Македонска Ризница 47

ЈУНИ 2 0 НА

16 ГОД И

47

857-83 14

МАК Е РИЗ ДОН НИЦ СКА А

ISSN: 1

Македонска Ризница, бр. 47

1

Лакримариј

Македонска Ризница број 47

Го испратив мажот ми на војна, Си го купив шишето за солзи

јуни 2016 година

И го викнав сонцето дома.

Уредник:

Да ме гледа, да се гледаме,

Благојче Андонов

И му реков да седи до мене: Да не ми е празна собата.

Редакција:

И да ми свети додека ќе плачам,

Гоце Панговски

Дур го полнам шишето со солзи,

Соработници:

Да не, без нив, да се посрамотам:

Кирил Иговски Гоце Поповски Владо Јаневски Блаже Буровски

Да немам со што да го пречекам.

Лого:

И дека уште плачам, собирајќи солзи,

Сашо Гачев

О, ти сонце, што секаде гледаш, Кажи колку пати го наполнив садот И, колку пати го истурив, кажи барем солзи да му однесам на гробот.

Издавач и дизајн:

Александар Стеванов

Петре М. Андреевски

Почитувани читатели, содржините на новиот број на „Македонска Ризница“ се надеваме дека ќе го задржат вашето внимание, она за на што ние сакаме да посветиме внимание е „лакримариј“. Тоа мало шишенце европските дворјанки го користеле за собирање на детски солзи за разубавување на лицето. А нашите мајки, пак, ги собирале своите солзи за да имаат што да однесат на гробишта. Со почит, БЛАГ ОЈЧЕ АНДОНОВ

2

Македонска Ризница, бр. 47

Во овој број ќе читате:

ПРИЛОГ КОН „ДОКУМЕНТИ, СКАЗНИ И ПЕСНИ СЛОВЕНСКИ ВО ЈУЖНА АЛБАНИЈА“, ПАРИЗ 1936 Кирил Иговски ...................................................................................................................................................... 04

МАКЕДОНЦИТЕ ВО БОРБИТЕ НА СРЕМСКИОТ ФРОНТ Редакција ............................................................................................................................................................... 12

РЕЧИСИ СРЕЌНИОТ ЧОРАП Владо Јаневски .................................................................................................................................................... 25

ГАЛЕРИЈА: РЕПРОДУКЦИИ ТЕМАТИКА

СО

ХРИСТИЈАНСКА

Блаже Буровски ..................................................................................................................................................... 26

3

ПРИЛОГ КОН „ДОКУМЕНТИ, СКАЗНИ И ПЕСНИ СЛОВЕНСКИ ВО ЈУЖНА АЛБАНИЈА“, ПАРИЗ 1936 Автор:

КИРИЛ ИГОВСКИ

П

рофесорот Андре Мазон, познат француски научник - лингвист, во 1936 година во Париз ја издал книгата „Документи, сказни и песни словенски во Јужна Албанија“. Запишани на македонски јазик, со латинична азбука и преведени на француски јазик тој објавува писма, приказни и песни што ги собрал во околните села во Корча: Бобоштица на 8 километри и Дреновјани на 4 километри од

Корча (Горица). Објавува и делови од преведеното евангелие на македонски јазик, а напишано со грчка азбука, која преведувачите на македонски јазик најдобро ја знаеле; Евангелието го нашол во манастирот Свети Јован во Бобоштица, во кој манастир еден од преведувачите Теодор Икономо бил Игумен. Во книгата, покрај приказните и песните, дава и граматичка, лексичка и синтаксичка

4

Македонска Ризница, бр. 47 Смртта на Крали Марко

анализа на јазикот на македонското население во Јужна Албанија. На крајот од книгата поместен е речник со повеќе од 3.000 зборови од тие краеви и со француски објаснувања.

Крали Марко бје болен клате. Имаше ена сестра. Та сестра му јо питаше за невеста еден слеп човек. Кај шчо бјеленјат во постелата сестра му плачеше нат него, салѕата му панваје нат убразо Марко Кралу. И тој рече : “Ајде, ајде, ешче не умрен јаскај ми капи кашчата“. Сестра-му му рече : “не капи кашчата, не капи кашчата; капе салѕата моја“. - “Зошчо“ ј‘упитви тој. - “Ишчи да ме земи филано со зор без да гу ита ја“.

Овде посочуваме само неколку приказни и песни од оваа вредна книга, која уште од времето меѓу двете светски војни најдобро сведочела за виталноста на јазикот со кој се служат Македонците во Албанија, а кој како наречје малку одстапува од денешниот македонски книжевен јазик.

Тој и вели : “Зем коно, оди у налбатино да кови коно“. Го звје коно сестра-му, отиде у налбатино : “На, рече, сој кон да го ковиш“. “Добре, ји рече налбатино, го кова око те зема тебе невеста“. Тас чупата го звје коно назат некован. Отиде плачешчем при брата је. И рече брат је ; “Земи сабјата оди да ти ју‘сточи тој шчо точи сабје“. Јо звје сабјата, отиде да ју‘сточи. Тој шчо точеше и рече : “Добре, око те зема невеста т‘у‘сточва“. Звје сабјата назат бес да ју‘сточи. Отиде опет при брата је плаченичким, му каза све шчо гјаниса. Тој и рече : “Зем ен вилар платно да ми завијеш трупо“. Го зави всејо труп. Вјана коно, звје сабјата в раце, отиде у тој шчо точеше сабје и му рече : “Дај ми левата рака“. Тој му даде и му смана десната : “Сас рака не иташе да источи сабјата“. Отиде у налбатино и тому мусмана десната рака, зошчо не иташе да кови коно. Сетни отиде, уби и тогва шчо ишчеше да земи сестра му за невеста со зор. Отк‘ен битиса свие, отиде дома, г‘одварзаа от платното и умре, му с‘изронаје коскете.

5

6

Македонска Ризница, бр. 47

Свадбарска Поминала мајка покрај манајстиро карши безестено Шчо там виде очи? Ено младо мумче пот сјанка седаше перцата гребјаше сермата рендаше сватови берјаше книга потпишваше Ф Кочра кинисвјаше Невјаста земјаше (Испеана од Елена Цанцова од Бобоштица)

7

Песна насловена „Совети за безбедност“ од Андре Мазон Не спи, не дреми на мали врати мор Софијо селвијо оти ти се фале селцкити беќари мор Софијо селвијо оти те фатве за русата коса мор Софијо селвијо та те заведе мор Софијо, селвијо во темњате кашче со гољаме грање (испеана од Елена Цанцова од Бобоштица

8

Македонска Ризница, бр. 47

Фелка Сакам да ти дојда, мор карлешко сакам да ти дојда, румбулачко у тебе на госте, мор карлешко у тебе на госте, румбулачко На стол да ти сена, мор карлешко На стол да ти сена, румбулачко Вино да ти пија, мор карлешко вино да ти пија, румбулачко Со кален бирбилка, мор карлешко со кален бирбилка, румбулачко И со чешма трендафилка, мор карлешко и со чешма трендафилка, румбулачко Да те премолитва, мор карлешко да те премолитва, румбулачко Да ми се кердисаш, мор карлешко Да ми се кердосаш, румбулачко Енаш та за веко, мор карлешко Енаш та за веко румбулачко (Пеена од Елена Цанцова и од Тодораки Цанцов од Бобоштица)

9

Крадецот на грозје Н‘утрината по росјата дејгиди Митра, деј ми отиде по лозјата дејгиди Митра, деј По лозјата Бобовичке дејгиди Митра, деј Да ми бери бјало грозје дејгиди Митра, деј Бјало грозје лисичаво дејгиди Митра, деј Та ми‘о фати пандарчјато дејгиди Митра, деј Пандарчјато измерчјато дејгиди Митра, деј Та м‘извади восрет село дејгиди Митра, деј

10

Македонска Ризница, бр. 47

Покрај песните и приказните Андре Мазон во Корча(Горица) и во околните села забележал и начини на изразување на добредојде, на учтивост, на сочувство, на радост од принова и слично. Еве неколку од бележаните начини на поздравување : 1. Добре дојде; Добре си дошел; Добре сте дошле; Добре те најдој; Шо чиниш, ка си?

2. Добре, сполај Богу; Добре да ни бадиш; Да си жиф; 3. Добар ден; Добро утро; Добар вечер; Добре к вечеру; Добра ви ношч; Подобро и вам; Поможи Бок; Пома Бок; 4. Дај ти Бок добро; Со здравје; Да усуниме со здравје; 5. Ти се клане со здравје; Седи со здравје; Седи; 6. Да ви сјај Госпо; Кланатје дома; Напрезна ти работа; 7. Добре дојде; Да ти се сирове рацете(или рамената); Да ти с‘исуше рацете; 8. Да ти је слатко; Добар очекс; Сполај ти, повели; На здравје(или наслатко); 9 Здраф та весел; 10. Со здравје да го носиш; Со здравје и много друге; Зарадван; Зарадвани;

11

МАКЕДОНЦИТЕ ВО БОРБИТЕ НА СРЕМСКИОТ ФРОНТ Автор:

РЕДАКЦИЈА

В

Сремскиот фронт во историската наука е оценет како еден од најтешките, најтрајните и најпознатите боиштата на народноослободителната борба против германскиот окупатор во ослободување на Југославија. Овој фронт се создава по повлекувањето на Германската армија од Грција,кон крајот на октомври 1944 година и трае до 12 април 1945 година.

Во борбите на Сремскиот фронт земаат учество Народно-ослободителната војска, Црвената армија и бугарската народна армија. Народноослободителната војска се состоеше од 12 единици, меѓу нив учество зема и Македонскиот XV корпус во чиј состав влегува 42. и 48. македонска дивизија и I и II Македонска артилериска бригада со околу 25.000 борци и старешини.

12

Македонска Ризница, бр. 47 Фото албумот е дел од оставината на Гоце Поповски од неговото учество во партизаните на Сремскиот фронт а покасно и во ослободувањето на Хрватска, воедно и благодарност до неговиот внук Гоце Поповски за отстапување на истите.

13

14

Македонска Ризница, бр. 47

15

16

Македонска Ризница, бр. 47

17

18

Македонска Ризница, бр. 47

19

20

Македонска Ризница, бр. 47

21

22

Македонска Ризница, бр. 47

23

24

Македонска Ризница, бр. 47

Речиси среќниот чорап Автор: Владо Јаневски 25

ГАЛЕРИЈА: РЕПРОДУКЦИИ СО ХРИСТИЈАНСКА ТЕМАТИКА Автор:

БЛАЖЕ БУРОВСКИ

Репродукции на слики со христијанска тематика од Блаже Буровски од Берово.

26

Македонска Ризница, бр. 47

27

28

Македонска Ризница, бр. 47

29

30

Македонска Ризница, бр. 47

31

32

Македонска Ризница, бр. 47

Мoжете: да споделите – да умножувате, дистрибуирате, јавно да го прикажувате или јавно дигитално да го прикажувате делото. Под следните услови: Наведи извор — Морате да го наведете изворот на ист начин како што тоа го направил авторот или давателот на лиценцата (но не на начин кој би сугерирал дека тие ве поддржуваат вас или вашето дело). Некомерцијално — Не смеете да го користите ова дело за комерцијални цели. Без адаптирани дела. — Не смеете да го промените, трансформирате или да го адаптирате ова дело.

Е-пошта: makedonska.riznica@yahoo.com

33

34