198
NGĀ TAONGA REO MĀORI CELLIA JOE-OLSEN
Ko te reo te mauri o te mana Māori, Ko te kupu te mauri o te reo Māori, E rua ēnei wehenga kōrero e hāngai tonu ana ki runga i te reo Māori, Ko te reo, nō te Atua mai. TĀ HĒMI HENARE
He reo ā-ture te reo Māori ki Aotearoa nei, ā, i whakamanahia i te tau 1987. He ahakoa, kei te mōrearea tonu tana noho, ā mohoa noa nei. Ko Ngā Tamatoa rātau ko Te Reo Māori Society, ko Ngā Kaiwhakapūmau i te Reo, i whawhai mā te nohonoho, mā ngā petihana me ngā kerēme ki te Rōpū Whakamana i te Tiriti mō te ako i te reo i roto i ngā kura me ngā teihana reo irirangi. I te tau 1972 i kohia e Ngā Tamatoa ngā waitohu o ngā tāngata 30 mano ki tētahi petihana. I konei, ka tīmata te whakarauora reo i ngā tutūnga puehu o te petihana. Ka tohungia hoki e rātau he Rā mō te Reo Māori, ka haere, ka haere, ā, nō te tau 1975 i eke hei Wiki mō Te Reo. Mei kore ake ēnei rōpū mautohe, e kore pea tō tātau reo e kōrerotia whānuitia. Me titiro tātau ki ngā kohikohinga o Te Puna Mātauranga, kei kōnei te mahi a te taonga reo Māori. Inā kē te nui o ngā whakaahua tupuna, ngā whakaahua noa, ngā nūpepa reo Māori, ngā pūrongo, ngā pukapuka maheni, ngā mapi, ngā pukapuka, ngā kōrero ā-waha hoki.
MUP004 History 101 200x250 272pp f_a.indd 198
Ahakoa te hanga o ngā taonga reo Māori, ko te Kohikohinga o te Reo Irirangi o Te Upoko o te Ika tētahi o ngā taonga mīharo. I whakatūngia te teihana e Ngā Kaiwhakapūmau i Te Reo i te tau 1980. Ko Te Upoko o te Ika te teihana mātāmua hoki o ngā reo irirangi i Aotearoa. Ko ngā tino toki tonu o te ao Māori ētahi o ngā tini manuhiri ka tae ā-tinana atu ki te teihana rā. Nā Te Wharehuia Milroy te whakatauākī nei e kī ana, ‘Whakahokia te reo mai i te mata o te pene, ki te mata o te arero.’ Mēnā e ngākaunui nei koe ki tō tātau reo, me ngā kaupapa maha o te ao Māori nei, tēnā whakarongo mai. Whakarongo mai ki a kui mā, ki a koro mā. Whakarongo mai ki ngā mita o te reo, ki ngā kupu whakarei, ki ngā kupu whakanikoniko, ki ngā kupu whakarākai. Whakarongo mai ki ngā kaupapa o te wā. Whakarongo mai ki ngā toa o te ao Māori e kōrero ana mō ngā kaupapa maha, mō ngā take nunui ki a rātau. Ki te titiro koe ki ngā mauhanga, ka kite mai koe i te whānui o ngā Kohikohinga o te Reo Irirangi o Te Upoko o te Ika. He taonga puipuiaki.
15/07/21 5:14 PM
