28
PRBSSAN
MYNDLIST • Stefán Geir Karlsson sýnir tréskúiptúra (Gallerít SævarsKarls, • Húbert Noi hefur hengt upp verk sín í Gotu-grillinu, Borgarkringlunni. • Kristín Ómarsdóttir, Bragi Qlafsson, Válgarður Bragason, Eij'sabet Kristín Jökulsdótti r pg Sjón taka Ijóðahandrit sfn niður af veggjum fvlokka eftir helgi. • MargrétJónsdóttir hefur opnað sýningu í Norræna húsinú. Opið daglega kl. 14-19. • Kaisu Koivisto, myndlistarkonan finnska, sýnir i Gailerfi 1 1 . • Laszek Golinski & Maciej Deja; sýning þessara pólsku graffklistamanna (Gallerií Úmbru hefur verið framlengd til 22. september. • J ó n Reykdal sýnir smámyndir í Stöðlakoti. Opið daglega kl. 14-18. • Ragnhildur Stefánsdóttir ftefur opnað sýningu í Nýlistasafninu. Verkin eru unnin úr ieir, gúmmíi, vaxi, silikoni og gifsi. Opið daglega k|. 14-18. • Situation '93 Reykjavík - Kötn rtefntst sýning beirra Steingríms Eyfjörð Kristmundssonar, Paschutan Buzárt og Haraldar Jónssonar í Nýlistasafninu. Síðasta sýníngarhelgi. • Þórir Barðdal sýnir höggmyndir úrmarmara í miðrými Listhússíns í Laugardai. • Skarphéðinn Haraldsson & Garóar Jökulsson halda haustsýningu í aðalsýningarsal Usthússins í Laugardal. • Arngunnur Ýr sýnir olíumálverk á Hulduhólum, Mosfetisbæ. Opið daglega kl. 14-18. • Kristbergur O. Péturss o n sýnir í Hafnarborg. Síðasta sýningarhelgi. • Níels Árnason sýnir pasteimyndir t' Sverrissal. St'ðasta sýningarhelgt. • Louisa Matthiasdóttir, yfiriitssýning á verkum hennar á Kjarvalsstöðum. Síðasta sýningarhelgi. Opiðdaglegakl. 10-18. • Daníel Þorkell Magnússon heldur sýningu á Kjarvaisstöðum. Síðasta sýningarhelgi. Opið daglegakl. 10-18. • Janet Passehl sýnir verk st'n t' Ganginum. • Pétur Gautur Svavarsson sýnir oit'umálverk í Portinu. Síðata sýningarhelgi. Opið alla daga nema þriðjudaga kl. 14-18. • Ásmundur Sveinsson Yfirtitssýning (Ásmundarsatni við Stgtún f tilefnt aldarminningar hans. Verkin spanna allan feril hans, þau elstu frá 1913 og það yngsfa frá 1975. Opið alia dagafrá 10-16. • Jóhannes Kjarval. Sumarsýning á verkum Jóhannesar Kjarvals á Kjarvalsstöðum, þar sem megináhersla er iögð á teikningar og manneskjuna (list hans. • Ásgrímur Jónsson. Skólasýning stendur yfir í Ásgrímssafni þar sem sýndar eru myndir eftir Ásgrím Jónsson úr íslenskum þjóðsögum. Opið urn helgarkl. 13.30-16.
FAG RA R
L I ST I R
Fimmtudagurinn
9. september
1993
Miála/i díyimœt/u tedMiAÍu, Bandaríski balleftdansarinn L a u r e n H a u s e r fluttist til Islands í sumar ásamt eiginmanni sínum, M a g n ú s i R a g n a r s s y n i leikara, ettir að hafa starfað í 18 ár með New,York Cily Ballet, einum besta dansflokki í heimi. Eins og gefur að skilja fúlsaði íslenski dansflokkurinn ekki við slíkum dansara, enda þott búið væri að ganga frá fastráðninqu kennara við Listdansskólann. Því mun Lauren taka þátt í að þjálfa dansflokkinn í vetur og hlaupa í skarðið fyrir kennara við balletfskólann ,þegar þörf krefur. En hvernig skyldi það vera a ð flytjast frá „Stóra eplinu" til íslands?
„Eg er hæstánægð rpeð að vera fluft hinqað þótf auðvifað séu þeffa viðbrigði," segir Lauren. „Ég hafði komið hingað nokkrum sinnum í stutlar heim sóknir með Magnúsi og rengið smjörþefinn pf landi og þjóð. Fyrir tveimur árum tókum við svo ókvörðun um að flytiast til Islands þegar ég myndi hætta að dansa, svo hann gæti snúið sér að leiklistinni. Því var ekki eftir neinu að bíða þegar ég sagði samningnum hjá N e w York City Ballet lausum síðasta vor. N ú er ég sest hér að og hlakka til að stækka fjþískylduna, endo er ég sannfærð um að það er yndislegt að ala upp börn á Islandi." Lauren er fædd og uppalin í N e w Jersey og fór í fyrsta balletttímann níu ára gömul. Hún segir það vissuleqa vera skrýtið að íeggja táskóna nú frá sér, eftir öll þessi ár. „Það eru mikil viðbrigði, að hætta að dansa. Því er ég auðvitað ártægð að fá tækitæri fil að þiálra íslenska dansflokkinn og kenna við skólann o g þurfa ekki a ð leqgja ballettinn alveg á hilluna. Þetta er skemmtilegur vinnustaður, dansflokkurinn er góður og nemendur skólans bæði hæfiíeikaríkir og áhugasamir. Það hefur því ræst vel úr mínum málum. Eina vandamólið er tungumálaörðugleikarnir. Því ætla eg í háskólann í vetur í íslensku fyrir útlendinga. Það er ekki hægt að búa hér án þess að kunna
málið."
•aðer óþolandi aö sundæfingafólkiö skuli nú aftur vera mætt í Laugardalslaugina eftir sumarfrí. Þessir fantar leggja undir sig hálfa laugina svo óbreyttir sundlaugargestir hafa aðeins nokkrar brautir til umráoa. Ég voit ekki meö hina en mér er að minnsta kosti fyrirmunað aö synda með tæmar af næsta manni uppi í mér.
Setur upp barokkdperu 1 kvöld og á laugardagskvöld varður flutt í Langholtskirkju óperan Orfeo eftir Qaudío Monteverdi. Hugmyndina að flutningi óperunnar á ungur hljórnsveitarstjóri, Gunnsteinn Ólafsson, og ber hann jamfiamt aila ábyrgð á tiltækinu. Gunnsteinn er ekki alveg óreyndur srjóraandi þótt nýutskrifaður sé. Hann fór að fast við kórstjórn og tónsmíðar á meðan bann var nemandi við Menntaskólann í Kópavogi og þvf lá beinast við að fara utan í frekara tónlistarnám að stúdentsprófi loknu. Gunnsteinn bélt fyrst til Búdapest, þar sem hann var í fjögur ár að læra tónsmíðar, en síðan ákvað hann að snúa sér að hljðmsveitarstjórn og vaidi til þess tónlistarháskólann i Freibui^ í Þýskalandi. Þegar hann útskrifaðtst síðastliðið vor.eftir fimm ára nám var bann ekki búinn að í3 nóg af útlegðinni og brá sér því suður yfir Alpa til Italíu þar sem hann sökkti sér niður í pælíngar á verkum barokktónskáldsins Monteverdis. Á ítalíu kviknaði sú hugmynd að flytja Orfeo, fyrstu óperuna sem likist því óperuformi sem við þekkjum í dag. Síðustu sex mánuði hefur Gunnsteinn unnið að undirbúningiflutningsins,sem m.a. hefur falist í því að finna hljóðfæri frá barokktímanurn, en þau li^i'a ekkt á lausu. Allt hófst það að lokum, með hjálp ungra Sslenskra og erlendra tónlistarmanna. Afraksturinn kemur í ljós í Langholtskirkjuíkvöld. Gunnsteinn Ólafsson segist fyrst og fremst líta á sig sem tónlistarmann.
MYNDLIST
Annars staðar og undir niðri GUNNAR ÁRNASON Margrét Jónsdóttir, Norræna húsinu og Ragnhildur Stefánsdóttir, Nýlistasafninu.
Margrét í kjallaranum Það má með sanni segja að Margrét Jónsdóttir nýti loffhæðina í kjallara Norræna hússins til fullnustu og máli stórt. Þar sýnir hún ellefu málverk, sem eru með þeim stærstu sem maður sér á íslenskum myndlistarsýningum, þótt slíkar stærðir sæti ekki tíðindum í listsölum stórborganna. Enda eru viðfangsemi Margrétar stór: bfskrafturinn, orkan og ólgandi tilfinningarnar. Á sýningu hennar á Kjarvalsstöðum fyrir tveimur árum voru einnig feiknalega stór verk. Það er eins og henni sé í mun að sannfæra áhorfendur um að henni sé fiill alvara og að það sem myndirnar sýni sé feikilega mikilvægt. Hún gerir allt sem hún getur til að hafa sem allra mest áhrif á þann sem stendur frammi fyrir striganum. En stærð leysir engin vandamál í sjálfu sér. Þegar þarf að koma til skila óravíðáttum, hinu mikilfenglega í tilverunni, þá dugar enginn strangi einn sér, hversu stór
sem hann er. Óendanleikinn verður ekki fangaður nema með ímyndunaraflinu. Myndirnar eru byggðar upp annars vegar á lífrænum formum, sveipum, iðum og vatnstaumum, sem svífa um í myrku tómi, en hins vegar bregður fyrir fígúrum og frekar augljósum táknum, eins og friðardúfunni, kaleik, augum, o. s. frv. En þótt myndirnar opni okkur sýn inn í draumkemida veröld þá nær sú sýn ekki djúpt, maður fær ekki tUfmningu fyrir óravíðáttunni fyrir innan, eða alltumkring. Innanum eru fimmtán smáar vatnslitamyndir málaðar á handgerðan pappír. Það er öllu bjartari og hlýlegri andi sem ríkir í vatnslitamyndunum og málverkin virka frekar drungaleg í samanburði.
Ragnhildur í Nýló Myndefhi Ragnhildar Stefánsdóttur, sem sýnir í Nýlistasafninu, er öllu nærtækara og jarðbundnara: líkam-
inn sjálfur. Ekki aðeins formið, líkamslaust líkamsform, heldur húð, bein, æðar og innyfli. Ragnhildur hefur tekið anatómíuna mjög bókstaflega og krufið mannslíkamann. Hún sýnir okkur innviði líffærakerfisins mótaða í gúmmí, vax og leir, í blóðríkum Utum. Verkið „Vegur" er meltingarvegurinn frá tungu niður í skeifugörn, með magann danglandi neðan úr vé-
samanstendur af gúmmíafsteypum af appelsínum, en umhverfis standa rauðar (eldtungur). Það slær mann útaf laginu að sjá skúlptúrista koma sér svona beint að efninu, og koma sér beint að því sem við þreifum á. Myndhöggvarar móta, þreifa og strjúka með h ö n d u n u m , en það sem Ragnhildur er með milli handanna eru engin ísköld
„Það er eins ogMargréti sé í tnun að sannfæra áhorfendur um að henni sé full alvara og aðþað sem myndirnar sýni séfeikilega mikilvœgt. Hún gerir allt sem hún getur til að hafa sem allra mest áhrifáþann sem stendur frammi fyrir striganum." lindanu. Löng þarmaflækja hangir upp á vegg, en á gólfinu liggur móðurlíf. Samt er þetta ekki eins óhuggulegt og það hljómar. Hér og þar er grunnt á hinu skoplega eins og í „Appelsínuhúð" þar sem fótleggur er þakinn appelsínuberki á lærinu, eða „Sex silikon", sem eru sex æðaberar brjóstfyllingar. En í verkum eins og „Sól" er ljóðrænni strengur, þar sem sólarskífan
frumform. Hún hefur engan áhuga á rafHneruðum rýmiskenndum. Áhugi hennar á mannslíkamanum er í takt við þá þróun sem víða hefur átt sér stað, t. d. í Bandaríkjunum, að gera mannslíkamann aftur að spennandi viðfangsefhi, að kryfja og afhjúpa þá utanaðkomandi krafta, bæði sálræna og félagslega, sem berjast um yfirráð yfir líkamanum. Ég býst við að
aukinn áhugi á líkamanum í öllum sínum blóðugu smáatriðum sé líka sprottinn af andstöðu við mínímalíska fagurfræði í skúlptúr og dulspeki tilfinninganna, en boði þess í stað afturhvarf til þeirra tflfinninga sem maður finnur í iðrunum, jafnvel sársauka. Ragnhildur hefur riðið á vaðið af nokkurri áræðni, en misjöfhum árangri og sýning-
in ber þess merki að hún hafi verið að prófa sig áffam með ólíkar útfærslur. Ef of langt er gengið í realisma þá er hættan að verkin verði eins og absúrd vaxmyndasýning, en ef of langt er gengið í stílfærslum þá er hættan að verkin missi bitið. En það er góðra gjalda vert að reyna að opna augu skúlptúrlistarinnar fyrir mannslíkamanum á ný.
