Bzav 3

‫‪15‬‬ ‫‪24‬‬ ‫‪32‬‬ ‫ساڵی یەکەم‪ ...‬ژمارە (‪2014/3/5 -)3‬‬ ‫گۆڤارێكی مانگانەی سیاسی شیكاریی سەربەخۆیە‬

‫خاوەنی ئیمتیاز‬ ‫ماكوان كەریم‬

‫سەرنووسەر‬ ‫دلێر عەبدوڵاڵ‬

‫بەڕێوەبەری نووسین‪:‬‬ ‫كاروان رەحمان‬

‫‪07703599519‬‬ ‫‪07501052023‬‬

‫راوێژكاری یاسایی‪:‬‬ ‫محەمەد ساالر (پاشا)‬

‫بەڕێوەبەری كارگێڕیی‬ ‫جەبار رەحمان‬

‫دیزاین‪ :‬توانا ئەحمەد‬ ‫چاپ‪ /‬چاپخانەی كوردستان‬

‫نرخ (‪)1500‬‬

‫‪07701486064‬‬

‫ئۆفیسی ئەوروپا‬

‫‪004747364535‬‬

‫‪www.bzavpress.com‬‬

‫ئێستا کاتی یاخی‬ ‫بوونە‬ ‫دلێر عەبدوڵاڵ‬ ‫هاونیشتمانیان هەرچییەك دەك��ەن بۆ ئ��ەوەی‬ ‫دنیایەكی لەمەی ئێستا باشتر دروستبكەنەوە‪ ،‬ناگەنە‬ ‫ئەنجام‌و لەمەشدا فاكتەرە خودییەكان‌و ستەمی هێزەكان‬ ‫رۆڵێكی گەورەی هەیەو لەزۆر رووەوە بوونەتە بەربەست‪.‬‬ ‫لەم قۆناغەی ئێستادا‪ ،‬كەدەیەها كێشەو گرفت‬ ‫رووبەرووی ژیانی هاونیشتمانیان بووەتەوە‪ ،‬هیچ جۆرە‬ ‫میكانیزمێك نەماوە بگیرێتەبەر بۆ ئەوەی گۆڕانكاری‬ ‫لەدۆخەكەدا بكرێت‪ ،‬تەنانەت پرۆسە دیموكراسییەكەش‬ ‫هیچ رۆڵێكی نەماوەو هێزە ستەمگەراكان دەستیان‬ ‫خستووەتە بینەقاقای پڕەنسیبەكانی ئەو چەمكەو مۆراڵی‬ ‫ئەوەشیان كردووە‪.‬‬ ‫ئێستا بێ ئومێدییەكی زۆر بەهاونیشتمانیانەوە دیارەو‬ ‫هەمووان لە لوتكەی رەش بینیدان‪ ،‬رەشبینی بەرامبەر‬ ‫هەوڵەكان بۆ بەدیهێنانی دنیایەكی باشترو گۆڕانكاری‬ ‫لەگوزەرانی رۆژان��ەو گەشتن بە ئ��اوات‌و ئامانجەكان‪،‬‬ ‫رەشبینی بەرامبەر ژیان‌و هەموو ئەو رێگایانەی ژیانی‬ ‫پێ جوان دەكرێت‪.‬‬ ‫من لەگەڵ ئ��ەوەدا نیم كەس بێ ئومێد بێت‪ ،‬بێ‬ ‫ئومێدی خراپترین ویستگەی ژیانەو چەكێكی ژەهراویشە‬ ‫بەدەست دەسەاڵتە ستەمكارو دیكتاتۆرەكانەوە‪ ،‬لە بێ‬ ‫ئومێدیدا دیكتاتۆرییەت جەكەرە دەكات‌و ژیان مانای‬ ‫نامێنێت‪ ،‬بۆیە رێگای گونجاوتر هەیە بۆ ئەوەی قۆناغەكە‬ ‫لەدژی بەرژەوەندخوازان ئاوەژو بكرێتەوە‪.‬‬ ‫پێموایە ئێستا هەلێكی باش لەبەردەستە بۆ ئەوەی‬ ‫هیچ نەبێت كەمێك لەخەمەكان بڕەوێنینەوەو تا رادەیەك‬ ‫هیوا بۆ ژی��ان بگێڕینەوە‪ ،‬لەم قۆناغەدا یاخیبوون‬ ‫باشترین‌و گونجاوترین چارەسەرەو هیچ شتێكی تر بەدەر‬ ‫لەوە زامی برینەكانی هاونیشتمانیان ناكات‪.‬‬ ‫یاخیبوون بەمانا مەدەنییەكەی‪ ،‬نەك یاخیبوونی‬ ‫شۆڕش‌و پەالماردانی چەك‌و بەكارهێنانی هێز‪ ،‬چونكە‬ ‫مێژوو ئەوەی سەلماندووە شەڕو رووبەرووبوونەوەی‬ ‫چەكدارانە كەڵكی نییەو داوج��ار ژی��ان ل��ەوە باشتری‬ ‫لێبەرهەم نایەت كە پێشتر هەبووە‪ ،‬نمونەی زیندووش‬ ‫بەهاری عەرەبی بەتایبەت واڵتی میصر‪ ،‬كە لەهیچ یەكێك‬ ‫لەقۆناغەكاندا یاخیبوونەكان بەرهەمی نەبووە‪.‬‬ ‫كەواتە گرنگە یاخیبوونی مەدەنی پەیڕەو بكرێت‌و‬ ‫بەو رێگای مۆدێرنەیە بەر بەهەموو هەوڵێكی ژیان‬ ‫كوشتن بگیرێت‪ ،‬رێگای خۆسەپێنی دابخرێت‌و كۆتایی‬ ‫بەدەسەاڵتی تاكڕەوانە بهێنرێت‪ ،‬كە ئێستا سیمایەكی‬ ‫دیاری حوكمڕانییە لەكوردستان‪.‬‬ ‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫‪1‬‬

‫لەدیدارێكیدا لەگەڵ گۆڤاری بزاڤ‪ ،‬شااڵوی عەلی عەسكەری ئەندامی سەركردایەتی یەكێتی نیشتمانی كوردستان‬ ‫باسی كێشەو گرفتەكانی ناوخۆی حزبەكەی دەكات‌و قۆناغی دوای تاڵەبانی دەخاتەڕوو‪ ،‬هەروەها ئاست‌و چۆنییەتی‬ ‫پەیوەندییەكانی حزبەكەی لەگەڵ الیەنە سیاسییەكان بەتایبەت پارتی دیموكراتی كوردستان دەخاتەڕوو‪.‬‬ ‫لەو دیدارەدا ناوبراو جەخت لەسەر بوونی كێشەكانی ناوخۆی یەكێتی دەكاتەوەو دان بەوەدا دەنێت كە سێ سەركردە‬ ‫سەرەكییەكەی یەكێتی هۆكارو خولقێنەری كێشەكانن‪.‬‬ ‫لەبەشێكی تری دیدارەكەدا‪ ،‬شااڵوی عەلی عەسكەری هێرش دەكاتەسەر ئیسالمییەكان‌و پێیوایە كە حزبە‬ ‫ئیسالمییەكان هیچ پەیوەندییەكیان بەمەسەلەی كوردستانەوە نین‌و لەرووی پرسە نەتەوەیەكانیشەوە دەیانجوێنێت بە‬ ‫حزبی شیوعی جارانەوە‪.‬‬

‫دیداری‪ :‬كارزان عوسمان كەالری‬ ‫ب��زاڤ‪ :‬لەئێستادا ب��اس لەبونی‬ ‫كێشەی ناوخۆی یەكێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان ئەكرێتەوە‪ ،‬دیارترین ئەو‬ ‫كێشانە چین بەرۆكی یەكێتی گرتوە؟‬ ‫ئایا یەكێتی ئ��ەو حزبەیە توانای‬ ‫ئەوەی نەبێت كێشە ناوخۆییەكانی‬ ‫خۆی چارەسە ربكات؟‬ ‫ش������ااڵوی ع���ەل���ی ع���ەس���ەری‪:‬‬ ‫پرسیارەكانت چەند جانبێكی هەیە‪،‬‬ ‫بەڵێ‌ قەیران هەیە زیاتر لەبەینی‬ ‫سێ‌ س��ەرك��ردەدای��ەو قەیرانەكان‬ ‫شەخسین‌و قەیرانەكان مەسائیلی‬ ‫فیكری‌و سیاسی نین‪ ،‬بەقەناعەتی‬ ‫من هەندێك جار ئەتوانرێت قەیرانی‬ ‫لەم بابەتە چارەسەربكرێت‌و هەندێك‬ ‫جاریش ئەتوانرێت چارەسەرنەكرێت‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬كەواتە ئەو سێ سەركردەیە‬ ‫قەیرانەكانیان دروستكردووە؟‬ ‫ش�����ااڵوی ع��ەل��ی ع��ەس��ك��ەری‪:‬‬ ‫بەقەناعەتی من بەڵێ‌‪ ،‬ئ��ەو سێ‬ ‫سەركردەیە خولقێنەری قەیرانەكەن‪،‬‬ ‫وە س��ەرك��ردای��ەت��ی‌و مەكتەبی‬ ‫سیاسیش دابەش بوون بەسەریاندا‪.‬‬ ‫ب����زاڤ‪ :‬ب����ەڕای ئ��ێ��وە ئ��ام��ان��ج‬ ‫لەخولقاندنی ئەو قەیرانە چییە؟‬ ‫شەڕە لەسەر پۆست یان چی؟‬ ‫شااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬هەندێك‬ ‫جار تموحی هەموو ئینسانێك ڕەوایە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم تموحەكە گەشتە ئ��ەوەی‬ ‫یەكێك بیەوێت هەموو شتەكە بۆ‬ ‫خۆی بێت‪ ،‬ئەوە ڕەوا نییە‪ ،‬هەر سێ‌‬ ‫سەركردەكە تموحیان هەیە لەناو‬ ‫حیزبەكە‪ ،‬وەتموحی هەرسێكیشیان‬ ‫بەشێكی ڕەوای���ەو بەشێكی تری‬ ‫ناڕەوایە‪ ،‬تموحەكان زۆرن‪.‬‬ ‫ب��زاڤ‪ :‬دەوت��رێ��ت یەكێتی رێگر‬ ‫بووە لەدروستكردنی حكومەت‌و چەند‬

‫‪2‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫پێیوایە ئیسالمییەكان‬ ‫بەكوردستانەوە‬ ‫شااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬ئەب‬ ‫بێ‌ عەقڵییەتەی‬ ‫جەختیان‬

‫سەركردەیەكی پارتیش‬ ‫لەسەر ئەوە كردووەتەوە؟‬ ‫شااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬یەكێتی‬ ‫نیشتمانی ك��وردس��ت��ان ڕێگرنییە‬ ‫لەبەردەم پێكهێنانی كابینەی نوێی‬ ‫حكومەتی بنكە فراوانی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ناشبێتە ڕێگر‪ ،‬یەكێتی‬ ‫وەاڵمی ئەوانەشی دایەوە كە وتبویان‬ ‫یەكێتی ڕێگرە‪ ،‬مەكتەبی سیاسیش‬ ‫وەاڵم��ی دای��ەوە‪ ،‬وەاڵم��ی مەكتەبی‬ ‫سیاسیش وەاڵمی هەموومانە‪.‬‬ ‫ب���زاڤ‪ :‬بۆچی یەكێتی‌و پارتی‬ ‫ترسیان لەوە هەیە وەزارەتی ناوخۆ‬ ‫بەر بزوتنەوەی گۆڕان بكەوێـت؟‬ ‫شااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬یەكێتی‬ ‫نیشتمانی ك��وردس��ت��ان ترسی‬ ‫لەهیچ شتێك نییە‪ ،‬ئەگەر لەكاتی‬ ‫موفاوەزاتیشدا وەزارەتی ناوخۆ بەر‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان كەوت ئەوا یەكێتی‬ ‫هیچ كێشەیەكی نییە‪.‬‬ ‫ب��زاڤ‪ :‬تا چەند ئ��اگ��اداری دۆخی‬ ‫تاڵەبانیت؟ ئایا هەواڵی تەندروستی‬ ‫ئەوتان پێدەگات یان وەك تەواوی‬ ‫سەركردەكانی تر زانیاریتان نییە‪.‬‬

‫شااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬هەواڵی‬ ‫م��ام ج���ەالل ن��ازان��م‌و ناشمەوێت‬ ‫بیزانم‪ ،‬لەبەرئەوەی من مام جەاللم‬ ‫خۆش ئەوێت‌و حەزناكەم بەنەخۆشی‬ ‫بیبینم‪ ،‬م��ن ئ��ەوەن��دە كیفایەت‬ ‫ئەكەم لەهەندێ‌ حاڵەتدا‪ ،‬لەحاڵەتی‬ ‫شەخسی‌و عاتفیدا ح��ەق ئ��ەدەم‬ ‫بەماڵ‌و منداڵەكەی كەناهێڵن خەڵك‬ ‫بیبینێت‪ ،‬لەوانەیە لەنەتیجەی ئەو‬ ‫جەڵدەیە الیەكی شەلەل بووبێت‪ ،‬یان‬ ‫چاوێكی كوێر بوبێت‪ ،‬یان حاڵەتێكی‬ ‫بەسەر هاتبێت‪ ،‬كە كەسوكارەكەی‬ ‫نەیانەوێت مام ج��ەالل بەو ڕەنگە‬ ‫ببینم‪ ،‬وە م��ن ئ��ەوە بەشتیێكی‬ ‫ڕەوای ئەزانم مەفروزە مەعلومات‬ ‫بدەن بەمەكتەبی سیاسی بەالیەنی‬ ‫كەمەوە دەرب��ارەی تەندروستی مام‬ ‫جەالل بۆ من ئەوە كیفایەتە‪.‬‬ ‫ب�������زاڤ‪ :‬ل���ەئ���ێ���س���ت���ادا ب���اس‬ ‫لەحكومەتی بنكە ف��راوان ئەكرێت‪،‬‬ ‫پێت وایە حوكومەتی بنكە فراوان‬ ‫دامودەزگاكان بەنیشتمانی بكات؟‬ ‫ب��ەت��ای��ب��ەت��ی ه��ێ��زەك��ان��ی ن��اوخ��ۆو‬ ‫ئاسایش‌و پێشمەرگە؟‬

‫هەواڵی مام جەالل نازانم‌وناشمەوێت‬ ‫بیزانم‪ ،‬لەبەرئەوەی من مام جەاللم خۆش‬ ‫ئەوێت‌و حەزناكەم بەنەخۆشی بیبینم‬

‫ن پەیوەندییان‬ ‫ە نییە‬ ‫بێت یەكێتی واز لەم‬ ‫بهێنێت‬ ‫ش�����ااڵوی ع��ەل��ی ع��ەس��ك��ەری‪:‬‬ ‫نەخێر‪ ،‬نابن بەدەزگای نیشتمانی‪،‬‬ ‫ل���ەب���ەرئ���ەوەی ه��ەم��وو الیەنێك‬ ‫بیر ل��ەب��ەرژەوەن��دی��ی��ەك��ان��ی خۆی‬ ‫ئەكاتەوە‪ ،‬ئەوانەی كە ئۆپۆزسیۆن‬ ‫بوون ل��ەراب��ردوودا‪ ،‬ئەوانیش بێنە‬ ‫حكومەتەوە كومەڵێك بەرژەوەندی‬ ‫خۆیان هەیەو ئەیپارێزن‪ ،‬بەقەناعەتی‬ ‫من ئ��ەم بنكە فراوانییەی ئێستا‬ ‫هەرشتێك بێت ئۆباڵەكەی ئەكەوێتە‬ ‫سەر پێنج حزب بەپێچەوانەی ئەوەی‬ ‫لەرابردودا هەموو شتێك ئۆباڵەكەی‬ ‫ئەكرایە سەر یەكێتی‌و پارتی‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬باس لەملمالنیێەك ئەكرێت‬ ‫لەمەكتەبی سیاسیدا‪ ،‬بەتایبەتی‬ ‫لەسەر پۆستی سكرتێری گشتی‪ ،‬ئەم‬ ‫ملمالنێیە بەكوێ‌ گەیشتووە؟‬ ‫شااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬بەهیچ‬ ‫شوێنێك ناگات‪ ،‬سەرئەنجامیشی‬ ‫مایە پوچییەو كەسیشیان پێی‬ ‫ناگەن‪ ،‬بەقەناعەتی خۆم هەموویان‬ ‫بەدەستی خاڵی دێنە دەرەوە‪.‬‬ ‫ب���زاڤ‪ :‬ب��ۆچ��ی كاتێك یەكێتی‬ ‫نیشتمانی ك��وردس��ت��ان توشی‬

‫كێشەیەك بێت‪ ،‬ئێران دێتە سەر‬ ‫خ���ەت‌و ت��ەداخ��ول��ی ت��ێ��دا ئ��ەك��ات‪،‬‬ ‫بەنمونە سەردانی ئەم دواییەی سێ‌‬ ‫سەركردەكەی یەكێتی‪.‬‬ ‫ش��ااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬ئێران‬ ‫واڵتێكە مەصالیحی خۆی ئەپارێزێت‪،‬‬ ‫پەیوەندییەكی دوورو درێ��ژ هەیە‬ ‫لەنێوان ئێران‌و یەكێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان‪ ،‬ئێمە كەلەشاخ بوین‪،‬‬ ‫راستە شەریانمان ك��ردووە هێزی‬ ‫پشتیوانی كومەڵەو دیموكراتی‬ ‫خۆمان بوین‪ ،‬بەاڵم لەهەمان كاتدا‬ ‫لەزۆر وەختدا لە لێقەومانەكاندا ئێران‬ ‫لەهەموو واڵتێك زیاتر هاتوەتە هانای‬ ‫كوردەوە‪ ،‬بۆ عیالقات‌و مەصالیحیش‬ ‫تەداخول ئەكات‪ ،‬وە ئێران تەداخولی‬ ‫كێشەكانی یەكێـیش ئەكات‪ ،‬ئەگەر‬ ‫نەیكردایە ئەم دانیشتنەی كۆتایی‬ ‫سێ‌ سەركردەكەی ڕێك نەئەخست‪.‬‬ ‫ب��زاڤ‪ :‬لەهەڵبژاردنی ڕاب���ردودا‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان توانی زۆرینەی‬ ‫دەن��گ��ەك��ان��ی ش���اری سلێمانی بۆ‬ ‫خۆی مسۆگەربكات‌و توانی لەرووی‬ ‫دەن��گ��ەوە ببێتە ه��ێ��زی ی��ەك��ەم‌و‬

‫پاشەكشەی بەیەكێتی ك��رد‪ ،‬واتە‬ ‫توانی لەناو جەرگەی ناوچەی سەوز‬ ‫بیباتەوە‪ ،‬وەك یەكێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان بەرنامەتان چییە جارێكی‬ ‫دیكە ئەو ش��ارە بكەنەوە ناوچەی‬ ‫سەوزو دەنگەكانتان وەربگرنەوە؟‬ ‫شااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬ئەبێت‬ ‫یەكێتی واز لەم بێ‌ عەقڵییەتەی‬ ‫بهێنێت‌و خەریكی عاقڵی بێت بۆ‬ ‫ئەوەی لەهەڵبژاردندا بیباتەوە‪.‬‬ ‫ب���زاڤ‪ :‬شكستی ئ��ەم دوای��ی��ەی‬ ‫یەكێتی نیشتمانی ك��وردس��ت��ان‬ ‫لەهەڵبژاردنی پەرلەمانی كوردستاندا‪،‬‬ ‫س��ەرك��ردای��ەت��ی ح��ی��زب��ەك��ەت لێی‬ ‫بەرپرسیاربوو‪ ،‬یان قیادەو كادران؟‬ ‫شااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬قایدەی‬ ‫یەكێتی نیشتمانی ك��وردس��ت��ان‬ ‫درێ��غ��ی ن���ەك���ردووە‪ ،‬بەرپرسیاری‬ ‫ی���ەك���ەم م��ەك��ت��ەب��ی س��ی��اس �ی‌و‬ ‫جێگرەكانی سكرتێری گشتی‌و پاشان‬ ‫سەركردایەتی لێی بەرپرسیارە‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬پێتوایە جەماوەرو بەشێك‬ ‫لەالیەنگرانی یەكێتی لەهەڵبژاردندا‬ ‫سزای یەكێتییان دا‪ ،‬یەكێتی بەم‬ ‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫‪3‬‬

‫بەقەناعەتی‬ ‫من یەكێتی بەم‬ ‫بێ‌ عەقڵیەتەوە‬ ‫بەڵێ‌ ئەتوێتەوە‪،‬‬ ‫هەریەكەو بۆ‬ ‫ماڵی خۆیەتی‬ ‫سزادانەی هاتوەتە هۆشی خۆی؟‬ ‫شااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬جا ئێمە‬ ‫دێینەوە هۆشی خ��ۆم��ان؟ چونكە‬ ‫لەقەیرانێكەوە بۆ قەیرانێكی دیكە‬ ‫هاتوین‪ ،‬بەداخەوە سەركردەكانی‬ ‫ئێمە بەشێكیان ئەیانەوێت سەری‬ ‫مشك بن‌و نایانەوێت ببنە كلكی‬ ‫شێر‪.‬‬ ‫ب����زاڤ‪ :‬ب���اس ل����ەوە دەك��رێ��ت‬ ‫یەكێتی نیشتمانی ك��وردس��ت��ان‬ ‫حزبێكە ج��ەم��اوەرێ��ك��ی بەهێزو‬ ‫سەركردایەتییەكی الوازی هەیە‪،‬‬ ‫بەپێچەوانەوە پارتی جەماوەری بێ‌‬ ‫هێزو سەركردایەتی الواز‪ ،‬كەچی هەر‬ ‫پارتی لەپێشە؟‬ ‫ش���ااڵوی ع��ەل��ی ع��ەس��ك��ەری‪ :‬بۆ‬ ‫یەكێتی نیشتمانی كوردستان ئەكید‬ ‫وایەو راستە ‪ ،‬بەاڵم لەناو پارتیشدا‬ ‫سەركردایەتی بەهێز نییە‪ ،‬لەناو‬ ‫پارتیدا بنەماڵەی مەال موستەفاو‬ ‫موئەسەساتی ماڵی م��ەال مستەفا‬ ‫بەهێزە‪ ،‬شەخسییەت‌و كاراكتەرو‬ ‫خەڵكی ئەوان بەهێزە‪ ،‬واشی كردووە‬ ‫حزبەكەی بەهێزبێت‪ ،‬لەبەر ئەوە‬ ‫فەرق زۆرە‪ ،‬پارتی سەریان هەیە‪.‬‬ ‫بزاڤ ‪ :‬واتە حزبەكەی بەڕێزت بێ‌‬ ‫سەرە؟‬ ‫ش��ااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬بەڵێ‌‬ ‫یەكێتی بێ‌ سەرە‪.‬‬ ‫ب��زاڤ‪ :‬ڕەوش��ی یەكێتی ل��ەدوای‬

‫‪4‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫شااڵوی عەلی عەسکەری‬

‫نەمانی جەنابی مام جەالل بەكوێ‌‬ ‫ئەگات؟‬ ‫ش�����ااڵوی ع��ەل��ی ع��ەس��ك��ەری‪:‬‬ ‫هەریەكەو بۆماڵی خۆی‬ ‫بزاڤ‪ :‬واتە بەم قسەیەی بەڕێزتان‬ ‫بێت یەكێتی ئەتوێتەوە؟‬ ‫ش�����ااڵوی ع��ەل��ی ع��ەس��ك��ەری‪:‬‬ ‫بەقەناعەتی من بەم بێ‌ عەقڵیەتەوە‬ ‫بەڵێ‌ ئەتوێتەوە‪ ،‬هەریەكەو بۆ ماڵی‬ ‫خۆیەتی‪.‬‬ ‫ب���زاڤ‪ :‬ساڵێك ب��ەب �ێ‌ جەنابی‬ ‫مام جەالل پێناسەتان بۆ یەكێتی‬ ‫نیشتمانی كوردستان چییە؟‬ ‫ش��ااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬وەكو‬ ‫میزی حوشتر لەدوامان داوە‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬هیوات بەگەڕانەوەی مام‬ ‫جەالل هەیە؟‬ ‫ش���ااڵوی ع��ەل��ی ع��ەس��ك��ەری‪ :‬ان‬ ‫شاالله ئەگەڕێتەوە‪ ،‬بەاڵم گەڕانەوە‬ ‫بۆ سەركردایەتی حزبەكەی نا‪ ،‬بەاڵم‬ ‫گەڕانەوە بۆ ژیان‌و هاتنەوە بەشی‬ ‫عاتیفەكەی كەمن ب��اوەرم پێیەتی‬ ‫بەشی ئەوە‪ ،‬بەڵێ‌ ئەگەڕێتەوە‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬دوای تاڵەبانی‪ ،‬كێ گونجاوە‬ ‫بۆ ئەوەی پۆستی سكرتێری یەكێتی‬ ‫پ��ێ��ب��درێ��ت؟ دك��ت��ۆر ب��ەره��ەم یان‬ ‫كۆسرەت رەسول؟‬ ‫ش��ااڵوی عەلی عەسكەری ‪ :‬هیچ‬ ‫كەس‪ ،‬نە ئەو نە ئەو و نەیەكێكی‬

‫دیكە‪ ،‬هەتا جەالل تاڵەبانی رۆحی‬ ‫تێدا بێت لەالی من هەر ئەو سكرتێری‬ ‫گشتییە‪ ،‬وە نە دەورەكەیم بۆ كەس‬ ‫ئەبێت‪ ،‬نە كەسیشم ئەوێت بۆ ئەو‬ ‫پۆستە‪ ،‬لەدوای نەمانی مام جەاللیش‬ ‫لەوانەیە من یەكێتی نەبم‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬پێتوایە پارتی دیموكراتی‬ ‫ك��وردس��ت��ان س��ود ل��ەو بۆشاییە‬ ‫س��ی��اس��ی��ەی ئێستای ك��وردس��ت��ان‬ ‫وەرئ���ەگ���رێ���ت‌و ب���ەق���ازان���ج ب��ۆی‬ ‫ئەشكێتەوە كەحكومەت ڕۆژ بەڕۆژ‬ ‫دوا ئەكەوێت؟‬ ‫ش�����ااڵوی ع��ەل��ی ع��ەس��ك��ەری‪:‬‬ ‫موستەقبەل هی پارتییە‪ ،‬موستەقبەلی‬ ‫كوردستانیش هەر بۆ پارتییە‪.‬‬ ‫ب���زاڤ‪ :‬ه��ەس��ت ناكەیت پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان لەئێستادا‬ ‫تەعامول لەگەڵ بزوتنەوە گۆڕاندا‬ ‫ئ��ەك��ات هەتا یەكێتی نیشتمانی‬ ‫كوردستان؟‬ ‫ش��ااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬حەقی‬ ‫خۆیەتی‪ ،‬لەبەرئەوەی گۆڕان رەقەمەو‬ ‫هەقە موعامەلەی لەگەڵ بكرێت‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬ئێوە هەستان بەوە نەكردوە‬ ‫كە پارتی دیموكراتی كوردستان‬ ‫ب���ەدوای هاوپەیمانێكی دیكەدا‬ ‫ئەگەڕێت ئەویش بزوتنەوەی گۆڕانە؟‬ ‫شااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬نەخێر‪.‬‬ ‫ب���زاڤ‪ :‬ئ��ەگ��ەر ڕاس���ت دەرچ���وو‬

‫هەڵوێستان چی ئەبێت؟‬ ‫ش�����ااڵوی ع��ەل��ی ع��ەس��ك��ەری‪:‬‬ ‫حزبێكین‌و‬ ‫ئێمە‬ ‫هەڵوێستمان‪،‬‬ ‫ئەتوانین رەئی خۆمانمان هەبێت‪.‬‬ ‫ب�����زاڤ‪ :‬وەك�����و ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی‬ ‫سەركردایەتی یەكێتی نیشتمانی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‪ ،‬پ��ێ��ت ب��اش��ە درێ���ژە‬ ‫ب��ەڕێ��ك��ەوت��ت��ن��ام��ەی ستراتیجی‬ ‫ن��ی��وان ئ��ێ��وەو پ��ارت��ی ب��درێ��ت یان‬ ‫هەڵبوەشێنرێتەوە؟‬ ‫ش���ااڵوی عەلی ع��ەس��ك��ەری‪ :‬من‬ ‫دەم��ێ��ك��ە وت��وم��ە رێ��ك��ەوت��ن��ام��ەی‬ ‫ستراتیجی كورد ئیستیفادەی لێكردوە‪،‬‬ ‫پێم باشە بزوتنەوەی گۆڕان‌و هەموو‬ ‫حیزبە عەلمانییەكان بێنە ناو‬ ‫ئەو ڕیكەوتنامەیەوە‪ ،‬من لەگەڵ‬ ‫ئیسالمییەكان نیم پەرەی پێبدرێت‌و‬ ‫گەورە بكرێت‌و بەرەو سنورەكانی تری‬ ‫كوردستان ببرێت‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬بۆ حزبە ئیسالمیەكانی تێدا‬ ‫نەبێت؟‬ ‫شااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬بەڕەئی‬ ‫من ئیسالمییەكان پەیوەندییان‬ ‫بەمەسەلەی كوردستانەوە نییە‪،‬‬ ‫ئەوان وەكو حزبی شیوعی ئومەمین‪،‬‬ ‫ئەگەر راست بكەن ئەوانە ئیسالمی‬ ‫ببن‪ ،‬قەومی بن‪ ،‬ئەبێت ئومەمی‬ ‫نەبن‪ ،‬لەبەر ئەوە ئیسالمییەكانی‬ ‫لێ‌ ئەكەمە دەرەوە ئەوان بۆخۆیان‬ ‫ئەڵێن ئومەمین لەبەرئەوەی (الفرق‬ ‫بین عربی و عجمی اال بتقوی)‪ ،‬لەبەر‬ ‫ئەوە بەنسبەت ئەوانەوە برایەكی‬ ‫موسڵمان لەمالیزیاو تەنزانیا بۆ‬ ‫ئەوان فەرقی نییە‪ ،‬ئەوە موالحەزەت‬ ‫ك��ردوە ئ��ەوەی لەتونس‌و لەلیبیاو‬ ‫میسر خەریكی مورسی بوون‪ ،‬بەداخ‬ ‫بوون كە كودەتای بەسەردا كراوە‪،‬‬ ‫ئەوەندە ب��ەداخ نەبوون بۆ وەزعی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫ب�������زاڤ‪ :‬وات������ە پ���ێ���ت وای����ە‬ ‫ئیسالمییەكانی كوردستان هێندەی‬ ‫خەمخۆری واڵتانی دەرەوەن هێندە‬ ‫خەمخۆی كێشە نەتەوایەتییەكانی‬ ‫كوردستان نین؟‬ ‫ش��ااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬ئەوان‬ ‫ئیسالم بەكار ئەهێنن بۆ سیاسەت‪،‬‬ ‫ئەوان هەر زمانەكەیان كوردە‪ ،‬وەكو‬ ‫كابرایەكی موسڵمانی سعودی‌و‬

‫مالیزی‌و تونسی‌و میسری وەكو یەك‬ ‫بیر ئەكەنەوە‪ ،‬ئ��ەوان��ە ئومەمین‬ ‫یەعنی قەومی نین‪ ،‬وەكو ئەحزابی‬ ‫شیوعی جارانن‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬دەسەاڵتی كوردی لەرابردوودا‬ ‫بەفیشەك وەاڵم��ی خۆپیشاندەرانی‬ ‫دایەوە‪ ،‬كۆمێنتت لەسەر ئەوە چییە؟‬ ‫ش���ااڵوی عەلی ع��ەس��ك��ەری‪ :‬من‬ ‫پێموایە قەت جوابی فیشەك ڕەوا‬ ‫نییە بۆ خەلكێكی بێ‌ چ��ەك‪ ،‬واتە‬ ‫جوابی جوێن‌و بەرد فیشەك نییە‪،‬‬ ‫ئەزانم چۆن كەخوا بەحەقە بەشێك‬ ‫لەو خۆپیشاندەرانە ئەگەر بچونایەتە‬ ‫ناو ئەو بینایانەی یەكێتی‌و پارتی‪،‬‬ ‫ئەوا ئەیان سوتاندن‌و گوێیشان پێی‬ ‫نەئەدا كێی تێدایە‪.‬‬ ‫ب�����زاڤ‪ :‬وات����ە ب���ەم ق��س��ەی��ەی‬ ‫ب��ەڕێ��زت��ان بێت یەكێتی‌و پارتی‬ ‫ناهەقییان كردووە بەفیشەك وەاڵمی‬ ‫خۆپیشاندەرانییان دایەوە؟‬ ‫شااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬من باسی‬ ‫ئەو ناحەقییە ناكەم‪ ،‬نەوعییەتی‬ ‫شتەكە ئەگۆڕێت‪ ،‬خەڵك كەبێتە‬ ‫س��ەرت دوو ن��ەوع��ە خەڵك هەیە‪،‬‬ ‫ئەوەی كەكرا تەحریز بوو‪ ،‬خەڵیكی‬ ‫موحریزی الیەنەكان بێتە س��ەرم‪،‬‬ ‫بەڵێ‌ دیفاع لەخۆم ئەكەم‪ ،‬الیەنێك‬ ‫بێتە سەرم نەك بەفیشەك بەتۆپ‬ ‫جوابی ئ��ەدەم��ەوە‪ ،‬ئەگەر الیەنێك‬ ‫خەڵكی تەحریز كردبێت‪.‬‬ ‫ب���زاڤ‪ :‬ل���ەڕاب���ردودا ب��ەڕێ��زت��ان‬ ‫ئ��ام��اژەت��ان ب��ەوەداب��وو ‪31‬ی ئاب‬ ‫خیانەت نییە‪ ،‬ئێستاش لەسەر هەمان‬ ‫بۆچونیت؟‬ ‫ش��ااڵوی عەلی عەسكەری‪ :‬بەڵێ‌‬ ‫ئێستاش ئەیڵێمەوە ‪31‬ی ئاب‬ ‫خیانەت نییە بۆ پارتی‪ ،‬چونكە ‪31‬ی‬

‫موستەقبەل‬ ‫هی پارتییە‪،‬‬ ‫موستەقبەلی‬ ‫كوردستانیش هەر‬ ‫بۆ پارتییە‬ ‫ئاب پارتی كردووە بە دەوڵەمەنترین‬ ‫ح��زب‪ ،‬كردییە گەورەترین حیزب‌و‬ ‫حزبی یەكەم لەكوردستاندا‪ ،‬ئێستاش‬ ‫پێت ئەڵێم مادام یەكێتی‌و گۆڕان‌و‬ ‫عەقڵییەتەكانی ئێمە بەم نەوعەیە‬ ‫بیر ئ��ەك��ەن��ەوە لەنەتیجەدا ئەم‬ ‫كوردستانە دەس��ەاڵت��ی ئەخیر بۆ‬ ‫پارتییە‪ ،‬لەبەر ئ��ەوە ‪31‬ی ئابیش‬ ‫پارتی گەیاندە ئێستا‪ ،‬بۆ پارتی ‪31‬ی‬ ‫ئاب خیانەت نییە‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬ئەمانەوێت بزانین ‪31‬ی ئاب‬ ‫لەدیدی بەڕێزتانەوە وەكو یەكێتی‬ ‫بزانین‌و وەاڵممان بەیتەوە؟‬ ‫ش���ااڵوی ع��ەل��ی ع��ەس��ك��ەری‪ :‬بۆ‬ ‫ئ��اگ��اداری��ت م��ن ل��ە ‪31‬ی ئ��اب��دا‬ ‫لەبەیانییەوە هەتا ئێوارە شەڕم‬ ‫ك���ردوە‪ 32 ،‬ڕۆژ موختەفی ب��ووم‪،‬‬ ‫ئ���ەوە پێویست ن��اك��ات ل��ەدی��دی‬ ‫م��ن��ەوە ب��زان��ی��ت‪ ،‬ئ���ەوە ل��ەدی��دی‬ ‫خ��ۆی��ەوە بیبینە‪ ،‬ئیسفادەی لێ‬ ‫ك��رد ی��ان ن��ا؟ بەڵێ‌ ئیسفادەی لێ‌‬ ‫كردو لەدیدی پارتییەكەوە خیانەت‬ ‫نییەو قازانجیشی لێكرد‪ ،‬وە ئێستا‬ ‫بەرهەمەكەی ئەچنینەوە‪.‬‬

‫ئەو ملمالنێیەی لەسەر پۆستی‬ ‫سكرتێری گشتییە بەهیچ شوێنێك ناگات‪،‬‬ ‫سەرئەنجامیشی مایە پوچییەو كەسیشیان‬ ‫پێی ناگەن‬ ‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫‪5‬‬

‫نەوشیروان مستەفا بڕوای بە‬ ‫بەشداریکردن لەحكومەت نەماوە‬ ‫ئەگەری دواكەوتنی زیاتری پێكهێنانی‬ ‫حكومەت هەیە‬

‫‪6‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫بەهۆی مەرجەكانی پارتی‌و رێگری یەكێتی لەبەردەم بزووتنەوەی گۆڕاندا‪ ،‬ئەگەر هەیە پێكهێنانی كابینەی نوێی‬ ‫حكومەتی هەرێك زیاتر دواكەوێت‌و بەپێی زانیارییەكانیش نەوشیروان مستەفا رێكخەری گشتی بزووتنەوەی‬ ‫گۆڕان بێ هیوا بووەو بڕوای بە بەشداریكردن لەحكومەت نەماوە‪ ،‬بەاڵم حڤاتی نیشتمانی داوای دان بەخۆدا‬ ‫گرتنیان لێكردووە‪ ،‬هەڵسوراوێكی بزووتنەوەی گۆڕانیش ئاماژە بەوە دەكات كە پێشنیاز خراوەتە بەردەمی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬بەاڵم بزووتنەوەی گۆڕان ئامادە نییە دەستبەرداری پۆستە سیادییەكان بێت‪.‬‬ ‫راپۆرتی دلێر عەبدوڵاڵ‬ ‫دوایین مەرجی گۆڕان‬ ‫ب��ەه��ۆی ف��ش��اری ب��ەردەوام��ی‬ ‫ی��ەك��ێ��ت��ی‌و م���ەرج���ی پ���ارت���ی‪،‬‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕان دەستبەرداری‬ ‫پۆستی وەزی���ری ن��اوخ��ۆ ب��ووەو‬ ‫لەبەرامبەردا مەرجی تری هەیە بۆ‬ ‫وەرگرتنی پۆست لەكابینەی نوێدا‪.‬‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی گۆڤاری‬ ‫بزاڤ‪ ،‬مەرجی بزووتنەوەی گۆران بۆ‬ ‫دەستبەرداربوون لە پۆستی وەزیری‬ ‫ناوخۆ‪ ،‬وەرگرتنی وەزارەتی سامانە‬ ‫ئەنجومەنی‬ ‫سروشتییەكان‌و‬ ‫ئاسایشی هەرێم‪ ،‬لەوبارەشەوە‬ ‫بابەكر دڕەی��ی ئەندامی جڤاتی‬ ‫نیشتمانی ب��زووت��ن��ەوەی گ��ۆڕان‬ ‫ب��ە گ��ۆڤ��اری ب��زاڤ��ی راگ��ەی��ان��د‬ ‫(گۆڕان مەرجی ئەوەیە كە بەهیچ‬ ‫شێوەیەك دەستبەرداری پۆستە‬ ‫سیادییەكان نابێت‪ ،‬مافی خۆیەتی‌و‬ ‫بەپێی ئیستیحقاقی هەڵبژاردن‬ ‫دەبێت ئەو پۆستانە وەربگرین‪،‬‬ ‫ب��ۆی��ە ب��ەه��ەم��وو ش��ێ��وەی��ەك‬ ‫رەتیدەكەینەوە ك��ە بەربەست‬ ‫لەبەردەم گۆڕاندا دروستبكرێت‌و‬ ‫كەمتر لە ئیستیحقاقی خۆی پشكی‬ ‫پێبدرێت)‪.‬‬ ‫پێشنیازێكی پارتی بۆ گۆڕان‬ ‫بەرامبەر مەرج‌و داواكارییەكانی‬ ‫ب���زووت���ن���ەوەی گ����ۆران‪ ،‬پ��ارت��ی‬ ‫دی���م���وك���رات���ی ك���وردس���ت���ان‬ ‫پێشنیازێكی خستووەتە بەردەم‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕان تا لەبەرامبەر‬ ‫دەس���ت���ب���ەردارب���وون لەپۆستی‬ ‫وەزارەتی ناوخۆ قبوڵی بكات‪.‬‬ ‫ل���ەوب���ارەوە ع��ەب��دول��وەه��اب‬ ‫ع��ەل��ی وت��ەب��ێ��ژی ئەنجومەنی‬

‫سەركردایەتی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان بە گۆڤاری بزاڤی وت‬ ‫(پێشنیاز كراوەو قسەش لەوبارەوە‬ ‫كراوە‪ ،‬بەالم ئەوەی كە كاك فازیڵ‬ ‫وتی لەكۆنگرە رۆژنامەوانییەكەدا‬ ‫هیچ شتێكی تازەو نوێ نییەو هیچ‬ ‫زانیارییەكمان لەو ب��ارەوە نییە‪،‬‬ ‫ئ��ەوە رای پارتییەو ل��ەوە بەدەر‬ ‫شتی تر نییە)‪.‬‬ ‫یەكێتی بەپێشنیازەكەی پارتی‬ ‫رازییە‬ ‫یەكێتی نیشتمانی كوردستان‬ ‫كە الیەنێكی سەرەكی گفتوگۆكانی‬ ‫پێكهێنانی حكومەتە‪ ،‬رازییە بەو‬ ‫پێشنیازەی پارتی خستوویەتییە‬ ‫بەردەم یەكێتی‪.‬‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی گۆڤاری‬ ‫بزاڤ‪ ،‬یەكێتی فشاری زۆری لەسەر‬ ‫پارتی هەبووە بۆ ئەوەی پۆستی‬ ‫وەزارەت��ی ناوخۆ نەدرێتە گۆڕان‪،‬‬ ‫ب��ۆ ئ���ەوەش گفتوگۆی لەگەڵ‬ ‫پارتی ك��ردووەو پێكەوە بریاری‬ ‫ئەوەیانداوە كە پۆستی تر بدرێت‬ ‫بەو بزووتنەوەیە‪.‬‬ ‫ل��ەوب��ارەش��ەوە‪ ،‬ع��ەب��دول��رەزاق‬ ‫فەیلی لێپرسراوی پەیوەندییەكانی‬ ‫یەكێتی نیشتمانی كوردستان‬ ‫بە گۆڤاری بزاڤی راگەیاند كە‬ ‫زانیاری لەوبارەوە نییەو برادەرانی‬ ‫س��ەرك��ردای��ەت��ی زی��ات��ر خەریكی‬

‫ئ���ەوەن‪ ،‬ب��ەاڵم گفتگۆ ك��راوەو‬ ‫گەیشتوونەتە رێگاچارە‪.‬‬ ‫بزاڤ ئەوەی زانیوە كە یەكێتی‬ ‫نیشتمانی ك��وردس��ت��ان ب��ەو‬ ‫پێشنیازەی پارتی رازی بووەو بێ‬ ‫هیچ مەرجێك پەسەندی كردووە‪.‬‬ ‫ه�����ەرل�����ەوب�����ارەوە ب����زاڤ‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ك��رد بەهەریەكەلە‬ ‫حاكم ق��ادر حەمە ج��ان‌و فەرید‬ ‫ئەسەسەردو عادل مورادو چەندین‬ ‫بەرپرسی تری یەكێتییەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئامادەی وەاڵم��دان��ەوە نەبوون‌و‬ ‫هەریەكەو بە پاساوێك خۆی بوارد‪.‬‬ ‫گفتوگۆی یەكێتی‌و پارتی كۆتایی‬ ‫هاتووە‬ ‫ئ��ەگ��ەرچ��ی ه��ەوڵ��ەك��ان بۆ‬ ‫پێكهێنانی حكومەت بەردەوامی‬ ‫ه��ەی��ەو الی��ەن��ە سەرەكییەكان‬ ‫لەگفتوگۆی بەردەوامدان‪ ،‬بەاڵم‬ ‫باس لەوە دەكرێت كە یەكێتی‌و‬ ‫پ��ارت��ی ل��ەس��ەر ه��ەم��وو پرسێك‬ ‫رێ��ك��ەوت��وون‌و ئ��ەوەی مابێتەوە‬ ‫گ��ۆڕان‌و الیەنەكانی ترە‪ ،‬كە الی‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان گۆڕان‬ ‫س��ەرەك��ی ترینیانەو بەكۆتایی‬ ‫ه��ات��ن��ی گفتوگۆ ل��ەگ��ەڵ ئ��ەو‬ ‫بزووتنەوەیە پێكهێنانی حكومەت‬ ‫لەكۆتایی نزیك دەبێتەوە‪.‬‬ ‫لەوبارەوە عەبدولوەهاب عەلی‬ ‫وتی ( نازانم كۆتایی هاتووە یان‬

‫بابەکر دڕەیی‪:‬‬ ‫لەگفتوگۆی داهاتووی نێوان گۆڕان و پارتی‬ ‫دوایین مەرج دەخەینە بەردەمی پارتی‬ ‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫‪7‬‬

‫نێچیرەڤان بارزانی و نەوشیروان مستەفا‬

‫نا‪ ،‬بەاڵم ئێمە قسەمان لەوبارەوە‬ ‫نییە)‪.‬‬ ‫ب��ۆ وەرگ��رت��ن��ی رای چەند‬ ‫س���ەرك���ردەی���ەك���ی ت���ر پ��ارت��ی‪،‬‬ ‫پ��ەی��وەن��دی��ك��را ب��ەه��ەری��ەك��ەل��ە‬ ‫م��ەح��م��ود م��ح��ەم��ەدو پشتیوان‬ ‫سادق‌و كەمال كەركوكی‌و چەند‬ ‫بەرپرسێكی ترەوە‪ ،‬بەاڵم هیچیان‬ ‫ئامادەی وەاڵمدانەوە نەبوون‪.‬‬ ‫ئەگەری دواكەوتنی زیاتری‬ ‫پێكهێنانی حكومەت هەیە‬ ‫بەهۆی بەردەوامی گفتوگۆكان‌و‬ ‫رێ��ن��ەك��ەوت��ن��ی پ��ارت��ی‌و گ���ۆڕان‬ ‫لەالیەك‌و رەخنەو نارەزایی الیەنە‬ ‫ئیسالمییەكانیش لەالیەكی ترەوە‪،‬‬ ‫ئەگەری ئەوە دەكرێت پێكهێنانی‬ ‫ح��ك��وم��ەت زی��ات��ر دواب��ك��ەوێ��ت‪،‬‬ ‫لەوبارەوە عارف قوربانی چاودێری‬

‫سیاسی ب��ەگ��ۆڤ��اری ب��زاڤ��ی وت‬ ‫(یەكێتی‌و پ��ارت��ی دەی��ان��ەوێ��ت‬ ‫زیاتر دوابكەوێت‌و رەنگە تا كاتی‬ ‫هەڵبژاردنی داه��ات��ووش درێ��ژە‬ ‫بكێشێت‪ ،‬پێشموایە گۆڕان پێش‬ ‫یەكێتی‌و پ��ارت��ی ب��ری��اری خۆی‬ ‫دەدات‌و چاوەڕێی دواكەوتنی لەوە‬ ‫زیاتر نەكات‪ ،‬كە ئەمەش دۆخەكە‬ ‫ئاڵۆزتر دەك���ات‪ ،‬چونكە گ��ۆڕان‬ ‫خواستێكی هەیە بۆ بەشداریكردن‬ ‫بەالم هەموو دەرگاكان بەرووی‬ ‫داخ�����راوەو ه��ی��چ ب��وارێ��ك��ی بۆ‬ ‫نەهێڵراوەتەوە)‪.‬‬ ‫ئیسالمییەكانیش نارازین‬ ‫بەو پێیەی بازنەی گفتوگۆكان‬ ‫ل��ەب��ارەی پێكهێنانی كابینەی‬ ‫نوێی حكومەت‪ ،‬زیاتر یەكێتی‌و‬ ‫پ��ارت �ی‌و گ��ۆڕان��ی لەخۆگرتووە‪،‬‬

‫عارف قوربانی‪ :‬رەنگە تا کاتی هەڵبژاردنی‬ ‫داهاتوو پێکهێنانی حکومەت درێژە بکێشێت‬ ‫‪8‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫ئیسالمییەكان نیگەرانی‌و گلەییان‬ ‫هەیەو پێیانوایە كە تارادەیەكی‬ ‫زۆر فەرامۆش كراون‪.‬‬ ‫ل��ەوب��ارەوە محەمەد حەكیم‬ ‫وتەبێژی كۆمەڵی ئیسالمی بە‬ ‫گۆڤاری بزاڤی وت (راستە بەاڵم‬ ‫ئەوە هۆكاری تایبەتی خۆی هەیە‬ ‫چونكە ئ��ەوان دەنگی زیاتریان‬ ‫هێناوە بۆیە پێویستە پشكی‬ ‫زیاتریان پێبدرێت)‪.‬‬ ‫لەبارەی ئەگەری بەشداریكردنی‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمی لەحكومەت‪،‬‬ ‫م��ەح��ەم��ەد حەكیم وت��ی (ئێمە‬ ‫وەرەق��ەی خۆمان داوە بە پارتی‪،‬‬ ‫پێشمان وایە كە كەمترین داواكاری‬ ‫لەخۆ گرتووە‪ ،‬بۆیە ئەگەر بێتوو‬ ‫ئ��ەوەی پێشكەشمان نەكردووە‬ ‫جێبەجێ ن��ەك��رێ��ت‪ ،‬نەتوانین‬ ‫بەشداری حكومەت بكەین‪ ،‬چونكە‬ ‫سەركردایەتی كۆمەڵی ئیسالمی‬ ‫سوورە لەسەر ئەوەی كە بە الوازی‬ ‫بەشداری حكومەت نەكات‌و بەپێی‬ ‫ئیستیحقاقی خۆی پشكی پێبدرێت‪،‬‬ ‫ئەمەش سادەترین مافی خۆمانەو‬

‫سازشی لێ ناكەین)‪.‬‬ ‫نەوشیروان مستەفا بڕوای بە‬ ‫بەشداری لەحكومەت نەماوە‬ ‫ب��زووت��ن��ەوەی گ���ۆڕان دوای��ن‬ ‫دەرف��ەت��ی ب��ە پ��ارت��ی داوە كە‬ ‫لەكۆبوونەوەی چەند كاتژمێری‬ ‫داه���ات���وودا وەاڵم���ی كۆتاییان‬ ‫بدرێتەوە‪ ،‬باسیش لەوە دەكرێت‬ ‫ب���ەه���ۆی رێ���ك���خ���ەری گشتی‬ ‫ب��زووت��ن��ەوەك��ە لەهەڵوێستی‬ ‫پارتی نیگەرانەو هیچ ئومێدێكی‬ ‫بە پێكهێنانی كابینەی نوێی‬ ‫حكومەت نەماوە‪ ،‬تا رادەی ئەوەی‬ ‫بڕوای بە بەشداریكردن لەحكومەت‬ ‫نەماوەو داوای لە چڤاتی نیشتمانی‬ ‫كوردووە ببنەوە ئۆپۆزسیۆن‪.‬‬ ‫بابەكڕ دڕەیی لەوبارەوە دەڵێت‬ ‫(نەك كاك نەوشیروان هەموومان‌و‬ ‫زۆرێ����ك ل��ەخ��ەڵ��ك��ی ن��ی��گ��ەران‌و‬ ‫بێ ئومێد ب��وون لەدواكەوتنی‬ ‫پێكهێنانی حكومەت‪ ،‬بۆ مەسەلەی‬

‫ك��اك نەوشیروانیش ئ��ەو خۆی‬ ‫رێ��ك��خ��ەری گشتی ب��زووت��ن��ەوەی‬ ‫گۆرانەو بریار بەدەستی ئەوە)‪.‬‬ ‫لەوانەیە گۆڕان بێتەوە‬ ‫بەئۆپۆزسیۆن‬ ‫داخ��ران��ی زۆرێ��ك لەدەرگاكان‬ ‫ب���ەرووی ب��زووت��ن��ەوەی گ��ۆڕان��دا‬ ‫لەالیەك‌و نیگەرانییەكانی رێكخەری‬ ‫گشتی ئ���ەو ب��زووت��ن��ەوەی��ەش‬ ‫لەالیەكی ترەوە‪ ،‬ئەگەری بوونەوە‬ ‫بەئۆپۆزسیۆن ب��وون لەالیەن‬ ‫گۆڕانەوە بەهێز دەكات‪.‬‬ ‫لەوبارەوە عارف قوربانی دەڵێت‬ ‫(دوور نییە گ��ۆڕان بریاری خۆی‬ ‫ب��دات‌و ببێتەوە بەئۆپۆزسیۆن‪،‬‬ ‫چونكە لەوە زیاتر چاوەڕێ ناكات‬ ‫لەالیەن هێزەكانی ت��رەوە یاری‬ ‫پێبكرێت‌و گەمە بە دەنگەكانی‬ ‫بكرێت‪ ،‬من پێشبینیم بەو جۆرەیە‪،‬‬ ‫رەنگە لەماوەی رۆژانی داهاتووشدا‬ ‫ئەگەری تر بێنە پێشەوە)‪.‬‬

‫محەمەد حەکیم‪:‬‬

‫وەرەقەی ئێمە‬ ‫کەمترین داواکاری‬ ‫لەخۆگرتووە‬ ‫هەرلەو ب��ارەوە بابەكر دڕەیی‬ ‫دەڵ��ێ��ت (ئ��ێ��م��ە وا ب��ەش��داری‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��م��ان ك�����ردووە تا‬ ‫رۆڵ��م��ان هەبێت لە پێكهێنانی‬ ‫حكومەتداو ئەمەشمان بەروونی‬ ‫لە بانگەشەكانی هەڵبژاردندا داوە‬ ‫بەگوێی خەڵكدا‪ ،‬ب��ەاڵم ئەگەر‬ ‫بێتوو بەربەست بخرێتە بەرەممان‬ ‫بریاری تر ئەدەین‌و ئۆپۆزسیۆن‬ ‫ب��وون دوای��ن وەاڵم��م��ان دەبێت‬ ‫بۆیان)‪.‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫‪9‬‬

‫رەخ‬ ‫رابەری بزووتنەو‬ ‫‪60‬‬

‫لەدیمانەیەكیدا لەگەڵ گۆڤاری بزاڤ‪ ،‬عیرفان عەلی عەبدولعەزیز رابەری گشتی‬ ‫بزووتنەوەی ئیسالمی رایدەگەیەنێت كە لەتارانی پایتەختی ئێران بەیەكێتی‬ ‫وترا دەبێت ‪%60‬ی فەرمانبەرانی حكومەت لەسنووری شارەزوور بزووتنەوە بن‪،‬‬ ‫بەالم یەكێتی بەهیچ شێوەیەك ئەو رێكەوتنەی جێبەجێ نەكردووە‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژە بەوەش دەكات كە یەكێتی هیچ قەرەبوویەكی زیانەكانی‬ ‫نەكردوونەتەوەو هیچ زانیارییەكیشیان لەبارەی ئەندامە گیراوەكانیانەوە پێنادەن‪.‬‬ ‫هەروەها رەخنەش لەئیسالمییەكان دەگرێت‌و پێیوایە كە بەهۆی ئەوانەوە‬ ‫دەنگدەری ئیسالمی كەمبووەو متمانەی خەڵكیان لەدەستداوە‪.‬‬

‫دیداری‪ :‬هێدی هەولێری‬ ‫بزاڤ‪ :‬پ����اش‪ 27‬س����اڵ لەخەبات‪،‬‬ ‫بزووتن����ەوەی ئیس��ل�امیی ل����ە چ‬ ‫قۆناغێكدایە‪،‬شكس����تیانگەش����ە؟‬ ‫عیرفان عەلی‪ :‬بەناوی خوای گەورەو‬ ‫میهرەب����ان‪ ،‬ئێم����ە ل����ە بزووتنەوەی‬ ‫ئیس��ل�امی كۆمەڵێك ڕێگ����ر هەبوون‬ ‫لەوەی بزووتنەوەی ئیس��ل�امی گەشە‬ ‫ب����كات‪ ،‬بۆئ����ەوەی نەبێت����ە هێزێكی‬ ‫كاریگەر لە هەرێمی كوردس����تان‪ ،‬ئەو‬ ‫ئاس����تەنگانەش هەم دەرەكی بوون‪،‬‬ ‫هەم ناوەكی لە ڕێكخس����تنی خۆمان‪،‬‬ ‫بەاڵم سوپاس بۆ خوا ئەو قەیرانانەی‬ ‫هاتوون ئەمڕۆ بزووتنەوەی ئیسالمی‬ ‫بەرنامەیەك����ی هەی����ە ئینش����ائەاڵ‬ ‫وردە وردە بتوانین ل����ەو قەیرانانەی‬ ‫تێپەڕێنێ‪ ،‬بەرنامەیەكی س����تراتیژی‌و‬ ‫لە گۆڕەپانی كوردستان خۆی بنوێنێ‌‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬پەیوەندیەكانی بزووتنەوەی‬

‫‪10‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫ئیس��ل�امی لەگەڵ الیەنە سیاسیەكان‬ ‫لەچئاس����تێكدایە؟‬ ‫عیرف����ان عەل����ی‪ :‬ئێم����ە لەگەڵ‬ ‫هی����چ پارت‌و الیەنێكی سیاس����ی چ لە‬ ‫كودرستانی باشوورو چ لە كوردستانی‬ ‫گەورەئاس����اییە‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬ئەی وەك كۆمەڵی ئیسالمیی؟‬ ‫عیرف����ان عەل����ی‪ :‬بەڵ����ێ‌ لەگەڵ‬ ‫كۆمەڵی ئیس��ل�امیش سوپاس بۆ خوا‬ ‫پەیوەندییەكانمان باشەو لەو كاتەی‬ ‫من بووم بە ڕابەر هەم مامۆستا شێخ‬ ‫موحەمەد بەرزنجی‌و هەم مامۆس����تا‬ ‫عەلی باپیر تەشریفیان هێناوەو هیچ‬ ‫كێشەیەكیشمان لەگەڵ یەكتردا نیە‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬ئەی لەگەڵ یەكێتی‪ ،‬ماوەیەك‬ ‫پێش ئێستا داوای قەرەبووكردنەوەی‬ ‫ئ����ەو زیانانەتان كردبوو كە لەئاكامی‬ ‫كێش����ەكاندا بەرتان كەوتبوو؟‬ ‫عیرف����ان عەلی‪ :‬بەڵ����ی نەك هەر‬ ‫بابەتی بودجە‪ ،‬ئێم����ە ماوەیەكی زۆر‬

‫ئەو دوو هێزە لە س����نووری سلێمانی‬ ‫هێزمان هەبووەو قورساییمان بووە‪،‬‬ ‫دیارە كێش����ە هەبووە لەنێوانمانداو‬ ‫خوێنێكی زۆریش لە نێوانماندا ڕژاوە‪،‬‬ ‫بەاڵم لە دوای ‪ 2003‬یەكێتی دەستی‬ ‫بەسەر كۆمەڵێكی زۆری بارەگاكانمان‬ ‫گرت‪ ،‬تەنانەت لە هەڵەبجە دوای ئەوەی‬ ‫ئێم����ە هەڵەبجەمان بەجێهێش����ت‪ ،‬تا‬ ‫ئێستا قەرەبووی كەسی نەكردۆتەوە‬ ‫لە ئەندامانی بزووتنەوەی ئیس��ل�امی‪،‬‬ ‫چەندین ماڵی ئەندامانی بزووتنەوەی‬ ‫ئیس��ل�امیی تااڵن كراوە بە دەس����تی‬ ‫ئ����ەوان‪ ،‬قەرەبووی هی����چ ئەندامێكی‬ ‫ئێمەی����اننەكردۆت����ەوە‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬واتە بە گش����تی قەرەبوونە‬ ‫كراونەت����ەوە؟‬ ‫عیرف����ان عەلی‪ :‬قەتع����ەن بە هیچ‬ ‫ش����ێوەیەك قەرەبوو نەكراوینەتەوە‪.‬‬ ‫ب����زاڤ‪ :‬پەیوەندیتان لەگەڵ پارتی‬ ‫چۆنە؟ ماوەیەك پێش ئێستا ئەمیری‬ ‫كۆمەڵی ئیس��ل�امیی باسی لەوە كرد‬ ‫بزوتنەوەی ئیس��ل�امی سەربە پارتییە‪،‬‬ ‫ئایا بزووتنەوە بەو رادەیە پەیوەندی‬ ‫لەگ����ەڵپارت����یهەی����ە؟‬ ‫عیرف����ان عەل����ی‪ :‬بەڵ����ێ‌‪ ،‬ئێم����ە‬ ‫چەندین جار ئەوەمان ڕوونكردۆتەوە‬ ‫بزووتن����ەوەی ئیس��ل�امی جگەلە خوا‬ ‫س����ەر بەهیچ كەس����ێكی تر نیە‪ ،‬كە‬ ‫ل����ەو پێناوەدا خوێنم����ان داوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زۆرجار ئەو قس����انە دەكرێت بۆئەوەی‬ ‫تەشویش لەس����ەر بزووتنەوە دروست‬ ‫بكرێت‪ ،‬ك����ە وەك خۆم����ان ڕوونمان‬ ‫كردۆت����ەوە پەیوەن����دی ئێمە لەگەڵ‬ ‫هەموو الیەنە سیاسیەكانی كوردستان‬ ‫پەیوەندییەكی ئاسایی بووە لە ساڵی‬ ‫‪ 1992‬هەڵبژاردن����ی پەرلەم����ان كرا‬ ‫هێزە سیاسیەكانی كوردستان قەیران‬ ‫كەوت����ە نێوانیان ب����ە تایبەت پارتی‌و‬

‫خنەی لەهێزە ئیسالمییەكان هەیە‬ ‫وەی ئیسالمی‪ :‬لەتاران بەیەكێتی وترا دەبێت‬ ‫‪%6‬ی فەرمانبەران بزووتنەوە بن‬ ‫یەكێت����ی‪ ،‬دواتر ئەوە درێژبوویەوە بۆ‬ ‫بزووتنەوە لە كۆتایی س����اڵی ‪1993‬‬ ‫ش����ەڕ بەرۆكی بەرۆكی ئێمەی گرت‪،‬‬ ‫ئەو الیەنەی ك����ە ڕووبەڕوومان بۆوە‬ ‫یەكێتی نیش����تمانی كوردستان بوو‪،‬‬ ‫كە پارتی لەبەر ئەوەی شوێنەكانمان‬ ‫لەیەكت����ر دوورب����وو لەگ����ەڵ پارتی‬ ‫شەڕمان نەبوو‪ ،‬لەبەرئەوە كە شەڕمان‬ ‫لەگەڵ پارتی نەب����ووە ناكرێت خەڵك‬ ‫وا تەفس����یری بكات كە ئەمانە س����ەر‬ ‫بەپارتین‪ ،‬نەخێر كاتێك الیەنێك شەڕت‬ ‫لەگەڵدا نەكات خۆ ئێمە ناچین شەڕی‬ ‫لەگەڵدا بكەی����ن‪ ،‬پەیوەندییەكانمان‬ ‫لەگەڵ پارتی بەو ئاس����اییە ماوەتەوە‬ ‫ت����ا ئەمڕۆ‪ ،‬كە لەگەڵ یەكێتی زۆرجار‬ ‫ئ����ەو پەیوەندییانە تێكچووەو ش����ەڕ‬ ‫دروستبووە‪ ،‬ئاش����تیش بووینەتەوە‪.‬‬ ‫ب����زاڤ‪ :‬پەیوەندییت����ان لەگ����ەڵ‬ ‫بزووتن����ەوەی گۆڕان چۆنە؟ كۆمینتان‬ ‫لەسەر پەیوەندییەكانی گۆڕان‌و پارتی‬ ‫���ە‬ ‫چی� ؟‬ ‫عیرفان عەلی‪ :‬ئێمە لەگەڵ هەموو‬ ‫هێزە سیاسییەكاندا پەوەندیمان زۆر‬ ‫ئاساییە‪ ،‬لەگەڵ گۆڕانیش بە هەمان‬ ‫شێوە‪ ،‬س����ەردان لەنێوانماندا هەیە‪،‬‬ ‫سەبارەت بە پارتی‌و گۆڕانیش دەبێت‬ ‫لە خۆیان بپرسیت‪ ،‬ئەوە پەوەندی بە‬ ‫ئێمەوەنیە‪ ،‬ئێمە حەز دەكەین هەموو‬ ‫هێزە سیاسییەكان لەنێوان یەكتریدا‬ ‫پەیوەنیی����انب����اشبێ����ت‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬لە ئێستادا ڕابوونی ئێسالمی‬ ‫لەچئاس����تێكدایە؟‬ ‫عیرفان عەلی‪ :‬ڕابوونی ئیس��ل�امی‬ ‫ل����ە كوردس����تاندا زۆر باش����ە‪ ،‬ل����ە‬ ‫جیهانیش����دا زۆرباشەو قۆناغێكی زۆر‬ ‫باش����ی بڕیووەبە دەیان هەزار گەنج‬ ‫ڕوو ل����ە مزگەوت����ەكان دەكەن‪ ،‬دوای‬ ‫ئەوەش ئێستا ڕێژەی هۆشیاری خەڵك‬

‫زۆر باش����ە‪ ،‬ئەوەت����ا چەندین دەزگای‬ ‫ڕاگەیاندن هەیە كە فیكرو ڕۆشنبیری‬ ‫ئیس��ل�امیی ب��ڵ�او دەكەن����ەوە‪ ،‬ئەوە‬ ‫هەمووی دەچێتە ئەو قاڵبەی ڕابوونی‬ ‫ئیس��ل�امیی رۆژ بەرۆژ ب����ەرەو پێش‬ ‫دەچێ����ت‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬ئەو هۆكارانە چین كە بونەتە‬ ‫هۆی شكست یاخود پاشەكشە لەكاری‬ ‫ئیس��ل�امیلەهەرێمیكوردس����تان؟‬ ‫عیرفان عەلی‪ :‬رابوونی ئیسالمیی‌و‬ ‫گەڕانەوەی خەڵك بەرەو ئیسالم جیایە‪،‬‬ ‫دەنگ نەهێنانی هێزە سیاس����ییەكان‬ ‫جیایە‪ ،‬هێزە سیاس����ییەكان ڕەفتاری‬ ‫سیاس����یی خۆی����ان وا دەكات ك����ە تا‬ ‫ئاستێك بێمتمانە بێت بەرامبەریان‌و‬ ‫دەنگی����ان پێن����ەدات‪ ،‬ن����ەك ڕابوونی‬ ‫ئیسالمی لە پاشە كشەدابێت‪ ،‬بەڵكو‬ ‫ڕابوون لە پاش����ە كش����ەدانیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫هێزە سیاسیە ئیسالمیەكان ڕەفتاری‬ ‫سیاس����ییان لەوانەی����ە بەدڵی خەڵكە‬ ‫موس����ڵمانەكەش نەبێ����ت‪ ،‬بۆیە ئەو‬ ‫خەڵكە موس����ڵمانە دڵگەرم نیە بچێتە‬ ‫س����ەر س����ندوقی دەنگ����دان‪ ،‬چونكە‬ ‫ئ����ەو هێزە سیاس����یە ئیس��ل�امییانە‬ ‫نەیانتوانیوە یەك لیس����ت دروس����ت‬ ‫بكەن‪ ،‬یەك خیتابی سیاسییان هەبێت‪،‬‬ ‫تا ئاستێك دەنگدەرە ئسالمییەكەیان‬ ‫ن����ائومێ����دك����ردووە‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬باس����ت لە ڕۆڵ����ی دڵگەرمی‬ ‫تاكی موسڵمان كرد‪ ،‬ئایا بیرتان لەوە‬ ‫كردۆتەوە لیستێكی ئیسالمی دروست‬ ‫ن‬ ‫بك����ە؟‬ ‫عیرف����ان عەل����ی‪ :‬ئێم����ە هەموو‬ ‫جارێك نامەمان بۆ هێزە ئیس��ل�امییە‬ ‫سیاس����ییەكان ناردووە‪ ،‬ئێستاش هەر‬ ‫ماوە‪ ،‬بفەرمون با یەك دەنگ بین بۆ‬ ‫كەسایەتیە ئیسالمیەكان‪ ،‬بۆ هەموو‬ ‫هێزێك قوڕسایی هەبێت لە هەرێمی‬

‫كودستان‪ ،‬بۆئەوەی خەڵكی موسڵمانی‬ ‫كوردس����تان دڵگ����ەرم بێ����ت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەداخەوە نەهاتوون بەدەممان����ەوە‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬كەواتە كێ ڕێگرە لە دروست‬ ‫كردنیلیس����تیئیس��ل�امیی؟‬ ‫عیرفان عەلی‪ :‬بەڵێ‌ ئێمە نامەمان‬ ‫ناردووە وەختێك خەڵك بەدەممانەوە‬ ‫نەیەت دەبێت پرسیار لەوان بكەیت‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬بزووتنەوەی ئیس��ل�امیی تا‬ ‫ئێس����تا ‪ 6‬ڕابەری گۆڕیووە‪ ،‬بۆچی تا‬ ‫ئێستا هیچ دەس����تكەوتێكی نەبووە‪،‬‬

‫هێزە سیاسیە‬ ‫ئیسالمیەكان‬ ‫ڕەفتاری سیاسییان‬ ‫لەوانەیە‬ ‫بەدڵی خەڵكە‬ ‫موسڵمانەكەش‬ ‫نەبێت‪ ،‬بۆیە ئەو‬ ‫خەڵكە موسڵمانە‬ ‫دڵگەرم نیە بچێتە‬ ‫سەر سندوقی‬ ‫دەنگدان‬ ‫‪3‬‬ ‫‪11 No:‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫پێ����ت وانی����ە گۆڕانكاریی����ەكان ل����ە‬ ‫چوارچێ����وەیبنەماڵەییداب����ووە؟‬ ‫عیرفان عەلی‪ :‬لە ڕاس����تیدا ئەسڵی‬ ‫گۆڕانكارییەك����ە باش����ە‪ ،‬گۆڕانكاریی‬ ‫ش����تێكی باش����ە ل����ە ن����او بازن����ەی‬ ‫بزووتن����ەوەدا بكرێ����ت‪ ،‬بۆیەكەمین‬ ‫جار ل����ە مێ����ژووی بزووتن����ەوەدا لە‬ ‫كۆنگرەی دەیەم����دا بڕیارماندا خولی‬ ‫ڕابەرایەت����ی دی����اری بكرێ����ت‪ ،‬هیچ‬ ‫ڕابەرێك بۆی نەبێت لە دوو خول خۆی‬ ‫هەڵبژێرێتەوە‪ ،‬كە س����وپاس بۆ خوای‬ ‫گەورە ئەوەش گۆڕانكارییەكان زیاتر‬ ‫دەكات‪ ،‬ئەس����ڵی گۆڕانكارییەكەمان‬ ‫ال ش����تێكی باش����ە‪ ،‬هیچ كەسیش لە‬ ‫بزووتن����ەوەدا ڕێگرنەب����ووە بۆئەوەی‬ ‫هیچ كەس����ێك خۆی ب����ۆ ڕابەرایەتی‬ ‫نەپاڵێوێ����ت‪ ،‬ئەمجارە ‪ 4‬كەس خۆیان‬ ‫بۆ ڕابەرایەت����ی كاندیدكرد لەناو هەر‬ ‫حزبێكدا هەروا دەبێ����ت كێبڕكێیەكە‬ ‫بەشێوەیەكی ئاش����تیانە بووەو قازی‬ ‫ش����ایەدی داوە‪ ،‬بەاڵم كاتێك كەسێك‬ ‫دەردەچێت كەس����ێكی ت����ر دەرناچێت‬ ‫ئیتر چی بكەین‪ ،‬كە ئەوە ئەندامانی‬ ‫كۆنگ����رەدەنگ����یپێ����دەدەن‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬تائێستا چەندین لێپرسراو و‬ ‫كادیری بااڵی بزووتنەوەی ئیس��ل�امی‬ ‫تۆراون‌و دانیش����توون‪ ،‬چی كراوە بۆ‬ ‫گەڕانەوەی ئەو سەركردەو كادیرانە؟‬ ‫عیرفان عەلی‪ :‬ڕاستە ئێمە لە دوای‬ ‫سااڵنی ‪ 2000‬و ‪ 2001‬دا خەڵكێكی‬ ‫زۆر لە كادیری بزووتنەوەی ئیسالمی‬ ‫بەهۆی ئەو پەرتەوازەییەی بەسەرماندا‬ ‫هات‪ ،‬بێتاق����ەت بوون‌و چوونەوە ماڵ‪،‬‬ ‫بەاڵم هەڵوێس����تیان هەرباشە دڵیان‬ ‫هەر ب����ۆ بزووتنەوە دەس����وتێت‪ ،‬وە‬ ‫دواتریش ل����ە كۆنگرەكاندا چەندێك‬ ‫ئەرێنی بێت ئەوەندەش نەرێنی هەر‬ ‫دەبێت‪ ،‬خەڵكێك ه����ەر بێزار دەبێت‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەمڕۆ بزووتنەوەی ئیس��ل�امی‬ ‫هەوڵێك����ی باش����ی داوەو لێژن����ەی‬ ‫دروس����تكردووە بەسەر ئەو خەڵكانەدا‬ ‫دەگەرێت كە بێتاقەت بوون بۆ ئەوەی‬ ‫ئاشتیان بكاتەوە‪ ،‬ئێس����تا كۆمەڵێك‬ ‫لەو كادیران����ە گەڕاونەت����ەوەو هیچ‬ ‫كێشەیان نەماوەو لە مەڵبەندەكاندا‬ ‫دەس����تبەكاربوون‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬ئ����ەو لیژنەیەی تۆ باس����ی‬ ‫دەكەیت تا ئێستا بەچی گەیش����تووە؟‬

‫‪12‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫عیرف����ان عەل����ی‪ :‬هەندێكی����ان‬ ‫ئاشتبوونەوەو دەستیان بەكاربوونەوە‪،‬‬ ‫هەندێكیشیان ماون‌و ئاستیان بەرزە‬ ‫هی ئەوەنین ئیشیان پێ‌ بسپێردرێت‪،‬‬ ‫دەكرێت ل����ەكاری حكومیی لە دەزگای‬ ‫ب����ااڵدا كاریان پێ‌ بس����پێردرێت بۆیە‬ ‫دەبێت وزەكانیان دابەش����بكرێت‪.‬‬ ‫ب����زاڤ‪ :‬دوایی����ن زانی����اری چییە‬ ‫سەبارەت بەبێ سەرو ش����وێنەكانتان؟‬ ‫عیرفان عەلی‪ :‬ئەوەی لە تواناماندا‬ ‫بووبێ����ت درێغیم����ان نەك����ردووە لە‬ ‫چاوپێكەوتنەكانم����ان لەگەڵ ئەوانەی‬ ‫الی یەكێت����ی گی����راون‪ ،‬لەگەڵیان����دا‬ ‫قسەكراوە‪ ،‬هەروەها لەگەڵ شەخسی‬ ‫ج����ەالل تاڵەبانی‪ ،‬پێش ئ����ەوەی ئەو‬ ‫بارودۆخ����ەی بەس����ەردابێت‪ ،‬لەگەڵ‬ ‫هەم����وو مەكت����ەب سیاس����ییەكاندا‬ ‫قس����ەكراوە‪ ،‬كۆتا جاریش مامۆس����تا‬ ‫ئەحم����ەد وەرتی ب����ۆ الی كوڕەكانی‬ ‫ج����ەالل تاڵەبانی چ����ووەو لەگەڵیان‬ ‫دانیش����تووەو باس����ی ئەو بارو دۆخ‌و‬ ‫ئەو مەس����ەالنەی كردووە‪ ،‬ئێمە هەر‬ ‫بەردەوامین‌ونەوەس����تاوین‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬هیچ ئەنجامێكتان بە دەست‬ ‫گەیشتووە؟ ئایا گیراوەكان ماون یان‬ ‫م����ردوون؟‬ ‫عیرف����ان عەل����ی‪ :‬تا ئێس����تا هیچ‬ ‫ئەنجامێ����كنەب����ووە؟‬ ‫بزاڤ‪ :‬پێشتر راتگەیاندبوو سەردانی‬ ‫هەڵەبج����ە ناكەیتەوە ت����ا ئەوكاتەی‬ ‫هێزو تواناو دەس����ەاڵت بۆ بزووتنەوە‬ ‫دەگەڕێتەوە‪ ،‬بەاڵم لەماوەی رابردوودا‬ ‫س����ەردانیئەوش����ارەتكرد‪.‬‬ ‫عیرفان عەلی‪ :‬لەس����اڵی ‪ 2002‬دا‬ ‫كێشەیەك لە دەڤەری شارەزوور پەیدا‬ ‫بوو‪ ،‬ئێمە خۆشەویستیمان بۆ خەڵكی‬ ‫هەڵەبج����ەو هەم����وو موس����ڵمانانی‬ ‫كوردس����تان ب����ە تایبەتی����ش ئ����ەو‬ ‫دەڤەرە كە تێی����دا دەژییاین‌و هێزی‬ ‫چەكداریمان لە وێ‌ هەبوو‪ ،‬بۆئەوەی‬ ‫منداڵێك تووشی زیان نەبێت‌و خوێنی‬ ‫لە لوت نەڕژێت‪ ،‬خۆمان دەڤەرەكەمان‬ ‫چۆڵكرد‪ ،‬بۆ ئەوەی كە شەڕ نەكەوێتە‬ ‫هەڵەبج����ە‪ ،‬بەاڵم بەداخ����ەوە الیەنی‬ ‫بەرامبەر ئەو هەلەی قۆستەوەو كردیە‬ ‫هەرایەك����ی گەورە كە تیرۆریس����تان‬ ‫لە هەڵەبج����ە دەركراون‪ ،‬بەڕاس����تی‬ ‫هەڵس����وكەوتێكی زۆر ناش����یرینیان‬

‫بەرامبەر كردین‪ ،‬ئێمە لەبەر ئەوەش‬ ‫بوو كەم����ن نەچوومەتەوە هەڵەبجە‪،‬‬ ‫هەتا پار لەبەر ئەوەی خەڵكی خۆمان‬ ‫زۆر داوایان ك����رد لەكاتی هەڵبژاردن‬ ‫بوو‪ ،‬لەس����ەر داوای خەڵك����ی خۆمان‬ ‫سەردانێكی هەڵەبجەمان كرد‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بەڕاس����تی ش����ەرمەزارییان كردی����ن‬ ‫ئەوەن����دە ڕێزیی����ان لێگرتین هەر لە‬ ‫سەید س����ادقەوە تا هەڵەبجە لەسەر‬ ‫جادە وەستابوون‪ ،‬ئەمەش دەریدەخات‬ ‫كە خەڵك چەندێك بزووتنەوەی خۆش‬ ‫دەوێ����ت‪،‬چەندێ����كتامەزرۆی����ە‪.‬‬ ‫ب����زاڤ‪ :‬لەگەڵ ئ����ەوەی بزووتنەوە‬ ‫مێژوویەكی درێژی هەیە‪ ،‬بەاڵم وەك‬ ‫پێویس����ت لەحكومەت بەش����ی نییە‪،‬‬ ‫ه����ۆیئەم����ەچیی����ە؟‬ ‫عیرف����ان عەلی‪ :‬ئەوە س����تەمێكی‬ ‫گەورەی����ە ل����ە بزووتن����ەوە دەكرێت‪،‬‬ ‫بۆنموونە ل����ە هەڵەبجە ش����ارەوانی‬ ‫بە هەڵب����ژاردن ك����راوەو بزووتنەوە‬ ‫بردوویەتی����ەوە‪ ،‬بەاڵم ب����ە چ مافێك‬ ‫الدەبرێت‪ ،‬كە كەس����ێكی تر هێنراوەو‬ ‫بەدەنگ����ی خەڵ����ك نەب����ووە‪ ،‬لەبەر‬ ‫ئەوە زوڵ����م لەبزووتن����ەوە كراوە‪ ،‬لە‬ ‫ڕێكەوتنی تارانی نێ����وان بزووتنەوە‬ ‫یەكێتیدا بڕیاربوو لە ‪ %60‬ی هەموو‬ ‫كارمەندانی ئەو س����نوورە بزووتنەوە‬ ‫ب����ن‪ ،‬بەاڵم ئەویش زوڵ����م كراو یەك‬ ‫دان����ەشتەعی����ننەك����ران‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬ڕێككەوتنی تاران وەك خۆی‬ ‫ج����ێبەجێك���� ار؟‬ ‫عیرفان عەلی‪ :‬بەهیچ ش����ێوەیەك‬ ‫یەكێتی ڕێكەوتن����ی تارانی جێبەجێ‬ ‫نەكرد‪ ،‬ك����ە نیوەی ج����ێ بەجێكردو‬ ‫نیوەكەی تریش����ی جێ بەجێنەكرد‪.‬‬ ‫ب����زاڤ‪ :‬لەب����ارەی قەیرانەكان����ی‬ ‫هەرێمەوە‪ ،‬راتان چۆن بووە؟ پێتانوایە‬ ‫كام ل����ەو دوو حزب����ە دەس����ەاڵتدارە‬ ‫كەمتەرخەم����ن؟‬ ‫عیرفان عەل����ی‪ :‬ئێمە لەبارەی هەر‬ ‫حزبێكەوە خۆی ئازادە چ هەڵوێستێك‬ ‫دەردەبڕێت‪ ،‬بەاڵم ئێمە وەك كیانێكی‬ ‫سیاس����یی لە هەرێمی كوردس����تاندا‬ ‫ح����ەق واب����وو ئەوانە ب����ە دامەزراوی‬ ‫بكرێت‪ ،‬وەك كورد هەڵوێستی هەبێت‬ ‫ن����ەكوەكح����زب‪.‬‬ ‫دەبوایە ئەو سس����تەمەی ئێستا لە‬ ‫هەرێمی كوردستان‪ ،‬كە سستەمێكی‬

‫ناتەندروس����تەو توندوت����ۆڵ نی����ە‬ ‫لەبەرامبەر هەڕەش����ەكاندا شلە‪ ،‬ئەوە‬ ‫سستەمێكە ڕەنگە زۆر بەرگەی قەیرانە‬ ‫گەورەكان نەگرێت‪ ،‬ئینجا بە داخەوە‬ ‫چەند ساڵە مالیكی مەسەلەی دیجلەی‬ ‫هێناوەتە پێش����ەوەو كێشەی دیجلە‬ ‫چارەسەر نەكرا‪ ،‬قسەی مالیكی چووە‬ ‫س����ەر تەراجوعێك هەبوو لە هەرێمی‬ ‫كوردستاندا لەبەرامبەر دیجلە‪ ،‬ئەوەتا‬ ‫ئێستاش مەسەلەی دیجلەی هێناوەتە‬ ‫پێش����ەوە‪ ،‬مالیك����ی دەیەوێ����ت ئەم‬ ‫هەرێم‌و كیانە سیاس����ییە نەتوانێت‬ ‫لەس����ەرقاچیخۆیبوەس����تێت‪.‬‬ ‫بەرپرس����یارە‬ ‫ك����ێ‌‬ ‫ب����زاڤ‪:‬‬ ‫لەس����ەرهەڵدانی ئ����ەو قەیران����ە‬ ‫سیاس����ییانەی ڕووب����ەڕووی هەرێمی‬ ‫كوردس����تاندەبێتەوە؟‬ ‫عیرف����ان عەل����ی‪ :‬ئەوەی ئێس����تا‬ ‫دەس����ەاڵتی ك����وردی ب����ە دەس����تە‬ ‫لەهەرێمی كوردس����تان بەپرسە لەو‬ ‫قەیرانان����ە‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬پش����كی بزووتن����ەوە چییە‬ ‫لەحكوم����ەت؟‬ ‫عیرفان عەلی‪ :‬ئێمە بە س����ەرۆكی‬ ‫ڕاسپێردراوی حكومەتی هەرێممان وت‬ ‫(ئێمە تەمەننای خێرتان بۆ دەكەین)‬ ‫ڕێگرنابی����ن بەهی����چ ش����ێوەیەك لە‬ ‫دروستبوونی كابینەی هەشت‪ ،‬وە حەز‬ ‫دەكەین ئەو پێن����ج الیەنەی براوەن‬ ‫بڕۆن كابینە تەشكیل بكەن‪ ،‬ئێمەش‬ ‫دوعای خێرت����ان بۆ دەكەی����ن لەبەر‬ ‫ئەوە بابەتی دروس����تبوونی حكومەت‬ ‫ستانداردی خۆی تێپەڕاندووە‪ ،‬خەڵكی‬ ‫زۆر نیگەڕان كردووە‪ ،‬ئەو پێنج الیەنە‬ ‫كە بە حیساب حزبی براوەن دەبوایە‬ ‫تەشكیلی حكومەتیان بكردایە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫تا ئێستا تەشكیل نەكراوە‪ ،‬كە ئەوەش‬ ‫كەم‌و كوڕییەكی گەورەیە بۆ هەرپێنج‬ ‫حزبەكە‪ ،‬ئێم����ە وەك بزووتنەوە جارێ‌‬ ‫س����ەیر دەكەین‪ ،‬قس����ەمان لەگەڵدا‬ ‫ك����راوەو وتومان����ە لە وەزی����ر كەمتر‬ ‫بەشداری ناكەین‪ ،‬مانای وانیە ئێمی‬ ‫م����ەرج دابنێین‪ ،‬بەڵكو هەركەس����ەو‬ ‫بۆچوونی خۆی هەیە‪ ،‬ئەوە بۆچوونی‬ ‫بزووتنەوەی����ە‪ ،‬لەوەزیرێك كەمتر لە‬ ‫هەیبەتمان ناگونجێت‪ ،‬بەڵكو ئەگەر‬ ‫حكومەت����ی بنك����ە ف����راوان پێكهات‬ ‫بزووتن����ەوەش بە وەزیر بەش����درابوو‬

‫عیرفان عەلی عەبدولعەزیز‬

‫ئەوا بەش����داری تێدا دەكەین‪.‬‬ ‫بزاڤ‪ :‬لە زۆربەی دانوس����تانەكاندا‬ ‫باس لە پێنج حزبی ب����راوە دەكرێت‪،‬‬ ‫ئای����ابزووتن����ەوەب����راوەنی����ە؟‬ ‫عیرف����ان عەل����ی‪ :‬نا‪ ،‬مەس����ەلەی‬ ‫ب����راوە ئەوەیە ئ����ەوان پێنج الیەنن‬ ‫بەڕێ����ژە كورس����ییەكانیان زۆرن‪،‬‬ ‫ئەگین����ا كۆمەڵێ����ك لیس����تی براوە‬ ‫هەن‪ ،‬ب����ەاڵم بەداخەوە ئ����ەوان هەر‬ ‫دەڵێن پێن����ج لیس����تەكە‪ ،‬بزووتنەوە‬ ‫یەكێكە ل����ەو حزبانەی بە مافی خۆی‬ ‫چۆت����ە پەرلەم����ان‪ ،‬ك����ەس خێری پێ‬ ‫نەكردووە‪ ،‬دەنگیش����مان زیاتر بووە‬ ‫بەاڵم بەداخەوە ب����ۆ ڕاگەیاندنەكان‬ ‫تەنها باسی پێنج لیست دەكەن‪ ،‬ئیتر‬ ‫نازانین بۆ چ مەبەستێكە؟ بەهەرحاڵ‬ ‫ئێمە هەرچییەكمان هەبێت بەالوازی‬ ‫بەش����داری ناكەین‪ ،‬وتوومانە ئەگەر‬ ‫وەزارەتمان پێ بدرێت بەشدار دەبین‪،‬‬ ‫ئگەر نا بەش����دار نابی����ن‪ ،‬ئیتر ئەوە‬ ‫شتێكە كۆتایی پێهاتووە‪ ،‬لەبەر ئەوە‬ ‫پێویست بە دانوس����تان ناكات‪ ،‬ئێمە‬

‫ئێمە چەندین‬ ‫جار ئەوەمان‬ ‫ڕوونكردۆتەوە‬ ‫بزووتنەوەی‬ ‫ئیسالمی جگە‬ ‫لەخوا سەر بەهیچ‬ ‫كەسێكی تر نیە‬ ‫بۆچون����یخۆم����انوت����ووە‪.‬‬ ‫ب����زاڤ‪ :‬هەڵویس����تی بزووتن����ەوە‬ ‫دەربارەی دۆخی س����وریا چۆنە؟‬ ‫عیرفان عەلی‪ :‬مەس����ەلەی سوریا‬ ‫بەش����ێك ب����وو ل����ەو بەه����ارە بەناو‬ ‫‪3‬‬ ‫‪13 No:‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫عیرفان عەلی عەبدولعەزیزو نێچیرەڤان بارزانی‬

‫عەرەبی����ەی س����ەریهەڵدا لەجیهانی‬ ‫ئیس��ل�امیدا‪ ،‬بەتایبەتی لە ڕۆژهەاڵتی‬ ‫ناوەڕاس����تدا‪ ،‬بەداخەوە بینیمان چۆن‬ ‫هێزێكی هەواڵگریی بەهەموو هێزی‬ ‫خۆی هەوڵیدا ئەو بەهارە ئیس��ل�امیە‬ ‫بخنكێنێ����ت‪ ،‬ڕای خەڵ����ك فەرام����ۆش‬

‫بۆئەوەی خوێن‬ ‫لەلوتی کەس‬ ‫نەڕژێت‪ ،‬خۆمان‬ ‫دەڤەرەكەمان‬ ‫چۆڵكرد‪ ،‬تا شەڕ‬ ‫نەكەوێتە هەڵەبجە‬ ‫‪14‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫بكرێت‪ ،‬ئەوەتا لە میس����ر بە كۆدەتای‬ ‫سەربازی كرا‪ ،‬نەیانهێشت ئەو بەهارە‬ ‫ئیسالمیە لەوێ‌ سەر بگرێت‪ ،‬لەتونس‬ ‫بە هەمان ش����ێوە‪ ،‬لە س����وریاش بە‬ ‫هەمان شێوە هەموو كەس دەزانێت‬ ‫دەستێكی بێگانە هەوڵیدا ئەو بەهارە‬ ‫ئیس��ل�امیە لە س����وریا شكست بێنێ‌‪،‬‬ ‫شكستیش����ی هێنا‪ ،‬شكس����تی سوریا‬ ‫جی����اوازە لەگەڵ شكس����تی میس����ر‪،‬‬ ‫لەبەرئ����ەوەی لە س����وریا ڕووداوەكان‬ ‫ب����ەرەو تائیفەگەریی ب����رد بۆئەوەی‬ ‫ئەو بەهارەی پێ‌ بش����كێنن‪ ،‬ئەمرۆش‬ ‫هەر ئ����ەو هێ����زە هەواڵگرییانەن كە‬ ‫گروپێكی����ان دروس����تكردووە بەناوی‬ ‫داعش‪ ،‬كە ئ����ەم گروپ����ە یەكەمجار‬ ‫دەیوت بەشێكن لە ڕێكخراوی قاعیدە‪،‬‬ ‫بەاڵم قاعیدەش ئینكاریی دەكات كە‬ ‫ش����تێكی وا هەبێت بەن����اوی ئەوەوە‪،‬‬ ‫ئەبو قەت����ادەو ئەبو بەس����یرو ئەبو‬ ‫موحەم����ەدی مەقدیس����ی هەموویان‬ ‫ب����ە خەواریجیان دەزان����ن‪ ،‬واتە ئەم‬ ‫گروپە ئاوا بەمشێوازەو بەم بۆچوونە‬

‫هاتونەت����ە ناو كۆمەڵگ����ەی ئێمە زۆر‬ ‫شتێكی ئاس����اییە كە بوترێت ئەمانە‬ ‫كاریگەری تەكفیری����ی‌و خەواریجیان‬ ‫بەس����ەرەوەیە‪ ،‬ئەوەت����ا زۆر خوێن����ی‬ ‫ئەهلی ئیس��ل�امییان بەالوە حەاڵڵە‪،‬‬ ‫ئەوەت����ا موس����ڵمانان دەك����وژن‪ ،‬كە‬ ‫چەندێ����ك بەش����ار ئەس����ەد زیان����ی‬ ‫بەبەهاری عەرەب����ی گەیاندووە‪ ،‬دوو‬ ‫ئەوندەش داع����ش زیانی گەیاندووە‪،‬‬ ‫لەبەرئ����ەوە دەبێت موس����ڵمانان زۆر‬ ‫وریاب����ن لەوەی هەواڵگ����ری جیهانی‬ ‫هەوڵ دەدات هەمیش����ە بۆ ناشرین‬ ‫كردنی كەس����ایەتی ئەهلی ئیسالم‌و‬ ‫جیهاد لە جیهانداو ئەو جۆرە گروپانە‬ ‫دروس����ت دەكات‪ ،‬بەڵگ����ەش هەی����ە‬ ‫لەس����ەر ئەوەی كە ئەم جۆرە گروپانە‬ ‫لەو الیەنان����ەوە دروس����ت دەكرێن‪،‬‬ ‫بۆ ئ����ەوەی جیهاد ناش����یرین بكرێت‬ ‫لەبەرچاوی جیه����ان بۆ ئەوەی جیهاد‬ ‫بكرێتە هاوشێوەی خوێڕشتن‌و بڕین‌و‬ ‫كوش����تن‪ ،‬هەر كاتێك ن����اوی جیهاد‬ ‫هێنرا واتە ئەوە مەبەس����تیانە‪.‬‬

‫پڕكێشەترین یاسایان هەمواركردەوە‬ ‫ئەندامانی ئەم خولەی پەرلەمان بوونەتە‬ ‫براو هاوكاری یەكتری‬

‫تایبەت بەبزاڤ‪:‬‬ ‫ب��ەب��ێ ئ���ەوەی س���ەرۆك‌و جێگرو‬ ‫سكرتێری پەرلەمان دی��اری بكرێت‌و‬ ‫دانیشتنەكانی پەرلەمان چوارچێوەی‬ ‫یاسایی وەربگرێت‪ ،‬پەرلەمانتارانی ئەم‬ ‫خولەی پەرلەمان دەستبەكاربوون‌و‬ ‫پڕكێشەترین یاسایان هەمواركردەوەو‬ ‫ب���ەن���ی���ازی ئ������ەوەن دەس�����ت بۆ‬ ‫ه��ەم��وارك��ردن��ەوەی ئ��ەو یاسایانەی‬ ‫تر بدەن كە رەهەندی نیشتمانیان‬ ‫هەیە‪ ،‬ئەندام پەرلەمانێكیش دەڵێت‬ ‫پەرلەمانتارانی ئ��ەم خولە بەیەك‬ ‫دەنگی‌و هاوكارییەكی زۆرەوە كار‬ ‫دەكەن‌و ئەگەر بەو جۆرە بڕوات ئەم‬ ‫خولەی پەرلەمان دەبێتە جیاوازترین‬ ‫خول لەمێژووی پەرلەمانی كوردستاندا‪.‬‬ ‫فراكسیۆنەكان پێكەوە كاردەكەن‬ ‫لەگەڵ یەكەم دانیشتنی پەرلەماندا‪،‬‬ ‫فراكسیۆنەكانی پەرلەمان بریاری‬

‫ئەوەیانداوە پێكەوەو بۆ بەرژەوەندی‬ ‫هاونیشتمانیان كاربكەن‪ ،‬یەكەم‬ ‫هەوڵیشیان هەمواركردنەوەی یاسای‬ ‫پ��ەی��ڕەوی ناوخۆی پەرلەمان ب��ووە‪،‬‬ ‫ل��ەوب��ارەوە س��ۆران عومەر ئەندامی‬ ‫ف��راك��س��ی��ۆن��ی ك��ۆم��ەڵ��ی ئیسالمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان ب��ە گ��ۆڤ��اری ب��زاڤ��ی وت‬ ‫(س��ەرج��ەم فراكسیۆنەكان بریاری‬ ‫ئەوەیانداوە پێكەوەو بەهاوبەشی‬ ‫كار بۆ هەمواركردنەوەی یاساكان‬ ‫بدەن‌و ئەوەی پێویست بوو لەیەكەم‬ ‫دانیشتندا باسی لێوەبكرێت‪ ،‬یاسای‬ ‫پەیڕەوی ناوخۆ بووە)‪.‬‬ ‫پڕكێشەترین یاسا‪ ،‬هەمواركرایەوە‬ ‫یاسای پەیڕەوی ناوخۆی پەرلەمان‬ ‫كە لەساڵی ‪ 1992‬دەرچووەو تائێستا‬ ‫چەندین جار هەوڵ بۆ هەمواركردنەوەی‬ ‫دراوە‪ ،‬ب��ە پڕكێشەترین یاسای‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان دادەن���رێ���ت‪ ،‬لەخولی‬ ‫ئەمجارەدا چەند بڕەگەو مادەیەكی‬

‫زۆری ه��ەم��وارك��راوەت��ەوەو بەپێی‬ ‫وتەی پەرلەمانتارەكەی فراكسیۆنی‬ ‫كۆمەڵیش بێت‪ ،‬لەدانیشتنەكانی‬ ‫داهاتوودا ت��ەواوی بڕگەو مادەكانی‬ ‫هەموار دەكرێتەوە‪ ،‬هەروەك ئەوەی‬ ‫دەڵێت (لەسێ دانیشتنی پەرلەماندا‬ ‫توانیمان ‪ 16‬م��ادەی ئ��ەو یاسایە‬ ‫هەمواربكەینەوە‪ ،‬بریاری ئەوەمانداوە‬ ‫لە دانیشتنەكانی داهاتوودا بڕگەو‬ ‫مادەكانی تر هەموار بكەینەوە)‪.‬‬ ‫هەوڵەكانی پێشوو بۆ‬ ‫هەمواركردنەوەی یاساكە‬ ‫بەپێی زانیارییەكانی گۆڤاری بزاڤ‪،‬‬ ‫لەخولەكانی تری پەرلەماندا چەندین‬ ‫هەوڵ دراوە بۆ ئ��ەوەی ئەو یاسایە‬ ‫هەمواربكرێتەوە‪ ،‬ب��ەاڵم دەسەاڵتی‬ ‫ئ��ەوس��ا ك��ە یەكێتی‌و پ��ارت��ی ب��ووە‬ ‫رێگربوون‌و لەبەردەم هەوڵەكاندا‪.‬‬ ‫گۆڤاری ب��زاڤ ئ��ەوەی زانیوە كە‬ ‫لەماوەی سااڵنی ‪ 1992‬تا ‪ 2013‬چەند‬ ‫‪3‬‬ ‫‪15 No:‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫سۆران عومەر‪:‬‬ ‫پاش‬ ‫هەمواركردنەوەی‬ ‫یاسای پەیڕەوی‬ ‫ناوخۆ دەمانەوێت‬ ‫ئەو یاسایانەش‬ ‫هەمواربكەینەوە‬ ‫كە رەهەندی‬ ‫نیشتمانیان هەیە‬ ‫هەوڵێك لەچوارچێوەی فراكسیۆن‌و‬ ‫ت��اك��دا دراوە‪ ،‬ب���ەاڵم سەرجەمیان‬ ‫شكستیهێناوەو لەو ماوەیەشدا چەند‬ ‫بڕگەیەك لەیاساكە هەمواركراوەتەوە‬ ‫ك��ە بەپێی قۆناغەكانی ئ��ەودەم��ە‬ ‫لەبەرژەوەندی الیەنەكانی دەسەاڵتدا‬ ‫بووە‪.‬‬ ‫یەكەمین هەوڵ‬ ‫لەماوەی سااڵنی رابردوودا چەندین‬ ‫كەس بانگەشەی ئەوەیان ك��ردووە‬ ‫كە یەكەمین كەس یان فراكسیۆن‬

‫‪16‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫بوون هەوڵی هەمواركردنەوەی یاسای‬ ‫پ��ەی��ڕەوی ناوخۆیان داوە‪ ،‬ب��ەاڵم تا‬ ‫ئێستا رۆشن نییە كێ یەكەمین كەس‬ ‫بووە‪.‬‬ ‫محەمەدی حاجی مەحمود سكرتێری‬ ‫گشتی حزبی سۆسیالیست دیموكراتی‬ ‫كوردستان بەگۆڤاری بزاڤی راگەیاند‬ ‫كە لەساڵی ‪ 2006‬دا پرۆژە یاسایەكی‬ ‫پێشكەشی پەرلەمان كردووەو داوای‬ ‫هەمواركردنەوەی یاسای پەیڕەوی‬ ‫ن��اوخ��ۆی ك����ردووە‪ ،‬ئ��ەم ه��ەوڵ��ەش‬ ‫بە یەكەمین ه��ەوڵ دا ئەنرێت بۆ‬ ‫هەمواركردنەوەی یاساكە‪.‬‬ ‫ب�����ەاڵم پ���ەرل���ەم���ان���ت���ارەك���ەی‬ ‫فراكسیۆنی كۆمەڵ پێیوایە كە بەو‬ ‫ج��ۆرە نییەو چەندین ك��ەس پێش‬ ‫ئ��ەوە هەوڵیانداوەو تارادەیەكیش‬ ‫هەوڵەكانیان سەركەوتوو بووە‪ ،‬سۆران‬ ‫عومەر ل��ەوب��ارەوە دەڵێت (لەساڵی‬ ‫‪ 1998‬چەند بڕگەیەكی یاساكە‬ ‫هەمواركراوەتەوەو ئەوەش یەكەمین‬ ‫هەوڵە بۆ ئەوە درابێت)‪.‬‬ ‫یاساكانی تر هەموار دەكرێنەوە‬ ‫هەوڵەكانی پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران بۆ‬ ‫هەمواركردنەوەی یاساكانی تر درێژەی‬ ‫هەیەو لەئێستادا فراكسیۆنەكان‬ ‫بەنیازی ئەوەن گۆڕانكاری لەچەندین‬ ‫یاسای تردا بكە ن‪ ،‬ه��ەروەك ئەوەی‬ ‫س���ۆران ع��وم��ەر دەڵ��ێ��ت (ب��ەن��ی��ازی‬ ‫ئەوەین زۆرێك لەیاساكانی تر هەموار‬ ‫بكەینەوە‪ ،‬پاش هەمواركردنەوەی‬ ‫یاسای پەیڕەوی ناوخۆ دەمانەوێت‬ ‫ئەو یاسایانەش هەمواربكەینەوە كە‬ ‫رەهەندی نیشتمانیان هەیە‪ ،‬سەرجەم‬ ‫فراكسیۆنەكان كۆدەنگن لەسەر ئەوەو‬ ‫پێكهێنانی لیژنەیەكیش لەسەرەتای‬ ‫دانیشتنەكاندا هەنگاوێكی باشە بۆ‬ ‫ئ��ەوەی یاساكانی تر لەبەرژەوەندی‬ ‫هاونیشتمانیان بگۆڕدرێن)‪.‬‬ ‫لەبارەی ئەو یاسایانەی ترەوە كە‬ ‫ئەگەری هەمواركردنەوەی لێدەكرێت‪،‬‬ ‫سۆران عومەر دەڵێت (هەمواركردنەوەی‬ ‫یاسای خۆپیشاندان‌و دژە تیرۆرو چەند‬ ‫یاسایەكی تر لەبەرنامەی كارماندایە)‪.‬‬ ‫پەرلەمانتاران بوونەتە براو هاوكار‬ ‫ج��ی��اواز ل��ەخ��ول��ەك��ان��ی پێشووی‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان‪ ،‬كۆدەنگییەكی زۆر بە‬ ‫پ��ەرل��ەم��ان��ت��اران��ەوە دەبینرێت‪ ،‬كە‬

‫لەخولەكانی پێشوودا پێچەوانە بووە‪،‬‬ ‫ل��ەوب��ارەوە س���ۆران ع��وم��ەر دەڵێت‬ ‫پەرلەمانتاران‬ ‫(بەخۆشحاڵییەوە‬ ‫وەك هاوكاری یەكتری كار دەكەن‪،‬‬ ‫ت���ەس���ەور دەك�����ەم پ��ەرل��ەم��ان��ی‬ ‫ئەمجارە زۆر ئەكتیڤ‌و چاالك بێت‌و‬ ‫تارادەیەكی زۆری��ش سەربەستی بە‬ ‫پەرلەمانتارەكانەوە دەبینرێت كە‬ ‫پێموایە هۆكاری ئەوەش بۆ نیمچە‬ ‫كراوەیی لیستەكان دەگەڕێتەوە‪.‬‬ ‫ه��ەرل��ەوب��ارەوە ئومێد خۆشناو‬ ‫ئەندامی فراكسیۆنی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان بەگۆڤاری بزاڤی وت (ئێمە‬ ‫دەمانەوێت ل��ەب��ەرژەوەن��دی خەڵكی‬ ‫كوردستان بریار بدەین‪ ،‬دەبێت لەئاست‬ ‫متمانەی جەماوەردا بین‪ ،‬بریاری ئێمە‬ ‫كۆدەنگییە لەگەڵ فراكسیۆنەكانی‬ ‫تر بۆ ئەو پرۆژە یاسایانەی رەهەندی‬ ‫نیشتمانیان هەیە‪.‬‬ ‫ئەوەی بووەتە كێشە‬ ‫لەگەڵ بوونی ئەو تەبایی‌و گیانی‬ ‫هاوكارییەی باس دەكرێت‪ ،‬بەاڵم تاكە‬ ‫كێشەیەك لەناو پەرلەمانتاراندا بەدی‬ ‫دەكرێت‪ ،‬ئەویش ناكۆكییە لەسەر‬ ‫هەمواركردنەوەی یاسای دژە تیرۆر‬ ‫كە لەماوەی راب���ردوودا بۆ سێ جار‬ ‫درێژكراوەتەوە‪.‬‬ ‫س��ۆران عومەر ل��ەوب��ارەوە دەڵێت‬ ‫(یاسای دژە تیرۆر كە خۆی لەخۆیدا‬ ‫بەرهەمهێنەری تیرۆرە‪ ،‬لەساڵی ‪2006‬‬ ‫پەسەندكراوەو بۆ ماوەی دوو ساڵ بووە‪،‬‬ ‫بەاڵم لەسااڵی ‪ 2008‬درێژكراوەتەوە‬ ‫تا ساڵی ‪ 2010‬لەو ساڵەش تا ساڵی‬ ‫‪ 2013‬درێ��ژك��راوەت��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم ئێمە‬ ‫لەهەوڵی ئ��ەوەدای��ن ل��ەم خولەدا‬ ‫كۆتایی بەو یاسایە بهێنین‌و دەبێت‬ ‫لە ‪ 2014\7\14‬هەمواری بكەینەوە)‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم پێدەچێت ئ��ەم ه��ەوڵ��ەی‬ ‫كۆمەڵی ئیسالمی سەرنەگرێت‪ ،‬چونكە‬ ‫فراكسیۆنەكانی تر ل���ەوەدا كۆك‌و‬ ‫تەبا نین‪ ،‬گ��ۆڤ��اری ب��زاڤ هەوڵیدا‬ ‫وتەی چەند پەرلەمانتارێك لەوبارەوە‬ ‫وەرب��گ��رێ��ت‪ ،‬ب���ەاڵم ه��ەری��ەك��ەو بە‬ ‫پاساوێك خ��ۆی ب��واردو هەندێكیان‬ ‫رەت��ی��ان ك���ردەوە لەئێستادا قسە‬ ‫لەوبارەوە بكەن‌و بەڵێنی ئەوەیاندا لە‬ ‫كاتی پێشكەشكردنی هەمواركردنەكە‬ ‫قسەی خۆیان لەو بارەوە هەبێت‪.‬‬

‫مالیكی ناچارە قبوڵی بكات‬

‫پرۆژەیەك بۆ رزگاركردنی هەرێمی‬ ‫كوردستان‬

‫مەسعود عەبدولخالق‬ ‫ئه‌گه‌ر نه‌خشه‌و پالنی ستراتیژی‬ ‫نه‌بێت له‌وسه‌رده‌مه‌ به‌ تۆماتیكی‬ ‫ك��اره‌ چاكه‌كانیش ده‌چیته‌ خزمه‌ت‬ ‫به‌رامبه‌رت‪ ،‬سه‌ركردایه‌تی كورد چووه‌‬ ‫پاڵ ئه‌مریكا له‌ ‪ 2003‬بێئه‌وه‌ی داوای‬ ‫لێبكات ناوی هه‌ردوو حزب له‌ لیستی‬ ‫تیرۆر ده‌ربهێنرێت‪ ،‬دوای��ی هێزی‬ ‫پێشمه‌رگه‌ چووه‌ الی به‌غداو فه‌لوجه‌‬ ‫بێئه‌وه‌ی بتوانێت موسته‌حه‌قاتی‬

‫پێشمه‌رگه‌ له‌به‌غدا وه‌رگرێت‪.‬‬ ‫ڕێ��ک��ەوت��ن��ی ھەول���ێ���ر‪ ،‬مالکی‬ ‫خستەسەر تەخت‌و چەند رۆژ بوو‬ ‫میدیاو نوسەرانمان ئ��ەوەی��ان بە‬ ‫دەسکەوتی م��ەزن ھەژم��ار دەک��رد‪،‬‬ ‫بێئه‌وه‌ی به‌ڵێننامه‌یه‌كی پێ مۆر‬ ‫بكه‌ن‪ ،‬ھەردوو سەرکردە زۆر ھەوڵیاندا‬ ‫تا عیراق لە بەندی (‪ )٧‬دەرچێت‪،‬‬ ‫ھەموو ئەوانە بێ ئەوەی لەبەرامبەردا‬ ‫م��ادەی (‪)١٤٠‬وکێشەکانی تری پێ‬ ‫چارەسەر بکەن‪ ،‬لە دوای کشانەوەی‬

‫ئەمریکاش ش��ەڕی مالیکی حەتمی‬ ‫بوو لەگەڵ الیەک‪ ،‬ڕووی شەڕ زیاتر‬ ‫لەگەڵ عروبیەکان بوو‪ ،‬سه‌ركردایه‌تی‬ ‫كورد سیاسه‌تێكی روون‌و ستراتیژی‬ ‫به‌رامبه‌ر مالیكی نه‌بووە‪ ،‬یەكێتی‬ ‫نیشتمانی كوردستان زیاتر له‌گه‌ڵ‬ ‫مانه‌وه‌ی بوون‪ ،‬سەرۆکی ھەرێم دژی‬ ‫ب��وو‪ ،‬ب �ه‌اڵم به‌ نه‌خشه‌و پالن بۆی‬ ‫نه‌چوو‪ ،‬بە بێ پ��رس‌و ڕاوێ��ژ چووە‬ ‫ناو ھاوپەیمانیەک بۆ وەرگرتنەوەی‬ ‫متمانە لەمالکی‪ ،‬ئەوەش ئەوەندە بە‬ ‫‪3‬‬ ‫‪17 No:‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫سود نەبوو کەچی تەکلیفی زۆر بوو‪،‬‬ ‫چونکە سەرکردە عیراقیەکان بەوانەی‬ ‫خۆشمانەوە وواڵتیان لێ وەرگرەوە‬ ‫نەک حوکم‪ ،‬برایانی پارتی دیموكراتی‬ ‫كوردستان لەو ساتی زیاتر دووچاری‬ ‫ھەڵەی ستراتیژی ببونەوە‪ ،‬وایانزانی‬ ‫سوریا بە خێرایی دەکەوێ‌و ئەوکاتی‬ ‫نوری مالیکیش دەکەوێ‌و دوور نابێ‬ ‫ئیرانیش ی��ان ب��ک��ەوێ ی��ان رۆڵ��ی‬ ‫زۆر الواز دەبێ‪ ،‬دوایی ڕووداوەک��ان‬ ‫ب��ۆی��ان دەرخ��س��ت��ن ک��ە ھاوکێشە‬ ‫ستراتیژیەکانی رۆژھەالتی ناوەراست‬ ‫بەو سادەییە نیە‪ ،‬ھیچیان نەھاتنەدی‪،‬‬ ‫ئەمریکاش ڕاستگۆیانە ووتیان‬ ‫ئێمەو تورکیا پشتیوانی راستەقینەی‬ ‫ئێوە نین‪ ،‬با وەک سالی ‪١٩٧٥‬تان‬ ‫لێنەیەت‪ ،‬لەوانەوە دەتوانین وەک‬ ‫کورتە ھەلسانگاندنێکی ستراتیژی بۆ‬

‫‪18‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫ئه‌و ڕووبه‌ڕووبونه‌وه‌ ‌بكه‌ین له‌نێوان‬ ‫هه‌رێم‌و به‌غدا‪.‬‬ ‫‪ -١‬مالیکی بە تەنھایەو تەنانەت‬ ‫الیەنە شیعەکانی تریشی لەگەڵی‬ ‫نین‪ ،‬ئینجا مالیکی‌و سیستەمی‬ ‫سیاسی عێراقی زۆر لە مەترسیدایە‬ ‫پ��ی�لان��ی زۆر گ����ەورەی ل��ەس��ەرە‪،‬‬ ‫نوێترینیان ئ��ەوەی��ە وا ووالتانی‬ ‫کەنداو (سوپای ئازاد) دژ بە عیراق‌و‬ ‫حوکمی مالیکی دروست دەکەن‪.‬‬ ‫‪ -٢‬لەالی ئێمەش پەرتەوازەییە‪،‬‬ ‫سەرۆکی پارتی توند دەبێ‪ ،‬سەرۆکی‬ ‫یەکێتی شل‪ ،‬ئەو دێتەوە ئەوی تر‬ ‫دەڕوات‪ ،‬بەغدا بە یەک بڕیاڕ ھەموو‬ ‫ھێ��زەک��ان ی��ەک دەخ���ات‪ ،‬ئ��ەوە ‪٢٠‬‬ ‫ساڵە ھێزی پارتی‌و یەکێتی ھەر یەک‬ ‫ناخرێ‪ ،‬سەرەڕای نەبوونی عەدالەت‌و‬ ‫بێ سەرو بەرییەکی ترسناک‪.‬‬

‫‪ -3‬چەوتی ئەو ھەم��وو نەخشە‬ ‫ستراتیژیەی سەرکردایەتی کورد‬ ‫وادەک���ات جارێکی تر بگەڕێینەوە‬ ‫بۆ بڕیاڕی ‪ ٦٨٨‬وھێڵی ‪ ،٣٦‬بۆیە‬ ‫واچاکە بڕیاڕەکان بە ک��اردان��ەوەو‬ ‫تاکڕەوی نەبێ بەڕاوێژو ھەموالیەک‬ ‫بەشدار بکەن‪ ،‬ئەگەر بە راوێژو پالنی‬ ‫ستراتیژی بوایە ئ��ەوا پشتی ئەو‬ ‫پ��رۆژە یاسایەی پەرلەمانی عێراق‬ ‫بگیرابایە ک��ە دەیویست م��اوەی‬ ‫ھەرسێ سەرۆکایەتی دیاری بکرێت‪.‬‬ ‫باشترین وەالم بۆ ئەو شكستە‬ ‫سیاسیەی كورد تێیكەوتوە لەسەر‬ ‫ئاستی عێراقی‌و نێودەوڵەتی ئەو‬ ‫پ��رۆژەی��ەی خ���وارەوە بۆ یەكریزی‪،‬‬ ‫ئەگەرنا دەبێت ئاگاداربین وا بەرەبەرە‬ ‫ئەمریكاو فەرەنساو روسیاو هێزە‬ ‫گەورەكان لێمان دووردەكەونەوە‪:‬‬

‫بە ناوی خودا‬ ‫پ��رۆژەی (دروستكردنی هەیئەی‬ ‫سەرۆكایەتی)‬ ‫لەجیهانی ن��وێ‌ نزیكەی ‪300‬‬ ‫ه��ەرێ��م ه��ەی��ە ب��ەن��اوی جیاجیای‬ ‫ویالیەت‌و كۆمارو كانتۆن‌و فیدراڵی‌و‬ ‫ئ��ۆت��ۆن��ۆم��ی‪ ،‬ه��ەری��ەك��ە ل��ە پێناو‬ ‫یەكڕێزی نیشتمانی هەیئەیەكی‬ ‫باالی هاوبەشیان لە ڕەنگ‌و دەنگە‬ ‫جیاجیاكان دروستكردوە تا ئێستا‬ ‫كوردستان نیەتی‪.‬‬ ‫پیویستی‪ :‬لەبەر ئەوەی میللەتی‬ ‫ئێمە یەك پارچەیە ئەوەی درزی خستۆتە‬ ‫نێوانیان حزب‌و سەركردەكانە‪ ،‬جاران‬ ‫جیاوازی لە ئامرازو فكرو مەدرسە‬ ‫زی��ات��ر س��ەرك��ردەك��ان��ی لێك دوور‬ ‫خستبوو‪ ،‬خۆشبەختانە ئەو فاكتەرانە‬ ‫نەماون زیاتر فاكتەری سایكۆلۆجی‌و‬ ‫دووری لە یەكتر ڕۆلی ئەو جیاوازیە‬ ‫دەبینێت‪ ،‬كەواتە یەكەم هەنگاوی‬ ‫یەكڕێزی ئەوەیە سەركردەكان لە‬ ‫چوارچێوەیەكی یاسایی‌و نیشتیمانی‬ ‫كۆببنەوە‪ ،‬ئەویش دورستكردنی‬ ‫(هەیئەی سەرۆكایەتی هەرێمە) لە‬ ‫سەرۆكی حزبە سەرەكیەكان‪ ،‬بەو‬ ‫هەیئەیەو دام‌و دەزگ��اك��ان��ی تری‬ ‫خ���وارووی دەووت���رێ‌ سەرۆكایەتی‬ ‫هەرێم‪ ،‬ئەوەی دەسەالتی فەڵەستین‬ ‫پێكهاتوە لە ‪ 27‬ئەندام بە پلەو‬ ‫ه��ەرەم��ی جیا‪ ،‬زۆرب���ەی ل��ە فەتح‌و‬ ‫بێالیەن پێكهاتبوو‪ ،‬واچاكە ئەوەی‬ ‫كوردستان ئەوەندە زۆر نەبێ‌ لە ‪7-5‬‬ ‫ئەندام پێكبێت‪.‬‬ ‫پیكهاتنی‌و دەس��ەالت��ی��ان‪ :‬ئەو‬ ‫هەیئەیە پێكدێت لەسەرۆكی ئەو‬ ‫حزبانە كە لە ‪ 4‬كورسی زیاتری‬ ‫هێناوە (ی��ان ه��ەر پێوەرێكی تری‬ ‫لۆجیكی) دەسەالتیشیان بەپێی یاسا‬ ‫لەپەرلەمان دی��اری بكرێت‪ ،‬بەپێی‬ ‫ئیستحقاقی هەلبژاردن هەرەمی‬ ‫ئەو هەیئەیە دروست ببێ‌ تا دەگاتە‬ ‫سەرۆكی هەریم‪ ،‬بڕیاری نیشتیمانی‌و‬ ‫هەلوێستە گرنگەكان لەالی ئەوانەوە‬ ‫دروست دەبێت‪ ،‬ئەو هەیئە یاساییە‬ ‫(موافقیشە لەگەڵ دەستوری عێراق)‬ ‫ئەو چوارچێوە نیشتیمانیەیە كە لە‬ ‫ئەسڵدا ڕۆڵی نیمچە دەوڵەت دەبینێت‬ ‫بۆ ئەو جۆرە هەرێمانە‪ ،‬بەوشێوەیە‬

‫پەیوەندی لەگەڵ حوكمەتی هەرێم‬ ‫وەك پەیوەندی دەوڵەت‌و حكومەتی‬ ‫تر دەبێت‪ ،‬ئەو كاتیش سەرۆكایەتی‬ ‫هەرێم مەرجەعی هەر سێ دەسەالت‬ ‫دەبێ‌ (نەك تەنها دەسەالتی تەنفیزی‬ ‫وەك ئێستا وای��ە)‪ ،‬لەگەڵ كەمێك‬ ‫ف����راوان ت��ری دەب��ێ��ت��ە مەرجەعی‬ ‫دەس���ەالت���ی چ�����وارەم‌و پینجەم‌و‬ ‫ت��ەواوی ڕای گشتی كوردستان بە‬ ‫ڕەن �گ‌و پیكهاتە جیاجیاكانیشەوە‪،‬‬ ‫ئەو هەنگاوە ئۆتۆماتیكی دەبێتە‬ ‫هۆی زیاتر س��ەروەری یاساو بونی‬ ‫موئەسەساتی‌و یەكخستنەوەی هەردو‬ ‫ئیدارەو بوژانەوەی ژێرخانی ئابووری‬ ‫زۆریتر‪.‬‬ ‫ب���ارەگ���ای‪ :‬ب���ارەگ���ای س��ەرەك��ی‬ ‫لەهەولێر دەبێت‪ ،‬دەوامی فەرمی‌و بە‬ ‫پێی یاساو ڕۆژانە لەو بارەگایە دەبێ‌‬ ‫تا دەگاتە ئیقامەش‪ ،‬ڕۆلی هاوتای‬ ‫كۆشكی سپی‌و كریملین‌و ئەلیزاو‬ ‫ئەوانی تری دەبێ‌ بۆ كوردستان‪.‬‬ ‫هەنگاوی ڕێخۆشكەر‬ ‫بە پێی ئەو ناوەرۆكە سیاسی‌و‬ ‫یاساییەی س��ەروو واچاكترو خێراتر‬ ‫دەبێ‌ ئەگەر ئەو هەنگاوانەی خوارەوە‬ ‫بنرێ ‪:‬‬ ‫‪ -1‬م�����ادەی ی��ەك��ی (ی��اس��ای‬ ‫سەرۆكایەتی هەرێم) هەموار بكرێ‌و‬ ‫دەس��ەالت��ی ك��وردس��ت��ان ناوبنرێ‬ ‫(دەس��ەالت��ی نیشتیمانی‪ -‬سلگە‬ ‫الوطنیە) ئەو هەیئەیەش ناوبنرێ‌‬ ‫(هیئە العلیا للسلطە الوطنیە) ئەو‬ ‫ك��ات��ەش ن��اوی (س��ەرۆك��ی هەرێم)‬ ‫یش دەگۆڕێ‌ بۆ سەرۆكی دەسەالتی‬ ‫نیشتمانی‪.‬‬ ‫‪ -2‬واچاكە ئەوانە حزبی نەبن‪.‬‬ ‫ئیجابیەكانی‪:‬‬ ‫‪ -1‬لەگەڵ سنوری (حكومەتی‬ ‫هەریم) ب��ەوە لێك جیادەكرێتەوە‬ ‫حكومەتی هەرێم هەر سێ پارێزگا‬ ‫(سلیمانی – ه��ەول��ێ��ر‪ -‬ده��ۆك)‬ ‫دەگرێتەوە‪،‬هەرچی سنوری سیاسی‬ ‫(دەسەالتی نیشتیمانی)یە ف��راوان‬ ‫ت��رەو ت���ەواوی ب��اش��وری كوردستان‬ ‫دەگریتەوە‪.‬‬ ‫بەغداش الری نابێ‌ چونكە موافقی‬ ‫یاسای دەوڵەتیشە (سلگە الوگنیە)‬ ‫فەڵەستین لە چوارچێوەی ئۆتۆنۆمی‬

‫(ڕێكەوتنی ئۆسلۆ) لە ‪1993/10/10‬‬ ‫ل��ەالی��ەن ئەنجومەنی ن��اوەن��دی‬ ‫ڕێكخراوی رزگ��اری دەرچ��وو‪ ،‬ئەوەی‬ ‫كوردستان باالتریشە (فیدرالیە)‪.‬‬ ‫‪ -2‬ئەوكات ئەركەكان تێكەڵ نابن‪،‬‬ ‫ئەركی حكومەتی هەرێم تەنفیزی‌و‬ ‫ئ��ی��داری‌و ح��زم��ەت��گ��وزاری دەب��ێ��ت‪،‬‬ ‫ئەركی ( دەسەاڵتی سەرۆكایەتی)‬ ‫لە ناوەخۆ پێگەیاندنی تەنفیزی‌و‬ ‫تشریعی‌و ق��ەزائ��ی ل��ە دەرەوەش‬ ‫باقی كارو چاالكیە دیپلۆماسیەكان‬ ‫دەگرێتەوە‪ ،‬لەگەڵ سەربارێكی تر‬ ‫ئەویش رەهەندی نیشتیمانیە كە‬ ‫لەم قۆناغەدا خۆی لە (ئامادەكاری‬ ‫بەرەو زیاتر مافی چارەنوسە)ـە ‪.‬‬ ‫دەس��ەالت��ی نیشتیمانی‬ ‫‪ -3‬‬ ‫لەڕووی یاسایی‌و سیاسی‌و نیشتیمانی‬ ‫باالترە لە سەرۆكایەتی هەرێم بۆ‬ ‫هەر ئەگەرێكی پیشوەچونی زیاتر‬ ‫بەرەو مافی چارەنوسی بە تایبەتی‬ ‫قۆناغی كۆنفیدرالی‪.‬‬ ‫‪ -4‬رەچ��اوك��ردن��ی پێكهاتەی‬ ‫تر بەجۆریك لەو هەیئەیە جێیان‬ ‫ب��ك��رێ��ت��ەوە ب��ۆ ئ���ەوەی بەڕاستی‬ ‫ناوی(هیئە الوطنیە) هەڵبگرێت‪.‬‬ ‫‪ -5‬ت��وێ��ژەرە ستراتیجیەكان‬ ‫پێیان وایە ئەگەر ئەو ‪ 27‬ئەندامەی‬ ‫سەرۆكایەتی دەسەالتی فەڵەستین‬ ‫ئەندامی الیەنەكانی تری فەڵەستینی‬ ‫ت��ێ��دا ب��وای��ە ئ���ەوا یەكپارچەیی‬ ‫دەپ��ارێ��زرا‌و تووشی ئەو ئینشقاقە‬ ‫وەت��ەن��ی��ە ن���ەدەب���وون ك��ە ئێستا‬ ‫تێیكەوتوون‪.‬‬

‫سەرۆکی پارتی‬ ‫توند دەبێ‪،‬‬ ‫سەرۆکی یەکێتی‬ ‫شل‪ ،‬ئەو دێتەوە‬ ‫ئەوی تر دەڕوات‬ ‫‪3‬‬ ‫‪19 No:‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫پ‬

‫دكتۆر نەجمەد‬ ‫محەمەد ساالر (پاشا)‬ ‫«ئەو چیرۆكەی بەسەر تاڵەبانیدا‬ ‫ه��ات��ووە ب��ۆ یەكەمجارە لەمێژوی‬ ‫مرۆڤایەتیدا رووب���دات‪ ،‬سەرۆكێك‬ ‫بۆ م��اوەی ساڵێك دی��ار نەمێنێت‪،‬‬ ‫ی���ەك���ەم���ج���ارە ك����ەس ن��ەزان��ێ��ت‬ ‫سەرۆكەكەی لەكوێیە؟ تەندروستی‬ ‫باشە ی��اخ��ود خ���راپ؟ زی��ن��دوە یان‬ ‫م��ردوە؟» ئەمە وتەی ئەیاد عەالوی‬ ‫یەكێك لەسیاسەتمەدارە عێراقیەكان‬ ‫بوو لەمیانەی چاوپێکەوتنێکی لەگەڵ‬ ‫رۆژن��ام��ەی (ئ��ەل��وەت��ەن)ی قەتەری‬ ‫كەلەژمارە (‪)6705‬ی (‪)2014/1/7‬‬ ‫باڵوبۆتەوە‪.‬‬ ‫چیرۆكی نەخۆش كەوتن‬ ‫لەبەرواری (‪17‬ی كانونی یەكەمی‬ ‫‪ )2012‬سەرۆكایەتی كۆماری عێراق‬ ‫بەیاننامەیەكی باڵوكردەوە تیایدا‬ ‫هاتوە (فەخامەتی س��ەرۆك كۆمار‬ ‫لەماوەی راب��ردوودا هەوڵی چاودێری‬ ‫داوە ب��ەئ��ام��ان��ج��ی بەدیهێنانی‬ ‫ئ��ۆق��رەی�ی‌و رێككەوتن ل��ە واڵت��دا‪،‬‬ ‫لەئەنجامی هیالكی‌و ماندووییدا‬ ‫بەرێزیان روب��ەروی ماندوبوونێكی‬ ‫تەندروسی بۆتەوە‪ ،‬بۆیە ئێوارەی‬ ‫رۆژی دووشەممە ‪ 2012/12/17‬برایە‬ ‫نەخۆشخانە لەبەغداو ئێستا لەژێر‬ ‫چاودێری كادری پزیشكی پسپۆردایە‪،‬‬ ‫لەكاتێكی نزیكدا راپۆرتی پزیشكی‬ ‫لەوبارەیەوە باڵودەكرێتەوە)‪.‬‬ ‫داو بەداوی ئەم بەیاننامەیە رۆژانە‬ ‫تیمی پزیشكی تاڵەبانی كە نەجمەدین‬ ‫كەریم بەرپرسیان بوو لێدوانیان‬ ‫لەبارەی چاكبونەوەی تەندروستی‬ ‫تاڵەبانی دەدا‪ ،‬دواتر لە (‪20‬ی كانونی‬ ‫یەكەمی ‪ )2013‬واتە پاش (‪ )3‬رۆژ‬ ‫لەنەخۆش كەوتنەكەی تاڵەبانی‬ ‫گواسترایەوە بۆ نەخۆشخانەی شاریتە‬

‫‪20‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫پانۆرامای نەخۆش كەوتنی تاڵەبانی‬

‫دین‪ 47 ،‬جار هەواڵی باشبوونی تەندروستی‬ ‫تاڵەبانی باڵوكردووەتەوە‬ ‫لەشاری بەرلینی ئەڵمانیا‪ ،‬ئیدی لەو‬ ‫بەروارە بەدواوە واتە (لە ‪17‬ی كانونی‬ ‫یەكەم بۆ ساتەوەختی نوسینی ئەم‬ ‫راپۆرتە هیچ كەسێك ئاگاداری بینیی‬ ‫تاڵەبانی نیە جگە لەخانەوادەكەی‬ ‫كەبریتین لەخێزان‌و براو كورەكانی‌و‬ ‫برازاكانی‌و نەجمەدین كەریم‪.‬‬ ‫نەجمەدین كەریم‬ ‫ئەوەی جێگەی تێبینیە لەچیرۆكی‬ ‫نەخۆش كەوتنی تاڵەبانی دكتۆر‬ ‫نەجمەدین كەریمە‪ ،‬تاكە ك��وردو‬ ‫عێراقیە ل����ەدەرەوەی خ��ان��ەوادەی‬ ‫تاڵەبانی ئاگاداری تەندروستی مام‬ ‫جەالل بێت‌و تاكە رێپێدراویشە كە‬ ‫بۆی هەیە لێدوان لەبارەی تەندروستی‬ ‫ئەوەوە بدات‪.‬‬ ‫دك���ت���ۆر ن��ەج��م��ەدی��ن ك��ەری��م‬ ‫لەدایكبوی ساڵی (‪ )1949‬گەرەكی‬ ‫شۆریجەی شاری كەركوكەو خوێندنی‬ ‫سەرەتای‌و ناوەندی‌و ئامادەیی لەو‬ ‫شارە تەواوكردوەو لەساڵی (‪)+197٢‬‬ ‫بروانامەی پزیشكی لەزانكۆی موسڵ‬ ‫بەدەستهێناوەو ب��ۆ ساڵی دوات��ر‬ ‫پەیوەندی كردوە بەریزی پێشمەرگەی‬ ‫كوردستانەوەو بوەتە پزیشكی تایبەتی‬ ‫مەال مستەفا‪ ،‬دوات��ر دوای نەخۆش‬ ‫كەوتنی بارزانی لە ساڵی (‪)1976‬‬ ‫لەگەڵیدا چوە بۆ ئەمەریكاو لەوێ‌‬ ‫بروانامەی دكتۆرای لەبواری پزیشكیدا‬ ‫ب��ەدەس��ت ه��ێ��ن��اوەو لەزانكۆكانی‬ ‫ئەمەریكا وانەی وتوەتەوەو یەكێك‬ ‫بوە لەتیمی پزیشكی رۆنالد ریگنی‬ ‫سەرۆكی ویالیەتە یەكگرتوەكانی‬ ‫ئەمەریكا كاتێك لەساڵی (‪)1981‬‬ ‫ه��ەوڵ �ێ‌ ت��ی��رۆرك��ردن��ی درا‪ ،‬دوات��ر‬ ‫لەچاالكیە كوردیەكان لەئەمەریكا‬ ‫بەشداری ك��ردوەو یەكەم كورد بوە‬ ‫لەكۆنگرێس لەساڵی (‪ )1991‬زمانی‬ ‫ك���وردی بەكاربهێنێت‪ ،‬ب��ەش��داری‬

‫سەرجەم كۆنگرەكانی ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫ع��ێ��راق��ی ك����ردوەو دوات���ر لەساڵی‬ ‫(‪ )2009‬گەراوەتەوە عێراق‌و بوەتە‬ ‫سەرۆكی لیستی یەكێتی لەكەركوك‬ ‫لەهەڵبژاردنەكانی (ئ��ازاری ‪)2010‬‬ ‫و ل��ە ح��وزەی��ران��ی ه��ەم��ان ساڵدا‬ ‫بەشداری كۆنگرەی سێیەمی یەكێتی‬ ‫نیشتیمانی كوردستانی ك��ردوەو‬ ‫بەبەدەستهێنانی (‪ )490‬دەن��گ‬ ‫بەئەندامی سەركردایەتی‌و دوات��ر‬

‫مەكتەبی سیاسی دیاریكراوەو پاشان‬ ‫لە (‪3‬ی نیسانی ‪ )2011‬بەپارێزگاری‬ ‫كەركوك دیاریكراوە‪.‬‬ ‫دیاریكردنی وتەبێژی نەخۆشییەكەی‬ ‫تاڵەبانی‬ ‫پاش نەخۆش كەوتنی تاڵەبانی‪،‬‬ ‫ئازاد جوندیانی وتەبێژی مەكتەبی‬ ‫سیاسی یەكێتی‌و خ��ان��ەوادەك��ەی‌و‬ ‫لێدوانیان‬ ‫پزیشكیەكەی‬ ‫تیمە‬ ‫س��ەب��ارەت بەتەندروستی تاڵەبانی‬

‫ژمارە‬

‫بەروار‬

‫لێدوان‬

‫‪1‬‬

‫‪2012/12/18‬‬

‫باری تەندروستی جێگیرە‬

‫‪2‬‬

‫‪2012/12/19‬‬

‫باری تەندروستی جێگیرە‬

‫‪3‬‬

‫‪2012/12/20‬‬

‫باری تەندروستی جێگیرە بریارە بگوازرێتەوە بۆ‬ ‫ئەڵمانیا‬

‫‪4‬‬

‫‪2012/12/23‬‬

‫رۆژ بەرۆژ باشتر دەبێت‬

‫‪5‬‬

‫‪2012/12/24‬‬

‫ئەندامەكانی جەستەی بەتەواوی كاری خۆیان‬ ‫دەكەن‬

‫‪6‬‬

‫‪2012/12/25‬‬

‫ئەو كەرەستە و ئامێرانەی كەیاردەدەر بون بۆ‬ ‫باشتر بون لەكەمبونەوەدان‬

‫‪7‬‬

‫‪2012/12/28‬‬

‫كاردانەوەی بۆ ئەو پزیشكانە هەیە كەچارەسەری‬ ‫دەكەن‬

‫‪8‬‬

‫‪2013/1/3‬‬

‫رۆژ بەرۆژ باشتر دەبێت‪ ،‬پزیشكەكان گەشبینن‬

‫‪9‬‬

‫‪2013/1/5‬‬

‫قۆناغی خەتەری بریوە‬

‫‪10‬‬

‫‪2013/1/8‬‬

‫ئێستا لەسەنتەری راهێنانی وەرزشیە‬

‫‪11‬‬

‫‪2013/1/14‬‬

‫بەرەو پێشچونی باشی بەخۆیەوە دیوە‬

‫‪12‬‬

‫‪2013/2/3‬‬

‫بەرەو پێشچونی باشی بەخۆیەوە دیوە‬

‫‪14‬‬

‫‪2013/2/8‬‬

‫بەتەندروستی باشەوە دەگەرێتەوە‬

‫‪15‬‬

‫‪2013/2/19‬‬

‫تەندروستی سەرۆك مام جەالل لەباشی‬ ‫بەردەوامدایە‬

‫‪3‬‬ ‫‪21 No:‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫‪16‬‬

‫‪2013/2/22‬‬

‫بەرەوانی قسە دەكات و زاكیرەشی باشە‬

‫‪17‬‬

‫‪2013/2/28‬‬

‫تەندروستی سەرۆك مام جەالل لەباشی‬ ‫بەردەوامدایە‬

‫‪18‬‬

‫‪2013/3/3‬‬

‫ئەتوانێت قسە بكات‬

‫‪19‬‬

‫‪2013/3/31‬‬

‫تەندروستی مام جەالل دڵخۆشكەرە‬

‫‪20‬‬

‫‪2013/4/7‬‬

‫باشبونی لەسەرو پێشبینی ئێمەوەیە‬

‫‪21‬‬

‫‪2013/4/11‬‬

‫دكتۆرەكان زۆر لێی رازین‬

‫‪22‬‬

‫‪2013/5/5‬‬

‫هەواڵی دڵخۆشكەر رادەگەیەنم‬

‫‪23‬‬

‫‪2013/5/9‬‬

‫تەندروستی جێگیرە‬

‫‪24‬‬

‫‪2013/5/17‬‬

‫بۆ یەكەم جار وێنەكانی باڵوكرایەوە‬

‫‪25‬‬

‫‪2013/5/24‬‬

‫دوای باشبون دەگەرێتەوە‬

‫‪26‬‬

‫‪2013/6/17‬‬

‫تەندروستی باشبوە‬

‫‪27‬‬

‫‪2013/7/12‬‬

‫تەندروستی جێگیرە‬

‫‪28‬‬

‫‪2013/7/19‬‬

‫چاوەرێی بریاری پزیشكەكانێتی بگەرێتەوە‬

‫‪29‬‬

‫‪2013/8/18‬‬

‫بەباشی ئاڵوگۆر لەگەڵ دەوروبەریدا دەكات‬

‫‪30‬‬

‫‪2013/8/29‬‬

‫بەرەو پێشچونی باشی بەخۆیەوە بینیوە‬

‫‪31‬‬

‫‪2013/9/16‬‬

‫مژدە بەخەڵكی كوردستان دەدەم تەندروستی زۆر‬ ‫باشە‬

‫‪32‬‬

‫‪2013/9/18‬‬

‫مژدە بەخەڵكی كوردستان دەدەم تەندروستی زۆر‬ ‫باشە‬

‫‪33‬‬

‫‪2013/12/9‬‬

‫زۆر باشە‬

‫‪34‬‬

‫‪2013/12/17‬‬

‫بۆ دوەم جار وێنەكانی باڵوكرایەوە‬

‫‪35‬‬

‫‪2014/1/10‬‬

‫بەرەو پێشچوە‬

‫‪36‬‬

‫‪2014/1/31‬‬

‫لە بەرلین بەئوتومبیل گەراوە‬

‫‪37‬‬

‫‪2013/5/31‬‬

‫كەناڵی سپێدە‬

‫‪38‬‬

‫‪2013/6/16‬‬

‫دەنگی ئەمەریكا‬

‫‪39‬‬

‫‪2013/6/21‬‬

‫كەناڵی العراق الحرە‬

‫‪40‬‬

‫‪2013/6/26‬‬

‫كەناڵی روداو‬

‫‪41‬‬

‫‪2013/7/8‬‬

‫رۆژنامەی هەواڵ‬

‫‪42‬‬

‫‪213/7/11‬‬

‫رۆژنامەی ئاوێنە‬

‫‪43‬‬

‫‪2013/7/28‬‬

‫كەناڵی شەرقیە‬

‫‪44‬‬

‫‪2013/10/18‬‬

‫رۆژنامەی هاواڵتی‬

‫‪45‬‬

‫‪2013/12/22‬‬

‫گۆڤاری لڤین‬

‫‪46‬‬

‫‪2013/12/22‬‬

‫كەناڵی كەركوك‬

‫‪47‬‬

‫‪2013/12/24‬‬

‫كەناڵی ئێن ئار تی‬

‫‪22‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫دەدا‪ ،‬بەاڵم لە(‪28‬ی شوباتی ‪)2013‬‬ ‫نوسینگەی هێرۆ ئیبراهیم ئەحمەد‬ ‫خێزانی مام جەالل رونكردنەوەیەكی‬ ‫ب��ڵ��اوك�����ردەوە‪ ،‬ت��ی��ای��دا ه��ات��وە‬ ‫(بەمەبەستی ئاگاداركردنەوەی رای‬ ‫گشتی‌و بەرچاورونی بۆ كەناڵەكانی‬ ‫راگ��ەی��ان��دن‪ ،‬ب��ۆ ئ���ەوەی بەئاگابن‬ ‫ل��ەب�ڵاوب��ون��ەوەی ه��ەر دەنگۆیەك‌و‬ ‫زانیارییەكی هەڵبەستراو بێ‌ بنەماو‬ ‫خۆپارێزی كەناڵەكانی راگەیاندن‬ ‫ل��ەب�ڵاوك��ردن��ەوەی زان��ی��اری هەڵەو‬ ‫چەواشەكاری‌و ناراست‌و بێ‌ سەرچاوە‪،‬‬ ‫دووپ��ات��ی��دەك��ەی��ن��ەوە ك��ەل��ەدوای‬ ‫تێكچونی باری تەندروستی سەرۆك‬ ‫مام جەالل‪ ،‬بەرێز دكتۆر نەجمەدین‬ ‫ك��ەری��م وەك س��ەرچ��اوەی رەسمی‬ ‫دەستنیشانكرا بۆ باڵوكردنەوەی هەر‬ ‫زانیارییەك بۆ رای گشتی جیهانی‌و‬ ‫ن��اوخ��ۆی‌و كەناڵەكانی راگەیاندن‬ ‫لەسەر ب��اری تەندروستی س��ەرۆك‬ ‫م��ام ج��ەالل‪ ،‬بۆیە جگە لەلێدوان‌و‬ ‫زانیارییەكانی دكتۆر نەجمەدین‬ ‫كەریم هەر زانیارییەك بەناراست‬ ‫لەقەڵەم دەدرێت)‪.‬‬ ‫ئامارەكان لەبارەی لێدوانەكانی‬ ‫نەجمەدین كەریم‬ ‫بەپێی ئامارێك كەگۆڤاری بزاڤ‬ ‫ئەنجامیداوە‪ ،‬دك��ت��ۆر نەجمەدین‬ ‫كەریم لەسەرەتای نەخۆش كەوتنی‬ ‫تاڵەبانیەوە لە (‪17‬ی كانونی یەكەمی‬ ‫‪ 2012‬بۆ ‪5‬ی ئ��ازاری ‪ )2014‬واتە‬ ‫ل��ەم��اوەی (‪ )443‬رۆژدا‪ )47( ،‬جار‬ ‫باسی تەندروستی تاڵەبانی كردوە‪،‬‬ ‫ب��ەب��ەی��ان��ن��ام��ەو دی����دارو لێدوانی‬ ‫رۆژنامەوانی‪ ،‬جگە لە (‪ )8‬بەیاننامەی‬ ‫سەرۆكایەتی كۆمارو لێدوانەكانی‬ ‫خانەوادەی تاڵەبانی‪.‬‬ ‫تەندروستی تاڵەبانی‬ ‫ب���ەپ���ێ���ی ئ�����ەو خ��ش��ت��ەی��ەی‬ ‫ك��ەب�ڵاوك��راوەت��ەوە دەردەك��ەوێ��ت‬ ‫كەتاڵەبانی نەخۆشخانەی جێهێشتوەو‬ ‫تەندروستی جێگیر بوەو ئەتوانێت‬ ‫قسە بكات‌و زاكیرەی باشەو بەباشی‬ ‫ئاڵوگۆر لەگەڵ دەوروبەریدا دەكات‌و‬ ‫راهێنانی وەرزشی دەكات‌و رۆژنامەكان‬ ‫دەخ��وێ��ن��ێ��ت��ەوەو ب��ەئ��وت��وم��ب��ێ��ل‬ ‫بەشەقامەكانی بەرلیندا هاتوچۆ‬ ‫دەكات‪.‬‬ ‫تەنها دوو جار وێنەی تاڵەبانی‬

‫بالوكراوەتەوە‬ ‫بەدرێژایی نەخۆش كەوتنی جەالل‬ ‫تاڵەبانی تەنها دوو ج��ار وێنەی‬ ‫باڵوكراوەتەوە ئەوانیش لە (‪17‬ی‬ ‫مایس‌و ‪17‬ی كانونی یەكەم) واتە‬ ‫دوای شەش مانگ لەنەخۆش كەوتنی‬ ‫بۆ یەكەم جار وێنەكانی باڵوكرایەوەو‬ ‫بۆ دوەم جاریش دوای شەش مانگ‬ ‫ل��ەب�ڵاوك��ردن��ەوەی وێ��ن��ەی یەكەم‬ ‫باڵوكرایەوە‪.‬‬ ‫گرنگترین ئەو تێبینییانەی لەسەر‬ ‫تەندروستی تاڵەبانی دروست بون‪:‬‬ ‫‪ .1‬ت��ا ئێستا دی��اری��ن��ەك��راوە‬ ‫ئ��اخ��ۆ ت��اڵ��ەب��ان��ی ب��ەدی��اری��ك��راوی‬ ‫چ نەخۆشییەكی ه��ەی��ە‪ ،‬تەنها‬ ‫ئ��ەوە نەبێت كەبریكاری وەزی��ری‬ ‫تەندروستی عێراقی لە رۆژی (‪18‬ی‬ ‫كانونی یەكەم) وت��ی (م��ام جەالل‬ ‫توشی گیران لەبۆرییەكی خوێنبەریدا‬ ‫بوە)‪ ،‬ئەو گیرانەی بوە خ��ۆرگ��ی��ران��ی‬ ‫س���ەرج���ەم خەڵكی‬ ‫ك��وردس��ت��ان‌و عێراق‬ ‫لەدیتنی تاڵەبانی بۆ‬ ‫م��اوەی (‪ )443‬رۆژی‬ ‫تەقویمی!‬ ‫‪ .2‬ی���ەك���ێ���ك‬ ‫ئەو‬ ‫لەگرنگترین‬ ‫پرسیارانەی كەالی‬ ‫خەڵكی لەپرسیارەوە‬ ‫ب��ون��ەت��ە گ��وم��ان‬ ‫بریتیە لەهۆكاری‬ ‫نەبینینی تاڵەبانی‪،‬‬ ‫تەنانەت یەكێك‬ ‫ل��ەگ��رن��گ��ت��ری��ن‬ ‫ئ����ەو ك��ێ��ش��ان��ەی‬ ‫ك���ەل���ەن���ێ���وان‬ ‫جێگرانی سكرتێری‬ ‫گشتی یەكێتی‌و‬ ‫خ������ان������ەوادەی‬ ‫تاڵەبانیدا هەیە‬ ‫بریتیە لەدیدەنی‬ ‫ت���اڵ���ەب���ان���ی‪،‬‬ ‫ئەمەش بەرونی‬ ‫لە لێد و ا نە كا نی‬ ‫ج���ێ���گ���ران���ی‬ ‫س���ك���رت���ێ���ری‬ ‫گشتی یەكێتی‬ ‫ل���ەك���ۆت���ای���ی‬ ‫مانگی كانونی‬

‫دوەم����ی ئ��ەم��س��اڵ دەردەك���ەوێ���ت‬ ‫ك��ەداوای��ان ك��رد یەكێك لەرێگانی‬ ‫چارەسەركردنی كێشەكانی یەكێتی‬ ‫لیژنەیەك‬ ‫لەپێكهێنانی‬ ‫بریتیە‬ ‫بەمەبەستی دیدەنی ناوبراو‪.‬‬ ‫‪ .3‬تا ئێستا هیچ تۆمارێكی دەنگی‬ ‫یاخود وێنەیی یاخود بەیاننامە یاخود‬ ‫چاوپێكەوتنی رۆژنامەوانی سەبارەت‬ ‫بەتاڵەبانی باڵونەكراوەتەوە‪.‬‬ ‫س���ەرج���ەم ئ���ەم پ��رس��ی��اران��ەوە‬ ‫دەیان پرسیاری دیكە بەبەردەوامی‬ ‫لەزاكیرەی خەڵكیدا دەمێنێتەوە تا ئەو‬ ‫رۆژەی تەندروستی تاڵەبانی بەالیەكدا‬ ‫دەك��ەوێ��ت‪ ،‬هەوادارانیشی دەبێت‬ ‫ه��ۆن��راوەك��ەی جەواهیری بڵینەوە‬ ‫كەلەبارەی تاڵەبانییەوە دەڵێت‪:‬‬ ‫شوقا جالل كشوق العین للوسـن‬ ‫كشوق ا‌و غریب ال���دار للـــوطن‬ ‫شوقا ألیك وأن��ت النور من بصری‬ ‫وأن��ت منی محل ال��روح فی البدن‬

‫‪3‬‬ ‫‪23 No:‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫كێشەی ئەردۆگان‌و گولەنیەكان‬

‫بە داخستنی بەشی كوردی‪-‬س‬ ‫ئەردۆگان پەیامی دژایەتی خۆی ل‬ ‫شیكاری‪ :‬كاروان رەحمان‬ ‫ب��ارو دۆخ��ی سیاسی لە توركیای‬ ‫ئێستادا ب��ە ج��ۆرێ��ك ناسك بۆتەوە‬ ‫كە ڕەنگە لە سادەترین دەرف��ەت و‬ ‫مەنفەزدا تەقینەوەیەكی گ��ەورە بە‬ ‫خۆیەوە ببینێت‪ .‬ئەمجارە دژایەتی و‬ ‫ملمالنێیەكان وەك جاران تەقلیدی نین‬ ‫كە پارتە عەلمانیەكانی وەك چەهەپە‬ ‫و مەهەپە دژایەتی پڕۆژە و كارەكانی‬ ‫ئ��اك��ەپ��ەی ح��وك��م��ڕان و ئ��ەردۆگ��ان��ی‬ ‫سەرۆك وەزیران بكەن‪ .‬بەڵكو ئەمڕۆ‬ ‫مەیدانەكە كۆمەڵێك برای كۆكردۆتەوە‬ ‫ێ پێكەوە پۆستەرەكانی‬ ‫كە تا دوێن ‌‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی��ان ه���ەڵ���دەواس���ی و‬ ‫بەیەكیشەوە ئ��اوازی سەركەوتنیان‬ ‫دەچ����ڕی‪ .‬ئ��ەو م��ەی��دان��ەش ئێستا‬ ‫ئەردۆگان و ئاك پارتی و گولەنیەكان‬ ‫ب��ە ڕاب��ەرای��ەت��ی فەتحوڵاڵ گولەن‬ ‫كۆكردۆتەوە‪ . .‬ئەوەش لە كاتێكدایە كە‬ ‫هەڵبژاردنی شارەوانیەكانی ئەو وواڵتە‬ ‫لە كۆتایی ئەم مانگە بەڕێوەدەچێت‪.‬‬ ‫كە بە هەڵبژاردنێكی چارەنوسساز‬ ‫دادەنرێت بۆ هەموو هێزە سیاسیەكانی‬ ‫بە كوردانی ئەو وواڵتەشەوە‪.‬‬ ‫چۆن ملمالنێكە دروست بوو؟‬ ‫لە كۆتاییەكانی ساڵی ڕابردوو رەجەب‬ ‫تەیب ئەردۆگان پڕۆژەی چاكسازی و دژە‬ ‫گەندەڵی دەست پێكرد‪،‬لەو نێوەندەشدا‬ ‫بەشێك ل��ە وەزی���ران���ی وواڵت��ەك��ەی‬ ‫ك��ەوت��ن��ە ن��او ئ��ەو زۆن���ەی ك��ە پێی‬ ‫دەوترێت زۆنی گەندەڵی و سەرەنجام‬ ‫ن��اچ��ار ب��ەدەس��ت ل��ە كاركێشانەوە‬

‫‪24‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫كران‪،‬كە بەشێك لەو وەزیرانەش لە‬ ‫گولەنیەكانەوە نزیك ب��وون‪ .‬دوات��ر‬ ‫ئ��ەدۆگ��ان ه��ەوڵ��ی ك��ەم��ك��ردن��ەوەی‬ ‫هەژمونی گولەنیەكانی دا بەو پێیەی‬ ‫چوبونە نێو سەرجەم ناوەندەكانی‬ ‫بڕیار و میدیاوە لە توركیا‪ ،‬بۆ ئەوەش‬ ‫سەرەتا هەوڵی داخستنی بەشێك لە‬ ‫خوێندنگەكانی سەر بەو گروپەی دا كە‬ ‫بەهەزاران خوێندنگەیان لەو واڵتەدا‬ ‫هەیە و س��ەرچ��اوەی��ەك��ی سەرەكی‬ ‫داهاتیشیانە‪،‬بۆ ئەو مەبەستەش پڕۆژە‬ ‫یاسایەكی تایبەت بە قەدەغەكردنی‬ ‫ئەو قوتابخانانە پەسەند كرا و ‪1‬ی‬ ‫ئەیلولی ساڵی ‪ 2015‬ش وەك دوا وادە‬ ‫بۆ داخستنی سەرجەم ئەو ناوەندانە‬ ‫دیاریكرا‪ .‬لە هەرێمی كوردستانیشدا‬ ‫ئەو خوێندنگایانە بونیان هەیە‪ .‬ئەم‬ ‫هەوڵەی ئەرۆدگانیش لە كاتێكدایە كە‬ ‫بۆ زیاتر لە سەدەیەكە‪،‬گولەنیەكان كە‬ ‫لە نێو توركیادا جەماوەرێكی زۆریان‬ ‫هەیە‪ ،‬هاوپەیمانێكی بەهێزی پارتی‬ ‫داد و گەشەپێدان بون كە ئەردۆگان‬ ‫سەرۆكایەتی دەكات‪ ،‬بەاڵم ئێستا ئەو‬ ‫پەیوەندیە بەرەو ئاڵۆزی دەچێت‪.‬‬ ‫داخستنی بەشی كوردی‪-‬سۆرانی‬ ‫لە تەلەفزیۆنی ‪ TRT6‬و لوتكەی‬ ‫دووبەرەكی‬ ‫دواتر ئەردۆگان بەشێكی زۆر لەو‬

‫گروپەكەی‬ ‫گولەن ئەردۆگان‬ ‫بەدیكتاتۆر ناو‬ ‫دەبەن‬

‫بەرپرسە میدیایانەی دورخستەوە‬ ‫كە س��ەر بە گروپەكەی گولەن بون‬ ‫و گرێبەستیشی لەگەڵ كۆمپانیای‬ ‫ڕاگەیاندنی سەر بە گولەن ‪ A2‬نوێ‌‬ ‫نەكردەوە‪ ،‬كە هەر ئەو كۆمپانیایەش‬ ‫بەشی سۆرانی كەناڵی تەرەتە شەشیان‬ ‫بەڕێوە دەب��رد‪ ،‬كە ئێستا بەهۆی ئەو‬ ‫كێشانەوە بەشی سۆرانی كەناڵەكە‬ ‫ڕاگیراوە‪ ،‬ئەمەش پاش ئ��ەوەی چەند‬ ‫خوێندكاریكی دەرچوی خوێندنگەكانی‬ ‫گ��روپ��ەك��ەی گ��ول��ەن ل��ە هەرێمی‬ ‫كوردستان ئەو بەشەیان بەڕێوە دەبرد‪.‬‬ ‫گولەنیەكان‪:‬ئەردۆگان دیكتاتۆرە‬ ‫رەجەب تەیب ئەردۆگان لە ناوەراستی‬ ‫مانگی ‪11‬ی ساڵی ڕابردوو‪،‬سەرادنی‬ ‫باكوری كوردستانی كردو لە ئامەدی‬ ‫قەاڵی كوردانەوە‪،‬جارێكی تر دووپاتی‬ ‫ئ��ەوەی ك��ردەوە كە پڕۆسەی ئاشتی‬ ‫لەواڵتەكەی و گەڕاندنەوەی ماف بۆ‬ ‫كوردانی واڵت بەردەوام دەبێت‪،‬هەروەك‬ ‫ئاماژەی بەوەشدا كە چیتر نایەوێت‬ ‫فرمێسكی چاوی دایكان ببینێت چ تورك‬ ‫بن یاخود كورد‪ .‬هەروەك هەڵبژاردنی‬ ‫ئەو ڕێگایەشی بەسەخت لەقەڵمدا و‬ ‫پێی وابوو دژایەتی زۆر دەكرێت‪.‬‬ ‫لە بەرامبەر ئەوەشدا گروپەكەی‬ ‫گولەن دژایەتی ئاشكرای زۆرێ��ك لە‬ ‫سیاسەتەكانی ئ��ەردۆگ��ان دەك��ەن و‬ ‫بە دیكتاتۆر ناوی دەبەن‪ ،‬لە نێو ئەو‬ ‫سیاسەتانەشدا كرانەوەی ئەردۆگان‬ ‫بەرامبەر بە كورد كە بە توندی لە الیەن‬ ‫گولونیەكانەوە ڕەتكرایەوەو بۆ ئەمەش‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی علەمانی توركیا پشتگیری‬ ‫گولونیەكان دەكەن‪ ،‬هاوكات هەردوو‬ ‫ال ل��ە ه��ەوڵ��ی ل��ێ��دان و پەكخستنی‬ ‫كۆمپانیا و پرۆژە ئابوریەكانی یەكدی‬ ‫دەدەن لە توركیادا‪ ،‬گولەنیەكان بە‬ ‫پاڵپشتی سوپای وواڵت ئۆپەراسیۆنی‬

‫ن‪ ،‬دۆستی دوێنێ‌‌و دوژمنی ئەمڕۆ‬

‫سۆرانی لە تەلەفزیۆنی ‪TRT6‬‬ ‫لەگەڵ گولەنیەكان گەیاندە لوتكە‬ ‫دژە گەندەڵیان ئەنجامدا كە تێیدا چەند‬ ‫بەرپرسێكی (هاڵك بانك) یان دەستگیر‬ ‫كرد كە سەر بە ئەردۆگانن‪ ،‬هاوكات‬ ‫ل��ە ڕوی سیاسیشەوە گولەنیەكان‬ ‫ه��ەوڵ��ی��ان��دا ژم���ارەی���ەك���ی زۆر لە‬ ‫پەرلەمانتارانی پارتی دادو گەشەپێدان‬ ‫لە پەرلەمان بهێننە دەرەوە‪ ،‬بەاڵم ئەو‬ ‫هەوڵەیان سەركەوتوو نەبوو‪ ،‬تەنها ‪9‬‬ ‫پەرلەمانتاری پارتەكە دەستیان لە كار‬ ‫كێشایەوە‪.‬‬ ‫ئایا كاسێتە دەنگیەكە ئاكەپە تووشی‬ ‫پەتا دەكات‬ ‫لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا میدیاكانی‬ ‫توركیان تۆمارێكی دەنگیان باڵو‬ ‫ك���ردەوە ك��ە گ��وای��ە بریتیە ل��ە دوو‬ ‫پ��ەی��وەن��دی ت��ەل��ەف��ۆن��ی ل��ە نێوان‬ ‫ئەردۆگان و كورەكەی وە هەروەها لە‬ ‫نێوان كورەكەی ئەردۆگان و هاوڕێەكی‬ ‫پێشوی زان��ك��ۆی‪،‬ك��ە ل��ە پەیوەندی‬ ‫یەكەمیاندا ئەردۆگان داوا لە كوڕەكەی‬ ‫دەك��ات كە پارەكانی بشارێتەوە‪،‬لە‬ ‫پەیوەندی دووەمیشیاندا بیالل ڕەجەب‬ ‫تەیب ئەردۆگان داوا لە هاوڕێیەكی‬ ‫خ��ۆی دەك��ات ژم��ارەی��ەك دورگ���ەی لە‬ ‫نزیك دەریاچەی ئیجە بۆ بكڕێت كە‬ ‫نرخەكەی بریتیە لە ‪ 35‬ملیۆن دۆالر‪.‬‬ ‫لە ماوەی ڕابردووشدا ئردۆگان سەرجەم‬ ‫تۆمارە دەنگیەكانی بە مۆنتاژ كراو‬ ‫و ناڕاست لە قەڵەمداوە و ه��ەروەك‬ ‫بە هۆكارێكیش لە قەڵەمی دەدات‬ ‫كە گولەنیەكان بە ه��اوك��اری هێزە‬ ‫عەلمانیەكان‪،‬لەوڕێگەیەوە دەیانەوێت‬ ‫لە دەس��ەاڵت دووری بخەنەوە‪ .‬بەاڵم‬ ‫جاشوا ماربێتی ئەمریكی‪ ،‬ش��ارەزای‬ ‫ب��واری دەنگی پێی وای��ە تۆمارەكان‬ ‫ڕاست و دروستن‪ .‬لە گریمانەی دروستی‬ ‫ئەو تۆمارە دەنگیانەدا ئایا ئایندەی‬ ‫ێ دەگات؟‬ ‫ئەردۆگان و پارتەكەی بە كو ‌‬

‫كێشەی ئەردۆگان و گولەنیەكان‬ ‫و كاریگەری لەسەر پڕۆسەی ئاشتی‬ ‫توركیا‬ ‫ئاك پارتی لە توركیا لە ئێستادا خۆی‬ ‫بە پارتی یەكەم و سەرەكی دەبینێت‬ ‫ك��ە ب��ە ك���رداری دەی��ەوێ��ت پڕۆسەی‬ ‫ئاشتی ئاگربەستی سوپای توركیا و‬ ‫گەریال لەو واڵتەدا درێژە پێبدات‪،‬بۆ ئەو‬ ‫مەبەستەش تا ئێستا ناوە كوردیەكان‬ ‫بۆ ئەو شوێنانە گەڕاوەتەوە كە پێشتر‬ ‫توركێنراو بوو‪،‬ئەوەش لە كاتێكدایە‬ ‫خوێند بە زمانی كوردی و نووسین لە‬ ‫شوێنە گشتیەكان بە كوردی و چەندانی‬ ‫تر لە دەسكەوتەكانی ئەردۆگانن‪،‬بەاڵم‬ ‫ئایا ب��ە نەمانی ئ��ەردۆگ��ان و ئاك‬ ‫پارتی دۆخەكە بەو شێوەیەی ئێستا‬ ‫دەمێنێتەوە؟ سەالحەدین دەمیرتاش‬ ‫هاوسەرۆكی پارتی ئاشتی و دیموكراتی‬ ‫بۆ سایتی دەیلی نیوز ڕایگەیاندوە ئەوان‬ ‫لەشەری گولەنیەكان و ئەردۆگاندا هیچ‬ ‫الیەك هەڵنابژێرن‪،‬هەروەك پێشی وابوو‬ ‫كە دەكرێت پڕۆسەی ئاشتی و پرسی‬ ‫كوردی وواڵتەكە بێ‌ ئەردۆگان و ئاك‬ ‫پارتی درێ��ژەی پێبدرێت‪،‬هەروەك پێی‬ ‫وابوو كە لەمەودوا ئەردۆگان ناتوانێت‬ ‫وواڵتە بەڕێوە ببات و بە گەندەڵ ناوبرد‪.‬‬ ‫ملمالنێكە و كاریگەری لەسەر هەرێمی‬ ‫كوردستان‬ ‫هەموو ئ��ەم دۆخ��ەش كاریگەری‬ ‫لەسەر هەرێمی كوردستانیش هەیە‪،‬‬ ‫بەو پێیەی هەم پارتی داد و گەشەپێدان‬ ‫و هەم گروپەكەی گولەن لە هەرێمدا‬ ‫ئامادەگیەكی زۆری سیاسی و ئابوری و‬ ‫پەروەدەییان هەیە‪.‬‬ ‫لە ڕووی سیاسیەوە و لە دوو جانبی‬ ‫سەرەكیەوە كاریگەری دەبێت‪:‬‬ ‫یەكەم‪/‬لەمەسەلەی پەیوەندیەكان‬ ‫و سەرۆكی هەرێمی كوردستان و پارتی‬

‫دیموكرراتی‬ ‫كوردستان بە ئ��ەردۆگ��ان��ەوە‪،‬ك��ە بە‬ ‫پەیوەندیەكی بەهێز دادەن��رێ��ت كە‬ ‫ڕۆژان��ە هەرێمی كوردستان نەوت لە‬ ‫ڕێگەی بۆریە نەوتەكانەوە ئاڕاستەی‬ ‫ئەم وواڵتە دەكات و پەیوەندیەكەش‬ ‫زیاتر بە پەیوەندی سەركردەكانی‬ ‫هەردوال دادەنرێت‪،‬ئایا بە الچونی ئاك‬ ‫پارتی لە حوكم هەرێمی كوردستان‬ ‫ێ هەنگاو دەنێت‪.‬‬ ‫بەرەو كو ‌‬ ‫دووەم‪/‬هەر شكستێك بۆ ئەردۆگان‬ ‫و ئاك پارتی ڕەنگە شكست و گورزێكی‬ ‫ك��وش��ن��دە بێت ب��ۆ ه��ێ��زە سیاسیە‬ ‫ئیسالمیەكانی هەرێمی كوردستان‬ ‫بە تایبەت یەكگرتووی ئیسالمی‪،‬كە‬ ‫بەشێك لە سیاسیەكانی ئەم حیزبە‬ ‫خۆیان بە شوێنكەوتەی سیاسەتەكانی‬ ‫ئاك پارتی لە قەڵەمدەدەن‪،‬هەروەك لە‬ ‫هەمانكاتدا بە پشتیوانێكی سەرەكی‬ ‫خوێندنگاكانی كۆمەڵی خزمەتی سەر بە‬ ‫گولەنیەكان دادەنرێن كە لە هەرێمی‬ ‫كوردستاندان‪.‬‬ ‫ێ گولەنیەكان‬ ‫ئ��اك پ��ارت��ی ب��ە ب� ‌‬ ‫لەبەردەم تاقیكردنەوەیەكی قورسدایە‬ ‫ه��ەرچ��ەن��دە بەشێك ل��ە ڕاپ��رس��ی‬ ‫دەزگ��ا نێودەوڵەتی و ناوخۆییەكانی‬ ‫ت��ورك��ی��ا‪،‬ئ��ام��اژە ب���ەوە دەدەن كە‬ ‫جارێكی تر ئاك پارتی زۆرینەی دەنگی‬ ‫هەڵبژاردنەكانی شارەوانیەكانی كۆتایی‬ ‫ئەم مانگە بەدەست دەهێنێت‪،‬بەاڵم‬ ‫بە بڕوای زۆرێك لە چاودێران ئەمجارە‬ ‫ێ بوونی پشتیوانی گولەنیەكان‬ ‫بە ب ‌‬ ‫ئ��ەردۆگ��ان و حیزبەكەی ل��ەب��ەردەم‬ ‫تاقیكردنەوەیەكی قورسدا دەبن‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪25 No:‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫دەزگای پاراستن بەشو‬

‫شەهید ئارام‪ :‬هۆكاری ش‬ ‫دیكتاتۆری‬ ‫راپۆرتی‪ :‬محەمەد ساالر (پاشا)‬ ‫هەفتاكانی س��ەدەی راب��ردوو بۆ‬ ‫كوردەكانی باشور سااڵنی گۆرانكارییە‬ ‫مێژویەكان بوو‪ ،‬سەرەتاكەی بەیانی‬ ‫(‪11‬ی ئ����ازار) ب��وو كەبریتی بوو‬ ‫لەبەدەستهێنانی ئۆتۆنۆمی بەزەبری‬ ‫ش����ۆرش‪ ،‬ن��اوەن��دەك��ەش��ی بریتی‬ ‫ب��وو لەكۆتایهاتنی شۆرشی (‪)14‬‬ ‫ساڵەی ئەیلول‪ ،‬كەدواتر بەئاشبەتاڵ‬ ‫ناوزەندكرا‪.‬‬ ‫ئ��اش��ب��ەت��اڵ ب����ەالی ب��ن��ەم��اڵ��ەی‬ ‫بارزانیەوە مانای كۆتایهاتنی شۆرش‬ ‫بوو‪ ،‬بەالی ئۆپۆزسیۆنی بنەماڵەشەوە‬ ‫مانای تەسلیمبون‌و خیانەت‌و چۆك‬ ‫دادان بوو‪.‬‬ ‫راستەوخۆ دوای ئاشبەتاڵ قەندیلی‬ ‫شۆرشی ن��وێ‌ بەمەچەكی (یەكێتی‬ ‫نیشتمانی كوردستان) دەستی پێكرد‪،‬‬ ‫یەكێك لەپێكهێنەرانی ئ��ەم بەرە‬ ‫نوێیە كۆمەڵەی ماركسی – لینینی‬ ‫كوردستان بوو‪ ،‬كەلەالیەن شاسوار‬ ‫جەالل ناسراو بە(ئارام) رابەرایەتی‬ ‫دەكرا‪.‬‬ ‫ئارام كێیە؟‬ ‫ئارام ناوی تەواوی (شاسوار جەالل‬ ‫سەعید)ەو لەساڵی (‪ )1947‬لەشاری‬ ‫سلێمانی هاتوەتە دنیاوەو خوێندنی‬ ‫س���ەرەت���ای‌و ن���اوەن���دی‌و ئ��ام��ادەی��ی‬ ‫لەسلێمانی‌و م��اوەت‌و چوارتا تەواو‬ ‫كردوەو دواتر بروانامەی بەكالۆریۆسی‬ ‫لەكۆلێجی بازرگانی بەدەست هێناوە‪.‬‬ ‫لەشەستەكانی س��ەدەی راب��ردوو‬ ‫پەیوەندی كردوە بەریزەكانی یەكێتی‬ ‫قوتابیانی ك��وردس��ت��ان��ەوە‪ ،‬ل��ەدوای‬

‫‪26‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫بەیانی (‪11‬ی ئازار) وەك رۆژنامەنوس‬ ‫لەرۆژنامەی هاوكاری بابەتی نوسیوەو‬ ‫دواتر وەك ژمێریار الی ساڵح یوسفی‬ ‫ل��ەری��زەك��ان��ی پ��ارت��ی دی��م��وك��رات��ی‬ ‫كوردستان كاریكردوە‪.‬‬ ‫لەگەڵ دەسپێكردنەوەی شۆرش‬ ‫لەساڵی (‪ )1975‬ریزەكانی كۆمەڵەی‬ ‫رەنجدەرانی رێكخستۆتەوەو بووەتە‬

‫ئاشبەتاڵ‬ ‫ئەو وشە دڵ‬ ‫سوتێنەرەیە‬ ‫كەجەماهیری‬ ‫دڵ پر لەژانی‬ ‫گەلی كوردستان‬ ‫هەست‌و هەڵوێستی‬ ‫خۆیان پێ‌‬ ‫دەربری بەرامبەر‬ ‫ئەنجامی نالەباری‬ ‫بزوتنەوەكەی‬ ‫بارزانی‬

‫رابەری ئەو كۆمەڵەیە‪ ،‬دواتر لە (‪31‬ی‬ ‫كانونی دوەم��ی ‪ )1978‬لەگوندی‬ ‫تەنگی سەر بەناوچەی قەرەداخ تەقەی‬ ‫لێدەكرێت‌و گیان لەدەست ئەدات‪.‬‬ ‫ئاشبەتاڵ؟‬ ‫شاسوار جەالل كە ناسراوە بەشەهید‬ ‫ئارام لەنوسینێكیدا بەناوی (بزوتنەوە‬ ‫چ��ەك��دارەك��ەی پێشوو سەرەنجامی‬ ‫ئاشبەتاڵ) دەڵێت (بەپێویستمان‬ ‫زانی نوسینێك دەرب��ارەی ئاشبەتاڵ‬ ‫باڵوبكەینەوە تیایدا بەروونی دەست‬ ‫بخەینە س��ەر ك��ەم‌و ك��وری‌و الیەنە‬ ‫چەوتەكانی بزوتنەوە چەكدارییەكەی‬ ‫ئ��ەو دەم���ە ك��ەل��ەالی��ەن س��ەرك��ردە‬ ‫عەشائیریەكەی بارزانیەوە راب��ەری‬ ‫ئەكرا)‪.‬‬ ‫دواتر دێتە سەر پێناسەی ئاشبەتاڵ‌و‬ ‫دەنوسێت (ئاشبەتاڵ ئەو وشە دڵ‬ ‫سوتێنەرەیە كەجەماهیری دڵ پر لەژانی‬ ‫گەلی كوردستان هەست‌و هەڵوێستی‬ ‫خۆیان پێ‌ دەربری بەرامبەر ئەنجامی‬ ‫نالەباری بزوتنەوەكەی بارزانی)‪.‬‬ ‫بارزانی بۆ وایكرد؟‬ ‫لەمیانەی وەاڵم��ی ئەو پرسیارەدا‬ ‫(ئ���ارام) دەنوسێت (زۆرب���ەی خەڵكی‬ ‫لەو باوەڕەدان كەتاكە هۆی كاریگەرو‬ ‫بنچینەیی ئاشبەتاڵ رێكەوتنەكەی‬ ‫نێوان ئ��ێ��ران‌و عێراق ب��وو‪ ،‬راستی‬ ‫ئ��ەو رێ��ك��ەوت��ن��ە دوا پ��اڵ ب��وو نرا‬ ‫بەبزوتنەكەوە بەرەو هەڵدێری هەزار‬ ‫بەهەزاری لەناوچونی برد)‪.‬‬ ‫تایبەت بەبارزانیش ئارام دەنوسێت‬ ‫(ب��ارزان��ی ن��ەك ه��ەر لەگەڵ رەوت��ی‬ ‫شۆرشگێرانەی گەالندا رێی نەكرد‬ ‫بەڵكو چەند هەنگاوێكی گەورەشی‬

‫ووم‌و سەربە ساواك لەقەڵەم ئەدات‬

‫شكستی شۆڕشی ئەیلول‪ ،‬سوڵتەی‬ ‫یانەی بارزانی بوو‬ ‫بزوتنەوەكەی گەلی ك��وردی ب��ەرەو‬ ‫دواوە بردەوە وە گەورەترین جەزربە‬ ‫كەبارزانی بەبزوتنەوەی رزگاریخوازانەی‬ ‫گەلی كوردستانی گەیاندبوو ئەوە‬ ‫بوو كەسوڵتەی دیكتاتۆریانەی خۆی‬ ‫ب��ەس��ەردا سەپاندو بیركردنەوەی‬ ‫كۆنەپەرستانەو بەسەرچووی چینە‬ ‫كۆنەپەرستەكانی لەباتی بیركردنەوەی‬ ‫ت��ی��ۆری��ی ش��ۆرش��گ��ێ��ران��ەی ب��ەس��ەر‬ ‫بزوتنەوەكەدا دابری)‪.‬‬ ‫نەبونی تیۆری شۆرشگێرانە‬ ‫ئارام هۆكارەكانی شكستی شۆرشی‬ ‫ئەیلول بۆ چەند هۆكارێك پۆلێن‬ ‫دەك��ات‪ ،‬كەگرنگترینیان ب��ەرای ئەو‬ ‫بریتیە (مەسەلەی نەبونی تیۆری‬ ‫شۆرشگێرانەو تەنانەت دوژمنایەتی‬ ‫كردنیشی كۆمەڵێك ئەنجامی سیاسی‌و‬ ‫تەنزیمی‌و ئایدۆلۆژی ئەوتۆی لێ‌ هاتنە‬ ‫بەرهەم كەهەر یەكێك لەو ئامانجانە‬ ‫هۆیەكی گرنگ بون بۆ كلۆركردن‌و‬ ‫پوچەڵكردنەوەی بزوتنەوەكە)‪.‬‬ ‫ئ��ەن��ج��ام��ی ن���ەب���ون���ی ت��ی��ۆری‬ ‫شۆرشگێریشی دابەش كردوە بۆ دوو‬ ‫خاڵ لەخاڵی یەكەمدا ئ��ارام دەڵێت‬ ‫(تێنەگەشتن لەمەوقعی ئێستای‬ ‫بزوتنەوەی نەتەوایەتی لەمەیدانی‬ ‫شۆرشی گەالندا ب��ەرەو سۆشیالزم‌و‬ ‫پساندنی پەیوەندی مەوزوعیانەی‬ ‫بزوتنەوەی كورد لەگەڵ ئەو شۆرشەدا‪،‬‬ ‫بۆیە ب��ارزان��ی توند بزوتنەوەكەی‬ ‫بەستەوە ب��ەب��ەرژەوەن��دی دوژمنە‬ ‫سەرسەخت‌و دێرینەكانی گەلی كوردو‬ ‫ش��ۆرش��ی جیهانەوە كەمێژو چاك‬ ‫سەلماندوێتی ئەو الیەنانەی كەبارزانی‬ ‫پشتی پێ بەستبون بزوتنەوەكەیان‬ ‫خستبوە قولی مستیانەوە‪ ،‬ئەوانیش‬

‫ئارام و خاڵە شیهاب‬ ‫‪3‬‬ ‫‪27 No:‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫مەال مستەفای بارزانی‬

‫بەپلەی یەكەم ئێران‌و ئەمەریكایە)‪.‬‬ ‫پ��اش��ان رەخ��ن��ە ل��ەم��ەال مستەفا‬ ‫دەگ��رێ��ت ك��ەب��ەو ش��ێ��وەی��ە ب��روای‬ ‫بەئێران كردوەو لەوتارەكەیدا هاتوە‬ ‫(بارزانی بۆ وا بەئاسانی بیری چوەوە؟‬ ‫خ��ۆ هیچ نەبێت ئ��ەب��وای��ە ئەمری‬ ‫خنكانەكەی خ��ۆی بیرنەچوایەتەوە‬ ‫ك��ەب��ۆی دەرك����راب����وو ب����ەاڵم ئ��ەم‬ ‫هەڵوێستەی ب��ارزان��ی لەبیرچون‌و‬ ‫گێلی نیە بەڵكو رێبازەو رێبازی چینی‬ ‫ك��ۆن��ەپ��ەرس�ت‌و دژ بەشۆرشەكانە‪،‬‬ ‫رێبازی خزمەتكردنی ئیمپریالیزم‌و‬ ‫كۆنەپەرستیە لەناوچەكەدا بەهەموو‬ ‫ت��وان��ای��ەوە‪ ،‬رێ��ب��ازی ب���اوەر نەبونە‬ ‫بەهێزی بێ‌ سنوری جەماهیری گەل‬

‫‪28‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫وە باوەر نەبونە بەهێزی ئیمپریالیزم‌و‬ ‫دارودەستە كۆنەپەرستەكانی بەپێی‬ ‫ئەم بیرورایە بارزانی بزوتنەوەكەی‬ ‫فرێدایە ناو مەیدانی سات‌و سەودای‬ ‫نێو دەوڵەتان‌و جڵەوی بزوتنەوەكەی‬ ‫لەدەستی گەل سەندەوەو دایە دەست‬ ‫دوژمنەكانی گەل‪ ،‬ئەم كارەی بارزانی‬ ‫سامناكترین‌و زیانبەخشترین كار بوو‬ ‫كەدەرهەق بەگەلی كوردستان كردی‬ ‫ئاشبەتاڵیش بەرهەمەكەی بوو)‪.‬‬ ‫باوەر نەبون بەهێزی گەل‬ ‫ئ������ارام ه��ۆك��ارێ��ك��ی دی��ك��ەی‬ ‫ئاشبەتاڵەكە دەگ��ەرێ��ن��ێ��ت��ەوە بۆ‬ ‫ێ سنوری گەل‪،‬‬ ‫باوەرنەبون بەهێزی ب ‌‬ ‫لەم بوارەدا دەنوسێت (بەهیچ جۆرێك‬

‫ێ بەهیچ بیروباوەرێكی شۆرشگێرانە‬ ‫ر‌‬ ‫نەئەدرا كەدەوری شۆرشگیرانەی خۆی‬ ‫بگێرن)‪.‬‬ ‫ل��ەم ب��وارەش��دا دەزگ��ای پاراستن‬ ‫ب��ەن��م��ون��ە دەه��ێ��ن��ێ��ت��ەوەو دەڵ��ێ��ت‬ ‫ێ‬ ‫(دەزگای شومی پاراستن وەكو بەش ‌‬ ‫لەسازمانی ئەمنیەت‌و دەزگای بەدناوی‬ ‫س��اواك��ی ئێرانی ب��ەردراب��وە گیانی‬ ‫رۆڵە پێشكەوتوخوازەكانی كوردستان‬ ‫ئەمەش بەپێی ئ��ەو پالنە رەش��ەی‬ ‫كەئێران‌و ئاغاكانی بۆ بزوتنەوەكەیان‬ ‫كێشابوو)‪.‬‬ ‫بارزانی باوەری بەحیزب نەبوو‬ ‫ل��ەم��ی��ان��ەی شیكارییەكانی بۆ‬ ‫هۆكارەكانی شكست ئارام دێتە سەر‬ ‫باسی بارزانی‌و دەڵێت (بارزانی خۆی‬ ‫هەر باوەری بەبونی پێویستی حیزب‬ ‫نەبوو لەبەر ئ��ەوە یەكەم هەنگاو‬ ‫ساڵی ‪ 1964‬نای بەرەو لەناوبردن‌و‬ ‫پوچەڵكردنەوەی پارتی‌و دەستی گرت‬ ‫بەسەریا بەهێزی چەك‌و سەرۆكایەتی‬ ‫موتلەقی خۆی بەسەردا سەپاند ئیتر‬ ‫هەر خۆی بەتەنیا نەك هەر دەسەاڵتی‬ ‫س���ەرۆك بەڵكو دەس��ەاڵت��ی هەموو‬ ‫دەزگاكانی حیزبیدا بەخۆی مەسەلەكە‬ ‫گاڵتەش نیە ئ��ەگ��ەر بڵێین خۆی‬ ‫كۆنگرەش بوو چونكە كێی بویستایە‬ ‫ێ‬ ‫ئەیخستە لیژنەی مەركەزییەوە ك ‌‬ ‫نەویستایە دەری ئەكرد بگرە ئەشی‬ ‫كوشت)‪.‬‬ ‫ل��ەك��ۆت��ای��ی وت����ارەك����ەدا ئ���ارام‬ ‫ه���ۆك���ارەك���ان ل�����ەروی س��ی��اس �ی‌و‬ ‫ئ��ای��دۆل��ۆژی‌و عەسكەریەوە شیكار‬ ‫دەكات‌و بۆ هەر یەكێكیان بەچەندین‬ ‫خاڵ ئاماژە بەهەڵەو كەموكورییەكانی‬ ‫پ��ارت��ی دی��م��وك��رات��ی ك��وردس��ت��ان‌و‬ ‫سەركردایەتییەكەی بارزانی‌و شۆرشی‬ ‫ئەیلول دەكات‪.‬‬ ‫تێبینی ئەم بابەتە بریتیە لەبەشێك‬ ‫لەوتارێكی (ئارام) كە ناوەندی كۆمەڵەی‬ ‫رەنجدەرانی كوردستان – عێراق‪ ،‬لە‬ ‫(‪31‬ی كانونی دوەمی ‪ )1980‬لەژێر‬ ‫ناوی (هەڵبژاردەیەك لەنوسینەكانی‬ ‫شەهید ئ���ارام) ب�ڵاوی��ك��ردوەت��ەوە‪،‬‬ ‫وتارەكەش بەناونیشانی (بزوتنەوە‬ ‫چ��ەك��دارەك��ەی پێشوو سەرەنجامی‬ ‫ئاشبەتاڵ) باڵوكراوەتەوە‪.‬‬

‫پارتی لەرووخاندنی كانتۆنەكانی رۆژئاوا هۆشداریدا‬

‫نوێنەری پەیەدە‪ :‬پارتی ڕۆڵی ئیرادەی‬ ‫گەلی ڕۆژئاوای كوردستان لەبەر چاو نابینێ‬ ‫راپۆرتی‪ :‬هێدی هەولێری‬ ‫لە دوای ئ��اڵ��ۆزی‌و قەیرانەكانی‬ ‫سوریاو كوشتارگەكانی ڕژێمەكەی‬ ‫بەشار ئەسەد ل��ەو واڵت���ەدا‪ ،‬الیەنە‬ ‫كوردیەكانی ئەو واڵتە كەوتونەتە‬ ‫خ��ۆو هەوڵی بە دەستهێنانی‬ ‫ناوچەیەكی خۆجێی لە ڕۆژئاوای‬ ‫كوردستان دەدەن‪.‬‬ ‫بەجۆرێكی تر قەیرانەكانی‬ ‫ڕۆژئ���������اوای ك���وردس���ت���ان‬ ‫دەستێوەردانی نێودەوڵەتی‌و‬ ‫هەرێمیشی لێكەوتۆتەوە بە‬ ‫ئەنداندەی ئەو دەسەاڵتەی‬ ‫الی��ەن��ەك��ان دەس��ت��ی��ان پێ‌‬ ‫بگات‪.‬‬ ‫چ��اودێ��ران��ی سیاسیی‬ ‫پێیان وای��ە بەشێوەیەكی‬ ‫ناڕاستەوخۆ یەكێتی‌و پارتی‬ ‫دەستیان لە قەیرانەكاندا‬ ‫ه��ەی��ەو دەس��ت��ێ��وەردان‬ ‫لە ڕۆژئ���اوای كوردستان‬ ‫دەك������ەن ه��ەرچ��ەن��دە‬ ‫پ��ارت��ی ڕەت��ی��دەك��ات��ەوەو‬ ‫یەكێتیش دەڵێت نابێت‬ ‫دەستێوەردان لە ڕۆژئاوای‬ ‫كوردستان بكرێت‪.‬‬ ‫ل����ەم ڕووەوە ئ��ەن��دام��ێ��ك��ی‬ ‫س��ەرك��ردای��ەت��ی پ��ارت��ی ل��ەب��ارەی‬ ‫دروستكردنی كانتۆنەكانی ڕۆژئاوا لە‬ ‫لێدوانێكیدا بۆ گۆڤاری بزاڤ ڕایگەیاند‬ ‫(كاتۆنەكانی ڕۆژئ���اوای كوردستان‬ ‫سیمایەكی نەتەوەیی پێوە دیارنیە‪،‬‬ ‫ئەوان دەیانەوێت كێشەی ئێمە كورت‬ ‫بكەونەوە لەوەی قایمقام كورد نیە‪،‬‬ ‫كۆنتڕۆلكردنی الیەنەكانیش غەدرێكە‬ ‫لە كوردستان دەكرێت)‪.‬‬ ‫لەلەالیەكی تریشەوە چاودێرێكی‬ ‫سیاسیی پێی وایە (دروستبوونی ئەو‬

‫كانتۆنانە واقعێكە لە كوردستانی‬ ‫ڕۆژئ��اوا جیاوازە لە كوردستانی ڕۆژ‬ ‫هەاڵت‌و باشوورو باكوور‪ ،‬بەحوكمی‬ ‫ئ��ەوەی ناوچەكان داب��ڕداب��ڕ ب��وون‪،‬‬ ‫كۆمەڵێك كانتۆناتی تر كەوتۆتە‬ ‫ناویەوە‪ ،‬ناچارن بەوشێوەیە‬

‫بیكەن)‪.‬‬ ‫وتیشی (بۆچوونی گۆڕان‌و یەكێتی‬ ‫واقعی ترە لە پارتی‪ ،‬ئەو حەساسییەتەی‬ ‫پارتی هەیەتی واقعیانە نیە‪ ،‬زیاتر‬ ‫هەندێ‌ حاڵەتی دەروون��ی بێت نەك‬ ‫حالەتێكی ئاسایی بێت)‪.‬‬ ‫ئ����ەو چ����اودێ����رە س��ی��اس��ی��ە لە‬ ‫ب��ارەی دژایەتیكردنی كانتۆنەكانی‬ ‫ڕۆژئ���اوا لەالیەن پارتی دیموكراتی‬ ‫ك��وردس��ت��ان��ەوە ئ����ەوەی ب��ۆ ب��زاڤ‬ ‫ڕوون����ك����ردەوە (ئ����ەو م��ەس��ەل��ەی��ە‬ ‫هەریەكەیان لە دیدو بۆچوونی حزبی‬

‫خۆیانەوە تەماشای بكەن‪ ،‬لە كاتێكدا‬ ‫دەبێت لە بەرژەوەندی نەتەوەییەوە‬ ‫سەیر بكرێت‪ ،‬بەاڵم پارتی نەی پێكاوە‬ ‫لەو دژایەتیكردنەیدا)‪.‬‬ ‫الی خۆیەوە عەلی عەونی ئەندامی‬ ‫ئەنجومەنی سەركرایەتی پارتی لە‬ ‫لێدوانێكیدا بۆ گۆڤاری بزاڤ وتی‬

‫( خۆ سە پا ند ن‌و‬ ‫خۆ فەرزكردن لە كۆمەڵگەدا ترسناكە‪،‬‬ ‫الیەنە سیاسیەكان تەنیا بێن چەپڵە‬ ‫لێ ب��دەن‌و خەڵك ه��ان ب��دەن ئەوە‬ ‫غ����ەدرەو ه��ەم��ان ڕێ��چ��ك��ەی بەشار‬ ‫ئەسەدییان گرتووە‪ ،‬ئەو ڕەخنەیەی‬ ‫ئێمە لە پەیەدە هەمانە پێمان وایە‬ ‫دەبێ نەتەوەیی بن‪ ،‬كە خۆیان دەڵێن‬ ‫ئێمە نەتەوەیی نین ناوی كوردستانیان‬ ‫پێوە نەلكاندووە)‪.‬‬ ‫دژایەتیكردنی پارتی بۆ كانتۆنەكانی‬ ‫‪3‬‬ ‫‪29 No:‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫ڕۆژئاوا لەناكاو دەركەوت ئەو كاتەی‬ ‫الیەنە كوردیەكانی سوریا لە هەرێمی‬ ‫ك��وردس��ت��ان خەریكی دروستكردنی‬ ‫بەرەیەكی ه��اوب��ەش ب��وون لە ژێر‬ ‫سێبەری پارتیدا‪ ،‬كە بە جۆرێك پارتی‬ ‫دەیویست لەژێر هەیمەنەی خۆیدا‬ ‫كارەكان بەڕێوە بچێت نەك بە نادیاری‌و‬ ‫دوور لە كامێراكانی پارتی بێت‪.‬‬ ‫لەم بارەیەوە نوێنەری تەڤگەری‬ ‫جڤاكی دیموكراتی تەڤدەم لە هەرێمی‬ ‫كوردستان جەخت لەسەر ئەوە دەكاتەوە‬ ‫(ئەوەی ئێمە داوامان كردووە چەندین‬ ‫ساڵە دامەزراندنی بەڕێوەبردنی خۆ‬ ‫بەرێوەبردنە‪ ،‬ڕاگەیاندنی ناوچەیەكی‬ ‫خۆجێی دیموكراتی وەك سیستەم‌و‬ ‫ئ���ەوە ب��پ��ارێ��زرێ��ت)‪ .‬غ��ەری��ب حەسۆ‬ ‫نوێنەری تەڤگەری جڤاكی دیموكراتی‬ ‫تەڤدەم لە هەرێمی كوردستان بۆ‬ ‫ب��زاڤ وتی (ئێمە لێرەدا چارەسەری‬

‫پارتی‪ :‬كاتۆنەكانی‬ ‫ڕۆژئاوای كوردستان‬ ‫سیمایەكی نەتەوەیی‬ ‫پێوە دیارنیە‬ ‫بۆ ئازادی كورد دەبینین‪ ،‬كە كانتۆن‬ ‫ڕابگەیەنرێت‌و نموونەیەكی تازەمان‬ ‫لەڕۆژئاوا دروستكرد‪ ،‬ئەو سیستەمە‬ ‫لەڕۆژهەاڵتی ناڤیندا دروست نەبووە‪،‬‬ ‫بەڵكو لەڕۆژئاوای كوردستاندا ئێمە‬ ‫ڕامانگەیاند)‪.‬‬ ‫هاوكات موحەمەد بازیانی چاودێری‬ ‫سیاسیی لە هەرێمی كوردستان لەو‬ ‫باوەڕەدایە (دەبێت كورد ستراتیژیەتێكی‬ ‫هاوبەشی هەبێت‪ ،‬لە هەر ناوچەیەك‬ ‫ئەگەر ڕزگاربكرێت دەبێت دەستخۆشی‬ ‫بكەین‌و یارمەتی بدەین‪ ،‬هەر كەسێ‌‬ ‫دەستخۆشی لە ئێمە بكردایە وەك‬ ‫هەرێمی كوردستان پێمان خۆش بوو‪،‬‬ ‫خۆزگە ئێستا كەركوكیش كانتۆنێك‬ ‫بوایە لە پ��اڵ هەرێمی كوردستان‪،‬‬ ‫كە ڕۆژێ��ك ئەو كانتۆنانە دەیتوانی‬ ‫بەهەرێمی كوردستانەوە بلكێنرێت‪،‬‬

‫‪30‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫بەاڵم ئێستا دەرەنجامەكەی نادیارە‬ ‫ل��ەڕووی ڕیفراندۆمێكەوە ب��ەدووری‬ ‫نەزانین نەیبەینەوە)‪.‬‬ ‫س��ەرچ��اوەی ڕەخنەكان لە پارتی‬ ‫ماوەیەك بە داخستنی سنوورەكان‌و‬ ‫ئێستا دژایەتی ئەو كانتۆنانە تازە نین‪،‬‬ ‫لەوبارەیەوە ئەندامێكی سەركردایەتی‬ ‫یەكێتی جەخت ل��ەوە دەكاتەوە (كە‬ ‫نابێت دەستێوەردان لە كانتۆنەكانی‬ ‫ڕۆژئاوای كوردستان بكرێت)‪.‬‬ ‫ئ���ارێ���ز ع���ەب���دول�ڵ�ا ئ��ەن��دام��ی‬ ‫س��ەرك��ردای��ەت��ی یەكێتی بەگۆڤاری‬ ‫بزاڤی وت (ب��ەداخ��ەوە لێرەو لەوێ‌‬ ‫دەس��ت لەكاروبارییان وەردەدرێ���ت‬ ‫ك��ە پشتوانی ل��ە كەسێك دەك��رێ‌و‬ ‫دژای��ەت��ی كەسێكی تر دەك��رێ��ت‪ ،‬كە‬ ‫ئەوە لەبەرژەوەندی خەڵكی ڕۆژئاواو‬ ‫هەرێمی كوردستانیشدا نیە)‪.‬‬ ‫باسی لەوەشكرد (هیوادرین ئەو‬ ‫الی��ەن��ان��ەی دەس���ت لەكاروبارییان‬ ‫وەردەدەن‪ ،‬ل��ەب��ەرام��ب��ەردا دەبێت‬ ‫پشتیوانی كوردانی ڕۆژئ��اوا بكەن بۆ‬ ‫ئ��ەوەی كێشەی نەتەوەكەمان لەوێ‌‬ ‫بچێتە پێشەوە)‪.‬‬ ‫ل��ەب��ەرام��ب��ەردا بازیانی پێیوایە‬ ‫(گۆڕان‌و یەكێتی واقعی ترن لە پارتی‪،‬‬ ‫ئەو حەساسییەتەی پارتی هەیەتی‬ ‫ێ حاڵەتی‬ ‫واقعیانە نیە‪ ،‬زیاتر هەند ‌‬ ‫دەروونی بێت نەك حالەتێكی ئاسایی)‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا غەریب حەسۆ نوێنەری‬ ‫تەڤگەری جڤاكی دیموكراتی پێیوایە‬ ‫ێ كانتۆن لەگەڵ‬ ‫(كێشەكانی هەرس ‌‬ ‫ڕژێمی بەشار ئەسەد زۆر گەورەیە‬ ‫زۆر زوڵممان بینیووەو قوربانیمان‬ ‫داوە لەزیندانی بەعسیەكان‌و هەم‬ ‫ل��ەدەرەوەی زیندانەكان قوربانیمان‬ ‫داوە‪ ،‬ئێستاش وەك كانتۆن هیچ‬ ‫پەیوەندیمان لەگەڵ ڕژێمدانیە‪ ،‬كە‬ ‫ئەو كانتۆنانە گەل دروستی دەكات)‪.‬‬ ‫وتیشی (لێك تێنەگەیشتن لەنێوان‬ ‫پارتی دیموكراتی كوردستان‌و پەیەدە‬ ‫دا هەیە‪ ،‬كە پارتی پاڵپشتی هەندێ‌‬ ‫لە پارتەكانی ڕۆژئ��اوا دەك��ات‌و ڕۆڵی‬ ‫ئیڕادەی گەلی ڕۆژئ��اوای كوردستان‬ ‫لەبەر چاو نابینێ)‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژەی بەوەشدا (ڕۆڵی‬ ‫دەوڵەتە هەرێمیەكانیش خراپە‪ ،‬پێش‬ ‫ئەوەی كانتۆن ڕابگەیەنرێت هاریكاری‬ ‫لەنێوان حكومەتی هەرێم‌و ڕۆژئاوادا‬

‫هەبوو دانوستان هەبوو‪ ،‬بەاڵم ئێستا‬ ‫لەوەتەی كانتۆن ڕاگەیەنراوە‪ ،‬پارتی‬ ‫لە ئێستادا دەرگای خۆی بەسەرماندا‬ ‫داخستووە‪ ،‬نایانەوێ‌ دەرگا لە كانتۆن‬ ‫ب��ك��ەن��ەوە‪ ،‬ئ���ەوەش خاڵێكی جێی‬ ‫ڕەخنەیە)‪.‬‬ ‫لەبارەی پێدانی حكومی زاتیشەوە‬ ‫ئەو بەرپرسەی تەڤگەرا جڤاكی كورد‬ ‫وتی (ئەگەر هەر كەسێك حكومی زاتی‬ ‫بدات بە كورد هەركێ بێت ئێمەش‬ ‫قبوڵی دەكەین بەو حكومەی ئێستای‬ ‫س��وری��اش��ەوە‪ ،‬ب��ەاڵم جگە لە بەشار‬ ‫ئەسەد)‪.‬‬ ‫ل��ەدرێ��ژەی قسەكانیدا ل��ەب��ارەی‬ ‫ژمارەی پارە پێكهێنەرەكانی ڕۆژئاوای‬ ‫ك��وردس��ت��ان ئ��ام��اژەی ب��ۆ ئ��ەوە كرد‬ ‫(پ��ێ��وی��س��ت��ە ب��ەش��ێ��ك ل��ەح��زب ل��ەو‬ ‫كانتۆنانەدا هەبن كە ‪ 57‬پ��ارت‌و‬ ‫ڕێكخستن‌و دەستەو تەڤگەر بەشدارن‬ ‫كە ‪ 22‬وەزارەت‌و هەیئەتن‪ ،‬وە تا‬ ‫ئێستا ئێمە هیچ پەیوەندیەكمان‬ ‫ل��ەگ��ەڵ هەرێمی ك��وردس��ت��ان نیە‪،‬‬ ‫ب��ەداخ��ەوە حكومەتی هەرێم جارێك‬ ‫پاڵپشتی خۆی پیشان دەدات‪ ،‬جارێكی‬ ‫تریش دوژمنایەتیمان دەكات‪ ،‬هەندێ‌‬ ‫پارتی ڕۆژئاوا هەن لەنزیكایەتی خۆیان‬ ‫كاریگەری لەسەر حكومەتی هەرێم‬ ‫درەس��ت دەك��ەن‪ ،‬كە ئەو پارتانە لە‬ ‫كانتۆنەكان بەشدارنین)‪.‬‬ ‫ئەندامەكەی سەركردایەتی یەكێتی‬ ‫ڕوونیشی كردەوە (دروستكردنی ئەو‬ ‫كانتۆنانە‪ ،‬یان بەڕێوەبردنی ناوچە‬ ‫كوردستانییەكانی ڕۆژئاوا كارێكی زۆر‬ ‫باشە لە دوو ڕووەوە یەكێكیان ئەوە‬ ‫خۆیان وەك كورد كاروباری خۆیان لەوێ‌‬ ‫بەڕێوەدەبەن‪ ،‬وە الیەنەكەی تریش ئەو‬ ‫ناوچە كوردستانییانەیان لە مەترسی‬ ‫گروپە چەكدارەكانی داعش پاراستووە‪،‬‬ ‫واتە بەكوردی هەنگاوێكیان ناوە وەك‬ ‫ئێمەی ساڵی ‪ 1992‬نابوومان)‪.‬‬ ‫وتیشی (پێویست دەك���ات ئەو‬ ‫ئیدارەیە بەهەموو كانتۆنەكانیەوە‬ ‫ئێمە پشتیوانی لێ بكەین‪ ،‬چ لە‬ ‫ڕووی مرۆیی‪ ،‬چ لە ڕووی سیاسییەوە‬ ‫ێ ب��ەداخ��ەوە خیالفاتیان هەیە‬ ‫ل��ەو ‌‬ ‫لەنێوان خۆیان‪ ،‬كە دەیانتوانی ئەوان‬ ‫وەك ب��ەرەی��ەك ه��ەم��وو الیەنەكان‬ ‫بەشداری تێدابكەن‪ ،‬ئومێد دەكەین‬ ‫لەزووترین كاتدا هەڵبژاردنێك بكەن‬

‫ئەنجومەنی یاسادانانی کاتی کۆبانی‬

‫بۆ ئەوەی نوێنەری ڕاستەقینەی خۆیان‬ ‫هەڵبژێرن‪ ،‬بەاڵم بەداخەوە لێرەو لەوێ‌‬ ‫دەس��ت لەكاروبارییان وەردەدرێ���ت‬ ‫ك��ە پشتوانی ل��ە كەسێك دەك��رێ‌و‬ ‫دژای��ەت��ی كەسێكی تر دەك��رێ��ت‪ ،‬كە‬ ‫ئەوە لەبەرژەوەندی خەڵكی ڕۆژئاواو‬ ‫هەرێمی كوردستانیشدا نیە)‪.‬‬ ‫ه���ەروەه���ا جەختیشی ك���ردەوە‬ ‫(ه��ی��وادری��ن ئ��ەو الیەنانەی دەست‬ ‫لەكاروبارییان وەردەدەن‪ ،‬لەبەرامبەردا‬ ‫دەبێت پشتیوانی كوردانی ڕۆژئ��اوا‬ ‫بكەن بۆ ئەوەی كێشەی نەتەوەكەمان‬ ‫ێ بچێتە پێشەوە)‪.‬‬ ‫لەو ‌‬ ‫لەبارەی هەڵوێستەكانی یەكێتی‌و‬ ‫پارتی لەسەر كانتۆنەكانی ڕۆژئ��اوا‬ ‫ئارێز عەبدولاڵ وتی (بێگۆمان جیاوازی‬ ‫یەكێتی‌و پارتی لەڕۆژئاوای كوردستان‬ ‫زۆر بە زەقی دیارە‪ ،‬یەكێتی پشتوانی‬ ‫دەك���ات‌و خ��ۆی هەڵناقورتێنێت لە‬ ‫كاروبارەكانیان‪ ،‬بەاڵم سیاسەتی پارتی‬ ‫بە جۆرێكی ترە دەبێت لەوان بپرست‬ ‫بۆ ئەو جۆرە سیاسەتەیان هەیە‪ ،‬كە‬ ‫بێگۆمان هەموو یەك بین كارێكی‬ ‫باشە نەك وەك ئێستا)‪.‬‬ ‫لەبەرامبەردا عەلی عەونی وتی‬ ‫(پ��ارت��ی ل��ەس��ەرەت��ای دروستبوونی‬

‫بارودۆخی سوریا زۆر بەجدی غەمی‬ ‫ئەوەی بووە كە بتوانین ئەو دەرفەتەی‬ ‫هەموو ڕۆژ هەاڵتی ناوەڕاست خەریكی‬ ‫گۆڕانێكی گ��ەورەی��ەو ڕۆژه��ەاڵت��ی‬ ‫ن��اوەڕاس��ت ئ��اوس��ە چ���اوەڕوان���ی لە‬ ‫دایكبوونی كۆرپەیەكە)‪.‬‬ ‫باسیشی ل��ەوەك��رد (م��ن نازانم‬ ‫ئەو كانتۆنانە چینڤ بۆ وا دەك��ەن‪،‬‬ ‫الیەنێكی دیاریكراو هەیە دەیەوێت‬ ‫كەسپی ڕۆژئاوا بكات‌و سەرەنجی بەشار‬ ‫ئەسەد بۆ خۆی ڕابكێشێت بۆیە ئەو‬ ‫موجامەلەیە دەكات‪ ،‬لە داتوودا ئەگەر‬ ‫بەشار ئەسەد ناوچەكان ئارام بكاتەوە‬ ‫ناهێڵێت ئەو كانتۆنانە بەردەوام بن‌و‬ ‫زوو لە ن��اوی دەب��ەن‪ ،‬ئۆپۆزسیۆنی‬ ‫سوریش سەر بكەوێت ئەو كانتۆنانە‬ ‫دەڕوخێنێت لە هەردوو حالەتدا زەرەر‬ ‫دەك���ەن‪ ،‬ئ��ەو كانتۆنانە زانستی‌و‬ ‫سیاسیی ن��ی��ن‪ ،‬بەڵكو شەخسین‪،‬‬ ‫ێ دراوە‪،‬‬ ‫ب��ڕی��ارێ��ك��ی ه��ەڵ��ەی��ە ل���ەو ‌‬ ‫پەیەدە بەنوێنەرایەتی بەشار ئەسەد‬ ‫بارودۆخەكە لەوێ‌ بەڕێوە دەبات‪ ،‬كە‬ ‫پەیەدە بەشێكە لە بەشار ئەسەد‪،‬‬ ‫كە چەند الیەنێكی وەك كارتۆنی‬ ‫بەشدارییان پێكراوە‪ ،‬كە زەرەر دەكەن‬ ‫لەو بەشدارییە لەگەڵ پەیەدە)‪.‬‬

‫ئارێز عەبدولاڵ‪:‬‬ ‫بێگۆمان جیاوازی‬ ‫یەكێتی‌و پارتی‬ ‫لەڕۆژئاوای‬ ‫كوردستان زۆر بە‬ ‫زەقی دیارە‪ ،‬یەكێتی‬ ‫پشتوانی دەكات‌و‬ ‫خۆی هەڵناقورتێنێت‬ ‫لە كاروبارەكانیان‪،‬‬ ‫بەاڵم سیاسەتی‬ ‫پارتی بە جۆرێكی ترە‬ ‫‪3‬‬ ‫‪31 No:‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫هەڵبژاردنەكانی ‪ ... 1992‬دەر‬

‫بزاڤ بەبەڵگەنامە تەزویری هەڵ‬ ‫راپۆرتی‪ :‬بزاڤ‬ ‫دوای شكست هێنانی گفتوگۆكانی‬ ‫نێوان ب��ەرەی كوردستانی و رژێمی‬ ‫س��ەدام لە ‪26‬ی تشرینی یەكەمی‬ ‫‪ ،1992‬رژێمی بەغدا دەستی كرد‬ ‫بەكشانەوەی دامودەزگا ئیدارییەكانی‬ ‫لەناوچە ئازادكراوەكان‪ ،‬یەم شێوەیە‬ ‫ل���ەالی���ەن س��ەرك��ردای��ەت��ی ب���ەرەی‬ ‫كوردستانییەوە بیر لەهەڵبژاردنێكی‬ ‫سەربەخۆ كرایەوە كەدووبارە دەزگا‬ ‫گەلێك دروست بكرێنەوە ئەو بۆشاییە‬ ‫پر بكاتەوە‪ ،‬لەهەمان كاتدا ئەنجومەنی‬ ‫نیشتیمانی و حكومەتێكی خۆماڵی‬ ‫كوردی و دیموكرات پێك بهێنرێت‪.‬‬ ‫پێكهێنانی لیژنەیەك‬ ‫بەرەی كوردستانی بۆ ئەم مەبەستە‬ ‫لیژنەیەكی تایبەتی لە ‪ 15‬كەس‬ ‫ل���ەدادوەر و پ��ارێ��زەر و مافپەرەوەر‬

‫‪32‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫و ن��وێ��ن��ەران��ی الی��ەن��ەك��ان��ی ب��ەرەی‬ ‫كوردستانی پێكهێنا لەم كەسانەی‬ ‫خوارەوە‪:‬‬ ‫‪ .1‬رەش��د عەبدولقادر سەرۆكی‬ ‫دادگ����ای پ��ێ��داچ��ون��ەوەی هەرێمی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫‪ .2‬مەعروف رەئوف یەكەم وەزیری‬ ‫داد لەوەزارەتی هەرێم‪.‬‬ ‫‪ .3‬نازم حەوێزی سەرۆكی دادگای‬ ‫تێهەڵچونەوەی هەولێر‪.‬‬ ‫‪ .4‬حاكم ئەمیر حەوێزی ئەندامی‬ ‫دادگای تێهەڵچونەوەی هەولێر و دواتر‬ ‫بووە سەرۆكی لیژنەی بااڵی سەرپەرشتی‬ ‫هەڵبژاردنەكانی كوردستان‪.‬‬ ‫‪ .5‬شەمسەدین موفتی‪.‬‬ ‫‪ .6‬مەحمود بابان‪.‬‬ ‫‪ .7‬د‪.‬سەعدی بەرزنجی راگری كۆلێجی‬ ‫یاسا و رامیاری زانكۆی سەالحەدین‪.‬‬ ‫‪ .8‬د‪.‬خورشید شەوكەت رەوان��دزی‬

‫مامۆستای كۆلێجی یاسا و رامیاری‬ ‫زانكۆی سەالحەدین‪.‬‬ ‫‪ .9‬پارێزەر مستەفا عەسكەری‪.‬‬ ‫‪ .10‬فرسەت ئەحمەد سكرتێری هەر‬ ‫سێ‌ خولەكەی پارلەمانی كوردستان‪.‬‬ ‫‪ .11‬د‪.‬قەیس دیوالی دوات��ر بووە‬ ‫ئەندامی پارلەمان‪.‬‬ ‫‪ .12‬بەختیار حەیدەری دواتر بووە‬ ‫ئەندامی پارلەمان‪.‬‬ ‫‪ .13‬قادر جەباری دواتر بووە وەزیر‬ ‫لەكابینەی دووەمی حكومەتی هەرێم‪.‬‬ ‫‪ .14‬حەسەن عەبدولكەریم بەرزنجی‪.‬‬ ‫‪ .15‬فرانسۆ هەریری‪.‬‬ ‫لیژنەكە ل��ەم��اوەی نێوان (‪23‬ی‬ ‫كانونی ی��ەك��ەم ب��ۆ ‪28‬ی كانونی‬ ‫دووەم) چەند كۆبونەوەیەكی گرێدا و‬ ‫دەرەنجام پرۆژە یاسایەكی پێشكەش‬ ‫بەسەركردایەتی ب��ەرەی كوردستانی‬ ‫ك��رد ب��ەن��اوی ی��اس��ای ژم���ارە (‪ )1‬بۆ‬

‫رگایەك بۆ شەری كورد كوژی‬

‫ڵبژاردنەكانی ‪ 1992‬باڵودەكاتەوە‬ ‫ساڵی ‪ 1992‬یاسای هەڵبژاردنەكانی‬ ‫ئەنجومەنی نیشتیمانی كوردستان –‬ ‫عێراق‪ ،‬یاساكەش لەرۆژی ‪8‬ی نیسانی‬ ‫‪ 1992‬پەسەند كرا‪.‬‬ ‫حیزبە بەشداربووەكان‬ ‫ژم��ارەی ئ��ەو حیزبە سیاسییانەی‬ ‫خۆیان بۆ هەڵبژاردنەكان ناونووس كرد‬ ‫بریتی بوو لە ‪ 9‬كیانی سیاسی تیایدا‬ ‫‪ 3‬هاوپەیمانی پێك هێنرا‪ ،‬ئەمە جگە‬ ‫لەوەی لیژنەكە ‪ 2‬لیستی دوورخستەوە‬ ‫یەكێكیان دوو كەس پێشكەشی كرد‬ ‫بوو ئ��ەوی تر پارتی پارێزگاران بوو‬ ‫كە ‪ 3‬كاندیدیان هەبوو هەروەها ‪4‬‬ ‫لیست لەالیەن كەمە نەتەوەیاتیە‬ ‫ئاشورییەكانەوە پێشكەش كرا بوون‬ ‫بەم شێوەیە‪:‬‬ ‫‪ .1‬یەكێتی نیشتیمانی كوردستان و‬ ‫حیزبی زەحمەتكێشانی كوردستان‪.‬‬ ‫‪ .2‬پارتی دیموكراتی كوردستان‪.‬‬ ‫‪ .3‬بزوتنەوەی ئیسالمی‪.‬‬ ‫‪ .4‬دی��م��وك��رات��ی ی��ەك��گ��رت��ووی‬ ‫كوردستان و حیزبی شیوعی عێراق و‬ ‫بێالیەنەكان‪.‬‬ ‫‪ .5‬سۆسیالست و پاسۆك‪.‬‬ ‫‪ .6‬پارتی گەل‪.‬‬ ‫‪ .7‬دیموكراسی خوازە بێ‌ الیەنەكان‪.‬‬ ‫سەبارەت بەهەڵبژاردنی رابەریش‬ ‫‪ 4‬كەس خۆیان كاندید كردبوو بریتی‬ ‫بوون لەم كەسانە‪:‬‬ ‫‪ .1‬مەسعود بارزانی نوێنەری پارتی‬ ‫دیموكراتی كوردستان‪.‬‬ ‫‪ .2‬جەالل تاڵەبانی نوێنەری یەكێتی‬ ‫نیشتیمانی و حیزبی زەحمەتكێشانی‬ ‫كوردستان‪.‬‬ ‫‪ .3‬عوسمان عەبدولعەزیز نوێنەری‬ ‫بزوتنەوەی ئیسالمی كوردستان‪.‬‬ ‫‪ .4‬مەحمود عوسمان نوێنەری هەر‬ ‫سێ‌ حیزبی سۆسیالست و پاسۆك و‬ ‫پارتی گەل‪.‬‬ ‫كۆی ئەو كەسانەی خۆیان پااڵوتبوو‬ ‫(‪ )584‬ك��ەس دەب��وون كە (‪)18‬ی��ان‬

‫الیەنەكان‬

‫هەولێر‬

‫سلێمانی‬

‫دهۆك‬

‫كەركوك‬

‫پارتی‬

‫‪152143‬‬

‫‪92449‬‬

‫‪168683‬‬

‫‪24604‬‬

‫یەكێتی‬

‫‪148352‬‬

‫‪207168‬‬

‫‪15184‬‬

‫‪53129‬‬

‫سۆسیالست و پاسۆك‬

‫‪8883‬‬

‫‪11978‬‬

‫‪1983‬‬

‫‪2038‬‬

‫شیوعی‬

‫‪11047‬‬

‫‪5693‬‬

‫‪1546‬‬

‫‪2837‬‬

‫بزوتنەوە‬

‫‪11092‬‬

‫‪29334‬‬

‫‪3874‬‬

‫‪4808‬‬

‫دیموكراسە بی‬ ‫الیەنەكان‬

‫‪184‬‬

‫‪213‬‬

‫‪49‬‬

‫‪55‬‬

‫پارتی گەل‬

‫‪2101‬‬

‫‪1118‬‬

‫‪6051‬‬

‫‪633‬‬

‫خشتەی ژمارەی (‪)1‬‬

‫ئاشوری بوون هەروەها (‪)1112000‬‬ ‫ملیۆنێك و س��ەد و دوازدە ه��ەزار‬ ‫دەن��گ��دەر مافی دەنگدانیان هەبوو‬ ‫لەم رێژەیەش (‪ )967229‬دەنگدەر‬ ‫دەنگیاندا واتە (‪ )152771‬دەنگدەر‬ ‫بەشداری هەڵبژاردنەكانیان نەكرد‬

‫هەروەها (‪ )49‬چاودێری بیانی چاودێری‬ ‫هەڵبژاردنەكانی دەكرد كە یانزەیان‬ ‫پارلەمانی بوون تیایدا (‪ )4‬مەڵبەندی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن ك��رای��ەوە لەشارەكانی‬ ‫ه��ەول��ێ��ر و ده���ۆك و سلێمانی و‬ ‫كەركووك‪ ،‬هەڵبژاردنەكەش كێبركێ‌‬

‫الیەنەكان‬

‫كۆی دەنگ‬

‫رێژەی سەدی‬

‫پارتی دیموكراتی كوردستان‬

‫‪437879‬‬

‫‪45,271‬‬

‫یەكێتی نیشتیمانی كوردستان‬

‫‪423833‬‬

‫‪43,819‬‬

‫سۆسیالست و پاسۆك‬

‫‪24882‬‬

‫‪2,572‬‬

‫حیزبی شیوعی عێراق‬

‫‪21123‬‬

‫‪2,183‬‬

‫بزوتنەوەی ئیسالمی‬

‫‪49108‬‬

‫‪5.077‬‬

‫ێ الیەنەكان‬ ‫دیموكراسی خوازە ب ‌‬

‫‪501‬‬

‫‪0,051‬‬

‫پارتی گەل‬

‫‪9903‬‬

‫‪1,023‬‬

‫دەنگی بەتاڵ‬

‫‪4728‬‬

‫‪00000‬‬

‫كۆی دەنگی راست‬

‫‪967229‬‬

‫‪99,996‬‬

‫كۆی گشتی‬

‫‪971953‬‬

‫‪%001‬‬

‫دەرەنجامی كۆتایی‬ ‫‪3‬‬ ‫‪33 No:‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫كارگێری سەركردایەتی سیاسی‬ ‫بەرەی كوردستانی‬ ‫پارێزگای هەولێر‬ ‫مەحزەری كۆبونەوە‬ ‫ل��ەرۆژی ‪ 1992/5/22‬ه��ەردوو مەكتەبی سیاسی یەكێتی نیشتیمانی‬ ‫كوردستان و پارتی دیموكراتی كوردستان بەئامادەبوونی هەڤااڵن مەسعود‬ ‫بارزانی و جەالل تاڵەبانی لەشەقالوە كۆبونەوە‪.‬‬ ‫دوای هەڵسەنگاندنی بارودۆخی ئیمرۆی كوردستان و ئەنجامی هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەنی نیشتیمانی كەهێندێ‌ كەلێن و موخالەفاتی تێكەوتووە و لەپێناو‬ ‫پاراستنی ریزەكانی جەماوەری كوردستان و بۆ پاراستنی سومعەی میلەتەكەمان‬ ‫و لەپێناو بەرەو پێشبردنی خەباتی گەلی كوردستان دوای ئەوەی الیەنەكانی‬ ‫دیكەی ناو بەرەی كوردستانی و بزوتنەوەی ئیسالمی كەبریاریان دا ئیلتیزام‬ ‫بەئەنجامەكانی هەڵبژاردن بكەن وە لەدەرەوەی پارلەمان هەموو هاوكارییەكی‬ ‫بكەن هەردووال رێكەوتن لەسەر‪:‬‬ ‫‪ .1‬هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نیشتیمانی داهاتوو لە ‪ 1992/10/15‬بكرێ‌‪.‬‬ ‫‪ .2‬هەڵبژاردنی رابەر دوای دوو مانگ بكرێتەوە‪.‬‬ ‫‪ .3‬ئەنجومەنی نیشتیمانی پێكەوە لەنێوان هەردووال بەیەكسانی بێت‪.‬‬ ‫‪ .4‬سەرۆكی ئەنجومەنی پارلەمان پارتی بێ و جێگرەكەی یەكێتی‪.‬‬ ‫‪ .5‬سەرۆكی ئەنجومەنی بەرێوبردن یەكێتی بێ و جێگرەكەی پارتی‪.‬‬ ‫‪ .6‬ئەنجومەنی بەرێوبردن بەیەكسانی دابەش دەكرێ‌‪.‬‬ ‫‪ .7‬دژی یەكتر هیچ جۆرە تەحالوفێك نەكەن‪.‬‬ ‫‪ .8‬هەڤااڵن مام جەالل و كاك مەسعود پێكەوە بەیانێك دەربكەن دەربارەی‬ ‫هەڵبژاردنی رابەر‪.‬‬ ‫‪ .9‬لەئێستاوە هەردووال هەوڵی یەكخستنی داودەسگاكانی شۆرش ئەدەن‪.‬‬ ‫‪ .10‬ئیعالنی نەتائیجی هەڵبژاردن لەالیەن لیژنەی بااڵ ئەكرێ‌ وەك هەیە و‬ ‫لەگەڵیا بەیانێكی موشتەرەكی نێوان پارتی و یەكێتی دەرئەچێ‌‪.‬‬ ‫‪ .11‬هەر بریارێك لەئەنجومەنی پارلەمان دەرچوو بەرەزامەندی هەردووال‬ ‫ئەبێ‌‪.‬‬ ‫ئیمزا‬ ‫مام جەالل‬ ‫مەسعود بارزانی‬ ‫‪1992/5/22‬‬ ‫بوو بۆ ‪ 100‬كورسی و ‪ 5‬كورسیش‬ ‫بۆ كەمە نەتەوایەتییەكان واتە كۆی‬ ‫كورسییەكان ‪ 105‬كورسی بوون‪.‬‬ ‫هەڵبژاردنەی رەنگەكان‬ ‫محەمەدی حاجی مەحمود سەبارەت‬

‫بەدیاریكردنی‬ ‫پێشمەرگەیەك‬ ‫«پارتی وتیان‬ ‫هەیە و زەردە‪،‬‬ ‫ئێمەش رەنگی‬

‫رەنگەكان لەرۆژژمێری‬ ‫بەرگی چوار دەنوسێت‬ ‫ئێمە رەنگی خۆمان‬ ‫حیزبی شیوعیش ووتی‬ ‫خۆمان هەیە لەكۆنەوە‬

‫دی���ارە و س���ورە‪ ،‬حیزبی ئاشوریش‬ ‫ووت��ی��ان ئێمەش م��ۆرە‪ ،‬بزوتنەوەی‬ ‫ئیسالمی بەشداری ئەو كۆبونەوەیەی‬ ‫نەكرد ب��وو‪ ،‬كارەكە مایەوە نێوانی‬ ‫ئێمە (وات��ە سۆسیالست) و یەكێتی‪،‬‬ ‫من (واتە محەمەدی حاجی مەحمود)‬ ‫و د‪ .‬مەحمود عوسمان ووتمان سەوز‬ ‫بۆ ئێمە و شین بۆ ئێوە‪ ،‬وادیار بوو‬ ‫پێشتر یەكێتی بریاریان دابوو سەوز بۆ‬ ‫ئەوان بێت د‪.‬فوئاد تورە بوو و ووتی‬ ‫ئێمە بریارمان داوە س��ەوز بۆ ئێمە‬ ‫بێت منیش پێم ووت جاباشە برا با‬ ‫بۆ ئێوە بێت ئەم هەرایەیی بۆ چییە‪،‬‬ ‫د‪ .‬مەحمود كەدەیوت سەوز باشە بۆ‬ ‫ئێمە كەگوێی لە د‪ .‬فوئاد بوو ووتی‬ ‫«ئاسمان شینە دەری��ا شینە ئاشتی‬ ‫شینە نەتەوە یەكگرتوەكان شینە لەو‬ ‫كاتەدا سەیارەیەك لەپەنجەرەكەوە‬ ‫دیار بوو ووتی ئەو سەیارەیەش شینە‬ ‫و سۆسیالستە» پارتی گەلیش ووتیان‬ ‫ئێمە زەرد و سور لەیەك ئەدەین پارتی‬ ‫زۆری پێناخۆش بوو ووتی ئێمە رازی‬ ‫نین پاشتر كردیان بە سور و سەوز و‬ ‫زەحمەتكێشان سور و سپیان لەیەك دا‬ ‫و بزوتنەوەش سپی سەوز بەم شێوەیە‬ ‫ئەم رەنگانە بوونە رەنگی حیزبەكان»‪.‬‬ ‫كاتی هەڵبژاردنەكان‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ەدی��اری��ك��رن��ی كاتی‬ ‫ه��ەڵ��ژب��ژاردن��ەك��ان مایكل ام غینتر‬ ‫لەكتێبی (ك��رد العراق االم و ام��ال)‬ ‫دەنوسێت «لەسەرەتادا (‪3‬ی نیسان)‬ ‫دیاریكرا بۆ ئەنجامدانی هەڵبژاردنەكان‬ ‫پاشان كاتەكە گۆرا بۆ (‪30‬ی نیسان)‬ ‫بۆ جاری دووەم دواخرا بۆ (‪17‬ی مایس)‬ ‫ئەمجارەش كاتەكەی گ��ۆرای��ەوە بۆ‬ ‫(‪19‬ی مایس) بەهۆی بوونی گومان‬ ‫لەو مەرەكەبەی كەدەنگدەر دەنگی پێ‌‬ ‫دەدات چونكە (‪17‬ی مایس) ئاشكرا بوو‬

‫ناو‬

‫هەولێر‬

‫سلێمانی‬

‫دهۆك‬

‫كەركووك‬

‫دەنگی گشتی‬

‫مەسعود بارزانی‬

‫‪161933‬‬

‫‪99158‬‬

‫‪179466‬‬

‫‪26282‬‬

‫‪466819‬‬

‫‪%47,5‬‬

‫مام جەالل‬

‫‪153230‬‬

‫‪210639‬‬

‫‪21392‬‬

‫‪55796‬‬

‫‪441057‬‬

‫‪%9,44‬‬

‫مەال عوسمان‬

‫‪8712‬‬

‫‪24366‬‬

‫‪2488‬‬

‫‪3299‬‬

‫‪38865‬‬

‫‪%9,3‬‬

‫د‪ .‬مەحمود‬

‫‪8795‬‬

‫‪11319‬‬

‫‪1383‬‬

‫‪1812‬‬

‫‪23309‬‬

‫‪%3,2‬‬

‫دەرەنجامی هەڵبژاردنی رابەر‬

‫‪34‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫رێژە‬

3 35 No: 5.3.2014

‫كەمەرەكەبەكە‬ ‫بەئاسانی لەدەست دەبێتەوە بۆیە‬ ‫بریاردرا بەدواخستنی بۆ (‪ )48‬كاتژمێری‬ ‫دیكە تا ئەو كێشەیەی لەمەركەبەكەدا‬ ‫هەبوو چارەسەر بكرێت‪ ،‬بەم جۆرە‬ ‫(‪19‬ی مایسی ‪ )1992‬بریار درا بۆ‬ ‫ئەنجامدانی یەكەمین هەلبژارنی‬ ‫ئەنجومەنی نیشتیمانی كوردستان‪.‬‬ ‫لیستی هاوبەشی یەكێتی و پارتی‬ ‫دەرەنجامی هەڵبژاردنەكان‬ ‫رۆژی (‪19‬ی مایس) كاتژمێر (‪)8‬‬ ‫ی بەیانی سندوقەكانی دەنگدان‬ ‫ب���ەرووی دەن��گ��دەران��دا ك��رای��ەوە تا‬ ‫كاتژمێر (‪)12‬ی شەو ب��ەردەوام بوو‬ ‫و ل��ەرۆژی (‪22‬ی مایس) وات��ە (‪)3‬‬ ‫رۆژ پاش هەڵبژاردنەكە ئەنجامەكان‬ ‫لەالیەن لیژنەی بااڵی سەرپەرەشتی‬ ‫هەڵبژاردنەكانەوە ئاشكرا كرا وەک لە‬ ‫خشتەی ژمارە (‪)1‬دا دەردەکەوێت‪.‬‬ ‫گۆرینی دەرەنجامەكان‬ ‫ب����ەو پ��ێ��ی��ەی دەرەن���ج���ام���ی‬

‫‪36‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫هەڵبژاردنەكان‬ ‫دەبوو وەك خۆی رابگەیەنرێت بەاڵم‬ ‫س��ەرك��ردای��ەت��ی یەكێتی و پارتی‬ ‫پ��اش ئ��ەوەی بەپێی برگەی (‪ 3‬لە‬ ‫یاسای ژم��ارە (‪ )1‬بۆ ساڵی ‪)1992‬‬ ‫یاسای هەڵبژاردنەكانی ئەنجومەنی‬ ‫نیشتیمانی كوردستان – عێراق‪،‬‬ ‫دەبوو هەر الیەنێك ‪%7‬ی دەنگەكان‬ ‫بهێنێت پاشان دەتوانێت بچێیتە‬ ‫نێو ئەنجومەنی نیشتیمانییەوە‬ ‫بەم پێیەش تەنها پارتی و یەكێتی‬

‫مەحمود عوسمان‪:‬‬ ‫ئاسمان شینە دەریا‬ ‫شینە ئاشتی شینە‬ ‫نەتەوە یەكگرتوەكان‬ ‫شینە‬

‫رێ��ژەی تەواویان هێنابوو سەرجەم‬ ‫الیەنەكانی دیكە بێبەش ك��ران‬ ‫و ه�����ەردوو ح��ی��زب��ی س��ەرەك��ی��ش‬ ‫دەنگەكانیان لەنێوان خۆیان دابەش‬ ‫كرد بە پێی كۆبوونەوەیەك‪.‬‬ ‫بروسكەی مەسعود بارزانی‬ ‫رۆژێ���ك پ��اش ئ��ەو رێكەوتنەی‬ ‫كەلەنێوان یەكێتی و پارتی ئیمزا‬ ‫كرا‪ ،‬مەسعود بارزانی سەرۆكی پارتی‬ ‫بەبروسكەی ژمارە (‪ )687‬لە (‪23‬ی‬ ‫ئ��ای��اری ‪ )1992‬ئاراستەی هەموو‬ ‫ناوچە و لق و هێزەكان و راگەیاندن‬ ‫كراوە تیایدا هاتووە «بەئەركی خۆم‬ ‫دەزانم سوپاسی هەموو پێشمەرگە‬ ‫و ك��ادر و الیەنگران و دۆستان و‬ ‫ج��ەم��اوەری پارتیمان بكەم بۆ ئەو‬ ‫هەوڵ و كۆششەی كردتان لەپێناو‬ ‫سەرخستنی پارتیماندا» سەبارەت‬ ‫ب��ەخ��روق��ات ل��ەه��ەم��ان بروسكەدا‬ ‫ب��ارزان��ی دەل��ێ��ت «ئ���ەوەی جێگەی‬ ‫داخ��ە لەكاتی هەڵبژاردن خروقاتی‬ ‫زۆر ك��راوە قیمەتی ه��ەڵ��ب��ژاردن و‬ ‫شەرعییەتی كەمكرایەوە» هەروەها‬ ‫ش��ەرەف��ی هەڵبژاردنەكانیش بۆ‬ ‫خۆیان دەگەرێنێتەوە و دەنوسێت‬ ‫«ب��ۆ ئێمەش جێگەی سەربەرزییە‬ ‫كەفیكرەی هەڵبژاردن فیكرەی ئێمە‬ ‫بووەو شەرەفی دامەزراندنی یەكەم‬ ‫ب��ەردی بناغەی دیموكراتییەت بۆ‬ ‫ئێمە دەگەرێتەوە» بەپێچەوانەی ئەو‬ ‫رێكەوتنەی لەگەڵ یەكێتی ئیمزای كرد‬ ‫بوو بارزانی لەدرێژەی بروسكەكەیدا‬ ‫دەڵێت « لەبەرئەوەی كەخروقات زۆر‬ ‫كراوە نە ئێمە و نەهیچ الیەنێكی دی‬ ‫اعتراف بەئەنجامی هەڵبژاردن ناكەین‬ ‫و هەموومان رامان وایە كەغەدر و‬ ‫تەزویرێكی زۆر كراوە»‪.‬‬ ‫تەزویرەكان‬ ‫گەرچی هەڵبژاردنەكان یەكەمین‬ ‫ئ��ەزم��ون��ی ب��ەدی��م��وك��رات��ی��ك��ردن��ی‬ ‫سستمی ح��وك��م��ران��ی ب���وو ب��ەاڵم‬ ‫لەناخنیدا چەندین تەزویر و فێل‬ ‫و دەسكاریكردنی دەرەنجامەكانی‬ ‫تێدابوو‪ ،‬ئەمە جگە ل��ەوەی بووە‬ ‫كلیلێك بۆ كردنەوەی دەرگای شەری‬ ‫ك��ورد ك��وژی كەنزیكەی (‪ )7‬ساڵی‬ ‫خایاند لێرەدا تەنها بەڵگەنامەكان‬ ‫دادەگرین وەك خۆی‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫بەپێی بەڵگەنامەیەك‬ ‫نەوشیروان مستەفا داوای چاوپۆشی‬ ‫لەئاژاوەچییەكان دەكات‬ ‫لەبەشی سێهەمی گێڕانەوەو بەڵگەنامەكانیدا‪ ،‬محەمەدی حاجی مەحمود سكرتێری گشتی حزبی سۆسیالیست‬ ‫دیموكراتی كوردستان باسی قۆناغی دوای شەهیدبوونی شاسوار جەاللی ناسراوبە (شەهید ئارام) دەكات‪.‬‬ ‫ناوبراو باس لەوە دەكات كە لەناو كۆمەڵەدا كێشەو ناكۆكی سەریهەڵداوەو سێ باڵ دژایەتی یەكتریان كردووە‪،‬‬ ‫هەموو باڵەكانیش دژی نەوشیروان مستەفا بوون كە دواتر بەسكرتێری كۆمەڵە دیاریكراوە‪.‬‬ ‫هەرلەم بەشەدا بەڵگەنامەیەكی تایبەت بەو قۆناغە بالودەكرێتەوە كە نامەیەكی نەوشیروان مستەفایە بۆ‬ ‫محەمەدی حاجی مەحمود كە تێیدا داوای چاوپۆشی لەو ئاژاوە چییانە دەكات كە بەمەبەستی نانەوەی كێشە‬ ‫نێردراونەتە هەرێمی یەكی یەكێتی‪.‬‬ ‫تایبەت بە بزاڤ‬ ‫بەرلەگۆڕینی ن��اوی كۆمەڵە‪،‬‬ ‫كێشەو ناكۆكییەكی زۆر لەنێوان‬ ‫ئ��ەن��دام��ان��ی ئ��ەو رێ��ك��خ��راوەدا‬ ‫هەبووەو بەپێی گێڕانەوەكانی‬ ‫محەمەدی حاجی مەحمودیش ئەو‬ ‫ناكۆكییانە زۆر كێشەی بەدوای‬ ‫خ��ۆی��دا ه��ێ��ن��اوەو ك��ە بەشێكی‬ ‫گرنگی شەڕی ناوخۆش پەیوەست‬ ‫بووە پێیانەوە‪ ،‬ه��ەروەك ئەوەی‬ ‫دەڵێت‪:‬‬ ‫كاتێك شەهید ئ��ارام شەهید‬ ‫بوو‪ ،‬مام جەالل هەوڵیدا كەسێك‬ ‫بخاتە شوێنەكەی‪ ،‬زۆر كەسیش‬ ‫ب��ەن��ی��ازی ئ���ەوە ب���وون شوێنی‬ ‫شەهید ئارام بگرنەوە‪ ،‬ئەوەبوو‬ ‫دواتر مام جەالل كاك نەوشیروانی‬ ‫هەڵبژاردو ئەوەی وەك سكرتێری‬ ‫ك��ۆم��ەڵ��ە دی��اری��ك��رد‪ ،‬ت��ا كاتی‬ ‫ئەنجامدانی كۆنفرانس‪.‬‬ ‫باڵەكانی كۆمەڵەو سەرەتای‬ ‫ناكۆكییەكان‬ ‫بەپێی گێڕانەوەكانی محەمەدی‬

‫حاجی مەحمود‪ ،‬كۆمەڵە دابەش‬ ‫بوو بوو بۆ سەر سێ باڵ‪ ،‬باڵی كاك‬ ‫ئارام‌و باڵی زیندانییەكان‌و باڵی‬ ‫ئەوانەی لەدەرەوە بوون‪ ،‬لەبارەی‬ ‫ناكۆكییەكانیشەوە دەڵێت‪:‬‬ ‫پ��اش ش���ەڕی ه��ەك��اری‪ ،‬ئەو‬ ‫كۆمەاڵنەی كە ل��ەدەرەوەی واڵت‬ ‫بوون گەڕانەوە‪ ،‬لەگەڵ ئەوانەی‬ ‫لەزیندان بوون‌و دواتر ئازادكران‬ ‫لەنێواندا‬ ‫ناكۆكیان‬ ‫كێشەو‬ ‫دروس��ت��ب��وو‪ ،‬ل��ەالی��ەك��ی تریش‬ ‫جەماعەتی شەهید ئارام دژایەتی‬ ‫هەردووالیان دەكرد‪.‬‬ ‫كاتێك فەرەیدون عەبدولقادرو‬

‫كۆنفرانسی یەكەمی‬ ‫كۆمەڵە بەسترا لە‬ ‫شێنێی ناوچەی پشدەر‪،‬‬ ‫نەیانهێشت باڵی‬ ‫شەهید ئارام دەربچێت‬

‫عومەری سەید عەلی‌و ئەرسەالن‬ ‫بایز ئ��ازادك��ران لەساڵی ‪1979‬‬ ‫گ��ەڕان��ەوە ش���اخ‌و ملمالنێكان‬ ‫دەستیپێكرد‪ ،‬كاك س��االر عەزیز‬ ‫ئەوكات قیادەی جەماعەتی داخلی‬ ‫بوو دژایەتی كاك نەوشیروانی‬ ‫دەك��ردو دەیویست خ��ۆی ببێتە‬ ‫سكرتێر‪ ،‬بۆ ئەوەش ملمالنێی مام‬ ‫جەاللی ئەكرد‪.‬‬ ‫ئەنجامدانی كۆنفرانس‌و‬ ‫الوازبوونی مەال بەختیار‬ ‫پ��اش گ��ەورەب��وون��ی كێشەو‬ ‫ن��اك��ۆك��ی��ی��ەك��ان‪ ،‬ب���ری���اردرا‬ ‫كۆنفرانسێك ببەسترێت‪ ،‬لەبارەی‬ ‫ئەو كۆنفرانسەو ئەنجامەكانییەوە‪،‬‬ ‫محەمەدی حاجی مەحمود دەڵێت‪:‬‬ ‫هەوڵیادا وردە وردە كێشەكان‬ ‫چ��ارەس��ەر ب��ك��ەن‪ ،‬كۆنفرانسی‬ ‫یەكەمی كۆمەڵە بەسترا لە شێنێی‬ ‫ناوچەی پشدەر‪ ،‬نەیانهێشت باڵی‬ ‫شەهید ئارام دەربچێت‪ ،‬ئەوانەشی‬ ‫كە دەرچوون كاك ئازاد هەورامی‌و‬ ‫كاك مەال بەختیار بوون‪ ،‬كە زۆر‬ ‫بەزەعیفیش دەرچوون‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪37 No:‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫نامەی نەوشیروان مستەفا بۆ محەمەدی حاجی مەحمود‬

‫‪38‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫هەتا نەیانهێشت كاك ساالر‬ ‫عەزیزیز وەك پێویست دەربچێت‪،‬‬ ‫پ��اش��ان ك��اك ن��ەوش��ی��روان وەك‬ ‫سكرتێری كۆمەڵە دیاریكرا‪.‬‬ ‫كێشەكان زیاتر بوون‬ ‫پاش ئەنجامدانی كۆنفرانس‬ ‫كێشەكانی ن��او كۆمەڵە لەبری‬ ‫چ���ارەس���ەر‪ ،‬زەق��ت��ر ب���وون���ەوە‪،‬‬ ‫هەروەك ئەوەی سكرتێری حزبی‬ ‫سۆسیالیست دەڵێت‪:‬‬ ‫ك��ێ��ش��ەك��ان زۆر ب����وون‪،‬‬ ‫كەسایەتییەكانی ن��او كۆمەڵە‬ ‫كێشەیان بۆ یەكتری دروس��ت‬ ‫دەك��رد‪ ،‬ئەوكاتە من بەرپرسی‬ ‫هەرێمی یەكی یەكێتی بووم‬ ‫كە لەشارباژێرو چورتاوە تا بەمۆ‬ ‫دەسەاڵتمان هەبوو‪ ،‬خەڵكیان‬ ‫ئەنارد بۆ دروستبوونی كێشەو‬ ‫ن��ان��ەوەی گ��رف��ت‪ ،‬لەئەنجامی‬ ‫ئ��ەم��ەش ئیجرائاتمان لەگەڵ‬ ‫چەندین كەس كردو ناردماننەوە‬ ‫بۆ سەركردایەتی‌و رێگربووین‬ ‫ل��ەوەی لەهەرێمەكەماندا بن‪،‬‬ ‫بۆیە كاك نەوشیروان نامەیەكی‬ ‫ن��اردو داوای چاوپۆشی لەوانە‬ ‫دەك��رد كە من رێگریم دەكردن‬ ‫لەهەرێمەكەدا بن‪.‬‬ ‫نەوشیروان مستەفا نامەی‬ ‫چاوپۆشی نوسی‬ ‫بەهۆی رێگریكردنی محەمەدی‬ ‫حاجی مەحمود لەپەیوەندیكردنی‬ ‫چەند كەسایەتییەكی یەكێتی كە‬ ‫لەناو كۆمەڵەدا بوون‪ ،‬نەوشیروان‬ ‫مستەفا نامەیەكی چاوپۆشی‬ ‫ب��ۆ محەمەدی حاجی مەحمود‬ ‫دەن��ێ��رێ��ت‪ ،‬ل��ەوب��ارەوە ن��اوب��راو‬ ‫دەڵێت‪:‬‬ ‫كۆمەڵە هەوڵیان ئەدا كێشە بۆ‬ ‫من دروستبكەن‪ ،‬خەڵكیان ئەناردو‬ ‫منیش رێگریم ئەكرد‪ ،‬بۆیە كاك‬ ‫نەوشیروان داوای پشتگیری لەمن‬ ‫دەك���رد‪ ،‬بۆ ئ��ەو كێشانەش كە‬ ‫رووی��ان��دا نامەیەكی بۆ ن��اردم‌و‬ ‫داوای ك��رد ك��ە چاوپۆشی لەو‬

‫جەماعەتە بكەم‌و جێیان بكەمەوە‪.‬‬ ‫دەقی نامەكەی نەوشیروان‬ ‫مستەفا‬ ‫ئ��ەم��ەی خ���وارەوە دەق��ی ئەو‬ ‫نامەیەی نەوشیروان مستەفایە‬ ‫كە بەمەبەستی چاوپۆشی لەو‬ ‫ك��ەس��ان��ەی كێشەو ئ��اژاوەی��ان‬ ‫دروستكردووە ناردوویەتی‪:‬‬ ‫برای خۆشەویستم كاك‬ ‫محەمەدی حاجی مەحمود‬ ‫سالوێكی گەرم‬ ‫هیوام خۆشی‌و بەختەوەریتانە‪،‬‬ ‫ئومێدەوارم هەموو رۆژێكتان هەر‬ ‫سەركەوتن بێت‪ ،‬وەزعی الی ئێمە‬ ‫باشە‪ ،‬ساڵوم هەیە بۆ هەموو برا‬ ‫پێشمەرگەكان‪.‬‬ ‫كاكە گیان‪ ،‬وا كاك فەرەیدوون‌و‬ ‫برادەرانی تر گەڕانەوە‪ ،‬ئەوانی‬ ‫تریش هەموویان دوای سەری‬ ‫مانگ ئەگەرێنەوە‪ ،‬لێرە بەتەواوی‬ ‫قسەیان لەگەڵ كراوەو ئامۆژگاری‬ ‫كراون‪ ،‬هیوادارم تۆش وەكو برا‬ ‫گەورەو وەكو لێپرسراو رەفتاریان‬ ‫لەگەڵ بكەیت‌و پێیان خۆشە هەر‬ ‫لەو هەرێمەدا بن و هەرێمەكەی‬ ‫تۆیان لەهەموو جێگایەكی تر‬ ‫پێخۆشترە‪ ،‬پێویستە تۆش وەكو‬ ‫برای خۆشەویست و پێشمەرگەی‬ ‫دڵسۆز حورمەتیان بگریت و ئەو‬ ‫كەموكوڕی‌و گلەییانەی هەبووە‬ ‫بەگیانێكی برایانە چارەسەری‬ ‫بكەیت‪ ،‬لەبیری ببنەوەو پێكەوە‬ ‫ه��ەوڵ��ب��دەن ب��ۆ گەشەپێدان‌و‬ ‫پێشخستنی ه��ەرێ��م��ەك��ەت��ان‪،‬‬ ‫بێگومان ئ��ەم ك���وڕە باشانە‬ ‫هەرچییەك بكەن هێشتا چاكەو‬ ‫ئازایەتی‌و پیاوەتیان ئەوەندە‬ ‫زۆرە پیاو چاوپۆشی شتی تریان‬ ‫لێبكات‪.‬‬ ‫ه��ی��وادارم دڵیان بدەیتەوەو‬ ‫وەكو برای من سەیریان بكەیت‬ ‫و چ��ەك��داری��ان ب��ك��ەی��ت‪ ،‬چەك‬ ‫بەدەست ئەم پێشمەرگانەوە بێت‬ ‫باشترە چونكە كاك فەرەیدوون‬

‫محەمەدی حاجی مەحمود‬

‫گلەیی ئەوەی هەیە كە تا ئێستا‬ ‫خۆی چەكی نییە‪ ،‬وابزانم تۆش‬ ‫پێتناخۆشە كە برادەری وەكو ئەو‬ ‫بێ چەك بێت‪.‬‬ ‫ل��ەك��ۆت��ای��ی��دا ه���ی���وادارم‬

‫س����ەرك����ەوت����وو ب�����ن‌و ئ��ی��ت��ر‬ ‫ه��ەرێ��م��ەك��ەت��ان ه��ی��چ ج���ۆرە‬ ‫كەموكوڕییەكی تێدا نەمێنێت‪.‬‬ ‫هەربژین‌و سەركەوتوو بن‬ ‫نەوشیروان‬ ‫‪3‬‬ ‫‪39 No:‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬

‫غروری كورد‬ ‫موصلیح باڵەك‬

‫ئەیوب بارزانی ئامۆزای مەسعود بارزانی لەکتێبی (الحركە‬ ‫التحرریە الكردیە – ملفات السریە ) باسی سەرەتاکانی‬ ‫تێکچونی رێکەوتننامەی ‪١١‬ی ئ��ازارو سەرەنجام ئاش‬ ‫بەتاڵی ساڵی ‪ 1975‬ئەکات‌و نامەیەکی صەدام حسێن‬ ‫کە بۆ مەال مستەفا ناردویەتی لە کتێبەکەیدا باڵوی‬ ‫کردۆتەوە کە صەدام ‌‌حسێن کە لە چەند شوێنێک بە‬ ‫ئەبا ئیدریس‌و ئەخ ‌ئەلعەزیز مەال مستەفا ئەدوێنێ‌و داوای لێدەکات پشت بە والتانی‬ ‫دراوسێ‌و بێگانە ئەبەستێت‌و ئەڵێت ئێمە رێکەوتنامەی ئازارمان ئیمزا کردوە تۆ تازە‬ ‫خەریکی بەهێزکردنی پەیوەندی لەگەڵ ئەمریکاو ئێران‪ ،‬وەرە با رێکەوتنەکەمان جێ بە‬ ‫جێ بکەین‪ ،‬صدام ئەڵێت من جگە لە خاڵەکانی رێکەوتن ئەو بەڵێنانەش کە بە زارەکی‬ ‫دا بووم هەمویم جێبەجێ کردووە نمونەش بە چەک کردنی عەشیرەتەکان ئەهێنێتەوە‪،‬‬ ‫هەروەها ئەڵێت ئێوە خەریکە بەقسەی دوژمنانی هەردووالمان خۆتان لە رێکەوتنەکە‬ ‫ئەدزنەوە‪ ،‬من دڵنیاتان ئەکەمەوە ئەوانە لە بەرژەوەندی ئێوەیان نییە ئەیانەوێت ئەم‬ ‫بارودۆخە ئارامەی عێراق‌و برایەتی نێوانمان تێکبدەن‪ ،‬داواکارم بەرێزتان بە شێوەیەک‬ ‫هەنگاو بنێن کە بەرژەوەندی گەلی کوردو عەرەب بپارێزێت چونکە دوژمنان ئەیانەوێت‬ ‫ئەم برایەتیەمان تێکبدەن ئەگەر وا بیربکەنەوە کە عێراق بێ هێزە ئەوە دڵنیابن شەڕ‬ ‫ببێتەوە ئێمە سەردەکەوین‌و گەلی کورد زیانی بەردەکەوێت‪ ،‬بۆیە تکام وایە کۆتایی‬ ‫بەو پەیوەندیانە بهێنن لەگەڵ ئەمریکاو دوژمنانی گەلی کوردو عەرەب‪ ،‬ئەیوب بارزانی‬ ‫دەڵێت مەال مستەفا وەاڵمی نامەکەی صدام حسێن ناداتەوە‪.‬‬ ‫دوای پەرەسەندنی پەیوەندێکانی ئەمریکا لەالیەک‌و مەال مستەفا لەالیەکی تر‪ ،‬صەدام‬ ‫هەوڵ ئەدات یەکێتی سۆڤێت رازی بکات بە مەترسی ئەمریکاو رێکەوتنێکی ستراتیجی‬ ‫لەگەڵ عێراق ببەستێت‌و سەرەنجام صەدام سەرکەوتوو دەبێت لە پالنەکەی‌و عێراق چەکی‬ ‫تازەو پێشکەوتووی بەدەست دەگات‪ ،‬وە ئێرانیش دوای دڵنیابوون لە دروست بوونی شەر‬ ‫دەست دەکات بە کێشانەوەی هێز‪ ،‬چونکە مەبەستی تەنها تێکدانی رێکەوتن نامەکە‬ ‫بوو بەمەبەستێکی دووسەرە هەم فشار خستنە سەر عێراق‌و وەرگرتنی شەتولعەرەب‪،‬‬ ‫هەمیش دروست نەبونی هەرێمێکی کوردی‪.‬‬ ‫ئەمەی سەرەوە کورتەیەک بوو لەچەند الپەڕەیەکی ئەیوب بارزانی بەاڵم ئەوەی جێی‬ ‫باسەکەی منە ئەمەیە کە کورد هەمیشە ئەوەی بۆتە بەربەست لەبەردەم سەرکەوتنیدا‪،‬‬ ‫غرور بووەو ئەوەی بۆتە بە ئامانج نەگەشتنی سوودو پەند وەرگرتن بووە لە شکستەکان‪،‬‬ ‫هەرکەسێک خوێندنەوەیەکی وورد بکات بۆ بارودۆخی ئێستای عێراق‌و کوردستان هەست‬ ‫بە گیزە گیزی کارەساتێکی تر ئەکات جا شێوەی چۆنەو کەی ئەبێت ئەوە خۆی لە هەناوی‬ ‫ڕووداوەکاندا هەڵگرتووەو بەرژەوەندی وواڵتانی دەوربەرو کاریگەریان‌و پێویستیان بە‬ ‫جواڵندنی شەترەنجەکانیان لەکات‌و ساتی خۆی ئەوەمان پێ ئەڵێت‪.‬‬

‫‪40‬‬

‫‪No: 3‬‬ ‫‪5.3.2014‬‬