schilderlessen
9
portret | haren Pierre Bonnard
Portret | haren Haren Haren worden als lastig gezien en soms weten leerlingen geen goede oplossing te bedenken ervoor.
Vermijd om elk lijntje te tekenen want dat kan soms
heel lelijk uitpakken. Je moet eigenlijk leren denken aan de pruik als geheel. En binnen die pruik heb je
lokken. Je werkt van het geheel naar het detail. Maar het gaat vooral om suggereren, als je elk detail schildert wordt het juist lelijk...
1
‘Taartjes Eten’ | Andrew Zeegers.
Haardos/pruik over de schedel Belangrijk is dat je je blijft voorstellen dat de schedel doorloopt onder de haardos. Beter is het dus om eerst met dunne lijntjes de vorm van de
schedel te tekenen en daaroverheen
de haardos. Denk daarbij goed aan de
draairichting van het hoofd. De ene haardos is dikker dan de andere. EĂŠn geheel
binnen het geheel van de haardos een grote indeling van licht/donker maken
Belangrijk is dat je leert te werken met vlakken. Als je niet met lijnen werkt maar
met vlakken. Vlakken maak je door met je platte krijtje te werken, of door te arceren
met je potlood of door te werken met een brede penseel en verf. Dan kun je de de pruik als ĂŠĂŠn geheel zien en dat je daarbinnen grote gebieden indeelt van licht en
donker, die met een geleidelijke overgang van donker naar licht gaan. Zoals in de afbeelding hierboven. Je werkt dus van groot naar klein. Als je eenmaal die grote indeling n lichte en donkere vlakken hebt gemaakt kun je makkelijk verder gaan.
Dan teken je daarbinnen wat aparte
lokken en dat doe je met je platte
krijtje en je kneedgum. hier en daar
een los haar dat er uit springt en dat is
het dan.
Belangrijk is ook dat
werk bij de
naar het gelaat en
grote geheel-
de pruik als geheel
zachte overgang heeft De overgangen van licht naar donker zijn ietsje verder uitgewerkt in haarlokken.
2
pruik van het naar klein...
en een zachte overgang naar de omgeving. Alle overgangen van
donker naar licht zijn eigelijk heel
zijdeachtig en geleidelijk. Daarmee krijg je een zo geloofwaardig mogelijke haardos. Losse haren Als je hier en daar een los haar tekent
dat er uit springt dan is dat genoeg. En dat hoeven er echt maar twee of drie
te zijn, echt het wordt heel lelijk als je je teveel losse haren tekent binnen
nog wat enkele losse haren uitgewerkt... en dat is genoeg.
dat geheel.
Lokken Om te weten hoe je één lok tekent, en als je dat
goed begrijpt, begrijp je eigenlijk alle lokken. Een
haarlok begint vaak donker, gaat dan geleidelijk naar licht om dan vaak weer donker te eindigen. Ook
begint een haarlok vaak wat smal, wordt halverwege
breder om dan weer smaller te eindigen. Dit is een
beetje in het algemeen gesproken, soms heb je natuurlijk uitzonderingen.
langere haarlok...
Dan is er het verschil tussen lang (sluik) haar en krul-
haar. Er geldt maar één principe: dat van de haarlok:
bij lang sluik haar heb je een lange lok en bij krul
haar heb je een korte gebogen lok, maar hetzelfde
principe zoals ik hierboven uitlegde blijft bestaan.
3
opdracht Deze we gaan we aan de slag met portret en betrekken daar de
haren bij. Kijk of je een wat kunt met de moie portretfoto die je
bij haren gaat
het om suggereren, niet om elk haartje...
hieronder ziet.
Doe de haren met houtskool. Als je de houtskool
vasthoudt kun je dan ook met het platte krijtje op
het papier werken? Dan kun je werken met vlakken
haarlok bij krulhaar...
en dan kun je de haardos als vlak invullen. Maak
binnen de haardos een indeling an lichte en donkere
delen. En in die grote indeling maak je wat lokken.
tenslotte kijk je of je ergens ĂŠĂŠnof twee losse haren kunt tekenen. Veel succes.
4
enkele losse schetsen van het oor
Blik uit het atelier van de kunstenaar | Pierre Bonnard.
kunstgeschiedenis | Pierrre Bonnard Pierre Bonnard Bonnard werd geboren vlak bij Parijs. In 1887
begon hij een rechtenstudie in Parijs, maar in datzelfde jaar schreef hij zich ook in voor de
AcadÊmie Julian en in 1888 voor de École des Beaux Arts, waar hij zijn vrienden Ker-Xavier
Roussel en Edouard Vuillard zou leren kennen. Na een korte diensttijd gaf Bonnard zijn werk in de
rechtspraak op en werd fulltime kunstenaar. Pierre Bonnard
Bonnard is niet gemakkelijk bij een stijl in te delen.
In wezen heeft hij zich onafhankelijk van de rest van
de wereld ontwikkeld. Bonnard was een stille man, introvert. Hij leefde in afzondering, samen met
5
Maria Boursin (die zich Marthe de
Meligny liet noemen), zijn partner.
Met Marthe heeft hij zijn leven vanaf zijn 25e tot aan zijn dood gedeeld. In 1925 zijn ze in alle stilte getrouwd, zelfs zijn familie wist daar niet van.
Bonnard heeft nooit de neiging gehad om zich te meten met de rest van de wereld, en is qua ontwikkeling zijn
eigen weg gegaan. Door de ziekte van zijn vrouw leidde het koppel een
‘Cherry-Pie’ (detail) | Pierre Bonnard
geïsoleerd leven. Hij liet een omvan-
grijk oeuvre na van 2200 schilderijen, veel grafisch werk en tekeningen.
Les Nabis Met zijn vrienden Paul Sérusier,
Maurice Denis en Edouard Vuillard
hoorde hij tot de oprichters van Les
Nabis, een groep van artiesten die
met name gericht waren op het spir-
ituele en symbolische. Zij stonden
voor het primaat van de kleur en de
platheid van het beeld. De invloed van Paul Gauguin zijn terug te zien. Hij
gebruikte ook allerlei andere midde-
len, hij maakte regelmatig illustraties voor bladen en heeft zelfs een
gebrandschilderd raam gemaakt.
6
‘Meisje dat met een hond speelt’ (detail) |
Pierre Bonnard
Zijn eerste solo-expositie, in de
Galerie Durand-Ruel in 1896 omvatte schilderijen, posters en litho's.
Maar ook daar is hij altijd een uitzondering gebleven. Nooit kwam in zijn
werk gewelddadigheid naar voren. Hij keek met genoegen naar de kleine
dingen van het leven, en zette dat ook om naar zijn werk. Straatscènes uit
Parijs en landschappen uit Zuid-
Frankrijk achter een gevulde ontbi-
jttafel vormen een belangrijk deel van zijn werk.
‘Eetkamer met uitzicht op tuin’ (detail) | Pierre Bonnard
Na 1903 werden zijn voorstellingen intiemer van karakter. Hij schilderde interieurs,
badende vrouwen en stillevens in een rijk kleurenpalet. Later kwamen daar ook
landschappen bij. Wanneer hij met een model werkte, wilde hij niet dat zij in één
pose stil bleef staan, maar dat zij gewoon rond liep en zich bezighield met alledaagse
activiteiten. Deze werkmethode draagt waarschijnlijk bij aan het gevoel dat we een
spontane momentopname beleven, als we zijn schilderijen bekijken.
De tijd na "Les Nabis" startte met een crisis in zijn eigen leven (1914), met een
twijfel aan zichzelf. De periode van de man van achter in de veertig die zich afvraagt "wat doe ik nu eigenlijk met m'n leven". Een aantal bijzondere, zeer minutieus
samengesteld werken stammen uit die tijd. De criticus John Russell schreef dat hij in
7
’’Vrouw met Papegaai’ (detail) Pierre Bonnard
die doeken bijzondere kwaliteiten toonde, die de fantasieën van de Surrealisten, de
kleuren van de Fauves en de verschillende gezichtspunten van de Kubisten deden
verbleken.
In zijn latere werk valt op dat steeds vaker de vergezichten vanuit een ruimte
bekeken worden. Bonnard schildert de landschappen zoals gezien door een raam,
door een deur. In die landschappen is vaak een menselijke figuur ergens verborgen
opgesteld.
(bronnen: o.a. Wikipedia, Artsalon Holland)
Cursussen voor kinderen slechts € 3,00 per maand
veel plezier deze week met je les, Andrew Zeegers Domino Design
8