Roos Vonk: 'Verdrietig dat we de aarde aan het uitwonen zijn'

‘Verdrietig dat we de aarde aan het uitwonen zijn’

roos vonk (61) heeft het druk. Met het werk, met haar honden en met haar nieuwe boek. De hoogleraar sociale psychologie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen sluit zich dan ook regelmatig voor de buitenwereld af om aan haar boek te werken. “Ik ben niet erg gedisciplineerd, dus ik moet dat af en toe doen.”

HHet lag niet voor de hand dat de jonge Roos Vonk psychologie zou gaan studeren; haar interesses lagen heel ergens anders. Als kind had ze twee ambities: zangeres of schrijfster worden. “Ik zat al vanaf mijn zevende op zangles omdat ik zangeres wilde worden.” Op haar veertiende kwam ze terecht bij de indertijd wereldberoemde zangpedagoog Len del Ferro. “We zijn een half jaar of zo bezig geweest. Ik dacht, ik ga gewoon lekker een potje zingen. Maar hij wilde iemand die alles ervoor wilde geven. Dat had ik helemaal niet, ik vond nog zoveel andere dingen leuk. Hij zei, kom dan terug als je zeker weet dat je er helemaal voor gaat.” Ze is nooit meer terug geweest.

De ambitie om schrijfster te worden, is later wel uitgekomen toen ze als afgestudeerd psycholoog een groot aantal populairwetenschappelijke boeken publiceerde waarin ze op toegankelijke wijze onderwerpen als jaloezie, verlegenheid, liefde en menselijke gebreken behandelt. Heel wat anders dan ze zelf op jonge leeftijd onder ogen kreeg: “Toen ik een jaar of veertien was, kocht ik een boek, zo’n Prisma Pocket, dat heette Karakterologie. Dat vond ik interessant, ook omdat ik bezig was om te ontdekken wat mijn karakter was, wat mijn eigenschappen waren. Nou, dat was een heel vervelend, saai boek. Daarna ben ik boeken van Freud gaan lezen en heb me verdiept in dromen”, zegt Vonk die praat zoals ze schrijft: vlot, openhartig en met humor.

Losse moraal Vonk is geboren in Leiden en groeide op in Ede. Haar ouders werkten allebei in een eigen bedrijf. “Ik was een vrolijk, spontaan kind, druk, maar ik had en heb ook een heel introverte kant. Mijn moeder noemde mij altijd de huismus, want ik zat uren in mijn kamer met poppen te spelen. Dan was ik hele verhalen aan het bedenken.” Op de (toen nog) lagere school werd ze altijd ‘Roos bolleboos’ genoemd en ze ging dan ook naar het gymnasium. Maar leren en school waren daar al gauw niet aan haar besteed. “Ik bakte er helemaal niks van. Ik was verliefd op popster David Cassidy, had een fanclub opgericht en was eigenlijk de hele dag alleen maar met hem bezig. Ik maakte nooit huiswerk en onder de les zat ik in mijn dagboek te schrijven. Aan het einde van dat jaar ging ik door naar 2 atheneum. Maar ik ging gewoon zo verder en werd een jaar later teruggezet naar 3 havo. En toen bleef ik ook nog zitten, tot wanhoop van mijn ouders. Ondertussen had mijn vader me gedwongen om de fanclub weg doen, want hij dacht, dan is alles opgelost. Ja, dat werkte helemaal niet, want ik bleef natuurlijk toch verliefd op David Cassidy. En toen dat uiteindelijk over was, ging ik met jongens rollebollen en werd van school gestuurd; het was een christelijke school in Ede en ze waren daar niet gediend van mijn losse moraal.” Uiteindelijk kwam ze terecht op het Rijkslyceum in Wageningen, waar ze, zoals Vonk zegt, iedereen aannamen. “Het was begin jaren zeventig. Het was een heel leuke, linkse vrije school, waar veel scholieren in de soos zaten te blowen; sommige leraren rookten in de klas, wij mochten dat dan ook.” De vrijheid op die school deed haar goed, want na een tijdje plezier maken zag ze in dat ze aan de bak moest als ze betere cijfers wilde halen. Ze slaagde uiteindelijk met hoge cijfers voor de havo en mocht daarom meteen door naar 6 vwo. Omdat ze wilde schrijven, wilde ze journalist wor-

‘Ik ben den. Maar haar docenten stimuleerden haar een universitaire studie te gaan volgen. Na het individualistisch, vwo schreef ze zich vervolgens samen met haar vriend, in aan de universiteit in Leiden, dat is voor waar ze afstudeerde als sociaal psycholoog. “Ik werd gegrepen door dat vak en wilde anderen soms het onderzoek in. Mijn ambitie om schrijver te worden was ik vergeten. Het grappige is vervelend’ dat ik, als ik nu terugkijk, dat toch ben geworden. Ik werkte lange tijd fulltime als hoogleraar maar dat heb ik afgebouwd naar twee dagen in de week omdat ik daarnaast tijd wilde hebben om lezingen te geven en te schrijven.” Haar eerste boek was in 1998 De eerste indruk, een onderwerp waarop ze in 1990 was gepromoveerd. Andere succesvolle boeken zijn Collega’s en andere ongemakken, Liefde, lust en ellende en Je bent wat je doet. Uitgangspunt van Vonk is dat mensen meer belemmerd worden door hun ego’s en menselijke gebreken dan ze zelf beseffen, maar dat hun ‘betere helft’ heel dicht aan de oppervlakte ligt. Wat zijn haar eigen menselijke gebreken? “Ik ben individualistisch ingesteld en heb het grootste deel van mijn carrière alleen gewerkt, niet als deel van een team. Ik denk dat het vooral voor anderen soms vervelend is, maar de laatste jaren mis ik zelf ook het samenwerken met anderen.”

Op onze bso locaties

Kinderen helpen groeien. Dat doe je met een luisterend oor, échte aandacht en liefdevolle aanmoediging. Heb jij dat in je en beschik je over de juiste achtergrond? Dan maken wij graag kennis met je. Wij zoeken collega’s op onze bso locaties in Nijmegen en omliggende dorpen. Je werkt ‘s middag’s en in vakanties met kinderen van 4 t/m 12 jaar. Kijk op www. werkenbijkion.nl voor al onze vacatures. Hier kun je ook controleren of jouw diploma kwalificeert. Vragen? Mail Lonneke of Carmen via werken@kion.nl.

Genieten in het groen

Duivelsberg 1 • Berg en Dal Berg en Dal • 024 684 14 39 info@duivelsberg.nl • www.duivelsberg.nl

Financieel en groen?

Zet je dak aan het werk!

Rademakers Elektrotechniek helpt graag als het gaat om het plaatsen van zonnepanelen. Een investering die, met het oog op duurzaamheid en het behalen van rendement, in deze tijd van verantwoord omgaan met energie meer dan de moeite waard is! Het zorgt voor onafhankelijkheid van energieleveranciers en de daarbij horende stijgende energiekosten.

Wie gaat voor een samenwerking met Rademakers investeert in duurzame energie van Autarco, leverancier van zonnepaneelsystemen met garantiecertifi caat.

In samenwerking met Stichting kWhgarantiefonds wordt zekerheid gegeven in de vorm van een echte verzekering op de opbrengst van het zonnepanelensysteem. Brengt het systeem minder op dan vooraf beloofd? Dan keert de stichting het verschil gewoon uit.

Zoek je een nieuwe uitdaging in een klein team? Per direct plaats voor ervaren zelfstandig elektromonteur. Meer info: raadpleeg onze website

Bijsterhuizen 2003, 6604 LH Wijchen M 06 - 238 85 349 T 024 - 355 57 30 E info@rademakers-elektro.nl W www.rademakers-elektro.nl

Relaties

Vonk zet zich al jaren in voor de bescherming van dieren, bijvoorbeeld in haar strijd tegen de bio-industrie. Ze noemt zichzelf flexinist, tussen vegetariër en veganist in. “Ik ben als veganist niet echt consequent. Want dat vind ik gewoon te moeilijk. Maar ik denk altijd: je kunt beter inconsequent het goede doen dan consequent alles fout.” Ze maakt zich ook zorgen over de wereld en onze toekomst op deze planeet. “We hebben er een potje van gemaakt. We hebben zo’n prachtige planeet en we hebben als soort zoveel kwaliteiten. Ik vind het heel verdrietig dat we de aarde aan het uitwonen zijn.”

Met haar twee honden woont ze in de omgeving van Nijmegen. “Ik ben al wat langer single; een tijd heb ik gedacht, ik ga weer iemand zoeken. Maar op een gegeven moment – misschien is het de leeftijd – had ik die behoefte niet meer zo. Als ik iemand tegenkom, leuk, maar ik ga niet op zoek. Als je alleen bent, ga je je eigen dingen ontwikkelen. Als ik nu weer een relatie zou hebben, zou dat veel aanpassing vragen. Van beiden.” In de loop der jaren heeft Vonk, die geen kinderen heeft, wel veel relaties gehad. “Ik heb mijn boek Liefde, lust en ellende ook geopend met te vermelden dat ik het boek niet alleen geschreven heb op basis van wetenschap, maar ook heb geput uit mijn eigen ervaringen als ‘voormalig mannenverslinder’.” Zoals wel vaker in het gesprek, lacht ze als ze dit vertelt. “Mannenverslinder klinkt wel erg avontuurlijk; ik heb ook serieuze, langdurige relaties gehad.”

Longkanker

Een gebeurtenis die veel impact op haar heeft gehad, is de dood van haar anderhalf jaar jongere broer die vijf jaar geleden aan de gevolgen van longkanker overleed. “Hij heeft altijd een heel vrij bestaan geleid. Hij heeft gerookt, geblowd, over de hele wereld gereisd, drugs gebruikt, en alle ziektes gekregen die je daarvan kunt krijgen. Longkanker heeft hem echt de das omgedaan. Ik had een heel goede band met hem. Als kinderen hadden we vaak ruzie, maar als pubers gingen we samen stappen, naar de kroeg, samen op tienertoer. Later kwam hij regelmatig bij mij logeren of ik bij hem. Ja, wij waren echt maatjes. Wij begrepen elkaar altijd zonder woorden. Ik kon ook erg met hem lachen. Hij was wel heel anders dan ik, veel introverter en rustiger. Hij was 55 jaar toen hij overleed. Dat heeft me heel veel verdriet gedaan, ook de manier waarop. Ik was bij zijn overlijden; ik vond dat een traumatische ervaring.”

Ouder worden

Om in conditie te blijven, loopt Vonk twee of drie keer per week hard. Aan haar honden, die 14 jaar oud zijn, ziet ze welke gebreken ouderdom kan brengen. “Wat ga ik zelf allemaal krijgen? Ik ben voor een 61-jarige in goede vorm, maar ik kom op een leeftijd dat je weet dat er allerlei ouderdomskwalen aankomen. Dat heb ik bij mijn ouders gezien. Daar ben ik wel bang voor. Je wordt dan weer afhankelijk en omdat ik alleen ben, weet ik niet hoe dat dan verder moet.”

Vonk mag voor de universiteit nog een jaar of zes werken. Denkt ze weleens aan pensionering of rustiger aan doen? “Ik werk al korter en ben nu in de situatie dat ik gewoon op de meeste dagen zelf kan besluiten wanneer ik begin. Ik heb altijd wel heel veel dingen te doen en zit eigenlijk toch altijd in tijdnood.” Ze is van plan door te gaan met schrijven en lezingen geven, tot ze er geen zin meer in heeft. “Of tot ze me niet meer willen”, zegt ze lachend. “Ik ben nu bezig met een boek over gebrekkige zelfkennis en over hoe mensen zichzelf voor de gek houden. Zo’n boek is een groot project, daar moet je echt lange blokken tijd voor weten te maken.”

Wat niet helpt is dat ze weinig zelfdiscipline heeft. “Ik zeg weleens tegen mezelf: Vonk, je moet gewoon een plan maken. Elke dag, van tien tot twaalf en van twee tot vijf ga je achter je bureau zitten schrijven. Maar dat lukt me dus vaak niet. Dat boek komt er wel hoor; alleen het duurt misschien wel twee jaar langer dan ik had gepland.” ¶