Tekenles 11

schilderlessen

11

perspectief Leonardo da Vincy

perspectief deel 1 perspectief / inleiding Als kunstenaar werk je in het

platte vlak. Het platte vlak heeft

slechts twee dimensies, lengte en breedte maar als je iets natekent

3 dimensies =

lengte, breedte en diepte...

of schildert en probeer je ook diepte uit te beelden.

Er zijn vele mogelijkheden om verhoudingen van

mensen, dieren en voorwerpen weer te geven en er ‘Frans Landschap’ | Andrew Zeegers.

1

brandpunt

beide objecten even groot

lichtstraal wordt gebogen door ooglens

fig. 1 | Voorwerpen die even groot zijn, maar ver weg of dichterbij zijn worden groter of kleiner op het netvlies weergegeven.

zijn vele mogelijkheden om de ruimte tussen mensen dieren en voorwerpen, land-

schappen weer te geven. Als je begint met je kunstwerk ga je je vel papier of je doek

indelen. Je gaat het twee-dimensionale papier of schilderdoek eerst indelen en dan

ga je ook in het begin bepalen waar je de horizon plaatst, hoog, laag of in het

midden. Je bent eigenlijk alle dingen die je ziet aan het ordenen op het beeldvlak.

Omdat je het perspectief goed wilt tekenen heb je bepaalde houvast nodig. Net

zoals je in een portret of een menselijke figuur een houvast wilt van hoe de

verhoudingen zijn, zo wil je ook het perspectief van een ruimte indelen. Ook die

verhoudingen moeten kloppen. Dingen die veraf lijken kleiner, dingen dichterbij

lijken groter. Diepte dus. En die derde dimensie moet je in beeld bengen op een

twee dimensionaal vlak. Je hebt drie soorten perspectief:

Meetkundig Perspectief Het meetkundig perspectief is een beetje rechtlijnig en gaan we het

eerst mee aan de slag op eenvoudige manier. We zijn daar niet in

ĂŠĂŠn les mee klaar maar daar gaan wel een paar lessen overheen.

2

gebruik van

een liniaal is

altijd handig...

verdwijnpunt horizon

evenwijdige lijnen hebben hetzelfde verdwijnpunt aan de horizon

fig. 2 | Voorwerpen die even groot zijn, maar ver weg of dichterbij zijn komen groter of kleiner op het netvlies.

Belangrijk is dat je leert werken met een aantal vaste uitgangspunten: • horizon

• verdwijnpunt(en)

• evenwijdige lijnen komen op de horizon samen in hetzelfde verdwijnpunt

Atmosferisch Perspectief Atmosferisch perspectief heeft te maken met iets dat je kunt

waarnemen in de natuur. Doordat er vocht in de lucht zit lijken

objecten op langere afstand grijzer en hebben ze minder

licht/donkercontrast en minder volle kleuren dan voorwerpen die

dichterbij zijn. Dit schept diepte. In de verte nemen objecten bijna

de kleur aan van de lucht. Door het zorgvuldig mengen van

weinig contrast en vergrijsde

kleuren veraf,

en meer verza-

kleuren kun je dit bereiken op je schilderdoek. Als je voorwerpen

diging en

je een enorme diepte werking. Het verschil tussen de volle kleuren

bij ...

dichtbij meer kleurverzadiging en licht/donkercontrast geeft krijg

en de vergrijsde kleuren noemen we ‘verzadigingscontrast’.

3

contrast dicht-

beide objecten even groot

tafereel

Het gebied tussen een voorwerp en jouw ogen noem je het ‘tafereel’ Alle verhoudingen die je ziet in het tafereel kun je één-op-één meenemen naar je schilderij. Eigenlijk is je schilderij het tafereel.

Vaag /Scherp

Je kunt voorwerpen, of dingen in een landschap die verder weg zijn gewoon ook

vager maken en minder details geven. Soms kun je zelf dingen aan de horizon

gewoon alleen dan krijg je een vaag scherp contrast wat erg tot de dieptewerking

bijdraagt.

opdracht Bij deze opdracht werken we op de schildersezel. Zet je tekenbord op je ezel en

hang er een vel papier aan met wat klemmetjes.

• teken een groot vierkant op het vel papier

• teken een horizon op de helft van de hoogte van het vel papier trek de lijn dwars door het vierkant.

• dan zet je een punt op de lijn van de horizon. Zorg dat deze punt ook in het midden van het vierkant is.

4

Laatste Avondmaal (1495-1498) | Leonardo da Vincy

kunstgeschiedenis | Leonardo da Vincy

De Homo Universalis. De universele mens wiens interesse en expertise over meerdere vlakken

verdeeld is. Die tegelijkertijd een kunstzinnig genie is zowel als uitvinder en wijsgeer. Zo iemand was

Leonardo da Vincy (1452-1519). Hij liet ongeveer

6000 schetsen, schilderijen en uitvindingen na. Hij

had een heel onderzoekende geest en doordat ie zo nieuwsgierig was vond ie het leuk zowel kunstzinnige als wetenschappelijke dingen uit te zoeken.

Leonardo da Vincy

Omstreeks 1467 ging Leonardo in de leer bij de

kunstenaar Andrea del Verrocchio. Daar viel hij op

door zijn enorme gaven. Na tien jaar begon hij voor

zichzelf. Hij begaf zich op het terrein van schilderen, tekenen, filosoferen, beeld-

houwen, uitvinden, architectuur, hij componeerde en was kaartenmaker. Met zijn onderzoekende geest bestudeerde hij biologie, geologie, anatomie en astrologie.

5

Da Vincy had moeite met

dingen

afmaken ...

Florence Da Vincy woonde en werkte van 1476 tot 1481 in Florence. Hij kreeg er diverse opdrachten zoals een een altaarstuk voor de Kapel van Sint-Bernard. Vele werken heeft hij niet afgemaakt

zoals De aanbidding der Wijzen uit het Bijbelverhaal, dat de Drie

Wijzen uit het Oosten voorstelde die het kindje Jezus aanbaden. Maar Da Vinci dit

schilderij nooit voltooid, omdat hij naar Milaan vertrok om daar te gaan werken.

Mona Lisa De Mona Lisa van Leonardo da Vinci

Tussen 1503 en 1506 schilderde Da Vinci de Mona

Lisa, het beroemde schilderij van een vrouw die je – waar je ook staat – altijd lijkt aan te kijken met haar

mysterieuze glimlach.

Het schilderij toont een vrouw die voor een berg-

landschap staat. Zeer vermoedelijk was deze dame Lisa, het ega van zijdehandelaar Francesco del

Giocondo. Tegenwoordig is de Mona Lisa nog te bewonderen in het Louvre in Parijs.

spreuk | William Morris

Milaan

Van 1482 tot 1499 woonde hij in Milaan waar hij o.a. bemiddelde tussen Lorenzo de

Medici en Ludovico il Moro, de hertog van Milaan, in een geschil. In ieder geval had

hij waarschijnlijk in Ludovico il Moro een goede opdrachtgever gevonden. Hij had

daar een eigen atelier en leerlingen. Ook maakte hij in de periode in Milaan het

wereldberoemde fresco Het laatste Avondmaal voor het klooster santa Maria delle

Grazie.

6

Rome Van 1513 tot 1516 woonde hij in Rome, waar toentertijd ook de veel jongere

schilders Donatello, Rafael en Michelangelo werkten, met wie hij weinig contact

had. Met Michelangelo werd hij gevraagd voor de uitvoering van een grote muurschildering in het Palazzo Vecchio in Florence.

Dit tweede werk ging, vanwege een experimentele frescotechniek die hij had

gebruikt, al in zijn eigen tijd hard achteruit. In de Abdij van Tongerlo is een getrouwe

kopie uit door Andrea Solari op linnen van het Laatste Avondmaal in perfecte staat

bewaard gebleven, waarvan wordt aangenomen dat de meester zelf de hoofden van Jezus en Johannes de Doper heeft geschilderd.

Slechts zeventien van zijn doeken en geen van zijn beelden zijn bewaard gebleven.

Het merendeel van zijn tekeningen wordt bewaard in de Koninklijke Collectie van

het Windsor Castle in Engeland.

da Vincy’s uitvindingen Niet alleen om zijn schilderijen en

tekeningen is da Vincy bekend maar ook vanwege zijn vele utvindingen

waarmee hij zijn tjd ver vooruit was.

Hij vond een parachute uit, een helikopter en tal van andere

machines. Omdat ie ook veel onderzoek deed naar de menselijke

anatomie tekende hij een soort standaard-verhoudingen van het

Leonardo da Vincy | Helix Pteron oftewel ‘Luchtschroef’

7

Da Vincy als

uitvinder en

onderzoeker ...

menselijke lichaam uit in een tekening

die bekend is als de Vitruvius-man.

Vitruvius was een

Romeinse Architect die leefde van

ongeveer 85 voor Christus tot 20

voor Christus. Vitruvius onderzocht

de ideale proporties van het menselijk

lichaam en baseerde zijn ideeën weer

op nog oudere Griekse verhandelin-

gen over proporties. Hoe dan ook: Da

Vincy maakte het voor het eerst ook echt zichtbaar in een tekening. Maar

hij deed zijn anatomisch onderzoek grondig en heeft daarvoor ook

mensen opgemeten voor hij tot de tekening kwam.

Al met al is de bijdrage van da Vincy

aan de cultuur in West Europa enorm en was hij zijn tijd honderden jaren

Leonardo da Vincy | de Vitruviusman | omstreeks 1490

vooruit. Hij hoort thuis in het rijtje van

Einstein, Mozart, Goethe, kortom de

allergrootste genieën van deze aarde... (bronnen: eigen studie, Pinterest, Wikipedia) veel plezier deze week met je les, Andrew Zeegers  Domino Design

8

Cursussen voor kinderen slechts € 3,00 per maand