Tekenles 8

schilderlessen Portret | het Oor

8

portret | de oren Aart Schouman

Het Oor Iets wat vaak ‘n beetje verwaarloosd wordt maar wat toch zeer belangrijk is om te tekenen in ‘n portret zijn de

oren. Zonder ‘t tekenen of schilderen van de oren blijft ‘n portret

amateuristisch. Dus: doe die extra

moeite om deze ietwat ingewikkelde vorm mee te nemen in je werk.

‘Kinderportret’ | Andrew Zeegers.

1

Waar is het oor van gemaakt?

Het oor van gemaakt van een

elastisch stuk kraakbeen. Dit kraak-

been vormt een schelp die geheel met

huid is bekleed. Het kraakbeen zet

zich voort in een inwendige gehoor-

gang die je ziet in de illustratie hieronder. Het oorlelletje van hetzelfde

materiaal als de neusvleugels, dit is een soort vetweefsel.

De oorschelp helt ietsje achterover...

teken het oor altijd een

beetje achter-

overhellend...

De positie van het Oor

Het oor bevind zich om de uitwendige gehoorgang die zich op zijn beurt weer

bevindt in de schedel direkt achter het kaakgewricht. Daarom is dit zo’n belangrijk

punt bij het tekenen: bij het oor komen enkele belangrijke markeringspunten samen: • het scharnierpunt van de kaak • de gehoorgang met de oorschelp

• op de hoogte van de gehoorgang bevind zich ook het jukbeen

• ter hoogte van de onderkant van het oor komt de hals uit

de achterkant van het hoofd uit de schedel.

2

De oorschelp zet zich voort in de gehoorgang in de schedel.

Een belangrijk verzamelpunt van lijnen

dus.. De oorschelp loopt qua vorm

meer boven en achter de gehoorgang uit. De bovengrens van ‘t oor bevindt zich ongeveer ter hoogte van de wenkbrauwen (of tussen de

wenkbrauwhoogte en ooghoogte in), de ondergrens van ‘t oor bevind zich ongeveer ter hoogte van de

onderkant van de neus (of ietsje lager tussen neus en bovenlip). De

oorschelp staat niet helemaal recht

maar is ietsje achterover geheld.

oor van man

Het schilderen van het oor Let er bij ‘t weergeven van het oor op dat de binnenplooi van de helix nooit dezelfde richting heeft als de buitenrand van de helix. De schaduwen boven, achter en vooral

onder de oorschelp zijn belangrijk om de positie van het oor weer te geven. Enkele donkere schaduwen in en om ‘t oor zijn: de schaduw van de gehoorgang; de

schaduw onder de helix en de schaduw achter en onder het oorlelletje. Let bij ‘t schilderen er weer op dat je waar mogelijk schaduwvlakken met elkaar verbindt of in elkaar laat overlopen of uitlopen. Kijk ook

waar je de geschilderde/getekende partijen kunt verbinden met de omgeving. Dit verbinden blijft ‘n belangrijk schilderkunstig onderdeel.

teken altijd de

oren mee want daarmee is je

portret af...

3

schema’tje Het is moeilijk om een speciaal

schema’tje te laten zien voor het

tekenen van het oor. Je moet eigenlijk

gewoon de verschillende onderdelen

leren kennen en een beetje leren zien als je iemand natekent. Je moet het eigelijk gewoon een beetje uit je

hoofd leren. het kost wat extra moeite maar je portret wint aan professionaliteit.

oor van vrouw

opdracht Teken deze week eens wat van de illustraties na die je hier in de les ziet. En kijk of je

die kunt plaatsen in het gelaat. Belangrijk is dat je weet dat als iemand je recht

aankijkt, het topje van de oren op de hoogte van de wenkbrouw zit en de onderkant

van het oor, het oorlelletje, ter hoogte van de onderkant van de neus. Probeer eens

een gezicht te tekenen en het oor mee te tekenen op dat gezicht.

4

enkele losse schetsen van het oor

Behang geschilderd door Aart Schouman.

kunstgeschiedenis | Aart Schouman Aart Schouman In het Dordrechts museum is nu de expositie

‘Aert Schouman en de verbeelding van de natuur’

te zien. De expositie is door Koningin Maxima op 19 februari 2017 geopend en loopt tot 17 september.

Hoogtepunt van deze expositie vormt de complete

kamerbeschildering van Willem V uit Huis ten Bosch

Zelfportret | Aart Schouman

met daarop zijn bijzondere dierenverzameling.

Voor mensen die van dieren houden is het een erg

fraaie tentoonstelling want Aart Schouman heeft

veel dieren geschilderd, vooral ook veel exotische vogels.

5

Aart Schouman (ook gespeld als Aert Schouman) (1710 - 1792) was een Nederlands kunst- en

behangschilder, etser, aquarellist en graveur. Zijn

werk is nauwelijks bekend en tamelijk onderge-

waardeerd.

Schouman ging op zijn vijftiende in de leer bij

schilder Adriaan van der Burg. In 1736 werd de

broederschap van Sint Lucas opgericht door hem.

Deze broederschap was een vereniging van

kunstliefhebbers en amateurs voor Dordrecht en

omstreken. Hij was vier jaar lang voorzitter van de

Haagse schildersbroederschap Pictura en erelid van

een Haags dichtergenootschap.

Schoumans schilderde onder meer decoratieve ‘Behangsel met pauw en eenden’ (detail) | Aart Schouman

composities met vogels, zeldzame dieren en

plantenstudies bij. Schouman tekende samen veel

dieren uit de menagerie van stadhouder Willem V op het Kleine Loo.

(Een menagerie is een verzameling wilde en exotische dieren die in gevangen-

schap worden gehouden. Het is de voorloper van de moderne dierentuin. De

stadhouderlijke menagerie was een dierentuin om u tegen te zeggen. Via inter-

nationale relaties slaagde Willem V erin

zeldzame dieren aan zijn collectie toe te voegen)

6

‘Wild gevogelte’ (detail) | Aart Schouman

Schouman werd echt beroemd als schilder door zijn aquarellen van stadsgezichten en de parkachtige

landschappen met exotische vogels. Deze waren in

die tijd vrij uniek en nog altijd worden ze als speciaal gezien. Naast het schilderen hield hij zich ook bezig

met maken van etsen en glasgravures.

Behangsels

Aart Schouman schilderde behangels. Nou denk je misschien: ‘wat saai, welke kunstenaar gaat er nou

‘Rotshaan’ (detail) | Aart Schouman

behang schilderen?’ Maar in de tijd dat hij leefde had je veel rijke mensen die door handel met overzeese

gebieden heel erg rijk waren geworden. Het was de

tijd van ontdekkingsreizen, het tijdperk van de VOC. Mensen ontdekten exotische landschappen, culturen en producten. En ze ontdekten exotische dieren en natuur. En mensen die het

geld hadden om hun huis mooi in te laten richten,

lieten alle wanden complete kamers beschilderen

met die landschappen uit verre culturen. In die tijd

was dat dus heel hip. En bedenk zelf: veel mensen

decoreren nog steeds hun huis met exotische voor-

werpen en/of afbeeldingen en gaan nog steeds op vakantie naar exotische bestemmingen dus heel

vreemd is het niet. En voor een kunstenaar zorgde

dit voor een heel erg goed inkomen. Zo’n opdracht

bracht voor maanden brood op de plank.

‘Papegaai’ | Aart Schouman

7

’Fazanten in de zon’ (detail) Aart Schouman.

Toonaangevend kunstenaar Schouman was tussen 1735 en 1785 een toonaangevend kunstenaar in Zeeland en

Zuid-Holland. In die periode woonde en werkte hij in Dordrecht, Den Haag en

Middelburg en gaf les aan leerlingen in Dordrecht en Den Haag, waaronder zijn neef

Martinus Schouman. Hij reisde twee keer naar Engeland en bezat een belangrijke collectie schilderijen. Hij hield veel dagboeken bij dus er is nog veel over hem bekend.

(bronnen: o.a. Wikipedia, Dordrechts museum) veel plezier deze week met je les, Andrew Zeegers  Domino Design

8

Cursussen voor kinderen slechts € 3,00 per maand