Bjarni H. Þórarinsson - Margrét Jónsdóttir. Gallerí Suðurgata 7....40 árum síðar!

BJARNI H. ÞÓRARINSSON MARGRÉT JÓNSDÓTTIR Gallerí Suðurgata 7 var stofnað 1977 og 40 árum seinna sýna tveir af frumkvöðlunum saman þau Bjarni H. Þórarinsson og Margrét Jónsdóttir fyrrum makar og samstarfsmenn. Gallerí Suðurgata 7 var mikilvæg miðstöð í þróun framlínumyndlistar á Íslandi.

"Today I was researching Gallerí Suðurgata 7 for a project I am working on. It was the most interesting gallery in Reykjavík from the late 1970s until the very early 1980s when it closed. The gallerí promoted conceptual art, Fluxus as well as painting. The gallery was very progressive and exhibited work by emerging Icelandic artists and established foreign artists such as aquarrels of Icelandic landscape by Peter Schmidt, Dick Higgins gave a performance and exhibited his art, Gabor Attalai, Robert Filliou and so on and so forth. As well as exhibiting work by Icelandic artists the aim was to promote foreign artists in Iceland and members of the group abroad and by doing so be active players in international art worlds."

Listamenn Gallerí Skúlagötu 32, 101 Reykjavík

Andspænis þessari samsýningu þeirra Bjarna Þórarinssonar og Margrétar Jónsdóttur verður mér ósjálfrátt hugsað til venslakerfis hins fyrrnefnda. Hefði ég aðgang að slíku kerfi tækist mér hugsanlega að rekja saman myndlistarlegar rætur þessara reynslumiklu listamanna, kannski draga upp mynd af samræmdri sýn þeirra á veruleikann, eins konar marbjarnverska vísirós.

En ég veit ekki hvort þeim Bjarna og Margréti væri neinn greiði gerður með tilraun til að fella myndlist þeirra undir einn hatt eða sjónhátt (sjónhatt?). Allar götur frá því ég hóf fyrst að gefa þeim gaum, seint á áttunda áratugnum, hafa þau verið sér á parti, sui generis, óháð því hvernig vindar blésu í myndlistinni. Í hinu stóra samhengi hafa þau bæði að sönnu verið í viðræðusambandi við þau viðhorf sem jafnaldrar þeirra voru áhugasamir um: konseptlist, gjörningalist, bókverk, Flúxus og nýtt málverk. En upplegg þeirra, hvors fyrir sig, hefur ævinlega verið með mjög persónulegu, jafnvel sérviskulegu, marki brennt. Og stundum svo sérviskulegu að jafnvel innvígðir áhorfendur á borð við þann sem þetta skrifar hafa átt fullt í fangi með að fylgja þeim áleiðis. Kannski er sérlyndið það eina sem þau eiga sammerkt. Í víðasta skilningi má segja að myndlist Margrétar sé kvenlæg, snúist um vitundalíf viðkvæmrar hæfileikakonu í samfélagi karlmanna. Og er ekki erfiðleikum bundið að bera kennsl á konuna. Því ef við skyldum velkjast í vafa um inntak táknmynda Margrétar og margbrotinna skírskotana, hefur hún fylgt þeim eftir með hárbeittum og tilfinningaþrungnum textum. Með tímanum hefur sjóndeildarhringur listakonunnar víkkað, snýst nú um mikið meira en viðhorf einstaklings, heldur tekur til aðstæðna í íslensku þjóðfélagi, sem Margrét telur einkennast af almennri mengun hugarfarsins.

Myndir hennar fyllast af tilvísunum í upplausn, óreiðu og sundrung hlutanna, en þó með ívafi undarlega þokkafulls lifrófs, eins og til að minna á seiðmagn siðspillingar.

Ef myndlist Margrétar grundvallast á kvenlegu tilfinninganæmi, má segja að verk Bjarna séu sérstaklega karllægur samsetningur. Meðan Margrét veitir áhorfendum óhikað innsýn í afkima eigin tilfinninga, smíðar Bjarni utan um vitund sína hátimbrað og nánast ókleyft hugmyndakerfi, kerfi sem á engan sinn líka í íslenskri myndlist.

Upphaf þessa kerfis má rekja til ársins 1987-88, þegar listamaðurinn hóf að auka textum við myndform sín, í því augnamiði að glöggva sig betur á innbyrðis tengslum þeirra. Með myndrænni meðhöndlun tungumálsins tókst honum að draga fram – eða búa til – skyldleika orða, hugtaka og huglægra forma. Þessa aðferðafræði felldi hann síðan inn í heimatilbúin kerfi, hvert með sínum beygingalykli. Lyklarnir nýtast honum síðan til sköpunar nýrra orða, hugtaka og forma, og nánast endalausrar margföldunar þeirra í sífellt nýju samhengi. Utan um þessi fræði hefur hann síðan búið til fræðigreinar og stofnun sem hann nefnir Vísiakademíu.Öll listsköpun Bjarna á sér síðan stað innan vébanda þessarar stofnunar, sem er hans einstaka hugarsmíð og lén.

Fyrir utan allt annað sem gerist í verkum þeirra Margrétar og Bjarna má líta á þau sem fulltrúa þeirra tveggja myndlistarviðhorfa sem borið hafa uppi vestræna listsköpun frá örófi alda, hins tryllingslega dýónísíska algleymis annars vegar og hins appólóníska skipulags hins vegar.

Aðalsteinn Ingólfsson

Bjarni H. Þórarinsson (1947) útskrifaðist frá nýlistadeild Myndlista- og handíðaskólans árið 1977 og hefur verið virkur þátttakandi í myndlistarlífinu æ síðan. Hann skapaði sér sérstöðu með því að þróa nýtt kerfi máls og mynda sem nefnist Vísiakademía og innan þess hafa orðið til mörg nýyrði og fræði svo sem sjónháttafræði og benduvísindi. Bjarni skilgreinir sig sem sjónháttafræðing og þegar hann kynnir verk sín heitir það sjónþing, en það er orð sem hann hóf að nota áður en Sjónþing Gerðubergs urðu til. Hann var einn af stofnendum Gallerís Suðurgötu 7 sem var mikilvæg miðstöð í þróun framlínumyndlistar á Íslandi og einn af stofnfélögum Nýlistasafnsins 1978. Einn af stofnendum Hagsmunafélags myndlistarmanna sem var undanfari Sambands íslenskra myndlistarmanna ásamt stofnun SÍM. Verk eftir Bjarna eru í eign helstu listasafna landsins og hefur hann hlotið ferðastyrki og starfslaun listamanna. Sími: 846 0933 Margrét Jónsdóttir listmálari (1953) býr og starfar á Íslandi og Frakklandi. Menntuð við Myndlista- og Handíðaskóla Íslands, diploma í frjálsri myndlist og síðar diploma í grafískri hönnun, mastersnám við Central Saint Martins Collage of Art í London og diploma frá Kennaraháskólanum. Margrét hefur haldið á fimmta tug einkasýninga og tekið þátt í fjölda samsýninga hér á landi og erlendis. Einn af stofnendum Gallery Suðurgötu 7 sem var mikilvæg miðstöð í þróun framlínumyndlistar á Íslandi. Einn af stofnendum Hagsmunafélags myndlistarmanna sem var undanfari Sambands íslenskra myndlistarmanna ásamt stofnun SÍM. Verk eftir Margréti eru í eign helstu listasafna landsins og hefur hún hlotið ferðastyrki og starfslaun listamanna. Netpóstur: margret_jons@hotmail.com

Listamenn Gallerí Skúlagötu 32, 101 Reykjavík