Portret Indeling van gezicht
leer schema’tjes
licht en vlot op te zetten als
hulpmiddel ...
Vandaag gaan we in op het portret. Als je wilt leren tekenen is het ook belangrijk dat je de verhoudingen goed op papier krijgt. Er zijn schema’tjes die dienen als een soort basis. Je
moet deze schema’tjes niet zien als heel strakke schema’t-
jes die verplicht zijn maar meer als een hulpmiddel dat jouw werk ondersteunt. Iets wat je lichtjes en snel schetst,
makkelijk en zonder veel moeite. Echt, je went eraan en ze helpen je de verhoudingen goed te tekenen.
• Voor de indeling van het gelaat zet je een eenvoudig schema op
• halverwege het hoofd kun je een horizontale ooglijn trekken. (A)
• iets boven de ogen vind je de lijn van de wenkbrouwen. (B)
• halverwege de lijn van de
wenkbrouwen en de onderkant van de kin bevindt zich de neuslijn (onderkant neus). (C)
• verdeel de afstand tussen de neus en de kin in drieën en op éénderde van
de neus tot de onderkant van de kin
bevindt zich de lijn van de mond. (D)
indeling van het gelaat
• de positie van de oren is tussen de lijn van de wenkbrouwen (B) en de lijn van de neus (C).
• midden over het gelaat kunnen we ‘n vertikale lijn trekken om de middellijn van de neus weer te geven. (E)
• de tussenruimte tussen de ogen is één oog breed. Aan de zijkant van de ogen tot
de rand van ‘t gezicht is een beetje ruimte, maar niet veel: ongeveer 1 à 2 cm. aan
beide kanten.
Zo’n schema’tje is niet heel moeilijk te onthouden. En het is bedoeld als iets dat je
in je achterhoofd houdt terwijl je aan het tekenen bent.
Materialen Aquarelmaterialen voor deze cursus, die ook voor beginners is, wil ik bij adviezen voor materialen
voor aquarelleren proberen jullie in ‘t begin niet al teveel op kosten te jagen. Ik zou
jullie graag willen aanraden om in ‘t begin goedkope materialen (zowel verf als
penselen) te kopen. Bij ‘t zoeken naar geschikte materialen bij heb ik ‘n lijstje
samengesteld waar je eerst mee vooruit kunt. Als ‘t aquarelleren je bevalt kun je er
langzaam en gedoseerd ‘n tubetje en/of penseeltje bijkopen.(b.v. elke week ‘n
tubetje òf telkens wanneer er ‘n tubetje op is vervang je het door ‘n tubetje van
wèl ‘n goede kwaliteit)
De volgende materialen heb je zowiezo nodig: • ‘n aquarelbord • aquareltape
• aquarelpapier • aquarelverf • penselen
met aquarel leg
je sluiers van
transparante kleur...
• ‘n palet
• ‘n sponsje
• papieren zakdoekjes • ‘n potlood (B) aquarelbord een aquarelbord kun je het beste mmaken van ‘n plaatje multiplex van ± 6 mm. dik. ‘n Goed formmaat voor je aquarel bord is 63 cm. x 82,5 cm. Met dit formaat hou je om je vel aquarelpapier ook nog ruimte voor je tape. Laat je aquarelbord zagen bij een houthal, ze zagen het zó voor je op maat en het kost je ongeveer e 5,00 à e
10,00.
aquareltape Er zijn bruine en witte aquareltape in de handel: èn in verschillende breedtes. De
bruine soort is steviger en de witte soort staat wat
‘cleaner’. Beslis zelf wat je het prettigst vind. Echter:
brede tape geniet wèl de voorkeur boven smalle tape. aquarelpapier Als je net begint met aquarelleren neem je nog niet het duurste papier. Toch wil je goede resultaten
aquareltape
bereiken. Er zijn vele soorten papier op de markt waaronder ook soorten van een
goed merk die toch niet zo heel duur zijn. Van het merk Fabriano bestaan b.v.
papiersoorten van 250 à 300 gram die in ‘t begin
uitstekend voldoen en redelijk goedkoop zijn. Als je wat verder bent kun je eens overstappen op b.v. 300 gr. papier van Arches (grof of fijn) aquarelverf Je hebt studiekwaliteit en professionele kwaliteit.
aquarelpapier
De ervaring leert dat er eigenlijk maar twee merken zijn die echt fijne aquarelverf
bieden: Winsor & Newton en Schminke. Oefen eerst met goedkope verf om de
techniek onder de knie te krijgen en om te kijken of je dit leuk vindt.
Je kunt zowel met blokjes- alswel tubetjes aquarelverf beginnen maar de ervaring
leert dat je uiteindelijk toch wel bij tubetjes uitkomt. Koop om te starten ‘n begin-
ners-setje tubetjes: de COTMAN-serie van Winsor & Newton, dit is ‘n goede en
goedkope studiekwaliteit die zowel in blokjes als in tubes verkrijgbaar is. Ik raad je aan de volgende kleuren te kopen: • Lemon Yellow
• Cadmium Yellow
• Yellow Ochre
• Cadmium Red Deep • Alizarin Crimson • Ultramarine
• Cerulean Blue • Sap Green
• Burnt Umber
Cotman Serie Winsor and Newton
later kun je misschien je kleuren uitbreiden met de
volgende kleuren: • Camium Orange
• Permanent Rose • Cobalt Blue
• Hookers Green Dark • Raw Sienna • Sepia
setje met napjesaquarelverf.
één kleur die toch erg belangrijk is kun je niet in de Cotman Serie vinden dus die
moet je wel uit de wat duurdere serie Winsor & Newton halen: • Napels Geel aquarelpenselen omdat ik ‘t in ‘t begin voor jullie goedkoop wil
houden zou ik jullie willen aanraden eerst twee
penselen te kopen: ‘n brede platte en een ronde tamelijk dikke penseel:
• platte kwast 360 (nr. 2)
Aquarelpenselen
• Da Vincy (rond / nr. 12) Hiermee heb je vast ‘n begin waarmee je nu eerst vooruit kunt. In ‘n later stadium
kun je je ‘arsenaal’ langzaam uitbreiden (elke week ‘n penseeltje of zo...). Belangrijk
is dat je specifiek om aquarelpenselen vraagt. Acrylpenselen werken niet voor
aquarel. Een aquarelpenseel moet veel water en verf kunnen opzuigen om er mee
te werken.
aquarelpalet ‘n palet voor aquarel kan in feite van alles zijn: ‘n plastic deksel van ‘n verfemmer;
‘n groot porceleinen bord of een aquarelpalet wat je in de winkel koopt. Laat je in
de winkel informeren over ‘n goed aquarelpalet. Je hebt paletten voor aquarel met
opstaande richels zijn waarbinnen je vakken hebt waarbinnen je plasjes verf kunt
mengen met ‘n bepaalde kleur b.v. binnen bepaalde richels meng je koele kleuren,
binnen ‘n ander gedeelte meng je warme kleuren. sponsje
‘n sponsje kun je voor allerlei doeleinden gebruiken:
je kun er mooie effekten mee maken op je aquarel,
je kunt sommige partijen weer wat lichter maken, je kunt partijen die niet naar je zin zijn voor ‘n groot gedeelte weer weghalen.
Er zijn eigenlijk twee soorten sponsjes: gewone
’huishoud’-sponsjes en speciale kleine aquarelsponsjes. ’n Huishoudsponsje is handig bij ‘t opspannen
Aquarelponsje
van je aquarel. Voor ‘t schilderwerk kun je beter ‘t speciale aquarelsponsje
gebruiken. tisseus
tissues zijn handig bij ‘t aquarelleren, altijd bij de hand hebben dus.
tip
Ga, als je geïnteresseerd ben in aquarelleren eerst eens kijken in de winkel wat
voor materalen je allemaal nodig hebt en wat het samen kost. Zorg dat het niet
teveel oploopt.
opdracht Deze week is de opdracht om eens dat schema’tje van het gezicht na te tekenen.
Gewoon lichtjes met potlood. Probeer alle lijnen op de juiste hoogte te krijgen. Als
je fanatiek bent kun je ook eens kijken of je die lijnen ook goed op papier kunt
krijgen in verschillende draairichtingen van het hoofd. Dit heb je in de vorige les
geleerd.
Paul Citroen | Metropolis (fotocollage 1923)
kunstgeschiedenis Paul Citroen
Roelof Paul Citroen (15-12-1896 |13-03-1983) was
een Nederlands kunstenaar en leraar. Leven en werk
Paul Citroen was opgeleid aan het Bauhaus in
Weimar. Hij was schilder, aquarellist, tekenaar,
collagist, fotograaf, etser, lithograaf, ontwerper,
glasontwerper, docent aan academie, kunsttheoreti-
Paul Citroen
cus en schrijver. Hij was een veelzijdig kunstenaar. Hij maakte figuurvoorstellingen, naaktfiguren, portretten, kunstenaarsportretten, zelfportretten, landschappen,
stadsgezichten, fotografie, stillevens, bloemstillevens, ex-libris, postzegels, ontwer-
pen voor boekbanden en boek- of stofomslagen.
Metropolis is een van zijn bekendste
fotocollages en het werk diense mede als inspiratiebron voor filmmaker Fritz Lang bij het maken van de film Metropolis.
Maar het meest bekend was hij door zijn
prachtige portretten. Hij maakte portretten met grote diepgang en verstilling.
Hij tekende en schilderde bijvoorbeeld
schrijvers waarvan hiernaast een voorbeeld.
In 1949 decoreerde Citroen de kerkzaal
van de hervormde Maranathakerk in Den Haag. Citroen ontwierp voor hetzelfde
Paul Citroen | Portret van de schrijver Carel Dinaux
jaar tevens de Zomerpostzegels, in een opvallende en ook omstreden
kleurstelling met uitsluitend geel,
groen en blauw. Hij ontwierp een
exlibris voor Walter Salomon.
Citroen had hij grote invloed op de studenten die nu de Nieuwe
Haagse School worden genoemd. Paul Citroen was ook een groot
verzamelaar van kunst. Een deel van zijn collectie is nu te vinden in de collectie Hannema-de Stuers Fundatie, in Heino. De grootste collectie van
Citroens werk is eigendom van
de provincie Overijssel. Een deel wordt tentoongesteld in het
provinciehuis dat door koningin Juliana werd geopend.
Paul Citroen | portret van Marion
In 1922 hervatte hij zijn opleiding tot
kunstenaar aan het Bauhaus in Weimar.
Hij reisde en handelde in kunst en kwam
in 1928 permanent naar Nederland terug. Tijdens de Tweede Wereldoorlog dook hij onder in 's-Graveland.
Sommige kunstenaars zijn van meerdere
markten thuis. Hun creativiteit waaiert uit
over meerdere terreinen. Vaak zie je
kunstenaars die bijv. beeldhouwen en
tegelijkertijd muziek maken, koken,
gedichten schrijven en ontwerpen. Een
ander goed voorbeeld hiervan was
Toulouse Lautrec waarover we in een volgende les wat meer vertellen.
veel plezier deze week met je les, Andrew Zeegers  Domino Design
Paul Citroen | AdamsEvas