govari bzav

‫وریای یەكێتی بن‬

‫‪6‬‬ ‫‪14‬‬ ‫‪35‬‬ ‫ساڵی یەکەم‪ ...‬ژمارە (‪2014/1/5 ...)1‬‬ ‫گۆڤارێكی سیاسی شیكاریی سەربەخۆیە‬

‫خاوەنی ئیمتیاز‬ ‫ماكوان كەریم‬

‫سەرنووسەر‬ ‫دلێر عەبدوڵاڵ‬

‫بەڕێوەبەری نووسین‪:‬‬ ‫كاروان رەحمان‬

‫‪07703599519‬‬ ‫‪07501052023‬‬

‫راوێژكاری یاسایی‪:‬‬ ‫محەمەد ساالر (پاشا)‬

‫بەڕێوەبەری كارگێڕیی‬ ‫جەبار رەحمان‬

‫دیزاین‪ :‬توانا ئەحمەد‬ ‫چاپ‪ /‬چاپخانەی كوردستان‬

‫نرخ (‪)1500‬‬

‫‪07701486064‬‬

‫ئۆفیسی ئەوروپا‬

‫‪004747364535‬‬

‫‪www.bzavpress.com‬‬

‫دلێر عەبدوڵاڵ‬ ‫یەكێتی كە هەمیشە وەك هێزێكی گەورەو سەرەكی‌و‬ ‫هاوتای پارتی خۆی نمایش كردووە‪ ،‬لەپاش شكستەكەی‬ ‫هەڵبژاردنی ‪21‬ی ئەیلولی ساڵی رابردوو كە تارادەیەكی زۆر‬ ‫سەنگ‌و قورسایی كەمبووەوە‪ ،‬دەیەوێت شكۆمەندی بەزۆر‬ ‫بۆخۆی دروستبكاتەوە‌و وەك پێشوو لێبخورێت‪ ،‬بۆ ئەوەش‬ ‫پەنا بۆ زۆر شت دەبات‪ ،‬كە جگە لەزیان لەبەرژەوەندی‬ ‫خۆی‌و تێكدانی ژیانی هاواڵتیان هیچ بەرهەمێكی تری‬ ‫نییە‪.‬‬ ‫یەكێتی كە م��اوەی ‪ 20‬ساڵە بەهاوبەشی لەگەڵ‬ ‫پارتی لە نازو نیعمەتدایەو دەسەاڵت‌و نەوت‌و پارەو هێزو‬ ‫جوگرافیای لەگەڵ ئەو حزبە دابەشكردووە‪ ،‬بە ئەستەمی‬ ‫دەزانێت ه��ەروا ئاسان هەموو شتێكی لێبسەنرێتەوە‪،‬‬ ‫بۆیە ئێستا یەكێتی رۆڵی گۆم كەوتووە مەلە نەزانەكە‬ ‫دەبینێت‌و بۆ رزگاربوونی خۆی پەنا بۆ هەموو شتێك‬ ‫دەبات‪ ،‬ئەگەر چڵەپوشێكیش بێت‪.‬‬ ‫یەكێتی لەپاش شكستەكەوە تەواو تێكچووە‪ ،‬بەهەموو‬ ‫مانایەك دژبووەتەوە بەناوەكەی خۆی‌و هیچ بنەمایەكی‬ ‫یەكێتی بوونی تێدا ن��ەم��اوە‪ ،‬رێ��ك ئ��ەو پاسەیە كە‬ ‫راگەیاندنی حزبەكە نەخشەی بۆ كێشاو فرە كوێخایی تێدا‬ ‫نمایشكرد‪.‬‬ ‫رووداوەكانی ئەمدواییەی سلێمانی‌و تێكچوونی دۆخی‬ ‫ئابووری‌و سیاسی‌و ئەمنی شارەكە‪ ،‬ت��ەواو پەیوەندی‬ ‫بەیەكێتییەوە هەیە‪ ،‬یەكێتی لەرێی دروستكردنی ئەو‬ ‫قەیران‌و كێشانەوە پەیامێك بۆ پارتی‌و حزبەكانی تر‬ ‫دەنێرێت‪ ،‬دەیەوێت ئەوە بڵێت كەسلێمانی‌و یەكێتی‬ ‫دوانەیەكی لێكدانەبڕاون‌و ئەستەمە دەستبەرداری ببن‪،‬‬ ‫دەیەوێت بەدروستكردنی ئەو كێشانە دەسەاڵتی خۆی‬ ‫بسەپێنێت‌و بەهەمووان بڵێت كەس بەتەمای سلێمانی‬ ‫نەبێت‪.‬‬ ‫لێرەوە پێویستە وریای یەكێتی بین‪ ،‬وریا بین لەوەی‬ ‫چی تر سلێمانی نەكرێتە ئامانج‌و لەوە زیاتر قوربانی پێ‬ ‫نەدرێت بۆ بەرژەوەندی تاكە كەسی‪ ،‬ناكرێت لێ گەڕێین‬ ‫بەمجۆرەو لەسەر حسابی سلێمانی ع��ەرزی ع��ەزەاڵت‬ ‫بكرێت‪ ،‬نابێت بێ دەنگ بین‌و بینەرێكی دڵرەقی ئەو‬ ‫فیلمە ترسناكانە بین كەهێزە سیاسییەكانی كوردستان‌و‬ ‫زۆرجاریش دەرەكییەكان بەرهەمی دەهێنن‪.‬‬ ‫قەیرانی سوتەمەنی‌و نەبوونی پارە لەبانك‌و كێشەی‬ ‫كارەبا‌و تەشەنەكردنی دیاردەی تیرۆری سیاسی‌و فكری‌و‬ ‫بوونی دەنگی ناڕەزایی‌و نەبوونی خزمەتگوزاری‌و زۆر شتی‬ ‫تر‪ ،‬بەرهەمی ئەو شكستەیە كە بەسەر یەكێتیدا هاتووە‪،‬‬ ‫بۆیە ئەگەر سنورێك بۆ ئەوە دادەنرێت رەنگە لەداهاتووداو‬ ‫رێك لەكاتی بەرێوەچوونی هەڵبژاردنی پارێزگاكاندا‪،‬‬ ‫دۆخەكە خراپتر ئاڵۆز ببێت‌و گەمە سیاسییەكەش خراپ‬ ‫كۆتایی بێت‪.‬‬ ‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫‪1‬‬

‫بەئیجازەی سەرنوسەر‪ ..‬بزاڤ بۆ؟‬ ‫بزاڤ ‪ -‬واتە جواڵندن‌و بزاوتن‌و بزوتنەوەو بزوێنەر‪ ،‬مانای زۆری دیکەی لێ وەردەگیرێت‪ ،‬بەاڵم ئەم ووشەیە زیاتر بۆ‬ ‫گۆڕانکاری بەکاردێتەوە ‪.‬‬ ‫ستراتیژی کارکردنمان نەگۆڕەو بریتییەلە ‪:‬‬ ‫یه‌که‌م‪ :‬ڕه‌خنه‌گرتن له‌دیدێکی فه‌لسه‌فیانه‌‌وە‌‪ ،‬تا بێت ‌ه هۆکارێك بۆ گۆڕانی کۆمه‌ڵگا به‌ره‌و باشتر‪.‬‬ ‫دوو ‌هه‌م‪ :‬ڕه‌خنه‌گرتن له‌و شارستانیه‌تانه‌ی ک ‌ه ده‌یانه‌وێت مۆنۆپۆڵمان بکه‌ن‪ ،‬وه‌ك نمونەی ته‌غریب‌و ته‌شریق‪.‬‬ ‫سێیه‌م‪ :‬به‌رهه‌ڵستکاری له‌هه‌موو داگیرکه‌ران ک ‌ه بیانه‌وێت کوردستان داگیر بکه‌ن و ‌ه کوردستان هه‌ریه‌ك کوردستان ‌ه هه‌موو‬ ‫کێشه‌کانی به‌ڕەوا ده‌زانین‪ ،‬کوردستان هه‌رگیز پۆلێن ناکه‌ینه‌و ‌ه به‌هیچ وواڵتێك‪ ،‬پێمان وای ‌ه ک ‌ه کوردستان وواڵته‌و خاکه‌و‬ ‫کلتوری خۆی جیاوازه‌‪ ،‬زمانی سه‌ربه‌خۆی هه‌یه‌‪ ،‬به‌اڵم له‌م قۆنه‌غه‌دا هه‌ر به‌و شێوه‌ی ‌ه کارده‌که‌ین ک ‌ه له‌توانای خۆماندای ‌ه کورد‬ ‫وو‌ته‌نی ب ‌ه گوێره‌ی به‌ڕه‌که‌ی خۆت پێت ڕاکێشه‌‪ ،‬که‌وات ‌ه له‌گه‌ڵ کێشه‌ی ڕه‌وای میلله‌تی خۆمانین ده‌مانه‌وێت ده‌ستکه‌وته‌کانی‬ ‫بپارێزین‪.‬‬ ‫چوا‌ره‌م‪ :‬الوازکردنی ده‌سه‌اڵتی سته‌مکاران‪ ،‬به‌رزکردنه‌وه‌ی ماف خوراوه‌کان‌و ئه‌و که‌سانه‌ی ک ‌ه مه‌حرومن‪.‬‬ ‫پێنجه‌م‪ :‬گه‌ڕان به‌دوای وون بووه‌کاندا‪.‬‬ ‫شه‌شه‌م‪ :‬بزاڤ‪ -‬بۆ په‌روه‌رده‌کردنی خه‌ڵکی بۆ ئه‌وه‌ی ڕۆشنبیرببنه‌و ‌ه هۆکاری دروستکردنی ئینتیما بین بۆ نیشتیمان‌و بیرو‬ ‫باوه‌ڕکه‌یان‪.‬‬ ‫حه‌وته‌م ‪ :‬ڕێزگرتن له‌بیرو باوه‌ڕی خه‌ڵکی‌و به‌که‌م سه‌یر نه‌کردنی هه‌موو بیرو باوه‌ڕه‌کان‪.‬‬ ‫‌تیه ڕه‌سه‌نه‌کان‪.‬‬ ‫هه‌شته‌م‪ :‬ب ‌ه به‌رز ڕاگرتنی هه‌موو به‌ها ڕۆحیه‌‌کان‌و نه‌ریت ‌ه کۆمه‌اڵیه ‌‌‬ ‫نۆیه‌م‪ :‬بزاڤ‪ -‬کوردستانیه‌و بۆ مافی چاره‌نوسی نه‌ته‌وه‌ی کورد هه‌وڵده‌دات تا قۆناغی سه‌ربه‌خۆیی لەسەر ئەو رێچکە کار‬ ‫دەکات‪.‬‬ ‫ده‌یه‌م‪ :‬ئازادە‪ ،‬مه‌نهه‌جی ‌ه (ڕۆژنامه‌وانیه‌) به‌چاونەترسی‌و بوێران ‌ه کار ده‌کات بۆ ئاشکراکردنی هه‌موو مه‌له‌ف ‌ه شاراوه‌کان‪ ،‬بۆ‬ ‫ئه‌وه‌ی بەمانای وتە ببێت ‌ه ده‌سه‌اڵتی چواره‌م‪.‬‬ ‫یانزەیەم‪ :‬ڕێگا نادات بەهیچ کەس‌و الیەنێك ئەم گۆڤارەو دامەزراوەکانی تری بکاتە گۆڕەپانی ملمالنێی خۆی‪.‬‬ ‫دوانزە‪ :‬لێرەوە بەئاشکرا دەیڵێم سەربەخۆیە‪ ،‬نەسێبەری کەسین نە پاشکۆ‪ ،‬نەخۆشمان بەکەسدا هەڵواسیوە‪ ،‬لێرەوە بۆ‬ ‫ڕایگشتی ئاشکرای دەکەم ‪ ،‬لەبەردەم میللەت‌و گەلی خۆمدا سوێند بە پەروەردگاری جیهانیان دەخۆم‪ ،‬بەرپرسم لەبەردەم داوەری‬ ‫گشتیدا لەرووی سیاسی‌و ئەخالقی‌و مادیشەوە‪.‬‬ ‫ڕەوشتی کارکردنمان‪.‬‬ ‫یەکەم ـ سه‌رچاوه‌ی زانیاری‌و نهێنی گۆڤاری بزاڤ شاراوەیەو هیچ كەس‌و الیەنێك به‌كارنا‌هێنین بۆ ئەوەی كاریگه‌ریی‬ ‫خۆمان‌و باڵوکراوەکانمان بەهێز بێت‪.‬‬ ‫دووەم‪ -‬كه‌ره‌سته‌ی میدیایی بێ خاوه‌ن یان خاوه‌ن نه‌ناسراو تا سەرچاوەکەی یاخود لەزانیاریەکەی دڵنیانەبین باڵو ناکرێتەوە‪.‬‬ ‫سێیەم ـ هیچ ووێنەیەك دەستکاری ناکرێت وەك خۆی دادەنرێت‌و ناشێوێنرێت‪.‬‬ ‫چوارەم ـ هەر نوسینێك یاخود بابەتێك باڵو دەکرێتەوە لەبزاڤدا پێویستە خاوەنەکەی رازیبێت یان ئاماژە بەسەرچاوەی‬ ‫بکرێت لە کوێوە وەرگیراوە‪.‬‬ ‫پێنجەم‪ -‬بۆ هەر شیکاریەك راوبۆچوونی ئەزمونداران وەردەگیرێت‪ ،‬خۆ پاراستن لەدیدی دەمارگیری‌و هەرزەکارانەو مندااڵنە ‪.‬‬ ‫شەشەم ـ بەهێزترین شاهید وێنەکانە کە ئەدوێن‪.‬‬ ‫حەوت ـ وێنه‌و ده‌سته‌واژه‌ی جوان‌و شیاو نیشاندەدەین‌و مانشێتی گونجاو هەڵدەبژێدرێت بۆ ئەوەی کاریگەربێت لەسەر‬ ‫خوێنەر‪.‬‬ ‫هەشتەم‪ -‬ڕەچاوكردنی ڕێزمان‌و هەڵە بڕی‪ ،‬گرنگی نوسین لە خاڵ بەندیدا دەردەکەوێت‪ ،‬تا خوێنەر ماندونەبێت حەز بە‬ ‫خوێندنەوەی زیاتر بکات‪.‬‬ ‫نۆیەم ـ هەستی کاری هەرەوەزی‪ ،‬بەاڵم خەڵکی تر وەك هەل ناقۆزینەوە بۆ مەرامی تایبەتی‪.‬‬ ‫دەیەم‪ -‬ئەوەی کار دەکات لەگۆڤاری بزاڤدا‪ ،‬خاوەنی ئامانجە نەك هەروا شێتانە کەوتوتە ئیشکردن‪ ،‬ستراتیژی دورودرێژی خۆی‬ ‫دەزانێت‪ ،‬تا ئەم کارانە ببێتە سیمای رەوشت جوانی کارکردنمان‌و نموونەی رەوشت بین لە ناو جەماوەرەکەماندا‪.‬‬ ‫نەخشەی کارکردن‬ ‫ڕاگەیاندن ئاشکرایە کە پەیامە؛ بەاڵم پەیامەکە بۆ خۆی دەبێت چی بێت‪ ،‬تا رۆشن بێت الی خەڵکی کە وەریدەگرێت‪.‬‬ ‫بنەمای کاری ئێمە لەسەر بونیادیی بانگەوازە‪ -‬بانگەواز بەشێکە لەراگەیاندن‪ ،‬کەواتە نێرەرو‪ -‬ئامرازو ‪ -‬وەرگرو‪ -‬ئامانجە‪.‬‬ ‫لەسەر چوار تەوەر کاردەکەین‪.‬‬ ‫ بیروباوەڕو کلتوری رەسەن‌و مێژووی ئەو گەلە‬‫ کۆمەاڵیەتی کێشەی ناو كۆمەڵگاکەمان‪.‬‬‫ سیاسەت‌و کاری حوکومڕانی‪.‬‬‫ فیکرو فیکری سیاسی‌و گوتاری سیاسی‪.‬‬‫خاوەن ئیمتیازی گۆڤاری بزاڤ‬

‫‪2‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫لەكۆنگرەی یەكێتی موفاجەئە روو ئەدات‬ ‫كۆسرەت رەسول دەست لەكاردەكێشێتەوە‬ ‫لەكۆنگرەی چوارەمی یەكێتی نیشتمانی كوردستاندا موفاجەئە رووئەدات‌و كۆسرەت رەسول عەلی جێگری یەكەمی‬ ‫سكرتێری گشتی ئەو حزبە دەست لەكاردەكێشێتەوەو چەند گۆڕانكارییەكی دیکەش روو ئەدات‪.‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫‪3‬‬

‫تایبەت بەبزاڤ‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫گ���ۆڤ���اری ب�����زاڤ‪ ،‬ك��ۆس��رەت‬ ‫رەسول عەلی مەرجی هەیە بۆ‬ ‫كاریش‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەو‬ ‫ب��ۆ ئ��ەوە دەك���ات میراتەكەی‬ ‫كە پۆستی جێگری سكرتێری‬ ‫گشتی یەكێتییە بداتە یەكێك‬ ‫لەكوڕەكانی‪ ،‬بەاڵم سەركردایەتی‬ ‫ئەو حزبە ئاگاداری وازهێنانی‬ ‫ناوبراو نییەو سەركردەیەكیش‬ ‫پێی وایە كە كێ وازدەهێنێت‬ ‫یان نا مافی خۆیەتی‌و شتێكی‬ ‫ئارەزوومەندانەیە‪.‬‬ ‫گۆڤاری بزاڤ ئ��ەوەی زانیوە‬ ‫ك��ە ك��ۆس��رەت رەس���ول عەلی‬ ‫ل��ەب��ارەی داه��ات��ووی یەكێتی‬ ‫پێشكەشكردووە‪،‬‬ ‫پێشنیارێكی‬ ‫ب��ەاڵم سەركردایەتی یەكێتی‬ ‫وەاڵمی تەواوەتیان نەداوەتەوەو‬ ‫چاوەڕێی كۆنگرەن‪.‬‬ ‫كۆنگرەی چوارەمی یەكێتی‬ ‫كۆنگرەی چوارەمی یەكێتی‬ ‫ك��ەب��ڕی��ارە ‪31‬ی ئ��ەم مانگە‬ ‫بەرێوەبچێت‪ ،‬پاش شكستی ئەو‬ ‫حزبە دێت لەهەڵبژاردنی ‪21‬ی‬ ‫ئەیولی ساڵی رابردوو‪ ،‬كە لەهێزی‬ ‫دووەم��ی هەرێمەوە دایبەزاند‬ ‫ب��ۆ ه��ێ��زی س��ێ��ه��ەم‪ ،‬ئەمەش‬ ‫س��ەرك��ردەك��ان��ی ئ���ەو ح��زب��ەی‬ ‫ناچاركرد بریاری ئەنجامدانی‬ ‫كۆنگرە بدەن‪ ،‬ئەگەرچی دەبوو‬ ‫لەساڵی رابردوودا ئەنجامبدرێت‪،‬‬ ‫بەاڵم بەئەنجامدانی پلنیۆمێك‬ ‫كۆنگرە بۆ ئەمساڵ دواخرا‪.‬‬ ‫كۆنگرەو گۆڕانكاری‬ ‫وەك ئ����ەوەی دەگ��وت��رێ��ت‬ ‫كۆنگرەی ئەمجارەی یەكێتی‬ ‫كۆنگرەی گ��ۆڕان��ك��اری دەبێت‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم زۆرێ���ك پێیانوایە كە‬ ‫كۆنگرە ناتوانێت گۆڕانكاری‬ ‫تەواوەتی بكات‌و تەنها توانای‬

‫‪4‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫چ��ارەس��ەری كێشەكانی هەیە‪،‬‬ ‫هەروەك ئەوەی سەعدی ئەحمەد‬ ‫پیرە ئەندامی مەكتەبی سیاسی‬ ‫یەكێتی نیشتمانی كوردستان‬ ‫بەگۆڤاری بزاڤی وت «كۆنگرە‬ ‫سێ ساڵ جارێكە‪ ،‬بەاڵم پێمان‬ ‫وابێت كۆنگرە هەموو شتەكان‬ ‫چ��ارەس��ەر دەك��ات رەنگە ئەوە‬ ‫خ��ەون بێت‪ ،‬چونكە ناتوانێت‬ ‫ه��ەم��وو شتێك ب��ك��ات‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫هەندێكی چارەسەر دەكات‪ ،‬ئەو‬ ‫گۆڕانكارییانەی كە پێویستن‬ ‫ئەیكات‪ ،‬بەرنامە دادەنێت بۆ‬ ‫گۆڕانكارییەكان»‪.‬‬ ‫موفاجەئەی كۆنگرە‬ ‫ل��ەك��ۆن��گ��رەی ئ��ەم��ج��ارەی‬ ‫یەكێتیدا موفاجەئە رووئ��ەدات‪،‬‬ ‫چ����ەن����د س�����ەرك�����ردەی�����ەك‬ ‫چەند‬ ‫دەستلەكاركێشنەوەو‬ ‫ك��ەس��ای��ەت��ی��ی��ەك��ی الوی���ش‬ ‫سەردەخرێن‌و ئەگەریش هەیە‬ ‫ئ��ەن��ج��وم��ەن��ێ��ك��ی راوێ���ژك���اری‬ ‫داب��م��ەزرێ��ت ك��ە ل��ەس��ەرك��ردە‬

‫سەعدی پیرە‪:‬‬ ‫ئەگەر پێمان وابێت‬ ‫كۆنگرە هەموو شتەكان‬ ‫حل دەكات رەنگە‬ ‫ئەوە خەون بێت‪،‬‬ ‫چونكە ناتوانێت هەموو‬ ‫شتێك بكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هەندێكی حل دەكات‪،‬‬ ‫ئەو گۆڕانكارییانەی كە‬ ‫پێویستن ئەیكات‬

‫پ��ێ��ش��ووەك��ان��ی ئ���ەو حیزبە‬ ‫پێكهاتبێت‪ ،‬ل���ەب���ارەی ئ��ەو‬ ‫م��وف��اج��ەئ��ان��ەو چ��ۆن��ی��ەت��ی‬ ‫بەرێوەچوونی كۆنگرە‪ ،‬سەعدی‬ ‫ئەحمەد پیرە وتی «موفاجەئەی‬ ‫چ��ی؟‪ ،‬لەكۆبوونەوەدا هەموو‬ ‫شتێك باس دەكرێت‪ ،‬لەبارەی‬ ‫ئەوەشەوە كەدەڵێیت زانیاریم‬ ‫نییە‪ ،‬ئەوە هەڵبژارنە ئیتر كێ‬ ‫دەردەچ���ێ���ت دەرب��چ��ێ��ت كێش‬ ‫دەرنەچوو ئەوە ئیتر بەدەست‬ ‫كەس نییە‪ ،‬وازهێنان شتێكی‬ ‫ئارەزوو مەندانەیەو هیچ شتێكی‬ ‫تێدا نییە‪ ،‬ك��ێ وازدەهێنێت‬ ‫با وازبهێنێت‪ ،‬ئێمە گفتوگۆ‬ ‫دەكەین‪ ،‬بزانین چی روو ئەدات‪،‬‬ ‫ئەو گفتوگۆیانە تاكەی دەوام‬ ‫دەك����ەن‪ ،‬ك��ێ ئ��ام��ادەی��ە كێ‬ ‫داوادەك���ات خ��ۆی بكێشێتەوە‪،‬‬ ‫ئەوە ئێستا ناتوانین لەوبارەوە‬ ‫قسە بكەین»‪.‬‬ ‫گۆڤاری بزاڤ ئ��ەوەی زانیوە‬ ‫ك��ە ك��ۆس��رەت رەس���ول عەلی‬ ‫جێگری سكرتێری گشتی یەكێتی‬ ‫نیشتمانی كوردستان دەست‬ ‫لەكاردەكێشێتەوە‪ ،‬ئەو كارەش‬ ‫بەمەرج دەك��ات‌و مەرجەكەشی‬ ‫ه��ێ��ن��ان��ەپ��ێ��ش��ەوەی یەكێك‬ ‫لەكوڕەكانییەتی‪.‬‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی بزاڤ‬ ‫ك��ۆس��رەت رەس���ول لەهەوڵی‬ ‫ئەوەدایە یەكێك لەكوڕەكانی‬ ‫بخاتە شوێنی خۆی‪ ،‬كە پێدەچێت‬ ‫شااڵو بێت‪.‬‬ ‫ب��ۆ وەرگ��رت��ن��ی رای ش��االو‬ ‫كۆسرەت رەسول‪ ،‬بزاڤ پەیوەندی‬ ‫بەناوبراوەوە كرد بەاڵم ئامادەی‬ ‫وەاڵمدانەوە نەبوو‪.‬‬ ‫پێشنیارەكەی كۆسرەت رەسول‬ ‫كۆسرەت رەسول‪ ،‬پێشنیارێكی‬ ‫خستووەتە بەردەم سەركردایەتی‬ ‫یەكێتی‌و داوای ك���ردووە كار‬

‫ئەگەرچی هێنانە‬ ‫پێشەوەی سەركردەی‬ ‫نوێ‪ ،‬تەنها پێشنیارو‬ ‫قسەیەو پێناچێت‬ ‫یەكێتی كاری لەسەر‬ ‫بكات‪ ،‬بەاڵم ئەگەر‬ ‫هەیە یەكێتی ئەمجارە‬ ‫یەكێتی میراتی بێت‌و‬ ‫زۆرێك لەسەركردە‬ ‫الوەكان كوڕانی‬ ‫بەرپرسان بن‬ ‫شااڵو جێگەی باوكی دەگرێتەوە؟‬

‫لەسەر رێكخستنەوەی یەكێتی‬ ‫بكەن بەپێی ئەو پێشنیارەی كە‬ ‫پێشكەشی دەك��ات‪ ،‬بەاڵم خاڵی‬ ‫الوازی پێشنیارەكەی ناوبراو‬ ‫بەرژەوەندی كەسی‌و بنەماڵەیی‬ ‫خۆیەتی‌و رەچ���اوی زۆری ئەو‬ ‫الیەنەی كردووە‪.‬‬ ‫پێشنیارەكەی كۆسرەت رەسول‬ ‫بەمجۆرەیە‪:‬‬ ‫‪ -1‬وازه�������ێ�������ن�������ان‌و‬ ‫دەستلەكاركێشانەوەی خۆی‪.‬‬ ‫‪ -2‬ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی دك��ت��ۆر‬ ‫بەرهەم ساڵح بە سكرتێری نوێی‬ ‫یەكێتی نیشتمانی كوردستان‪.‬‬ ‫‪ -3‬دان�����ان�����ی ی��ەك��ێ��ك‬ ‫لەكوڕەكانی‌و كورێكی جەالل‬ ‫تاڵەبانی بەجێگرانی سكرتێری‬ ‫گشتی یەكێتی‪.‬‬ ‫‪ -4‬وازه��ێ��ن��ان��ی ت����ەواوی‬ ‫س��ەرك��ردە ك��ۆن‌و دێرینەكانی‬ ‫یەكێتی‌و بواردن بە سەركردەی‬ ‫گەنج‌و بۆ هاتنە پێشەوە‪.‬‬

‫‪ -5‬پێكهێنانی ئەنجومەنی‬ ‫راوێ��ژك��اری ك��ە پێكهاتبن لە‬ ‫سەركردە دێرینەكانی یەكێتی‌و‬ ‫ك����اری ئ���ەم ئ��ەن��ج��وم��ەن��ەش‬ ‫سەرپەرشتیكردنی ئەنجومەنی‬ ‫سەركردایەتی نوێی حزبە كە‬ ‫كۆنگرە پەسەندی كردووە‪.‬‬ ‫یەكێتی‪ ،‬بەرەو كوێ؟‬ ‫ئەگەرچی یەكێتی وەاڵم��ی‬ ‫پێشنیارەكەی كۆسرەت رەسول‬ ‫عەلی نەداوەتەوە‪ ،‬بەاڵم زۆرێك‬ ‫ل��ەس��ەرك��ردەك��ان��ی ئ��ەو حزبە‬ ‫پێیان وایە باشترین چارەسەر‬ ‫بۆ رزگابوونی یەكێتی لەدۆخی‬ ‫ئ��ێ��س��ت��ا‪ ،‬ه��ێ��ن��ان��ە پ��ێ��ش��ەوەی‬ ‫گەنجانە‪ ،‬ل��ەوب��ارەوە سەعدی‬ ‫ئەحمەد پیرە دەڵێت «باوەر ناكەم‬ ‫كێشە بێت‪ ،‬یەكێتی ئەندامی‬ ‫گەنج دەهێنێتە پێشەوە بۆ‬ ‫سەركردایەتی‪ ،‬حەتمەن شارەزایە‬ ‫ل��ەئ��ی��ش‌و ك���اروب���اری ح��زب‌و‬ ‫بەرێوەبردن‪ ،‬وە هەموو ژیانێكی‬

‫سیاسیش بەهەنگاوی یەكەم‬ ‫بەپێچەوانەوە‬ ‫دەستپێدەكات‪،‬‬ ‫من نوێبوونەوەم پێ چاكترە وە‬ ‫دەبێت یەكێتی ببێتە رێكخراوی‬ ‫ئایندە نەك هی رابردوو»‪.‬‬ ‫سەركردە نوێكان‪ ،‬میراتین‬ ‫ئەگەرچی هێنانە پێشەوەی‬ ‫سەركردەی نوێ‪ ،‬تەنها پێشنیارو‬ ‫قسەیەو پێناچێت یەكێتی كاری‬ ‫ل��ەس��ەر ب��ك��ات‪ ،‬ب���ەاڵم ئەگەر‬ ‫هەیە یەكێتی ئەمجارە یەكێتی‬ ‫میراتی بێت‌و زۆرێك لەسەركردە‬ ‫الوەكان كوڕانی بەرپرسان بن‪،‬‬ ‫لەوبارەوە سەعدی ئەحمەد پیرە‬ ‫دەڵێت «ئەو پرسیارە لەخۆیان‬ ‫بكە‪ ،‬بەاڵم من لەگەڵ ئەوە نیم‬ ‫كەسێك كەفائەی هەبوو پەراوێز‬ ‫بخرێت م��ادام كوڕی فالنە یان‬ ‫كوڕی فالنە‪ ،‬وە لەگەڵ ئەوەش‬ ‫بێتە پێشەوە‬ ‫نیم كەسێك‬ ‫هیچ كەفائەی نییە مادام كوڕی‬ ‫سەركردەیەكە»‪.‬‬ ‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫‪5‬‬

‫ی���ەك���گ���رت���وو دان ب��ەن��اك��ۆك��ی‬ ‫ی���ەك���ێ���ت���ی‌و پ���ارت���ی���دا دەن���ێ���ت‬ ‫مەولود باوەمراد‪ :‬هەر‬ ‫شكستێكی كورد لەئەستۆی‬ ‫یەكێتی‌و پارتییە‬ ‫دیداری‪ :‬كاروان رەحمان‬ ‫مەولود باوەمراد ئەندامی‬ ‫مەكتەبی سیاسی یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمی كوردستان‌و سەرۆكی‬ ‫شاندی دانوستكاری ئەو حزبە‬ ‫بۆ پێكهێنانی حكومەتی‬ ‫نوێ‪ ،‬رایگەیاند كە ناكۆكی‬ ‫لەنێوان یەكێتی‌و پارتی هەیەو‬ ‫ئەوەش بووەتە هۆی ئەوەی‬ ‫لیستە كوردییەكەی كەركوك‬ ‫هەڵبوەشێتەوە‪.‬‬ ‫ئەو ئەندامە بااڵیەی یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمی كوردستان لەمیانی‬ ‫دیدارێكیدا لەگەڵ گۆڤاری‬ ‫بزاڤ باس لەبارودۆخی‬ ‫ئێستای حزبەكەی‌و ئەنجامی‬ ‫دانیشتنەكانیان لەگەڵ پارتی بۆ‬ ‫پێكهێنانی حكومەت دەكات‌و ئەوە‬ ‫دەخاتەڕوو كە هێشتا كۆتاییان‬ ‫بەگفتوگۆ نەهێناوە‪.‬‬ ‫هەروەها لەدۆخی ئێستای‬ ‫هەرێم‌و قەیرانەكان دەكات‌و ئەوە‬ ‫دەخاتەڕوو كە پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان‌و یەكێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان ناكۆكیان هەیەو بەو‬ ‫هۆیەشەوە لیستە كوردییەكەی‬ ‫كەركوك هەڵوەشایەوە‪.‬‬ ‫سەرۆكی شاندی دانوستكاری‬

‫‪6‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫یەكگرتووی ئیسالمی كوردستان‬ ‫ئەوەش دەخاتەڕوو كە چاوەڕوان‬ ‫دەكەن كابینەی نوێ ئیرادەی‬ ‫چاكسازی‌و گۆڕانكاری هەبێت‌و‬ ‫لەسەر ئەو بنەمایەش بەشدارن‬ ‫لەپێكهێنانی حكوومەتدا‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬خوێندنەوەتان بۆ دۆخی‬ ‫سیاسی ئێستای هەرێم؟‬ ‫مەولود باوەمراد‪ :‬پێكنەهێنانی‬ ‫ح��ك��وم��ەت دۆخ��ێ��ك��ی سیاسی‌و‬ ‫ئیداری خراپە لەهەرێمدا‪ ،‬جگە‬ ‫لەوەش پەرەسەندنەكانی كێشەی‬ ‫ناوچەكانی ناوەڕاست لەئەگەری‬ ‫درێژە كێشانیدا كاردانەوەی لەسەر‬ ‫هەرێم دەبێت‪.‬‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ی ب��ن��ك��ە ف����راوان‬ ‫هەنگاوێكە بەئاڕاستەی گۆڕانكاری‬ ‫ێ چاوەڕوانی‬ ‫سیاسی‪ ،‬ب��ەاڵم ناش ‌‬ ‫ئەوە بكەین ئاسەواری ئەوەی لە‬ ‫‪ 20‬ساڵی ڕابردووی حوكمڕانی ئەم‬ ‫هەرێمەدا ڕوی��داوە لە حكومەتی‬ ‫فیفتی بەفیفتی‌و دابەشبوونی‬ ‫حكومەت‌و حكومەتی ڕێكەوتنی‬ ‫ستراتیژی بەم كابینەیەو ئەوەشی‬ ‫ێ بسڕێتەوە‪.‬‬ ‫داد ‌‬ ‫بزاڤ‪ :‬پێتانوایە حكومەتی بنكە‬ ‫فراوان كۆتایی بەقەیرانی سیاسی‬ ‫هەرێم دەهێنێت؟‬

‫مەولود ب��اوەم��راد‪ :‬قسەی هەر‬ ‫ڕوداو و پێشهاتێكی سیاسی لەكاتی‬ ‫خۆیدا دەكرێت‪.‬‬ ‫ب���زاڤ‪ :‬ئ��ەگ��ەر خەڵك بێتەوە‬ ‫س��ەر ش��ەق��ام‌و دەنگی ن��اڕەزای��ی‬ ‫پەرەبسێنێت‪ ،‬هەڵوێستان چی‬ ‫دەب��ێ��ت‪ ،‬لەكاتێكدا بەشداربن‬ ‫لەحكومەت؟‬ ‫مەولود ب��اوەم��راد‪ :‬ئایا پێتان‬ ‫وانیە هەموو الیەنە سەرەكیەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن‌و دەسەاڵت كە بڕیاری‬ ‫پێكهێنانی حكومەتێكی بنكە‬ ‫فراوانیان داوە نوێنەری بەرەی‬ ‫گ��ەل �ن‌و ن��وێ��ن��ەرای��ەت��ی ‪ %98‬ی‬ ‫دەنگەكانی خەڵكی كوردستان‬ ‫دەكەن؟‬ ‫بزاڤ‪ :‬كابینەی داهاتوو ئیرادەی‬ ‫چاكسازی هەیە وا ئێوە بەشدارن؟‬ ‫مەولود باوەمراد‪ :‬واچ��اوەڕوان‬ ‫دەكەین‪.‬‬ ‫ب��زاڤ‪ :‬وەك ئۆپۆزسیۆن وتتان‬ ‫كاتێك بەشداری لەحكومەتێكی‬ ‫ب��ن��ك��ە ف�������راوان دەك������ەن كە‬ ‫لەسەرۆكایەتییەوە‬ ‫دەس���ەاڵت‬ ‫ببێتە پەرلەمانی‌و سەرجەم دام‌و‬ ‫دەزگ��اك��ان بەنیشتمانی بكرێن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم وەك دەبینرێت تا ئێستا‬ ‫نەك بووبێت بەیەك‪ ،‬بەڵكو دوو‬ ‫ئیدارەییش هەیە؟‬

‫مەولود باوەمراد‪ :‬ئێمە گوتاری‬ ‫وەهامان ن��ەداوە‪ ،‬ئ��ەوە پرسێكی‬ ‫دەستوریەو لەكاتی خۆیدا قسەی‬ ‫خۆمان دەكەین‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬هۆی چی بوو یەكگرتوو‬ ‫لەلیستە كوردییەكەی كەركوك‬ ‫كشایەوە؟‬ ‫م��ەول��ود ب���اوەم���راد‪ :‬ل��ەب��ەر‬ ‫ناكۆكی‌و ڕێكنەكەوتنی پارتی‌و‬ ‫یەكێتی بوو لەسەر كەسی سەرۆك‪.‬‬ ‫لیستی هاوپەیمانیەتەكەو ئۆباڵی‬ ‫لەدەستدانی هەر ڕێژەیەكی دەنگی‬ ‫كورد لەهەڵبژاردنی ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی ع��ێ��راق لەپارێزگای‬ ‫ك��ەرك��وك��دا دەك��ەوێ��ت��ە ئەستۆی‬ ‫ئەوان‪.‬‬ ‫ب���زاڤ‪ :‬ئ��ەی ل��ەب��ارەی ئ��ەوەی‬ ‫دەگوترێت فشاری پارتیتان لەسەر‬ ‫بووە؟‬ ‫مەولود باوەمراد‪ :‬نەخێر زۆرو‬ ‫ك��ەم��ی ڕاس���ت ن��ی��ە‪ ،‬ئێمە ئ��ەوە‬ ‫ب��ڕی��ار دەدەی���ن كەوایدەبینین‬ ‫لەبەرژەوەندی گشتی‌و جەماوەری‬ ‫ح��زب��دای��ە‪ ،‬گ��وێ��م��ان ل��ە فشارو‬ ‫مشاری هیچ كەس‌و الیەنێك نیە‪،‬‬ ‫ئەی ئەگەر ئێمە بەفشاری پارتی‬ ‫كشاینەوە الیەنەكانیتر بەفشاری‬ ‫ێ بوو؟‬ ‫ك‌‬ ‫بزاڤ‪ :‬یەكگرتوو بەچی رازییەو‬ ‫چی دەوێ��ت‪ ،‬داواو مەرجەكانتان‬ ‫چین لەحكومەتدا؟‬ ‫مەولود باوەمراد‪ :‬ئێمە داواكانی‬ ‫ئیستحقاقی خۆمان لەپێكهێنانی‬ ‫كابینەی هەشتەمدا خستوەتە‬ ‫بەردەستی الیەنی دانوسانكاری‬ ‫پ��ارت��ی‌و ئ��ەوان��ی��ش ل��ەم خولەی‬ ‫دان��وس��ان��ەك��ان��دا ڕازی ب��وون��ی‬ ‫مەبدەئی خۆیان بۆ پێشنیارەكەی‬ ‫ئێمە نیشانداوەو چاوەڕوانی خولی‬

‫دووهەمی دانوسانەكان دەكەین‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬ئێوە لەماوەی چوار ساڵی‬ ‫راب�����ردوودا دەت��ان��وت حكومەت‬ ‫گەندەڵە‪ ،‬چۆنە ئێستا بەشداری ئەو‬ ‫حكومەتە دەكەن؟‬ ‫م��ەول��ود ب��اوەم��راد‪ :‬ب��ۆئ��ەوەی‬ ‫ئ��ەوەن��دەی پشكی ئێمە دەبێت‬ ‫لەحكومەتی داه��ات��وو هەوڵی‬ ‫ڕوبەڕوبوونەوەی گەندەڵی بدەین‪.‬‬ ‫ب����������زاڤ‪ :‬ئ�����ەگ�����ەر ه��ی��چ‬ ‫گ��ۆڕان��ك��اری��ی��ەك��ت��ان پێنەكرا‬ ‫لەحكومەتدا‪ ،‬ئامادەن بكشێنەوە؟‬ ‫م���ەول���ود ب����اوەم����راد‪ :‬ئێمە‬ ‫لەئێستادا لەكێشەی پێكهێنانی‬ ‫ێ‬ ‫ح��ك��وم��ەت��ەك��ەدای��ن ب���اج���ار ‌‬ ‫پێكبهێنرێت‌و بكەوێتە كار ئەوسا‬ ‫ب��ڕی��ار ل��ەس��ەر ب���وون‌و نەبوونی‬ ‫گ��ۆڕان��ك��اری ب���دەی���ن‌و ب��ڕی��اری‬ ‫لەوشێوە وەرگ��ری��ن‪ ،‬ئێستا زۆر‬ ‫زووە بۆ حوكمدان لەسەر بڕیارێكی‬ ‫لەوجۆرە‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬ئەگەر دەسەاڵت الی ئێوە‬ ‫بێت چۆن حكوم دەكەن؟‬ ‫مەولود باوەمراد‪ :‬ئێستە ئێمە‬ ‫خ��اوەن��ی فراكسیۆنێكی (‪)10‬‬ ‫كورسین هەركاتێك لەناو ڕای‬ ‫گشتی هەرێم‌و شەقامدا گریمانەی‬ ‫ئ��ەوە هەبوو كە ژم��ارەی دەنگ‌و‬ ‫كورسیەكانمان لە (‪ )1+50‬وە‬ ‫نزیك دەبێتەوە‪ ،‬بەدڵنیایەوە دەبێ‌‬ ‫ئێمەش قسەی خ��ۆم��ان لەسەر‬ ‫چۆنیەتی بەڕیوەبردن‌و ڕێكخستنی‬ ‫دەس��ەاڵت��ی سیاسی لەهەرێمدا‬ ‫بكەین‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬یەكگرتوو حزبێكی ئاینییە‬ ‫یان سیاسییە؟‬ ‫مەولود ب��اوەم��راد‪ :‬بەگوێرەی‬ ‫بڕگەی (‪ )2‬لەمادەی(‪ )1‬ی پەیڕەوی‬ ‫ن��اوخ��ۆی یەكگرتووی ئیسالمیی‬

‫ئەی ئەگەر ئێمە بەفشاری پارتی كشاینەوە‬ ‫الیەنەكانی تر بەفشاری كێ‌ بوو؟‬

‫كوردستان پەسەندكراوی كۆنگرەی‬ ‫(‪ )6‬یەكگرتوو حزبێكی ئیساڵحی‬ ‫نیشتمانیە تێدەكۆشێت لەپێناو‬ ‫كۆمەڵگەیەكی گەشەسەندو و‬ ‫دەسەاڵتێكی عادیالنەدا‪.‬‬ ‫ب��زاڤ‪ :‬ئێوە خەتێكی ئیخوان‬ ‫موسلمینی میسرن‪ ،‬ترستان لەوە‬ ‫نییە بخرێنە لیستی تیرۆرەوە؟‬ ‫مەولود باوەمراد‪ :‬نەخێر لەوە‬ ‫ناترسین ئێمە خەتی خۆمانین‌و‬ ‫ئ��ەوەش��ی دەره����ەق بەئیخوان‬ ‫موسلمینی میسر كراوە پێمانوایە‬ ‫بڕیارێكی سیاسی زاڵمانەیەو‬ ‫بەشێكە لەملمالنێی خوێناوی كودەتا‬ ‫سەربازیەكە لەگەڵ دەسەاڵتی‬ ‫هەڵبژێراوی خەڵكداو ئەوە بڕیاری‬ ‫بە ئیرهابی ناساندنی سندوقەكانی‬ ‫دەن��گ��دان‌و ئ��ی��رادەی گەلە نەك‬ ‫ئیخوانموسلیمین‌و دەبێت هەر‬ ‫دیموكراسیخوازو عەدالەتخوازێك‬ ‫بەجیا لەئایدیۆلۆژیای سیاسی‌و‬ ‫دی��دی بۆ ئیخوانموسلیمین لێی‬ ‫بێدەنگ نەبێ‌‪.‬‬

‫مەولود باوە موراد‬ ‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫‪7‬‬

‫هیچ الیەنێك تاقەتی ئۆپۆزسیۆن بوونی نەماوە‬ ‫فشار لەسەر كۆمەڵی ئیسالمی هەیەو‬ ‫لەوانەیە بەئۆپۆزسیۆنی بمێنێتەوە‬

‫الیەنە سیاسییەكانی هەرێمی كوردستان تاقەتی ئۆپۆزسیۆن بوونیان نەماوەو جیاواز لەپێشووتر‪ ،‬الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫زیاتر هۆگری بەشداریكردنن لەحكومەتی نوێ‪ ،‬بەپێی زانیارییەكانیش فشار لەسەر كۆمەڵی ئیسالمی هەیەو رەنگە ئەوەش‬ ‫وابكات ئەو الیەنە وەك ئۆپۆزسیۆن بمێنێتەوە‪.‬‬ ‫هەڵبژاردنی‪ 9/21‬ی ساڵی ڕابردوو تەرازووی هێزی لەهەرێمی كوردستاندا بەجۆرێك گۆڕی سیستەمی دووحیزبی لەهەرێم‬ ‫نەمێنێت‪ ،‬هەریەكە لەپارتی دیموكرات بەبراوەی یەكەم‌و یەكێتی بەدۆڕاوی یەكەمی گۆرەپانەکە دیاری كران‌و پارتەكانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنیش ڕێژەی دەنگ‌و كورسییەكانیان بەرزبوویەوە بۆ لەسەدا ‪44‬ی دەنگەكانی هەرێم‪.‬‬

‫ڕاپۆرتی‪ :‬هاوكار جەزا‬ ‫نێچیرڤان بارزانی‪ ،‬رازیكەری‬ ‫الیەنەكان‬ ‫ل��ەس��ەروب��ەن��دی پێكهێنانی‬ ‫كابینەی نوێی حكومەتی هەرێم‪،‬‬ ‫نێچیرڤان بارزانی برازای سەرۆكی‬ ‫هەرێم‌و سەرۆكی پارتی مەسعود‬

‫‪8‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫ب��ارزان��ی‪ ،‬وەك كاندیدی پارتی‬ ‫دی��اری ك��را بۆ پێكهێنانی ئەو‬ ‫كابینەیە‪.‬‬ ‫ئەوەی لەهەوڵەكانی نێچیرڤان‬ ‫بارزانیدا دەركەوت بۆ پێكهێنانی‬ ‫ئ��ەم كابینەیە‪ ،‬ك��ۆك��ردن��ەوەی‬ ‫سەرجەم الیەنەكان بوو لەدەوری‬ ‫پارتەكەی‪ ،‬بەجۆرێك هیچ الیەنێكی‬

‫سیاسی هەرێم بەفەرمی بەشداری‬ ‫نەكردنی لەحكومەتی داهاتوو‬ ‫ڕانەگەیاندو ڕستەی (بیروڕاكانمان‬ ‫لەیەكەوە نزیكە) بوویە ویردی‬ ‫سەر زمانی هەموو الیەنەكان‪.‬‬ ‫هیچ الیەنێك تاقەتی ئۆپۆزسۆن‬ ‫بوونی نەماوە‬ ‫ه���ەوڵ���ەك���ان���ی ن��ێ��چ��ی��رڤ��ان‬

‫بارزانی‌و كۆبوونەوەی بەردەوامی‬ ‫لەگەڵ الیەنە سیاسییەكان بۆ‬ ‫پێكهێنانی حكومەت‪ ،‬ئەنجامی‬ ‫خ���ێ���رای ب���ەدەس���ت���ەوە ن���ەداو‬ ‫گفتوگۆكان ل��ەوب��ارەوە درێ��ژەی‬ ‫كێشا‪ ،‬هۆكاری ئەمەش بۆ مەرج‌و‬ ‫پێشنیاری الیەنەكان دەگەڕایەوە‬ ‫بۆ بەشداریكردن لەحكومەت‪ ،‬كە‬ ‫ئەمەش خواستی تەواوی الیەنە‬ ‫براوەكانی هەڵبژاردنی دەرخست‬ ‫بۆ بەشداریكردن لەحكومەت‌و‬ ‫دوورك��ەوت��ن��ەوە لەئۆپۆزسیۆن‬ ‫بوون‪.‬‬ ‫ب���زووت���ن���ەوەی گ�����ۆڕان كە‬ ‫چوارساڵی ڕابردووی بە ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ب��وون بەڕێكرد بەماوەیەك بەر‬ ‫لەئەنجامدانی هەڵبژاردن‪ ،‬باسی‬ ‫ل��ە ب��ەش��داری بزوتنەوەكەیان‬ ‫ك��رد لەحكومەتی داه��ات��ووی‬ ‫هەرێمدا‪ ،‬هەرچی ل��ەدوو الیەنە‬ ‫ئیسالمییەكەشە ڕێژەی كورسی‌و‬ ‫دەن��گ��ەك��ان��ی��ان ل��ەپ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫كوردستاندا ب��ەرز ب��ووی��ەوە بۆ‬ ‫لەسەدا شازدە‪.‬‬ ‫گ��ۆڕان‌و كۆمەڵ‌و یەكگرتوو‪،‬‬ ‫كە سێ الیەنی ئۆپۆزسیۆن بوون‬ ‫لەپێشوودا‪ ،‬ئێستا هەریەكەیان‬ ‫بەجۆرێك دەی��ەوێ��ت ب��ەش��داری‬ ‫حكومەت بكات‌و هەڵپەی ئەوەیانە‬ ‫دەستكەوتیان لە كابینەی نوێدا‬ ‫هەبێت‪.‬‬ ‫ئ��ەك��رەم ئ��ەن��وەر ئ��ەن��دام��ی‬ ‫س��ەرك��ردای��ەت��ی ی��ەك��گ��رت��ووی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬لەبارەی بەشداری كردنی‬ ‫حیزبەكەی لەحكومەتدا بەگۆڤاری‬ ‫بزاڤی وت ( دەمانەوێت بەپێی‬ ‫ئستحقاقی هەڵبژاردن پۆستەكان‬ ‫داب��ەش بكرێت) ه��ەروەك ووتی‬ ‫(لەپاش بیست ساڵ حكومڕانی‬ ‫ئیتر ڕێكەوتنی سیاسی بەسە)‪.‬‬ ‫ئەو سەركردەیەی یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمی ئەوەشی ووت (بەهیچ‬ ‫شێوەیەك لەكوردستان حاڵەتێكی‬ ‫وانییە ڕێكەوتنی سیاسی بكرێت‬

‫بۆ پێكهێنانی حكومەت)‪.‬‬ ‫هەرچی لەكۆمەڵی ئیسالمیشە‪،‬‬ ‫ل���ەوالی���ەن���ەوە ب��ەه��اوش��ێ��وەی‬ ‫ی��ەك��گ��رت��وی ئ��ی��س�لام��ی خ��ۆی‬ ‫یەكالنەكردووەتەوەو ئ��ارەزووی‬ ‫ب��ەش��داری��ك��ردن��ی لەحكومەتدا‬ ‫زۆرە‪ ،‬ب��ەاڵم ل���ەرووی چۆنیەتی‬ ‫بەشداریكردن لەحكومەتدا گرفتی‬ ‫هەیەو رەنگە ئەمەش لەحكومەت‬ ‫دووریبخاتەوە‪.‬‬ ‫فشار لەسەر كۆمەڵی ئیسالمی‬ ‫هەیە‬ ‫ئەگەرچی كۆمەڵی ئیسالمی‬ ‫ل����ەس����ەرەت����اوە ئ��������ارەزووی‬ ‫ب��ەش��داری��ك��ردن��ی لەحكومەتدا‬ ‫راگەیاند‪ ،‬بەاڵم لەسەر چۆنیەتی‬ ‫ب��ەش��داری��ك��ردن��ی گرفتی هاتە‬ ‫پێش‌و هۆكاری ئەوەش بۆ پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان دەگەرێتەوە‬ ‫كە نایەوێت بەئیستیحقاقی خۆی‬ ‫بەشداری لەحكومەت پێبكرێت‪.‬‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمی كە خاوەنی‬ ‫‪ 6‬كورسی پەرلەمانە‪ ،‬ناڕازییە بەو‬ ‫بەشەی لەحكومەتی نوێیدا پێی‬ ‫دەدرێ��ت كە خۆی لەوەزارەتێك‌و‬ ‫چ���ەن���د ب���ەرێ���وەب���ەرای���ەت���ی‌و‬ ‫دەستەیەكدا دەبینێتەوە‪ ،‬پاساوی‬ ‫ئ��ەو حزبەش بۆ رەتكردنەوەی‬ ‫ئەو بەشە ئەوەیە كە چەندین‬ ‫الیەن هەیە تەنها كورسییەكیان‬ ‫هەیەو هەوڵ ئەدرێت وەزارەتیان‬ ‫پێبدرێت‪ ،‬لەوبارەیەشەوە محمد‬ ‫حكیم وت��ەب��ێ��ژی ئ��ەو حیزبە‬ ‫بەبزاڤی ڕاگەیاند (ئێمە بەشداری‬ ‫حكومەت ئەكەین بەاڵم لەسەر‬ ‫بەرنامەیەكی هاوبەش)‪.‬‬ ‫یەكێتی‪ ،‬كێشە گەورەكە‬ ‫یەكێتی نیشتیمانی كوردستان‬ ‫ه��اوب��ەش��ەك��ەی پێشوی پارتی‬ ‫ل��ەح��ك��وم��ەت��ەك��ان��ی پ��ێ��ش��وو‪،‬‬ ‫خاوەنی ‪ 18‬كورسی پەرلەمانەو‬ ‫یەكالنەبووەتەوە‬ ‫تائێستاش‬ ‫بەشداری حكومەت دەكات یاخود‬ ‫نا‪ ،‬لەگەڵ ئەوەی هەر لەسەرەتای‬

‫گۆڕان‌و كۆمەڵ‌و‬ ‫یەكگرتوو‪ ،‬كە سێ‬ ‫الیەنی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بوون لەپێشوودا‪،‬‬ ‫ئێستا هەریەكەیان‬ ‫بەجۆرێك دەیەوێت‬ ‫بەشداری حكومەت‬ ‫بكات‌و هەڵپەی‬ ‫ئەوەیانە دەستكەوتیان‬ ‫لە كابینەی نوێدا‬ ‫هەبێت‬ ‫هەوڵەكانی «بارزانی الوەوە» بۆ‬ ‫پێكهێنانی كابینەی هەشتەم‬ ‫نەرمی نواندنێك لەالیەن ئەو‬ ‫ح��زب��ەوە ه��ەب��ووە‪ ،‬ب��ەاڵم دوات��ر‬ ‫ئ��ەو هەڵوێستە گ��ۆڕاو یەكێتی‬ ‫بەقورسی خۆی نیشانی پارتی‌و‬ ‫الی��ەن��ەك��ان��ی ت���ردا‪ ،‬ت��ا ئ��ەوەی‬ ‫راگەیەندراوێكی بالوكردەوە كە‬ ‫تێیدا هاتبوو (داواك��اری یەكێتی‬

‫محمد حكیم‬ ‫وتەبێژی ئەو حیزبە‬ ‫بەبزاڤی ڕاگەیاند‬ ‫«ئێمە بەشداری‬ ‫حكومەت ئەكەین‬ ‫بەاڵم لەسەر‬ ‫بەرنامەیەكی‬ ‫هاوبەش)‬ ‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫‪9‬‬

‫لەئێستاشدا‬ ‫شەقامی كوردی‬ ‫پێی وایە كۆتایی بە‬ ‫سەردەمی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بوون هاتووەو ئەو‬ ‫دوو حیزبەشی لەگەڵ‬ ‫گۆڕان لەئۆپۆزسیۆن‬ ‫بوون بەپاشكۆیەك بۆ‬ ‫گۆڕان لەقەڵەم ئەدەن‬ ‫دەنگی ناڕەزایی كۆتایی هات‬

‫بۆ بەشداریكردن لەحكومەت‪،‬‬ ‫پ��ۆس��ت��ی ج��ێ��گ��ری س���ەرۆك���ی‬ ‫حكومەت‌و سەرۆكی پەرلەمان‌و‬ ‫چەند وەزارەتێكی سیادییە)‪.‬‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی زان��ی��اری��ی��ەك��ان��ی‬ ‫گ���ۆڤ���اری ب����زاڤ‪ ،‬خواستێكی‬ ‫دەرەك �ی‌و داواكاریی ناوخۆییش‬ ‫ه����ۆك����اری س����ەرەك����ی ب���وون‬ ‫لەتوندبوونی یەكێتی‌و قورسی‬ ‫بەتایبەتیش‬ ‫داواكارییەكانیان‪،‬‬ ‫هەست ب��ەوەك��را ب��زووت��ن��ەوەی‬ ‫گ������ۆڕان‌و پ���ارت���ی ب��ەج��ۆرێ��ك‬ ‫لەجۆرەكان نزیكن لەرێكەوتن‌و‬ ‫كۆتایی هێنانی گفتوگۆكانیان بۆ‬ ‫پێكهێنانی حكومەت‪.‬‬ ‫لەئێستادا یەكێتی كێشەی‬ ‫گ���ەورەو سەرەكییە ل��ەب��ەردەم‬ ‫دواكەوتنی پێكهێنانی حكومەتدا‪،‬‬ ‫بەاڵم چەند سەرچاوەیەك ئەوەیان‬ ‫ب�ل�اوك���ردەوە یەكێتی كەمێك‬ ‫لەداواكارییەكانی سازشی كردووەو‬ ‫دەیەوێت هەرچۆنێك بێت پارتی‬ ‫رازی بكات ب��ەوەی بەپێگەیەكی‬ ‫ب��اش��ەوە ب��ەش��داری پێبكرێت‪،‬‬ ‫هەروەك ئەوەی رۆژنامەی شەرقول‬

‫‪10‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫ئەوسەت لەژمارەی رۆژی ‪1‬ی ئەم‬ ‫مانگەدا بالویكردەوە كە یەكێتی‬ ‫سازشی لەسەر چەند داواكارییەكی‬ ‫كردووە‪.‬‬ ‫چارەنووسی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫لەئێستاشدا شەقامی كوردی‬ ‫پێی وایە كۆتایی بە سەردەمی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بوون هاتووەو ئەو‬ ‫دوو حیزبەشی ل��ەگ��ەڵ گ��ۆڕان‬ ‫لەئۆپۆزسیۆن بوون بەپاشكۆیەك‬ ‫بۆ گۆڕان لەقەڵەم ئەدەن‪.‬‬ ‫لەو بارەیەوە وتەبێژی كۆمەڵ‬ ‫ڕایگەیاند‪ ،‬گۆڕان هێزی گەورەی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن ب��ووە‪ ،‬ب��ەاڵم هێزە‬ ‫ئیسالمییەكانیش پێگەی پتەویان‬ ‫هەبووە لەئۆپۆزسیۆندا‪.‬‬ ‫ه��ەروەه��ا ئەندامە بااڵكەی‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمی ئ��ەوەی‬ ‫ڕاگ��ەی��ان��د (ئ���ەو ك��ات��ەی ئێمە‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ب��ووی��ن گ���ۆڕان‬ ‫لەیەكێتی جیا نەبووبویەوە‪،‬‬ ‫ئەكرەم ئەنوەر لەو بارەیەوە ووتی‬ ‫(ئۆپۆزسیۆن بوونی ئێمە لەوەوە‬ ‫سەرچاوەی گرتبوو وەزیرەكانمان‬ ‫ل��ەح��ك��وم��ەت��ەك��ان��ی ڕاب�����ردوودا‬

‫ڕێگەیان پێ ن��ەدەدرا كار بكەن‬ ‫ئ��ەو بەرنامەیەی یەكگرتووی‬ ‫ئیسالمی لەهەڵبژاردنەكاندا بەرزی‬ ‫كردبوویەوە كاری پێبكریی‪ ،‬ئێمە‬ ‫هەر لەساڵی ‪ 2005‬وە دروشمی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بوون‌و گەندەڵیمان‬ ‫بەرز ك��ردەوە‪ ،‬وە باجەكەیشمان‬ ‫دا ل��ەب��ادی��ن��ان‪ ،‬ك��ە ئ��ەوك��ات‬ ‫برادەرانی گۆڕان لەیەكێتی جیا‬ ‫نەبووبونەوە)‪.‬‬ ‫ئەندامێكی جڤاتی نیشتیمانی‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان لەو بارەیەوە‬ ‫ڕایدەگەیەنێت‪ ،‬بەهیچ جۆرێك‬ ‫كۆتایی بە ئۆپۆزسێون نەهاتووەو‬ ‫پێویستە‬ ‫پەرلەمانتارەكانمان‬ ‫لەپەرلەمان ڕۆڵی كاراتر بنوێنن‪.‬‬ ‫ن��زار مەحمود ئەندامی جڤاتی‬ ‫نیشتیمانی بزوتنەوەی گ��ۆڕان‬ ‫بەبزاڤی ڕاگەیاند (لەئەگەری‬ ‫بەشداری كردنمان لەحكومەتدا‬ ‫پەرلەمانتارەكانی خۆمان پێش‬ ‫ه��ەم��وو پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارەك��ان��ی‬ ‫ت��ر چ��اودێ��ر دەب��ن ب��ەس��ەر ئەو‬ ‫وەزارەت��ان��ەی كە وەری دەگرین‬ ‫لەحكومەتی داهاتودا)‪.‬‬

‫پەرلەمانی نوێ‪ ،‬سەنگەرێك بۆ شەڕی‬ ‫یەكێتی‌و پارتی‬ ‫فراكسیۆنەكانی یەكێتی‌و پارتی چەند‬ ‫پرۆژە یاسایەكی دژ بەیەك ئامادە دەكەن‬ ‫راپۆرتی‪ :‬دلێر عەبدوڵاڵ‬ ‫جیاواز لەخولەكانی پێشووتر‪،‬‬ ‫خ��ول��ی چ���وارەم���ی پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫ك��وردس��ت��ان زۆرت��ری��ن ملمالنێ‌و‬ ‫دەم��اق��اڵ��ێ��ی پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران‬ ‫لەخۆدەگرێت‌و ه���ەروەك ئ��ەوەی‬ ‫چ��اوەڕێ��ش دەكرێت ملمالنێكان‬ ‫لەنێوان یەكێتی‌و پارتی دا بێت‪ ،‬كە‬

‫تا دوێنێ بوو هاوڕاو هاودەنگبوون‬ ‫لەبەرێكردنی پرۆژە یاساكانی ناو‬ ‫پەرلەمان‪.‬‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی گۆڤاری‬ ‫بزاڤ‪ ،‬هەریەكەلە فراكسیۆنەكانی‬ ‫یەكێتی‌و پارتی لەهەوڵی ئەوەدان‬ ‫هۆڵی خولی نوێی پەرلەمان بكەنە‬ ‫مەیدانێك بۆ رووبەرووبوونەوەی‬ ‫یەكتر‪ ،‬ئ��ەوەش لەئامادەكردنی‬

‫چەند پرۆژە یاسایەكی دژبەیەكدا‬ ‫بەرجەستە دەكەن‪.‬‬ ‫دیسانەوە شەڕی یەكێتی‌و پارتی‬ ‫یەكێتی‌و پارتی كە سااڵنێكی‬ ‫درێژ لەشەڕدا بوون‪ ،‬پاش ماوەیەك‬ ‫ئاشتی‌و هاوپەیمانی لەبەرێوەبردنی‬ ‫واڵتدا‪ ،‬ئێستا نێوانیان تێكچووەو‬ ‫پەیوەندییەكانیان ساردبووەتەوە‪،‬‬ ‫ه��ۆك��اری ئ��ەوەش ئەنجامەكانی‬ ‫‪1‬‬ ‫‪11 No:‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫دوایین هەڵبژاردنی پەرلەمانی‬ ‫كوردستان بوو كە یەكێتی لەهێزی‬ ‫دووەمەوە كردە سێهەم‪.‬‬ ‫داب��ەزی��ن��ی ئ��اس �ت‌و ق��ەب��ارەی‬ ‫یەكێتی‪ ،‬هاوكێشەی پەیوەندییە‬ ‫سیاسییەكانی لەهەرێم تێكداو ئەو‬ ‫حزبەی لەهاوپەیمانی پارتییەوە‬ ‫كردە نەیارو گۆڕانیشی لەنەیارەوە‬ ‫هێنایە س��ەرم��ێ��زی گفتوگۆو‬ ‫رێ��ك��ەوت��ن ل��ەگ��ەڵ پ��ارت��ی‪ ،‬بۆیە‬ ‫چاودێرانی سیاسی پێشبینی دەكەن‬ ‫پەیوەندییەكانی یەكێتی‌و پارتی‬ ‫زیاتر تێكبچێت‌و هەڵوەشاندنەوەی‬ ‫لیستی كەركوكی كوردستانیش‬ ‫بەنمونە دەهێننەوە‪.‬‬ ‫پرۆژە یاساكانی یەكێتی‬ ‫فراكسیۆنی یەكێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬چەند پرۆژە یاسایەكی‬ ‫ئ��ام��ادەك��ردووە تا لەخولی نوێی‬ ‫پەرلەمان بیخاتە گفتوگۆوە‪ ،‬لەوانە‬ ‫پرۆژە یاسای نەهێشتنی دەنگدانی‬ ‫س��ەرب��ازی‌و پ��رۆژە یاسای داننان‬ ‫بەئیدارەی رۆژئاوا‪ ،‬كە هەردووكیان‬ ‫لەدژی پارتییەو لەگەڵ بەرژەوەندی‬ ‫ئەو حزبە یەكناگرێتەوە‪.‬‬ ‫س����االر م��ەح��م��ود‪ ،‬ئ��ەن��دام��ی‬ ‫فراكسیۆنی یەكێتی لە پەرلەمانی‬ ‫كوردستان سەرقاڵی ئامادەكردنی‬ ‫چەند پرۆژە یاسایەكە لەپەرلەمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬كە هەندێكیان لەدژی‬ ‫پارتییەو زانیاریش هەیە كە لیستی‬ ‫یەكێتی بەئەنقسەت چەند پرۆژە‬ ‫یاسایەك ئامادە دەكات‪.‬‬ ‫بۆ وەرگرتنی رای ساالر مەحمود‪،‬‬

‫زی��ات��ر ل��ە ‪ 15‬ج���ار پ��ەی��وەن��دی‬ ‫بەناوبراوەوە كرا بەاڵم هەرجارەو‬ ‫بەپاساوێك وەالمەكانی دوادەخست‪.‬‬ ‫ب��زاڤ هەوڵیدا رای چەندین‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اری ت���ری یەكێتی‬ ‫وەربگرێت‪ ،‬بەاڵم هیچیان ئامادەی‬ ‫واڵمدانەوە نەبوون‪.‬‬ ‫پرۆژە یاساكانی پارتی‬ ‫هاوشێوەی یەكێتی نیشتمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬فراكسیۆنی پارتی‬ ‫دی��م��وك��رات��ی ك��وردس��ت��ان��ی��ش‬ ‫ب��ەن��ی��ازی گ��ەاڵڵ��ەك��ردن��ی چەند‬ ‫پ��رۆژە یاسایەكە تا بیخاتە ناو‬ ‫گفتوگۆی پەرلەمانەوە‪ ،‬لەوانە‬ ‫پرۆژە یاسای بودجەی حزبەكان كە‬ ‫لەبەرژەوەندی پارتییەو زیانی زۆری‬ ‫یەكێتی تێدایە‪ ،‬چونكە بودجەكە‬ ‫بەپێی ژم����ارەی كورسیەكانی‬ ‫پەرلەمان دیاری دەكرێت‪.‬‬ ‫ل���ەوب���ارەوە ئومێد خۆشناو‪،‬‬ ‫ئ��ەن��دام��ی فراكسیۆنی پارتی‬ ‫بەگۆڤاری بزاڤی وت (فراكسیۆنی‬ ‫پارتی بیری لەوە نەكردووەتەوە‬ ‫دژایەتی هیچ فراكسیۆن‌و الیەنێك‬ ‫بكات‪ ،‬كاری ئێمە لەخولی نوێی‬ ‫پەرلەمان خزمەتكردنی هاواڵتیان‌و‬ ‫كاركردنە لەبەرژەوەندی ئەوان‪،‬‬ ‫نەك دژایەتیكردن‌و وەستانەوە‬ ‫بەرامبەر الیەنەكانی ت��ر‪ ،‬ئێمە‬ ‫خۆمان بەو جۆرە كارانەوە سەرقاڵ‬ ‫ناكەین‪ ،‬كاری ئێمە پێشكەشكردنی‬ ‫پرۆژە یاسایەكە كە لەبەرژەوەندی‬ ‫هاواڵتیانی هەرێمدا بێت)‪.‬‬ ‫هیچیان ئاگایان لەیەكتری نییە‬

‫دابەزینی ئاست‌و قەبارەی یەكێتی‪ ،‬هاوكێشەی‬ ‫پەیوەندییە سیاسییەكانی لەهەرێم تێكداو ئەو حزبەی‬ ‫لەهاوپەیمانی پارتییەوە كردە نەیارو گۆڕانیشی‬ ‫لەنەیارەوە هێنایە سەرمێزی گفتوگۆو‬ ‫رێكەوتن لەگەڵ پارتی‬ ‫‪12‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫هیچكام لەنوێنەرانی یەكێتی‌و‬ ‫پارتی لەپەرلەمانی كوردستان‪،‬‬ ‫ئاگاداری ئەو پرۆژە یاسایانە نین‬ ‫كە لەدژی یەكتری بەكاردەهێنن‪،‬‬ ‫هەروەك ئەوەی پەرلەمانتارەكەی‬ ‫پارتی دەڵێت (ئێمە بەهیچ جۆرێك‬ ‫ئاگاداری ئ��ەوە نین كە یەكێتی‬ ‫پرۆژە یاسا دژی ئێمە ئامادە دەكات‪،‬‬ ‫ئەسڵەن ئەگەر ئامادەشی بكات‬ ‫ب��ەدژی خۆمانی نازانین‌و پێمان‬ ‫وانییە كە دژایەتی ئێمە بێت‪ ،‬ئێمە‬ ‫چی بەرژەوەندی گەلەكەمانی تێدا‬ ‫بێت ئ��ەوە دەكەین‌و باكیشمان‬ ‫بەهیچ شتێك نییە)‪.‬‬ ‫پارتی دەیەوێت چی بكات؟‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‪،‬‬ ‫دەیەوێت لەپەرلەمانی ئەمجارەدا‬ ‫بەشێوەیەكی جیاواز دەربكەوێت‌و‬ ‫بۆ ئەوەش زەمینەسازی كردووە‪،‬‬ ‫ه��ەروەك ئ��ەوەی ئومێد خۆشناو‬ ‫دەڵێت (لەخولی یەكەم‌و دووەم‌و‬ ‫سێهەمی پ��ەرل��ەم��ان��دا پ��ارت��ی‬ ‫بەجۆرێك ك��اری ك���ردووە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫لەم خولەدا جیاواز كار دەكەین‌و‬ ‫دەم��ان��ەوێ��ت بەشێوەیەكی تر‬ ‫كار بۆ خزمەتكردنی هاواڵتیان‬ ‫بكەین‪ ،‬ئەگەر لەپێشووتردا پارتی‬ ‫هاوبەشیكردنی لەگەڵ یەكێتی‬ ‫بەوەسیلەیەك بۆ خزمەتكردنی‬ ‫خەڵك زانیبێت‪ ،‬ب��ەالم لێرەوە‬ ‫پێمانوایە بەمجۆرەو بەلیستی‬ ‫سەربەخۆو جیاواز دەتوانین زیاتر‬ ‫خزمەت بكەین‪ ،‬كە ئەمەش مانای‬ ‫ئەوە نییە لەخولەكانی پێشوودا‬ ‫لەبەر ب��ەرژەوەن��دی حزبی وامان‬ ‫كردبێت‪ ،‬بەپێچەوانەوە ئەو دەمە‬ ‫وای خ��واس��ت��ووە ب��ەو ج��ۆرە كار‬ ‫بكەین)‪.‬‬ ‫ئیسالمییەكان پشتگیری پارتی‬ ‫دەكەن؟‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫ل��ەس��ەر پ���رۆژە ی��اس��ای دان��ن��ان‬ ‫بەئیدارەی رۆژئاوا هیچ كۆمێنتێكی‬ ‫نییەو ب��ەوت��ەی ئومێد خۆشناو‬

‫خولی‬

‫ئەمجارەی پەرلەمان ئەكتیڤترو چاالكترو پڕ ملمالنێ‌و گەرم‌و گوڕتر دەبێت‬

‫لەكاتی خۆیدا قسەیان بۆ ئەوە‬ ‫دەبێت ئەگەر بێتوو یەكێتی یان‬ ‫ه��ەر فراكسیۆنێكی ت��ر بیخاتە‬ ‫گفتوگۆی پەرلەمانەوە‪.‬‬ ‫پەرلەمانتارەكەی پارتی دەڵێت‬ ‫(هەمووان دەزانن سەرۆكی هەرێم‌و‬ ‫پارتیش ل��ەب��ەرژەوەن��دی رۆژئ��اوا‬ ‫هەوڵی زۆری��ان داوەو ئەو پرسە‬ ‫بەهی خۆمانی دەزانین چونكە‬ ‫پرسێكی نەتەوەییە‪ ،‬لەئێستاشدا‬ ‫كۆمێنتمان ل��ەس��ەر ئ��ەوە نییە‬ ‫كە بخرێتە ن��او پەرلەمان‌و دان‬ ‫بەئیدارەی رۆژئاوادا بنرێت)‪.‬‬ ‫ئیسالمییەكان كە لەم خولەی‬ ‫پەرلەماندا خاوەنی ‪ 17‬كورسین‪،‬‬ ‫لەپرسی رۆژئاواو ئیدارەكەی پەیەدە‬ ‫لەگەڵ پارتیدا هاوڕان‌و بۆچوونیان‬ ‫یەكە‪ ،‬بۆیە پێشبینی دەكرێت‬ ‫یەكێتی‌و ئەو الیەنانەی دەیانەوێت‬ ‫لەپەرلەمانی كوردستانەوە دەنگ‬ ‫بە ناساندنی ئ��ی��دارەی رۆژئ��اوا‬ ‫بنێن‪ ،‬دوچ��اری شكست ببنەوە‪،‬‬ ‫چونكە پ��ارت �ی‌و ئیسالمییەكان‬ ‫دژی پ��ەی��ەدەن‌و لەگەڵ ئ��ەوەدا‬ ‫نین دان ب��ەو ئیدارەیەدا بنێن‬

‫ك��ە ب���ەڕای ئ���ەوان ق��ۆرخ��ك��راوی‬ ‫پەیەدەیە‪ ،‬لەوبارەیەشەوە سۆران‬ ‫ع��وم��ەر پەرلەمانتاری كۆمەڵی‬ ‫ئیسالمی ب��ە ب��زاڤ��ی راگەیاند‬ ‫(م���ن وەك پ��ەرل��ەم��ان��ت��ارێ��ك��ی‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمی قسە دەكەم‌و‬ ‫ن��وێ��ن��ەری ئیسالمییەكان نیم‪،‬‬ ‫هەڵوێستمان لەبارەی رۆژئ��اوا نە‬ ‫پەیوەندی بەیەكێتی نە پارتی‌و‬ ‫نە پ��ەی��ەدەش��ەوە هەیە‪ ،‬ئەگەر‬ ‫پشتیوان نەبین بۆ ئ��ەو پرسە‬ ‫ناشبێت دەس��ت��وەردان بكەین‪،‬‬ ‫لەگەڵ پاوانكردنی رۆژئ��اوا نین‬ ‫لەالیەن یەك هێزەوە كە ئەویش‬ ‫پەیەدەیە‪ ،‬وە تا ئێستاش پەیەدە‬ ‫هەندێك بەڵگە لەسەری هەیە كە‬ ‫لەگەڵ رژێمەكەی بەشار ئەسەد‬ ‫دەس��ت��ی ه��ەی��ە‪ ،‬ئێمە ناتوانین‬ ‫پشتیوانی هێزێك بكەین كە‬ ‫هێشتا روون نییە‪ ،‬پێشمان وایە‬ ‫دەبێت ببن بە خاوەنی ئیدارەی‬ ‫سەربەخۆی خۆیان‪ ،‬بەاڵم لەگەڵ‬ ‫هەموو الیەنەكانی رۆژئاوا پێكەوە‪،‬‬ ‫ئێمە هەڵوێستمان سەربەخۆیە وە‬ ‫پەیوەندیشمان لەگەڵ پەیەدەو‬

‫الیەنەكانی ترەوە هەیە‪ ،‬پێشمان‬ ‫وایە هەڵوێستی پارتی‌و یەكێتی‬ ‫لەسەر خۆرئاوا جۆرێك لەملمالنێی‬ ‫تێدایە واتە تەنها پەیوەست نییە‬ ‫ب��ەخ��ۆرئ��اواوە بەڵكو پەیوەندی‬ ‫بەئێران‌و ناوچەكانی ترەوە هەیە‪،‬‬ ‫بەشێوەیەكی گشتی رەنگە الی‬ ‫یەكێتی‌و پارتی دوو سیاسەتی‬ ‫جیاوا رەنگ بداتەوە لەخۆرئاوا)‪.‬‬ ‫پەرلەمانێكی جیاواز‬ ‫ب���ەم پ��ێ��ی��ەش ب��ێ��ت‪ ،‬خولی‬ ‫ئەمجارەی پەرلەمان ئەكتیڤترو‬ ‫چاالكترو پ��ڕ ملمالنێ‌و گ��ەرم‌و‬ ‫گ��وڕت��ر دەب���ێ���ت‪ ،‬وات����ە ئ��ەگ��ەر‬ ‫لەپێشوودا تەنها دژایەتیكردن‬ ‫الی ئۆپۆزسیۆن بوبێت‪ ،‬ئەمجارە‬ ‫هەموو الیەنەكان هەوڵ ئەدەن‬ ‫ل��ەرێ��ی پێشكەشكردنی پ��رۆژە‬ ‫یاساكانەوە دژایەتی الیەنەكانی‬ ‫تر بكەن‌و بەجۆرێك لەجۆرەكان‬ ‫چاودێربن بەسەر یەكترییەوە‪،‬‬ ‫وەك ئەوەی ئومێد خۆشناو دەڵێت‬ ‫(ئەركی هەمووان لەپەرلەماندا‬ ‫چاودێریكردنە بەسەر حكومەت‌و‬ ‫دەزگاو فەرمانگەو كاروبارەكانەوە)‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪13 No:‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫كێ سود لە بەپارێزگاربوو‬

‫گۆڕان‌و ئیسالمییەكان شەڕی و‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هاوكاری جەزا‬ ‫پرسی بەپارێزگا بوونی هەڵەبجە‪،‬‬ ‫كە ماوەی چەند ساڵێكە هاواڵتیان و‬ ‫دانیشتوانی ناوچەكە ووروژاندویانە‪،‬‬ ‫الیەنە سیاسییەكانی هەرێمی‬ ‫سەرقاڵكردووەو تارادەیەكیش‬ ‫كێشەو ناكۆكی لەنێوانیاندا‬ ‫دروستكردووە‪ ،‬بەرادەیەك خەریكە‬ ‫هەموو شتێك لەباردەبرێت‌و‬ ‫نزیكیشە هەوڵی هەڵەبجەییەكان‬ ‫ببێتە خەون‪.‬‬ ‫الیەنە سیاسییەكانی هەرێم‪ ،‬لەپاش‬ ‫بەدیهاتنی خەونی هەڵەبجەییەكان‌و‬ ‫هاتنەدی ئاواتەكانیان‪ ،‬خەمی‬ ‫بەرژەوەندییەكانی خۆیانەو‬ ‫هەریەكەو دەیەوێت پشكی‬ ‫شێری سودەكانی بەپارێزگابوونی‬ ‫هەڵەبجەی بەربكەوێت‪.‬‬ ‫سەرەتای هەوڵەكان بۆ بەپارێزگا‬ ‫بوونی هەڵەبجە‬ ‫بەبڕیاری پەرلەمانی كوردستان‬ ‫لەساڵی ‪ 1999‬هەڵەبجە بڕیاری‬ ‫بەپارێزگابوونی ب��ۆ دەرچ���ووە‪،‬‬ ‫لەدەستوری عێراقیشدا كەلە ساڵی‬ ‫‪ 2005‬پەسەندكراوە‪ ،‬لەماددەی‬ ‫‪ 137‬ئاماژەی بەو بڕیارانە كردووە‬ ‫كە لەكوردستان‌و لەپاش ساڵی‬ ‫‪ 1992‬دەرچووە كاریان پێدەكرێت‪،‬‬ ‫ب��ەم پێیەش بەپارێزگابوونی‬ ‫هەڵەبجە لەڕوی یاساییەوە هیچ‬ ‫گرفتێكی نییە‪.‬‬ ‫‪ 2013/3/16‬ساڵ ڕۆژی كیمیایی‬ ‫بارانی هەڵەبجە‪ ،‬ئەو ساتەبوو ئیدی‬ ‫گەنجان‌و چاالكوانانی مەدەنی ئەو‬

‫‪14‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫شارە بۆمبی سەبرو ئارامگرتنیان‬ ‫ت���ەق���ان���دەوەو ل��ەپ��اش وت���اری‬ ‫نێچیرڤان بارزانی لەو مەراسیمەدا‬ ‫هەستانەوەو داوای بەپارێزگاكردنی‬ ‫شارەكەیان كرد‪ ،‬ناوبراو گەڕایەوە‬ ‫س��ەر بڵندگۆو بەڵێنی دای��ەوە‬ ‫بەخەڵكی هەڵەبجە‪ ،‬لەپاش ئەویش‬ ‫عیماد ئەحمەدی جێگری سەرۆكی‬ ‫حكومەت ب��ەئ��ام��اژەی دڵنیایی‬ ‫لەبەردەم كەناڵەكانی ڕاگەیاندندا‬ ‫وتی (سبەی پارێزگابوونی هەڵەبجە‬ ‫ڕادەگەیەنین لەتەلەفیزۆن)‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم نەك سبەی وات��ە ‪3/17‬‬ ‫بەڵكو ‪ 59‬ڕۆژ پاش ئەو بەڵێنەو‬ ‫ل���ە‪5/15‬ی هەمان س��ااڵ بڕیاری‬

‫بەپارێزگاكردنی ئەو شارە دەرچوو‪،‬‬ ‫بەاڵم هیچ جۆرە كارێكی كرداری‬ ‫لەو ڕوەوە ئەنجامنەدرا تا ئەوەی لە‬ ‫كۆتا رۆژی ساڵی رابردوودا بریاری‬ ‫بەپارێزگابوونی هەڵەبجە درا‪.‬‬ ‫گۆڕان‌و ئیسالمییەكان‪ ،‬شەڕی‬ ‫پۆستەكانیانە‬ ‫ه��ەڵ��ەب��ج��ە‪ ،‬ك��ە لەپێشوتردا‬ ‫س������ەرچ������اوەی ج����واڵن����ەوەی‬ ‫ئیسالمییەكان ب���ووەو لەپاش‬ ‫ساڵی ‪ 1993‬كۆنتڕۆلی شارەكەیان‬ ‫ل���ەدەس���ت ب����ووە ب��ەت��ای��ب��ەت‬ ‫ب��زووت��ن��ەوەی ئیسالمی‪ ،‬ب��ەالم‬ ‫لەپاش ‪2003‬ەوە هاوكێشەكە‬ ‫گ���ۆڕاوەو ئ��ەو حزبە الوازترینی‬

‫ونی هەڵەبجە وەردەگرێت؟‬

‫وەرگرتنی پۆستی پارێزگاریانە‬

‫هێزەكانی ناوچەكەیە‪.‬‬ ‫لەدوایین هەڵبژاردنی پەرلەماندا‬ ‫ك��ە مانگی ئەیلولی راب���ردوو‬ ‫بەرێوەچوو‪ ،‬یەكگرتووی ئیسالمی‬ ‫لەناوەندی قەزاكەو بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕانیش لەسەر ئاستی هەموو‬ ‫ئ��ەو ق��ەزای��ە دەنگی یەكەمیان‬ ‫بەدەستهێناوەو پێش سەرجەم‬ ‫الی��ەن��ەك��ان��ی دی��ك��ەی ب��ەش��دار‬ ‫لەهەڵبژاردنەكان كەوتوون‪ ،‬ئەو‬ ‫دوو الی��ەن��ەش هەریەكەشیان‬ ‫بەمافی خۆیانی دەزان��ن پۆستی‬ ‫قایمقام یان پارێزگاریان پێبدرێت‪.‬‬ ‫ب��زوت��ن��ەوەی گ��ۆڕان لەسنوری‬ ‫قەزاكە بەگوندو ناحییەكانییەوە‬

‫زۆرینەی دەنگەكانی بردووەتەوەو‬ ‫لەئێستادا خ��اوەن��ی پێگەیەكی‬ ‫جەماوەرییە لەوناوچەیە‪ ،‬بەمافی‬ ‫خۆی دەزانێت لەئەگەری ئەنجام‬ ‫نەدانی هەڵبژاردنی پارێزگاكان‌و‬ ‫ل��ەپ��اش پێكهێنانی حكومەت‬ ‫پۆستی قایمقامی ئەو قەزایەی‬ ‫پێبدرێت‪ ،‬نزار محمود باژێروانی‬ ‫مەكۆی هەڵەبجەی بزوتنەوەی‬

‫گۆڕان بەبزاڤی ووت (ئەوە حەقی‬ ‫ئێمەیە ل��ەئ��ەگ��ەری ب��ەش��داری‬ ‫كردنمان لەحكومەتتدا پۆستی‬ ‫قایمقامی قەزاكەمان پێبدرێت‪،‬‬ ‫وە ئەگەر كرایە پارێزگا پۆستی‬ ‫پارێزگارمان پێبدرێت)‪.‬‬ ‫یەكگرتووی ئیسالمی خاوەنی‬ ‫دەنگی یەكەمی ناوەندی قەزای‬ ‫هەڵەبجەیەو بەرپرسی مەڵبەندی‬ ‫هەڵەبجەی ئەو حزبەش داواكردنی‬ ‫بەئاسایی‬ ‫قایمقامی‬ ‫پۆستی‬ ‫وەصف ك��ردوو بەمافی حزبەكەی‬ ‫زان��ی داوای ئ��ەو پۆستە بكات‪،‬‬ ‫ئەوەشی ڕاگەیاند ئەگەر بڕیاری‬ ‫بە پارێزگابوونی ئەو شارە دەرچوو‬ ‫ئەوا پۆستی پارێزگاری ئەو شارە‬ ‫وەردەگرن‪.‬‬ ‫باژێروانی مەكۆی هەڵەبجەی‬ ‫بزوتنەوەی گ��ۆڕان لەو بارەیەوە‬ ‫وتی (ئێمە لەسەر ئاستی هەموو‬ ‫قەزاكە دەنگی یەكەممان هێناوەو‬ ‫ناكرێت ن��اوش��ار ل����ەدەرەوە جیا‬ ‫بكەینەوە)‪.‬‬ ‫ئێستا ك��ە هەڵەبجە بووەتە‬ ‫پارێزگاو لەئەگەری وەرگرتنی‬ ‫پۆستی پارێزگارەكەی لەالیەن‬ ‫ب��زت��ن��ەوەی گ��ۆران��ەوە ئ��ەوا ئەو‬ ‫ب��زوت��ن��ەوەی��ە دوو پ��ارێ��زگ��ای‬ ‫لەهەرێمی كوردستان بە دەستەوە‬ ‫دەب��ێ��ت‪ ،‬هەریەكە لەپارێزگای‬ ‫سلێمانی‌و هەڵەبجەی شەهید‪.‬‬

‫یه‌کگرتوو به‌مافی خۆی ده‌زانێت پۆستی‬ ‫قایمقامی هه‌ڵه‌بجه‌ وه‌ربگرێت‬ ‫‪1‬‬ ‫‪15 No:‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫یەكێتی رێگر بووە لە‬ ‫بەپارێزگابوونی هەڵەبجە‬ ‫پ��ێ��ش��ت��رو ل��ەك��ۆن��گ��رەی��ەك��ی‬ ‫ڕۆژنامەوانیدا ن��وری لەمالیكی‬ ‫سەرۆك وەزیرانی عێراق لەهەڵەبجە‬ ‫پشتگیری خۆیی‌و حكومەتەكەی‬ ‫ل��ە بەپارێزگابوونی هەڵەبجە‬ ‫خستەڕوو‪.‬‬ ‫الی����ەن����ە س���ی���اس���ی���ەك���ان‬ ‫ه��ەری��ەك��ەی��ان‌و بەجیا لەپاش‬ ‫ئ��ەو بڕیارە ك��اردان��ەوەی خۆیان‬ ‫دەرب��ڕی‪ ،‬خێراترین كاردانەوەش‬ ‫سەركردایەتی كۆمەڵی ئیسالمی‬ ‫بوو كەبەفەرمی پیرۆزبایی خۆی‬ ‫لەو بارەیەوە ڕاگەیاند‪ ،‬شەقامی‬ ‫هەڵەبجە ڕۆڵی بزوتنەوەی گۆڕانی‬

‫ل��ەوب��ارەی��ەوە خستە‬ ‫ژێ����ر پ���رس���ی���ارەوەو‬ ‫ڕۆژن���ام���ەن���وس���ێ���ك‌و‬ ‫ئ��ەن��دام��ی كەمپینی‬ ‫ب�����ەدواداچ�����ون�����ی‬ ‫ب��ەپ��ارێ��زگ��اب��وون��ی‬ ‫ه������ەڵ������ەب������ج������ە‬ ‫ڕای���دەگ���ەی���ەن���ێ���ت‬ ‫ئ���������ەوەی ڕێ���گ���رە‬ ‫لەبەردەم ڕاگەیاندنی‬ ‫ب��ەپ��ارێ��زگ��اب��وون��ی‬ ‫هەڵەبجە بەرژەوەندی‬ ‫چەند كەسێكە لەناو‬ ‫یەكێتی‌و گۆڕاندا‪.‬‬ ‫ناسیح عبدالرحیم‬ ‫لەلێدوانێكیدا بەبزاڤی‬ ‫ڕاگ��ەی��ان��د (ئ���ەوەی‬ ‫ڕێگر بوو لەبەردەم‬ ‫ب��ەپ��ارێ��زگ��اب��وون��ی‬ ‫هەڵەبجە الیەنێكی‬ ‫كەیەكێتی‬ ‫سیاسیە‬ ‫نیشتیمانی كوردستانەو‬ ‫ئەو عەقڵیەتە سیاسیە بازرگانییە‬ ‫ك��ە دوێ��ن��ێ هەیمەنەی بەسەر‬ ‫سلێمانیدا گرتبوو ئەمڕۆش لەژێر‬ ‫ناوێكی تردا هەیمەنەی بەسەر ئەو‬ ‫شارەداهەیە)‪.‬‬ ‫ن��اس��ی��ح ئ���ەوەش���ی ڕاگ��ەی��ان��د‬ ‫(ب��ەش��ێ��ك��ی س���ەرەك���ی ڕێ��گ��ری‬ ‫لەبەپارێزگابوونی هەڵەبجە بازرگانە‬ ‫سیاسیەكان‌و سیاسیە بازرگانەكانی‬ ‫ناو یەكێتی‌و گۆڕان بوون)‪.‬‬ ‫ئ��ەو ڕۆژن��ام��ەن��وس��ە ئ��ەوەش��ی‬ ‫خستەڕوو (ئەو بازرگانانە ئەیانەوێت‬ ‫هەیمەنەی سیاسی بهێڵنەوە‬ ‫لەپێناو خەڵكی سلێمانیدا نا بەڵكو‬ ‫لەپێناو بەرژەوەندیەكانی ئەم‬

‫ناسیح عبدالرحیم‪ :‬ئەوەی ڕێگر بوو‬ ‫لەبەردەم بەپارێزگابوونی هەڵەبجە الیەنێكی‬ ‫سیاسیە كەیەكێتی نیشتیمانی كوردستانە‬ ‫‪16‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫سیاسیانە)‪ ،‬هەروەها وتیشی (ئەم‬ ‫بازرگانانە بەرژەوەندیان لەگەڵ‬ ‫تەزەخومی دانیشتوان‌و تەزەخومی‬ ‫ئ��اب��وری‌و گەرەبوونی سلێمانیدا‬ ‫هەیە ئەویش بۆ بەرژەوەندییە‬ ‫ئابوریەكانی خۆیان)‪.‬‬ ‫وتیشی (بەپارێزگابوونی هەڵەبجە‬ ‫تەنها لەسەركات مابووەوە ئەوەی‬ ‫ئەوانیش توانیان بیكەن تەنها‬ ‫دواخستنی بوو‪ ،‬ئەوەی كەماوەتەوە‬ ‫تەنها ڕێكەوتنێكی سیاسیە لەنێوان‬ ‫الی��ەن��ەك��ان��دا‪ ،‬چونكە حكومەت‬ ‫دەیەوێت كەمترین بەریەككەوتن‬ ‫ل��ەن��ێ��وان حیزبە سیاسیەكاندا‬ ‫ڕوبدات)‪.‬‬ ‫وەاڵمی یەكێتی لەوبارەوە‬ ‫یەكێتی نیشتیمانی كوردستان‬ ‫سەرجەم داواكاریەكانی شەقامی‬ ‫ه��ەڵ��ەب��ج��ەی ب����ەڕەوا دادەن��ن��او‬ ‫بەدوریشی نازانن بایكۆتی هۆڵی‬ ‫پەرلەمان بكەن‪.‬‬ ‫خ��ەڵ��ەف ئ��ەح��م��ەد ئ��ەن��دام��ی‬ ‫پەرلەمانی كوردستان لەوبارەیەوە‬ ‫ب��ەب��زاڤ��ی ڕاگ��ەی��ان��د (پشتگیری‬ ‫ه��ەم��وو داواك���اری���ەك���ی ڕەوای‬ ‫خەڵكی هەڵەبجەمان ك��ردووە لە‬ ‫بەپارێزگابوونی هەڵەبجە‪ ،‬ئەوە‬ ‫گرنگە لە بوژاندنەوەی ناوچەكەو‬ ‫لەسودی خەڵك تەواو ئەبێت)‪.‬‬ ‫گۆڕان‪ ،‬سوود لە بەپارێزگابوونی‬ ‫هەڵەبجە وەردەگرێت‬ ‫ب��زوت��ن��ەوەی گۆڕانیش ل��ەزاری‬ ‫ه��ەڵ��س��وڕاوێ��ك��ی��ەوە ئ���ام���اژەی‬ ‫ب���ەوە ك���ردووە بزوتنەوەكەیان‬ ‫ب����ەرژەوەن����دی����ی����ان ل���ەگ���ەڵ‬ ‫هەڵەبجەدایەو‬ ‫بەپارێزگابوونی‬ ‫بەهیچ شێوەیەكیش ڕێگرنین‪،‬‬ ‫لەئێستاشدا كە بووەتە پارێزگا‪،‬‬ ‫ئەگەری هەیە دەس��ەاڵت��ی گ��ۆڕان‬ ‫لەناوچەكەدا زیاد بكات‪.‬‬ ‫ن���زار م��ح��م��ود ل��ەوب��ارەی��ەوە‬ ‫ڕایگەیاند (هەڵەبجە بووەتە پارێزگا‬ ‫ئەوا بزوتنەوەی گۆڕان دووپارێزگای‬ ‫بەدەستەوە دەبێت)‪.‬‬

‫بەڵگەنامەكانی لەبزاڤ باڵودەكاتەوە‬

‫محەمەدی حاجی مەحمود‪ :‬ئیتر‬ ‫خاتری كەس ناگرم‬

‫محەمەدی حاجی مەحمود سكرتێری گشتی حزبی سۆسیالیست دیموكراتی كوردستان‪ ،‬بەڵگەنامەكانی سەردەمی خەباتی‬ ‫شاخ‌و شار لەگۆڤاری بزاڤ باڵودەكاتەوەو دەڵێت ئیتر خاتری كەس ناگرم‪.‬‬ ‫ناوبراو بریاریداوە بەپێی زنجیرەو لەهەر ژمارەیەكی گۆڤاری بزاڤدا تەواوی بەڵگەنامەكان باڵوبكاتەوە‪ ،‬كە پێشووتر‬ ‫هەندێكیانی لەیاداشتەكانیدا باڵوكردووەتەوە بەاڵم وەكخۆی دەڵێت لەوێ خاتری هەندێك كەسی گرتووەو رەچاوی زۆر‬ ‫شتی كردووە‪.‬‬ ‫سكرتێرەكەی سۆسیالیست بەبزاڤی وت (خۆی لەراستیا دوو بابەتی جیایە‪ ،‬ئەوەی لەكتێبەكەی خۆم باڵوی دەكەمەوە‪،‬‬ ‫جیاوازە لەوەی كە لەبزاڤ باڵویدەكەمەوە‪ ،‬جیاوازییەكەش ئەوەیە لەهەلومەرجەكانە من خاتری هەندێ كەسم گرتووەو‬ ‫كتێبەكە هۆی خۆمە بۆیە هەندێ ئیلتیزامم هەبووە‪ ،‬جگەلەوەش تۆ پرسیارم لێدەكەیت رەنگە رابكێشێت بۆ باسكردن و‬ ‫باڵوكردنەوەی بەڵگەنامەی تر)‪.‬‬ ‫ئەو لەبارەی كاریگەرییەكانی بالوكردنەوەی بەڵگەنامەكان‌و كاردانەوە كەس‌و الیەنەكان‪ ،‬وتی (ئێمە شتێك بالوناكەینەوە كە‬ ‫نەوترابێت‌و نەكرابێت‪ ،‬واقعێكەو هەیەو سەرجەمیان دەستخەتی كەسەكانەو هەن)‪.‬‬ ‫گۆڤاری بزاڤ باڵوكردنەوەی بەڵگەنامەكانی تایبەت بە شۆڕشی نوێ دەكاتە دەستپێك و سەرەتاو لەم ژمارەیەدا‬ ‫سەرەتاكانی دەستپێكردنەوەی شۆڕشی نوێ بەشێوەی بەڵگەنامە دەخرێتەڕوو‪.‬‬

‫تایبەت بە بزاڤ‬ ‫دەستپێكردنەوەی شۆڕش‬ ‫پ����اش ه����ەرەس����ی ش��ۆڕش��ی‬ ‫ئەیلول‌و خۆبەدەستەوەدانی هێزی‬ ‫پێشمەرگەی كوردستان لەساڵی‬ ‫‪ 1975‬شۆڕشی نوێ دەستیپێكرد‬ ‫كە لەئێستادا یەكێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان خۆی بەهەڵگیرسێنەری‬ ‫ئەو شۆڕشە دەزانێت‪ ،‬لەوبارەوە‬ ‫سكرتێری ح��زب��ی سۆسیالیست‬ ‫دیموكراتی كوردستان بەڵگەنامەی‬ ‫خۆی دەخاتەڕوو و دەڵێت‪:‬‬ ‫ساڵی ‪ 1975‬بوو ئەو خەڵكەی‬ ‫كە هاتبوونەوە لەشۆڕش ناویان‬ ‫نابوون (عائیدون) واتە گەڕاوەكان‪،‬‬ ‫كە ئەهاتن بۆ بەدەرمی تەجنید‬ ‫ل��ەن��اوچ��ەی ه��ەڵ��ەب��ج��ە ب��ۆ خۆ‬ ‫تەسلمیكردنەوە‪ ،‬منیش ئەهاتم‬ ‫س���ەی���رم ئ���ەك���ردن ب���ەس���ەدان‬

‫ك���ەس ب����وون‪ ،‬زۆرب���ەی���ان جلی‬ ‫پێشمەرگایەتیان لەبەردابوو ئەو‬ ‫جالنەش پێیان دەوت��ن كەتافی‪،‬‬ ‫بەعسییەكانیش بۆ سوكایەتی‬ ‫پێكردنیان كەتافییەكەیان ئەبری‌و‬ ‫شۆڕیان ئ��ەك��ردەوە بۆ خ��وارەوە‪،‬‬ ‫ئەنجا ب��ەدار لەخەڵكیان ئ��ەداو‬ ‫ئەیانخستنە زیلی عەسكەرییەوە‪،‬‬ ‫ه���ەروەه���ا ج��ن��ێ��وی��ان ب��ە م��ەال‬ ‫مستەفاو ش��ۆڕش‌و پێشمەرگەو‬ ‫ك��ورد ئ��ەدا‪ ،‬زۆرج��ار ب��ەداری درێژ‬ ‫ك�ڵاو و جامانەی پێشمەرگەیان‬ ‫فڕی ئەداو سوكایەتیان پێئەكردن‪،‬‬ ‫ئەمانە زۆر كاریان لەمن كردو زۆر‬ ‫بێتاقەتیان كردم‪ ،‬هەتا رۆژێك كاك‬ ‫حامیدی حاجی غالی‌و كاك تۆفیق‬ ‫رەح��ی�م‌و عەبدولخالق هەورامی‬ ‫هاتن وتیان بۆ نەچین بزانین‬ ‫ئەمە چییە‪ ،‬منیش چووم لەگەڵیان‪،‬‬ ‫وتم باشە بۆ شۆڕش نەكەینەوەو‬

‫دەستبكەینەوە بەخەبات‪ ،‬ئەوان‬ ‫لێمدووركەوتنەوەو وتیان بابە ئەوە‬ ‫تۆ چی دەڵێیت شۆڕشی چی‪ ،‬ئیتر‬ ‫ئەوان بە پەلە دووركەوتنەوە لێم‪،‬‬ ‫ئەوەبوو لەكاتی تەسلمیبوونەوەی‬ ‫پێشمەرگە‪ ،‬لەناوچەی هەڵەبجە‬ ‫كاك حەمە فەرەجی عەبابەیلێم‬ ‫بینی چەكی زۆری پێبوو‪ ،‬وتی‬

‫لەگەڵ‬ ‫دروستكردنی‬ ‫یەكەم مەفرەزە‬ ‫شەڕی ناوخۆ‬ ‫روویدا‬ ‫‪1‬‬ ‫‪17 No:‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫شۆڕش لەالیەن‬ ‫باڵەكانەوە رێكخراو‬ ‫ئەوان زیاتر رۆڵیان‬ ‫هەبوو‪ ،‬نەك‬ ‫یەكێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬لەراستیدا‬ ‫باڵی بزووتنەوەی‬ ‫سۆسیالیست‌و‬ ‫كۆمەڵەی ماركسی‬ ‫لینینی كوردستان‬ ‫لەوەدا رۆڵیان زۆربوو‪،‬‬ ‫ئەوان سوتەمەنی‌و‬ ‫دەستپێشخەری‬ ‫شۆرش بوون‬ ‫‪18‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫كاكە حەمە بەڵگەنامەكان پێشكەشی بزاڤ دەكات‬

‫ئەگەر بۆ شۆڕشتان ئەوێت بیبەن‪،‬‬ ‫ئەوەبوو من كۆمەڵێ چەكم هێناو‬ ‫لەگوڵەخانە ش��اردم��ەوە‪ ،‬پاشان‬ ‫لەگەڵ جەماعەتێك كۆبووینەوە‬ ‫كە بریتی بوون لە (حەمەی حاجی‬ ‫سابیرو برایمی م��ەال مەحمودو‬ ‫ح��ام��ی��دی ح��اج��ی ع��ال��ی‌و حەمە‬ ‫دۆاڵش��ی)‌و چەند كەسێكی تر كە‬ ‫باسی هەڵگیرسانەوەی شۆڕشمان‬ ‫كردو من وتم با دەستپێبكەینەوە‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەوان رازی نەبوون لەبەرئەم‬ ‫هۆكارانە‪:‬‬ ‫‪ -1‬پەیوەندیمان لەگەڵ هیچ‬ ‫واڵتێكدا نەبوو‪.‬‬ ‫‪ -2‬ش�������ۆڕش پ��ێ��وی��س��ت��ی‬ ‫ب��ەك��ەس��ێ��ك��ی ن����اس����راوە بۆ‬ ‫سەركردایەتی‪.‬‬ ‫‪ -3‬رەنگ بوو ئەوانەی خۆیان‬ ‫تەسلیم دەكەنەوە‪ ،‬حكومەت لەدژی‬ ‫شۆرش بەكاریان بهێنێت‪.‬‬ ‫بۆیە بریارماندا دوایبخەین‬ ‫ب��ۆ م��ودەی��ەك��ی ت��ر ت��ا خ��ۆم��ان‬

‫ك��ۆدەك��ەی��ن��ەوە‪ ،‬ئ��ەوە ب��وو پاش‬ ‫ساڵێك‌و سێ مانگ لەرێكەوتننامەی‬ ‫جەزائیر ئێمە هاتینە دەرەوەو‬ ‫دەستمان بەشۆرش كرد‪.‬‬ ‫كێ شۆڕشی هەڵگیرساند؟‬ ‫سكرتێری حزبی سۆسیالیست‬ ‫دی��م��وك��رات��ی ك��وردس��ت��ان باسی‬ ‫هەڵگیرسانەوەی شۆڕش دەكات‌و‬ ‫س��ەرەت��اك��ان��ی��ش��ی ب��ەم��ج��ۆرە‬ ‫دەخاتەڕوو‪:‬‬ ‫ش��ۆڕش ل��ەالی��ەن باڵەكانەوە‬ ‫رێكخراو ئەوان زیاتر رۆڵیان هەبوو‪،‬‬ ‫نەك یەكێتی نیشتمانی كوردستان‪،‬‬ ‫ل��ەراس��ت��ی��دا ب��اڵ��ی ب��زووت��ن��ەوەی‬ ‫سۆسیالیست‌و كۆمەڵەی ماركسی‬ ‫لینینی كوردستان لەوەدا رۆڵیان‬ ‫زۆرب�����وو‪ ،‬ئ����ەوان س��وت��ەم��ەن�ی‌و‬ ‫دەستپێشخەری ش��ۆرش ب��وون‪،‬‬ ‫یەكێتی نیمچە رێكخراوێك بوو‬ ‫ل�����ەدەرەوەی واڵت دروس��ت��ب��ووە‪،‬‬ ‫لەسوریاو لەئەوروپا‪ ،‬پاش یەك‬ ‫ساڵ لەدەستپێكردنی شۆرش ئەوان‬

‫هاتنەوە كوردستان‌و پەیوەندیان‬ ‫بەشۆڕشەوە كرد‪.‬‬ ‫كۆتایی هاتنی شۆڕشی ئەیلول‬ ‫ب��ووە ه��ۆی مەینەتی ب��ۆ گەلی‬ ‫ك��ورد‪ ،‬بەعس وەك تاكە سوارەی‬ ‫مەیدان دەستی بەكوشتن‌و برین‌و‬ ‫لەناوبردنی خەڵك‌و دێهاتەكان كرد‪،‬‬ ‫ئەمەش بووە هۆی نیگەرانی ئێمە‪،‬‬ ‫بۆیە من الی خۆمەوە لەگەڵ چەند‬ ‫كەسێكدا دەستمان بەشۆرش كردو‬ ‫لەرێكخراوەكانی تر نزیكبووینەوە‬ ‫وات��ە رێ��ك��خ��راوەك��ان��ی كۆمەڵەو‬ ‫بزووتنەوە‪ ،‬ئەوەبوو پێكەوە كارمان‬ ‫كردو ئاشنابووین لەگەڵ یەكتری‪.‬‬ ‫ئەوەبوو كۆمەڵە كەسێك كە‬ ‫پێكهاتبووین ل��ە ك��اك عومەر‬ ‫دەبابە بەنوێنەرایەتی بزووتنەوەو‬ ‫ك��اك ف���ەرەی���دوون عەبدولقادر‬ ‫بەنوێنەرایەتی كۆمەڵە چوون بۆ‬ ‫سوریا بۆ ئەوەی لەگەڵ مام جەالل‬ ‫كۆببنەوە كە یەكێتی دروستكردبوو‪،‬‬ ‫مام جەالل پێی وتبوون كە هەوڵی‬ ‫داوە چەك پەیدا بكات‌و شۆرش‬ ‫دەستپێبكاتەوە بەاڵم كاتی زۆری‬ ‫دەوێ��ت‪ ،‬بۆیە مام جەالل بەناوی‬ ‫جوتیارەوە نامەی ناردو كاك عومەرو‬ ‫كاك فەرەیدوونیش لەبەرئەوەی‬ ‫كۆنە جەاللی بوون بۆیە بریاریاندا‬ ‫لەناو یەكێتی نیمچە بەرەیەك‬ ‫دروس��ت��ب��ك��ەن‪ ،‬پ��اش��ان ئ���ەوان‬ ‫هاتنەوەو كاك فەرەیدوون لەگەڵ‬ ‫خ��ۆی گ��ۆڤ��اری ش����ەرارەی هێناو‬ ‫ناوی نهێنمان بۆ خۆمان دانا كە‬ ‫بەردبوو‪.‬‬ ‫پاشان ئێمە بریارماندا یەكەمین‬ ‫م���ەف���رەزە دروس��ت��ب��ك��ەی��ن��ەوە‪،‬‬ ‫ئ���ەوەب���وو ل��ەگ��ردی گ���ۆو تەپی‬ ‫سەفا كۆبووینەوەو ل��ەوێ كاك‬ ‫شەوكەتی حاجی موشیرو حامیدی‬ ‫حاجی غالی لێبوو‪ ،‬ئ��ەوان��ی تر‬ ‫نەهاتبوون كە بریتی بوون لە شێخ‬ ‫عەلی كەشكۆڵ‌و عەلی شێعەبوو‬ ‫بەرحمەت بێت‪ ،‬لەگەڵ كاك تۆفیق‬ ‫رەحیم‪ ،‬بۆیە نەشهاتبوون چونكە‬

‫بەڵگەنامەی یەكەم‬

‫لەهەڵەبجەوە چ��وون��ە عەنەب‌و‬ ‫ل��ەوێ��ش چەكیان ش��اردب��ووەوە‪،‬‬ ‫بۆیە ئێمە كاك حامیدمان ناردەوە‬ ‫بەدوایاناو پاشان ئەوانیش هاتن‪،‬‬ ‫بۆیە وا تاخیریش ب��وون چونكە‬ ‫لەراستیدا ترسیان ه��ەب��وو كە‬ ‫شوێنەكە كەشف بێت بەالم ئەوان‬ ‫ئەیانوت تاخیربووین بۆیە درەنگ‬ ‫هاتین‪.‬‬ ‫پێش شۆڕش‪ ،‬شەڕی ناوخۆ روویدا‬

‫پاش گەیشتنی هەموو ئەوانەی‬ ‫رێكەوتبووین بۆ دروستكردنەوەی‬ ‫مەفرەزەی شۆڕش لەگردی گۆ‪ ،‬كاك‬ ‫شێخ عەلی كەشكۆڵ بەجێماو لەناو‬ ‫هەندێك مەڕدا خۆی حەشاردابوو‪،‬‬ ‫بۆیە هەندێك شوان كەوتبوونە‬ ‫دوای‌و ئ��ەوی��ش ل��ەت��رس��ی خۆی‬ ‫دەستی بەتەقەكردن كرد‪ ،‬ئەوەبوو‬ ‫كە هاتە خوارەوە كاك شەوكەوت‬ ‫لێی ت��وڕەب��وو وت��ی ب��ۆ تەقەت‬ ‫‪1‬‬ ‫‪19 No:‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫كاكە حەمە تەنها پێشمەرگە نەبوو‬

‫ك���ردووە ئەمە دێ��ی منەو دوای‬ ‫خەڵك دەگیرێت‪ ،‬بۆیە یەكەمین‬ ‫شەو شەڕ دروستبوو لەنێوان ئەو‬ ‫دوان���ەدا‪ ،‬وات��ە هێشتا بەتەواوی‬ ‫مەرحەبای یەكترمان نەكردبوو‬ ‫شەڕ دروستبوو‪.‬‬ ‫پ��اش��ان دانیشتین‪ ،‬قسەمان‬ ‫لەسەر ئەوە كرد چی بكەین باشەو‬ ‫چ��ۆن دەستپێبكەین‪ ،‬من گوێم‬

‫وتم وەاڵ ئێمە هاتووین‬ ‫میلەتێك رزگار بكەین‬ ‫كەچی شوێن نییە‬ ‫خۆمانی تیا بشارینەوە‬

‫‪20‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫دەگ���رت‪ ،‬ئ���ەوان قسەیان ك��ردو‬ ‫هەریەكەو شتێكی دەوت‪ ،‬وتیان با‬ ‫بچین بۆ ناوچەی هەورامان‪ ،‬وتیان‬ ‫خەتەرە‪ ،‬وتیان دەچین بۆ بااڵمبۆ‪،‬‬ ‫وتیان باش نییە‪ ،‬وتیان بچین بۆ‬ ‫ه��اوار‪ ،‬وتیان نابێت‪ ،‬وتیان لەم‬ ‫چەمانە خۆمان حەشار ئەدەین‪،‬‬ ‫وتیان خەتەرە‪ ،‬ئیتر شوێن نەمابوو‬ ‫نەیڵێن‪ ،‬ئ��ەوەب��وو شوێن نەما‬ ‫دی��اری نەكرێت بۆ خۆشاردنەوە‪،‬‬ ‫خەریكبوو وەك ئەو برادەرانەی تر‬ ‫كە دوای��ی ئیعدام ك��ران خۆمان‬ ‫لەئێران بشارینەوە‪ ،‬پاشان روویان‬ ‫لەمن ك��ردو وتیان تۆ بۆ قسە‬ ‫ناكەیت‪ ،‬چونكە تەنها من مەسئول‬ ‫نەبووم لەناویاندا‪ ،‬وتم وەاڵم ئێمە‬ ‫هاتووین میلەتێك رزگ��ار بكەین‬ ‫كەچی شوێن نییە خۆمانی تیا‬ ‫بشارینەوە ئیتر چی بڵێم لەگەڵ‬ ‫ئێوە‪ ،‬وتیان باشە چی بكەین‪،‬‬ ‫وت��م هەستن لەگەڵم بابڕۆین‪،‬‬

‫ئەوەبوو پێشیان كەوتم‌و لەتەپی‬ ‫سەفاوە بەرەو جادەی تەپە تۆڵەكە‬ ‫بەرێكەوتین‌و تا الی چایخانەكەی‬ ‫كاك فەتاح رۆشتین‌و دواتر هێنامن‬ ‫بۆ گوڵەخانە‪.‬‬ ‫پاشان یەكەم شت كە كردمان‬ ‫گۆڕینی ن��اوی خۆمان ب��وو‪ ،‬كاك‬ ‫شەوكەتمان ناونا (م��ەال ن��وری)‬ ‫كاك عەلی شیعەمان ناونا (قادر)‬ ‫كاك مەحمود ناونرا (شێخ عەلی)‬ ‫منیش ن��اون��رام (ع��ەزی��ز) كاك‬ ‫حامیدمان ناونا (دلێر)‪ ،‬ئەوەبوو‬ ‫كەسێكی خۆمان ل��ەوێ ب��وو كە‬ ‫لەگەڵ رێكخستنیش كاری دەكرد‬ ‫ن��اوی رۆس��ت��ەم ب��وو ئەویشمان‬ ‫ناونا ب��وره��ان‪ ،‬پاشان كەسێكی‬ ‫ترم دۆزی��ەوە بۆ ئەوەی هاوكاری‬ ‫برادەران بكات لەرێگادا بۆ رۆشتن‌و‬ ‫خۆشاردنەوە لەشوێنەكانی تری‬ ‫ناوچەكە‪ ،‬پاشان بۆ بەیانییەكەی‬ ‫چووینە س��ورێ �ن‌و ل��ەوێ لەدێی‬

‫سیانی ماینەوە‪ ،‬دوات��ر ویستمان‬ ‫بچینە هەرمێڵە كە ناوچەیەكی‬ ‫بەرزترە لەسورێندا‪ ،‬بەاڵم ئەوان‬ ‫نەیانتوانی چونكە قاچیان بڵقی‬ ‫كردبوو‪ ،‬وتیان بشمان كوژن لێرە‬ ‫ناڕۆین‪.‬‬ ‫لەناوچەكەدا ماینەوەو یەكەم‬ ‫كەس كە ئێمەی بەچەكەوە بینی‪،‬‬ ‫كاك ف��ەرەج بانی شاری بوو‪ ،‬ئەو‬ ‫هاتە الم��ان‌و منی ناسی‌و چەند‬ ‫پرسیارێكی ل��ێ��ك��ردی�ن‌و دوات��ر‬ ‫دەرمانی بۆ كاك حامید هێناو قاچی‬ ‫بۆ تەداوی كرد‪ ،‬پاشان بۆ ماوەی‬ ‫دوو هەفتە ئیسراحەتم پێكردن‌و‬ ‫ی��ەك��ەم ن��اوچ��ەش ك��ە بەئاشكرا‬ ‫خەباتی چ��ەك��داری خ��ۆم��ان تێدا‬ ‫راگەیاند‪ ،‬دێی ریشێن بوو‪.‬‬ ‫بەناوی كێوە شۆرش دەستی‬ ‫پێكرد؟‬ ‫سەرەتا لەناوچەكەدا (ریشێن)‬ ‫دەستمان بەكۆكردنەوەی خەڵك‬ ‫ك���رد‪ ،‬ب��ەن��اوی ب����ەرەی رزگ���اری‬ ‫ك���وردس���ت���ان‪ ،‬ی���ان ه���ەرج���ارەو‬ ‫ب��ەن��اوێ��ك��ی ت���رەوە وەك هێزی‬ ‫پێشمەرگەی كوردستان‪ ،‬چونكە‬ ‫نەماندەتوانی بەناوی كۆمەڵەی‬ ‫م��ارك��س��ی��ەوە بانگەشە بكەین‬ ‫چونكە كەس دوامان نەدەكەوت‪،‬‬ ‫یەكێتیش ئەوكاتە نەبوو لەدەرەوە‬ ‫هەبوو‪ ،‬بۆیە بەناوی یەكێتیشەوە‬ ‫قسەمان نەدەكرد‪ ،‬پاشان خەڵكی‬ ‫دێ��ك��ەم��ان ك���ۆك���ردەوەو وتمان‬ ‫بچن ئیخباری ب��دەن بڵێن هێزی‬ ‫پێشمەرگە ه���ات���ووەو ش��ۆرش‬ ‫دەستیپێكردووەتەوە‪.‬‬ ‫دوات��ر دەستمان بە فێڵكردن‬ ‫كردو سیاسەتێكمان بەكارهێنا بۆ‬ ‫ئەوەی خەڵك واتێبگات ئێمە زۆرین‌و‬ ‫ژمارەیەكی زۆر پێشمەرگەین كە‬ ‫لەراستیشدا هەشت كەس بووین‪،‬‬ ‫ئەوەبوو ئەچووینە چەند دێیەك‬ ‫كە هەر دێیەك ‪ 20‬بۆ ‪ 30‬ماڵی‬ ‫لێبوایە نانی هەموو ماڵەكەمان‬ ‫كۆدەكردەوەو ئەچوین لەشوێنێك‬

‫ف��رێ��م��ان ئ���ەدا چونكە زۆرب���وو‪،‬‬ ‫بەعس‌و خەڵكەكەش حسابی نانی‬ ‫ماڵەكانیان ئەكردو هەرچۆنێك‬ ‫لێكیان ئ��ەدای��ەوە ژم��ارەی ئێمە‬ ‫ئەگەیشتە ‪ 500‬كەس‪ ،‬بۆیە ئەمە‬ ‫ترسی الی بەعس‌و سەرسامیشی‬ ‫الی خەڵك دروستكردبوو‪.‬‬ ‫ش���ەوێ���ك ل��ەخ��ێ��ڵ��ی ح��ەم��ەو‬ ‫دەرەشیشی سەرو خ��وارو بووین‪،‬‬ ‫سەرەی من بوو هەم نان هەڵبگرم‬ ‫ه��ەم��ی��ش س���ەگ ب��وەڕێ��ن��م بۆ‬ ‫ئەوەی بڵێن ئەوە زۆر قەرەباڵغەو‬ ‫پێشمەرگەی زۆری لێیە‪ ،‬بەكۆڵاڵنێكا‬ ‫ئەرۆشتم خ��ۆم ئ��ەك��رد بەشەل‪،‬‬ ‫بەكۆاڵنێكی تردا ئەرۆشتم تفەنگم‬ ‫ئەكردە ش��ان‪ ،‬بەكۆاڵنێكی تردا‬ ‫ئەرۆشتم كۆڵەپشتم پێبوو‪ ،‬زیاد‬ ‫لە‪ 10‬جار ئەرۆشتم‌و خۆم ئەگۆڕی‌و‬ ‫ئ��ەه��ات��م��ەوەو ه��ەرج��ارەو داوای‬

‫یەكێتیش‬ ‫ئەوكاتە نەبوو‪،‬‬ ‫لەدەرەوە هەبوو‪ ،‬بۆیە‬ ‫بەناوی یەكێتیشەوە‬ ‫قسەمان نەدەكرد‬ ‫شتێكیشم لەخەڵك ئەكردو ئەموت‬ ‫بۆ هەڤااڵنم دەوێت‪ ،‬تا مانگێكیش‬ ‫بەمجۆرە كارمان كرد چونكە لەو‬ ‫قۆناغەدا تەنها پێویستمان بەوە‬ ‫بوو خەڵك كۆبكەینەوەو بانگەشە‬ ‫بكەین ت��ا خ��ۆم��ان بناسێنین‌و‬ ‫ژمارەیان زیادبكات‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪21 No:‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫ب����ڕوای ب��ەن��زی��ك��ب��وون��ەوەی گ‬ ‫دڵشاد گەرمیانی‪ :‬لەدوای مام ج‬ ‫دڵشاد گەرمیانی ئەندامی مەكتەبی سیاسی كۆمەڵی ئیسالمی كوردستان‬ ‫لەدیدارێكیدا لەگەڵ گۆڤاری بزاڤ باس لە دۆخی ناوخۆی حزبەكەی‌و‬ ‫پەیوەندییەكانیان لەگەڵ دەرەوەو حزبە كوردستانییەكان دەكات‌و چەند‬ ‫پرسێكی تایبەت بەهەرێمیش لەوانە پێكهێنانی حكومەت دەخاتەڕوو‪.‬‬ ‫ناوبراو لەو دیدارەیدا رای خۆی‌و كۆمەڵی ئیسالمی لەبارەی پەیوەندی‬ ‫الیەنەكان‌و نزیكبوونەوەیان دەخاتەڕوو‪ ،‬هەروەها دەڵێت لەپاش مامە‬ ‫جەاللەوە پەیوەندیان لەگەڵ یەكێتی باش نییەو هەست بەساردییەكی‬ ‫زۆر دەكرێ‪.‬‬ ‫ئەو ئەندامە بااڵیەی كۆمەڵی ئیسالمی باس لەپێكهێنانی حكومەت‬ ‫دەكات‌و دەڵێت دوورخستنەوەی یەكێتی هەڵەیەو بەبێ ئەو حزبە‬ ‫ناكرێت حكومەت پێكبهێنرێت‪.‬‬

‫دیداری‪ :‬عومەر عەلی‬ ‫بزاڤ‪ :‬پەیوەندی ئێستای نێوان‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمی‌و ئێران چۆنە؟‬ ‫دڵشاد گەرمیانی‪ :‬پەیوەندیەكان‬ ‫خراپ نین‪ ،‬ناشتوانم بڵێم بارودۆخی‬ ‫ئ��اڵ��ۆزی ئەهلی سونە لەعێراق‌و‬ ‫ناوچەكە‪ ،‬كاریگەری لەسەر ئاستی‬ ‫پەیوەندیەكان نەبوەو نیە‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬تاچەند دڵشاد گەرمیانی‬ ‫ئاگاداری پەیوەندیەكانە؟‬ ‫دڵشاد گەرمیانی‪ :‬شتی شاراوە‬ ‫لەمەكتەبی سیاسیدا نیە‪ ،‬هەر‬ ‫شتێك هەبێ هەموو ئەندامان‬

‫‪22‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫دەیزانن‪.‬‬ ‫ب��زاڤ‪ :‬بەڕێزتان نەبڕواتان بە‬ ‫پەرلەمان هەیە نە بەحكومەت‪،‬‬ ‫چ��ۆن��ە ب���ەو ب��ۆچ��وون��ەوە ل��ەن��او‬ ‫حزبێكدان كەبەشداریەكی كارای‬ ‫لەحكومەت‌و پەرلەماندا هەیە؟‬ ‫دڵ��ش��اد گەرمیانی‪ :‬ب��ەش��داری‬ ‫ك���ردن‌و ن��ەك��ردن ل��ەپ��ەرل��ەم��ان‌و‬ ‫ح��ك��وم��ەت بابەتێكی خیالفیە‪،‬‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمیش ڕای جیاوازی‬ ‫لەسەر بابەتە خیالفیەكان قبوڵە‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬پێشتر بەڕێزتان بەنیازی‬ ‫دورستكردنی حزب بون دەكرێ ئەوە‬ ‫باس بكەیت؟‬ ‫دڵشاد گەرمیانی‪ :‬ئەوە هەواڵێكی‬ ‫ناڕاست بوو‪.‬‬ ‫ب��زاڤ‪ :‬نزیك بونەوەی گ��ۆڕان‌و‬ ‫پ���ارت���ی‌و ب���ەش���داری ك��ردن��ی��ان‬ ‫لەحكومەت چۆن دەبینی؟‬ ‫دڵشاد گەرمیانی‪ :‬لەسیاسەتدا‬ ‫ه���ەم���وو ش��ت��ێ��ك م��وم��ك��ی��ن��ە‪،‬‬ ‫دۆستایەتی‌و دوژمنایەتی هیچیان‬ ‫ت��اس��ەرن��ی��ە‪ ،‬ب����ەاڵم وەك ڕای‬ ‫شەخسی خ��ۆم‪ ،‬ب��اوەڕم ب��ەو لێك‬ ‫نزیك بونەوەیە الوازە‪ ،‬پێم وانیە‬ ‫تەمەنی زۆر درێ���ژ ب��ێ‪ ،‬چونكە‬

‫خەڵك‌و جەماوەری ئەو دووالیەنە‪،‬‬ ‫ق��ەن��اع��ەت‌و ب��ی��رك��ردن��ەوەی��ان بۆ‬ ‫حكومەت داری بەتەواوەتی لێك‬ ‫ج��ودای��ە‪ ،‬زۆری���ش ب��ێ ئومێدن‬ ‫لەیەك‌و دژبەیەكیش بارگاوین‪،‬‬ ‫لەوبڕوایەشدا نیم هیچ الیەكیان‬ ‫بەئاسانی بچنە س��ەر قەناعەتی‬ ‫بەرانبەر‪ ،‬هەشت ساڵە ئۆپۆزسیون‬ ‫بەگشتی‌و گۆڕان بەتایبەتی ڕەخنەی‬ ‫زۆر توند لەو دەسەاڵتە دەگ��رێ‌و‬ ‫داوای گۆڕانكاری جدی‌و جەوهەری‌و‬ ‫نەهێشتنی دوو ئیدارەیی دەكات‪،‬‬ ‫كاتێك خ��ۆی ببێتە بەشێك لەو‬ ‫دەسەاڵتە‪ ،‬كە پێی وایە گەندەڵی‬ ‫بەجەستەیدا‬ ‫شێرپەنجە‬ ‫وەك‬ ‫باڵوبۆتەوەو بەجومگەكانیدا چۆتە‬ ‫خ����وارەوەو تابنەقاقەی ه��ات��وە‪،‬‬ ‫نەشتوانێ بیگۆڕێ یان بۆی نەكرێ‌و‬ ‫قسەو وەعدو بەڵێنەكانی پێشوی بۆ‬ ‫نەچێتە سەر‪ ،‬ئەو كاتە یان دەبێ بێ‬ ‫دەنگ بێ‌و پارتی ئەویش قوتدا وەك‬ ‫بەخەڵكانی تر دەگوترێ‪ ،‬یان لەژێر‬ ‫فشاری جەماوەرەكەی لەحكومەت‬ ‫دەكشێنەوە‪ ،‬كەئەمەیان بەنزیكتر‬ ‫دەزانم‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬پێت وایە بەشداری كردنی‬

‫گ�����ۆڕان‌و پ��ارت��ی نییە‬ ‫جەاللەوە پەیوەندیمان لەگەڵ یەكێتی تێكچووە‬ ‫گۆڕان لەحكومەت هەموو كێشەكان‬ ‫چارەسەر دەكات؟‬ ‫دڵشاد گەرمیانی‪ :‬نەخێر پێم‬ ‫وان��ی��ە‪ ،‬ه��ەن��دێ ل��ە كێشەكان‬ ‫سەرچاوەكەی نەبون یان كەمی‬ ‫متمانەیە‪ ،‬بۆ نمونە ئەگەر باس‬ ‫لەهەنگاوێكی نەهێشتنی دوو‬ ‫ئیدارەیی بكرێت‪ ،‬بەنمونە تێكەڵ‬ ‫ك��ردن��ی پ��ێ��ش��م��ەگ��ەو پۆلیس‌و‬ ‫ئاسایش‪ ،‬ناكرێ ئەگەر متمانەی‬ ‫تەواویان بەیەك نەبێ‪ ،‬ئاشكرایە‬ ‫ی��ەك��ێ��ت �ی‌و پ��ارت��ی متمانەیان‬ ‫ب��ەی��ەك��دی زی��ات��رە ب���ەب���ەراورد‬ ‫بەگۆڕان‌و پارتی‪ ،‬كەچی نەیانتوانی‬ ‫ئەو هەنگاوە بنێن‪ ،‬بەالی منەوە‬ ‫ئەگەر یەكگرتن‌و تەبای‌و تێكەڵ‬ ‫كردنی دوو ئیدارەیی‪ ،‬لەحكومەتی‬ ‫یەكێتی‌و پارتی پێشو‪ ،‬بە تێكەڵ‬ ‫ك��ردن��ی چیمەنتۆو ق��وڕ تەشبیه‬ ‫ب��ك��رێ‪ ،‬ئ��ەوا دەب��ێ لەحكومەتی‬ ‫پارتی‌و گۆڕان وەك تێكەاڵو كردنی‬ ‫نەوت‌و ئاو تەشبیه بكرێ‪.‬‬ ‫ب��زاڤ‪ :‬ئێوە ل��ەب��ەرەی گەلەوە‬ ‫چونە ب���ەرەی دەس���ەاڵت هەست‬ ‫ناكەیت كاریگەری هەبێ لەسەرتان‪،‬‬ ‫لەكاتێكدا پێشتر ڕەخنەتان هەبوو‬ ‫لەدەسەاڵت؟‬ ‫دڵشاد گەرمیانی‪ :‬ج��ەم��اوەری‬ ‫هەرالیەنێك بیركردنەوەی خۆی‬ ‫هەیە‪ ،‬خەڵكی ئێمە دەیەوێت ئێمە‬ ‫لەبەرژەوەندی ئیسالم‌و موسڵمانان‌و‬ ‫ب��ی��روب��اوەڕەك��ەم��ان كاربكەین‪،‬‬ ‫لەكوێدا ئامانجاكانمان دێتەدی‬ ‫(لەحكومەت ی��ان پۆپۆزسیۆن(‬ ‫لەوێ بین‪ ،‬نەچاو لەخەڵك بكەین‌و‬ ‫نەدوای قەرەباڵغی بكەوین‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬هەڵوێستت چۆنە لەسەر‬ ‫بەرەی نوسرەو ئەو كارەی دەیكات؟‬

‫دڵشاد گەرمیانی‪ :‬نایان ناسم‌و‬ ‫شارەزاییەكی ئەوتۆم لەسەریان‬ ‫نیە‪ ،‬تەنها لەڕێگەی ڕاگەیاندنەوە‬ ‫شتم لەسەریان خوێندووەتەوە‪،‬‬ ‫ڕاگەیاندنیش ل��ەگ��ەڵ ڕێ��زم بۆ‬ ‫خەڵكانێكی پیشەیی سەرێكیان‬ ‫هەیەو هەزار زمان‪ ،‬ڕاستیەك لەگەڵ‬ ‫هەزار درۆ تێكەڵ دەكەن‪ ،‬ناتوانرێ‬ ‫بڕوا بەقسەیان بكرێ‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬لەو بروایەدایت بارزانی‬ ‫بەیاسا واز لەپۆستەكەی بهێنێت؟‬ ‫دڵشاد گەرمیانی‪ :‬پێم وایە ئەگەر‬ ‫لەهەڵبژاردنێكی جەماوەریدا خەڵكی‬ ‫دەنگی نەداتێ قبوڵی دەكات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئەگەر هەمووالیەنەكان بەشداربن‬ ‫لەحكومەت و‪ ،‬بەبەرنامەیەكی‬ ‫ه��اوب��ەش��ی ی��ەك��ێ��ت �ی‌و گ���ۆڕان‬ ‫هەڵنەبژێردرێتەوە‪،‬‬ ‫لەپەرلەمان‬ ‫دەخرێتە قاڵبێكی ترەوەو پێم وانیە‬ ‫دەرئەنجامەكەی قبوڵ بێت‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬ئێوە لەكام الیەن نزیكن‬ ‫یەكێتی یان پارتی؟‬ ‫دڵشاد گەرمیانی‪ :‬پێشتر بەهۆی‬ ‫مام جەاللەوە پەیوەندیەكانمان‬ ‫ل��ەگ��ەڵ یەكێتیدا باشتر ب��وو‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئێستا وەزع��ەك��ان گ��ۆڕاوە‪،‬‬ ‫پەیوەندیمان لەگەڵ پارتی باشە‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم لەگەڵ یەكێتیدا هەست‬ ‫بەساردیەك دەك��رێ بەبێ ئەوەی‬ ‫هۆكارێكی ڕوون‌و دی��اری هەبێ‪،‬‬ ‫دەش��م��ان��ەوێ پەیوەندیەكانمان‬ ‫ل��ەگ��ەڵ��ی��ان باشتركەین‪ ،‬ب��ەاڵم‬ ‫بەهۆی وەزعی یەكێتیەوە نازانین‬ ‫لەكوێوەو چۆن دەست پێ بكەین‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬ڕات چیە بەرانبەر بەشداری‬ ‫نەكردن یان پێ نەكردی یەكێتی‬ ‫لەحكومەت؟‬ ‫دڵ��ش��اد گەرمیانی‪ :‬ب��ەش��داری‬

‫پەیوەندیەكانمان‬ ‫لەگەڵ ئێران خراپ نین‪،‬‬ ‫ناشتوانم بڵێم بارودۆخی‬ ‫ئاڵۆزی ئەهلی سونە‬ ‫لەعێراق‌و ناوچەكە‪،‬‬ ‫كاریگەری لەسەر ئاستی‬ ‫پەیوەندیەكان نەبوەو نیە‬ ‫پ��ێ ن��ەك��ردن��ی یەكێتی شتێكی‬ ‫نەگونجاوەو هەڵەیەكی گەورەیە‪،‬‬ ‫یەكسانە بەتێكچونی ناوچەكەو‬ ‫تشكیل ن��ەك��ردن��ی ح��ك��وم��ەت‪،‬‬ ‫یەكێتی لەسنوری خۆیدا حكومەتە‪،‬‬ ‫هێزو زەمین‌و ئیمكانیەتی هەیە‪،‬‬ ‫هیچ كەسێ ناتوانێ ئەو ڕاستیە‬ ‫نەسەلمێنێ‪ ،‬ب��ەاڵم ئەگەر خۆی‬ ‫بەشداری نەكات ئەوە شتێكی ترەو‬ ‫بەالی منەوە ئەگەرێكی زۆر دورە‪.‬‬

‫دەشمانەوێ‬ ‫پەیوەندیەكانمان‬ ‫لەگەڵ یەکێتی‬ ‫باشتربكەین‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەهۆی دۆخی‬ ‫یەكێتیەوە نازانین‬ ‫لەكوێوەو چۆن دەست‬ ‫پێ بكەین‬ ‫‪1‬‬ ‫‪23 No:‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫جەالل تاڵەبانی بۆ گۆڤاری ئەلتەلیعە ئەلعەرەبیە‪:‬‬

‫سەدام حسێن دادوەرە نەك دوژمن‬

‫كەم كەس هەیە لەمێژوی هاوچەرخدا جەالل تاڵەبانی وەك بزوێنەرو سەركردەی چەرخی بزاوتی رزگاریخوازی كورد ئەژمار‬ ‫ێ‬ ‫نەكات‪ ،‬ئەو گەرچی یەكەمین كاری سیاسی بەشداربونی بوو لەخۆپیشاندانێك لەناوراستی چلەكانی سەدەی رابردوو‪ ،‬وەل ‌‬ ‫دواین كاری بەر لەنەخۆشكەوتنی سەرۆك كۆماری عێراق بوو‪ ،‬ئەو لەژیانیدا چەندین قۆناغدی تێپەراندووە‪ ،‬وەك مافناس‌و‬ ‫سەربازو سیاسەتمەدارو دیبلۆمات‌و سەرۆك‪.‬‬ ‫لەسەردەمێكدا ئەمەریكاو ئیسرائیل بەئیمپریالیزم ناوبردوەو لەقۆناغێكی دی بەدۆست‌و هاوكار‪ ،‬ئەم راگۆرینە بەتەنها‬ ‫ئەمەریكای نەگرتوەتەوە بەڵكو ئێران‌و عێراق‌و توركیاو تەنانەت حیزبە كوردستانێكانی دیش‪ ،‬هۆكاری ئەمەش وەك خۆی‬ ‫لەچاوپێكەوتنێكدا دەڵێت (دەبێت هەمیشە تاكتیك لەخزمەتی ستراتیژ بێت نەك بەپێچەوانەوە)‪.‬‬ ‫ئەم چاوپێكەوتنەی لەگۆڤاری بزاڤ باڵو دەكرێتەوە مێژووەكەی دەگەرێتەوە بۆ (‪ )1984‬لەژمارە (‪)65‬ی گۆڤاری (ئەلتەلیعە‬ ‫ئەلعەرەبییە) لەبەرواری (‪6‬ی ئابی ‪ )1984‬باڵوكراوەتەوەو لەالیەن رۆژنامەنوس (جاسم محمد حسن)ەوە ئەنجامدراوە‪ .‬بۆ‬ ‫زانیاری ئەم چاوپێكەوتنە لەكاتی گفتوگۆكانی یەكێتی نیشتمانی و حكومەتی عیراقیدا لەسااڵنی ‪1984‬دا ئەنجامدراوە‪.‬‬ ‫ئەمەش بەشێكی چاوپێكەوتنەكەیە‪:‬‬

‫وەرگێڕانی‪ :‬بزاڤ‬ ‫هاوبەش لەچارەنوس‬ ‫یەكەمین پرسیارم بریتیە لەوەی‬ ‫چۆن رێكەوتن دەكرێت لەنێوان‬ ‫ب��ەرن��ام��ەی نیشتیمانی ك��وردی‌و‬ ‫هەڵپەی نەوتەوایەتی عەرەبی؟‬ ‫بەخێرای تاڵەبانی وەاڵمی دایەوە‬ ‫ووتی (ئێمە وەك ئەو پێگەی هەمانە‬ ‫ل��ەن��او ب��زوت��ن��ەوەی رزگ��اری��خ��وازی‬ ‫كوردی بروامان وایە ئەم قۆناغەی‬ ‫ئێستای بزوتنەوەی رزگاریخوازی‬ ‫عەرەبی گرنگیەكی زۆری هەیە‪،‬‬

‫پەیوەندییەكانی‬ ‫یەكێتی‌و كۆمەڵەی‬ ‫مەسعودو ئیدریس‬ ‫بارزانی زۆر خراپە‬ ‫بەڵكو هەر نیە بەهۆی‬ ‫پەیوەندییەكانیان‬ ‫بەدەرەوە‬ ‫‪24‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫دروشمێكی كۆنیشمان هەیە دەڵێت‬ ‫(ه��ەر سەركەوتنێكی بزوتنەوەی‬ ‫رزگاریخوازی عەرەبی سەركەوتنەو‬ ‫بۆ بزوتنەوەی رزگاریخوازی كوردی‌و‬ ‫بەپێچەوانەشەوە هەموو كەوتن‌و‬ ‫نشوستیەك كەوتن‌و نشوستیەو بۆ‬ ‫بزوتنەوەی رزگاریخوازی كوردی) ئەمە‬ ‫خاڵی یەكەم‪ ،‬خاڵی دووەم پەیوەندی‬ ‫م��ێ��ژوی��ی ن��ێ��وان ك���وردو ع��ەرەب‬ ‫بەئاشتی‌و خۆشەویستی ناسراوە‪،‬‬ ‫تەنانەت ئەو ناكۆكی‌و كێشانەی‬ ‫لەنێوان گەالنی مسوڵمانان هەیە‬ ‫لەنێوان نەتەوەی كوردو عەرەب نیە‪،‬‬ ‫ئەم خاڵەش وامان لێ‌ دەكات بگەینە‬ ‫ئەو بروایەی ئەو خاڵە هاوبەشانەی‬ ‫لەنێوان كوردو عەرەبدا هەیە زۆر‬ ‫زیاترە لەو ناكۆكیە روكەشیانەی‬ ‫لەنێوانیاندا هەیە‪.‬‬ ‫خاڵی سێیەمیش‪ ،‬ئەو رێبازەی‬ ‫كەبزاوتی رزگ��اری��خ��وازی عەرەبی‬ ‫ب��ەگ��ش��ت��ی‌و ت��ای��ب��ەت��ە ب��ەم��اف��ە‬ ‫نەتەوەییەكانی كورد لەسەر بریتیە‬ ‫لەرێبازێكی پێشكەوتوخواز‪ ،‬بەهیچ‬ ‫شێوەیەك روكاری دوژمنایەتی بەدی‬ ‫ناكرێت لەنێوان هەردوكیان لەگەڵ‬ ‫هەموو ئەو بارە بەدەرانەی لەنێوان‬ ‫هەدووال هەیە‪ ،‬لەمەشەوە دەگەینە‬

‫ئەو ئەنجامی كە دەكرێت یاخود‬ ‫دەب��ێ��ت رێ��ك��ەوت�ن‌و هەمەهانگی‬ ‫هەبێت لەنێوان هیواكانی عەرەب‌و‬ ‫ب��ەرن��ام��ەی نیشتیمانی ك���وردی‪،‬‬ ‫ئەگەر عێراقیش بەنمونە وەربگرین‬ ‫ئ���ەوا هیچ ناكۆكیەك نابینین‬ ‫لەبەدیهێنانی هیواكانی بزوتنەوەی‬ ‫رزگ��اری��خ��وازی ك���وردو پاراستنی‬ ‫یەكێتی خاكی عێراق‪.‬‬ ‫درك‌و گوڵ‬ ‫ئ��ەل��ت��ەل��ی��ع��ە ئ��ەل��ع��ەرەب��ی��ە‪:‬‬ ‫دەمانەوێت پرسیار بكەین لەسەر‬ ‫پەیوەندییەكانی نێوان (ك��وردو‬ ‫كورد) لەعێراق‌و ئێران؟‬ ‫ت��اڵ��ەب��ان��ی‪ :‬ه��ێ��زە ك��وردی��ی��ە‬ ‫سەربەخۆكان پەیوەندییان لەگەڵ‬ ‫یەكدیدا هەیەو هاوكاری یەكتری‬ ‫دەك���ەن‪ ،‬ب��ەاڵم پەیوەندییەكانی‬ ‫یەكێتی نیشتیمانی كوردستان‌و‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��ەی م��ەس��ع��ودو ئیدریس‬ ‫ب��ارزان��ی زۆر خ��راپ��ە بەڵكو هەر‬ ‫نیە بەهۆی پەیوەندییەكانیان‬ ‫ب���ەدەرەوە بەتایبەتی ئەمەریكاو‬ ‫بەریتانیا‪ ،‬هەروەها دەزگای مۆسادی‬ ‫ئیسرائیلی‪ ،‬ئێستا خاڵی جەوهەری‬ ‫ناكۆكیمان لەگەڵیان دەگەرێتەوە‬ ‫ب��ۆ ج���ۆری پەیوەندییەكانیان‬

‫لەگەڵ ئێران‪ ،‬كەپەیوەندییەكی‬ ‫پاشۆكیەتیە‪ ،‬چ��ۆن؟ پەیوەندی‬ ‫ن���ێ���وان ك��ۆم��ەڵ��ەی م��ەس��ع��ودو‬ ‫نیزامی خومەینی لەسەر ئەساسی‬ ‫پاشكۆیەتی ت��ەواو دام���ەزراوە بۆ‬ ‫گاردی خومەینی‌و هێزە ئێرانیەكان‪،‬‬ ‫واتە بەشێكی دانەبراون لەهێزە‬ ‫ئێرانیەكان‌و لەگەڵ ئ��ەوان جوڵە‬ ‫دەكەن‌و بەئەمری ئەوان دەكەن‌و‬ ‫لەچوارچێوەی نەخشەی ئەوانیشن‪،‬‬ ‫ب��ەم��ان��ای بونەتە كۆمەڵەیەكی‬ ‫(مورتەزەقە)* و پاشكۆ بۆ دەسەاڵتی‬ ‫ئێرانی‪ ،‬س��ەرەت��ا ك��ار ناكات دژی‬ ‫عێراق بەڵكو دژی ك��وردی ئێران‬ ‫پاشان لەگەڵ هێزی ئێران دژی‬ ‫عێراق‪ ،‬ئەمەش خیانەتێكی دوو‬ ‫س���ەرە‪ ،‬ل��ەس��ەرێ��ك��ەوە خیانەتە‬ ‫كەشەری شۆرشی ك��وردی ئێران‬ ‫دەك���ەن ل��ەالی��ەك��ی دی��ك��ەش��ەوە‬ ‫شەری واڵتەكەیان عێراق دەكەن‪،‬‬ ‫سەبارەت بەخیانەتی یەكەمیان‬ ‫ئەگەر تاكێكی ك��ورد نەیتوانی‬ ‫هاوكاری شۆرشی ك��وردی ئێران‬ ‫ب��ك��ات ئ���ەوا پێویستە دژیشی‬ ‫نەوەستێتەوە وەك پەندێكی‬ ‫ك��وردی هەیە دەڵێت «گەر گوڵ‬ ‫نیت دركیش مەبە»‪.‬‬ ‫مەنتیقی مورتەزەقە‬ ‫ئەلتەلیعە ئەلعەرەبیە‪ :‬واتە‬ ‫پەیوەندیان نەك لەگەڵ شۆرشی‬ ‫ك���وردی ل��ەئ��ێ��ران نیە بەڵكو‬ ‫دژایەتیشیان دەكەن؟‬ ‫ت��اڵ��ەب��ان��ی‪ :‬ب��ەڵ��ێ‌‪ ،‬ئ���ەوەی‬ ‫غ��ەری��ب��ی��ش��ە ل���ەزۆرب���ەی ئ��ەو‬ ‫هێرشانەی دەكرێنە سەر ناوچە‬ ‫رزگ��ارك��راوەك��ان��ی كوردستانی‬ ‫ئێران بارزانیەكانی پێشەنگی گاردی‬ ‫خومەینی‌و هێزە ئێرانییەكانن‬ ‫ب��ەن��م��ون��ەش دوای���ن پ��ێ��ك��دادان‬ ‫ل��ەن��ێ��وان ك��وردەك��ان��ی ئ��ێ��ران‌و‬ ‫دەسەاڵتی ئێران لەم چەند رۆژەی‬ ‫رابردوو لەناوچەیەكی نزیك سنوری‬ ‫عێراق روویدا پێیان دەڵێن دوڵەتوو‬ ‫م��ان��ك��اواو داوداوا‪ ،‬ل��ەم ش��ەرەدا‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��ەی م��ەس��ع��ودو ئیدریس‬

‫وێنەیەك لەچاوپێكەوتنەكە‬

‫لەپێشەوەی‬ ‫ئەو هێزە ئێرانیەدا بوو كەهێرشی‬ ‫كردە سەر كوردەكان كاتێك سیان‬ ‫لەوانمان گرت زانیمان هەڵگری‬ ‫ناسنامەی ئێرانین تیایدا ئاماژە‬ ‫كراوە خاوەنەكانیان بارزانین‌و سەر‬ ‫بەبنكەیەكی س��ەرب��ازی ئێرانین‪،‬‬ ‫سەرجەم ئەمانە ئەمانگەیەنێتە ئەو‬ ‫بروایەی ئەوان هێزێكی كوردی نین‬ ‫بەڵكو هێزێكی چەكدارن ئامادەن‬

‫خ���زم���ەت‬ ‫بەهەر كەسێك بكەن بەمەنتقی‬ ‫ئیرتیزاق‪.‬‬ ‫ئەلتەلیعە ئەلعەرەبیە‪ :‬نفوزیان‬ ‫هەیە؟‬ ‫ت��اڵ��ەب��ان��ی‪ :‬ت��ەن��ه��ا نفوزێكی‬ ‫عەشایەری‌و موحافیزكاری كەمیان‬ ‫هەیە گرنگ ئەوەیە جێگەی متمانەی‬ ‫گەلی كوردیمان نین‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪25 No:‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫دانیشتنی تاڵەبانی و سەدام حسێن لەگفتوگۆكانی ‪1991‬دا‬

‫بەكرێگیراو نەك ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ئەلتەلیعە ئەلعەرەبیە‪ :‬راتان‬ ‫چیە لەسەر ئەو دەسەاڵتەی ئێستا‬ ‫لەئێران حوكم دەكات؟‬ ‫تاڵەبانی‪ :‬س��ەرەت��ا ب��ۆم باس‬ ‫كردیت لەسەر دەسەاڵتی ئێرانی‪،‬‬ ‫بەكورتی بریتیە لەدەسەاڵتێكی‬ ‫دواكەوتو و دوژمنكارو پاوانخوازی‬ ‫ت��ائ��ی��ف��ی‪ ،‬ئ��ەڵ��ێ��ن ئ��ەی��ان��ەوێ��ت‬ ‫سستمێكی ك��ۆم��اری ئیسالمی‬ ‫لەعێراق دامەزرێنن‪ ،‬ئەمە مانای‬ ‫لێسەندنەوەی مافی عێراقیەكان‬ ‫نیە ل��ەه��ەڵ��ب��ژاردەو سەربەخۆیی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‌و ئابورییان؟ حەزە‬ ‫پاوانخوازێكانیان روونە لەم بابەتە‬ ‫ئەوان هەوڵی داگیركردنی عێراق‌و‬ ‫بەكۆیلەكردنی گەلەكانیان دەكەن‪،‬‬ ‫وات���ە ئ���ەوان كێشەیان لەگەڵ‬ ‫دەسەاڵت نیە لەعێراق ئەوان كاتێك‬ ‫دەڵێن دەمانەوێت سەرۆك سەدام‬ ‫حسێن ل��ەس��ەر دەس���ەاڵت الب��ەرن‬ ‫لەراستیدا وانیە بەڵكو دەیانوێت‬ ‫كیان‌و سەربەخۆی عێراق لەریشە‬

‫‪26‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫هەڵكێشن‪ ،‬مافی عێراقیەكان بۆ‬ ‫هەڵبژاردنی دەسەاڵتەكەیان‪ ،‬بۆ‬ ‫نمونە ش��ێ��وازی مامەڵەكردنیان‬ ‫لەگەڵ ئۆپۆزسیۆنی عێراقی ئەوان‬ ‫مامەڵە تەنها لەگەڵ ئەوانە دەكەن‬ ‫كە بەكرێگیراو و پاشكۆی تەواون‬ ‫بۆیان‪.‬‬ ‫عێراق ‪ ...‬نیشتیمانمە‬ ‫ئەلتەلیعە ئەلعەرەبیە‪ :‬مامەڵەیان‬ ‫لەگەڵ ئێوە؟‬ ‫تاڵەبانی‪ :‬بانمونەیەكت بدەمێ‌‬ ‫لەسەر چۆنێتی مامەڵەیان‪ ،‬چەند‬ ‫پ��ارچ��ە چەكێكمان دەس��ت��ك��ەوت‬ ‫لەدەرەوەی واڵت‌و گەیاندمانە ئێران‬ ‫لەسەر بەڵینی خومەینی‌و خامەنەئی‬ ‫خۆیان بەاڵم دواتر دەستیان بەسەردا‬ ‫گ��رت‪ ،‬ئ���ەوان ئۆپۆزسیۆنێكیان‬ ‫ن��اوێ��ت ب��ەك��رێ��گ��ی��روی��ان نەبێت‬ ‫چونكە ئەوان دەست بەسەراگرتنی‬ ‫ع��ێ��راق‌و داگیركردنیانی دەوێ��ت‬ ‫ئەمەش ئەوەیە كەهەرگیز پێی‬ ‫رازی نابین‪ .‬رێگەم بدە شتێك پێت‬ ‫بڵیم‪ ،‬ئێمە هەرگیز شەرێكمان‬

‫دژی سوپای عێراقدا نەكردوە وەك‬ ‫هاوكاری هێزە ئێرانیەكان لەشەری‬ ‫نێوانیان لەباكوری واڵت بەچاوپۆشی‬ ‫لەسەرجەم وردەكارییەكان ئێمە‬ ‫لێرەدا هەوڵێستی خۆمان تۆمار‬ ‫دەك��ەی��ن «نابێت هیچ هێزێكی‬ ‫ك��وردی لەگەل ئێراندا بێت یان‬ ‫هەڵوێستێكی سەپێی وەربگرێت‬ ‫لەشەری ئێران بۆسەر عێراق ئەم‬ ‫بابەتەش كاتێك تۆمار دەكرێت‬ ‫خزمەتی گەلی كوردی ناكات ئەمەش‬ ‫بوە هۆكاری دەسپێكردنی گفتوگۆ‬ ‫عێراق نیشتیمانی منە لەكۆتایدا بۆ‬ ‫هیچ كەسێكیش نیە خۆی گێل بكات‬ ‫یان نیشتیمان پەیوەری خۆی لەبیر‬ ‫بكات لەپێناو هەوڵوێستێكی كاتی»‪.‬‬ ‫رێز لەسوپای عێراقی دەگرم‬ ‫ئەلتەلیعە ئەلعەرەبیە‪ :‬بائێستا‬ ‫بێینە سەر ناوەرۆكی بابەتەكەمان‪،‬‬ ‫ووت��ت��ان ش��ەری ئ��ێ��ران ب��ۆ عێراق‬ ‫هۆكارێك ب��وو ب��ۆ دەسپێكردنی‬ ‫گفتوگۆ لەگەڵ عێراق‪ ،‬هۆكارەكانی‬ ‫دیكە چی بوون؟‬

‫تاڵەبانی‪ :‬هۆكاری دووەم‌و وەاڵم‌و‬ ‫ئامادەیی ب��وو لەالیەنی دووەم‬ ‫عێراقی كەهەستمان‬ ‫حكومەتی‬ ‫پێكرد كاتێك پەیوەندییەكان‬ ‫دروس���ت ب��وون لەساڵی راب���ردوو‬ ‫لەالیەن نێوەندگیرەكانەوە‪ ،‬روونە‬ ‫كەئامانجمان لەكۆتیایدا بریتیە‬ ‫لەپێشخستنی حوكمی زات��ی نەك‬ ‫جیابونەوە لەنیشتیمانی دای��ك‬ ‫ك��ەع��ێ��راق��ە‪ ،‬وات���ە ئێمە ه��ەوڵ‬ ‫دەدەین بەشێك بین لەسستمێكی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‌و سیاسی‌و ئابوری‌و‬ ‫دادوەری فەرمی دەوڵەتی عێراق‪،‬‬ ‫ئەمەش ئ��ەوە دەگەینت دەبێت‬ ‫هەر رۆژێك لەرۆژان گفتوگۆ لەگەڵ‬ ‫حكومەتی ناوەندی بكەین ئێمەش‬ ‫ئەوەمان كرد‪.‬‬ ‫ه���ۆك���اری س��ێ��ەم ئ��ێ��م��ە رێ��ز‬ ‫ل���ەس���وپ���ای ع��ێ��راق��ی دەگ��ری��ن‬ ‫ك����ەن����اس����راوە ب��ەه��ەڵ��وێ��س��ت��ە‬ ‫نیشتیمانی‌و نەتەوایەتییە خاوەن‬ ‫رێزو خۆشەویستی گ��ەورەوە بۆیە‬ ‫نامانەوێت رۆژێك لەسەرمان تۆمار‬ ‫بكرێت كە شەرمان لەگەڵ كردون‬ ‫كاتێك بەرگریان لەواڵت كردوە‪.‬‬ ‫ه��ۆك��اری چ���وارەم شەرەكەمان‬ ‫خزمەتی ئێرانی دەك���رد كاتێك‬ ‫ب��ەه��ۆی مەشغول بونی سوپای‬ ‫عێراقی بۆیە هەوڵوێتی ك��رداری‬ ‫بریتی بوو لەگفتوگر نەك شەر‪.‬‬ ‫گفتوگۆی براكان‬ ‫ئەلتەلیعە ئەلعەرەبیە‪ :‬سەبارەت‬ ‫یەیەكتر بینین‌و گفتوگۆكان؟‬ ‫ت��اڵ��ەب��ان��ی‪ :‬ب��ۆ م��ێ��ژوو دەڵێم‬ ‫گفتوگۆكان زۆر شەفاف‌و ئاشكرا‬ ‫بوون هەندێك كات ناكۆكێكانمان‬ ‫زۆر توند بوون بەاڵم ئارەزوویەك‬ ‫هەبوو بۆ گەشتن بەرێكەوتنێكی‬ ‫هاوبەش‪.‬‬ ‫ئ��ەل��ت��ەل��ی��ع��ە ئ��ەل��ع��ەرەب��ی��ە‪:‬‬ ‫گفتوگۆكان بریتی بون لەچی؟‬ ‫ت��اڵ��ەب��ان��ی‪ :‬ئاساییە س��ەرەت��ا‬ ‫گفتوگۆكان بریتی بێت لەوەستاندنی‬ ‫شەر پاشان دروستكردنی لیژنەی‬ ‫هەماهەنگی هاوبەش بۆ رێكخستنی‬

‫ه��ەڵ��وێ��س��ت‌و رێ��گ��ری��ك��ردن��ی‬ ‫ل��ەس��ەرپ��ێ��چ��ی��ی��ەك��ان‪ ،‬دووەم‬ ‫گفتوگۆكان ب����ەردەوام ب��ن بۆ‬ ‫چارەسەركردنی ئاشتیانەی كێشەی‬ ‫كوردی لەچوارێوەی یەكێتی خاكی‬ ‫ع��ێ��راق‪ ،‬ه��ەروەه��ا گفتوگۆكان‬ ‫بریتی بوون لەبەشداریكردنمان‬ ‫ل��ەدەس�ڵات��ی ن��اوەن��دی‌و ب��ەرەی‬ ‫ن��ی��ش��ت��ی��م��ان��ی ن���ەت���ەوەی���ی‬ ‫فراوانكردنی‬ ‫پێشكەوتوخوازو‬ ‫ناوچەی حوكمی زاتی‪.‬‬ ‫بەرهەمی بەعس‬ ‫ئ��ەل��ع��ەرەب��ی��ە‪:‬‬ ‫ئەلتەلیعە‬ ‫فراوانكردنی ناوچەی حوكمی زاتی‬ ‫لەسەر چ ئەساسێك؟‬ ‫تاڵەبانی‪ :‬ل��ەس��ەر ئەساسی‬ ‫بەیانی ‪11‬ی ئازار‪ ،‬كەبەرهەمێكە‬ ‫ل���ەب���ەره���ەم���ەك���ان���ی ب��ەع��س‬ ‫رێ��ك��ەوت��وی��ن ل���ەم ب���ارەی���ەوە‪،‬‬ ‫لەپیادەكردنی حوكمی زات��ی بۆ‬ ‫گەلی كورد لەچوارچێوەی یەكێتی‬ ‫نیشتیمانی عێراق‌و لەنێو هەردوو‬ ‫ئەنجومەنی تەشریعی‌و جێبەجێكردن‪،‬‬ ‫ه���ەروەه���ا رێ��ك��ەوت��ی��ن ل��ەس��ەر‬ ‫ناوەرۆكی دەسەاڵتەكانی حوكمی‬ ‫زات��ی‌و دیاریكردنی بودجەیەكی‬ ‫ب���اش ب���ۆ ئ���اوەدان���ك���ردن���ەوەی‬ ‫ناوچەكەو پێشخستنی‌و گەیاندنی‬ ‫بەناوچەكانی دی عێراق‪ ،‬هەروەها‬ ‫رێكەوتین لەزیادكردنی هەندێك‬ ‫ناوچە بۆ سنوری دەسەاڵتی حوكمی‬ ‫زاتی كەزۆرینەی دانیشتوانی كوردن‬ ‫بەمەرجێك كار نەكاتە سەر ئاسایشی‬ ‫نیشتیمانی‌و ن��ەت��ەوەی عێراق‌و‬ ‫لەسایەی شەرو دۆخی ناجێگیرەكان‪.‬‬ ‫ئەلتەلیعە ئەلعەرەبیە‪ :‬سەبارەت‬ ‫بەحوكمی زاتی‪ ،‬هەندێك شت ماوە‬ ‫كەبەهەڵبەستراوی مابێتەوە؟‬

‫تاڵەبانی‪ :‬بەڵی گفتوگۆ هەیە‬ ‫لەسەر سنوری حوكمی زاتی‪ ،‬هەروەها‬ ‫دۆزی���ن���ەوەی رای��ەك��ی ه��اوب��ەش‌و‬ ‫ب��ۆ رێ��ك��خ��راوە جەماوەرییەكان‌و‬ ‫گەرانەوەی كۆری زانیاری كورد لەنێو‬ ‫كۆری زانیاری عێراق بەم بۆنەیەوە‬ ‫ئەمەش بەرهەمێكی حیزبی بەعس‬ ‫بوە‪ ،‬هەروەها چۆنێتی گەرانەوەی‬ ‫دۆخی ئاسایی بۆ ناوچەی كوردستان‪،‬‬ ‫س��ەب��ارەت بەمەش گەشتوینەتە‬ ‫رێكەوتنێكی ه��اوب��ەش ئەویش‬ ‫گ���ەران���ەوەی س��ەرج��ەم ئ��ەوان��ەی‬ ‫راگوێزراون لەرابردوو لەناوچەكانیان‬ ‫لەدۆخی ناجێگیرەكانی راب��ردوودا‬ ‫بەپێی بەرنامەیەكی هاوبەش‬ ‫كەدۆخی ئاسایش‌و حاڵەتی جەنگ‬ ‫پەیرەو دەكرێت‪.‬‬ ‫ئەلتەلیعە ئەلعەرەبیە‪ :‬كەركوك‬ ‫دەكەوێتە نێو گفتوگۆكانی سنوری‬

‫دەسەاڵتی ئێرانی‪ ،‬بەكورتی بریتیە‬ ‫لەدەسەاڵتێكی دواكەوتو و دوژمنكارو‬ ‫پاوانخوازی تائیفی‬ ‫‪1‬‬ ‫‪27 No:‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫جەالل تاڵەبانی لەسەردەمی پێشمەرگایەتیدا‬

‫سەدام پێیوتین ئەوەندە ماف دەدەین بەگەلی‬ ‫كوردمان نەك تەنها پێی رازی بن بەڵكو لەهەموو‬ ‫شوێنێك فێستیڤاڵ بكەن‬ ‫‪28‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫حوكمی زاتی؟‬ ‫تاڵەبانی‪ :‬نەخێر‪ ،‬كەركوك شارێك‬ ‫نیە لەنێو دەس��ەاڵت��ی حوكمی‬ ‫زاتی‪ ،‬بەڵكو گفتوگۆكان تایبەتن‬ ‫بەهەندێك ن��اوچ��ە ك��ە زۆری��ن��ەی‬ ‫دانیشتوانی كوردن وەك پێم وتی‬ ‫كار نەكاتە سەر ئاسایشی نەتەوەی‬ ‫عێراق‪ ،‬مامەڵە لەگەڵ شاری كەركوك‬ ‫دەكەین لەسەر ئەساسی رۆحیەتی‬ ‫ی���ەك ع��ێ��رق ك���ەع���ەرەب‌و ك��ورد‬ ‫كۆدەكاتەوە‪.‬‬ ‫سەرۆك دادوەرە نەك دەسەاڵتدار‬ ‫ئەلتەلیعە ئەلعەرەبیە‪ :‬چاوت‬ ‫ب��ەس��ەرۆك س��ەدام حسێن كەوت‬ ‫لەكاتی گفتوگاكان؟‬ ‫تاڵەبانی‪ :‬بەڵی‪ ،‬دووج��ار چاوم‬ ‫پێی ك��ەوت‪ ،‬تەقدیری هەڵوێستی‬ ‫كردین لەسەرتای گفتوگۆكانەوە‪،‬‬ ‫چاوپێكەوتنیشمان لەگەڵی زۆر‬ ‫بەجدی و راشكاوانە بوو بینیمان‬ ‫بەرێزی زۆر تێگەشتوە لەدۆخەكە و‬ ‫زۆر پێداگیرە لەسەر برایەتی كورد‬ ‫و ع��ەرەب ب��ەو ب��روای��ەش هاتینە‬ ‫دەرەوە ل��ەدوای چاوپێكەوتنەكەی‬ ‫كەرێكەوتنەكە دەبێت‪ ،‬تەئكیدی‬ ‫ك���ردەوە ك��ەس��ەرج��ەم كێشەكان‬ ‫چارەسەر دەكرێن ئەو بەبیرێكی‬ ‫فراوان و دوربینی سەیری داهاتوو‬ ‫دەكات‪ ،‬ئێمەش نەچوینە الی وەك‬ ‫الیەنێكی كێشەكە بەڵكو وەك‬ ‫دادوەرێك‪ .‬سەبارەت بەپێشخستنی‬ ‫ن��اوچ��ەی حوكمی زات��ی بەجۆرێك‬ ‫ل��ەگ��ەڵ داواك��اری��ی��ەك��ان��ی گەلی‬ ‫ك��ورد یەك بگرێتەوە پێی ووتین‬ ‫ئەوەندە دەدەین بەگەلی كوردمان‬ ‫نەك بەتەنها پێی رازی بێت بەڵكو‬ ‫لەهەموو شوێنێك ڤیستیڤاڵ بكات‪،‬‬ ‫بەنیسبەت خۆشمانەوە لەو بروایەدا‬ ‫بوین كەدەگەینە رێكەوتنێك تەواو‬ ‫خزمەتی عێراق بكات بەبونی بەرێز‬ ‫سەرۆك سەدام حسێن‪.‬‬ ‫* وات���ە ه��ەر كەسێك هەموو‬ ‫كارێك ئەنجام بدات جا هەر كارێك‬ ‫بێت بەرامبەر بڕێك پارە‪.‬‬

‫زۆرینەیان لەسلێمانی بووە‬

‫‪339‬‬

‫خۆپیشاندان‌و‬ ‫لەساڵی ‪2013‬دا‬ ‫گردبونەوەی ناڕەزایی ئەنجامدراوە‬

‫گەرچی خۆپیشاندان یاخود گردبونەوەی نارەزایی رابردوویەكی دووری هەیە لەم‬ ‫ناوچەیەی ئێستا بەهەرێمی كوردستان ئەژمار دەكرێت‪ ،‬بەاڵم وەك هۆكارێكی راستەوخۆ‬ ‫بۆ گەیاندنی پەیام‌و داواكارییەكان لەدوای راپەرینەكەی بەهاری ‪ 1992‬و بەتایبەتی تر‬ ‫دوای كۆتایهاتنی شەری ناوخۆو دروست بونی میدیای ئەهلی‌و روخانی رژێمی بەعس‬ ‫بەشێوەیەكی گشگیرتر دەست پێدەكات‪.‬‬ ‫راپۆرتی‪ :‬محەمەد ساالر (پاشا)‬ ‫کاروان جەبار‬

‫‪1‬‬ ‫‪29 No:‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫جۆرەكانی نارەزایی‬ ‫ه���ەری���ەك ل��ەخ��ۆپ��ی��ش��ان��دان‌و‬ ‫گردبونەوەی ن��ارەزای�ی‌و مانگرتن‌و‬ ‫كەمپین دروس����ت ك���ردن ه��ۆك��ار‬ ‫گەلێكن بۆ دەربرین‪ ،‬هەریەكەیان‬ ‫ماناو مەدلوالتی تایبەت بەخۆی‬ ‫هەیەو جیای دەكاتەوە لەوی دیكە‪،‬‬ ‫خۆپیشاندان كۆبونەوەی كۆمەڵێك‬ ‫كەسە بەشێوەیەكی رێكخراو یاخود‬ ‫هەرەمەكی بێ‌ رەچاوگرتنی ژمارەیان‬ ‫بۆداواكردنی یاخود رەتكردنەوەی‬ ‫كارێك كەلەشوێنێكی دیاریكراو‬ ‫دەست پێ‌ دەكات بۆ شوێنێكی دی‪،‬‬ ‫سیاسی بێت یاخود كۆمەاڵیەتی‬ ‫ی��اخ��ود ئ���اب���وری‪ ،‬ب��ەپ��ێ��چ��ەوان��ەی‬ ‫گردبونەوەی نارەزایی كۆبونەوەی‬ ‫كۆمەڵێك كەسن كەزیاتر خاوەنی‬ ‫یەك پیشەن بۆ نمونە خوێندكاران‬ ‫ی��اخ��ود ك��اس��ب��ك��اران‪ ،‬لەشوێنێكی‬ ‫دیاریكراوە بۆ نیشاندانی داواكاری‬ ‫یاخود نارەزای‪ .‬سەبارەت بەمانگرتن‬ ‫وات��ە دەس��ت هەڵگرتن لەكارێك‬ ‫بەشێوەیەكی رێ��ك��خ��راو لەالیەن‬ ‫كۆمەڵێك ك��ەس��ەوە بەئەنقەست‬ ‫ب��ەم��ەب��ەس��ت��ی وەاڵم����دان����ەوەی‬ ‫داواك��اری��ی��ەك��ان‪ .‬كەمپین دروس��ت‬ ‫كردن واتە خۆتەرخانكردنی كۆمەڵێك‬ ‫ك��ەس بەمەبەستی ب��ەدواداچ��ون��ی‬ ‫كارێك و گەشتنە دەرەنجامێك‪.‬‬ ‫‪ 2013‬و ئامارەكان‬ ‫بەپێی ئامارێك كە گۆڤاری بزاڤ‬ ‫ئەنجامی داوە لەساڵی ‪ 2013‬نزیكەی‬ ‫(‪ ”339‬خۆپیشاندان‌و گردبونەوەی‬ ‫نارەزای‌و مانگرتن‌و كەمپین دروست‬ ‫كردن ئەنجام دراوە‪ ،‬هەر بەپێی ئەو‬ ‫ئامارە (‪ ”153‬خۆپیشاندان‌و (‪”156‬‬ ‫گردبونەوەی نارەزایی‌و (‪ ”11‬كەمپین‌و‬ ‫(‪ ”19‬حاڵەتی مانگرتن تۆمار كراوە‪،‬‬ ‫تەنها لەهەرێمی كوردستان واتە‬ ‫بێ‌ ئەژماركردنی كەركوك و ناوچە‬ ‫دابرێنراوەكانی دی‪ .‬تیایدا شاری‬ ‫سلێمانی بەپلەی یەكەم و پاشان‬ ‫هەولێر و پاشان دهۆك كەرێژەیەكی‬ ‫كەم خۆپیشاندان و گردبونەوەی تیادا‬ ‫ئەنجامدراوە‪ ،‬لەنێو مانگەكانیشدا‬

‫‪30‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫مانگی (‪ ”12‬زۆرترین خۆپیشاندانی‬ ‫تیادا ئەنجامدراوە و مانگی (‪”3‬‬ ‫كەمترینی تیادا تۆماركراوە‪.‬‬ ‫خۆپیشاندان‬ ‫گەرچی دوای راپەرین دەرفەتێك‬ ‫دروس���ت ب��وو ب��ۆ ئ���ەوەی تاكەكان‬ ‫كایەكانی دیموكراتی ئ��ەدا بكەن‬ ‫لەرێگەی هۆكارەكانی تەعبیركردن‬ ‫ل��ەئ��ازادی ل��ەوان��ە خۆپیشاندان‌و‬ ‫گ��ردب��ون��ەوەی ن���ارەزای‪ ،‬ب��ەاڵم ئەم‬ ‫كارانە درێژەی نەكێشا بەهۆی شەری‬ ‫ناوخۆو ئەو ملمالنێ‌‌و دوو ئیدارەییەی‬ ‫كەدروست بوو‪.‬‬ ‫زیادبونی خۆپیشاندانەكان لەم‬ ‫سااڵنەی دوایی بەڕای عەلی كەریم‬ ‫چاودێری سیاسی بۆ هۆشیاری خەڵك‬ ‫دەگەرێتەوە‪ ،‬هەروەك بەبزاڤی ووت‬ ‫«لە‌راستیدا هاواڵتیانی كوردستان‬ ‫لە‌هە‌ر كاتێكی پیشووتر هۆشیارەتر‌و‬ ‫لە‌مافە‌كانی خ��ۆی دەگ���ات‪ ،‬وە بۆ‬ ‫ئە‌وە‌ی لە‌سە‌ر پرسە‌كان بە‌شدار بێت‌و‬ ‫قسە‌ی خۆی هە‌بێت ئە‌م ‌ە وا دە‌كات‬ ‫پەنا بەرێتە بەر هۆكارە مەدەنیەكان‬ ‫بۆ گەیاندنی پەیامەكانی»‪.‬‬ ‫هەروەها ئەو چاودێرە پێی وایە‬ ‫لەخزمەتگوزارییەكان‬ ‫كەموكورتی‬ ‫ه��ۆك��ارە‪ ،‬ل��ەدرێ��ژەی لێدوانەكەیدا‬ ‫بەبزاڤی راگەیاند «كەمی خزمە‌تگوزاری‬ ‫كەوە‌ك پێویست نیە‌‪ ،‬یان حالەتەكانی‬ ‫ن��ادادپ��ەروەری‌و سەرپێچی یاسایی‬ ‫ن دە‌بینێت كە‌‬ ‫لە‌دامودەزگا گشتیەكا ‌‬ ‫ل ‌ە هەر جێگەیەكی ئەم هەرێمە بێت‬ ‫شە‌قام قسە‌ی خۆی دە‌كات»‪.‬‬ ‫هەوەها ووتی «ئێستا كۆمە‌ڵگای‬ ‫ك�����وردی ل �ە‌ق��ۆن��اغ��ی��ك��ی راس���ت‌و‬ ‫بوێرانە‌دای ‌ە شتە‌كان خە‌ریك ‌ە خۆیان‬ ‫سیاغ ‌ە دە‌كە‌نە‌وە‌‪ ،‬خە‌ریك ‌ە لە‌رووی‬ ‫پ�ە‌روە‌ردە‌و لە‌رووی ئابوری‌و سیاسی‬ ‫كۆمە‌ڵگای ك��وردی مۆدیلكی تازە‌‬ ‫دە‌گرێت ‌ە بە‌ر»‪.‬‬ ‫‪ 203‬حاڵەتی لەسلێمانیە‬ ‫ب��ەپ��ێ��ی ه��ەم��ان ئ��ام��ار ‪203‬‬ ‫حاڵەتی خۆپیشاندانەكان لەناوچەی‬ ‫سلێمانی ب��ەق��ەزای ن��اوەن��دو ق��ەزاو‬ ‫ئ��ەن��ج��ام��دراوە‪،‬‬ ‫شارۆچكەكانیەوە‬

‫لەمبارەیەوە رزگ��ار عەلی ئەندامی‬ ‫مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتیمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ل��ەل��ێ��دوان��ێ��ك��ی��دا بۆ‬ ‫ب��زاڤ ه��ۆك��ارەك��ەی گ��ەران��دەوە بۆ‬ ‫بونی ئ���ازادی ل ‌ە سلێمانی و وتی‬ ‫«لەسلێمانی ئازادی هەیە و خەڵكیش‬ ‫لەرێگەی ئەو ئازادییەوە رەخنەی‬ ‫خۆی دەگرێت»‪ ،‬بەپێچەوانەوە‪ ،‬عەتا‬ ‫شێخ حەسەن ك��ادری پێشكەوتووی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان رای‬ ‫وای��ە كەمی خزمەتگوزاری هۆكارە‬ ‫بۆ زیادبونی خۆپیشاندانەكان لەم‬ ‫ن��اوچ��ەی��ەو بەبزاڤی ووت «دی��ارە‌‬ ‫ه �ە‌ن��دێ��ك ك��ە‌م��وك��وری ه �ە‌ی � ‌ە لە‌‬ ‫رووی خزمە‌تگوزاری ئیداریی بۆیە‌‬ ‫خۆپیشاندانە‌كان زیاتر لە‌و ناوچانە‌ن»‪.‬‬ ‫لەهەولێرو دهۆك ‪ 136‬حاڵەت‬ ‫بەپێی ئەو ئامارەی بزاڤ‪ ،‬لەهەردوو‬ ‫پارێزگای هەولێرو ده��ۆك ژم��ارەی‬ ‫خۆپیشاندانەكان ‪ 136‬حاڵەت تۆمار‬ ‫كراوە‪ ،‬لەكاتێكدا تەنها لەپارێزگای‬ ‫سلێمانی ‪ 203‬حاڵەت تۆماركراوە‪،‬‬ ‫ئەمەش بەالی چاودێرانی سیاسیەوە‬ ‫جێگەی پرسیارە‪ ،‬لەمبارەیەوە محمد‬ ‫حەكیم ئەندامی مەكتەبی سیاسی‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمی هۆكارەكەی بۆ‬ ‫تایبەتمەندی پ��ارێ��زگ��ای هەولێر‬ ‫گەراندەوەو لەلێدوانێكیدا بۆ بزاڤ‬ ‫ووتی «ئە‌وە‌ش دە‌گە‌رێتە‌و ‌ە بۆ ئە‌و‬ ‫تایبە‌تمە‌ندییە‌ی ناوچە‌ی هە‌ولێر‬ ‫هەیەتی و ‌ە هەروەها‌ سروشتی پارتی‬ ‫جیاوازتر ‌ە لە‌یە‌كێتی‪ ،‬بەپێچەوانەوە‬ ‫ئ��ەن��دام��ەك��ەی پ��ارت��ی رای وای���ە «‬ ‫لەهە‌ولێر دیار ‌ە خزمە‌تگوزاریی زیاترە‌‬ ‫و ل ‌ە روی ئاسایشەو ‌ە تۆكمە‌ترە‌‪،‬‬ ‫بە‌گشتی ل � ‌ە هە‌ولێر دام��ودەزگ��ا‬ ‫حكوییەكان باشترن»‪ .‬ئەبوبەكر‬ ‫كاروانی ئەندامی مەكتەبی سیاسی‬ ‫یەكگرتوی ئیسالمی كەحیزبەكەی‬ ‫چوار ساڵی رابردوو ئۆپۆزسیۆن بوە‬ ‫ه��ۆك��اری كەمی خۆپیشاندانەكان‬ ‫لەهەولێر بۆ تایبەتمەندی شاری‬ ‫هەولێر دەگەرێنێتەوە بەبزاڤی ووت‬ ‫«ئەو پەراوێزی ئازادییەی لەسلێمانی‬ ‫ه��ەی��ە لەهەولێر س��ن��وردارت��رە و‬

‫ه��ەروەه��ا ج��ۆری بەرێوبردنییش‬ ‫جیاوازترە»‪.‬‬ ‫رۆڵی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫گەرچی خۆپیشاندانەكان مێژوویان‬ ‫كۆنترە لەدروست بونی ئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫بەاڵم پاش دروست بونی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫لەپارلەمانی كوردستان دیارەدەكانی‬ ‫خۆپیشاندان‌و گردبونەوەی نارەزایی‌و‬ ‫مانگرتن و كەمپین دروس��ت كردن‬ ‫رووی لەزیادبون كردوە‪ ،‬لەوبارەوە عەتا‬ ‫شێخ حەسەن وتی «ئۆپۆزسیۆنیش‬ ‫دە‌وری هە‌بوو لە‌گە‌رم كردنی بۆ‬ ‫ئ��ە‌وە‌ی زە‌ختیك لە‌سە‌ر دە‌سە‌اڵتی‬ ‫سیاسی دروست بكات»‪.‬‬ ‫ه���ەرل���ەوب���ارەوە ئ��ەن��دام��ەك��ەی‬ ‫مەكتەبی سیاسی كۆمەڵی ئیسالمی‬ ‫دەڵ��ێ��ت «ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن كاریگەری‬

‫مانگی ‪ 12‬زۆرترین‬ ‫خۆپیشاندان و‬ ‫مانگی ‪ 3‬كەمترینی‬ ‫تێدا تۆماركراوە‬ ‫ه �ە‌ب��وو ‌ە ب � ‌ە كە‌ناڵە‌كانی خۆیی‪،‬‬ ‫ن لە‌هە‌ر واڵتیك رێگە‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆ ‌‬ ‫خ��ۆش دە‌ك���ات خە‌ڵكی هۆشیارتر‬ ‫بێتە‌و ‌ە و لە‌مافە‌كانیان‌و رە‌خن ‌ە بگرن‬ ‫ل ‌ە سیاسیە‌كان»‪.‬‬ ‫عەلی كەریم چ��اودێ��ری سیاسی‬ ‫پێی وای��ە «ل ‌ە ناوچەكانی یە‌كێتی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن بە‌هێزترە‌‪ ،‬هە‌ر ‪ 3‬حیزبە‌‬ ‫ئۆپۆزسیۆنە‌ك ‌ە قورساییان لە‌و‬ ‫ناوچە‌ی ‌ە كە‌جاران پێ دە‌وت��را زۆنی‬ ‫سە‌وز‪ ،‬ئە‌مە‌ وای كردوو ‌ە وە‌ك چۆن‬ ‫میدیای ئازادە‌كان لە‌و ناوچە‌ بوون‬ ‫نارە‌زاییە‌كان‬ ‫خۆپیشاندانە‌كان‌و‬ ‫چە‌ند هۆكاریكی تریش بە‌هۆی‬ ‫ئە‌وە‌ی قورسایی ئۆپۆزسیۆن لە‌وێیە‌‬ ‫ن��ارە‌زای��ی �ە‌ك��ان ل �ە‌وێ��و ‌ە س �ە‌رچ��اوە‌‬ ‫دە‌گرێت»‪ .‬بەپێچەوانە‬ ‫‪1‬‬ ‫‪31 No:‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫هەڵوێستی پارتی لەبارەی خۆپیشاندانەكانی سەید‬ ‫ئاری هەرسین‪ :‬بۆیە لەناوچەكانی یەكێتی هیچ‬ ‫لەمیانی دیدارێكیدا بۆ گۆڤاری بزاڤ‪ ،‬ئاری هەرسین ئەندامی پێشووی سەركردایەتی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان‌و پەرلەمانتاری ئێستای ئەو حزبە باسی هەڵوێستی پارتی‌و لیستەكەیان دەكات لەبارەی رووداوەكانی‬ ‫ئەم دواییەی سەیدسادق‌و دوپاتی دەكاتەوە كە خۆپیشاندەران‌و هێزە ئەمنییەكانیش لێتێنەگەیشتن لەنێوانیاندا‬ ‫هەبووە‪.‬‬ ‫ئەو پەرلەمانتارەی پارتی پێی وایە كە بوونی كێشەكان لەناوچەی یەكێتی‌و نەبوونی دەسەاڵتی پارتی لەو‬ ‫ناوچانە بۆ چارەسەركردندنیان‪ ،‬پەیوەندی بە حوكمی پەنجا بە پەنجاوە هەیە كە بەرای ئەو تا ئێستاش ئەو‬ ‫حوكمە دەسەاڵتی كوردستان بەرێوەدەبات‪.‬‬ ‫تایبەت بە بزاڤ‪:‬‬ ‫ب�����زاڤ‪ :‬ل���ەس���ەر ب���ارودۆخ���ی‬ ‫سەیدسادق‌و بارگرژییەكان‪ ،‬چیتان‬ ‫هەیە بۆ وتن؟‬ ‫ئ��اری ه��ەرس��ی��ن‪ :‬ل��ە راستیدا‬ ‫خەڵك مافی خۆیانە چاوەڕوان بن‬ ‫حكومەت خزمەتیان بكات‪ ،‬ئەمە‬ ‫بۆ خەڵكی سەید سادقیش رەوایە‪،‬‬ ‫زۆربەی زۆری داواكاریەكانی خەڵكی‬

‫‪32‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫س��ەی��د س���ادق بەجێیەو لەسەر‬ ‫حەقن‪ ،‬بەس بەداخەوە كە توندو‬ ‫تیژی لێ كەوتەوەو كاكە بڕواشی‬ ‫تێدا شەهید بوو‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬دەگوترێت سەرهەڵدانی‬ ‫ئەو دۆخە دەستە؟‬ ‫ئ��اری هەرسین‪ :‬من ناتوانم‬ ‫بڵێم دەستە چونكە بەڵگەم لەبەر‬ ‫دەستدا نیە‪ ،‬بەاڵم بە دڵنیایشەوە‬ ‫ت���اك ت���اك ك��ەس��ان��ێ��ك ل��ە ن��او‬

‫خۆپیشاندەراندا هەبوون كە نەیان‬ ‫دەویست لێك تێگەیشتن هەبێت‬ ‫لە نێوان بەرپرسانی ئیدارەی سەید‬ ‫سادق‌و خۆپیشاندەران‪ ،‬هەر وەك‬ ‫چۆن لەناو هێزە ئەمنیەكانیشد‬ ‫كەسانێك ه��ەب��ون ك��ە بێخود‬ ‫حەماسیان پێوە دی��ارب��وو‪ ،‬ئەمە‬ ‫لە كاتێكدا كارمەندی ئەمنی‌و بە‬ ‫تایبەتی لەحاڵەتی وادا دەبێت‬ ‫هێمن بێت‌و دەس��ەاڵت��ی بەسەر‬

‫دسادق‬ ‫چمان پێناكرێت‪ ،‬چونكە تا ئێستا ‪ 50‬بە ‪ 50‬هەیە‬ ‫خۆیدا هەبێت‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬راگەیاندنەكانی یەكێتی‬ ‫دەیانوت دانیشتوانی سەیدسادق‬ ‫لەبەر بەپارێزگابوونی هەڵەبجە‬ ‫خۆپیشاندانیان كردووە‪ ،‬ئایا بەرای‬ ‫ئێوە ئەمە تاچەند راستە؟‬ ‫ئ��اری هەرسین‪ :‬بەڵێ راستە‬ ‫ه��ەن��دێ��ك دەن��گ��ی ب���ەو ج���ۆرەو‬ ‫تاك تاك لەناو خۆپیشاندەراندا‬ ‫ه��ەب��وون‪ ،‬ب��ەاڵم بەگشتی وەك‬ ‫خۆپیشاندەران دەیانگوت مەسەلە‬ ‫كەمی خزمەتگوزاری‌و بێ موباالتی‬ ‫ب��ەرپ��رس��ان��ی ئ��ی��دارەی ش��ارەك��ە‬ ‫هۆكاری سەرەكی ئەم ناڕەزایی‬ ‫دەربڕینە بوون‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬دەگوترێت دروستبوونی‬ ‫‪1‬‬ ‫‪33 No:‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫ئ��ەو رووداوان������ەی س��ەی��دس��ادق‬ ‫پ��ەی��وەن��دی ب��ە كێشەو ناكۆكی‬ ‫الی��ەن��ەك��ان��ەوە هەیە بەتایبەت‬ ‫یەكێـتی‌و پارتی؟‬ ‫ئاری هەرسین‪ :‬بە هیچ جۆرێك‬ ‫ئەمە راست نیە‪ ،‬چونكە لە قازانجی‬ ‫كەس نیە ئەو ج��ۆرە لە ن��اڕەزای‬ ‫دەرب��ڕی��ن��ان��ە ببنە دی��اردەی��ەك��ی‬ ‫كۆمەاڵیەتی‌و خەڵكی بێ تاوانی تێدا‬ ‫بكوژرێت‪ ،‬ئەم جۆرە تەسریحاتانە‬ ‫بۆ شێواندنی رای گشتی‌و بەالرێدا‬ ‫بردنی راستیەكانن‪.‬‬ ‫ب�����زاڤ‪ :‬پ���ارت���ی وەك ح��زب��ی‬ ‫دەس���ەاڵت���دار ل��ەه��ەرێ��م‪ ،‬بۆچی‬ ‫ل��ەن��اوچ��ەك��ان��ی ژێ��ر دەس��ەاڵت��ی‬ ‫یەكێتی هیچی پێناكرێت‌و وەك‬ ‫حكومەت رۆڵی خۆی نابینێت؟‬ ‫ئ��اری هەرسین‪ :‬چونكە هەتا‬ ‫ئێستا حوكمی ‪ 50‬ب��ە ‪ 50‬ئم‬ ‫واڵتەی بەڕێوە بردوە‪.‬‬ ‫ب����زاڤ‪ :‬هەڵوێستی پ��ارت �ی‌و‬ ‫لیستەكەتان لەپەرلەمان چییە‬ ‫لەبارەی ئەو كێشانە؟‬ ‫ئاری هەرسین‪ :‬ئێمە وەك هەر‬ ‫پێنج فراكسیۆنەكە (پارتی‪ ،‬یەكێتی‪،‬‬ ‫گ���ۆڕان‪ ،‬یەكگرتوو و كۆمەڵی‬ ‫بەیاننامەیەكمان‬ ‫ئیسالمی)‬ ‫دەرك���ردو بۆچونی ئێمە لەوێدا‬ ‫روون‌و ئاشكرایەو دەزگاكانی‬

‫گفتوگۆكان‬

‫قۆناغێكی دیكەی‬ ‫دەست پێدەكاتەوە‪.‬‬ ‫ب��زاڤ‪ :‬بەو ج��ۆرە بەشداری بە‬ ‫یەكێتی دەكەن كە دەیەوێت؟‬ ‫ئاری هەرسین‪ :‬لە هەموو دونیا‬ ‫پێكهێنانی حكومەتی بنكە فراوان‬ ‫لەڕێی دانوسانەوە دەكرێت‪ ،‬ئینجا‬ ‫ئێمە چیمان دەوێ �ت‌و خەڵكی تر‬ ‫چی دەوێت‌و‪ ،‬هەر یەكەمان چیمان‬ ‫بەردەكەوێت‪ ،‬ئەوەیان ئەنجامی‬ ‫گفتوگۆكان دیاری دەكات‪.‬‬ ‫ب���زاڤ‪ :‬ه��ۆی نزیكبوونەوەی‬ ‫گۆڕان‌و پارتی چییە؟‬ ‫ئاری هەرسین‪ :‬هۆی ئەو نزیك‬ ‫بوونەوەیە پێكهێنانی حكومەتی‬ ‫بنكە فراوانە‪.‬‬ ‫ب��زاڤ‪ :‬ئایا پێتان وای��ە بنكە‬ ‫ف��راوان��ی ح��ك��وم��ەت ل��ەس��وودی‬ ‫هەمووان دەبێت؟‬ ‫ئاری هەرسین‪ :‬بە ڵێ‪ ،‬ئەگەر‬ ‫وانەبوایە ئێمە چۆن رازی دەبوین‬ ‫بە پێكهێنانی حكومەتی بنكە‬ ‫فراوان‪.‬‬ ‫ب��زاڤ‪ :‬دڵتان خۆشە بەنەمانی‬ ‫ئۆپۆزسیۆن؟‬ ‫ئ����اری ه��ەرس��ی��ن‪ :‬دی����اردەی‬ ‫ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن ب��ە ش��ێ��وەی��ەك لە‬ ‫شێوەكان هەر دەمێنێت‪ ،‬چونكە‬ ‫ئێمەی پارلەمانتاران دەبێت چاودێر‬

‫هۆی نزیكبوونەوەی گۆڕان‌و پارتی‬ ‫پێكهێنانی حكومەتی بنكە فراوانە‬ ‫راگەیاندنیش لێی بەئاگان‪.‬‬ ‫ب���زاڤ‪ :‬ل��ەب��ارەی پێكهێنانی‬ ‫ح��ك��وم��ەت‪ ،‬ئ��ای��ا دوا ه���ەوڵ‌و‬ ‫گۆڕانكاری چییە لەوبارەوە؟‬ ‫ئاری هەرسین‪ :‬ئەم هەفتەیە‬

‫‪34‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫بین بەسەر حیزبەكانی خۆمان‌و‬ ‫حیزبەكانی دیكەشدا لە حكومەتدا‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬لەبارەی دەستوورو پرسی‬ ‫گ��ەڕان��ەوەی بۆ پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬ئایا‬ ‫دەستوور دەگەڕێتەوە؟‬

‫ئاری هەرسین‬

‫ئاری هەرسین‪ :‬ئەو مەسەلەیە‬ ‫بە مرووری زەمەن چارەسەر دەبێت‪،‬‬ ‫ه��ەن��گ��اوی ی��ەك��ەم هەڵبژاردنی‬ ‫سەرۆكایەتی پارلەمان‌و تەشكیلی‬ ‫حكومەتە‪.‬‬ ‫ب���زاڤ‪ :‬ئ��ەگ��ەر ن��اگ��ەڕێ��ت��ەوە‪،‬‬ ‫ئ��ەی ئێوە لەسەر چ بنەمایەك‬ ‫رێكەوتنتان لەگەڵ یەكێتی كرد بۆ‬ ‫گەڕانەوەی؟ ئەگەریش بگەڕێتەوە‬ ‫ت��رس��ت��ان نییە ك��ە م��ەس��ەل��ەی‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێم گۆڕانكاری‬ ‫تێدا بكرێت‪.‬‬ ‫ئاری هەرسین‪ :‬پێم وابێت لە‬ ‫پرسیاری پێشوودا وەاڵم��ی ئەو‬ ‫پرسیارەم دایەوە‬

‫چارەنوسی كورد لەپرۆژەكانی‬ ‫رۆژهەاڵتی ناوەڕاست‬

‫پرۆژەیەكی ئەمریكی باسی دروستبوونی‬ ‫كوردستان دەكات‬

‫راپۆرتی شیكاری‪:‬‬ ‫مەسعود عەبدولخالق‬ ‫لەگەڵ دروستبوونی نەخشەی‬ ‫سیاسی ڕۆژهەاڵتی ناوەڕاست‌و تا‬ ‫ئەو ساتە ئەو ناوچەیە دووچ��اری‬

‫نائارامی‌و شەڕی تایفی‌و نەتەوەیی‌و‬ ‫دیكتاتۆریەت‌و دواك��ەوت��ن بووە‬ ‫زیاتر ئەزمەی خستۆتە نێو عەقلی‬ ‫عەرەبیش‪ ،‬بەتایبەتی قە‪0‬پبوول‬ ‫ك��ردن��ی ع����ەرەب بەسیستەمی‬ ‫ئینتداب لەچارەسەری بۆ ئەوەی‬

‫ه��ەم��و ئ��ەوك��ێ��ش��ان��ەو تەنانەت‬ ‫عەقڵی عەرەبیش ڕاست نابێتەوە‬ ‫ئەگەر ئ��ەوەی لەسەر سیستەمی‬ ‫ئینتداب بیناكراوە تێكی نەدەن‪،‬‬ ‫ئ��ەوەو زۆرب���ەی كێشە ئابووری‌و‬ ‫سیاسی‌و فەرهەنگی‌و زانستیەكانی‬ ‫‪1‬‬ ‫‪35 No:‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫بریجنسكی س��ەرۆك كۆماری پێشووی‬ ‫یەكێتی سۆڤیەت‬

‫رۆژهەالتی ناوەڕاست دەگەڕێتەوە‬ ‫ب��ۆ ئ��ەو دابەشیە ناسروشتیەی‬ ‫سایكس بیكۆ‪ ،‬بۆیە ن��اوەن��اوە‬ ‫پ��رۆژەی چاكسازی بۆ دەردەچ��ێ‌‪،‬‬ ‫بەتایبەتی ل���ەدوای داڕووخ��ان��ی‬ ‫بلۆكی شیوعیەت‌و سیستەمی نوێی‬ ‫جیهانی لەتاك جەمسەری تا ئەو‬ ‫ساتە ئەو پرۆژە چاكسازیانەی بۆ‬ ‫دەرچوە‪:‬‬ ‫‪ - 1‬پ������رۆژەی رۆژه���ەالت���ی‬ ‫ناوەڕاستی كیسنجەر‪ -‬بریجنسكی‬ ‫كۆتایی سەدەی بیستەم‪.‬‬ ‫‪ - 2‬پ������رۆژەی رۆژه���ەالت���ی‬ ‫ناوەڕاستی ئیسرائیل (شەمعون‬ ‫پیرس) ‪. 1993‬‬ ‫‪ - 3‬ڕۆژه��ەالت��ی ن��اوەڕاس��ت��ی‬ ‫گەورە (ئەمریكی) ‪.2004‬‬

‫‪ - 4‬پ������رۆژەی رۆژه���ەالت���ی‬ ‫ن��اوەڕاس��ت��ی (اخ���وان المسلمین)‬ ‫‪.2004‬‬ ‫‪ - 5‬پ������رۆژەی رۆژه���ەالت���ی‬ ‫ن��اوەڕاس��ت��ی ئەلمانی فەرەنسی‬ ‫‪. 2004‬‬ ‫‪ - 6‬پ������رۆژەی رۆژه���ەالت���ی‬ ‫ن��اوەڕاس��ت��ی جامیعەی ع��ەرەب��ی‬ ‫(وەس��ی��ق��ەی ئ��ەس��ك��ەن��دەروون��ە)‬ ‫‪.2004‬‬ ‫‪ - 7‬پ������رۆژەی رۆژه���ەالت���ی‬ ‫ێ (كۆندەلیزا رایس)‬ ‫ناوەڕاستی نو ‌‬ ‫ێ پرۆژەی‬ ‫ل��ە‪ ،2006‬لەگەل هەند ‌‬ ‫ت��ری نهێنی ئ��ێ��ران�ی‌و ئێستاش‬ ‫توركی‪.‬‬ ‫ئەو پرۆژانە وەك لەمەدرەسەكان‬ ‫بەدیكرا‪ ،‬گوزارشت لەبەرژەوەندی‬ ‫م��ادی ئ��ەو ووالت‌و م��ەدرەس��ان��ە‬ ‫دەك�����ات‪ ،‬زۆرب����ەی����ان كێشەی‬ ‫رۆژهەالتی ناوەڕاستیان بەكێشە‬ ‫ئابوریەكان بەستۆتەوە‪ ،‬كەمتر‬ ‫ب��ەالی كێشەی سیاسیدا چونەو‬ ‫ئاماژەیان بەدیموكراسی داوە وەك‬ ‫لە (مادەی یەكی پرۆژەی رۆژهەالتی‬ ‫ناوەڕاستی گەورە) هاتوە‪ ،‬لەبارەی‬ ‫كێشە نیشتمانیەكانیش تەنها‬ ‫باس لەكێشەی ئیسرائیل‌و عەرەب‬ ‫ك���راوە لەچوارچێوەی ملمالنێی‬ ‫شارستانی‪ ،‬كەمتر ب��ەالی مافی‬ ‫چ��ارەن��وس��ی میلەتاندا چ��ون كە‬ ‫بریتیە لەكێشەكانی (كورد‪ ،‬بەربەر‪،‬‬ ‫قبتی‪ ،‬دارف���ۆری‪ ،‬حوسی‪ ،‬شیعە‪،‬‬ ‫سونە‪ ،‬مەسیحی‪ ،‬توركمان‪ )..،‬جگەلە‬ ‫پرۆژەكەی بریجنسكی پرۆژەكانی‬

‫دوای ئەزمونی ‪ 93‬ساڵ لەدروست بوونی‬ ‫ئەو دەوڵەتە سایكس پیكۆییانە دەركەوت نەك‬ ‫ناتوانن پێكهاتەو ڕەگەزە جیاو تایفەو مەزهەبە‬ ‫جیاجیاكان پێكەوەببەستن‪ ،‬بەڵكو ئەوان بەرپرسن‬ ‫لەسەرهەڵدانی ئینتمای ڕەگەزی‌و تایفی لەو ناوچەیە‬ ‫‪36‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫تر ب��ەالی دەستكاری ئەو سنورو‬ ‫دیزاینە سیاسیە لەنگەی رۆژهەالتی‬ ‫ناوەڕاست نەچوینە‪.‬‬ ‫ئەو پرۆژانە كۆمەڵێك تیۆری‬ ‫ستراتیجی كالسیكی كۆتایی پێهێنا‬ ‫زۆرب��ەی��ان ل��ەالی ت��ەی��اری عروبی‬ ‫دژ بە میلەتانی ژێردەستەو كورد‬ ‫بەتایبەتی هۆنرابۆوە‪ ،‬لەوانە‪:‬‬ ‫‪ - 1‬كەوتنی تیۆری (تقسیم‬ ‫المقسم وتجزئە المجزأ) دەركەوت‬ ‫لەو پڕۆژانە هیچ دابەشیەكی نوێی‬ ‫ووالت��ان��ی ڕۆژه��ەالت��ی ناوەڕاستی‬ ‫ت��ێ��دان��ی��ە‪ ،‬ب��ە پ��ێ��چ��ەوان��ەوە بۆ‬ ‫پتەوكردنی ئەو وواڵتانایە‪.‬‬ ‫‪ - 2‬كەوتنی ئەو تیۆرەی گوایە‬ ‫كەمایەتیەكانی ناوچەی عەرەبی‬ ‫كیشەیان نیە بەلكو ئیستعمارو‬ ‫ئیسرائیل ب��ەك��اری��ان دەهێنێ‌‪،‬‬ ‫دەركەوت هەروەك چۆن لەسەرەتادا‬ ‫ئیستعمارو زای��ۆن��ی ئ��ەو ووالت��ە‬ ‫عەرەبیانەیان دروستكردوە هەروا‬ ‫ب��ەردەوام��ن لەپاراستنیان‪ ،‬واتە‬ ‫لەو پرۆژانە پاریزگاری لەدیزاینی‬ ‫ێ‬ ‫سیاسی سایكس بیكۆ دەك��ر ‌‬ ‫ك��ە ڕێ��ك پێچەوانەی ئاسایشی‬ ‫ن��ەت��ەوەی��ی ك����وردە‪ ،‬ل��ەوەش��ەوە‬ ‫دەپەڕینەوە بۆ ڕوانگەی عەلمانی‌و‬ ‫ئاینی‌و هەڵوێستیان بەرامبەر‬ ‫ب��زوت��ن��ەوەی رزگ���اری كوردستان‪.‬‬ ‫دەبینین كێشەی كورد نەگەیشتۆتە‬ ‫ئاستی ئەو پرۆژانەو باسی لێوە‬ ‫نەكراوە‪ ،‬هەرچی ئاینیە لە پرۆژەی‬ ‫ئیخوان باس لەمافی چارەنوس‬ ‫كراوە بەالم بەڕوونی ئەو مافەی‬ ‫بەقیبتی نەداوە‪ ،‬سەرەڕای ئەوەش‬ ‫ئەو هەلوێستەی ئیخوانی میسر‬ ‫نەبووەتە یارمەتیدەر بۆ ئیخوانی‬ ‫عێراقی تا ئەوانیش دان بە مافی‬ ‫چ��ارەن��وس��ی گ���ەالن بهێنن‪ ،‬بە‬ ‫پێچەوانەوە لەبالوكراوەی تایبەتی‬ ‫ئیخوانی عیراق ژ‪ 3:‬و‪12‬ی ساالنی‬ ‫‪1965-1963‬ڕاش��ك��اوان��ەت��ر باس‬ ‫لەوە دەكا دروستبوونی دەوڵەتی‬ ‫ك�����وردی دەوڵ���ەت���ی ن��ەف��ام �ی‌و‬

‫ج��ی��اب��وون��ەوەی��ە ل��ەئ��وم��ە‪ ،‬بۆیە‬ ‫حەرامی كردوەو داوای لەئیخوانی‬ ‫ك��وردو ع��ەرەب ك��ردوە یارمەتی‬ ‫نەدەن‪ ،‬ئەمەش لەكتێبی (اإلخوان‬ ‫المسلمون فی العراق ص‪)590‬‬ ‫لەنوسینی (ال��دك��ت��ورە ای��م��ان‬ ‫عبدالكریم دباغ)دا هاتووە‪.‬‬ ‫ل���ەپ���رۆژەك���ان���ی ئ��ەم��ری��ك �ی‌و‬ ‫ئەوروپی‌و ئیسرائیلی چارەنوسی‬ ‫ك���وردی ت��ێ��دا ن��ی��ە‪ ،‬ج��گ��ەل��ەوەی‬ ‫هەندێكیان باسیان لەدیموكراسی‬ ‫كردوە‪ ،‬لەوانە پرۆژەی رۆژهەالتی‬ ‫ناوەڕاستی گەورە‪ ،‬بەاڵم پێویستە‬ ‫هەڵوێستەیەكی گرنگ لەبارەی‬ ‫پرۆژەكەی بریجنسكی‌و نەخشەكانی‬ ‫ڕۆژه��ەالت��ی ن��اوەڕاس��ت��ی ب��رن��ارد‬ ‫لویس بكەین‪ ،‬بریجنسكی باسی‬ ‫لەدەستكاری سایكس بیكۆ كردبوو‪،‬‬ ‫بەجۆرێك ڕۆژه��ەالت��ی ناوەڕاست‬ ‫وا فۆرمات بكرێتەوە لەقازانجی‬ ‫ئەمریكا‪ ،‬لەژێر سایەی ئەو پرۆژەیە‬ ‫برنارد لویس نەخشەیەكی سیاسی‬ ‫نوێی بۆ ڕۆژهەالتی ناوەڕاست كێشا‪،‬‬ ‫هەموو ئەوانە لە كڕۆكی ستراتیژی‬ ‫مافی چارەنوسی كوردستانە‪ ،‬بەالم‬ ‫ل��ەدوای هەلمەتەكانی ئەمریكا‬ ‫ل����ەدوای ‪ 2002‬وشكستی ئەو‬ ‫پرۆژەیە كەوتەوە ژێر فایلی تر‪ ،‬ئەو‬ ‫پرۆژەیە بەجۆرێكی تر لەپرۆژەی‬ ‫ئاینیەكانیش نزیكە‪ ،‬چونكە پرۆژەی‬ ‫چاكسازی ئاینیەكانیش یریتیە‬ ‫ل��ەه��ەڵ��وەش��ان��ەوەی ئ��ەو سنورە‬ ‫دەستكردانانە‪ ،‬وەك لە زۆرب��ەی‬ ‫پرۆگرامی حزبە ئیسالمیەكان‌و لەو‬ ‫پرۆژە نهێنیەی ئێرانی بۆ رۆژهەالتی‬ ‫ن���اوەڕاس���ت دەردەك������ەوێ‌‪ ،‬ه��ەر‬ ‫پرۆژەیەك دیزاینی سایكس بیكۆ‬ ‫تێك ب��دات ڕاستەوخۆ لەخزمەتی‬ ‫ستراتیژی بزوتنەوەی كوردستانیە‬ ‫ئەگەر ناوی كوردیشی نەهێنابێت‪.‬‬ ‫پڕۆژەو گەاڵڵە نوێیەكان‬ ‫گ��ەاڵڵ��ەك��ان��ی (ئ��ەل��وف رای��ن‪-‬‬ ‫فرانك جاكۆپسن‪-‬باراج خانا‪-‬رالف‬ ‫بیترز) لەكتیبێك ك��ۆك��ران��ەوەو‬

‫مارك سایكس و جۆرج بیكۆ‬

‫وەرگێڕدراونە سەر زمانی عەرەبی‬ ‫ل��ەالی��ەن (مركز زیتونە‪-‬بیروت‪،‬‬ ‫ت��س��ل��س��ل‪ )74:‬ب��ەن��اوی (ال��ش��رق‬ ‫االوس��ط‪-‬خ��رائ��ط ج��دی��دە ترسم)‬ ‫تیایدا باس لە قەیرانە سەختەكانی‬ ‫رۆژه��ەالت��ی ن��اوەڕاس �ت‌و س��ەرووی‬ ‫ئەفریقا دەكات‪ ،‬دان بەوەدا دەنێت‬ ‫كە سنورەكانی ئەفریقا لەكۆنگرەی‬ ‫ب���ەرل���ی���ن‪ ،1884‬س��ن��ورەك��ان��ی‬ ‫رۆژهەالتی ناوەڕاست لەكۆنگرەی‬ ‫سایكس بیكۆ وا كێشراون نقوم‬ ‫ببن لەكێشەو قەیران‌و دواكەوتوی‌و‬ ‫ش���ەڕو یەكتر هەنجنین‪ ،‬بۆیە‬ ‫كۆمەلێك گەاڵڵەو چارەسەر دەدا‪،‬‬ ‫ئەلوفراین لەگەاڵڵەكەی (الشرق‬ ‫االوسط فی مرحلە اإلعمار) دەڵێت‬ ‫(ئەو نەخشە سیاسیەی رۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاست سروشتی نیە بەخوێن‬ ‫تێكدەچێ‌‪ ،‬ئەوەتا دەوڵەتی خوارووی‬ ‫س��ودان دروس��ت ب��وو‪ ،‬فەلەستین‬ ‫بەڕێوەیە‪ ،‬كوردستان دروست دەبێ‌‪،‬‬ ‫پۆلیساریۆو بەرقە (سیریناریكە)ی‬ ‫رۆژهەالتی لیبیا داوای جیابوونەوە‬ ‫دەكەن‪ ،‬خوارووی یەمەن‪ ،‬سونی‌و‬ ‫عەلەوی دورزی‌و ك��ورد لەسوریا‪،‬‬ ‫لەجیاتی ئ��ەوەی بەئۆقیانوسێك‬ ‫لەخوێن ئەوە ڕووبدا بۆ بەپێی (مبدأ‬ ‫حق التقریر المصیر) بەشیرنیی‬ ‫ڕوون��ەدات‪ ،‬گەاڵڵە چاكسازیەكەی‬ ‫ئ��ەو ب��ەئ��اڕاس��ت��ەی ئ��ەوەی��ە هەر‬

‫میلەتەو دەوڵەتێكی بۆ دروست‬ ‫بكرێ‌‪.‬‬ ‫هەڵسەنگاندنی زۆر خێرا‪:‬‬ ‫ڕۆشنبیرو ن��وس��ەرو سیاسی‌و‬ ‫دەسەاڵتدار پێكەوە نكوڵی لەوە‬ ‫دەك��ەن كە دابەشی ڕاستەقینەی‬ ‫رۆژه��ەالت��ی ن��اوەڕاس��ت خوێن و‬ ‫عەقیدە بێت‪ ،‬یان دابەشی تایفی‌و‬ ‫ڕەگ��ەزی بێت‪ ،‬كامەی ئەو واقیعە‬ ‫بەتوندتر ڕەت دەك��ات��ەوە ئەو‬ ‫لەهەموان زیاتر تایفی‌و ڕەگەزی‬ ‫ت��رە‪ ،‬ئ��ەو دابەشیەی رۆژهەالتی‬ ‫ن��اوەڕاس��ت لەسەر ئەو بنچینەیە‬ ‫ئینكاری ناكرێ‌‪ ،‬دوای ئەزمونی ‪93‬‬ ‫ساڵ لەدروست بوونی ئەو دەوڵەتە‬ ‫سایكس بیكۆییانە دەرك���ەوت‬ ‫نەك ناتوانن پێكهاتەو ڕەگ��ەزە‬ ‫جیاو تایفەو مەزهەبە جیاجیاكان‬

‫لەپرۆژەكانی‬ ‫ئەمریكی‌و ئەوروپی‌و‬ ‫ئیسرائیلی‬ ‫چارەنوسی كوردی‬ ‫تێدا نیە‬ ‫‪1‬‬ ‫‪37 No:‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫نەخشەی سایكس بیكۆ‬

‫پێكەوە ببەستن‪ ،‬بەڵكو ئ��ەوان‬ ‫بەرپرسن لەسەرهەڵدانی ئینتمای‬ ‫ڕەگەزی‌و تایفی لەو ناوچەیە‪ ،‬نابێت‌‬ ‫ئ��ەوەی بخەنە ئەستۆی سروشتی‬ ‫ناوچەكە یان میراتی خەالفەتی‬ ‫ئیسالمی‪ ،‬نەخێر ئەوە تیۆرو پرۆژەی‬ ‫ناسیۆنالیزمی عەرەبیە‪ ،‬فەرهەنگی‬ ‫(شعب اللە المختار)ی ئیسرائیلە‪،‬‬ ‫دیكتاتۆریەتی دەس��ەاڵت��ە‪ ،‬ئاوای‬ ‫بەسەر ئەو ناوچە هێناوە‪ ،‬ئەگینا‬ ‫لەمێژوودا ئەو پیكهاتەو ڕەگەزو‬ ‫تایفانە برا بوون‪ ،‬ئەو برایەتیە لەژێر‬ ‫سایەی ئەو تیۆرانەو ئەو تیۆرانەش‬ ‫ل��ەژێ��ر س��ای��ەی س��ای��ك��س بیكۆ‬ ‫هەمووی هەڵتەكاندوە‪ ،‬بۆیە چاكتر‬ ‫وایە ئێمەی میللەتانی رۆژهەالتی‬ ‫ناوەڕاست سنور بۆ خۆمان دابنێین‬ ‫نەك دیسان خەڵك لەدوورەوە بێن‬

‫‪38‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫ئەو كارەمان بۆ بكەن‪ ،‬ئەو پرۆژەیە‬ ‫بەشێكە لەو كارە‪.‬‬ ‫پرۆژەی خۆماڵی بۆ چاكسازی‬ ‫ت بگەڕێینەوە سەر‬ ‫‪ - 1‬دەبێ ‌‬ ‫گ��ەاڵڵ��ەك��ان��ی س��ەرەت��ای س��ەدەی‬ ‫بیستەم لەكاتی دروستبوونی‬ ‫ئ��ەو نەخشە نوێیە‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫گەاڵڵەكەی شیخ سەعیدی پیران‪،‬‬ ‫یان گێڕانەوەی خەالفەتی ئیسالمی‬ ‫بۆ هەموان یان هەر میلەتەو مافی‬ ‫چارەنوسی لەدەستە خ��ۆی بێت‬ ‫نەك لەدەست یەكێكی تر‪ ،‬ناچار‬ ‫نەكرێ‌‌و كاری داگیركاری هەڵگیرێ‌‬ ‫لەژێر پەردەی برایەتی‌و هاوواڵتی‌و‬ ‫هاوئاینی‪.‬‬ ‫‪ - 2‬گەاڵڵەی زۆربەی بزوتنەوە‬ ‫ئاینی‌و عەرەبی (پ��ان) چاكسازی‬ ‫ت���ەواوی ڕۆژه��ەالت��ی ن��اوەڕاس �ت‌و‬

‫هەڵوەشانەوەی سایكس بیكۆ بوو‪،‬‬ ‫بەاڵم دەسەاڵتداران‌و پاسەوانانی‬ ‫س��ەرب��ە ئیستعمارو ئیسرائیل‬ ‫بەهێزتر بوون‌و نەكرا‪.‬‬ ‫‪ - 3‬ب���ۆ ئ�����ەوەی ب��رای��ەت��ی‬ ‫میلەتان ب��ەڕاس��ت��ی بگەڕێتەوە‬ ‫بەپێی شەریعەتی ئسالم‌و یاسای‬ ‫دەولی مافی چارەنوس دیاریكراوە‬ ‫بۆ هەر میلەتێك‪ ،‬لەیاسای دەولی‪:‬‬ ‫مادەی (‪)1‬و مادەی (‪)55‬ی میساقی‬ ‫نەتەوە یەكگرتوەكان‪ ،‬هەروەها‬ ‫بریارەكانی‪ :‬ژمارە ‪ 1514‬خولی(‪)15‬‬ ‫ل��ە‪/14‬دی��س��م��ب��ر‪ ،1960/‬بڕیاڕی‬ ‫ژ‪ 2105:‬خولی (‪ )20‬ل��ە‪1965‬ز‪،‬‬ ‫بریاری ژ‪ 2625:‬خولی ‪ 25‬لە‪/24‬‬ ‫ئۆكتۆبەر‪ ،1970/‬بریاری ژ‪3070:‬‬ ‫خولی‪28‬لە ‪ ،1975‬هەروەهابریاری‬ ‫‪3314‬سالی ‪ ،1974‬هەرچی ئەو‬

‫مافەشە لەشەریعەتی ئیسالمی‬ ‫بریتیە لە‪( :‬حق الشعوب‪-‬بە پێی‬ ‫جعلناكم ش��ع��وب��ا)‪ ،‬ل��ەس��ەر ئەو‬ ‫بنچینە بەپێی ئ��ەم��ری واقعی‬ ‫سایكس پیكۆ هەر میلەتە (بە پێی‬ ‫پێوەرە لۆژیكیەكانی لەپانتایی‬ ‫خاك‌و قەبارەی میلەت‌و هەبوونی‬ ‫مقەوەماتی دەوڵەت بوون) خاوەنی‬ ‫دەوڵ��ەت��ی خ��ۆی بێت‪ ،‬ب��اراج خانا‬ ‫لەسەر ئ��ەو بنچینەیە پێشبینی‬ ‫كردوە لەكتێبەكەی تری(‪How torn‬‬ ‫‪ )the world‬كە ژم��ارەی وواڵتان‬ ‫بگاتە ‪ 300‬لە ‪20‬ساڵی داهاتوو‪.‬‬ ‫‪ - 4‬ك��ەوات��ە ل��ەو س��ەردەم��ە‬ ‫ه��ەم��والی��ەك ك��ۆك��ن ك��ە ئ��ەو‬ ‫سنورانەی رۆژهەالتی ناوەڕاست‬ ‫دەس���ت���ك���ردەو ب��ەم��ەب��ەس��ت��ی‬ ‫ئیستعماری‌و دژ بەگەالنی ناوچەكە‬ ‫دروس��ت��ب��وە‪ ،‬هەرچی لەسەریشی‬ ‫دروس���ت���ب���ووە ل���ە (دەول������ەت‪،‬‬ ‫دام‌ودەزگ�����ا‪ ،‬ڕێ��ك��ەوت��ن��ەك��ان‪)..،‬‬ ‫هەمان مەبەستیان هەیە‪ ،‬ئەوەی‬ ‫پارێزگاری ل��ەو نەخشە سیاسیە‬ ‫دەكا هەر ئیستعمارە‪ ،‬چ ڕاستەوخۆ‬ ‫یان ناڕاستەوخۆ‪ ،‬لەكتێبێكی داڤید‬ ‫فرۆكمین بەناوی (سالم ینهی كل‬ ‫سالم) دەڵێ لەبنچینە ئەو نەخشەو‬ ‫وواڵت��ان��ەی رۆژه��ەاڵت��ی ناوەڕاست‬ ‫ب��ۆ دژای���ەت���ی ع����ەرەب دروس���ت‬ ‫بوونە‪ ،‬كەواتە چارەسەری خۆمالی‪،‬‬ ‫چاكسازیەكی هەڵقوالوی ئیرادەی‬ ‫میلەتانی ناوچەكە (ب��ە برایانی‬ ‫عەرەبیشەوە) ئەوەیە ئەو نەخشە‬ ‫نەخشەیەكی‬ ‫هەڵوەشێنینەوەو‬ ‫سروشتی وا داڕێژین كە كۆتایی‬ ‫بەناكۆكی‌و دووبەرەكی‌و نەفامی‬ ‫بهێنین‪ ،‬ب��ەڵ��ك��و م��ل بدەینە‬ ‫ه��اری��ك��اری‌و ب��رای��ەت �ی‌و گەشەو‬ ‫پابەندی بەیاسای نێودەوڵەتی‌و‬ ‫جاڕنامە مرۆییەكان‌و دیموكراسی‌و‬ ‫خ��زم��ەت��ی ن���اوچ���ەك���ە ب��ك��ەی��ن‬ ‫لەچوارچێوەی هەریەكەو دەوڵەت‌و‬ ‫چارەنوسی خۆمان هەبێت‪.‬‬ ‫ب��ەو شێوەیەو لەچوارچێوەی‬

‫مەدرەسەو پڕۆژەكانی چاكسازی‬ ‫ڕۆژه��ەاڵت��ی ن��اوەڕاس��ت بەڕوونی‬ ‫چ��ارەن��وس��ی ك���ورد دەردەك����ەوێ‌‬ ‫ل��ەك��ام��ی��ان ن��زی��ك��ە‪ ،‬ئ���ەوەش‬ ‫ئاسانكاریەكی زۆر دەكا بۆ ئەوەی‬ ‫ه��ەم پانتایی زیاتری هاوبەشی‬ ‫عەلمانی‌و ئاینی لەكوردستان‬ ‫ب���دۆزی���ن���ەوە‪ ،‬ه���ەم دەت��وان��ی��ن‬ ‫پرۆژەیەكی هاوبەشی عەلمانی‌و‬ ‫ئاینی كوردستانی بۆ چاكسازی‬ ‫رۆژهەالتی ناوەڕاست بنیات بنێین‪.‬‬ ‫دیاری كردنی نەخشە ڕێگە‪:‬‬ ‫بۆ دیاریكردنی ستراتیجیەتیكی‬ ‫دروس�����ت پ��ێ��وی��س��ت��ە ل��ەم��پ��ەرە‬ ‫كۆمەاڵیەتی‌و ئابووریو سیاسی‌و‬ ‫یاساییە كوشندەكانی ناوەكی‌و‬ ‫ئیقلیمی‌و جیهانی بەردەم (نەخشە‬ ‫ڕێ��گ��ەی چ��ارەن��وس��ی كوردستان)‬ ‫دی��اری بكەین كە هەر ئەوانەشە‬ ‫ب��ووەت��ە ه��ۆی مەینەتی ك��وردو‬ ‫بەردەوامییەكەی‪:‬‬ ‫‪ -1‬بوونی ئەو نەخشە سیاسیەی‬ ‫رۆژه���ەاڵت���ی ن���اوەراس���ت بەپێی‬ ‫دابەشی سایكس پیكۆ‪.‬‬ ‫‪ -2‬نەمانی هیچ بستە خاكێك‬ ‫لەو جیهانە بێ سیادەی دەوڵەتیك‪،‬‬ ‫تیایدا كوردستانیش بەپارچە‬ ‫پارچەیی وەبەر سیادەی دەوڵەتی تر‬ ‫كەوتووە‪.‬‬ ‫‪ -3‬ب��ەپ��ێ��ی ی��اس��ای دەول���ی‬ ‫سیادە وەك تاپۆ تەنها بۆ ئەو‬ ‫دەوڵەتانە پارێزراوە كە ئەندامن‬ ‫ل��ە (ن��ەت��ەوەی��ەك��گ��رت��ووەك��ان)‪،‬‬ ‫بەواتایەكی تر گرفت لەوەیە راستی‬ ‫ئەو دەزگایە دەوڵەتە یەكگرتووەكانە‬ ‫نەك نەتەوەیەكگرتووەكان‪.‬‬ ‫‪ -4‬بۆ بەدەستهێنانی مافی‬ ‫چارەنووس پێویست بەوە دەكا كە‬ ‫سیادەی هەرچوار وواڵتی داگیركەر‬ ‫تێك بدەی كە بریاری قورسی لەسەرە‬ ‫بەپێی بنەمای یاسای دەولی (مبدأ‬ ‫عدم التدخل فی الشٶن الداخلیە)‬ ‫و(عدم خرق السیادە الدولە) جگە‬ ‫لەمادەكانی(‪)1‬و(‪)55‬ی (میساقی‬

‫نەتەوە یەكگرتوەكان) باقیەكەی‬ ‫تر بەشی هەرە زۆری ل��ەدژی ئەو‬ ‫هەنگاوەیە‪.‬‬ ‫‪ -5‬پەیوەندی‌و یاساو نەریتی‬ ‫دەول����ی زی��ات��ر ل��ەس��ەر بنەمای‬ ‫بەرژەوەندی هاوبەش دروستبووە‬ ‫تیایدا ب��ەرژەوەن��دی میللەتانی‬ ‫خاوەن دەوڵەت لەگەڵ یەكتر بەهێز‬ ‫ێ دەوڵەتان‪ ،‬كە كورد‬ ‫ترە لەگەڵ ب ‌‬ ‫یەكێكە لەوانە ‪.‬‬ ‫‪ -6‬تا ئەو وواڵتە داگیركەرانەی‬ ‫كوردستان ئارام‌و پتەو بن لەناوخۆو‬ ‫ل��ەپ��ەی��وەن��دی��ەك��ی باشیش بن‬ ‫لەئیقلیمی‌و دەولی ئەوا زیاتر كورد‬ ‫خنكاو دەبێ‌‪ ،‬یان بەكورتی هەموو‬ ‫ئەو هەڕەشانەی سەر ئاسایشی‬ ‫ن��ەت��ەوەی��ی داگ��ی��رك��ەران ت��ەواو‬ ‫پێچەوانەی ئاسایشی كوردستانە‪.‬‬ ‫كەواتە پەیوەندی نێودەوڵەتی‌و‬ ‫هاریكای ئیقلیمی‌و بوونی ئەو‬ ‫دەوڵەتانە نەبوونی مافی چارەی‬ ‫خونووسی كوردە‪ ،‬ئیتر ئێستا زۆر‬ ‫روونە كامە جەمسەر لەبەرژەوەندی‬ ‫كوردەو كامەش دژە‪ ،‬هەروەهاش‬ ‫بەسانایی دەتوانین چارەنووسی‬ ‫ك��ورد لەكام پ��رۆژە بدۆزینەوە‪،‬‬ ‫ێ دوودڵ����ی دەبینین دەرب���از‬ ‫ب�� ‌‬ ‫ل��ەچ��وارچ��ێ��وەی عەلمانیەت زۆر‬ ‫بەزەحمەت دەست دەكەوێ‌‪.‬‬

‫كورد لەكام‬ ‫پرۆژە بدۆزینەوە‪ ،‬بێ‌‬ ‫دوودڵی دەبینین‬ ‫دەرباز لەچوارچێوەی‬ ‫عەلمانیەت زۆر‬ ‫بەزەحمەت دەست‬ ‫دەكەوێ‌‬ ‫‪1‬‬ ‫‪39 No:‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬

‫كابینەی چوارەم‌و كۆتایی ئەزموونی ئۆپۆزسیۆن‬ ‫كامیل مەحمود‬ ‫ئۆپۆزسیۆن یەكێكە لەروواڵەتەكانی پلۆرالیزمی سیاسی لەالیەك‌و چاودێر‬ ‫بەسەر ئەدای كارەكانی دەسەاڵت لەالیەكیترەوە‪ ،‬زۆرینەی توێژەرو شارەزایانی‬ ‫سیاسی هاوڕان لەوەدا كە ئۆپۆزسیۆن یەكێكە لەپێویستییەكانی حاڵەتی سیاسی‬ ‫لەم سەردەمەدا‪ ،‬هەندێكیان پێیانوایە ئۆپۆزسیۆن‌و حكومەت دوو جەمسەری‬ ‫سالیب‌و موجەب‪ ،‬یان ساردو گەرمی ئەو تەوژمەیە دەبێتە داینەمۆی پێشكەوتن‌و‬ ‫گەشەكردن‌و سەقامگیری لەناو پایەكانی دەوڵەتدا‪.‬‬ ‫لەماوەی چوارساڵی ڕاب��ردوودا بوونی ئۆپۆزسیۆن لەهەرێمی كوردستاندا‬ ‫وەرچەرخانێكی گەورەی لەسەر ئاستی سیاسی‌و رەسمی خوڵقاندو جووڵەی بەرچاوی خستەناو زۆرێك‬ ‫لەجومگە كاریگەرەكانی ناو پەیكەری كۆمەڵگەو وزەو بزاوتێكی باشی بەشەقام‌و میدیاو هزری‬ ‫دەستەجەمعی كۆمەڵگەی كوردی بەخشی‪.‬‬ ‫كاری ئۆپۆزسیۆنكاری پێگە جەماوەرییەكەی هەندێ‌ حزبی سیاسی بەهێزكردو بوونە خاوەنی بەشێك‬ ‫لەو نارەزاتیانەی شەقامی كوردی كە لەئەداو رەفتاری دەسەاڵتداریەتی یەكێتی‌و پارتی رازی نەبوون‪،‬‬ ‫بەتایبەتی بزووتنەوەی گۆڕان كە دامەزرێنەری ئۆپۆزسیۆنەو شێوازی رەخنەو جورئەتی زیاتری ناو گوتاری‬ ‫سیاسی‌و میدیایی ئەم بزووتنەوەیە زۆرترین جەماوەری بەخۆیەوە پەیوەست كرد‪.‬‬ ‫ئێستاش كە كۆتایی بەحزووری قۆناغی سەرەتای ئۆپۆزسیۆن هاتووەو كابینەیەكی نوێی حكومەت‬ ‫پێكدەهێنرێت لەسەر بنەمای ئەو دەرەنجامەی هەڵبژاردنی (‪21‬ی ئەیلول ) بەدوای خۆیدا هێناویەتی‌و‬ ‫الیەنەكانی ئۆپۆزسیۆن‌و بەتایبەتی بزووتنەوەی گۆڕان ژمارەی كورسییەكانیان هەڵكشانی بەخۆیەوە‬ ‫بینیوە‪ ،‬باس لەحكومەتی بنكەفراوان‌و بەشداری هەموو الیەنە براوەكان دەكرێت‪.‬‬ ‫لەم میانەیەدا ئەوەی جێگای تێبینییە ئەوەیە كەسێ الیەنە پێكهێنەرەكەی ئۆپۆزسیۆنی (رابردوو)‬ ‫زۆر بەحەماسەتەوە باس لەبەشداری لەكابینەی نوێی حكومەت دەكەن كە پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫پێكیدەهێنێت‌و سەرۆكایەتی دەكات‪ ،‬الیەنەكانی تریش كەپێشتر لەحكومەتدابوون هەمان ئارەزووی‬ ‫بەشداریكردنیان هەیە‪ ،‬بەم پێیەش ئەوەی دروست دەبێت حكومەتێكی نیشتیمانییە‪ ،‬نەك بنكەفراوان‌و‬ ‫ئەم جۆرە حكومەتانەش لەكاتی قەیران‌و ناسەقامگیرییە سیاسی‌و ئەمنییەكاندا پێكدەهێنرێت‌و‬ ‫بارودۆخە هەستیارەكە ئەوە دەخوازێت كە هەموو الیەك بەشداربن لەحكومەتداو ئۆپۆزسیۆن وجوودی‬ ‫نەبێت‪.‬‬ ‫كەواتە ئێستا ئێمە دەگەڕێینەوە بۆ سەرخاڵی دەستپێك‌و وەك دەڵێن لەناو چوارگۆشەی یەكەمدا‬ ‫خۆمان دەبینینەوە‪ ،‬ئەوەی ئێستا چوارچێوەی دەسەاڵت دادەڕێژێتەوە پارتی دیموكراتی كوردستان‌و‬ ‫بەڕێژەیەكی كەمتر لەرابردووش بێت یەكێتی نیشتیمانی كوردستانە‪ ،‬واتە هێشتا قۆناغی كۆتایی‬ ‫لەبەردەم ئۆپۆزسیۆندا ماوە ببنە بەدیلی دەسەاڵتە بەقسەی ئەوان گەندەڵەكەی پێشوو‪ ،‬یان شەریكی‬ ‫حەقیقی ئەوان‪ ،‬بازدان بەسەر ئەو قۆناغەدا لەالیەن هەرسێ الیەنی ئۆپۆزسیۆنەوە كۆتایی‌و شكستی‬ ‫ئەزموونی رابردووی ئۆپۆزسیۆنە‪ ،‬لەوانەیە بزووتنەوەی گۆڕان پاساوێكی هەبێت كە بریتییە لەوەی‬ ‫جێگای یەكێتی بگرێتەوە وەك براوەی دووەمی هەڵبژاردنەكان‌و خاوەنی هەژموونی جەماوەری‌و سیاسی‬ ‫لەناوچەكانی (ئیدارەی سلێمانی)‪ ،‬بەاڵم كۆمەڵ‌و یەكگرتوو هیچ پاساوێكیان نییە جگەلە پێهەڵگرتن‬ ‫بەدوای گۆڕاندا كە ئەم بەدواكەوتنەیان زیان بەئاییندەی سیاسییان دەگەیەنێت‪.‬‬ ‫بەو هۆیەشەوە ئەوەی لەكۆتاییدا زیانمەند دەبێت پرۆسەی سیاسی‌و ئەزموونی حوكم‌و ركابەری‬ ‫سیاسییە لەم هەرێمەدا ئەگەر الیەنێك یان دوو الیەن لەدەرەوەی دەسەاڵت نەمێنێتەوە بۆ چاودێریكردنی‬ ‫حكومەت‌و بۆ ئەوەی دوو قوتبە ساردو گەرمەكەی كارەبای سیاسی بەگەڕ بخاتەوەو بەردەوامی‬ ‫بەدوالیزمەی دەسەاڵت‌و ئۆپۆزسیۆن بداتەوەو ئەزموونی سیاسی‌و حوكمڕانی كوردستان نەگەڕێتەوە بۆ‬ ‫حاڵەتە نەخۆش‌و ناتەندروستەكەی پێش سەرهەڵدانی ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬

‫‪40‬‬

‫‪No: 1‬‬ ‫‪5.1.2014‬‬