laatste regel van de blauwe inzet.

‘Contact us for vacination’ staat er. Hmm... waren de Pakistaanse broers hun tijd vooruit met Ransomware?

Eind-jaren ‘00 FakeAV, malware via mail en social media

Begin-jaren ‘10 Bootkits, malware ingezet voor naties

K&E •

oktober 2014

21

3D printing

Gamechanger of overschatte markt?

Stand van zaken in 3D printing Langzaam maar zeker groeit de interesse van het grote publiek voor 3D-printing. De echte doorbraak kwam met het nieuws eerder dit jaar dat HEMA met een 3D-print dienstverlening begon. Voor veel branches biedt deze ‘gamechanger’ nieuwe kansen. K&E inventariseert de stand van zaken.

Tekst: Joost Heessels

3D-printen is zeker niet nieuw en wordt in diverse industrieën al zo’n 30 jaar toegepast. Daar heet het dan vaak ‘additive manufacturing’. Het voordeel van deze manier van produceren is, dat het geen reststukken oplevert, er geen dure mallen nodig zijn en het op de millimeter nauwkeurig werkt. Daarnaast kunnen materialen geprint een veel efficiëntere structuur meekrijgen, wat gewicht bespaart. Bij de bouw van een vliegtuig kan dat verschil oplopen tot wel 500 kilo.

Opkomst

Dat deze nieuwe technologie nu pas tot de consumentenmarkt doordringt, heeft mede te maken met het verlopen van een hele reeks patenten uit de begintijd van 3D-printen. Een aantal bedrijven is hier handig op ingesprongen en produceert al enkele jaren dergelijke printers. Een printer van 1.000 euro kan meer dan een printer die een paar jaar geleden nog 20.000 euro kostte. Inmiddels zijn er al exemplaren te koop voor rond de 500 euro.

22 K&E • oktober

2014

De technologie ontwikkelt zich daarbij razendsnel. Zo is het met een redelijk betaalbare printer al mogelijk een object te maken van verschillende kleuren. Daarnaast is het aantal grondstoffen sterk groeiende. Was het tot voor kort alleen mogelijk enigszins betaalbaar een kunststof klein object te maken. Nu is het ook mogelijk kunststof en zelfs houtachtige objecten te vervaardigen. Het kan nog gekker, want er zijn al chocolade- en pizzaprinters in de maak. En ook het uitprinten van menselijk weefsel is al mogelijk. De verwachting is dat een consument binnen afzienbare tijd thuis bijvoorbeeld een werkend mobieltje kan uitprinten, die dan dus bestaat uit verschillende materialen.

Hardware, grondstoffen (filamenten) en ook ontwerpen zijn nodig om van deze markt een succes te maken. Er is al een aantal grote databases met ontwerpen. Ook Staples is al op de 3D-printing rage ingesprongen met een productiefaciliteit in Almere, gekoppeld aan een productendatabase (zie kader op de volgende pagina).

3D printing

rm ende markt t Platfo kom 3D Prblin er in op de op ishing zet bred rm

atfo Magenta Pu elen van een pl or het ontwikk do g, tin in unen. Dit pr te van 3D rie te onders printing indust 3D de in id jen m dels te om parti rm, maar is in jaar verder vo na t di t ijg kr platform rm er: @3DPPlatfo volgen op Twitt

3D prin

ten me

t papie

Het be drijf MC or Tech met als nologie basis A s bouw 4 printp t een p van pa apier, d rinter, d pier pri uurzam ie n t.

H e 3D-m et gaat eerder odellen dan om uit hou t s li te jk v e ige mo n gebe is er al dellen, itst dan een fles die uit pap senope voor pa ier-mac n e r mee ve pier ge hé. Zo rv k a o a z rd e n, omd igd. MC de and at het v ere gro or heeft eel goe ndstoff duurza e dkoper n v o or 3D-p am is. is dan rinters en omd at het

Aanbieders

Bedrijven als Stratasys en 3D Systems zijn al langer actief in de high-end 3D-printingmarkt en domineren deels de onderkant van de markt die nu ontstaat. Maar hier is inmiddels ook een aantal kleinere, nieuwe spelers actief. Zoals het Nederlandse Ultimaker, dat in 2011 is opgericht, en inmiddels een aardig marktaandeel heeft opgebouwd in Europa. Of het Noordwijkerhoutse bedrijf Builder 3DPrinters, waarvan diverse producten inmiddels bij Quantore op het schap liggen (zie kader op de volgende pagina).

Het vreemde is dat de traditionele printerfabrikanten zich nog nauwelijks roeren op deze markt. De CEO van HP riep begin dit jaar dat de printergigant in juni met breaking news zou komen rond 3D printing, maar tot nu toe is het oorverdovend stil. CAD-ontwerper Autodesk komt dit najaar met een 3D printer op de markt. Gekoppeld aan een open source platform. Canon verkoopt inmiddels printers van 3D Systems. Het Poolse Zortrax kreeg begin

r

dit jaar van Dell een order voor de productie van 5.000 3D printers. Epson is van plan zelf in de markt te stappen, maar doet nog een beetje vaag over het exacte tijdstip.

Bovendien mikt Epson op de industriële markt, omdat volgens de CEO de consumentenmarkt danig wordt overschat.

‘Vreemd is dat de traditionele printerfabrikanten zich nog nauwelijks roeren op deze markt’

Toekomst

Ook in het facilitaire vakgebied is 3D-printen nog niet zo in beeld, uitgezonderd een aantal branches zoals gezondheidszorg en de maaksector. Er zijn wel steeds meer organisaties die een 3D-printer bij wijze van experiment aanschaffen. Natuurlijk zijn er optimisten die ook in de facilitaire hoek een grote rol zien voor 3D-printen. Gaat er een onderdeel kapot? Maak een scan en print het bij de dichtstbijzijnde 3D-printer. Heeft de organisatie zelf geen printer, geen probleem. Concrete projecten kunnen worden uitbesteed via 3D Hubs (zie volgende pagina) en Materialise.

K&E •

oktober 2014

23

3D printing

Staples voorloper Staples zette in 2013 al de eerste schreden op het gebied van 3D-printen, vertelt Oscar Pakasi. Hij was tot begin dit jaar director business development bij Staples Printing Systems en per 1 januari managing director bij 123D. Bijzonder is dat Staples hierbij voor het eerst een dienst aanbiedt als traditioneel leverancier van producten voor kantoor. Centraal in de aanpak van 123D is een designer shop met modellen die geprint kunnen worden. Dat printen gebeurde in eerste instantie in het 123D Experience Center in de Staples-store in Almere. Hier staat een batterij 3D

printers die 17 verschillende materialen, waaronder papier, in 3D-printen. Dit voorjaar heeft Staples ook in New York en Los Angeles speciale 3D-printerstores geopend.

De software waarmee producten uit de catalogus kunnen worden geselecteerd en geprint, is behoorlijk geavanceerd.

Zo zie je direct of de printers een bepaald model uit kunnen printen. Binnenkort komt er een softwaretool bij, die aangeeft of het model niet juridisch beschermd is. Ontwerpers kunnen een eigen shop starten in de catalogus, die voorlopig nog niet heel veel aanbieders telt.

Wolfslag pionier in 3D Een van de eerste kantoorvakhandels in ons land die experimenteert met een 3D-printer, is Patrick Wolfslag van Wolfslag uit Leiden. Hij heeft al twee maanden een 3D-printer van Witbox in consignatie. Vooral om te proberen en om de reacties te peilen, later in het jaar verwacht hij al wel de eerste apparaten te kunnen verkopen. “Vooral in het iets hogere segment van pak-em beet 1.800 euro.

Voor 600 euro heb je ook al een printer, maar daar kom je niet verder mee dan het printen van kleine objecten zoals eierdopjes.” Het is vooral eigenzinnigheid en nieuwsgierigheid die hem tot de keuze brachten. “Ik heb het intern gepolst en niemand zag het zitten. Maar waar iedereen

linksaf gaan, ga ik vaak rechtsaf, vandaar.”

“In de tijd dat ik op zoek was naar een geschikte 3D-printer, in eerste instantie via Quantore en Builder, kwam een oude relatie van me uit de ICT ermee. Dat was het tweede lijntje, zeg maar. Nu is het nog puur aftasten en oriënteren.

Iedereen vindt het overigens helemaal fantastisch. We hadden hem vooraan in de etalage gezet en je ziet de hoofden omdraaien. Zelfs nerds lopen voorbij een iPad, maar blijven hiervoor staan.”

Quantore zet in op gamechanger Het is zeker nog niet zo dat er iedere dag vrachtwagens vol 3D-printers en ‘filamenten’ (supplies) het magazijn in Beuningen verlaten, maar de eerste stappen zijn gezet.

Na een eerste oriëntatie eind vorig jaar staan vanaf begin dit jaar verschillende printers van het merk 3D Builders in de schappen bij Quantore. Begin augustus zijn er zo’n 20 printers verkocht en aan filamenten zo’n 500 stuks.

We vragen Wilbert Hofmeester, Manager Marketing bij de coöperatie, naar de stand van zaken.

“We hebben in eerste instantie gekozen voor deze Nederlandse leverancier vanwege de ondersteuning, nabijheid, robuustheid en visie. Dat blijkt een goede, want zij zijn nu de eerste in de markt met een tweekleuren printkop.

Hiermee is het mogelijk objecten uit meerdere

24 K&E • oktober

2014

kleuren te printen. 3D Builder heeft verschillende modellen, voor dual- en grootformaat, tot wel 60 cm hoogte.

Ook bij de filamenten zijn er veel mogelijkheden, tot en met glow in the dark aan toe. Het is nog wachten op eiwit-filamenten om een hamburger te printen.”

Hofmeester is nog voorzichtig als het gaat om de vooruitzichten voor 3D printen binnen de vakhandel. “In potentie is het een gamechanger, zeker als de prijs nog wordt gehalveerd en de printsnelheid vier keer zo groot wordt. Dat kan nog wel één of twee jaar duren.” En als 3D printen niet de gamechanger wordt, dan is Quantore al druk met het bekijken van andere nieuwe innovaties. Zoals wearables en virtual reality als de oculus rift. Maar die liggen nog niet in het magazijn.

3D printing

Het idee is simpel. Je maakt een database van beschikbare 3D-printers over de hele wereld en stelt deze in een platform beschikbaar voor iedereen die iets wil printen in 3D. Bram de Zwart en Brian Garret startten vanuit dit idee een jaar geleden 3D Hubs. Inmiddels telt het platform ruim 7.000 printers in 140 verschillende landen.

3D Hubs: altijd een 3D-printer in de buurt We treffen de start-up in de tuin van een statige patriciersvilla aan de Amsterdamse Herengracht. Het wemelt binnen van de jonge, startende bedrijfjes. Niet gek, als het bordje van incubator Rockstart aan de gevel zit geschroefd. Hier krijgen innovatieve en potentieel succesvolle start-ups een kans. Op de eerste verdieping ligt achter een gangetje met wat nonchalant geplaatste 3D-printers het kantoor van 3D Hubs. Een twintigtal jonge mensen werkt achter strakke beeldschermen aan het verbeteren van de site en het vergroten van het platform. Ter illustratie, vorig najaar waren ruim 1.000 hubs aangesloten, begin juni waren dat er al ruim 5.000. “Ik ben zelf met mijn 31 jaar een senior hier”, vertelt Bram lachend als we hem op zijn jonge personeel wijzen.

Belofte

“Wat mij intrigeerde, was de belofte van 3D produceren”, vertelt hij. “Tot een jaar geleden kon je maar op enkele centrale plekken je ontwerpen afdrukken. En dan had je het over een levertijd van twee weken. Bij ons is dat gemiddeld twee dagen. Je produceert lokaal en tailor made. Deelnemers bepalen zelf hun prijs, en gebruikers kunnen de prints zelf afhalen of voor ongeveer zes euro aan de deur laten bezorgen.” In de praktijk zal een print volgens De Zwart uitkomen of dertig of veertig euro.

Daarvan houdt de start-up vijftien procent in. Volgens De Zwart is gedecentraliseerd printen goedkoper dan wanneer gebruikers 3D-prints bestellen bij diensten als het Amerikaans-Nederlandse Shapeways. Bovendien kunnen eigenaren van 3D-printers zo nog wat bijverdienen.

Consumentenprinters

De meeste printers in het netwerk zijn typische consumentenprinters, stelt De Zwart. Al zijn er ook wel industriële printers en groeit het aandeel daarvan. De meeste gebruikers zijn nog altijd ontwerpers. Consumenten zijn goed voor 25 procent. “Wil dat groeien, dan moet de contentzijde beter. Er is al wel veel, maar het zit nog te veel verborgen voor consumenten.” De Zwart verwacht niet dat iedereen straks een 3D printer zal hebben, hooguit voor het afdrukken van speelgoed of sieraden.

3D Hubs werkt ondertussen hard aan het intelligenter en soepeler maken van de site. Zo is er inmiddels een

rating- annex review-systeem voor zowel aanbieders als gebruikte printers. Wat dit betreft kijken de oprichters goed naar platformen als Booking.com en iTunes en is het peer-to-peer model de inspiratie voor de eigen dienst.”Onze ambitie is alle 3D-printopdrachten via één platform te laten lopen, door daar heel veel intelligentie in te bouwen.”

Wie als privé-persoon of zakelijk een of meerdere 3D-printers runt, kan zich eenvoudig aanmelden via de website 3dhubs.com. “De gebruikers zelf zijn zeer actief”, aldus De Zwart. “Er zijn elke maand 25 meetings ergens in de wereld, en er zijn inmiddels al 65 mayors die de lokale communities begeleiden. Wat ook helpt voor de groei van het aantal hubs, is de flyer van 3D Hubs die veel 3D printerfabrikanten bij de nieuwe printer voegen.”

‘Zo’n 750 miljoen mensen zijn een paar kilometer verwijderd van een 3D-printer’

Nederland loopt voorop

De meeste aanbieders zijn nu nog particulieren, maar het aandeel van bedrijven groeit snel. Ook meer industriële metaalprinters weten inmiddels de weg naar het platform van 3D Hubs te vinden. “Die hebben dan overcapaciteit en dan is dit een mooi kanaal.” Ook IT-diensverleners met een eigen printer kunnen zich aansluiten bij 3D Hubs.

Nooit geschoten is altijd mis.

En anders is er natuurlijk de markt van de filamenten, de supplies. Die zal zeker een sterke groei doormaken. “Er is vaak sprake van een lock-in, waardoor je de supplies bij de fabrikant moet bestellen. Dat is ontstaan bij industriële printers. Toen de consumentenprinters kwamen, is dat wel losgelaten. Maar je ziet nu toch wel dat ze dat weer naar zich toe trekken.”

De Zwart ziet zelf een groei van 3D-scanning. Dan kun je je eigen 3D-selfie maken. Dat kan al wel, maar kost nu al snel 70 euro. Er zal de komende jaren nog veel veranderen, verwacht hij. “Waar het naar toe gaat weet ik niet. Al durf ik gerust te stellen dat Nederland als land vooroploopt als het om 3D printen gaat.” <onderschrift foto>Bram de Zwart studeerde vijf jaar geleden cum laude af aan de TU Delft in Industrieel Ontwerpen, als eerste op zijn faculteit op het terrein van 3D-printing. Daarna ging hij als product manager aan de slag bij het 3D Designbureau Freedom of Creation, wat vervolgens werd overgenomen door 3D Systems.

Bram de Zwart studeerde vijf jaar geleden cum laude af aan de TU Delft in Industrieel Ontwerpen, als eerste op zijn faculteit op het terrein van 3D-printing.

Daarna ging hij als product manager aan de slag bij het 3D Designbureau Freedom of Creation, wat werd overgenomen door 3D Systems.

K&E •

oktober 2014

25

Printers

Gebruiker verwacht functionaliteit, gebruiksgemak en flexibiliteit

Van output naar input

Bij printers gaat het al lang niet meer alleen om output. De gebruiker verwacht dat zijn machine voldoende functionaliteit, gebruiksgemak en flexibiliteit biedt om onderdeel te zijn van een document managementsysteem. De toegevoegde waarde die een printerfabrikant kan bieden, zit hem dan ook vaker in de software dan in de hardware zelf.

Tekst Laurens van Aggelen “De hoeveelheid data, of die nu extern of intern wordt gegenereerd, neemt al enkele jaren in sterke mate toe.

Volgens marktonderzoeksbureau IDC is de hoeveelheid informatie waarover we kunnen beschikken rond 2020 met een factor 30 toegenomen. Snelle beschikbaarheid van informatie is noodzakelijk voor bedrijven om concurrerend te kunnen blijven, bevordert geïnformeerde besluitvorming en bespaart vaak kosten”, zegt Maurits Aalders, Director Marketing & Business Development bij Ricoh. “Dat betekent onder meer dat fysieke documenten moeten worden opgenomen in een digitale werkstroom.

Daarbij spelen multifunctionele printers (mfp’s) een steeds belangrijkere rol als ‘input-station’ voor de documentmanagement- en workflow sofware die voor verdere distributie en archivering van de informatie zorgt.”

De rol van een printer of mfp is volgens Aalders dan ook niet meer alleen outputgericht, maar richt zich nu veel meer op ‘input’ en ‘throughput’. Ondanks de toenemende digitalisering, blijft er een behoefte ontstaan aan print. “De rol hiervan zal weliswaar veranderen. Denk aan voorbeelden als ‘print on demand’. Een voorbeeld is een oplossing voor een grote auto-importeur. De consument in de showroom kreeg voorheen een standaard brochure mee. Nu wordt deze brochure ter plaatse geprint, en voorzien van het type velgen, bekleding en accessoires zoals de consument deze in gedachten heeft. Papier krijgt dus meer betekenis.” Goed voorbeeld is eveneens de verschuiving in de grafimediawereld waar vaker in plaats van offset voor digitaal printen wordt gekozen.

‘De vraag naar eenvoud, flexibiliteit en veiligheid neemt toe’

26 K&E • oktober

2014

Beveiliging

Organisaties zoeken naar oplossingen om processen zo efficiënt mogelijk te laten verlopen tegen zo laag mogelijke kosten. Ricoh speelt hierop in door oplossingen te bieden die informatiestromen in organisaties stroomlijnen en samenwerking bevordert. Dit om organisaties te helpen bij het inrichten van een toekomstbestendige werkomgeving. Aalders: “Denk daarbij bijvoorbeeld aan oplossingen op het gebied van e-facturatie. Maar ook met tools zoals videovergaderen, waarmee het laagdrempelig mogelijk is met elkaar te vergaderen, zonder dat iedereen op dezelfde plek aanwezig is. Dit soort manieren van samenwerken, waar we in onze eigen organisatie al volop mee aan de slag zijn gegaan, leveren grote kosten- en klimaatbesparingen op.”

Mobiele printservice

Bij de ontwikkeling van mobiel werken past ook een oplossing voor mobiel printen, en dan liefst eentje die geen extra rompslomp met zich meebrengt op het gebied van beheer en administratie. Zoals Ricoh myPrint, waarmee online documenten kunnen worden uitgezet naar een printer. Met deze mobiele printservice kan iedereen binnen de organisatie altijd en overal printen en behoudt de organisatie grip op de kosten en het printgebruik. Zo kent Ricoh myPrint de mogelijkheid om met printtegoed te werken, waarbij ook het volledige betalingsverkeer kan worden uitbesteed Hot topics zijn volgens Aalders: efficiëntie, productiviteit, kostenbesparingen en veiligheid. “Bedrijfskritische en

Printers

persoonlijke informatie moet te allen tijde goed beveiligd worden, zeker ook als er wordt geprint of gewerkt in moeilijk controleerbare omgevingen. Daarom levert Ricoh verschillende, elkaar aanvullende en versterkende oplossingen voor beveiligd printen, zowel op de afdrukapparatuur zelf als voor het netwerk. Dankzij authenticatie van gebruikers kan worden voorkomen dat onbevoegden toegang krijgen tot niet voor hen bestemde informatie.”

Open platform

Een verschuiving van output naar input is ook wat Tim Leenders, Marketing Manager Benelux bij OKI, constateert. “Voor de gebruiker zijn scanfaciliteiten steeds belangrijker geworden nu er steeds vaker digitaal gearchiveerd wordt. Daar spelen we op in met een open platform zodat onze machines te gebruiken zijn in combinatie met alle softwarepakketten. We leveren bovendien een software development kit bij onze systemen zodat de gebruiker, al dan niet samen met zijn reseller, bestaande softwarepakketten direct in de MFP kan integreren.

Hij hoeft zijn workflow dus niet aan te passen aan de hardware.” Met het sXP (smart Extendable Platform) bedient OKI ook de onderkant van het MKB en startende ondernemingen, waar vaak nog gebruik wordt gemaakt van minder geavanceerde MFP’s die dergelijke functionaliteit missen.

Gebruiksgemak staat bij OKI hoog in het vaandel. Zoals ook bij andere fabrikanten beschikken de printers van OKI over steeds fraaiere en grotere touchscreens. “We onderscheiden ons door de wijze waarop we invulling

geven aan de functionaliteit van onze printers. Daarbij kiezen we bewust voor een sterke focus op A4. Voorheen kozen gebruikers vaker voor A3 dan nu. Gebleken is dat het afdrukvolume op A3-formaat binnen een gemiddelde kantooromgeving niet boven de twee procent uitkwam.

Gebruikers kunnen daar dus een significante besparing mee realiseren. Door voor A4 in plaats van A3 te kiezen is op het totale printerpark een kostenreductie te realiseren van circa 40 procent”, gaat Leenders verder.

‘De focus ligt op oplossingen en minder op de hardware zelf ’

Trends

Er wordt volgens Leenders weliswaar minder geprint in de kantooromgeving, maar de afname is niet zo sterk als vaak wordt aangenomen. Een belangrijke oorzaak daarvan is de nog altijd toenemende hoeveel data die bedrijven te verwerken krijgen.”

Leenders verwacht dat de trend ‘van output naar input’ zal doorzetten. “De focus ligt dan ook op oplossingen en minder op de hardware zelf. Verder zien we een groeiende behoefte aan flexibiliteit. Systemen moet eenvoudig zijn aan te passen zodat ze qua behoefte aansluiten bij veranderingen binnen een organisatie. Schaalbaarheid is daarmee steeds belangrijk geworden, zoals we ook zien dat de behoefte aan decentrale oplossingen toeneemt.”

Leenders verwacht dat gebruikers steeds vaker zullen kiezen voor ‘contact printing’, waarbij door middel van abonnementen betaald wordt al naar gelang het gebruik.

“De gebruiker heeft behoefte aan meer transparantie en wil niet vastzitten aan een contract van vijf jaar.”

K&E •

oktober 2014

27

Printers

‘Snelle beschikbaarheid van informatie is noodzakelijk voor bedrijven om concurrerend te kunnen blijven’

Document management

“Printers en MFP’s zijn meer en meer onderdeel geworden van document management systemen waarmee de gebruiker de groeiende documentenstroom de baas kan blijven”, vertelt Erik Wolthuis, Product Manager Printing bij Kyocera. “De gebruiker kijkt meer naar de processen dan puur naar de hardware. Dat zie je terug in de toename van de hoeveelheid software die daarvoor beschikbaar is.

Bijvoorbeeld om op een gemakkelijk manier inkomende post te scannen en die te verwerken binnen bijvoorbeeld financiële systemen.”

Deze groeiende behoefte aan digitaliseren draagt bij aan een grotere vraag naar document management systemen en software om dit zoveel mogelijk te standaardiseren.

Dergelijke applicaties zijn er niet alleen voor A3, maar ook steeds meer voor A4 MFP’s.

Wolthuis: “We zien een toename van de vraag naar eenvoud, flexibiliteit, veiligheid en beveiliging. De gebruiker wenst bovendien dat producten milieuvriendelijk zijn.

Daarnaast focussen we zelf op het zo goed mogelijk kijken naar werkprocessen binnen een organisatie en

uitbreiding van A4 MFP-producten waarmee we de gebruiker verder helpen met ontzorgen. Steeds vaker kiest men er voor om te printen naar een printserver en daar de afdrukken op te halen.” De printermarkt is volgens Wolthuis een sterk concurrerende markt geworden. Fabrikanten zullen we de komende tijd dus alles aan doen om nog beter in te spelen op de veranderende behoefte van de gebruiker.

Cartridge van OEM versus alternatieven “We zien steeds meer bedrijven die eerst twijfelden toch overstag gaan en voor alternatieve cartridges, zoals de onze kiezen”, zegt Erik Andriessen, European Marketing Manager Hardcopy bij Pelikan.

“Inkopers zijn meestal snel overtuigd, al willen IT-managers nog wel eens vast blijven houden aan de originele producten van de OEM’s.”

Onder andere doordat printerfabrikanten het door middel van patenten steeds moeilijker maken om alternatieve producten op de markt te brengen, constateert Andriessen dat er steeds minder spelers op de markt voor deze alternatieve producten overblijven. Voordeel voor de gebruiker is dat daarmee de betere spelers overblijven.

“De kleurenlaserprintermarkt is groeiend, ondanks dat er diverse OEM’s zijn die business inkjet pushen vanwege een aantal voordelen die het gebruik van inkjet heeft. Zo heeft een Duits overheidsbedrijf onlangs voor inkt gekozen vanwege het lagere energieverbruik dan bij laserprinters het geval is. “ Sinds begin september zijn meer dan honderd toner

28 K&E • oktober

2014

cartridges van Pelikan gecertificeerd volgens de nieuwe strenge normen van Nordic Swan. Het gaat om toner cartridges voor Brother, Canon, HP, Kyocera en Samsung laserprinters. Met name de certificering van toner cartridges voor Brother is bijzonder, omdat Pelikan daarmee de eerste en enige aanbieder is op de alternatieve markt. Voor de gebruiker heeft deze certificering het voordeel dat een extern bureau de kwaliteit van de betreffende cartridges controleert.

Wolthuis van Kyocera is geen voorstander van het gebruik van alternatieve cartridge-producten. “Al was het alleen maar omdat het moeilijk te beoordelen is welke producten goed zijn. Vaak is de afdrukkwaliteit minder en treden er storingen op aan de machines. Wie wil bezuinigen zou ik eerder adviseren eens kritisch naar werkprocessen te kijken om te zien of daar geen kostenbesparingen gerealiseerd kunnen worden.”

Printeroverzicht

Leverancier

Brother

Brother

Toshiba TEC Netherlands

Telefoonnummer

+31 (0)20 545 12 51

+31 (0)20 545 12 51

030-6348600

Type

MFC-J5720DW

MFC-J4620DW

Eco-MFP (e-STUDIO306LP)

Advies verkoopprijs

€ 5.995,00

Marktintroductie

1-10-2014

1-10-2014

juni 2013

Systeem

Inkjet

Inkjet

Laser

Printsnelheid A4 zwart-wit (in pag. p. min)

35 pag. p. min

35 pag. p. min

30 pag. p. min

Printsnelheid kleur

27 ppm

27 ppm

43 spm

Processorsnelheid

288MHz

288MHz

Ja

Papierinvoercapaciteit

580 vel

150 vel

2.300 vel

Papieruitvoercapaciteit

50 vel

50 vel

550 vel

Stroomverbruik (standby / actief)

sleep: 1,8W standby: 5,5W actief: 32W

sleep: 1,9W standby: 5,5W actief: 32W

standby: 39,29 W, actief: 120,0 W

Labels op gebied van energieverbruik en duurzaamheid

Energy Star, Blauwe Engel

Energy Star, Blauwe Engel

Energy Star

Systeemafmetingen (B x H x D)

490 x 308 x 345

480 x 188 x 290

575 x 586 x 756 mm

Systeemgewicht

14,5 kg

9,5 kg

59 kg

unique Selling Points

•

•

•

• •

•

•

Dubbelzijdig printen tot A4-formaat, enkelzijdig tot A3-formaat Interfaces: USB 2.0, LAN, WLAN, Wi-Fi direct 2x 250 vel papierladen, 80 vel universele papierinvoer en 1 vel handmatige papierinvoer Printen van, en scannen naar smartphone of tablet met iPrint&Scan app, AirPrint en verbinding met diverse populaire web- en clouddiensten Super hoge capaciteit XXL cartridges

• • •

•

Dubbelzijdig printen tot A4-formaat, enkelzijdig tot A3-formaat Interfaces: USB 2.0, LAN, WLAN, Wi-Fi direct, NFC 150 vel papierlade en 1 vel handmatige papierinvoer Printen van, en scannen naar smartphone of tablet met iPrint&Scan app, AirPrint en verbinding met diverse populaire web- en clouddiensten Hoge capaciteit XL cartridges

• • •

•

•

Wereldprimeur: de eerste multifunctionele printer met uitwisbare toner Hergebruik papier, bespaar tot 80% én ontzie het milieu Uitzonderlijke milieuprestaties die fors bijdragen aan uw duurzaamheidsdoelen Minder CO2e uitstoot door hergebruik van papier, dus meer ecologie en meer economie in bestaande documentstromen Geheel CO2 neutraal printen door deelname in het Toshiba CO2 neutraal programma

K&E •

oktober 2014

29

Documentoplossingen

Tekst: Hans-Erik de Kruyff

Aanvankelijk waren documentoplossingen generiek van aard. Nu worden zij steeds verfijnder toegesneden op de problematiek die specifiek is voor de diverse branches.

Drie voorbeelden: advocatuur, zorgsector en onderwijs.

Analyse van drie sectoren

Voor iedere branche een documentoplossing

advocatuur

zorgsector

Iedere kantoororganisatie bestaat bij de gratie van in- en externe communicatie en documenten (in welke vorm dan ook) spelen hierbij een cruciale rol. Documenten worden gecreëerd, gedistribueerd en opgeslagen, maar ze worden ook teruggezocht, als bewijsmiddel aangevoerd, vernietigd, afgerekend of weggegeven, enzovoorts. In de ene branche lopen de documentenstromen net wat anders dan in de andere. Er zijn accentverschillen als het gaat om bijvoorbeeld het samenbrengen van informatiebronnen, het respecteren van privacyregels en het beheersen van autorisatie- en afrekenprocedures. De organisatie die de branchespecifieke uitdagingen weet te vertalen in de optimale documentenomgeving, is spekkoper. Steeds meer leveranciers van documentsystemen haken hierop in door met oplossingen te komen die nauwgezet op de branchespecifieke uitdagingen aansluiten. Uit deze groeiende categorie hier korte beschrijvingen van drie voorbeelden.

‘Bij elke branche liggen de accenten anders’

Advocatuur

Kenmerkend voor het advocatenkantoor zijn de grote hoeveelheid documenten waarmee moet worden gewerkt en de veelheid van bronnen waar deze documenten uit voortkomen. Veenman stelt in haar oplossing “Veenman voor de advocatuur” voor alle documenten in cliënten- en

30 K&E • oktober

2014

onderwijs

zakendossiers stelselmatig te digitaliseren, inclusief de e-mails, processtukken, jurisprudentie et cetera. Een achterliggende workflow module kan desgewenst voor gestandaardiseerde werkprocessen zorgen, om zo efficiënt mogelijk te opereren. De advocatuur hecht traditioneel aan papieren documenten, maar gaandeweg gaan toch steeds meer advocatenkantoren (met de grotere partijen voorop) op digitalisering over. Er zijn daaraan belangrijke voordelen verbonden. In een dergelijke digitale documentenomgeving zijn de dossiers in principe altijd compleet en zijn de gegevens zeer snel toegankelijk. Twee of meer mensen kunnen tegelijkertijd aan een dossier werken en via beveiligingssluizen kunnen ook externe partijen tot bepaalde delen van dossiers toegang krijgen. Daarnaast zijn er kostenvoordelen. Bovendien stimuleert de overheid de digitalisering, om de werkprocessen in de juridische keten te verbeteren en te versnellen. Veenman voegt aan de digitale documentenomgeving modulen toe voor onder meer plaats- en device-onafhankelijk werken, inclusief printen en digitaal raadplegen van dossiers op de rechtbank. Uiteraard past Veenman het transitietempo aan aan de wensen en mogelijkheden van het betreffende advocatenkantoor.

Zie ook www.veenman.nl

Documentoplossingen

Zorgsector

Steekwoorden voor de documentenomgeving van ziekenhuizen zijn ketenintegratie, transparantie en privacy.

Canon zet met haar “Canon Healthcare” divisie een breed scala van systemen, oplossingen en diensten in om de communicatie en de verslaglegging binnen ziekenhuizen en tussen de diverse spelers in de zorgketen te verbeteren. De documentenomgeving in ziekenhuizen ontwikkelt zich van praktisch volledig analoog tot hybride nu. Een algehele digitalisering van deze omgeving laat nog wel even op zich wachten, maar dit neemt niet weg dat Canon in de zorgsector stelselmatig werkt aan een stapsgewijze transitie van analoog naar digitaal en daarmee zorginstellingen bij deze transitie ondersteunt.

Daarbij wordt de patiënt centraler gezet: er worden meer initiatieven en taken bij de patiënt gelegd. Dit mag evenwel niet geforceerd gebeuren. De gemiddelde leeftijd van de ziekenhuispatiënt ligt hoog en daarbij geldt vooralsnog een laag vaardigheidsniveau op digitaal vlak. Wel worden deze patiënten veelal bijgestaan door jongere mantelzorgers, die juist wèl behoefte aan digitaal beschikbare informatie kunnen hebben. Voorlopig is het dus zoeken naar hybride vormen.

Daarnaast zijn er andere partijen in de zorgketen, zoals zorgverzekeraars en sommige overheidsinstanties, die juist een zeer hoog ICT-niveau van ziekenhuizen verwachten. Zij verlangen transparantie, bijvoorbeeld door vrijwel online helderheid te verschaffen over activiteiten, kosten en resultaten. Daarom benadert Canon de onvermijdelijke transitie naar digitaal in ziekenhuizen met veel beleid. Gaandeweg zet Canon uiteenlopende concepten voor beeld, communicatie en informatie in. Daaronder is het Canon Scan Platform, onder meer voor vastlegging van medische gegevens in de Elektronische Patiënten Dossiers en voor de bevordering van de ketenintegratie.

Andere voorbeelden zijn de Workspace Services voor het plaats- en tijdonafhankelijk beschikbaar stellen van werkinformatie (Het Nieuwe Werken) en Communication Services voor print- en multimedia producties in ziekenhuizen, tot aan digitale patiëntinformatie bij de patiënt zelf.

Naast ketenintegratie en transparantie gaat in de zorgsector terecht veel aandacht uit naar beveiliging van informatie en privacy. Hiervoor gelden heldere normen, zoals NEN 7510, en Canon zet geavanceerde technologie in om deze normen altijd te respecteren.

Zie ook www.canon.nl

gebruikers te maken. De kunst is een dergelijke massale omgeving beheersbaar te maken en te houden, in termen van kosten, menselijke inspanningen en milieu.

Extra uitdagingen zijn onder meer dat het meestal gaat het om geografisch gescheiden onderwijslocaties en een veranderende, meer digitaal georiënteerde, manier van lesgeven. Bovenal zal de school moeten inspelen op de mediawereld en werkwijzen van de hedendaagse student, die gewend is om overal en altijd informatie te kunnen delen en tot zich te kunnen nemen. Op deze ontwikkelingen speelt Ricoh in door allerlei oplossingen aan te bieden die het uitwisselen van informatie en samenwerken bevorderen. Specifiek om in te spelen op de behoefte om mobiel te kunnen printen, ontwikkelde Ricoh het “Ricoh myPrint” concept. Dit concept kan op allerlei niveaus worden uitgerold, ook voor kleinere onderwijsinstituten. In de optimale uitvoering ziet het concept er in grote lijnen als volgt uit. Er wordt een afzonderlijke printinfrastructuur opgezet, zodat het netwerk van de school zelf wordt ontlast. De servers van deze infrastructuur kunnen ook buiten de school functioneren en worden onderhouden (zoals in Ricoh’s eigen cloud).

De infrastructuur voorziet ook in BYOD en WiFi, zodat de studenten en docenten met hun eigen tablet of smartphone kunnen inhaken.

‘Betalen per print, voorkomt verspilling’

Om kosten te beheersen en verspillingen te vermijden betalen de eindgebruikers voor de prints. Hiervoor wordt een prepaid-systeem toegepast. Alle geautoriseerde gebruikers hebben een persoonlijke pagina en een login-ID, die zij gebruiken bij online kopen van printkrediet en het uploaden van de printopdracht naar de server, maar ook als zij zich bij een van de multifunctionals in de infrastructuur (onverschillig welke) melden om de afdrukken te laten maken. Tussendoor controleert het systeem of de tegoeden van de gebruiker voldoende zijn en zo niet, dan kan deze het tegoed via bijvoorbeeld IDEAL ophogen.

Ricoh myPrint heeft vier mogelijkheden om te printen: via een printdriver die geïnstalleerd wordt op de laptop, via email, via printapp en via de persoonlijke pagina op internet.

Uiteraard hanteert Ricoh haar systemen om de multifunctionals en de achterliggende infrastructuur stelselmatig te monitoren en preventief te beheren. In de uiterste variant neemt Ricoh met haar myPrint concept alle zorgen en investeringen van het onderwijsinstituut over.

Zie ook: www.ricoh.nl/mobielprinten

Onderwijs Een documentenomgeving in de onderwijssector heeft al gauw met vele duizenden, zo niet tienduizenden

K&E •

oktober 2014

31

Ergonomie

Ergonomie anno 2014

De opkomst van de app-duim Tekst: Anne de Haan

Een goed ingerichte werkplek, regelmatig kort pauzeren en niet te veel stilzitten: de meeste mensen kennen de richtlijnen van ergonomie wel, maar in hoeverre worden deze daadwerkelijk nageleefd? Hoe gaan werknemers en werkgevers anno 2014 om met ergonomie? Robert Cozijnsen van Ergonomiespecialist BV, Roelof Langius van In2Brands en Alex Rodi van Backshop Enjoy Ergonomics gaan hier op in.

De aandacht voor ergonomie neemt toe, merkt Alex Rodi van Backshop op. “Zowel noodgedwongen, door een toename in ziekteverzuim door stressgerelateerde klachten en eenzijdig computerwerk, als preventief. Dit komt doordat overheden, bedrijven en instellingen die de crisis hebben overleefd hun medewerkers gezond willen houden.” Roelof Langius van In2Brands: “Ergonomie gaat verder dan alleen richtlijnen en goed zitten. Het gaat inmiddels steeds vaker over prettig werken op de werkplek, waardoor een medewerker zich prettig voelt en de werkdag energiek vult.”

Robert Cozijnsen van Ergonomiespecialist vult aan: “Er ligt een uitdaging om mensen te laten inzien dat regelmatig wisselen van houding essentieel is om goed te kunnen functioneren. We moeten mensen erop attenderen dat het veel minder inspannend is om in de natuurlijke houding

‘Ergonomie gaat verder dan alleen richtlijnen en goed zitten’

32 K&E • oktober

2014

van het bewegingsapparaat te werken. Het aanbieden van dynamische kantoorinrichting en specifieke ergonomische hulpmiddelen helpt hen dit, zonder al te veel moeite, te realiseren.”

App-duimen

Is er veel veranderd ten opzichte van tien jaar geleden als het om ergonomie gaat? Langius ziet als belangrijkste verandering dat de verantwoording nu met name bij de werkgever ligt. Cozijnsen vindt dat er te weinig veranderd is. “Het digitale werken is in rap tempo opgekomen. We werken praktisch de hele dag achter de pc, onderweg gebruiken we onze smartphone en thuis op de bank hanteren we de tablet. Aan de andere kant zitten heel veel mensen nog op kantoorstoelen die onvoldoende dynamisch zijn en staan de meeste werkplekken nog

Ergonomie

ingesteld op de hoogte waarin ze stonden toen ze nieuw geleverd werden. We zijn wat de kantoorinrichting betreft, een enkele uitzondering daargelaten, niet voldoende mee gegaan met de tijd.”

Rodi noemt nog een andere ontwikkeling: “Binnen ons specialistisch werkgebied zien we dat fijnmotorisch - en eenzijdig werk toeneemt. We worden de laatste tijd veelvuldig benaderd door mensen die zich melden met ‘app-duimen’, veroorzaakt door gebruik van smartphones en tablets.”

Dynamisch

Flexwerken en thuiswerken zijn op dit moment hot items, daar zijn de experts het over eens. Cozijnsen: “Het is evident dat deze verandering een nieuw soort kantoorinrichting vereist.

De nieuwe werkplek moet dynamisch en makkelijk instelbaar zijn. Een zit-sta-tafel in combinatie met een dynamische stoel is steeds vaker onderdeel van de huidige kantoorinrichting. Verder worden er nieuwe producten ontworpen om op ergonomisch verantwoorde wijze met laptops en tablets te werken.”

Investeren

Hoewel er steeds meer bewustzijn is over het belang van ergonomie, wordt er nog niet altijd voldoende in geïnvesteerd. “Veel werkgevers zitten nog in het proces van overleven van de crisis, waardoor het invoeren van (nieuwe) ergonomische oplossingen nog even op zich laat wachten”, zegt Rodi. “Werkgevers doen het meest noodzakelijke om aan de Arbo-regels te blijven voldoen, maar wachten met investeringen.” Langius beaamt dit en voegt toe: “Wellicht zou het een slim plan zijn om stimuleringsregelingen op te zetten, waardoor het gemakkelijker wordt voor de werkgever om te investeren in de werkplek van de werknemer.”

Met name preventie krijgt nog niet voldoende prioriteit volgens Cozijnsen. “Veelal wordt pas een beroep gedaan op een ergonomiespecialist wanneer er bij een werknemer klachten ontstaan ten gevolge van de werkplek. Ik ben ervan overtuigd dat bedrijven veel minder ziektekosten zouden hebben wanneer er preventief meer aandacht wordt besteed aan het ergonomisch inrichten van de werkplek.”

Trends

computerergonomie, investeren we in nieuwe ergonomische hardware zoals compacte toetsenborden, verticale computermuizen en accessoires die het gebruik van smartphones en tablet in de toekomst ergonomisch gaan maken.”

‘We zijn wat de kantoorinrichting betreft niet voldoende mee gegaan met de tijd’

Ergonomie versus HNW

Langius en Rodi zien veel raakvlakken tussen ergonomie en Het Nieuwe Werken. Rodi: “Omdat ook binnen HNW de mens centraal staat en zelf mag uitmaken waar en wanneer hij werkt. Waar het vaak aan schort is dat men zich onvoldoende bewust is van zijn/haar werkhouding, gedrag en risico’s op lichamelijke - en geestelijke klachten. Vanuit werkgevers, maar ook vanuit de inrichting- en ICT-branche zou hier veel meer aandacht voor moeten komen.

Cozijnsen heeft een kritische noot. “Er zouden veel raakvlakken moeten zijn, maar ik denk dat HNW dit moment vooral wordt ingezet om kosten te besparen. Dat vind ik jammer, want het zou zoveel meer kunnen zijn. Wat ergonomie betreft zouden bedrijven bij de aanschaf meer gefocust moeten zijn op het zo eenvoudig mogelijk verstellen van de werkplek.”

Toekomst

Er moet nog veel gebeuren om de rol van ergonomie op de werkvloer te verbeteren, zegt Cozijnsen. “Er zal meer aandacht moeten komen voor oplossingen die langdurig (stil)zitten moeten voorkomen. Bovendien moet ook eens kritisch gekeken worden naar de zithouding. Diverse onderzoeken, waaronder van Keegan en Lindh, tonen aan dat de conventionele zithouding van circa 90° niet wenselijk is. Hierdoor kunnen juist lage rugklachten ontstaan.”

Ook Rodi vindt dat er nog veel te doen is. “Zolang wij als mens niet mee evalueren met de werkomgeving en z’n apparatuur, zal er niet zoveel gebeuren. Alles wordt kleiner en fijner in rap tempo, helaas veranderen wij niet mee.

Men zou zich bewuster en kritischer moeten opstellen, zodat er in overleg met de werkgever balans gevonden wordt tussen werkaanbod en de verwerking ervan.”

Langius voorspelt: “Er komt steeds meer flexibiliteit voor de apparatuur op de werkplek. Vroeger kocht men bijvoorbeeld alleen een monitorarm. Nu is het slim om ergonomische producten te kopen die kunnen meegroeien met de snel veranderende apparatuur op de werkplek.”

Als nieuwe trend noemt Cozijnsen het volgende: “Steppie, een balansbord uit Denemarken dat tijdens het staan het hangen in de gewrichten tegengaat en statische spierspanning voorkomt.” Langius: “We zien steeds meer mooie en inmiddels betaalbare monitorarmen met een of twee schermen, of in combinatie met laptop of tablet en CPU-houders.” Rodi voegt toe: “Binnen ons specialisme,

K&E •

oktober 2014

33

INDIVIDUEEL INSTELBARE ERGONOMISCHE MUIS

In2Brands - The perfect link between Brands and Market

Ergonomische monitorarmen - voor 1 of 2 monitoren Een computermuis kan voor de een te licht en voor de ander te zwaar bewegen. Beperkte bewegingsvrijheid kan computergebruikers weerhouden om preventief een ergonomisch muis te gebruiken. De SRM VS5 muis van ergonomiespecialist Backshop is instelbaar in gewicht en wordt dankzij de afneem-

In2Brands biedt praktische ergonomische oplossingen aan voor thuis of op kantoor. Onze voorgemonteerde monitorarmen zijn in een handomdraai geïnstalleerd. De monitor kan eenvoudig in hoogte versteld worden en dankzij de extensie kunt u diepteverstelling realiseren waardoor u meer flexibiliteit verkrijgt bij het instellen van uw monitorarm.

bare handpalmsteun afgestemd op de individuele wensen én

De monitorarmen zijn standaard voorzien van kabelgeleiding en worden

werkzaamheden van de gebruiker.

geleverd met bureauklem en bladdoorvoer.

Voor meer informatie www.backshop.nl of 010-4702611

34 K&E • oktober

In2Brands B.V. Gotenweg 11 5342 PP Oss The Netherlands

2014

T +31 (0)85 488 36 60 F +31 (0)85 488 36 61 E info@in2brands.nl W www.in2brands.nl

Column

‘Slimmer werken’, in Nederland beter bekend onder Het Nieuwe Werken (HNW), vergt meer dan een snelle internetverbinding en een laptop, tablet of smartphone. Om succesvol in te springen op de voordelen van werken op afstand, torent er één belangrijke voorwaarde bovenuit: heb vertrouwen.

Vol vertrouwen slimmer werken Philip Vanhoutte is managing director Europa en Afrika bij Plantronics en co-auteur van het boek ‘The Smarter Working Manifesto

Al is HNW meer en meer gemeengoed geworden, toch brengt het een uitdaging met zich mee voor managers en medewerkers. Een werknemer op afstand betekent immers een verlies op de controle, toch? En een aangepaste werkomgeving die meer aanvoelt als een sociaal dorp dan een kantoor, zorgt alleen maar voor afleiding. Deze angsten zijn terecht, maar alleen in organisaties waar de vertrouwensband laag is, en dat betekent dat zij grote kansen laten liggen. Want het is juist op deze plekken dat medewerkers beter kunnen samenwerken door ideeën uit te wisselen, elkaar te inspireren en de ruimte te krijgen om creatief te zijn, wat tot innovaties en nieuwe initiatieven leidt.

Het bieden van vertrouwen klinkt wellicht als een ontastbaar onderwerp, maar dat is het zeker niet. De afwezigheid ervan is het grootste obstakel dat het succes van ‘slimmer werken’ op de lange termijn blokkeert. Uit onderzoek blijkt dat vertrouwen de nummer één drijfveer is van engagement bij de werknemer en dat organisaties met een hoge vertrouwenscultuur drie keer meer rendement leveren voor aandeelhouders dan organisaties waar weinig vertrouwen heerst.

In zijn boek ‘De snelheid van vertrouwen’ stelt Stephen M.R. Covey dat het beheersen van vertrouwen op individueel vlak de basis vormt voor extern vertrouwen, maar wel alleen als dit vertrouwen honderd procent is. Zo begint het bij vertrouwen in jezelf, gevolgd door relatievertrouwen, organisatievertrouwen, marktvertrouwen en tot slot maatschappelijk vertrouwen. Gebeurt dit succesvol,

dan maakt de organisatie minder kosten en meer omzet en zijn medewerkers energieker en productiever.

De veranderingen om slimmer te kunnen werken moeten met het nieuw verworven vertrouwen vervolgens worden gerealiseerd. Hierbij moet rekening worden gehouden met goede communicatie, waarbij werknemers zich gesteund voelen. Zo zal er minder face-to-face-contact en meer e-communicatie plaatsvinden en worden prestaties gemeten op basis van resultaten in plaats van aanwezigheid. Door het toepassen van Unified Communications kunnen teams altijd verbonden en bereikbaar blijven.

Het vervolgens bieden van een overzicht, met duidelijke richtlijnen over de gevolgen en implicaties van de nieuwe werkmethoden, helpt bij een vlottere overgang.

Ook het trainen van de werknemers, managers en de directie is essentieel, zodat iedereen de doelen, werkwijzen en procedures van de nieuwe manier van werken begrijpt.

Managers zullen moeten leren hoe ze om moeten gaan met verspreide teams en worden gecoacht om hun werknemers te vertrouwen.

Tenslotte moeten duidelijke doelstellingen worden geformuleerd. Zo weten werknemers waar ze van op aan kunnen. Als prestaties niet langer gemeten worden op basis van aanwezigheid, leg dan goed uit hoe wel. Slimmer werken kan werknemers inspireren en energie geven, indien de juiste vertrouwensbasis is gelegd.

‘Het bieden van vertrouwen klinkt wellicht als een onaantastbaar onderwerp, maar dat is het zeker niet’

K&E •

oktober 2014

35

Papier

Tekst: Laurens van Aggelen

De jaarlijks afname van het gebruik van papier in de kantooromgeving is vooral toe te schrijven aan jongeren die steeds minder printen. Daarnaast stimuleren ook steeds meer werkgevers het terugdringen van het papiergebruik. Toch merken steeds meer bedrijven dat je met een papieren uitnodiging of nieuwsbrief op veel meer attentiewaarde kunt rekenen.

Kantoormedewerker steeds zuiniger met papier ‘Een mooi verzorgde papieren uitnodiging versturen is meer onderscheidend dan een e-mail’

“Ten opzichte van zo’n vijf jaar geleden is het papierverbruik afgenomen. Mede door het groeiende aantal digitale facturen is de hoeveelheid post die dagelijks door de brievenbus valt verminderd”, vertelt Erik Timmermans, directeur Papierenkarton.nl, een stichting die informeert over (de duurzame eigenschappen van) papier en karton.

Ook het paperless office beleid van diverse werkgevers speelt volgens Timmermans een rol bij de afname van papier in de kantooromgeving. “Vaak wordt duurzaamheid als argument gebruikt, maar daarbij wordt vergeten dat e-mail en het gebruiken van digitale informatie ook een CO2-footprint heeft. Het lezen van een papieren krant is na 30 minuten bijvoorbeeld al duurzamer dan wanneer daarvoor een scherm van een computer of tablet wordt gebruikt. Dat zegt wat over de milieu-impact van digitale info.”

Attentiewaarde

Valt het tij te keren? Timmermans vraagt zich af of je dat moet willen. Sommige digitale toepassingen hebben gezorgd voor veel efficiency en gemak. Maar papier kan wel degelijk een rol blijven vervullen als onderdeel van een mediamix. Volgens Timmermans is vooral van belang om de kracht van papier en productbeleving te benadrukken.

“Qua snelheid concurreert een papieren nieuwsbrief niet met een Twitter-bericht, maar bedenk wat je wil bereiken met informatie en welk middel daarvoor het meest geschikt, effectief en efficiënt is. Dan komt papier vaak als middel naar voren. Wie klanten een uitnodiging wil sturen en op wil vallen, kan beter een mooi verzorgde papieren uitnodiging versturen. Die is meer onderscheidend dan een e-mailbericht. Het succes van papieren relatiema-

36 K&E • oktober

2014

gazines is bekend. De klant ervaart het als een (fysiek) cadeautje en bereik en effect zijn hoog. Papieren Direct Marketing is effectiever dan e-mailmarketing. Kijk altijd naar boodschap, product en doelgroep en bepaal dan het palet van uitingen. En schrijf papier en print niet op voorhand af.”

Generatieverschil

Matty Hartogs, business development manager van Double A Paper, beaamt dat het papiergebruik in de kantooromgeving inderdaad is teruggelopen. “Voor wat betreft het verbruik ziet hij een groot verschil tussen ouderen en jongeren. Jongeren zijn gewend alles op hun computer of tablet te doen, terwijl oudere generaties veel vaker iets uitprinten. Het papiergebruik neemt echter ook toe naarmate er binnen een organisatie meer informatie wordt gedeeld. (‘cc-cultuur’) Nederland is overigens koploper als het gaat om digitalisering. De crisis heeft daar bovendien een flinke boost aan gegeven.”

Hartogs constateert dat men in de kantooromgeving steeds vaker kiest voor lagere gramgewichten. Maar liefst 20 à 25 procent van het gebruikt papier zou nu al 75 gram of lichter zijn. Double A Paper speelt in op deze trend met het nieuwe HiPus papier (75 gram) dat in het tweede kwartaal van dit jaar op de markt zal verschijnen.

In de wandelgangen zoemt het geluid rond dat het assortiment de komende tijd nog verder uitgebreid zal gaan worden met de brands Smartcopy en Smartist (70 gram).

HiPlus kenmerkt zich door de combinatie van bulk en fraaie gladheid van het papier waardoor de kans op storing met de gebruikte printer maximaal gereduceerd wordt. HiPus wordt aangeboden tegen een zeer concur-

Papier

rerende prijs en wordt FSC-gecertificeerd. Smartcopy/ Smartist wordt aangeboden in een fraaie glossy retailverpakking. Vooral van het 70 grams wordt veel verwacht.

Adviesrol

“We doen het beter dan de markt, maar we zien wel dat de verkoop van papier jaarlijks zo’n acht procent daalt”, zegt Marco Lenting, Sales Manager bij PaperlinX Graphical and Office Solutions. “Hoewel er de laatste tijd met meer optimisme naar de economische ontwikkelingen wordt gekeken, is er nog steeds sprake van ‘besparingssentimenten’. De ambitie om te bezuinigen op papier is er nog steeds. Daardoor zie je dat men vaker voor een mindere kwaliteit en lagere gramgewichten kiest. Wil men omwille van de huisstijl wel iets passends hebben dan kiest men ook voor lagere gramgewichten, maar dan zonder in te boeten op kwaliteit.” PaperlinX speelt op deze trend in met een nieuwe 70 grams kwaliteit waarmee in diverse segmenten goed geconcurreerd kan worden.

A-merken

Ook Dick Kuiperij, commercieel manager bij Papyrus Business Paper is van mening dat het papierverbruik in de kantooromgeving minder is geworden. “Vooral in het midden-en kleinbedrijf, door digitalisering en een vermindering van het kopiëren in de thuisomgeving. De cijfers over 2013 van Euro Graph ( European Association of Graphic Paper Producers) laten zien dat er in Nederland sprake was van een afname van kopieerpapier van zeventien procent.”

Ondanks een teruglopend markt neemt Papyrus, naast de betrouwbare merken Multi Copy en Rey, HP Everyday papers op in haar assortiment. “Mede door deze A-merken creëren we merkbeleving. Verder verlenen we ondersteuning van digitale marketing en helpen we bij het vermarkten van duurzaam ondernemen.”

‘Het lezen van een papieren krant is na een half uur al duurzamer dan hetzelfde op een scherm van een computer of tablet’

Het KVGO start binnenkort met de campagne Print Pakt. Hierin worden de sterke en effectieve kanten van print benadrukt. Samen met het duurzame verhaal van Papierenkarton.nl laat Print Pakt zien waarom papier onderdeel moet zijn van de mediamix.

K&E •

oktober 2014

37

Multifunctioneel

Papieroverzicht

Leverancier

Double A Paper

Papyrus Groep Nederland bv

Internetsite

www.doubleapaper.eu

www.papyrus.com/nl

Tel. Nr.

+ 31 - (0)10 222 9090

+31 (0)88 65 65 222

Specificaties:

Double A

HP Every Day Paper

Formaat:

A4

A4

Gramgewicht per m2:

80

75

Witheid CIE (bij 80 g/m2):

160

161

Opaciteit (bij 80 g/m2):

94

Dikte (bij 80 g/m2):

106

Cellulose:

ECF

FSC/PEFC aandeel in %:

Paper From Farmed Trees

FSC Mixed Sources

Milieucertificaten:

Euro Flower

Houdbaarheidsnormering:

ISO 9706, Colorlok

Productiecertificaten:

ISO 14001

ISO 9001, ISO 14001, ISO 18001

Bijzonderheden:

Hoge kwaliteit papier, bekend vanwege de uitstekende prestaties en milieu vriendelijke kenmerken. Uitermate geschikt voor fotokopieën, afdrukken met inkjet -en laserprinters

Multifunctioneel papier voor het afdrukken van grote volumes (75g/m²). 161 CIE Extra opdikkend voor een gegarandeerde doorvoer in alle kopieermachines en laser- of inkjetprinters Ideaal voor dagelijkse zakelijke zwart-wit documenten 100% recycleerbare verpakking

Leverancier

Metsä Board

Metsä Board

Internetsite

www.metsaboard.com

www.metsaboard.com

Tel. Nr.

+31 (0)20 57 27 042

+31 (0)20 57 27 042

Specificaties:

Data Copy®

LOGIC 300

Formaat:

A3, A4, A5

A3, A4

Gramgewicht per m2:

75, 80, 90, 100

80

Witheid CIE (bij 80 g/m2):

167

146

Opaciteit (bij 80 g/m2):

93

93

Dikte (bij 80 g/m2):

105

106

Cellulose:

ECF

ECF

FSC/PEFC aandeel in %:

FSC Mix

FSC Mix

Milieucertificaten:

FSC, EU Ecolabel

FSC, EU Ecolabel

Houdbaarheidsnormering:

ISO 9706

ISO 9706

Productiecertificaten:

ISO 14001, ISO 50001 BLI (Buyers Lab)

ISO 14001, ISO 50001

Bijzonderheden:

Een papier voor al uw print- en kopieeropdrachten. Vervaardigd met Colorlok®. Gecertificeerd door onafhankelijk testinstituut BLI voor uitstekende prestaties en betrouwbaarheid

Logic 300 is geschikt voor intern gebruik, volumeprinten en kopiëren

38 K&E • oktober

2014

Papieroverzicht

Igepa Nederland B.V.

PaperlinX

Portucel Soporcel

www.igepa.nl

www.paperlinx.com/nl

www.navigator-paper.com/nl

+31 (0)344 578 501

+31 (0)575 598598

+31 (0)23 5472021

Multi Office

Fastprint Extra

Navigator

A4, A3

A4 (4 ph) / A3

A4/A3/Preprint

75, 80

70, 75, 80

75g-160g (kleinformaat). 75g-350g (grootformaat)

161

161

169

93

91

95

107

106

110

ECF

ECF

ECF

PEFC/FSC Mixed Sources

FSC Mix

FSC mixed Sources

EU Ecolabel

EU Eco Label

ECO-LABEL;

ISO 9706

NEN 2728

ISO 9706; NEN 2728 (Navigator Hybrid)

ISO 14001

ISO 9001, ISO14001, NEN 12281

ISO 9001; ISO 14001; OHSAS 18001

Een standaard kopieerpapier met eigenschappen welke zich kunnen meten binnen het spectrum van premium kwaliteiten

Fastprint Extra is de universele kwaliteit voor uw printer. Door zijn hoge witheid en opdikking is het uiterst geschikt voor alle toepassingen.

Fastprint Extra 80 g/m² is NEN2728 en FSC gecertificeerd

Met een fantastische witheid en grote prestaties (99,99% jam free); Met een uitstekende drukkwaliteit in laser- én inkjet printers, dankzij de hoogst mogelijke kwaliteit en consistentie gedurende de tijd, is Navigator Universal precies dat: Een werelds papier!

Metsä Board www.metsaboard.com +31 (0)20 57 27 042 LOGIC 500 A3, A4 80 160 94 107 ECF FSC Mix FSC, EU Ecolabel ISO 9706 ISO 14001, ISO 50001 Logic 500 is ideaal voor dagelijks gebruik, presentaties, rapporten en stationery

K&E •

oktober 2014

39

Milieu

Colour laser

Papieroverzicht

Leverancier

Mondi

PaperlinX

Papyrus Groep Nederland bv

Internetsite

www.mondigroup.com

www.paperlinx.com/nl

www.papyrus.com/nl

Tel. Nr.

+31 (0)20 3456282

+31 (0)575 598598

+31 (0)88 65 65 222

Specificaties:

Color Copy

Fastprint Gold

HP Colour Laser

Formaat:

A4, A3, SRA2, SRA3, A3+

A4 / A3 / A3+ / SRA3 / folio

A4

Gramgewicht per m2:

90, 100, 120, 160, 200, 220, 250, 280, 300, 350, 400

60, 70, 80, 90, 100, 120, 160, 200

90.100.120.160

Witheid CIE (bij 80 g/m2):

CIE 160

169

168

Opaciteit (bij 80 g/m2):

min. 93

93

92

Dikte (bij 80 g/m2):

106 +/- 4

107

98

Cellulose:

ECF

ECF

ECF

FSC/PEFC aandeel in %:

FSC Mixed sources

FSC Mix

PEFC

Milieucertificaten:

Co2 neutraal, EU Ecolabel

EU Eco Label

Euro Flower

Houdbaarheidsnormering:

ISO 9706 / DIN 6738

ISO 9706

ISO 9706, Colorlok

Productiecertificaten:

ISO9001, ISO14001, ISO18001

ISO 9001, ISO14001, EMAS, NEN 12281

ISO 9001, ISO 14001, ISO 18001

Bijzonderheden:

Color Copy garandeert: * succesvolle communicatie * superieure afdrukkwaliteit * storingsvrij printen * EU Ecolabel, FSC,Co2 neutraal

Fastprint Gold is de premium kwaliteit bij uitstek en bijzonder geschikt voor al uw (kleuren) prints. Door zijn extra gladde oppervlak en extreem hoge witheid geeft het de beste resultaten. Het is FSC / EU Flower gecertificeerd

Hoogwaardig laserpapier voor printen en kopiĂŤren in kleur Ideaal voor high-end grafische presentaties .168 CIE Hoge witheid voor een optimaal contrast en levendige kleuren Ultra glad oppervlak voor een consistente verdeling van de toner en een uitstekende afdrukkwaliteit

Leverancier

PaperlinX

Internetsite

www.paperlinx.com/nl

Tel. Nr.

+31 (0)575 598598

Specificaties:

Fastprint ECO

Formaat:

A4 / A3

Gramgewicht per m2:

80

Witheid CIE (bij 80 g/m2):

145

Opaciteit (bij 80 g/m2):

96

Dikte (bij 80 g/m2):

100

Cellulose:

100% recycled / PCF (Process Chlorine Free)

FSC/PEFC aandeel in %:

100% PEFC

Milieucertificaten:

Blauwe Engel, CO2 neutraal geproduceerd

Houdbaarheidsnormering:

ISO 9706

Productiecertificaten:

ISO 9001, ISO14001, NEN 12281

Bijzonderheden:

Fastprint ECO is 100% recycled papier van hoge kwaliteit en wordt CO2 neutraal geproduceerd. Fastprint ECO heeft een professionele uitstraling en is PEFC en Blauwe Engel gecertificeerd

40 K&E â&#x20AC;˘ oktober

2014

Productnieuws

Drentea introduceert innovatie voor HNW Drentea heeft een nieuwe mogelijkheid om elk werkplektype binnen enkele seconden te kunnen creëren. Op de wanden van de 90 cm hoge Drentea Wall-werkplekken kan in een handomdraai een akoestische opbouw worden geplaatst.

concentratiewerkplekken eenvoudig naast elkaar worden opgebouwd. Het opbouwsysteem laat geen sporen achter en er zijn geen speciale voorzieningen of gereedschappen nodig. Een mooie en doeltreffende oplossing voor toepassing binnen ‘Het Nieuwe Werken’, aldus Drentea. www.drentea.nl

De gestoffeerde opbouwwanden zijn voorzien van magneten en hechten zich stevig op de brede metalen wanden. Hierdoor kan per werkplek een mate van beslotenheid worden gecreëerd. Zo kunnen open teamplekken, persoonsgebonden werkplekken en besloten

Epson’s draagbare projector met QR Epson brengt de eerste draagbare projector met QR-codeconnectiviteit op de markt. Scan een geprojecteerde QR-code om de content van een smart device te delen dankzij innovatieve nieuwe functie in iProjection

projectoren) en software voor projectie vanaf meerdere pc’s worden meegeleverd, waarbij de laatste mogelijkheden biedt voor moderator-beheer en het delen van content van maximaal 50 gebruikers. www.epson.nl

De draagbare EB-W28 3LCD-projector is ontworpen voor onmiddellijk samenwerken en delen van content via smart devices. De HDMI-ingang is geschikt voor MHL, waardoor extra smart device-connectiviteit wordt geboden via een kabel naar smartphone of tablet. Aangezien de EB-W28 vooral is ontworpen voor kleine kantoorvestigingen en bedrijfskantoren, is de projector licht genoeg om eenvoudig en snel te verplaatsen tussen verschillende vergaderruimten. Epson netwerkprojectie (voor het delen van aangepaste instellingen van tal van

Focus Touch P10: geschikt voor veel toepassingen De Focus Touch P10 is een grootformaat touchscreen. Geschikt voor vele toepassingen en op talrijke manieren zeer effectief inzetbaar.

De full HD display is standaard bedienbaar met 10 vingers tegelijkertijd en zorgt voor maximale interactie. Presenteren, informatie uitwisselen en samenwerken wordt leuker en eenvoudiger. Voor een professionele uitstraling van elk bedrijf. De P10 is uitbreidbaar met een beschrijfbaar en afsluitbaar kabinet of vleugelset.

Focus Touch is ideaal voor kantoor, winkel, zorgsector, werkruimte, openbare ruimten, winkel en klaslokaal. Met alle ingebouwde functionaliteiten is randapparatuur overbodig. Zo maken de standaard geïntegreerde microfoon en camera het mogelijk eenvoudig videoconferenties te houden. De hardware buttons zijn afschermbaar, zodat de displays ook perfect inzetbaar zijn in openbare ruimten.

Daarnaast wordt de Focus Touch ook veelvuldig ingezet in showrooms en winkels. Toon zo uw complete productlijn. Door de touch bediening kan de bezoeker eenvoudig uw aanbod bekijken. Meer keuze, producten samenstellen en beleven. En dat alles op een beperkte fysieke winkelruimte. www.focus-touch.nl

K&E •

oktober 2014

41

Inkoopwijzer

Archief oplossingen

Jalema B.V. Dr. Poelsstraat 11 Postbus 4802 5953 ZL Reuver Tel. (077) - 476 76 76 Fax (077) - 476 76 90 www.jalema.com

Branche-organisaties ICT~Office Postbus 401 3440 AC Woerden Email: info@ictoffice.nl www.ictoffice.nl

Bureaumeubilair

Papierwaren

Markant Elzenkade 1 3992 AD Houten 030 693 69 00 info@markantoffice.com www.markantoffice.com

Tesa BV Stationsplein 3-1 1211 EX Hilversum Tel.: +31 35 62 50 200

Stratipex BV Tel. 077 - 473 71 00 Fax 077 - 473 71 05 Email: verkoop@stratipex.nl www.stratipex.nl

kantoor- en computersupplies

SRT International SRT International B.V. Kartonbaan 5 9672 BP Winschoten tel: 0597 331260 info@srtint.com Trade register 27157048, The Hague www.succes.com www.ryam.nl

PaperlinX Pollaan 1 7202 BV Zutphen Postbus 33 7200 AA Zutphen Tel.: 0575 59 85 98 Fax: 0575 59 85 97 gos.vkoffice.nl@paperlinx.com www.paperlinx.com/nl

OKI Printing Solutions BV Neptunusstraat 29 2132 JA Hoofddorp Tel. +31 (0) 23 55 63 740 Fax +31 (0) 23 55 63 750 www.oki.nl

de K&E vo lgen r In de ht vo o aandac le ia c van de e sp erzicht v o n e e ken!

MVO en eschen elatieg r te is mo o

n

Meer informatie inkoopwijzer?

Bel 024 34 54 155

42 K&E â&#x20AC;˘ oktober

2014

Alleen met het origineel komt u zo goed voor de dag de nummer 1 in kleurenlaserpapier: • excellente afdrukkwaliteit • storingvrij printen • CO2-neutraal

Een goede eerste indruk is de sleutel tot zakelijk succes. Zo‘n onuitwisbare indruk begint met het papier dat u binnen uw organisatie gebruikt. Kies voor Color Copy, hét toonaangevende kleurenlaserpapier met een glad oppervlak voor gegarandeerd perfecte afdrukresultaten. Color Copy is CO2-neutraal en maakt deel uit van Mondi‘s Green Range. Meer argumenten om op Color Copy over te stappen? Kijk op www.colorcopy.com

In touch every day www.mondigroup.com/colorcopy www.colorcopy.com

www.paperlinx.com/nl

Quality White Paper

Excellent White Paper

Superior White Paper

Een geweldig betaalbaar papier voor dagelijks gebruik.

Elke keer weer in Maak een prachtige het oog springende indruk - in kleur en output, volledig CO2 zwart-wit. neutraal.

Superior Satinated White Paper

Natural White Paper

100% Recycled White Paper

Super glad, glanzend. Het beste voor schitterende kleuren en volledig CO2 neutraal.

Heerlijk off-white papier, voor een natuurlijke, stijlvolle indruk.

Indrukwekkend wit en volledig CO2 neutraal, voor kwalitief en verantwoord printen.

Canon Media en Consumables snel en eenvoudig bestelt en geleverd via de Imaging Supplies Webshop: canon.nl/suppliesbestellen