9 minute read
LEVENSVERHAAL
Véronique Goossens is hoofdeconoom bij Belfius. Daarvoor werkte ze meer dan twintig jaar in de journalistiek, onder meer voor Kanaal Z. In haar boek De geldmakers vertelt ze de geschiedenis van de Nationale Bank van België. Tekst Selma Franssen
Neemt de interesse in beleggen toe?
“Uit cijfers van de financiële waakhond FSMA blijkt dat in de eerste drie maanden van dit jaar het aantal unieke beleggers in België meer dan verdubbeld is tegenover begin 2019. Tijdens de pandemie zijn veel mensen tot het besef gekomen dat hun spaargeld de afgelopen tien jaar 15 tot 20 procent aan waarde heeft verloren. Het leven is duurder geworden, terwijl de spaarrente al lange tijd erg laag staat. Bovendien daalde de beurs door de coronacrisis en herstelde daarna weer, onder meer dankzij expansief monetair beleid van de Europese Centrale Bank. Heel wat Belgen beseften dat dit een goed moment was om in te stappen. Velen deden dat voor het eerst: het aantal nieuwe beleggers ligt dit jaar de helft hoger dan begin 2019.”
Zijn er onder hen ook meer vrouwen?
“Helaas is hier weinig onderzoek naar gedaan, maar in Nederland zou één op de zeven beleggers vrouw zijn, in België zou het om 35 procent gaan. Dat er meer vrouwen beleggen is logisch als je bedenkt dat vrouwen vandaag veel onafhankelijker zijn dan pakweg twintig jaar geleden. Bovendien is de beurs in het algemeen toegankelijker geworden dankzij beleggingsapps en de veelheid informatie die je online kan vinden.”
‘Vrouwen beleggen beter dan mannen’ kopten een aantal kranten vorig jaar. Klopt dat?
“Vrouwen beleggen in elk geval volgens andere patronen dan mannen. Wanneer mannen een aandeel stevig zien vooruitgaan, reageren ze op die trend, terwijl vrouwen zulke ontwikkelingen eerder rustig aankijken. Ze nemen minder risico en laten zich minder leiden door emotie. Vrouwen beleggen ook vaker voor de lange termijn en spreiden hun portefeuille beter, terwijl mannen meer kopen en verkopen. De verschillen in resultaat zijn echter niet bijzonder groot: vrouwen zouden gemiddeld nauwelijks een half procent beter presteren dan mannen. Dat duurzame aandelen populair zijn, kan overigens wel deels verklaard worden door de toename aan vrouwelijke beleggers. Negen op
de tien vrouwen geeft aan duurzaamheid belangrijk te vinden wanneer ze geld investeren.’
Kan beleggen een manier zijn om je pensioen te verbeteren?
“Zonder meer. Ik heb in eerste instantie belegd om mijn kinderen te laten studeren. Toen ik nog twintig jaar werken voor de boeg had, begon ik voor mijn eigen pensioen te beleggen. Door elke maand een klein bedrag te investeren en eventuele dividenden te herbeleggen, krijg je op termijn een mooi samengesteld rendement. Het voordeel van beleggen tegenover een woning kopen is dat de drempel lager is. Je kan elke maand een klein bedrag inzetten en je kan een deel van je aandelen weer verkopen als dat nodig is.”
Hoe kijkt u naar mensen die beleggen om extra vroeg met pensioen te gaan, de zogenoemde FIRE-beweging, die staat voor Financial Independence, Retire Early?
“De arbeidsmarkt krimpt door de vergrijzing: er zijn steeds meer gepensioneerden die dankzij een hogere levensverwachting meer jaren pensioen ontvangen, terwijl minder mensen de arbeidsmarkt betreden. Overheden proberen daarom meer mensen aan het werk te krijgen en hen langer te laten doorwerken, om zo het pensioensysteem betaalbaar te houden. Macro-economisch gezien is het dus jammer als mensen met talent en skills vroegtijdig uitstromen, maar wanneer zij dat doen om bij te dragen aan projecten die de samenleving beter maken, kan dat ook waardevol zijn.” “De vraag is dus: gaan de mensen die beleggen om zo vroeg mogelijk op pensioen te gaan onder een palmboom liggen, of dragen ze bij aan de samenleving? Ik begrijp waar de interesse vandaan komt – heel wat jongeren kijken anders naar de arbeidsmarkt en willen absoluut niet werken zoals hun ouders dat doen. Sommigen beleggen om tijdens hun loopbaan een sabbatical te kunnen nemen, waarin ze zorgtaken op zich nemen of op reis gaan.” ‘De beurs is toegankelijker geworden dankzij apps’
Wat is uw advies voor wie wil starten met beleggen?
“Heb je weinig tijd, dan kan je aankloppen bij je bank, die fondsen samenstelt en voor jou beheert. Je kan fondsen kiezen op basis van hoeveel risico je wil nemen, of op basis van thema’s die je belangrijk vindt en waar je je geld in wil steken, zoals bedrijven die werken rond duurzaamheid of medicijnontwikkeling. Je kan ook zelf aan de slag gaan. Als je veel wil handelen, is het belangrijk een broker te kiezen met lage transactiekosten. Zorg voor een goede spreiding, door te starten met een tiental aandelen in verschillende sectoren en regio’s. Als een bepaalde markt het moeilijk heeft terwijl een andere het goed doet, dan houden die elkaar in balans. Een andere manier om je risico’s meteen gespreid te hebben is het kopen van holdings. We hebben een aantal knappe holdings in België, maar vaak zijn deze duur. Investeren in ETF’s, dat zijn fondsen die een index spiegelen, is een goedkopere optie om je eieren niet allemaal in een mandje te leggen.”
Heeft het eigenlijk nog zin om in niet-duurzame fondsen of bedrijven te beleggen?
“Zeker als het om klimaat gaat, wordt er steeds meer beleid ontplooid dat bedrijven afstraft als ze niet duurzaam bezig zijn. Denk aan maatregelen om CO2-uitstoot tegen te gaan. Het zal voor banken ook duurder worden om aan zulke bedrijven te lenen, omdat toezichthouders banken op de vingers tikken als hun kredietportefeuilles grotendeels bestaan uit niet-duurzame bedrijven. De druk op niet-duurzame bedrijven neemt dus van verschillende kanten toe, waardoor het minder interessant is om daarin te investeren. In de toekomst zal dat ook gaan gelden voor sociale aspecten en diversiteit. Het is bijvoorbeeld al meermaals wetenschappelijk bewezen dat bedrijven met een divers personeelsbestand én topmanagement beter presteren. Daar zal meer aandacht voor komen, niet alleen via Belgische en Europese regelgeving die quota oplegt voor raden van bestuur, ook de markt zal dat gaan eisen.” ■
JANE GOODALL BLIJFT VECHTEN VOOR EEN BETERE WERELD
De Engelse antropologe en biologe Jane Goodall (87) is het bekendst van haar werk rond chimpansees. Jarenlang bestudeerde ze deze dieren in Tanzania. Het is dankzij haar dat we hun gedrag beter begrijpen – en weten dat ze heel erg dicht bij ons, mensen, liggen. Dit is – een stukje – van haar levensverhaal. Bewerking Ann-Marie Cordia
Als kind was ik vaak ziek – mijn oom, een arts, noemde me een zorgenkindje. Ik las de verhalen van Tarzan en Doctor Dolittle en deed het heel goed op school, maar toen ik op mijn achttiende afstudeerde, was er geen geld voor de universiteit. Ik moest een baan zoeken, dus volgde ik een secretaresseopleiding. Doodsaai. Maar mama had gezegd dat ik hard moest werken, alle kansen moest grijpen, en niet opgeven. Ze zei ook altijd: ‘Als je iets doet, doe het dan goed.’ Volgens mij is dat de hoeksteen van mijn leven geweest. Je wilt het niet doen, je wilt het achter de rug hebben, maar als je het dan toch gaat doen, maak er dan het beste van.” “Op een gegeven moment nodigde een schoolvriendin me uit om de boerderij van haar familie in Kenia te bezoeken. Tijdens dat bezoek hoorde ik over dr. Louis Leakey, de beroemde paleoantropoloog, die zijn leven lang had gezocht naar fossiele overblijfselen van onze eerste voorouders in Afrika. Hij was toen conservator van het Coryndon Museum, nu het Nairobi National Museum. Als ik in dieren geïnteresseerd was, moest ik Leakey opzoeken. Ik denk dat hij onder de indruk was van mijn kennis van Afrikaanse dieren, want ik had alles gelezen wat over dat onderwerp voorhanden was. En kijk, twee dagen voor onze kennismaking had zijn secretaresse opeens de benen genomen, hij had er een nodig. Zo zie je maar, dat die doodsaaie secretaresseopleiding toch zijn vruchten heeft afgeworpen (lacht).” “Eerst heb ik drie maanden geholpen bij een opgraving in de Olduvaikloof in Tanzania. Louis begon te praten over een groep chimpansees die in de bossen langs de oostelijke oever van het Tanganyikameer in Tanzania leefde, dat destijds Tanganyika heette en nog een Britse kolonie was. Hij vertelde dat het leefgebied van de chimpansees afgelegen sloot dat mama perfect zou zijn. Zij was en ruig was en dat er gevaarlijke dieren niet moeilijk over te halen, ze hield van zouden zijn – en dat de chimpansees zelf een uitdaging. Zonder haar was de hele vier keer sterker waren dan mensen. O, expeditie niet mogelijk geweest.” wat verlangde ik ernaar om een avontuur “Er waren veel momenten van teleurstelte ondernemen zoals Leakey voor ogen ling en wanhoop. Elke dag beklom ik voor had. Hij zei dat hij op zoek was naar ie- zonsopgang de steile heuvels van Gombe mand die leergierig was, een open blik op zoek naar chimpansees en turend door had, alsook liefde voor dieren en einde- mijn verrekijker ving ik er heel soms een loos geduld.” glimp van op. Na eindeloos kruipen door “Leakey geloofde dat inzicht in het ge- het woud, uitgeput en vol schrammen drag van onze naaste verwanten in het van het struikgewas, kwam ik eindelijk wild kon helpen om de menselijke evo- een groep chimpansees tegen. Mijn hart lutie te duiden. Hij zocht iemand die bonkte in mijn keel, ze gunden me één dit wilde onderzoeken. Hij geloofde dat blik, en voor ik iets kon waarnemen waer zo’n zes miljoen jaar geleden een ge- ren ze ervandoor.” meenschappelijke voorouder was, een aapachtig mensach tig wezen. Als mo - ‘Alleen door derne chimpansees – waarmee we haast 99 procent van ons dna mensen te helpen delen – en moderne mensen identiek of konden we vergelijkbaar gedrag vertonen, redeneerde hij, dan vertoonden chimpansees helpen’ onze gemeenschappelijke voorouders dit gedrag misschien ook. Dan zou het “We hadden geld voor zes maanden onmogelijk zijn dat dit gedrag aanwezig was derzoek, maar de chimpansees liepen getijdens onze afzonderlijke evoluties. Met woon voor me weg. Weken werden maandie informatie meende hij beter het ge- den, al wist ik dat ik op de lange duur drag van onze voorouders uit de steentijd het vertrouwen van de chimpansees zou te kunnen doorgronden. Ik had geen idee kunnen winnen. De enige vraag was: had dat hij mij hiervoor in gedachten had, ik genoeg tijd? Als het me niet lukte, zou en ik kon het haast niet geloven toen hij ik Leakey in de steek laten, terwijl hij me vroeg of ik deze taak op me wilde ne- vertrouwde, en de droom zou eindigen. men (lacht). De Britse regering weigerde Maar vooral zou ik deze fascinerende eerst toestemming, zij was geschokt bij wezens nooit echt kunnen doorgronden, de gedachte dat een jonge blanke vrouw noch wat ze ons konden vertellen over het oerwoud in zou gaan. Maar Leakey de menselijke evolutie, waar Leakey een hield vol en ze stemde toe, zolang ik met beeld van hoopte te krijgen.” een ‘Europese’ metgezel zou gaan. Louis “David Greybeard, een erg knappe chimwilde iemand die me op de achtergrond pansee met opvallend wit haar op zijn steunde, zonder geweiengekletter, en be- kin, was uiteindelijk de eerste die me ver- ▲
