re 47

Page 1


‫سياسى‪،‬فيكرى‪،‬شيكاريية‬

‫‪12‬‬

‫‪47‬‬

‫ذمارة (‪5 )47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬ ‫خاوةني ئيمتياز‬ ‫ماكوان كةريم‬ ‫سةرنووسةر‬ ‫هؤشيار حةمةئةمين‬ ‫‪07701584813‬‬

‫‪14‬‬

‫بة ِريَوةبةري كارط َي ِريي‬ ‫بةهمةن غةفور‬ ‫‪07701529151‬‬ ‫راويَذكاري ياسايي‪:‬‬ ‫بةختيار عةلي عةبدولآلَ‬ ‫ديزاين‪ :‬توانا ئةحمةد‬ ‫َ‬ ‫ئيمةيل‬ ‫‪Govari_rega@hotmail.com‬‬ ‫‪Govari_rega@yahoo.com‬‬

‫‪25‬‬ ‫‪27‬‬

‫ئؤفيسي نةرويج‬ ‫‪004747364535‬‬ ‫ناونيشان‬ ‫نووسينطةىسةرةكى‪:‬سل َيمانى‪-‬‬ ‫َ‬ ‫رةشةمؤل‪-‬نهؤمىدووةم‬ ‫تةالرى‬ ‫ئؤفيسى(‪)248‬‬‫ضاث‬ ‫ضاثخانةي كوردستان‬ ‫كؤمثانياي ن َيوةند بؤ ضاث و بآلوكردنةوة‬ ‫‪07701517533‬‬ ‫‪07504612568‬‬ ‫نرخ‬ ‫تيراذ‬ ‫(‪)1500‬‬ ‫(‪)6000‬‬ ‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪1‬‬


‫ئامادةكردني‪:‬‬ ‫بةهمةني مةال غةفور‬ ‫َ‬ ‫د‪.‬بةرهةم َ‬ ‫رةسول‬ ‫سالح َثيش كؤسرةت‬ ‫دةكةويَت‬ ‫ي نيشتيماني‌‬ ‫يةكيت ‌‬ ‫بؤ ج��اري دووةم��ة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫جيطري‌‬ ‫كوردستان‪ ،‬كؤسرةت رةس��ول َ‬ ‫يةكيتي‬ ‫ي طشتي‌‬ ‫سكرتير ‌‬ ‫ي‬ ‫يةكةم ‌‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نيشتماني لة الي��ةن مةكتةبي سياسي‬ ‫و سةركردايةتييةوة وةالدةن��رَي��ت و‬ ‫سةرثةرشتي‌ كارةكاني‌ حيزبيش بة بةرهةم‬ ‫َ‬ ‫كةجيطري‌‬ ‫لةكاتيكدا‬ ‫دةسثيردريَت‪،‬‬ ‫سالح‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دووةمي‌ َ‬ ‫تالةباني‌ ية‪.‬‬ ‫َ‬ ‫دواي‌ تةواوبووني‌ دوو سالي‌ كابينةي‌‬ ‫شةش كةبة كابينةي ( كردار شةرتة )‬ ‫دةستلةكاركيشانةوةي‌ بةرهةم‬ ‫نناودةبرَيت‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ي حكومةت و‬ ‫سالح لة ثؤستي‌ سةرؤك ‌‬ ‫عيراقي‪،‬‬ ‫دووركةوتنةوةي لة حكومةتي َ‬ ‫يةكيتي‌ نيشتيماني‌ كوردستان كردية ب ِريار‬ ‫َ‬ ‫ي لةدواي‌‬ ‫بةدةستي‌ يةكةمي‌ حيزبةكة ‌‬ ‫لةكاتيكدا د‪.‬بةرهةم َ‬ ‫جةالل َ‬ ‫سالح‬ ‫تالةباني‌‌‪،‬‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي‌‬ ‫جيطري‌ دووةمي‌‬ ‫سكرتيري‌ طشتي‌ َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يو‬ ‫جيطري‌ يةكةميةت ‌‬ ‫يةو كؤسرةت رةسول َ‬ ‫ي حيزبي‌ و ياسايي َبيت‪ ،‬دةبواية‬ ‫بة َثيي ثلة ‌‬ ‫َ‬ ‫بسثيردراية‪.‬‬ ‫ئةو ئةركة بة كؤسرةت رةسول َ‬ ‫وتةبيذي‌ مةكتةبي‬ ‫ئ��ازاد جوندياني‌‬ ‫َ‬ ‫ي كوردستان لة‬ ‫ي نيشتيمان ‌‬ ‫يةكيت ‌‬ ‫سياسي َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل رؤذنامةي‌‬ ‫رابردووداو لة ديدارَيكيدا‬ ‫َ‬ ‫ي َ‬ ‫زمانحالي حيزبةكةي‌‬ ‫نوي‪ -‬ي‌‬ ‫كوردستان ‌‬ ‫ئةوةي‌ ئاشكراكرد‪ :‬كة لةمةودوا د‪.‬بةرهةم‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي‬ ‫سالح سةرثةرشتي‌ كارةكاني‌‬ ‫َ‬ ‫نيشتماني دةكات‪.‬‬ ‫سةرضاوةيةكي‌ نزيكي كؤسرةت‬ ‫َ‬ ‫رةسول كة لةبةر هةستياري ثؤستةكةي‬ ‫نةيويست ناوي بنوسرَيت تايبةت بة ريَطا‬ ‫ووتي»زؤربةي‌ كاديرةكاني‌ سةركردايةتي‌‌و‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةوةدابوون‬ ‫مةكتةبي‌ سياسي‌‌‬ ‫يةكيتي‌ بخرَيتة‬ ‫ي‬ ‫ك��ة ك��اروب��ارةك��ان� ‌‬ ‫َ‬ ‫دةست بةرهةم َ‬ ‫سالح‪ ،‬نةوةك كؤسرةت‬ ‫َ‬ ‫هةوليري كة هةموومان دةزانين‬ ‫رةسولي‬ ‫َ‬ ‫لةسةردةمي سةرؤكوةزيرانيدا ضيكردووة‬ ‫سليماني‪ ،‬هةرضةندة‬ ‫بؤ‬ ‫هةوليرييةكان لة َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫جيطري‌ دووةميشة بةالم‬ ‫بةرهةم سالح َ‬ ‫شايةني ثؤستةكةية لة هةموو روويةكةوة‪».‬‬ ‫سةرضاوةكة ثشتيوانيكردني بةرثرساني‬

‫‪2‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫دواي مردنــ‬ ‫ن����ةوش��ي�روان م��س��ت��ةف��ا‪،‬ب��‬ ‫َ‬ ‫رةس�������ول ك���ام���ي���ان دةب���ن���‬ ‫بؤ ئةوة طة ِراندةوة كة ‌بةرهةم َ‬ ‫سالح لةو‬ ‫جيطري‌ سةرؤك وةزيراني‌‬ ‫ماوةية ‌‬ ‫ي ناوبراو َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ي دوو سالي‌‬ ‫عيراق بوو لةطةل م��اوة ‌‬ ‫َ‬ ‫رابردووي‌ لة سةرؤكايةتي‌ حكومةت‪ ،‬كاري‌‬ ‫شيوةية كردووة‪.‬‬ ‫بؤ رؤذيَك ‌‬ ‫ي لةم َ‬ ‫َ‬ ‫رةسول‬ ‫سةرضاوةكة ووتيشي «كؤسرةت‬ ‫َثييواية َثيداني‌ ئةو ئةركة بة بةرهةم َ‬ ‫سالح‬ ‫ئاماذةيةكة بؤ ثةراويَزخستني بةهؤي ئةو‬ ‫هةولير هةيةتي‪ ،‬وة ئةوةي‌‬ ‫جةمارةي كةلة‬ ‫َ‬ ‫كة ئامادةكاريي دةكرَيت بؤ ئةوةي‌ دواي‌‬ ‫مردني َ‬ ‫سكرتيري‌ طشتي‌‬ ‫ي‬ ‫ي ثؤست ‌‬ ‫تالةبان ‌‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ي نيشتماني بؤ بةرهةم سالح َبيت‬ ‫يةكيت ‌‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نةوةك كؤسرةت رةسول ‪».‬‬ ‫َثيداني‌ ئةركي‌ سةرثةرشتيكردني‌‬ ‫يةكيتي‌ بة بةرهةم َ‬ ‫سالح‬ ‫كارةكاني‌‬ ‫َ‬ ‫لةكاتيكداية َبالةكةي‌ كؤسرةت رةسولَ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتيدا بةرةو الوازي‌ ضووة‌و َ‬ ‫لةسالي‌‬ ‫لةناو َ‬ ‫يةكيتي‌‬ ‫بةشيكي‌ زؤر لةبةرثرساني‌ َ‬ ‫رابردوودا َ‬ ‫يةكيتي‌‬ ‫سةر بة َبالةكةي‌ دةستيان لة‬ ‫َ‬ ‫كيشايةوة بة تايبةتي ئةو ‪ 9‬كاديرةي‬ ‫َ‬

‫َ‬ ‫رةسول‬ ‫كؤسرةت‬

‫نةوشريوان مستةفا‬


‫ـي َ‬ ‫تالةبان ‌‬ ‫ي‬ ‫حَ‬ ‫س�����ال‪ ،‬ك��ؤس��رةت‬ ‫��ـ��ةره��ةم‬ ‫���ـ���ة م�ي�رات���ط���ري ي��ةك�� َي�تي؟‬ ‫هينا‪.‬‬ ‫هةولير وازيان َ‬ ‫يةكيتي كةلة َ‬ ‫َ‬ ‫جيطري‬ ‫ثؤستي‬ ‫وةرطرتني‬ ‫و‬ ‫ثارتي‬ ‫َ‬ ‫سةرؤكي هةرَيم لةاليةن كؤسرةتةوة كة‬ ‫يةكيتي و‬ ‫زياتر بؤ بضوككردنةوةيةتي لةناو َ‬ ‫ثارتي دا‬ ‫ي َ‬ ‫هةلبذاردنةكاني‌ ‪ 25‬ي‌ تةمموزي‌‬ ‫لةدوا ‌‬ ‫َ‬ ‫رةسول‪-‬ي‌‬ ‫يةكيتي‌ كؤسرةت‬ ‫‪ 2009‬وة َ‬ ‫جيطري‌‬ ‫‌‬ ‫ي‬ ‫ثؤست‬ ‫ي‬ ‫‌‬ ‫وةرطرتن‬ ‫كانديدكرد بؤ‬ ‫َ‬ ‫لاَ‬ ‫سةرؤكي‌ هةريَم‪ ،‬بة م ثارتي‌ و مةسعود‬ ‫بارزاني‌ تا ئيستاش رةزامةنديان لةسةري‌‬ ‫دةرنةب ِريوة بةرةسمي‌‪ ،‬بةو هؤيةشةوة تا‬ ‫يةكيتي باسي ئةو ثؤستة‬ ‫ئيستا‬ ‫هةركاتيك َ‬ ‫َ‬ ‫بكات بؤ وةرطرتني لةاليةن كؤسرةت‬ ‫َ‬ ‫رةسول‪-‬ةوة يةكسةر بابةتي تةقينةوةكةي‬ ‫زاخؤ لةاليةن ثارتييةوة دَيتة ئاراوة كة‬ ‫تائيستا ئةو دؤسيةيةي دانةخستووةو لة‬ ‫دادطاية‪.‬‬ ‫ي ثارتي‌ يةكالبوويةوة بؤ‬ ‫دواي‌ ئةوة ‌‬ ‫ي سةرؤكي‌ حكومةت‪،‬‬ ‫وةرطرتنةوةي‌ ثؤست ‌‬ ‫ي رابردوودا وةفديَكي‌‬ ‫ي لةضةند رؤذ ‌‬ ‫بارزان ‌‬

‫بةرهةم ئةمحةد حَ‬ ‫سال‬

‫َ‬ ‫رةسول و َثيي راطةياند‬ ‫ناردة الي‌ كؤسرةت‬ ‫كة ئةو الري‌ نيية لة وةرطرتني ثؤستةكةي‬ ‫كة بؤي دياريكراوة‪َ ،‬‬ ‫بةالم وةك لة رابردوودا‬ ‫كاتيك كؤسرةت رةسولَ‬ ‫بينيمان هيض َ‬ ‫جيطري سةرؤكي هةرَيم سةفةري‬ ‫وةك َ‬ ‫نةكردووةو هةميشة َنيضيرظان بارزاني لة‬ ‫جيطاي بارزاني و وةك نوَينةر رؤشتووة‪.‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫رةس��ول‬ ‫س��ةرض��اوة‌ك��ةي ك��ؤس��رةت‬ ‫ي دوو َ‬ ‫سالي‌‬ ‫وتيشي «هةرضةندة لةماوة ‌‬ ‫رابردوودا برياردرا كاك كؤسرةت بكرَيتة‬ ‫يةكيتي‌‬ ‫جيطري‌ سةرؤكي‌ هةريَم‪ ،‬بةلاَ م َ‬ ‫َ‬ ‫بةشيوةيةكي‌ طشتي‌ َ‬ ‫لي نةكرد‬ ‫ي َ‌‬ ‫ثالثشت ‌‬ ‫َ‬ ‫هيندةي ثارتيش دذايةتي كردووة‪ ،‬هةروةك‬ ‫َ‬ ‫ضؤن لة د‪.‬بةرهةمي كرد‪».‬‬ ‫ب��ةث��ي��ي وت����ةي‌ س��ةرض��اوةك��ة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫كانديدكردنةوةي‌ كؤسرةت رةس� َ‬ ‫�ول بؤ‬ ‫ي حيزبي‌‬ ‫ئةو ثؤستة‪ ،‬بؤ ئةوةية لة كار ‌‬ ‫يةكيتي‌‬ ‫دووربكةوَيتةوة‌و ئاطا ‌‬ ‫ي لة رةوشي‌ َ‬ ‫نةمي َنيت‪ .‬ئ��ةو سةرضاوةية ئاماذةي‌‬ ‫َ‬ ‫بةوةشكرد سةرةتا كؤسرةت رةس� َ‬ ‫�ول بة‬ ‫وةطرتنةوةي‌ ئةو ثؤستة رازي‌ نةبوو‪ ،‬بةلاَ م‬ ‫ي َثينةكرد‪،‬‬ ‫مةرجيك كةئاماذة ‌‬ ‫بةضةند‬ ‫َ‬ ‫رؤذي‌ يةكشةممة ‪ 2012/1/22‬رةزامةندي‌‬ ‫لةسةر وةرطرتنةوةي‌ ئةو ثؤستة دةرب ِري‌‪.‬‬ ‫يةكيتي‬ ‫نةوشيروان مستةفا دةطةرَيتةوةو َ‬ ‫وةك هةميشة درووست دةكاتةوة‬ ‫َ‬ ‫هةلسو ِراويَكي بزووتنةوةي طؤ ِرانيش‬ ‫«يةكيتي راستةقينة َئيمةين و دواي‬ ‫ووتي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫مردني تالةباني وةك هةميشة نةوشيروان‬ ‫دةبيتةوة داينةمؤي‬ ‫مستةفا دةطة ِرَيتةوةو َ‬ ‫يةكيتي و دةيكاتةوة‬ ‫دروستكردنةوةي‬ ‫َ‬ ‫هيزي شةهيدان و سةروةراني‬ ‫ثلة يةكي َ‬ ‫عيراق و ناوضةكة»‪ ،‬لةبارةي‬ ‫كوردستان و َ‬ ‫يةكيتي ئةو َ‬ ‫هةلسو ِراوةي‬ ‫طة ِرانةوةيان بؤ ناو َ‬ ‫بزووتنةوةي طؤ ِران ووتي « َئيمة خاوةني‬ ‫يةكيتيداو بؤ‬ ‫قةرارين‪ ،‬ئيستاش لةناو‬ ‫َ‬ ‫بةرضاو رونيشتان ئةم سةفةرةي رابردوو‬ ‫تاكو كاك نةوشيروان نةيوت بة َ‬ ‫تالةباني‬ ‫نةطةرايةوة بؤ بةغداد‪ ،‬كة ئةمةش متمانةيي‬ ‫تةواوي َ‬ ‫تالةبانيية بة نةوشيروان مستةفاو‬ ‫بزووتنةوةكةي‪ ،‬وة بة هةزاران كاديرمان‬ ‫يةكيتيداية بة‬ ‫لةناو هةموو ئؤرطانةكاني‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي‬ ‫ناهيلن َ‬ ‫حكومي و حيزبييةوة كة َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك مافياوة كة‬ ‫بكةوَيتة دةست‬ ‫يةكيتي‬ ‫هةميشة ويستويانة لةسةر خوَيني َ‬ ‫و شةهيدةكاني بذين‪».‬‬ ‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪3‬‬


‫د‪.‬شاهؤ سةعيد‪:‬‬ ‫ربينء دةركردني‬ ‫دووضاري ضةندين دوذمنكاري بوينةوة‪ ،‬لةنان ِ‬ ‫ئةندامةكامنان��ةوة تا لةشكرك َيش��يء طةمارؤدان��ي ئابوري‬

‫ث َيمان وابووة بةرطريكردن لة يةكطرتو بةرطريكردنة لة خؤمان‬ ‫ديدارى‪ :‬سةلمان حسَين‬

‫ثي‬ ‫ِريَطا‪ :‬بالة شوناسي طؤ ِرانة وة دةست َ‬ ‫حيزبيكي عةلمانية؟ وةك‬ ‫بكةين‪ ،‬ئايا طؤ ِران َ‬ ‫َ‬ ‫ئةوةي بةرثرسي ذوري َليكؤلينةوةي سياسي‬

‫د‪.‬شاهؤ سةعيد وتةبيَذي بزووتنةوةي طؤِران‬

‫‪4‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫طؤ ِران (يوسف محمد) لة ديداريَكي (كةي َئين‬ ‫حيزبيكي عةلمانين بةلاَ م‬ ‫َئين)دا ووتي‪َ :‬ئيمة َ‬ ‫يةكيتي و ثارتي نين‪،‬‬ ‫وةك ئةم عةلمانيةتةي َ‬ ‫عةلمانيةتيكن؟‬ ‫ئايا ضؤن‬ ‫َ‬ ‫حزبيكي‬ ‫ان‬ ‫ر‬ ‫طؤ‬ ‫بزوتنةوةي‬ ‫سةعيد‪:‬‬ ‫شاهؤ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫حزبيك نيية لةسةر بنةماي‬ ‫ئايديؤلؤذي نيية‪َ ،‬‬

‫ئينتما بؤ ئايديؤلؤذيايةكي دياريكراو يان‬ ‫مةزهةبيكي دياريكراو يان ناوضةيةكي تايبةت‬ ‫َ‬ ‫دامةزرابي‪ ،‬بزوتنةوةي طؤ ِران لةسةر بنةماي‬ ‫َ‬ ‫ئينتما بؤ نيشتمان دام��ةزراوة‪ ،‬بةو مانايةي‬ ‫هةر هاولاَ تييةكي كوردسان بؤي هةية‬ ‫ببيتة ئةندام‪َ ،‬‬ ‫هةلسو ِراومان هةية َ‬ ‫موسلمان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫و ئايندارة‪ ،‬هةلسو ِراومان هةية شيعةية‪،‬‬ ‫هةلسو ِراومان هةية سونيية‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫هةلسو ِراويشمان‬ ‫هةية مةسيحي و كاكةيي و سةر بة ئاين و‬ ‫نةتةوةكاني ترة غةيري كورد‪ .‬بةلاَ م بةو َثييةي‬ ‫َ‬ ‫موسلمانن زؤربةي‬ ‫زؤرينةي طةلةكةمان‬ ‫َ‬ ‫ئةندامةكاني َئيمةش موسلمانن و ريَزيَكي زؤر‬ ‫لة ئايني ئيسالم دةطرين‪ ،‬هةر وةك ضؤن ريَز‬ ‫لة هةموو ئاينةكاني تر دةطرين‪ .‬ئةم فرةييةي‬ ‫كة لة بنكةي جةماوةريي بزوتنةوةي طؤ ِراندا‬ ‫هةية رةنطدانةوةي لةسةر بةرنامةي سياسي‬ ‫هيشتووة‪َ ،‬ئيمة‬ ‫جي َ‬ ‫و فيكري سياسيشمان َ‬ ‫ب ِروامان بة فرةيي و ريَزطرتن لة فرةيي‬ ‫و ريَزطرتن لة كةمينة هةية‪ ،‬لة سياسةتدا‬ ‫ب ِروامان بة ثاوانكردني ثيرؤزيةكان نيية‪،‬‬ ‫اليةنيك خؤي بكاتة‬ ‫واتة دذي ئةوةين‬ ‫َ‬ ‫نويَنةري نةتةوة يان نويَنةري ئاين‪ ،‬ضونكة‬ ‫هةمومان َ‬ ‫خةلكي ئةم ولاَ تةين و زؤرينةي‬ ‫َ‬ ‫خةلك ئايندارن‪َ .‬ئيمة لةم قؤناغةدا خةبات‬ ‫لةثيناو‬ ‫دذي ئايديؤلؤجيايةكي دياريكراو َ‬ ‫َ‬ ‫ئايديؤلؤذيايةكي دياريكراودا ناكةين‪ ،‬بةلكو‬ ‫خةبات دذي تؤتاليتاريزم دةكةين‪ ،‬خةبات‬ ‫دذي ئةو َ‬ ‫عةقلييةتة حزبيية دةكةين كة‬ ‫نةتةوة يةكسان دةكاتةوة بة حزب‪ ،‬يان حزب‬ ‫يةكسان دةكاتةوة بة ئاين و دةست وةردةداتة‬ ‫هةموو شتيكةوة‪َ ،‬ئيمة دذي حزبي شمولين‬ ‫ئيتر َ‬ ‫هةلطري هةر شوناس و ئايديؤلؤذيايةك‬ ‫َبيت‪ ،‬نةتةوةيي َبيت يان ضةث‪ ،‬ئيسالمي َبيت‬ ‫يان عةلماني‪.‬‬


‫ِريَطا‪ :‬بؤضي بزوتنةوةي طؤ ِران كؤنطرة‬ ‫نابةستيت؟ ئايا هؤكارةكةي ترسي ئةوةية‬ ‫َ‬ ‫كة طةنجةكان دةستبطرن بةسةر بزوتنةوةي‬ ‫طؤ ِراندا؟ وةك ئةوةي هةنديَك لة ضاوديَران‬ ‫باسي َليوة دةكةن‪ ،‬يان ئايا بيرتان لة بةستني‬ ‫كؤنطرة كردوةتةوة؟‬ ‫شاهؤ سةعيد‪ :‬بزوتنةوةي طؤ ِران ئامادةية‬ ‫ببةستي‪ ،‬ب��ةلاَ م َثيويستمان بة‬ ‫كؤنطرة‬ ‫َ‬ ‫هيمني هةية تا ئةو كاتةي‬ ‫ماوةيةك ثشوو َ‬ ‫ئةنجومةن و ئؤرطانةكانمان ريَكدةخةين‬ ‫و ئامادةسازي ت��ةواو ل��ة ِرووي تةكنيكي‬ ‫لؤجيستييةوة دةك��ةي��ن‪ .‬خؤتان دةزان��ن‬ ‫َئيمة لة دوو َ‬ ‫سالي رابردوودا دوو كامثةيني‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردني طةورةمان بة ِريَكرد‪ ،‬دووضاري‬ ‫ضةندين دوذمنكاري بوينةوة‪ ،‬لة نانب ِرين و‬ ‫لةشكركيشي و‬ ‫دةركردني ئةندامةكانمانةوة تا‬ ‫َ‬ ‫طةمارؤداني ئابوري‪َ ،‬ثيويستمان بة ماوةيةك‬ ‫لة ثشووة لةو َثيناوةدا‪ .‬نةوةي كؤن و نةوةي‬ ‫تازة دوو نةوةي َثيويستن و تةواوكةري‬ ‫يةكترن‪ ،‬نةوةي َ‬ ‫نوي َثيويستي بة حيكمةت‬ ‫و شارةزايي نةوةي كؤنة‪ ،‬نةوةي كؤنييش‬ ‫َثيويستي بة حةماسةتي ن��ةوةي تازةية‪،‬‬ ‫ئوميددةكةين لة بزوتنةوةي طؤ ِراندا هارمؤني‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بسازي و هيج‬ ‫لةنيوان ئةو دوو نةوةيةدا‬ ‫َ‬ ‫نةوةيةك بير لة دورخستنةوةي نةوةكةي تر‬ ‫نةكاتةوة‪.‬‬ ‫ملمالنيي دةكريَت لةناو‬ ‫ِريَطا‪ :‬باس لة‬ ‫َ‬ ‫بزوتنةوةي طؤ ِراندا‪ ،‬تا ضةند ِراستة؟‬ ‫دةشيت راست َبيت‪ ،‬ئةوةش‬ ‫شاهؤ سةعيد‪َ :‬‬ ‫دؤخيكي ئاسايية كة خزمةت بة بزوتنةوةكة‬ ‫َ‬ ‫لةثيناو‬ ‫دةكات‪،‬‬ ‫كاتي مةترسيدارة كة َ‬ ‫ملمالني َ‬ ‫َ‬ ‫بةرذةوةندي تايبةتدا َبيت‪ ،‬بؤ ك ِريني ويذدان‬ ‫و بؤ ترساندن‪ ،‬بةلاَ م لةبةر ئةوةي لة طؤ ِراندا‬ ‫كةس دةسةلاَ تي ترساندن و ك ِريني ويذداني‬ ‫ملمالنيكان ئاساي دةبنةوة‬ ‫نيية‪ ،‬وردة وردة‬ ‫َ‬ ‫و وةك َكيشةي شةخسي تةماشاي ناكريَت‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬باس لة نزيكبونةوةي طؤ ِران و ثارتي‬ ‫دةكريَت‪ ،‬ئايا ئةمة تا ضةند ِراستة؟‬ ‫شاهؤ سةعيد‪َ :‬ئيمة ضةند جاريَك وتومانة‬ ‫َ‬ ‫كةسيك‬ ‫لةطةل تاكة‬ ‫َكيشةمان بةتةنها‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫حيزبيكدا نيية بةلكو َكيشةمان‬ ‫يان تاكة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةو سيستمة حيزبيية شموليية هةية‬ ‫يةكيتي و ثارتي َثيكةوة دروستيان‬ ‫كة‬ ‫َ‬ ‫وابيت‬ ‫يةكيتيةكان َثييان َ‬ ‫كردووة‪ ،‬رةنطة َ‬

‫َئيمة لة ثارتييةوة نزيكين بةلاَ م ثارتيةكان‬ ‫يةكيتييةوة‬ ‫بة َثيجةوانةوة َثييانواية َئيمة لة َ‬ ‫نزيكين‪ ،‬ئةوة َكيشةي َئيمة نيية ئةوة َكيشةي‬ ‫َ‬ ‫بةرهةلستي ئةم سيستمة‬ ‫خؤيانة‪َ ،‬ئيمة لةسةر‬ ‫جوت حيزبيية شموليية ب��ةردةوام دةبين و‬ ‫دانانيين‪.‬‬ ‫بايةخ بؤ ئةو جؤرة قسانة َ‬ ‫َ‬ ‫بابينة سةر دانيشتني َثينج قؤلي‬ ‫ِريَطا ‪َ :‬‬ ‫حيزبة سياسيةكان‪ ،‬ضؤن بوو بيرتان لة‬ ‫دانيشتني َثينج َ‬ ‫كاتيكدا‬ ‫قؤلي ك��ردةوة لة َ‬ ‫فراكسيؤنيكتان هةية لة ثةرلةماني‬ ‫َئيوة‬ ‫َ‬ ‫كوردوستان‪ ،‬ئةمة حساب بؤنةكردن نية بؤ‬ ‫ئةندام ثةرلةمانةكانتان؟‬ ‫نةخير‪ ،‬ئةمة بةمةبةستي‬ ‫شاهؤ سةعيد‪َ :‬‬ ‫هاوكاريكردني فراكسيؤني ط���ؤ ِران و‬ ‫فراكسيؤنةكاني تري ئؤثؤزيسيؤنة‪ ،‬ضونكة‬ ‫هةر ئةو َثينج اليةنة نوَينةريان لة ثةرلةرماندا‬ ‫هةية‪ ،‬ريَكةوتن يان ريَك نةكةوتني ئةو َثينج‬ ‫اليةنة كاريطةري بة باش و بة خراث لةسةر‬ ‫يةكيك‬ ‫دادةنيت‪ .‬ئينجا َ‬ ‫ئةداي فراكسيؤنةكان َ‬ ‫ثاكيجةكاني ئؤثؤزيسيؤن هةمواركردني‬ ‫لة َ‬ ‫َ‬ ‫دةطري‬ ‫ثةي ِرةوي ناوخؤي ثةرلةمان لةخؤ‬ ‫لةثيناو كاراكردني ثةرلةماندا كة بة راويَذ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل فراكسيؤني طؤ ِران ئامادة كراوة‪.‬‬ ‫ِريَطا ‪ :‬دواجار ب ِريارتاندا بةشداري دانيشتني‬ ‫َ‬ ‫َثينج َ‬ ‫قؤبول‬ ‫قؤلي نةكةن تا مةرجةكانتان‬ ‫دةكةن‪ ،‬ئةطةر دةسةلاَ ت مةرجةكانتان قبولَ‬ ‫نةكةن َ‬ ‫دةبيت؟ ئةطةر‬ ‫هةلويَستي ترتان َ‬ ‫دةبيت ئةو َ‬ ‫دةبيت؟‬ ‫شيوةيةك َ‬ ‫هةلويَستة بةض َ‬ ‫َ‬ ‫ئايا ديَنة سةر شةقام؟‬ ‫شاهؤ سةعيد‪َ :‬ئيمة ب ِروامان بة دانيشتن نيية‬ ‫لةثيناو دانيشتندا‪َ ،‬‬ ‫بةلكو ب ِروامان بة دانيشتنة‬ ‫َ‬ ‫لةثيناو ضارةسةردا‪َ ،‬‬ ‫خةلكي كوردستان تاقةتي‬ ‫َ‬ ‫ئةو جؤرة دانيشتنانةيان نةماوة كة تةنها بؤ‬ ‫نابيت‪ .‬ئيمة‬ ‫موجامةلةيةو هيضي َلي سةوز َ‬ ‫دةبي هةست بة ئيرادةيةكي راستةقينة و‬ ‫َ‬ ‫زةمينةسازي بكةين بؤ ضاكسازي بؤ ئةوةي‬ ‫كؤبونةوةكان دةست َثيبكةنةوة‪ ،‬بةلاَ م تا‬ ‫َئيستا ئةو هةستةمان ال دروست نةبووة‪.‬‬ ‫سةبارةت بة بةشي دووةمي ثرسيارةكةت‬ ‫ئةوة ثرسياريَكي طريمانةيية‪ ،‬من ناتوانم لة‬ ‫هةبيت‪.‬‬ ‫َئيستادا هيض وةلاَ َميكم َ‬ ‫ِرَيطا ‪:‬هةر تايبةت بة بارودؤخي كوردستان‪،‬‬ ‫لة ِرووداوةكاني باديناندا طؤ ِران زؤر توند‬ ‫نةبوو (راطةياندني بزووتنةوةي طؤ ِران) ئةمة‬ ‫كاتيكدا باس لةوة دةكريَت بزونتنةوةي‬ ‫لة َ‬

‫ئَيمة ضةند جارَيك‬ ‫وتومانة كَيشةمان بةتةنها‬ ‫َ‬ ‫لةطةل تاكة كةسَيك يان‬ ‫تاكة حيزبَيكدا نيية بةلَكو‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةو‬ ‫كَيشةمان‬ ‫سيستمة حيزبيية مشوليية‬ ‫هةية كة يةكَييت و ثارتي‬ ‫ثَيكةوة دروستيان كردووة‬ ‫ط��ؤ ِران بة فيعلي ثشطيري يةكطرتووي‬ ‫ئيسالمي نةكرد‪ ،‬ئةمة ضؤن َليك دةدةنةوة؟‬ ‫َ‬ ‫(هةلبةتة مةبةستمان ئةوة نية كة اليةنطري‬ ‫ثارتي كردووة)‬ ‫شاهؤ سةعيد‪ :‬ئيمة هةم وةك بزوتنةوةي‬ ‫�ي اليةني‬ ‫ط���ؤ ِران‪ ،‬ه��ةم وةك ه��ةر س� َ‬ ‫ئؤثؤزيسيؤن َثيكةوة‪ ،‬ئيدانةي سوتاندني‬ ‫بارةطاكاني يةكطرتومان كرد‪ ،‬تةنانةت وةك‬ ‫هاوسؤزي و هاوخةمي بؤ يةكطرتوو بةشداري‬ ‫كؤبونةوةي اليةنة سياسيةكانمان نةكرد و‬

‫ئَيمة بِروامان بة دانيشنت‬ ‫نيية لةثَيناو دانيشتندا‪،‬‬ ‫بةلَكو بِروامان بة دانيشتنة‬ ‫لةثَيناو ضارةسةردا‪،‬‬ ‫خةلَكي كوردستان تاقةتي‬ ‫ئةو جؤرة دانيشتنانةيان‬ ‫نةماوة كة تةنها بؤ‬ ‫موجامةلةيةو هيضي َلي‬ ‫سةوز نابَيت‬ ‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪5‬‬


‫د‪.‬شاهؤ سةعيد وتةبيَذي بزووتنةوةي طؤِران‬ ‫بايكؤتمان كرد‪ .‬برادةراني يةكطرتوو ضةند‬ ‫جاريَك ئةو َ‬ ‫هةلويَستةي َئيمةيان نرخاندوةو‬ ‫لاَ‬ ‫سوثاسيان كردوين‪ ،‬بة م َئيمة بة ئةركي‬ ‫خؤمان زانيوة‪َ ،‬ثيمان وابووة بةرطريكردن لة‬ ‫يةكطرتو بةرطريكردنة لة خؤمان‪َ .‬‬ ‫سالي ثاريش‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلي ئيسالمي‬ ‫كة بارةطاي تةلةفزيؤني‬ ‫دةسبةجي بة هانايانةوة ضوين‬ ‫طةمارؤ درا‬ ‫َ‬ ‫و ثشتيواني خؤمانمان بؤ دةرب ِرين‪ .‬رةنطة‬ ‫َليرةو َ‬ ‫لةوي هةندي كةس دعايةي نا ِراست‬ ‫هيزةكاني‬ ‫بكات بؤ َتيكداني ثةيوةندي َنيوان َ‬ ‫نابي‪،‬‬ ‫كاريطةرييةكي‬ ‫ئؤثؤزيسيؤن بةلاَ م هيج‬ ‫َ‬ ‫ضونكة ئامانجي ثشتةوةي ئةو جؤرة دعايانة‬ ‫روونة‪.‬‬ ‫ِريَطا ‪ :‬بؤضووني بزوتنةوةي طؤ ِران ضية‬ ‫لةسةر َئالوطؤ ِري حكومةت؟‬ ‫جي ى بايةخي َئيمة نيية‪،‬‬ ‫شاهؤ سةعيد‪َ :‬‬ ‫لةنيوان روخسارةكاندا كة‬ ‫ئةوة طؤ ِرانكارييةكة َ‬ ‫لةنيوان خؤياندا ئةنجامي‬ ‫يةكيتي و ثارتي َ‬ ‫َ‬ ‫دةدةن‪ ،‬بةلاَ م ئةطةر راويَذي َئيمةيان بويَت‪،‬‬ ‫ثاكيجةكاني َئيمة وةربطرن‪،‬‬ ‫دةتوانن سود لة َ‬ ‫بةجيكردني‬ ‫جي َ‬ ‫ئةو كاتة َئيمة ضاوديَري َ‬ ‫سةقفيكي زةمةني‪.‬‬ ‫دةكةين بةطويَرةي‬ ‫َ‬ ‫ِريَطا‪ :‬سةبارةت بة َئالوطؤ ِري حكومةت‪،‬‬ ‫ئايا داوات��ان َليكراوة بةشداري حكومةت‬ ‫بكةن؟ ئايا بةشداري حكومةت دةكةن يا نا؟‬ ‫وة بؤضي؟‬ ‫شاهؤ سةعيد‪ :‬بة فةرمي هيض داوايةكمان‬ ‫َثينةطةيشتووة‪ ،‬ئةطةر داواشمان َلي َ‬ ‫بكري َئيمة‬

‫‪6‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫َ‬ ‫هةلويَستي خؤمان راطةياندووة كة وةك‬ ‫دةمينينةوة و بةشداري‬ ‫هيزيَكي ئؤثؤزيسيؤن َ‬ ‫َ‬ ‫حكومةت ناكةين‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬طوايا داواتان َليكراوة كة نةرمي‬ ‫بنوَينن بةرانبةر كابينةي داهاتوو كة بةسةر‬ ‫دةبيت؟‬ ‫ثةرشتي ثارتي َ‬ ‫شاهؤ سةعيد‪ :‬داواي ل��ةو جؤرةمان‬ ‫َلينةكراوة‪.‬‬ ‫بابينة سةر بارودؤخي َعيراق‪َ ،‬ثيمان‬ ‫ِريَطا‪َ :‬‬ ‫خؤشة َ‬ ‫هةلويَستي بزوتنةوةي طؤ ِران بزانين؟‬ ‫شاهؤ سةعيد‪َ :‬كيشةيةك لة َعيراقدا‬ ‫هةية كة َكيشةي سوننةو شيعة نيية بةتةنها‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةلكو َكيشةي هةموو َثيكهاتةكانة َثيكةوة‬ ‫بة كورديشةوة‪َ ،‬ئيمة َثيمانواية زؤرج��ار‬ ‫سةركردايةتي ك��ورد ويستويةتي َ‬ ‫رؤلي‬ ‫هيناوة‪،‬‬ ‫ببينيت‪ ،‬بةلاَ م شكستي َ‬ ‫ناوبذيوان َ‬

‫رَيكةوتن يان رَيك‬ ‫نةكةوتين ئةو ثَينج اليةنة‬ ‫كاريطةري بة باش و بة‬ ‫خراث لةسةر ئةداي‬ ‫فراكسيؤنةكان دادةنَيت‬

‫تةرةفيكي َكيشةكةية‪،‬‬ ‫ضونكة كورد خؤي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ناشكري تؤ لة يةك كاتدا تةرةف بيت و‬ ‫ناوبذيوانيش بيت‪ .‬اليةني كوردي هةميشة‬ ‫لة خةمي وةرطرتني ثؤستدا ب��ووة بؤ‬ ‫سةركردةكاني‪ ،‬زؤر جار لة دانوستاندا قورباني‬ ‫لةثيناو بةرذةوةني‬ ‫بة بةرذةوةندي طشتي داوة َ‬ ‫لةثيناو وةرطرتني ثؤست و‬ ‫سةركردةكان و َ‬ ‫ئيمتيازدا‪َ ،‬‬ ‫بةبةلطةي ئةوةي نةيانتوانيوة يةك‬ ‫َنيتةوة بؤ سةر هةريَمي‬ ‫بست خاك بطة ِري َ‬ ‫كوردستان‪َ .‬ئيمة لة ئؤثؤزيسيؤن َثيمانواية‬ ‫دةبي ثةيوةندي َنيوان كوردو حكومةتي بةغدا‬ ‫َ‬ ‫بطؤ ِرين لة ثةيوةنديي حزبييةوة بؤ ثةيوةندي‬ ‫نيشتماني‪ ،‬ئةويش لة ريَطاي دروستكردني‬ ‫كؤميسيؤنيكي نيشتمانيةوة كة بةناوي‬ ‫هةريَمي كوردستانةوة دانوستان بكات نةك‬ ‫بةناوي دوو حزبة دةسةلاَ تدارةكةوة‪ ،‬هةروةها‬ ‫بؤ ضاوديَريكردني ئةداي ئةو بةرثرسانةي‬ ‫بةثيي ئيستحقاقي نةتةوةيي‬ ‫ك��ورد كة َ‬ ‫ثؤستةكانيان وةرطرتووة‪.‬‬ ‫ِريَطا ‪ :‬هاتني هاشمي بؤ هةريَمي‬ ‫كوردوستان (لةسةر داواي َتالةباني) ضؤن‬ ‫َليكدةدةنةوة؟‬ ‫شاهؤ سةعيد‪ :‬ئةوة دوو اليةني هةية‪،‬‬ ‫اليةنيكي ياسايي‪ ،‬يةكةم‬ ‫اليةنيكي سياسي و َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َئيمة لةطةل بةسياسيكردني ئةو كةيسدا‬ ‫نابيت كةس بة هؤي َ‬ ‫هةلويَستي‬ ‫نين‪ ،‬واتة َ‬ ‫َ‬ ‫سياسييةوة ئيجرائي ياسايي لةطةل بكريَت‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةوةدا نين كة كةس لة‬ ‫دووةميش‬ ‫دادطا َ‬ ‫هةل َبيت‪ ،‬ضونكة بةسياسيكردني دادطا و‬ ‫َ‬ ‫هالهاتن لة دادطا هاردوكيان خراثن‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬فراكسيؤني طؤ ِران لة ثةرلةماني‬ ‫َعيراق ثشتطيري لة داواكةي َتالةباني كرد‪،‬‬ ‫ئةم َ‬ ‫هةلويَستة لة ضيةوة سةرضاوةي طرتووة؟‬ ‫ئايا ثةيوةندي بة كوردبووني سةرؤك‬ ‫كؤمارةوة هةية؟ ياخود‪...‬؟‬ ‫شاهؤ سةعيد‪ :‬جطة لةو َ‬ ‫هةلويَستانةي‬ ‫هيَلي طشتي و بةرنامةي‬ ‫كة ثةيوةندي بة َ‬ ‫سياسي ليستي طؤ ِرانةوة هةية كة َثيويستة‬ ‫ثةرلةمانتارةكاني طؤ ِران ثابةند بن َثيوةي‪ ،‬لة‬ ‫مةسةلةي الوةكي و لة ثةرةسةندني رؤذانةدا‬ ‫بزوتنةوةي طؤ ِران دةست وةرنادا لة َ‬ ‫هةلويَستي‬ ‫ثةرلةمانتاران‪ ،‬بةلاَ م ئةوانيش الي خؤيانةوة‬ ‫بةرثرسيارن بةرامبةر هةر َ‬ ‫َستيك كة‬ ‫هةلوي َ‬ ‫بةشيكيش لةو قةزاوةتة بؤ‬ ‫دةبي َ‬ ‫وةريبطرن‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫بةجي َبيَلين كة دةنطي َثيداون‪.‬‬ ‫خةلك َ‬


‫ه َيمن مةمحود كاكي‪:‬‬ ‫ئةطةر باوة ِرتان بةمافى مرؤظ هةية تةنها‬ ‫ث َيمان َ‬ ‫نَ ماوة يان نةماوة‬ ‫بلي‬ ‫بةدواداضونى‪:‬‬ ‫هؤشيارحمة ئةمين‬ ‫كةيسى بَيسةروشويَن ك��راوةك��ان يةكَيكة‬ ‫لةكةيسة بَيوةآلمةكان لةئَيستادا زؤرين ئةو‬ ‫كةسانةى كةلةذيَر ناوى جياجياداء بةهؤى‬ ‫ملمالنَيى سياسىءيةكتر َ‬ ‫قبولنةكردنةوة لةاليةن‬ ‫هةردوو حزبى دةسةآلتدارةوة بَيسةروشويَنكراون‪.‬‬ ‫َ‬ ‫دوومندالة‬ ‫على محمود كاكى خَيزاندارةو خاوةنى‬ ‫يةكيكى ت��رة لةو بَيسةروشويَنكراوانةى‬ ‫كةلةاليةن ئةمةريكية كانة وة دةستطير دةكريتوو‬ ‫َ‬ ‫دووسال ئازاد دةكريت ‪ ،‬دواتر لةاليةن‬ ‫دوواى‬ ‫دةزطاى دذةتيرؤرةوة دةستطيركراوةءلةوساتةوة‬ ‫هيض َ‬ ‫هةوالَيكى بةمانءنةمان نةزانراوةءئةوةندةى‬ ‫زانياريمان هةبَيت لةسةر ئيسالمى بوون‬ ‫دةستطيركراوة‪ .‬بةثَيى لَيدوانى هَيمن مةحمود‬ ‫براى على‪-‬ى بَيسةروشووين براكةمى ثَيش‬ ‫دةستطيركردنى لةنَيو ِريزةكانى بزوتنةوةى‬ ‫ئيسالميدا بووة‪ ،‬دواى جيابوونةوةولَيكترازانةكةى‬ ‫ئةو حزبة ءدروس��ت بوونى ئةنسارولئيسالم‬ ‫ثةيوةندى ثَييانةوة كردووةلة كاتى لَيدانى‬ ‫ئةمةريكا بؤناوضة كانى هةورامان براكةم دةضَيتة‬ ‫ئَيران لةطة ِرانةوةيدا لةشارى َ‬ ‫موسل َ‬ ‫لةمالةكةى‬ ‫خؤيدا دةستطيردةكريت ‪.‬‬ ‫طؤظارى ِريَطا بؤئةو مةبةستة ثةيوةندى‬ ‫ك��رد بةهَيمن محمودكاكى ب��راى ناو‬ ‫ب��راو ضةند ثرسياريَكى لةبارةى مَيذووى‬ ‫دةستطيركردنةكةى براكةىء كؤتازانياريان بؤ‬ ‫ئاشكراكردنى ضارةنوسى براكةى ئاراستةكردو‬ ‫ئةويش بةم شَيوةية وةآلمى داينةوة و ووتى»‬ ‫سةرةتا براكةم لة ناو بزووتنة وةى ئيسالميدا‬ ‫لة َ‬ ‫سالى ‪ 1997‬وة كاريكردوة تادروست بوونى‬ ‫ئةنسارولئيسالمدواتر ثةيوةندى بةوانة وةدةكات‬ ‫و دةضَيتة ئَيران و لةكاتى طة ِرانة وةى بؤشارى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫سةرمالةكةي و‬ ‫موسل ئةمةريكية كان دةضنة‬ ‫لةوةي دةستطيرى دةكةن‪ ،‬بؤماوةى دوو سالَ‬ ‫َ‬ ‫لةزينداندا لة الى ئةمةريكيةكان دةمَينَيتةوة‪،‬‬ ‫لةثاش َ‬ ‫ليكؤلينةوةيةكى زؤر ئةمةريكيةكان بؤيان‬

‫دةردةكةويَت كة هيض تاوانَيكى و نية ئازادى‬ ‫دةكةن‪ .‬لةثاش ئازاد كردنى لةاليةن دةزطاى‬ ‫دذةتيرؤرة وة دةستطير دةكريَت و دةطويَزريَتةوة‬ ‫بؤ شارى سلَيمانى‪ ،‬ئةوةبؤ ماوةى ثَينج َ‬ ‫سالة‬ ‫بَيسةرو شويَنةو نةمانتوانية هيض مةواجة يةكى‬ ‫بكةين‪».‬‬ ‫سةبارةت بةدستطيركردنى براكةى هَيمن‬ ‫ووتى» براكةم بةشيوةية كى ناياساى دةستطير‬ ‫كراوةو لةكاتيى دستطير كردنى براكةم هيض‬ ‫ب ِرياريَكى دادط��ا نةبوو‪ ،‬ضونكة لةوكاتة دا‬ ‫َ‬ ‫هةرمالَيك‬ ‫ئةمةريكيةكان بيان ويستاية بضنة سةر‬ ‫هةركةسيك‪،‬ئةوةبةبى ب ِريارى دادطا دةضونة‬ ‫يان‬ ‫َ‬ ‫سةرى و دةستطيريان دةكرد‪،‬براكةى منيش‬ ‫ية كَيكة لةوكةسانة‪ .‬دوات��ر ئ��ةوان ئازاديان‬ ‫كردولة اليةن هيزةكانى دذتيرؤرة وة دةستطير‬ ‫دةكريَت‪،‬كةى ياسايية ئة طةر كةسيك بةم شَيوة‬ ‫ية دةستطير بكريَت دوور لة ب ِريارى دادطا بؤى؟‬ ‫وةضةند جار سةردانى ئةمةركيةكانمان كردوة‬ ‫لةوةالمدا ثَيمان َ‬ ‫َ‬ ‫دةلَين ئةوناوة ئازادكراوة و‬ ‫هيضى لةسةرنية»‪ ،‬لةدريذةى قسةكانيدا هَيمن‬ ‫َ‬ ‫بةهةولةكانيان بؤ ئازاد كردنى‬ ‫مةحمود سةبارةت‬ ‫َ‬ ‫براكةى َ‬ ‫دةلَيت «هةولى زؤرمان داوة بؤئازادكردنى‬ ‫براكةم‪ ،‬جةندين جار ضوينةتة بةردةم ثة ِرلةمان‬ ‫و سةردانى زؤرَي��ك لة مةسولينمان كردوة‬ ‫وةالمدا َ‬ ‫وثرسيارمان ليكردون ئةوانيش لة َ‬ ‫دةلَين‬ ‫لةالى ئيمة نية وة نازانين لة َ‬ ‫كوي ية ضونكة‬ ‫ئةو كةيسانة سةر بة دذة تيرؤرة ‪َ ،‬‬ ‫بةالم ئَيمة‬ ‫نازانين لةم َ‬ ‫ووالتة دا دذة تيرؤر سةر بة كَيية؟‬ ‫َ‬ ‫دةشلَيت ئَيمة تةنها دذة تيرؤر بة تاوان باردةزانين‬ ‫لة دةستطير كردنى براكةم دا‪».‬‬ ‫سةبارةت بة َ‬ ‫هةولةكانى ليذنةى مافى مرؤظ‬ ‫«دةلَيت ئةوان َ‬ ‫لةثة ِرلةمان هَيمن محمود َ‬ ‫هةولى‬ ‫زؤريان داوة بؤدؤزينةوة و ئاشكراكردنى كةيسى‬ ‫بَيسةروشوينةكان‪َ ،‬‬ ‫بةالم هيضيان ثَيناكريت‬ ‫ضونكة دووحيزبة َ‬ ‫باالدةستة كة ئامادةنين هيض‬ ‫زانياريةكيان ثَيبدةن وجوابيان نادةنة وة ‪».‬‬ ‫لةدريَذةى قسةكانيدا هَيمن محمود َ‬ ‫دةلَيت‬ ‫«ضةندين جار داوامان لة اليةنة بةرثرسة كان‬ ‫كردوة بادادطاى بكرين بة دادطايةكى عاديالنة‪،‬‬

‫عةلي مةمحود‪-‬ي بيَسةرو شويَن‬ ‫ئةطةر ت��اوان بارة باسزاكةى وةربطريَت وة‬ ‫ئةطةر بَيتاوانة بائازادبكريَت‪َ ،‬بلَيى ئةم براى‬ ‫منة تاوانةكةى لة تاوانى ئةوباعسيانة قورس‬ ‫تربَيت كة دةستيان سورة بةخويَنى كورد ‪،‬كةضى‬ ‫لةسلَيمانى ئازاديان دةكةن‪،‬خؤ تاوانى ئةم براى‬ ‫من تةنها لةاليةنَيكى ئيسالميدا بووة‪،‬ئةطةرئةوان‬ ‫شة ِري ناوخؤ بة تاوان بزانن ئةوا ئةودوو حيزبة‬ ‫طةورة بيست ئةوةندى شة ِري ئيسالمييةكان لة‬ ‫خؤيان كوشتوة‪ ،‬خؤئيمة َنالين بؤمان ئازادبكةن‬ ‫تةنها َ‬ ‫دةلَين ئةطةر باوة ِرتان بةمافى مرؤظ هةية‬ ‫َ‬ ‫تةنها ثَيمان بلَين ماوة يان نةماوة‪،‬ئاخر كام‬ ‫سال َ‬ ‫مافى مرؤظة كةبؤماوةى ثينج َ‬ ‫مندالَيك‬ ‫لةضاوة ِروانى باوكيدابيت نةزانيت ماوة يان نا‪».‬‬ ‫كافية َ‬ ‫سالح دايكى عةلى بَيسةر وشويَن‬ ‫َ‬ ‫دةلَيت «كورةكةم لةدواى دةستطيركردنىذنَيكو‬ ‫َ‬ ‫دوومندالى بةجَيهَيشتووة‪ ،‬ل��ة ِرووي ماديةوة‬ ‫زؤر وةزعيان باش نية‪،‬ضونكة هةرشتيك‬ ‫خَيرةومةن ثيان نةبةخشيت نيانة ضونكة هيض‬ ‫كاسثىكةريةكيان نية‪ ،‬وةلةكاتى دةستطيركردنى‬ ‫بؤبةجي‬ ‫داه��ات��ي ك��ي‬ ‫ك��و ِرةك��ةم��دا هيض‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نةهَيشتوون‪».‬‬ ‫َ‬ ‫كافية َ‬ ‫سالح لةدريذةى قسةكانيدا دةلَيت»‬ ‫َ‬ ‫ئةوة بؤماوةى حةوت سالة ضاوة ِروانى كورة‬ ‫َ‬ ‫هةواليكمان ثَي َنالين‪،‬‬ ‫كةمم هةتائيستا هيض‬ ‫َ‬ ‫كافية لةدريَذةى قسةكانيدا دةليت داواكاريم‬ ‫لة اليةنة بةرثرسة كانئةوةية كو ِرة كةم ئازاد‬ ‫َ‬ ‫دوومندالة كةى هةتا ئيستا‬ ‫بكةن بؤئةوةى‬ ‫باوكيان نةبينية وة هةرضاوة ِروانى ئةوةن ِرؤذيك‬ ‫باوكيان بطة ِريتة وةناويان‪ ،‬بةردةوام َ‬ ‫مندالة كاني‬ ‫ثرسيارمان لَيدةكةن َ‬ ‫َ‬ ‫لةكوي ية‬ ‫دةلَين باوكمان‬ ‫َ‬ ‫بؤنة هاتة وة ئيمةش نازانين جؤن وةالم يان‬ ‫بدةينة‪،‬ضونكة نازانين ضيان ثَي َبلَين‪».‬‬ ‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪7‬‬


‫ئ������ؤث������ؤزس������ي������ؤن‬ ‫لةماوةي كابينةي شةش و حةوتدا‬ ‫راثؤرتى ئةبوبةكر حسَين‬ ‫دروست بوونى بةرةى ئؤثؤزسيؤن لةكوردستان‬ ‫ل��ةث��اش دةرك��ةوت��ن��ى دةرةن��ج��ام��ى‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنةكانة ثةرلةمانى وسةرؤكايةتيةكةى‬ ‫‪ 2009-7-25‬دروست بوونى ئؤثؤزسيؤن‬ ‫لةكوردستان بوو بةئةمرى واقيع وهةريةكة‬ ‫لة ليستى طؤران وخزمةتطوزارى وضاكسازى‬ ‫كةتوانيان ‪ 38‬كورسى ثةرلةمان بةدةست‬ ‫هيزيَكى ئؤثؤزسيؤن خؤيان‬ ‫بهينن وةك َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هيزة سةركةوتووةى‬ ‫ئةم‬ ‫م‬ ‫بةال‬ ‫دةرخست‪،‬‬ ‫َ‬ ‫هيندةى نةبرد ودرزكةوتة َنيو‬ ‫ئؤثؤزسيؤن َ‬ ‫ريزةكانى وليستى خزمةتطوزارى وضاكسازى‬ ‫َ‬ ‫بةشيكى زؤريشى بةئا ِراستةى‬ ‫هةلوةشايةوة و َ‬ ‫بةثى‬ ‫بةشدارى لة حكومةت ضوو‪ ،‬هةرضةندة َ‬ ‫ى ريَكةوتنى سةركردةى ضوار قةوارةكةى‬ ‫ناو ليستى خزمةتطوزارى وضاكسازى لة‬ ‫‪ 2009-5-6‬بريارى ئةوةيان داب��وو وةك‬ ‫بةرةيةكى ئؤثؤزسيؤن لةثةرلةمانى كوردستان‬ ‫كاربكةن وبةشدارى كابينةى شةش نةكةن‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ب��ةالم ريَ��ك نةكةوتنى ض��وار قةوارةكة‬ ‫لةسةر سةرؤكى فراكسيؤن لةثةرلةمان و‬ ‫جاريَكى تر بةشداريكردنةوةيان لةهةلبذاردنة‬ ‫ثةرلةمانيةكةى ‪َ 2010-3-7‬ثيكةوة ليستةكةى‬ ‫بةرةو َ‬ ‫هةلوةشاندةوة وبرد‪ ،‬هةرضةند َثيشتر‬ ‫سةركردةكانى خزمةتطوزارى وضاكسازى لة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل سةرؤكى ليستى طؤران‬ ‫‪2009\7\30‬‬ ‫كؤبونةوة داواي��ان َليكردبوو لةكاتى بوونى‬ ‫كانديديان بؤ سةرؤكى ثةرلةمانى كوردستان‬ ‫ثشتطيريان َليبكات‪َ ،‬‬ ‫بةالم ئةو رةتيكردبوةوة‬ ‫بةمةش بةرةى ئؤثؤزسيؤن لةكوردستان بةرةو‬ ‫كةم بوونةوة دةرؤيشت و تةنها يةكطرتوو‬ ‫ط��ؤ ِران مانةوة و ليستى ط��ؤ ِران ئةنجامى‬ ‫هةلبذاردنةكانى َ‬ ‫َ‬ ‫قبول كرد و ب ِرياريدا وةك‬ ‫ئؤثؤزسيؤن كاربكات‪ ،‬يةكطرتويش بريارى‬ ‫بةشدارى نةكردنى لةحكومةت دا لةدواى‬ ‫راسثاردنى بةرهةم َ‬ ‫بؤثيك‬ ‫سالح و ئازاد بةروارى َ‬

‫‪8‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫هينانى كابينةى شةش هةرزوو سؤشيالست و‬ ‫َ‬ ‫زةحمةتكيشان بريارى بةشدارى كردنيان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫وكؤمةلى ئيسالميش‬ ‫دا لةكابينةى شةش‬ ‫َ‬ ‫بؤبةشداريكردنى خؤى بةكومةلَيك مةرجةوة‪،‬‬ ‫كةدواجار ثارتى مةرجةكانى َ‬ ‫قبول نةكردو‬ ‫بةرهةم َ‬ ‫سالةح‪-‬يش لةذيَر فشارى ثارتى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلى ئيسالمي بكاتة‬ ‫رازى ب��وو كة‬ ‫جيطرى‬ ‫دةرةوةى حكومةت‪ ،‬ئازاد بةروارى َ‬ ‫سةرؤكى حكومةتيش دووثاتى كردةوة كة‬ ‫ئةوان مةرجى كةس َ‬ ‫قبول ناكةن لة بةرامبةر‬ ‫بةشدارى كردنيان لة حكومةتدا ‪،‬ئةوةى ديَت‬ ‫بةخيريةت‪ ،‬لةدواى‬ ‫ربيت و ئةوةى نايةت َ‬ ‫بةخي َ‬ ‫َ‬ ‫سويَند خواردنى كابينةى شةشةم لةثةرلةمانى‬ ‫كوردستان بةرةى ئؤثؤزسيؤن بةروة بةرفراوان‬ ‫بوون رؤيشتةوة‬ ‫َ‬ ‫رؤلى ئؤثؤزسيؤن لةماوةى كابينةى شةش‬ ‫دةستثيكردنى‬ ‫هةرضةندة لة سةرةتايى‬ ‫َ‬ ‫سى يةمى ثةرلةمانى كوردستان‬ ‫كارةكانى خولى َ‬ ‫يةكطرتوو طؤران بة ِروونى ئؤثؤزسيؤن بوونى‬ ‫دانيشتنيكى‬ ‫خؤيان ِراطةيان و بايكؤتى ضةند‬ ‫َ‬ ‫ثةرلةمانيان ك��ردو ئامادةنةبوون دةنط‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلى‬ ‫بةكابينةى شةش بدةن‪ ،‬دواترتريش‬ ‫ضواركةسيكةيةوة هاتةوة‬ ‫ئيسالمى بةكوتلة‬ ‫َ‬ ‫ريزى ئؤثؤزسيؤن‪ ،‬دواى ئةمةش كارةكانى‬ ‫ئؤثؤزسيؤن لةماوةى سةرؤكايةتى حكومةت‬ ‫لةاليةن دكتؤر ب��ةره��ةم‪-‬ةوة كةوتة كارو‬ ‫دةيان بةيان نامةو َ‬ ‫هةلويَستى لةناو ثةرلةمان‬ ‫لةسةر ثرسةكانى بودجةو نةوت وكاروبارى‬ ‫وةزارةتةكان و ياسا جؤاروجؤةكان وخؤثيشاندان‬ ‫َ‬ ‫هاوالتيان‪ ،‬تةنانةت داواكردنى‬ ‫و نارةزايةتى‬ ‫َ‬ ‫هةلوةشاندنةوةى حكومةت وثةرلةمانى كرد‬ ‫بانطهيشتى سةرؤك وةزيرو بةشى زؤرى‬ ‫و‬ ‫َ‬ ‫لةوةزيرةكانى كابينةى شةشةم كرد‪.‬‬ ‫بة ب ِرواى ريَبين هةردى نوسةرو رؤشنبير‬ ‫ئؤثؤزسيؤن برياريَكى باشى دا لةدواى ‪7\25‬‬ ‫بةشدارى حكومةتى نةكرد و ضوةبةرةى‬ ‫ئؤثؤزسيؤنةوة‪ ،‬ضونكة َئيمة لةكوردستان‬ ‫ئؤثؤزسيؤنيك هةية كة‬ ‫َثيويستمان بة‬ ‫َ‬

‫َربيت بةسةر حكومةتةوة و دةنطى‬ ‫ضاودي َ‬ ‫رةخنةطرانةى َ‬ ‫خةلط ئةو دةنطانةى لة دوو‬ ‫فراكسيؤنة سةركيةكة رازى نين بكات و‬ ‫بتوانن لةناو ثةرلةمان ئةو دةنطانة بطةيةنن‬ ‫و لةكابينةى حةوتيشدا هةمان رةئيم هةية‬ ‫هةبيت بؤئةوةى باشتر‬ ‫كةدةبيت ئؤثؤزسيؤنى َ‬ ‫َ‬ ‫ضاوديَرى كارةكانى بكريَت‪.‬‬ ‫هةر لةوبارةيةوة كاردؤ محمد سةرؤكى‬ ‫فراكسيؤنى طؤران لةثةرلةمانى كوردستان َثيى‬ ‫ئةوهيزانةى برياريان دا ئؤثؤزسيؤن‬ ‫كاتيك َ‬ ‫واية َ‬ ‫بن لةسةريانة هةنديَك ئةدابكةن كةواجبى‬ ‫ئؤثؤزسيؤنة لة سيستةمة سياسيةكة لةوانة ئةو‬ ‫ئةركانةى كةثةيوةنديان بةياساكانةوة هةبوةو‬ ‫كاريطةرى هةبوة لةسةر َتي ِروانينى ئؤثؤزسيؤن‬ ‫وط��ؤ ِران��ك��ارى لةسيستةمة سياسةكةى‬ ‫كوردستان‪ ،‬شةفافيةت لة بودجة بؤ ضاوديَكردنى‬ ‫لةليدوانةكةيدا بؤ‬ ‫حكومةت كراوة‪ ،‬كاردؤ محمد َ‬ ‫ريَطا وتيشى «ئؤثؤزسيؤن ئيشى لةسةر ضةند‬ ‫دؤسيةك كردوة لةوانة دؤسيةى نةوت‪ ،‬ميديا‬ ‫و بودجة‪ ،‬بةمةش توانيويةتى ئةركى خؤى‬ ‫بةجى بكات وئؤثؤزسيؤنيش داب ِراونية‬ ‫جى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةسيستةمة سياسيةكة و َ‬ ‫رؤلى ثةرلةمانتارى‬ ‫خؤى َ‬ ‫بسيَيت كة ئةمانةش ثةيوةندى‬ ‫هةل َ‬ ‫بةشيوازى حوكمرانيةوة هةية و ئؤثؤزسيؤنيش‬ ‫َ‬ ‫بةشيك لة سيستةمى سياسى كوردستان‬ ‫بوةتة َ‬ ‫دةبيت‬ ‫لةبةرئةوة سيستةمةكة رةنطدانةوةى َ‬ ‫لةسةر ئةداى ئؤثؤزسيؤن‪ ،‬بؤية َئيمة َثيمان واية‬ ‫ئةو سيستةمة َثيويستى بةضاكسازى بنةرةتى‬ ‫هةية‪.‬‬ ‫دكتؤر عومةر محمةد ئةندامى سةركردايةتى‬ ‫رايدةطةيةنيت‬ ‫يةكطرتووى ئيسالمى كوردستان‬ ‫َ‬ ‫لةوكاتةوةى ئؤثؤزسيؤن لة هةريَمى كوردستاندا‬ ‫كارى سياسى خؤى دةكات توانيويةتى َ‬ ‫رؤلَيكى‬ ‫ببنيت هةروةها توانيويةتى‬ ‫طةورةى خؤى َ‬ ‫باشبيت بةسةر كارةكانى‬ ‫ضاوديَريَكى‬ ‫َ‬ ‫حوكمةتةوة‪ ،‬لة ِريَطةى ميدياكانيةوة بةردةوام‬ ‫بةشيكى زؤر لة كةم وكورتيةكانى‬ ‫توانيويةتى َ‬ ‫َ‬ ‫باشبيت‬ ‫دةسةالت ئاشكرابكات و ثرديَكى َ‬


‫لةنيوان َ‬ ‫خةلك وحكومةتدا‪ ،‬توانيويةتى دةنط‬ ‫َ‬ ‫خةلك َبيت و داخوازيةكانى َ‬ ‫وهاوارى َ‬ ‫خةلك‬ ‫لةئيتاريَكى جواندا َثيشكةشى بكات وكابينةى‬ ‫وثيشمةرطة‬ ‫هيزةكانى ناوخؤ َ‬ ‫شةشةم كة موضةى َ‬ ‫و زيادكرنى سولفةى خانوبةرو هاوسةرطيرى‬ ‫بةشيكى باش لةم دةسكةوتانة لةاليةن‬ ‫كرد‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫هاوالتيانةوة بةدةسكةوتى بونى ئؤثؤزسيؤنى‬

‫عةبدولوةهاب عةلي‬

‫عةبدولوةهاب عةلي‪:‬‬ ‫بةرةى ئؤثؤزسيؤن‬ ‫لةماوةى كابينةى حةوتدا‬ ‫بةرفراوانرت نابَيت و‬ ‫لةوةزياتر نابَيت كة‬ ‫لةكابينةى شةشدا هةبوو‬ ‫دةزانن و لة بةغدايش ئؤثؤزسيؤن توانيويةتى‬ ‫دةنطيكى ت��رى رةس��ةن و راستةقينةى‬ ‫َ‬ ‫قوالوى ناخى َ‬ ‫َ‬ ‫هةل َ‬ ‫خةلك َبيت‪ ،‬لةسةروو هةموو‬ ‫جيكى‬ ‫ثاكي َ‬ ‫ئةمانةشةوة ئؤثؤزسيؤن توانيويةتى َ‬ ‫شةش َ‬ ‫َ‬ ‫بةدةسةالت‬ ‫زثيشكةش‬ ‫خالى‬ ‫بةهي َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫بةثى ى ئيعترافاتى برادةرانى َ‬ ‫بكات َ‬ ‫بةجى بكراية لة‬ ‫جى‬ ‫ئةوثرؤذةية‬ ‫طةر‬ ‫وثارتى‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫ئةوكيشانةى كة ئةم ِرؤ رووبة ِروى هةريَم‬ ‫‪َ %90‬‬ ‫بوةتةوة ضارةسةر دةبوو‪».‬‬ ‫رووداوةكانى ‪17‬ى شوباتى ‪ 2011‬و رؤذانى‬ ‫دواتر و رووداوةكانى ‪ 2011\12\2‬بادينان‬ ‫طرنطترين ئةو روودانةبوون كة لةبةرذةوةندى‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت شكايةوة و بة ِراى‬ ‫ئؤثؤزسيؤن و دذ‬ ‫َ‬ ‫ضاوديَرانيش ئةم روودانة باالنسى ئؤثؤزسيؤنى‬ ‫لةكوردستان بةرزتركردوة ئةندامةكةى‬ ‫سةركدايةتى يةكطرتويش ثشتطيرى‬ ‫لةخؤثيشاندانةكانى ‪17‬ى شوبات وثشتطيرى‬ ‫كةس و كاريان بةدةسكةوت بؤ ئؤثؤزسيؤن‬ ‫َ‬ ‫لةقةلةم دةدات لةو بارةيةوة بة ريَطاى ووت‬ ‫«ثشتطيركردنى ئؤثؤزسيؤن لة داخ��وازى‬ ‫خؤثيشاندةرانى ‪17‬ى شوبات و رؤذانى دواى‬ ‫وثشتطيركردنى كةس وك��ارى شةهيدان‬ ‫كاريطةرى زؤرى هةبووة‪ ،‬كوردستانى بردوةتة‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتى راوةستان لةشويَنى‬ ‫قؤناغيكى تر كة‬ ‫َ‬ ‫هينايةوة و ئاستى هؤشيارى‬ ‫خؤى وبةخةبةرى َ‬ ‫َ‬ ‫قؤناغيكى‬ ‫وكؤمةاليةتى طةياندوةتة‬ ‫و سياسى‬ ‫َ‬ ‫طةشةسةندووى باش كة ئةطةر ب��ةردةوام‬ ‫َبيت زياتر لةثايةكانى ديموكراسى وكارى‬ ‫سياسى مةدةنيانة لةهةريَمى كوردستان نزيك‬ ‫دةبينةوة‪».‬‬ ‫ئؤثؤزسيؤن وكابينةى حةوت‬ ‫ثاش ئةوةى لةكؤبونةوةى ‪2012\1\19‬‬ ‫يةكيتى وثارتى َ‬ ‫لةطةل‬ ‫هةر دوو مةكتةبى سياسى َ‬ ‫سةرؤكى هةريَم‪ ،‬بة ِرةسمى نيضيرظان بارزانى‬ ‫راسثيردراوة‪،‬‬ ‫كهينانى كابينةى حةوتةم‬ ‫َ‬ ‫بؤثي َ‬ ‫َ‬ ‫دةبيتةوة‬ ‫رووبةرووى‬ ‫بارزانى‬ ‫نيضيرظان‬ ‫ئةوةى‬ ‫َ‬ ‫بةشداريثيكردن لةكابينة‬ ‫بةرةى ئؤثؤزسيؤنة بؤ‬ ‫َ‬ ‫وةزاريةكة يان مسؤطةركردنى ثشتطيرى ئةوان‬ ‫بؤحكومةتةكةى‪ ،‬هةرضةند َثيش راسثردنيشى‬ ‫بةبى‬ ‫ئةوة راطةيةنرابوو كة كابينةى حةوتةم َ‬ ‫ئؤثؤزسيؤن نيضيرظان سةرؤكايةتى ناكات‪،‬‬ ‫َ‬ ‫لةهةولى ض ِرداية بؤ رازى كردنى‬ ‫لةئيستادا ئةو‬ ‫َ‬ ‫ئةو اليةنانة‪ ،‬هةرضةندة طؤ ِران و يةكطرتوو‬ ‫وةك سةرةتايى كابينةى شةشةم رايدةطةيةنن‬ ‫بةشدارى لة حكومةت ناكةن‪َ ،‬‬ ‫بةالم ضاوديَران‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلى ئيسالمى‬ ‫سةرنجةكانيان لةسةر‬ ‫ض ِركردوةتةوة بؤ بةشدارى كردنيان لةكابينةى‬ ‫َ‬ ‫ن� َ‬ ‫كؤمةل لة‬ ‫�وى‪ ،‬لةبةرامبةريشدا ئةميرى‬ ‫ديداريَكى تةلةفزيؤنى ثةيامدا ووتى ئةطةر‬ ‫طؤ ِران و يةكطرتووش بةشداري حكومةت‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلي ئيسالميي بةشداري‬ ‫بكةن‪ ،‬مةرج نية‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫بةثى ى راى ضاوديَران لةماوةى كابينةى‬ ‫َ‬

‫حةوتةمدا بةرةى ئؤثؤزسيؤن لةسةر ئاستى‬ ‫بةرفراوانتردةبيت‪،‬‬ ‫جةماوةرى و اليةنى سياسى‬ ‫َ‬ ‫هيما بؤ ه��ةردوو كؤنطرةى سةنديكاى‬ ‫َ‬ ‫رؤذنامةنوسان وكارمةندانى تةندروستى دةكةن‬ ‫كة ئؤثؤزسيؤن تةنها نةماية ولةكؤنطرةى‬ ‫رؤذنامةنوسان دةزطاى خةندان و لةكؤنطرةى‬ ‫كارمةندانى تةندروستى بايكؤتى بةشدارى‬

‫عةبدولوةهاب عةلي‬

‫كاردؤ حمةمةد‪:‬‬ ‫ئةطةر ضاكسازى نةكرَيت‬ ‫رووبةرى ئؤثؤزسيؤن‬ ‫بوون زؤرتر دةبَيتةوةء‬ ‫هَيزةكانى ناوخؤشيان‬ ‫دةطرَيتةوة‬ ‫بةشيك‬ ‫كردنيان لةو سةنديكايانة كرد‪ ،‬بة ِراى َ‬ ‫يةكيتى نيشتمانى لة‬ ‫لةضاويَرانيش هةرضةندة َ‬ ‫ضوارضيوةى ريَكةوتنى ستراتيذيدا بةشدارى‬ ‫َ‬ ‫كابينةى حةوت دةكات‪َ ،‬‬ ‫بةالم لةسةر ئاستى‬ ‫نابيت‬ ‫تاك ئةو ثيشتطيريةى َثيشويان َ‬ ‫بؤحكومةت‪.‬‬ ‫رايدةطةيةنيت‬ ‫محةمةد‬ ‫عومةر‬ ‫دكتؤر‬ ‫َ‬ ‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪9‬‬


‫«ئةوحوكمةتةى كة َئيستا لةسةروبةندى‬ ‫تةشكيل بونيداين ثاشماوةى حكومةتى َثيشوة‬ ‫كة سةرؤكى حكومةت داوادةك��ات زوو َبين‬ ‫بةاليةوة‪ ،‬ئةم َبينة وبةردةية بةسة و هةتا ثارتى‬ ‫خؤى يةكالكردوة جةماوةرى كوردستان لة‬ ‫مانطيدابووة‪،‬حكومةتيك‬ ‫ضاوةروانيةكى ضةند‬ ‫َ‬ ‫ببيت وانازانين‬ ‫بةمشيوةية تةشكيل‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫ريَبني هةردي‬

‫ر َيبني هةردي‪:‬‬

‫ئؤثؤزسيؤن بريارَيكى‬ ‫باشى دا لةدواى ‪7\25‬‬ ‫بةشدارى حكومةتى‬ ‫نةكرد‬ ‫سةركةوتوبيت والى َئيمة َكيشة بريتى نية‬ ‫لة شةخسةكان َ‬ ‫بةلكو َكيشةكة سيستمة‬ ‫سيستةميكى دامةزراومان‬ ‫سياسيةكةية‪ ،‬ضونكة‬ ‫َ‬ ‫نية كة كاريطةرى شةخسةكان بةئةداو‬ ‫شيوةى‬ ‫راثةراندنى كارةكان َبيت نةك بةو َ‬ ‫َ‬ ‫سليمانى دةسةالتى‬ ‫سةرؤكى حكومةت لة َ‬ ‫بةثيضةوانةوة‬ ‫يان‬ ‫نةيبيت‬ ‫هةبيت لة‬ ‫َ‬ ‫هةولير َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬

‫‪10‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫لة ِريَطةى حزبةوة هةموو شتةكان بكريَت‬ ‫سليمانى‬ ‫هيزو ب ِريارى بؤ بدات لةشارى َ‬ ‫وحزب َ‬ ‫لة ماوةى كابينةى شةش و بةدياريكراويش‬ ‫مانطيكى كةمدا َثينج بةريَوبةرى‬ ‫لةماوةى ضةند َ‬ ‫لةنيوان َ‬ ‫مةلبةندو حكومةتدا‪».‬‬ ‫هاتؤضؤ طؤ ِراوة َ‬ ‫ئةوئةندامةى سةركردايةتى يةكطرتوو‬ ‫وت��ي��ش��ى «ط���ةر ب��م��ان��ةوَي��ت خ��زم��ةت‬ ‫بةنيشتمانةكةمان بكةين ‪،‬ئؤثؤزسيؤن واى‬ ‫دةبنيت لةدةرةوةى ئةو حوكمةتة َبيت بؤ ئةوةى‬ ‫َ‬ ‫بةردةوام َبيت لةو كارانةى خؤى كة ب ِريارى‬ ‫داوة لةسةرى‪ ،‬لة اليةكى تريش ضونمان‬ ‫لةبيدةنط‬ ‫دةبيت َ‬ ‫بؤ ناوحكومةت جؤريَك َ‬ ‫كردنمان و َئيمةش نامانةويَت بيدةنط بين و‬ ‫ئيمتيازاتى خؤمان لة حكومةت ضى داوابكةين‬ ‫دةماندةنين‪َ ،‬‬ ‫بةالم ئةمة خزمةتمان ناكات و‬ ‫َ‬ ‫ئؤثؤزسيؤنيكى‬ ‫كاية سياسيةكة وادةخوازيَت‬ ‫َ‬ ‫كاراهةبيت وحكومةتيش َلى ى َتيبطات و ئيش‬ ‫َ‬ ‫لةسةر رةخنةكانى بكات و بةرةتكردنةوةى‬ ‫داواكان هةردووالمان زةرةرى َليدةكةين‪».‬‬ ‫نوسةرو رؤشنبير ريَبين هةردى َثيى واية‬ ‫«ئةمجارة ئؤثؤزسيؤن زؤر لةجارى َثيشوتر‬ ‫َثيويستمان َثييةتى ضونكة َئيستا ئةنجومةنى‬ ‫بةهيز‬ ‫وةزي��ران كة دةزطايةكى تةنفيزى َ‬ ‫وةهةم سةرؤكايةتى هةريَم كة دةزطايةكى‬ ‫بةهيزة بةدةست يةك حزبةوةية‬ ‫تةنفيزى َ‬ ‫لةدؤخيكى ئاوادا‬ ‫لةبةرئةوة بونى ئؤثؤزسيؤن‬ ‫َ‬ ‫بؤ ضاوديَركردنى كارةكانى و بؤ ريَطة نةدان‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت بةزةرورى‬ ‫بةزيادةرؤى كارةكانى‬ ‫دةزانم‪».‬‬ ‫سةبارةت بةالوازبوون و زيادبوونى بةرةى‬ ‫ئؤثؤزسيؤن ريَبين هةردى بة ريَطاى ووت‬ ‫«من ناتوانم َثيشبينى بكةم واى نابينم‪،‬‬ ‫لةماوةى كابينةى حةوتدا ئؤثؤزسيؤن الواز‬ ‫بةثيضةوانةوة دةيبينم رةنطة بةرةى‬ ‫ببيت و َ‬ ‫َ‬ ‫ئؤثؤزسيؤن ض لة ئاستى جةماوةرى و ض لة‬ ‫طةورةببيت‪،‬وة َثيشم‬ ‫ئاستى اليةنى سياسى‬ ‫َ‬ ‫واية ئةم كابينةيةش وةك كابينةكانى تر خراثتر‬ ‫نةتوانيت َكيشة كرنطةكانى كوردستان‬ ‫يش‬ ‫َ‬ ‫ضارةبكات‪».‬‬ ‫وتةبيذى رةسمى‬ ‫عةبدول وةهاب عةلى َ‬ ‫ئةنجومةنى سةركردايةتى ثارتى ديموكراتى‬ ‫سليمانى َثيى وانية بةرةى‬ ‫كوردستان لة َ‬ ‫ئؤثؤزسيؤن لةماوةى كابينةى حةوتدا بةرفراوانتر‬ ‫نابيت كة لةكابينةى شةشةمدا‬ ‫ببيت ولةوةزياتر َ‬ ‫َ‬ ‫هةبوو ضى لةرووى اليةنى سياسى و ئاستى‬ ‫جةماوةرى و بةبرواى ئةو ئؤثؤزسيؤن لةكةم‬

‫بونةوةدان‪ ،‬عةبدول وةهاب عةلى بة ريَطاى‬ ‫تائيستا سيماو َ‬ ‫روال��ةت و‬ ‫ووت «هةرضةندة َ‬ ‫َ‬ ‫كهينانى حكومةت ديارنية‪ ،‬بةالم‬ ‫شيوةى َثي َ‬ ‫َ‬ ‫ئةوة مةبةستى ثارتى ديموكراتى كوردستانة‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى نيشتمانى لةذيَر رؤشناييى‬ ‫لةطةل َ‬ ‫بهينريَت‪،‬‬ ‫ريَكةوتنى ستراتيذيدا حكومةت َثيك َ‬ ‫شيوازى حوكمةت‬ ‫كؤبونةوةكانى َنيوانمان َ‬ ‫و بةشدارى اليةنةكانى ترو و ماوةى دةست‬ ‫بةكاربوونى دةستنيشان دةكريَت‪ ،‬هةردوو ال‬ ‫موتةفيقن لةسةر كانديدكرنى كاك َنيضير‬ ‫بؤ سةرؤكى حكومةت و مشتوم ِريش لةسةر‬ ‫جيطرى سةؤرك وةزيران و ثةرمان‬ ‫ثؤستةكانى َ‬ ‫دةبيت ئةو كةسانةى‬ ‫و وةزيرةكان دةكريَت و َ‬ ‫كة ي��ارى دةكريَن ه��ةردووال رةزامةندى‬ ‫لةسةربدةين‪».‬‬ ‫«بةثى ى‬ ‫وتةبيذةكةى ثارتى وتيشى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫زانيارية سةرةتايةكانيش ئةوةى ثارتى دةيةويَت‬ ‫حكومتيكى بنكة فراوانى‬ ‫كهينانى‬ ‫َ‬ ‫بيكات َثي َ‬ ‫نيشتمانية دواى راسثاردنيشى لةاليةن‬ ‫كهينانى كابينةى َ‬ ‫نوى‪،‬‬ ‫بؤثي َ‬ ‫سةرؤكى هةريَمةوة َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫نيضيرفان بارزانى دةكةويَتة ثةيوةندى‬ ‫اليةنةكان َ‬ ‫وخةلكى تةكنؤكراتدا‪».‬‬ ‫سةرؤكى فراكسيؤنى طؤ ِران لةثةرلةمانى‬ ‫كوردستان بةشداريكردنيان لة حكومةت‬ ‫دةبةسيتةوة‬ ‫وثشتطيركردنيان بؤ حكومةت‬ ‫َ‬ ‫بة بةرنامةى حكومةت و ضاكسازيةكانى‬ ‫لةوبارةيةوة ووتى «كابينةى حةوت تا َئيستا‬ ‫لةضوارضيوةى راطةياندن وقسةكردنة وشتى‬ ‫َ‬ ‫كؤنكريَتى نية ويَ��راى ئةو طؤرانكاريةى‬ ‫كةثةيوةندى بةريَكةوتنى ستراتيذيةوة هةية‬ ‫ئةمانةش كاريطةرى لةسةر طؤرانكاريةكان‬ ‫و دةستاو دةةستكردنى حكومةتةكة هةية‪،‬‬ ‫َئيمة َتي ِروانين و َ‬ ‫هةلسةنطاندنمان بؤ سيستةمة‬ ‫سياسيةكة و تةعامولكردنمان َ‬ ‫لةطةلى ثةيوةندى‬ ‫بة بةرنامةى كابينةى حةوتةوة هةية‪ ،‬ئةم‬ ‫بةرنامةية طةر دريَذةدان َبيت بةكابينةى شةش‬ ‫زؤر بةطةرم وطوريتر ئةداى كارى ئؤثؤزسيؤنى‬ ‫خؤمان دةكةين‪َ ،‬ئيمة جيهان بينى خؤمان‬ ‫شيوازى حوكم و َ‬ ‫قبولكردنى ئةو‬ ‫هةية لةسةر َ‬ ‫َ‬ ‫باكيجةى َثيشكةشمان كردوة‪ ،‬طةر قبولكرا‬ ‫َ‬ ‫تةعاموليكى ترى َ‬ ‫لةطةل دةكةين وَي ِراى ئةوةى‬ ‫َ‬ ‫هةموو ئةركى ثةرلةمانى و ضاوديَرى كارةكانى‬ ‫حكومةت دةكةين‪َ ،‬‬ ‫بةشيوازى جياوازتر‪.‬‬ ‫بةالم َ‬ ‫سةرؤكى فراكسيؤنى طؤران َثيشى واية‬ ‫دةس��ةالت ئةزمةكانى ق� َ‬ ‫َ‬ ‫�ول َبيتةوة‬ ‫ضةند‬ ‫دةبيت ئةمةش‬ ‫رووبةرى ئؤثؤزسيؤن بوون زياتر َ‬


‫ثةيوةندى بةئيشكردنى حكومةتةوة هةية‬ ‫وتيشى «ئةطةر ضاكسازى نةكريَت رووبةرى‬ ‫وهيزةكانى‬ ‫دةبيتةوة َ‬ ‫ئؤثؤزسيؤن بوون زؤرتر َ‬ ‫ناوخؤشيان دةطريَتةوة‪».‬‬ ‫سةبارةت بةبةرفراوانى بوونى بةرةى‬ ‫ئؤثؤزسيؤن لة ذمارةيةك سةنديكاو ريَكخراوى‬ ‫ثيشةيدا عةبدو لوةهاب عةلى رايطةياند‬ ‫َ‬ ‫لةهةلبذاردنةكان‬ ‫«ئؤثؤزسيؤن لةو ريَذةى كة‬ ‫هينايى و لةو َ‬ ‫هةول وتةقةاليانةى كةلةمانطى‬ ‫َ‬ ‫شوبات وئازارى رابردووداى زياترى بؤناكريَت‬ ‫بةثى ى‬ ‫و ريَذةى جةماوةريشى لةدبةزينداية َ‬ ‫ئةومةعلومتانةى لةالى َئيمةية‪».‬‬ ‫ه��ةروةه��ا ع��ةب��دول وةه���اب ووت��ى‬ ‫«سةبارةت بةوةى كةلة كؤنطرةى سةنيدكاى‬ ‫رؤذنامةنوسان و سةنديكاى كارمةندانى‬ ‫تةندروستى رووي��دا دواى ئةو نشوستة بوو‬ ‫ترهينايى‪،‬‬ ‫كة ئؤثؤزسيؤن لةسةنديكاكانى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةالم فرياكةوتن لة كؤنطرةى سةنديكاى‬ ‫كؤمةليك كاربكةن و ئةوانةشى‬ ‫رؤذنامةنوسان‬ ‫َ‬ ‫ل���ةدةرةوةى ئؤثؤزسيؤن بايكؤتان كرد‬ ‫ئيجتهيادى شةخسى ضةند كادريَك بوو لة‬ ‫ببيت‬ ‫يةكيتى نايةويَت َ‬ ‫يةكيتى نيشتمانى وخؤى َ‬ ‫َ‬ ‫بةئؤثؤزسيؤن ئةوبرادةرانةش بايكؤتيان كرد‬ ‫دةذميردران و َئيستا بةوثةرى‬ ‫بةثةنجةى دةست َ‬ ‫قورساييةوة يةكيتى لةوسةنديكايةدا كاردةكات‬ ‫دةزانيت لةثاشةكشةداية بؤية‬ ‫و ئؤثؤزسيؤن‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةيةويَت لةسةر ئاستى ريَكخراوةكانى كؤمةلى‬ ‫مةدةنيش ثةالمار بدات ئةو حةرةكة ثؤليسيانة‬ ‫ئةنجام ب��دات‪ ،‬ئؤثؤزسيؤن دةيةويت بةم‬ ‫كارانةى ريَذةى جةماوةرى خؤى زيادبكات‪،‬‬ ‫َئيمة َثيمان واية َ‬ ‫َ‬ ‫وتةقةاليى َبيهودة دةن‬ ‫هةول‬ ‫َ‬ ‫بةشيوةيةكى‬ ‫دةبيت حزب َ‬ ‫لةطةل ئةوةشدا َ‬ ‫ثشتطيربيت بؤسةنديكاو ريَكخراوةكان‬ ‫الوةكى‬ ‫َ‬ ‫بةشيوةيةكى راستةوخؤى دةستى‬ ‫بكات نةوةك َ‬ ‫هةبيت‪».‬‬ ‫حزب لةناوياندا َ‬ ‫دةبيتة ئؤثؤزسيؤن ؟‬ ‫يةكيتى َ‬ ‫َ‬ ‫زؤريَك لةضاوديَران ثشبينى ئةوةدةكةن كة‬ ‫يةكيتى نيشتمانيشةوة‬ ‫كابينةى حةوت لةاليةن َ‬ ‫ببيتةوة لةسةر كانديدةكانى‬ ‫توشى ئاستةنط َ‬ ‫بؤجيطرى سةرؤكى هةريَم وحكومةت‬ ‫َ‬ ‫وذمارةيةك لةوةزراةتةكان بةمةش رةنطة‬ ‫يةكيتى وةك ئةطةريَكى دوور بةشدارى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫وتةبيذى ئةنجومةنى‬ ‫حكومةت نةكات‪ ،‬بةالم َ‬ ‫رايدةطةيةنيت‬ ‫لةسليمانى‬ ‫َ‬ ‫سةركردايةتى ثارتى َ‬ ‫«موستةحيلة ثارتى بةتةنيا كابينةى حكومةت‬ ‫‪%100‬بةثى ريكةوتنى ستارتيذى‬ ‫بينيت لة‬ ‫َثيك َ‬ ‫َ‬

‫َ‬ ‫لةطةليان وموتةفقن لةسةر‬ ‫يةكيتى بةشدارة‬ ‫َ‬ ‫كةئيستا‬ ‫هيزى ترى سياسيش َ‬ ‫كابينةكة و َ‬ ‫لةكابينةى شةشدا هةن لة كابينةى حةوتيشدا‬ ‫دةبن وهةنديَك اليةنى ئؤثؤزسيؤنيش رةنطة‬ ‫بةشداربن وطةر بةشداريش نةبن َ‬ ‫ثالثيشتى‬ ‫تةواو لةوكابينةية دةكةن‪.‬‬ ‫ثى واية ريَكةوتنى‬ ‫ريَبين ه��ةردي‪-‬ش َ‬ ‫يةكيتى بؤ هاتنة‬ ‫ستراتيذى ريَطرة لة بةردةم َ‬ ‫بةرةى ئؤثؤزسيؤن لةوبارةيةوة بةريَطاى وت‬ ‫ببيت بةئؤثؤزسيؤن‬ ‫يةكيتى َ‬ ‫«بةدوورى دةزانم َ‬ ‫يةكيتى بةشدارة لةحكومةت و ريَكةوتنى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫وثى‬ ‫ستراتيذى هةية‬ ‫لةطةل ثارتى كة دةست َ‬ ‫بةستوةتةوة و تةسليم كردنةوةى حكومةتيش‬ ‫بةثى ى ريَكةوتنى ستراتيذية»‪ ،‬وتيشى ئةم‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئالؤطؤ ِر دةستةو دةستكردنى دةسةالت نية‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتة بةطويَرةى‬ ‫بةلكو دابةشكردنى‬ ‫ريَكةوتنى ستراتيذى‪ ،‬دةستاودةى ستكردنى‬ ‫�ةالت ئةوةية لةريَطةى َ‬ ‫دةس� َ‬ ‫هةلبذاردنةوة‬ ‫جيطةى‪».‬‬ ‫هيزيَكى تر َبيتة َ‬ ‫هيزيَك الببريَت و َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ريَبين‬ ‫كاردؤ محمد‪-‬يش هاوراية‬ ‫هةردى سةبارةت بة ِريَكةوتنى ستراتيذى و‬ ‫يةكيتى لةكابينةى حةوتدا‬ ‫بةشدارى كردنى َ‬ ‫«يةكيتى‬ ‫لةو بارةيةوة بةريَطاى راطةياند‬ ‫َ‬ ‫وثارتى ريَكةوتنى ستراتيذيان هةية و ئةم‬ ‫َئالوطؤرةش ثةيوةندى بة ِريَكةوتنة ستراتيذيةوة‬ ‫بمنيت َثيكةوييان بةردةام‬ ‫هةية‪ ،‬تاريَكةوتنةكة َ‬ ‫دةبيت‪».‬‬ ‫َ‬ ‫عومةرمحةمةدثى‬ ‫الى خؤشيةوة دكتؤر‬ ‫َ‬ ‫ى واي��ة ريَكةوتنة ستراتيذيةكةى َنيوان‬ ‫يةكيتى وثارتى ذيانى سياسى توشى شةلةل‬ ‫َ‬ ‫هيزة لةبةرئةوةى َثيكةوةن لة‬ ‫كردوة ئةو دوو َ‬ ‫َ‬ ‫طةندةليةكانى يةكتر َبيدةنط دةبن و سامانى‬ ‫ئةم َ‬ ‫والتة بةش دةكةن وئاسمان وزةوييان‬ ‫وثيشمةرطةو ثةرلةمان ‪...‬هتد‬ ‫بةشكردوة َ‬ ‫بةش كردوة‪ ،‬وَي ِراى بوونى ئةم ريَكةوتنةش‬ ‫لة دي َ‬ ‫يةكيتى و دكتؤر بةرهةم‬ ‫َطةلة بةوالوة َ‬ ‫َ‬ ‫شيوةش كاك‬ ‫دةسةال َتيكى نية و بةهةمان َ‬ ‫دةبيت وطةر ئةم ريَكةتنة‬ ‫َنيضير‪-‬يش هةروا َ‬ ‫ستراتيذية َ‬ ‫بوةشيتةوة واليةك حكومةت‬ ‫هةل َ‬ ‫هيزةكانى تر ئؤثؤزسيؤن‬ ‫بنيت و َتيكراى َ‬ ‫َثيك َ‬ ‫شيوةيى ت��ةداول��ى راستطؤيانةو‬ ‫بن ب��ةم َ‬ ‫ئاشتيانةى َ‬ ‫دةبيت‪َ ،‬‬ ‫بةالم َئيستا هةركةس‬ ‫سولتة َ‬ ‫ناتوانيت‬ ‫بهنيت مادام ريَكةوتنةكة بوونى هةية َ‬ ‫َ‬ ‫سةركةوتوبيت و بةرةو فةشةل دة ِروات طةر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةولى خؤشى ب��دات وريَطةى‬ ‫ئةوثة ِرى‬ ‫«ئيستا ئؤثؤزسيؤن‬ ‫َثينادريَت»‪ ،‬هةروةها وتيشى َ‬

‫َ‬ ‫كؤمةل و طؤراندا خؤى‬ ‫تةنها لة يةكطرتوو‬ ‫َ‬ ‫نابينيتةوة ئةو هؤشياريةى لةناو خةلكدا هةية‬ ‫َ‬ ‫و ميدياكان ورؤشنبيران و مامؤستايانى زانكؤ‬ ‫بةطشتى لةبةرةى ئؤثؤزسيؤندان‪».‬‬ ‫ئةندامةكةى سةركدايةتى يةكطرتوو‬ ‫لةكؤتايدا رايطةياند «ئةطةر ببواية اليةني ترى‬ ‫يةكيتى‬ ‫سياسى بهاتايةتة ناو ئؤثؤزسيؤن لةوانة َ‬

‫د‪.‬عومةر عةلي‬

‫د‪.‬عومةر عةلي‪:‬‬ ‫لةشارى سلَيمانى لةماوةى‬ ‫كابينةى شةش و‬ ‫بةدياريكراويش لةماوةى‬ ‫ضةند مانطَيكى كةمدا‬ ‫ثَينج بةرَيوبةرى هاتؤضؤ‬ ‫طؤِراوة لةنَيوان مةلَبةندو‬ ‫حكومةتدا‬ ‫نيشتمانى كاريَكى باش دةبوو ئةوكاتة حكومةت‬ ‫دةكةوت بةر بةرثرسياريةتى و َ‬ ‫هةلبذاردن‬ ‫هيزةكان بطؤ ِراية ئةوة‬ ‫بكرايةتةوة ريزبةندى َ‬ ‫ِريَطايةكى راست دةبوو دةيطةياندينة ئةنجام‬ ‫وداهاتويةكى طةشةسةندوو‪».‬‬ ‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪11‬‬


‫فازيل ِرةئوف ئةندامى سةركردايةتى ثارتى دميوكراتى كوردستان‪:‬‬

‫ئةم حكومةتة بةجاشايةتى نةهاتووة ئةوةى‬ ‫ئةم حكومةتةى ناو َيت غةدر لةخؤى دةكات‬ ‫ديدارى‪ :‬عيماد بيالل‬ ‫ئةندامى سةركردايةتى ثارتى ديموكراتى‬ ‫كوردستان فازل رةئوف لة ديداريَكى تايبةتى‬ ‫ِريَطا دا ِرايطةياند هؤكارى سةردانةكةى‬ ‫سليمانى تايبةت‬ ‫َنيضيرظان بارزانى بؤ شارى َ‬ ‫بوو بة كؤبونةوةى َنيوان نةوشيروان مستةفا‬ ‫ِريَكخةرى بزووتنةوةى ط��ؤ ِران‪ .‬ئاماذةى‬ ‫َ‬ ‫لةهةولى ئةوةداية‬ ‫بةوةشكرد َنيضيرظان بارزانى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل اليةنى ئؤثؤزسيؤن‬ ‫طفتوطؤى جدى‬ ‫بكات بؤ ئةوةى ب��ةذدارى حكومةتى ئايندة‬ ‫بكات وتيشى ئةم حكومةتة بةجاشايةتى‬ ‫نةهاتووة‪ ،‬ئةوةى ئةم حكومةتةى ناويَت غةدر‬ ‫لةخؤى دةكات‪ .‬فازيل ئةوةشي ووت «ئةوةى‬ ‫كة وتوويةتى خؤثيشاندان لةهةريَمى كوردستان‬ ‫دةستثيدةكاتةوة‬ ‫بةشيوةيةكى توندووتيذى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةبيت ميللةت ِرسواى بكات‪».‬‬ ‫َ‬ ‫ِريَطا‪ :‬كابينةكةى دكتؤر بةرهةم بةرةو‬ ‫َ‬ ‫هةلسةنطاندنى ثارتى‬ ‫كؤتاى دةض�َ�ي��ت‪،‬‬ ‫ديموكراتى كوردستان ضية لةمة ِر ئةداو طرنطى‬ ‫كاروضاالكيةكانى دكتؤر بةرهةم لة كابينةى‬ ‫شةشةمدا؟‬ ‫َ‬ ‫ف��ازل رةئ��وف‪ :‬م��اوةى دوو سالة بة ِريَز‬ ‫دكتؤر بةرهةم سةرؤكى حكومةتى هةريَمى‬ ‫كوردستانة‪ ،‬كة دةكاتة كابينةى شةشةم‬ ‫لةسةرةتاى دةستبة كاربوونى دكتؤر بةرهةم‬ ‫كؤمةلَيك وةعدو َ‬ ‫َ‬ ‫بةلَين درا‪َ ،‬‬ ‫كاتيك كة‬ ‫بةالم َ‬ ‫ئةجيندا‬ ‫ئةبيت بير لة بةرنامةو َ‬ ‫وةعد ئةدريَت َ‬ ‫َ‬ ‫كاتيك دكتؤر بةرهةم‬ ‫كانى بكةيتةوة‪ ،‬بةالم َ‬ ‫دةستى بةكارةكانى كرد ئةوةى َثييكرا كردى‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةالم َئيمة وة ك ثارتى ديمووكراتى كوردستان‬ ‫جيطرى سةرؤكى حكومةت كاك ئازاد‬ ‫كة َ‬ ‫ب��ةروارى بوو ئةوان وةك حكوومةت‪َ ،‬ئيمة‬ ‫وةك حيزب تةداخولمان نةكردوة لة ئيشوكارى‬ ‫حكومةت‪َ .‬‬ ‫بةالم هةر لة جةنابي سةرؤكى‬

‫‪12‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫هةريَم بة ِريَز مةسعود بارزانى ثشتطيرى تةواوى‬ ‫دكتؤر بةرهةم ك��راوة بةتايبةت مةكتةبي‬ ‫سياسي ثارتى بؤ ئةوةى َكيشةى بؤ دروست‬ ‫نةكريَت‪ ،‬واتا ثارتى َ‬ ‫ثالثشتى دكتؤر بةرهةم‬ ‫لةثشخستنى كابينةكةى‪ .‬بة ِراى َئيمة‬ ‫بووة َ‬ ‫دكتؤر بةرهةم ئةوةى توانيويةتى كردوويةتى‬ ‫َئيمة وةك ثارتى ِرازيبوين بةوةى كة بة ِريَز‬ ‫دكتؤر بةرهةم تاضةند ئةو توانايةى هةبووة‬ ‫بؤكارةكانى‪ ،‬ئةوةى كة دكتؤر بةرهةم نةى‬ ‫توانيووة بيكات ثةيوةستبووة بةميزانيةو كات‪،‬‬ ‫َ‬ ‫دووسال بؤ بةرنامةى كاركردن‬ ‫ضونكة بة ِراستى‬ ‫زؤرنية‪ ،‬ضونكة زؤر ث ِرؤذةى طةورة هةية بةضةند‬ ‫َ‬ ‫ئةضيتة قؤناغى تةواو بوونةوة‪ ،‬بؤية ئةمة‬ ‫سالَيك َ‬ ‫ئةوةناطةيةنيت دكتؤر بةرهةم يان حكومةتةكة‬ ‫َ‬ ‫بوبيت‪َ ،‬ئيمة وةك ثارتى‬ ‫كةمتةرخةم‬ ‫بةطشتى‬ ‫َ‬ ‫بةشيوةيةكى طشتى ِرازي بووين لة ماوةى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دووسال ئةزموونى دكتؤر بةرهةم لةكابينةكةى‬ ‫بؤية دكتؤر بةرهةم هةرئةوةندةى ئةتوانى كة‬ ‫بيكات‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬ئاماذةت بةوةكرد مةسعود بارزانى‬ ‫ثشتطيرى تةواوى دكتؤر بةرهةمى كردوة‪،‬‬ ‫بؤ‬ ‫ب��ؤئ��ةوةى لةكابينةكةيدا َكيشةى‬ ‫دروستنةبيت‪َ ،‬‬ ‫بةالم خودى دكتؤر بةرهةم‬ ‫َ‬ ‫ئ��ةوةى ِراطةياندوة دةستى حيزب ِرةنط‬

‫باخةلَكى بزانَيت دةزطاى‬ ‫ثاراسنت دةزطايةكى‬ ‫داثَلؤ سَينةرنية‪،‬‬ ‫دةزطايةكة ضاوَيكى‬ ‫هةيةو هةزارضاو‬

‫دانةوةيةكى زؤرى هةبوة لةكابينةى شة شةمدا‪،‬‬ ‫بةو مانايةى حيزب ِريَطربوة لةئيشوكارةكانيدا‬ ‫دةطةيةنيت حيزب ب ِريارةكةى‬ ‫ئةمةش ئةوة‬ ‫َ‬ ‫بةجينةكردوة‪ ،‬بؤضى؟‬ ‫جي َ‬ ‫سةرؤكى هةريَمى َ‬ ‫فازل رةئوف‪ :‬باوة ِرناكةم حيزب تةداخولى لة‬ ‫كردبيت‪َ ،‬ئيمة وةك‬ ‫كابينةكةى دكتؤر بةرهةم َ‬ ‫ثارتى ديموكراتى كوردستان ئةوةى كة ئاطامان‬ ‫َلي يةتى سةرؤكى هةريَم جةنابي بةرزانى‬ ‫ثشتطيرى تةواوى دكتؤر بةرهةمى كردوة‪ ،‬بة‬ ‫كردبيت بةناوى حكومةت َئيمة‬ ‫َثيضةوانةوة ضي َ‬ ‫تةداخولمان تيايدا نةكردووة‪ ،‬نةلة وةزارةت نة‬ ‫لةهيض دامودةزطايةكى حكومى‪َ ،‬ئيمة لةخوارة‬ ‫بةتايبةت مةكتةبي سياسي داواى ضيمان‬ ‫كردبيت نةمان توانيوة ِراستةوخؤ ثةيوةندى‬ ‫َ‬ ‫وةزارةتيكةوة بكةين‬ ‫يان‬ ‫َكةوة‬ ‫ي‬ ‫بةوةزير‬ ‫َ‬ ‫بؤئةوةى كارمان بؤبكات‪ ،‬تةنانةت َئيمة وةك‬ ‫سليمانى و طةرميان‬ ‫ثارتى لة سنورى ثاريَزطاى َ‬ ‫كة َثيطةى جةماوةريمان تيايداثتةوة َبيبةشبوين‬ ‫لةث ِرؤذةى تاعينات و ث ِرؤذةخزمةتطوزاريةكان‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةالم َئيمة ئاساي بووة بةالمانةوة و طرنط‬ ‫ئةوةبوة َكيشةمان بؤكابينةى شةشةم درووست‬ ‫نةكردوة‪.‬‬ ‫هيما بؤئةوةدةكةيت ثؤستى‬ ‫ك‬ ‫َطا‪:‬كاتي‬ ‫َ‬ ‫ِري َ‬ ‫سةرؤكايةتى حكومةت حسةى ثارتى ية‬ ‫ئةضيتة خانةى‬ ‫يةكيتى َبيطومان َ‬ ‫يان حسةى َ‬ ‫لةنيوان خؤتاندا ثؤستةكان‬ ‫ئةوةى كة َئيوة َ‬ ‫ئةبيت هةميشة‬ ‫بؤضى‬ ‫دابةشكردبيت‪،‬‬ ‫تان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى و ثارتى َبيت‪،‬‬ ‫ئةو ثؤستة سياديانة بؤ َ‬ ‫قوالوى ناخى َ‬ ‫لةكاتيكدا ئؤثؤزسيؤن َ‬ ‫هةل َ‬ ‫خةلكةو‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى و ثارتى دةنطى هةية؟‬ ‫هاوشيوةى َ‬ ‫َ‬ ‫فازل رةئوف‪َ :‬ئيمة ئيتيفاقمان هةبووة يانى‬ ‫يةكيتى بوةتةوة‪،‬‬ ‫حكومةت ِرووبة ِروى ثارتى و َ‬ ‫بؤية لةهةموو دنيادا ئةم ئيتيفاقانة بوونى هةية‬ ‫بؤ ئةوةى بزانيت ئةو ثؤستانة ضؤن دابةش‬ ‫ئةكةيت‪ .‬بؤية حيزبى يةكةم و دووةم ئةم زيادةى‬ ‫يةكيتى و ثارتى وةك‬ ‫بةردةكةويَت لةبةرئةوة َ‬ ‫ليستى كوردستانى موتةفيق بوين‪ ،‬وة ِريَذةى‬


‫هةموودةنطة كان بة هةردووال بةدةستمان‬ ‫بةثيى ئةو ئيتيفاقاتةى لةم دوايةى‬ ‫هيناوة‪ ،‬بؤية َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫كرا دوو سالى سةرؤكايةتى ثة ِرلةمان بؤ َ‬ ‫َبيت‪ ،‬دوو َ‬ ‫سالى سةرؤكايةتى حكومةت بؤ ثارتى‬ ‫بةثيى ئةو دةنطانةى بةهةردوو‬ ‫َبيت‪ ،‬بؤية َ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالتانة‬ ‫هيناومانة بؤمان هةية ئةم‬ ‫اليةن َ‬ ‫دابةشكةين هةرلة ثة ِرلةمانةوة تاحكومةت‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬ئةى ئةطةر َئيمة شيكاريةكى ديكةى‬ ‫بؤبكةين و َبلَيين ثارتى فشاريَكى زؤرى خستؤتة‬ ‫يةكيتى بؤئةوةى ثؤستى سةرؤكايةتى‬ ‫سةر َ‬ ‫حكومةتى َلي وةربطريَتةوة‪ ،‬جةنابتان لةم‬ ‫بارةيةوة ضى َ‬ ‫دةلَين؟‬ ‫فازل رةئ��وف‪ :‬لةبةرامبةر وةرطرتنةوةى‬ ‫يةكيتى ماناى‬ ‫ثؤستى سةرؤكايةت حكومةت لة َ‬ ‫يةكيتى‪،‬‬ ‫ئةوةنية ثارتى فشارى خستؤتة سةر َ‬ ‫ئةمة ئيتيفاقة‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬بةر لةوةى ثارتى بة ِرةسمى داواى‬ ‫يةكيتى‬ ‫ثؤستى سةرؤكايةتى حكومةت لة َ‬ ‫بكاتةوة‪ ،‬سةرةتا ثارتى ئامادة نةبوو ئة‬ ‫يةكيتى وةربطريَتةوة‪ ،‬ضةندين‬ ‫وثؤستةى لة َ‬ ‫ووتةبيذى مةكتةبي سياسي ثارتى ئةوةى‬ ‫جار‬ ‫َ‬ ‫ئاشكراكردوة ثارتى ئامادة نية موئامةرة بة‬ ‫َنيضيرظان‪-‬ةوة بكات بؤئةوةى بيكات بةخاوةنى‬ ‫حكومةتيكى ث ِر َكيشة‪َ ،‬ليرةدا ئةوة دةردةكةويَت‬ ‫َ‬ ‫بةكيشةى خؤى‬ ‫ثارتى َكيشةى ئةم حكومةت َ‬ ‫دانانيت يان بؤضى َئيستا ئامادةن ئةو ثؤستة‬ ‫َ‬ ‫وةربطرنةوة؟‬ ‫فازل رةئ��وف‪ :‬ئةو قسةيةى كة ووتراوة‬ ‫بؤضونى طشتى نةبوة‪ ،‬بؤضونى سياسةتى‬ ‫ثارتى نةبووة‪ ،‬بؤضونى سياسةتى ثارتى ئةوةية‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةوةدابووة ئةوةى شيا و‬ ‫ئةكسةريةت‬ ‫بةتوانابيت لةناو ثارتى جةنابي كاك‬ ‫شارةزاو‬ ‫َ‬ ‫َنيضيرظان بوة‪ ،‬بؤية ثارتى دةستنيشانى كردووة‬ ‫بؤ ئةو ثؤستة‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬بؤضى كانديدى ثارتى تةنها َنيضيرظان‬ ‫كةسيك كة‬ ‫بارزانى ية؟ ئايا لةناو ثارتى تةنها َ‬ ‫ثؤستةبيت َنيضيرظان بارزانى ية؟‬ ‫شياوى ئةو‬ ‫َ‬ ‫كاتيك‬ ‫فازل رةئ��وف‪ :‬بةطشتى ميللةت َ‬ ‫كةسيك ئةبينن دواتر تةجروبة‬ ‫كاروضاالكى‬ ‫َ‬ ‫وةردةط���رن‪ .‬ك��اك َنيضيرظان خ��ؤى هةر‬ ‫جيطرى سةرؤكى ثارتى‬ ‫بةتةبيعى بةدةر لةوةى َ‬ ‫ديموكراتى كوردستانة‪ ،‬بيركردنةوةيةكى َ‬ ‫قولى‬ ‫كةسيكى كورد ثةروةرة‪،‬‬ ‫كوردانةى هةيةو‬ ‫َ‬ ‫بة ِراستى كاك َنيضيرظان قوتابي قوتابخانةكةى‬ ‫بارزانى نةمرة كة دةكاتة مامى‪ ،‬هةميشة‬ ‫بارزانى ئارةزو لةوة دةكات فةرقوجوداى نةكات‬

‫َ‬ ‫فازل ِرةئوف‬ ‫بةيةك ضاو سةيرى ميللةت بكات‪ .‬ئةطةر‬ ‫بودجة جيانةكرايةتةوة بةسةر هةردو ئيدارةى‬ ‫هةوليرى‬ ‫سليمانى كاك َنيضيرظان‬ ‫َ‬ ‫هةولير و َ‬ ‫َ‬ ‫سليمانى َثيشدةخست‬ ‫ضؤن َثيشخست ئاواش َ‬ ‫يةكيتى بودجةيان دابةشكرد بةسةر‬ ‫ثارتى و َ‬ ‫َ‬ ‫هةوليردا‪ ،‬بةالم‬ ‫سليمانى و‬ ‫َ‬ ‫هةردوو ئيدارةى َ‬ ‫هةوليربكات‪،‬‬ ‫خزمةتى‬ ‫ثارةية‬ ‫ثارتى توانى بةو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى نةى توانى لةبةشة‬ ‫سليمانى َ‬ ‫بةالم لة َ‬ ‫بودجةى خؤى خزمةتطوزارى َثيشكةش بة‬ ‫سليمانى بكات‪ِ ،‬راستة ميللةتةكة هي هةمومانة‬ ‫َ‬ ‫دابةشكردنى ثارة ئةو َكيشانةى دروستكردووة‬ ‫َ‬ ‫ئةمسال دابةشبكريَت ئةوا ِرةنطة‬ ‫ئةطةر بودجةى‬ ‫َكيشة درووستبكات‪ .‬لة مةسةلةى ث ِرؤذةكان لة‬ ‫كابينةى َثينجةم ئةطةر بودجة دابةشنةكراية‬ ‫َ‬ ‫هةوليرضى بؤكراوة ئاواش‬ ‫بةدلنياي يةوة‬ ‫َ‬ ‫سليمانى طؤ ِرانكارى بةخؤوة دةبينى‪َ ،‬نيضيرظان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫سليمانى ية لة ِرووة‬ ‫من‬ ‫«نيوةى‬ ‫ت‬ ‫ي‬ ‫ئةل‬ ‫بارزانى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةاليةتيةكةوة َ‬ ‫َ‬ ‫مالى دايكى بة ِريَزيان لة‬ ‫سليمانى‬ ‫سليمانى ية‪ ،‬يانى جةنابي بةرزانى َ‬ ‫َ‬ ‫بؤسليمانى‬ ‫زؤرخؤشدةويَت‪ ،‬كاك َنيضيرظان َدلى َ‬ ‫ئةسوتيت! َ‬ ‫دروستدةبيت‬ ‫ئةوكيشانةى‬ ‫بةالم‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةمووى دةطة ِرًَيتةوة بؤ بودجة‪ ،‬بؤية لة‬ ‫كابينةكةى دكتؤر بةرهةمدا ئةطةر دوو ئيدارةى‬ ‫نةبواية ئةويش دةيتوانى زياتر خزمةتبكات‪،‬‬

‫ثارتى كؤسث نةبووة لةبةردةم دكتؤر بةرهةم‬ ‫بةتا يبةت جةنابي سةرؤك ثشتطيرى كردوة و‬ ‫بةثيشكةوتنى كابينةى شةشةم‬ ‫حةزى كردوة َ‬ ‫َ‬ ‫ِريَطا‪ :‬ئؤثؤزسيؤن بةطشتى خؤشحالة‬ ‫بةدانانى كةسايةتيةكى وةك َنيضيرظان لةناو‬ ‫ثارتى بؤ ثؤستى سةرؤكايةتى حكومةت‪َ ،‬ليرةدا‬ ‫ئةوة دةردةكةويَت كة َنيضيرظان جياواز لة‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةى بارزانى بيردةكاتةوةو بؤضونى جياوازة‪،‬‬ ‫هةنديَك َثييان واية ئؤثؤزسيؤن بؤية ثشتطيرى‬ ‫ئوميديان‬ ‫َنيضيرظان بارزانى دةكات ضونكة َ‬ ‫بةنيضيرظان بارزانى هةية بؤئةوةى بةرةيةك‬ ‫َ‬ ‫لةناو ثارتى جيابكاتةوة؟‬ ‫نةخير‪ ،‬كاك َنيضيرظان‬ ‫ف��ازل رةئ��وف‪َ :‬‬ ‫كةسيكى ِرؤشنبيرةو بيركردنةوةى زؤر َ‬ ‫قولة‬ ‫َ‬ ‫هيض كات ئامادةنية بةرة لةناو ثارتى جيابكاتةوة‪،‬‬ ‫هةمووشتيكةوة‬ ‫ِراستة ميللةتى كوردى لةسةرو‬ ‫َ‬ ‫خؤش دةويَت‪َ ،‬‬ ‫بةالم تةبيعةتةكةى واية لة‬ ‫بة ِريَز جةنابي سةرؤك بارزانى وةريطرتوة كة بة‬ ‫يةكسانى سةيرى ميللةت بكات‪ ،‬كاك َنيضيرظان‬ ‫لة باوكى رحمةتى َفيربووة جياوازى نةكات‬ ‫هةولير يان دهؤك يان خانةقين‪-‬دا‪.‬‬ ‫لةنيوان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةالم لةسةرو ئةوةشةوة حيزبةكةى خؤى‬ ‫َ‬ ‫بةوةخؤشحال نية‬ ‫زؤرخؤشدةويَت هيض كات‬ ‫دروستبيت‪،‬‬ ‫َكيشةومةشاكيل لةناو حيزبةكةى‬ ‫َ‬ ‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪13‬‬


‫ضونكة دامةزريَنةرى ثارتى باثيرةى َنيضيرظانة‬ ‫يةكيك بووة لةدامةزريَنةرانى‬ ‫باوكى ِرةحمةتى َ‬ ‫نةبيت مامى‬ ‫ثارتى‪َ ،‬نيضيرظان بارزانى هيض َ‬ ‫ئةتوانيت ئينشيقاق‬ ‫سةرؤكى ثارتى ية‪ ،‬ضؤن‬ ‫َ‬ ‫لةناو ثارتى دروستبكات‪َ ،‬نيضيرظان بارزانى‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةى بارزانى طةورةبوة‬ ‫لةسةردةستى‬ ‫ئةضيت بةرةى خؤى جيابكاتةوة‪.‬‬ ‫ئيترضؤن َ‬ ‫ِريَطا‪ :‬لة ضةند ِرؤذى َثيشودا َنيضيرظان‬ ‫َ‬ ‫لةطةل نةوشيروان مستةفا كةسي‬ ‫بارزانى‬ ‫يةكةمى بزووتنةوةى ط��ؤ ِران كؤبويةوة‪،‬‬ ‫ن��اوة ِرؤك��ى ئةو كؤبونةوةية ضي ب��وو؟ ئايا‬ ‫ناوة ِرؤكى كؤبونةوةكة ثةيوةندى نةبوةبةوةى‬ ‫كة اليةنى ئؤثؤزسيؤن‪ ،‬بةتايبةت بزووتنةوةى‬ ‫بةذداربيت؟‬ ‫طؤ ِران لة حكومةتى ئايندة‬ ‫َ‬ ‫فازل رةئوف‪ :‬هؤكارى سةردانةكةى كاك‬ ‫سليمانى بةتايبةت‬ ‫َنيضيرظان بارزانى بؤ شارى َ‬ ‫بؤ الى ِريَكخةرى بزووتنةوةى طؤ ِران كاك‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطاى‬ ‫نةوشيروان مستةفا هات لةناو‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك بيروبؤضونى جياواز‬ ‫كوردستان‬ ‫كةسيك بووة سةرؤكى‬ ‫ئةبيت‬ ‫َ‬ ‫دروستبووة َ‬ ‫َ‬ ‫ووالت يان سةرؤكى حكومةت كاريَك بكات‬ ‫هةبيت‬ ‫بؤ ئ��ةوةى نزيك بوونةى زياترى َ‬ ‫لةناو َ‬ ‫نابيت ئةو‬ ‫خةلك و اليةنة حيزبيةكان َ‬ ‫ئةبيتة‬ ‫كةسة‬ ‫ملمالني بكات‪ .‬كاك َنيضيرظان َ‬ ‫َ‬ ‫سةرؤكى حكومةت‪ ،‬حكومةت حكومةتى‬ ‫بةبي جياوازى ئ��ةوةى كة‬ ‫َ‬ ‫هةمووكةسيكة َ‬ ‫كةسيكى ِراستطؤيةو‬ ‫ئةبيتة سةرؤكى حكومةت َ‬ ‫َ‬ ‫َليوةشاوةى ئةوثؤستةية‪ ،‬بزووتنةوةى طؤ ِران‬ ‫وةك قةوارةيةكى سياسي دةنطى زؤرى‬ ‫هيناوةو خاوةنى ‪ 25‬كورسي ثة ِرلةمانة‪ ،‬كاك‬ ‫َ‬ ‫َنيضيرظان َثيشئةوةى ثؤستى سةرؤكى‬ ‫حكومةتى وةرطريَتةوة ئاماذةى بةوةكردوة‬ ‫َ‬ ‫كيك بكريَت كة دةنطى‬ ‫ئةبيت حساب‬ ‫بؤخةل َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةدةستهيناوة‪ ،‬لة ثة ِرلةمانى كوردستان‬ ‫خةلكى‬ ‫َ‬ ‫ثي بكات‪ ،‬بةتايبةت‬ ‫َ‬ ‫ئةبيت حكومةت عترافى َ‬ ‫هيناوة خؤدةنطى‬ ‫اليةنيك كة دةنطى كةمى َ‬ ‫َ‬ ‫ئةبيت دةس� َ‬ ‫�ةالت ثشتيوانى‬ ‫ميلةتى كوردة‪َ ،‬‬ ‫بوةستيت‪ .‬لةهةموو جيهاندا‬ ‫نابيت دذيان‬ ‫َ‬ ‫َليبكات َ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت سوودى لةئؤثؤزسيؤن وةرطرتوة‪.‬‬ ‫يةكيتى وةك دوو اليةنى‬ ‫ِريَطا‪ :‬ثارتى و َ‬ ‫دةس� َ‬ ‫�ةالت تاضةند سووديان لة ئؤثؤزسيؤن‬ ‫لةكاتيكدا َثيشتر ئؤثؤزسيؤنيان‬ ‫وةرطرتوة؟‬ ‫َ‬ ‫رةشيويَن ناودةبرد‪.‬‬ ‫بةطي َ‬ ‫َ‬ ‫فازل رةئوف‪َ :‬‬ ‫يةكيتى سوودى‬ ‫بةل َى ثارتى و َ‬ ‫زؤري��ان لة ئؤثؤزسيؤن وةرطرتووة‪ ،‬بؤنمونة‬ ‫شتيك َ‬ ‫دةس� َ‬ ‫غةلةت دةكات لةو الوة‬ ‫�ةالت َ‬

‫‪14‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫َ‬ ‫كؤمةلَيك كةسي خؤى ئةى شاريَتةوة‪َ ،‬‬ ‫بةالم‬ ‫َ‬ ‫ئؤثؤزسيؤن ديَت ئاماذة بةو خالة الوازانة ئةكات‪،‬‬ ‫َ‬ ‫بةالم ئةطةر ئةو كةموكو ِريانة ضارةسةرنةكةيت‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةبيت بةطةندةلى‪ ،‬طةندةلى بؤطةندةكات‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بؤنمونة ئةطةر ئؤثؤزسيؤن بلَيت ثارتى ديموكرات‬ ‫َ‬ ‫ئةوةى دةيكات َ‬ ‫لةطةل ميللةت ئةطةر‬ ‫غةلةتة‬ ‫بؤبنيت هةم‬ ‫ثارتى هةنطاوى ضاكسازى‬ ‫َ‬ ‫ثارتى ئيستيفادةى َليدةكات هةم اليةنى‬

‫نَيضريظان بارزانى ىَ‬ ‫دل‬ ‫بؤ شارى سلَيمانى‬ ‫دةسوتَيت‬ ‫ئؤثؤزسيؤن‪ .‬ئةو خؤثيشاندانةى سةراى ئازادى‬ ‫خؤكيشةى‬ ‫جةماوةربوبيت‬ ‫ئةطةر نا ِرةزايةتى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫درووستكردبوو لة هةريَمى كوردستان يان‬ ‫لة ِريَطاى ِراطةياندنةوة ناحةزانى كوردستان‬ ‫طةورةى دةكةن هانى َ‬ ‫خةلكى ئةدةن بؤئةوةى‬ ‫بةردةوامبن لةخؤثيشاندان‪.‬‬ ‫ِريَطا‪:‬دواى طرذى و َئالؤزيةكانى َنيوان ثارتى‬ ‫لةئيستادا ثةيوةندى‬ ‫و يةكطرتووى ئيسالمى َ‬ ‫ئاستيكداية‬ ‫َنيوان َئيوةو يةكطرتوو لةض‬ ‫َ‬ ‫ئاياثةيوةنديةكانتان ِرووى َ‬ ‫لةئالؤزى كردوة؟‬ ‫فازل رةئ��وف‪ :‬ثةيوةندى َنيوان ثارتى و‬

‫ثارتى و يةكَيتى سوودى‬ ‫زؤريان لةئؤثؤزسيؤن‬ ‫بينيووة‬ ‫يةكطرتوو ِرووى َ‬ ‫لةئالؤزى نية‪ ،‬ضونكة نيةتى‬ ‫جةنابي سةرؤك بارزانى و كاك َنيضيرظان ئةوةية‬ ‫َ‬ ‫لةطةل يةكطرتووى‬ ‫كؤبونةوةى ئاشتةواى‬ ‫بةثيضةوانةوة لةاليةن‬ ‫ئيسالمى دروستبكةن‪َ ،‬‬ ‫مةكتةبي سياسي و سةركردايةتى َثيمان‬ ‫ِراطةيةندراوة ثابةندى تةباي و َليبوردةى‬ ‫َ‬ ‫لةطةل اليةنة سياسيةكان بين‪ ،‬بةتايبةت‬

‫برايانى يةكطرتووى ئيسالمى‪َ ،‬ئيمةى‬ ‫تةجروبةى َتالمان هةية لةشة ِرى ناوخؤى‬ ‫كوردستان وة ئيستيفادةمان َليينةكردوة‪َ ،‬‬ ‫بةلكو‬ ‫زيانى َثيطةياندوين‪َ ،‬ئيمة لة َ‬ ‫هةولى ئةوةداين‬ ‫ئةوطرذي و َئالؤزيةى َنيوان ثارتى و يةكطرتوو‬ ‫كؤتاى َثي َبيت بؤئةوةى ثةيوةنديةكانمان َبيتةوة‬ ‫دؤخى جارانى‪.‬‬ ‫ِريَطا‪َ :‬ئيوة يةكطرتوو تؤمةتباردةكةن بةوةى‬ ‫َ‬ ‫طيرسينةرى خؤثيشاندانة كانى دةظةرى‬ ‫هةل َ‬ ‫َ‬ ‫لةكاتيكدا يةكطرتوو ئةلَيت‬ ‫زاخؤ و بادينانة‬ ‫َ‬ ‫خؤثيشاندانةكان ثةيوةندى بةيةكطرتووى‬ ‫ئيسالمى يةوة نةبووة‪ ،‬بؤضى َئيوة تؤمةتى‬ ‫خؤثيشاندان ئةدةنة َ‬ ‫ثال يةكطرتوو؟‬ ‫فازل رةئ��وف‪َ :‬ئيمة لةخؤثيشاندانةكةى‬ ‫شتيكمان بينى لةناو‬ ‫بادينان ه��ةم��وو َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك كةس بةدى دةكرا‬ ‫خؤثيشاندةران‬ ‫سةر بةيةطكرتووى ئيسالمى بوون‪ ،‬كؤبونةوةى‬ ‫ئةو هةموو َ‬ ‫خةلكة َثيشتر زةميةنة سازى‬ ‫بؤكرابوو‪ِ ،‬رةنطة سةركردايةتى يةكطرتوو‬ ‫نةبوبيت‪َ ،‬‬ ‫بةالم ِرةنطة‬ ‫ئاطايان لةو خؤثيشاندانة َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك مةسوولى ناوةكطرتوو لة دةظةرى‬ ‫زاخؤ خؤثيشاندانيان دروستكردوة بؤ ئاذاوةنانةوة‪.‬‬ ‫حيزبيكدا َ‬ ‫ئاذاوةطيرهةية‪،‬‬ ‫خةلكانى‬ ‫َ‬ ‫لةناو هةموو َ‬ ‫نابيت خؤثيشاندانى تونوتيذ‬ ‫ثشيوى َ‬ ‫بؤ نانةوةى َ‬ ‫بكريَت ضونكة َئيمة ضاوى هةموو ناحةزانى‬ ‫كوردمان لةسةرة زؤرجار كوردستان َكيشةى‬ ‫نية‪ ،‬ب� َ‬ ‫�ةالم ل��ةوالوة اليةنى نةيار بةكورد‬ ‫َكيشةمان بؤدرووستدةكات‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬زانيارى مان الية ثارتى ديموكراتى‬ ‫كوردستان بة ِريَزتانى دةستنيشان كردوة بؤ‬ ‫ثؤستى بةرثرسي دةزطاى ثاراستن لةسنوورى‬ ‫سليمانى‪ ،‬ئايا ب ِريارى ئةوةت داوة ئةو‬ ‫ثاريَزطاى َ‬ ‫ثؤستةوةر بطريت كة دةزطاى ثاراستنةو لةالى‬ ‫َ‬ ‫خةلكى بةدةزطايةكى َ‬ ‫ؤسينةر ناسراوة؟‬ ‫داثل َ‬ ‫فازل رةئوف‪ :‬من َثيشمةرطةى حيزبةكةمم‪،‬‬ ‫حيزبةكةم داواى ضيم َليبكات من دريَغى ناكةم‪،‬‬ ‫داواى هةرجؤرة بةرثرسياريةتى يةكم َليبكات‬ ‫من ئامادةم‪َ .‬‬ ‫بزانيت دةزطاى ثاراستن‬ ‫باخةلكى َ‬ ‫دةزطايةكى َ‬ ‫ؤسينةرنية دةزطاى ثاراستن‬ ‫داثل َ‬ ‫بةثيضةوانةوة خزمةتكارى طةلى كوردة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫دةزطاى ثاراستن ضاويَكى هةيةو هةزارضاو‬ ‫ئاذاوةطي ِرو خائين‬ ‫دةزطاى ثاراستن ضاوديَرى‬ ‫َ‬ ‫و خؤفرؤشان و دةستةى تيرؤريستان دةكات‬ ‫َ‬ ‫نةيةلَيت ئارامى‬ ‫بؤئةوةى بيان دؤزيَتةوةو‬ ‫َ‬ ‫ووالت َتيكبدةن يان زة ِربة لةميللةتةكةمان و‬ ‫طةلى كورد بدةن‪.‬‬


‫حةمةسةعيد حةمة عةلي‪:‬‬

‫ثارت��يء يةك َي�تي بؤ ر َيكخس��تين هاوك َيش��ة‬ ‫سياس��ييةكانيان ضةندين دوكاني سياسييان‬ ‫دروستكردووة‬ ‫رايؤرتي ‪:‬هَيدي هةولَيري‬ ‫يةكيتيء ثارتي ضةندين دوكاني‬ ‫ساآلنيكة َ‬ ‫َ‬ ‫سياسيان دروست كردووة بؤ كةمكردنةوةي‬ ‫قورسايي اليةنة كاريطةرةكان لةسةر‬ ‫طؤ ِرةثاني سياسي هةريَمي كوردستان‪،‬‬ ‫بةطؤترةو بة هيض ياساو بنةمايةك ثارة بةسةر‬ ‫كاتيكيش ئةو‬ ‫اليةنةكان دةبةخشنةوة‪،‬هةر َ‬ ‫بووبيت‪ ،‬ئيتر‬ ‫اليةنانة قورساييان بؤ دروست َ‬ ‫َ‬ ‫لةسالي رابردوو‬ ‫بودجةكةيان دةب ِرن‪ ،‬وةك‬ ‫لةطةرمةي خؤثيشاندانةكانى ‪17‬ي شوباتء‬ ‫دواتر بودجةي ئةو اليةنانة‬

‫ب�� ِردرا‪ ،‬كة بةشداري حكومةتيان نةكرد‪،‬‬ ‫وةك سزايةك دذي اليةنة ئؤثؤزسيؤنةكاندا‪.‬‬ ‫يةكيتيء ثارتي‬ ‫ضاوديَرانيش َثييان واية‬ ‫َ‬ ‫لةماوةي دةسةآلتداريَتي خؤيان ياساي‬ ‫بةثيي‬ ‫تائيستاش َ‬ ‫شيل دةكةن‪َ .‬‬ ‫حيزبةكانثي َ‬ ‫َ‬ ‫َليدواني بةرثرساني وةزارةت��ي ناوخؤي‬ ‫حكومةتي هةريَم زياتر لة ‪ 37‬اليةني سياسي‬ ‫لةهةريَمي كوردستاندا َ‬ ‫مؤلةتي ياسايي‬ ‫كاركردنيان هةية‪.‬‬ ‫بةثيي ياساي حيزبة سياسيةكاني هةريَمي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كوردستان كة لةسالي ‪ 1993‬لةاليةن‬

‫ثةرلةماني كوردستانةوة دةرضووة‪ ،‬هةموو‬ ‫كةسيك مافي دامةزراندني حيزبي سياسي‬ ‫َ‬ ‫دةبيت‬ ‫هةية بةضةند‬ ‫مةرجيك‪ ،‬لةوانة َ‬ ‫َ‬ ‫دةستةي دامةزريَنةرى لة ‪ 50‬كةس كةمتر‬ ‫دةبيت زياتر لة ‪ 500‬ئةندامي‬ ‫نةبيت‪ ،‬هةروةها َ‬ ‫َ‬ ‫هةبيت‪ ،‬لةطةأل ئةوةشدا ث ِرؤطرامي ئةو حيزبة‬ ‫َ‬ ‫بطونجيتء‬ ‫لةطةأل بنةماكاني ديموكراسي‬ ‫َ‬ ‫ئامانجةكانيشي دذ بة بةرذةوةندي طشتي‬ ‫لةئيستاشدا‬ ‫نةبيت‪َ .‬‬ ‫هةريَمي كوردستان َ‬ ‫ث������ ِرؤذة ي��اس��اي‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪15‬‬


‫بوودجةي ئةحيزبةكان كة دوو ث � ِرؤذة‬ ‫ب��وون لةطةأل يةكتردا َتي َ‬ ‫كةل ك��ران لة‬ ‫يارمةتي حيزبةكانء ريَكخستني بة ياسا‬ ‫َثيشكةش كراوة‪ ،‬لةثةرلةماني كوردستان لة‬ ‫رؤذي‪ 2009/11/17‬خويَندنةوةي يةكةميشي‬ ‫بةثيي ماددةي (‪)15‬ة‪ ،‬ب ِري ‪200‬‬ ‫بؤ كراوة‪َ ،‬‬ ‫مليار دينار بؤ ثشتيواني كردني حيزبةكانء‬ ‫ث ِرؤذةي ريَكخراوة ناحكوميةكان تةرخان‬ ‫بكريَت‪ ،‬هةتا َئيستاش ئةو َثيوةرانة ديار نين‬ ‫بؤ دابةشكردني ئةو ريَذة ثارةية بؤ ريَكخراوو‬ ‫حيزبةكان‪.‬‬ ‫لةم بارةيةوة د‪.‬ئةحمةد وةرتي ئةندامي‬ ‫مةكتةبي سياسي بزوتنةوةي ئيسالميء‬ ‫هاوكات سةرؤكي فراكسيؤني هةمان حيزب‬ ‫لةثةرلةماني كوردستان تيشك دةخاتة سةر‬ ‫ئةو بابةتةو َ‬ ‫دةلَيت «لةوكاتةوة ضةندين جار‬ ‫لةنيوان فراكسيؤنة جياوازةكاني ثةرلةماني‬ ‫َ‬ ‫كوردستانء َليذنةكاندا طفتوطؤ لةسةر‬ ‫ث ِرؤذةكان كراوة دوا جار لةاليةن َليذنةكاني‬ ‫(ياساييء داراي��يء ئابوري) ثةرلةماني‬ ‫كوردستان ه��ةردوو ثرؤذةكة ك��راون بة‬ ‫يةك‪ ،‬دواتر بة راثؤرتي هاوبةش َثيشكةشي‬ ‫سةرؤكايةتي ثةرلةماني كوردستان كراوة»‪.‬‬ ‫د‪.‬ئةحمةد وةرتي بؤ (يَطا وتيشي» بةآلم بة‬ ‫هؤي َثيوةرةكاني َثيداني بودجة بة حيزبةكان‬ ‫دياري نةكرابونء ب ِريارو ب ِرة ثارةكةش راى‬ ‫جياوازى لةسةر هةبوو‪ ،‬ضونكة ئيرادةيةكي‬ ‫سياسي نية بؤ َتيثة ِراندني ئة ث ِرؤذة ياساية‬ ‫هيشتا دواخراوةو هةروا ماوةتةوة‪».‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫الي خؤشيةوة كاروان صالح ثةرلةمانتار‬ ‫لةليذنةي ناوخؤي ثةرلةماني كوردستان لة‬ ‫َ‬ ‫بةثيي ئةو ياساية‬ ‫فراكسيؤني طؤ ِران َثيى واية َ‬ ‫حيزبيك َ‬ ‫وةرطرتبيت‪،‬‬ ‫مؤلةتي ياسايي‬ ‫هةر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةبيت حكومةتي هةريَم ثابةند َبي بة َثيدانى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بودجةي َثيى»‪ ،‬كاروان سالةح ئةوةي بؤ‬ ‫ريَطا ووت « ئةو ث ِرؤذةيةي بؤ بةخششي‬ ‫حيزبةكان هاتة ثةرلةماني كوردستان لة‬ ‫َليذنةي ياساييء ناوخؤدا َثيوةريَك دانرا‪ ،‬كة‬ ‫بودجة بة حيزبةكان بدريَت‪ ،‬كةضي ليستي‬ ‫دةسةآلت طةمةو ياري بةو ث ِرؤذةية دةكاتء‬ ‫دةينيريَتةوة بؤ حكومةتء‪ ،‬حكومةتيش بؤ‬ ‫َ‬ ‫دةينيريَتةوة»‪ .‬هاوكات‬ ‫ثةرلةمانى كوردستان َ‬ ‫ئةو ثةرلةمانتارة ئاماذة بة قسةكاني د‪.‬بةرهةم‬ ‫َ‬ ‫سالةح سةرؤكي حكومةتي هةريَمي كابينةي‬ ‫(ئيوة هةرضي‬ ‫شةشةم كرد‪ ،‬كة وتبووى َ‬

‫‪16‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫َبلَين َئيمة ئةوة دةكةين) َئيمةش وةك‬ ‫ثةرلةمانتار بة َثيي دةنطء كورسي بودجةمان‬ ‫ريَكخست‪ ،‬بةآلم بة داخةوة بة جؤرةها بيانوو‬ ‫سةرؤكايةتي ثةرلةماني كوردستان ئةو بابةتة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ناوهؤلي طفتوطؤكاني‬ ‫نايةوي َبيتة‬ ‫دوادةخات‪،‬‬ ‫يةكيتي بة‬ ‫ثارتيء‬ ‫كة‬ ‫كوردستان‪،‬‬ ‫ثةرلةماني‬ ‫َ‬ ‫هةوةسي خؤيان وةك دوو حيزبي دةسةآلتدار‬ ‫نازانيت‬ ‫تةخشانء ثةخشاني َثيدةكةن‪ ،‬كةس َ‬ ‫ضةند دةبةنء ضةند بةو حيزبانة دةدةن‪».‬‬ ‫ثةرلةمانتاريَكي يةكطرتووي ئيسالميش‬ ‫رايدةطةيةنيت «دةبوو لةخولةكاني َثيشووتري‬ ‫َ‬ ‫ثةرلةماني كوردستان ئةو ياساية دةرضوباية‪،‬‬ ‫بةآلم بة داخ��ةوة دوو حيزبي باآلدةست‬ ‫بة ئارةزووي خؤيان بودجة بؤ خؤيان زياد‬

‫كاروان حَ‬ ‫سال‬ ‫ثةرلةمانتار‪:‬‬ ‫زياتر لةدوو سالَة‬ ‫ئةو ثِرؤذةية لةنَيوان‬ ‫حكومةتي هةرَيمء‬ ‫ثةرلةماني كوردستان‬ ‫دَيتء دةضَيت‬ ‫دةكةن‪».‬‬ ‫حةمة سةعيد حةمة عةلي ثةرلةمانتاري‬ ‫لةثةرلةماني‬ ‫ئيسالمي‬ ‫يةكطرتووي‬ ‫دوانيكدا بؤ طؤظاري ريَطا‬ ‫لةلي‬ ‫كوردستان َ َ‬ ‫َ‬ ‫دةلَيت «ماوةيةكي زؤرة دوو ث ِرؤذة ياسا‬ ‫هاتؤتة ثةرلةماني كوردستان‪ ،‬بةداخةوة‬ ‫هيشتا ياساكة دةرنةضووة‪ ،‬كة َثيم واية ئةوة‬ ‫َ‬ ‫َثيضةوانةي سيستةمي ديموكراسيء دةستورو‬ ‫ياساية‪ ،‬بؤ ئةوةي سةروةتء ساماني ميللةتء‬ ‫ؤنةضيت‪ ،‬وة دوو حيزبي‬ ‫حكومةت بة في ِر َ‬ ‫دةس��ةآلت بة ميزاجي شةخسي خؤيانء‬ ‫ثي نةكةن‪ ،‬ئةركي‬ ‫بةرذةوةنديةكانيان كاري َ‬ ‫سةرؤكايةتي ثةرلةماني كوردستانة ثةلة‬ ‫بكات لة ريَطةي َليذنةي داراي��يء نةزاهة‬

‫بةدوا داضؤني بؤ بكات»‪.‬روونيشي كردةوة‬ ‫«ضةندين جار ياداشتمان بةرزكردؤتةوة‬ ‫بؤ سةرؤكايةتي ثةرلةماني كوردستان كة‬ ‫هةنديَك ث ِرؤذة ياساي طرنط هةية َثيويستة‬ ‫زوو ئةو ياسايانة طفتوطؤيان لةسةربكريَت‪،‬‬ ‫بةآلم بة هؤكاري حيزبيء سياسي دوو حيزبي‬ ‫دةسةآلتدار خؤيان داهاتيان قؤرخ كردووةو‬ ‫ثارةيةكي زؤر دةبةن‪ ،‬نةتوانراوة باس لةو‬ ‫ياساية بكريَت‪».‬‬ ‫دةربارةي َثيوةرةكاني َثيداني بودجة بة‬ ‫اليةنة سياسيةكانيشةوة سةرؤكي فراكسيؤني‬ ‫«بةثيي ضةند‬ ‫بزووتنةوةي ئيسالمي وتي‬ ‫َ‬ ‫َثيوةريَك بودجة بة اليةنةكان دةدريَت وةك‬ ‫بةثيي ذمارةي كورسيةكاني حيزب‬ ‫يةكةم‪َ :‬‬ ‫لةثةرلةماني كوردستان‪ ،‬كة بؤ هةر كورسيةك‬ ‫ب ِري ‪ 50-25‬مليؤن دينار مانطانة وةردةطيريَت‪،‬‬ ‫كة ئةمةش تا َئيستا يةكاليي نةبؤتةوة‪ ،‬راي‬ ‫تريش هةية كة بؤ هةر كورسيةكي ثةرلةمان‬ ‫ديناربيت‪.‬‬ ‫ب ِري ‪ 100‬مليؤن‬ ‫َ‬ ‫خوليكي‬ ‫دووةم‪ :‬هةر‬ ‫حيزبيك لةهةر َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردندا نيوة يان زياتر لةنيوةي دةنطي‬ ‫هينا‪ ،‬ب ِري نيوةي‬ ‫كورسيةكي بة دةست َ‬ ‫ثارةي تةرخان كراو بؤ كورسيةكي ثةرلةماني‬ ‫ثي دةدريَت‪.‬‬ ‫َ‬ ‫سي يةم‪ :‬ئةو حيزبةي بة َثيي سيستةمي‬ ‫َ‬ ‫هةبي‪،‬‬ ‫(كؤتا) كورسي يةكي ثةرلةماني‬ ‫َ‬ ‫ثي دةدرَي��ت‪ ،‬كة‬ ‫نيوةي ئةو ب ِرة ثارةيةي َ‬ ‫بؤ كورسيةكي ثةرلةمان دياري دةكريَت‬ ‫ئةمةش َثيكهاتةكاني (توركمان‪ ،‬مةسيحي‪)...،‬‬ ‫نيطةران كردووةو رازي نين‪».‬‬ ‫َ‬ ‫بوةشيتةوة‪،‬‬ ‫هةل‬ ‫حيزبيك‬ ‫وتيشي «هةر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ياخود َثيضةوانةي حوكمةكاني ياساي‬ ‫حيزبةكان ذم��ارة ‪17‬ي َ‬ ‫سالي ‪1993‬ي‬ ‫هةمواركراو َ‬ ‫جواليةوة بودجةكةي َلي بب ِريَت‪،‬‬ ‫جيي َ‬ ‫قبولكردني‬ ‫كة بةطشتي ئةو َثيوةرانة َ‬ ‫هيض اليةك نين‪».‬‬ ‫ثةرلةمانتارةكةي ط��ؤ ِران َثيي واية‬ ‫يةكيتي خؤيان ئةو حيزبانة بة‬ ‫«ثارتيء َ‬ ‫ملمالنييةكان‪،‬‬ ‫كاردةهينن بؤ ساغ كردنةوةي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةبيت ئةو بابةتة بة ياسا ريَك بخريَتء بة‬ ‫َ‬ ‫شةفافي بكريَت‪َ ،‬ئيمة وةكو ثةرلةمانتاران‬ ‫رةخنةمان زؤرة لةسةر ياساي هاوكاريء‬ ‫يارمةتيداني حيزبةكان ضونكة بؤ هيض‬ ‫كةسيك نية لةثةرلةماني كوردستان ئةو‬ ‫َ‬ ‫بابةتة رابطريَتء‪ ،‬ياري بة ضارةنووسي ئةو‬


‫حيزب ءاليةنةسياسيانة بكات»‪ .‬لةطةأل‬ ‫ئةوةشدا رووني دةكاتةوة «كة ريَكخستني‬ ‫دةبيت كة حيزب لةذياني‬ ‫ذياني سياسي بةوة َ‬ ‫سياسيدا بةشداري َ‬ ‫بةثيي‬ ‫ء‬ ‫بكات‬ ‫بذاردن‬ ‫هةل‬ ‫َ‬ ‫دةنطةكانء ئةو كورسيانةي بة دةستي‬ ‫َنيت‪ ،‬حةقي خؤيةتي حكومةت بودجةي‬ ‫دي َ‬ ‫نةبيت‬ ‫ثي ب��دات‪ ،‬بؤ ئ��ةوةي ضاوي لةوة َ‬ ‫َ‬ ‫لة ِرَيطةي اليةنة دةرةكيةكان بودجةو ثارة‬ ‫بةريَطاي ناشةرعي ثةيدا بكات‪ ».‬لةبارةي‬ ‫رَيطريةكاني بةردةم دةرضوني ئةو ياساية‬ ‫لةثةرلةماني كوردستان ثةرلةمانتار حةمة‬ ‫سةعيد حةمة عةلي ئاماذة بؤ ئةوة دةكات»‬ ‫بؤ ئةوةي دةسةآلت بودجةي خؤيان كةشف‬ ‫نةبيت هةم ث��ارة بة حيزبةكاني نزيك‬ ‫َ‬ ‫لةخؤيان دةدةن‪ ،‬نةك قورساييء قةبارةي‬ ‫حيزبةكان‪ ،‬بؤية كاريطةري دوو حيزبي‬ ‫دةربضيت‪،‬‬ ‫ناهيَلَيت ئةو ياساية‬ ‫َ‬ ‫دةسةآلتدارة َ‬ ‫ضونكة لةدابةشكردني بودجةي حيزبةكانيشدا‬ ‫بةكارناهينريَت‪،‬‬ ‫َثيوةري ستانداردي جيهاني‬ ‫َ‬ ‫دةبيت ئةو‬ ‫تةنها بةرذةوةنديةكاني خؤيان‪ ،‬كة َ‬ ‫ضوارضيوةي خؤيان‪ ،‬كة ضؤنيان‬ ‫حيزبانة بضنة‬ ‫َ‬ ‫دةهينن‪ ،‬ئةطينا ئةوةي َئيستا‬ ‫بويَت بةكاريان َ‬ ‫ناياساييء نادروستة»‪.‬‬ ‫لةسةر هةمان بابةتء هؤكاري مانةوةي‬ ‫لةثةرلةماني كوردستانء ثاساوةكاني كاروان‬ ‫َ‬ ‫سالةح ثةرلةمانتاري طؤ ِران بؤ ريَطا وتي‬ ‫َ‬ ‫لةنيوان‬ ‫«زياتر لةدوو سالة ئةو ث ِرؤذةية َ‬ ‫حكومةتي هةريَمء ثةرلةماني كوردستان‬ ‫دةضيتء ليذنة ثةيوةنديدارةكانيش‬ ‫ديَتء‬ ‫َ‬ ‫ئيشي خ��ؤي��ان ت���ةواو ك���ردووة‪ ،‬ب��ةآلم‬ ‫سةرؤكايةتي ثةرلةماني كوردستان بةوة رازي‬ ‫نيةء ئةو ثرسة دوادةخات بة هؤكاري سياسيء‬ ‫تةمء مذاوي ماوةتةوة‪ ،‬كة هةموو ساأل ضؤن‬ ‫تةخشانء ثةخشانيان بة بودجةي ئةو حيزبانة‬ ‫بمي َنيتةوة‪».‬‬ ‫كردووة‪ ،‬دةيانةويَت هةروا َ‬ ‫َ‬ ‫هةندي حيزبء اليةن هةن‬ ‫لةئيستاشدا‬ ‫َ‬ ‫بة َثيي زانياريةكاني طؤظاري ريَطا دواي‬ ‫َ‬ ‫لةهةلبذاردنةكاندا حةوت حيزب‬ ‫ئ��ةوةي‬ ‫كةمتر لةريَذةي كورسيةكانيان بة دةست‬ ‫هينابوو‪ ،‬كةضي يةك حيزب ‪ 500‬مليؤن‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دينار وةردةطريَت‪ ،‬لةم رووةوة كاروان سالةح‬ ‫جةخت لةوة دةكاتةوة و َ‬ ‫دةلَيت « راستة‬ ‫اليةنيكي وةك‬ ‫زانياريمان هةية‪ ،‬بةآلم‬ ‫َ‬ ‫بزووتنةوةي طؤ ِرانيش كة خاوةني ‪ 25‬كورسية‬ ‫هةمان بودجة وةردةطريَت‪ ،‬بؤية ئةوة َثيوةر‬

‫دةبيت بة عةدالةت َبيتء ياسا سةروةر‬ ‫نيةء َ‬ ‫َبيتء هةموو اليةنةكان ثةيوةستداري‬ ‫ياساكان بينء ثةرلةمان مةرجةعي سةرةكي‬ ‫َبيت‪».‬‬ ‫د‪ .‬ئةحمةد وةرت��ي هاوكات ئةندامة‬ ‫لةليذنةي ياسايي ثةرلةماني كوردستان‬ ‫ياساكة بة نا ِرؤشني ئةذماردةكات و لةو بارةوة‬ ‫َ‬ ‫دةلَيت «ب ِري بودجةكة نا ِرؤشني َتيدايةو‬ ‫بةمةش بودجةي حيزبةكان بة ناشةفاف‬ ‫دةمي َنيتةوة‪ ،‬ئةطةر واب ِروات حيزبة طةورةكان‬ ‫َ‬ ‫زياتر سودمةند دةبن‪ ،‬لةسةر حيسابي حيزبة‬ ‫بضوكةكان‪ ،‬كة تا َئيستاش ضارةنوسي‬ ‫ث ِرؤذة ياساي بودجةي حيزبةكان ناديارةو‬ ‫بةهيز نية لةاليةن‬ ‫ئيرادةيةكي سياسي‬ ‫َ‬ ‫حيزبة طةورةكانةوة‪ ،‬ضونكة ئةو ث ِرؤذةية زؤر‬ ‫طرينطة بؤ رَيكخستني يارمةتي دارايي اليةنة‬ ‫سياسيةكان بة ياساو رزطاركردني لةميزاجي‬ ‫كاتيك بيةويَت َثييان‬ ‫حكومةت‪ ،‬كة هةر َ‬ ‫هةكاتيكيش نةيويست َلييان بب ِريَت‬ ‫دةداتء‬ ‫َ‬ ‫بة هؤكاري سياسي‪».‬‬ ‫ثةرلةمانتارةكةي يةكطرتووي ئيسالمي‬ ‫كة حيزبةكةي ‪ 450‬مليؤن دينار وةردةطريَت‬ ‫شيوةي فرة‬ ‫لةطةأل ئةوة داية «بودجة بة َ‬ ‫كؤمةلَيك َ‬ ‫َ‬ ‫خالي‬ ‫رةهةند َبيت‪َ ،‬ثيويستة بة‬ ‫َ‬ ‫رةهةند لةثةرلةمان ديراسةبكريَت‪ ،‬لةخةلكي‬ ‫ث ِرؤفيشناألء ثسثؤ ِرو شارةزا لةو بوارة َبيت‪ ،‬بة‬ ‫سود بينين لةياساي بودجةي حيزب لة وآلتة‬ ‫ث ِيشكةوتوةكاني دونيا‪ ،‬ئةوةش هةم ثةرلةمان‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك راويَذكاري خؤيان ئةوة‬ ‫و هةم‬ ‫دةكريَت»‪.‬وتيشي «ئةو ريَذةيةي يةكطرتوو‬ ‫وةري دةطريَت لةضاو ذم��ارةي كورسيء‬ ‫دةنطةكانمانء دةزطا راطةياندنةكانماندا‬ ‫ِرَيذةيةكى كةمة‪ ،‬ئةطةريش بةروارو َميذوي‬ ‫َ‬ ‫هةندي حيزبي تر كة‬ ‫حيزب بكةينة َثيوةر بة‬ ‫ثي‬ ‫كورسيء دةنطي نية زؤر زياتر َ‬ ‫لةئيمةي َ‬ ‫دةدريَت‪».‬‬ ‫ثةرلةمانتارةكةي طؤ ِرانيش َثيي واية‬ ‫«هةنديَك حيزب لةشة ِري ناوخؤ وةك‬ ‫ملمالنيي‬ ‫دوكاني سياسي بؤ ساغ كردنةوةي‬ ‫َ‬ ‫بةكارهينراون‪،‬‬ ‫يةكيتي‬ ‫َ‬ ‫سياسيةكاني ثارتيء َ‬ ‫نابيت ضيتر دةس��ةآلت��داران ئةوةي‬ ‫كة َ‬ ‫ويستيان بيكةن‪ ،‬ئةوةي ويستيان نةيكةن‪،‬‬ ‫نؤزدة َ‬ ‫يةكيتيء ثارتي ئةو بودجةيان‬ ‫سالة َ‬ ‫خيرو سةدةقة داوةتة حيزبة بضوكةكان‬ ‫وةك َ‬ ‫كة ثشتيوانيان كردون لةشة ِري ناوخؤ و دوو‬

‫حةمة سةعيد حةمةعةلي‬ ‫ثةرلةمانتاري يةكطرتوو‪:‬‬ ‫ئةو رَيذةيةي يةكطرتوو‬ ‫وةري دةطرَيت لةضاو‬ ‫ذمارةي كورسيء‬ ‫دةنطةكامنانء دةزطا‬ ‫راطةياندنةكامناندا‬ ‫ِرَيذةيةكى كةمة‬ ‫دةبيت وةآلمي ئةو‬ ‫ئيدارةيي‪ ،‬بؤية دةسةآلت َ‬ ‫ثرسيارة بداتةوة»‪.‬‬ ‫لةكؤتايي َليدوانةكةيدا بؤ طؤظاري ريَطا‬ ‫سةرؤكي فراكسيؤني بزووتنةوةي ئيسالمي‬ ‫ئةوةي روونكردةوة « كة هيض َثيوةريَكي‬ ‫ياسايي نية بؤ َثيداني بودجة بة حيزبةكان‪ ،‬هةر‬ ‫حيزبيك َ‬ ‫ثي‬ ‫مؤلةتي فةرمي َ‬ ‫َ‬ ‫هةبيت‪ ،‬بودجةي َ‬ ‫دةدريَت‪ ،‬بةآلم َثيوةرةكانء ب ِرةكةي دياري‬ ‫شيويةكي نادادثةروةرانة‬ ‫نةكراوة‪ ،‬كة َئيستا بة َ‬ ‫ئةو بودجةية دةدريَت بة حيزبء اليةنةكانء‬ ‫َ‬ ‫طةندةليء ناشةفافيشي َتيداية‪».‬‬

‫ئةمحةد وةرتي سةرؤكي‬ ‫فراكسيؤني بزووتنةوة‪:‬‬ ‫ئَيستا بة شَيوةيةكي‬ ‫نادادثةروةرانة ئةو‬ ‫بودجةية دةدرَيت بة‬ ‫حيزبء اليةنةكانء‬ ‫طةندةلَيء ناشةفافيشي‬ ‫تَيداية‬ ‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪17‬‬


‫بزوتنةوي طؤ ِران‬ ‫ب��ةدةردي يةك َي�تي و ثارت��ي دةض َي��ت‬ ‫ئامادةكردني‪:‬‬ ‫طمؤ مةال غةفور‬ ‫فراكسيؤني‌طؤ ِراننا ِرازيية‌‬ ‫ي ئةو زانيارييانةي‌دةست ريطا كةوتوون‪،‬‬ ‫بةثي ‌‬ ‫َ‬ ‫بةشيك لة ئةنداماني‬ ‫‌نيوان َ‬ ‫ناكؤكييةكاني َ‬ ‫‌فراكسيؤني ‌طؤ ِران لةثةرلةماني ‌كوردستان‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بزووتنةوةكةيان ض ِرتربووةتةوة‪،‬‬ ‫لة َئيستاشدائةو طرذييانة راطةياندنةكاني‬ ‫ثةلكيشكردووة‪.‬‬ ‫‌كؤمثانياي ‌وشةي‌ بؤخؤي‬ ‫َ‬ ‫ئةو ناكؤكييانة وةك زانيارييةكان ئاشكراي‬ ‫مانطيك لةمةوبةر‬ ‫دةكةن سةرةتاكةى بؤ‌ضةند َ‬ ‫دةطةريَتةوة‪ ،‬بةلاَ م لةدواي ‌رةنطدانةوةي‬ ‫‌ملمالنيكان لة راطةياندنةكاني ‌طؤ ِرانةوة‬ ‫َ‬ ‫زياترثةرةي ‌سةندووة ‌وطةيشتووةتة ئةو‬ ‫ئاستةي ‌فراكسيؤنةكة هة ِرةشةي َ‬ ‫‌هةلويَست‬ ‫وةرطرتندةكات‪.‬‬ ‫راطةياندنةكاني‌بزووتنةوةي‌طؤ ِران‌ و‬ ‫فراكسيؤنةكةي لةثةرلةماني كوردستان‌‬ ‫لةئيستادا ثةيوةندييةكاني ‌بزوتنةوةي‬ ‫َ‬ ‫‌طؤ ِران‌و فراكسيؤنةكةي‌ بةرةوخراثي‌دة ِروات‪،‬‬ ‫بةشيوةيةك ضاوة ِروان دةكريَت َ‬ ‫هةلويَست‬ ‫َ‬ ‫وةرطرتني ‌فراكسيؤنةكةي َ‌ليبكةويَتةوة‪.‬‬ ‫سةرضاوةيةكي ‌ئاطادار لة بزووتنةوةي ‌طؤ ِران‬ ‫ي دةكات لةماوةي‌رابردوودا بةب ِرياريَكي‬ ‫ئاشكرا ‌‬ ‫َ‬ ‫‌زارةكي ‌ئةنجومةني ‌كةنالى (كةى َئين َئين)‬ ‫داواكراوة كاروضاالكي‌فراكسيؤني‌ طؤ ِران ضيتر‬ ‫‌ثينةدريَت‪ ‌،‬ثةرلةمانتارةكانيشي ‌بةو‬ ‫بايةخي َ‬ ‫‌ثيشتر لةريَطاي‌ئةو َ‬ ‫كةنالةوة َليدوان‬ ‫رةهاييةي َ‬ ‫ي سةرضاوةكة ‪،‬لةكاردانةوةي‬ ‫نةدةن‪ .‬بةوتة ‌‬ ‫‌ئةو ب ِريارةدا فراكسيؤني ‌طؤ ِران سكالاَ يةكي‬ ‫‌ئاراستةي‌ سةركردايةتي ‌بزووتنةوةي ‌طؤ ِران‬ ‫َ‬ ‫‌وكةنالةكة كردووة‪.‬‬ ‫ئ��ةو س��ةرض��اوة ك��ة نةيويست ن��اوي‌‬ ‫بلاَ وبكريَتةوة بة ريَطاي وت» فراكسيؤنةكة‬ ‫دروستبيت‪،‬‬ ‫وتبووي‌ئةطةر ئةو ب ِريارة زارةكي ية‬ ‫َ‬ ‫ئةوا َ‬ ‫هةلويست وةردةطرن‪،‬بؤية لةريَطةي‬

‫‪18‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫ي بزووتنةوةكة كة بة (كةى‬ ‫‌ريَكخةري ‌طشت ‌‬ ‫َ‬ ‫َئين َئين)ى راطةياندراوة ئةو كارةنةكةن‪،‬بةالم‬ ‫بةشيك لةكارةكاني ‌فراكسيؤن كة‬ ‫تائيستاش َ‬ ‫َ‬ ‫بلاَ وناكريَنةوة‪».‬‬ ‫دةهي َنيتةوة‬ ‫سةرضاوةكة نموونةي ‌ئةوة‬ ‫َ‬ ‫لةماوةي‌ رابردوودا بزووتنةوةي‌طؤ ِران لةشاري‌‬ ‫هةولير سيميناريَكي‌ بؤ ثةرلةمانتار عةدنان‬ ‫َ‬ ‫عوسمان ئةنجامداوة‪ ،‬س��ةرة ِراي‌ ئةوةي‬ ‫َ‬ ‫روومالكراوة‪ ،‬بةلاَ م‬ ‫‌كؤي ‌طشتي‌ سيمينارةكة‬ ‫لاَ‬ ‫َ‬ ‫‌ئين َئين) ب ونةكرايةوة‪.‬‬ ‫لةكةنالي (‌كةي َ‬ ‫هةربةثيي ‌زانيارييةكان‪ ،‬ماوةيةكي ‌زؤرة‬ ‫َ‬

‫ناكؤكييةكاني‬ ‫‌نَيوان فراكسيؤن‌ و‬ ‫بزووتنةوةي‌طؤِران‬ ‫بةشَيوةيةكي‌بةرضاو‬ ‫لةذووري‌رؤذنامةواني‬ ‫‌بزووتنةوةكةدا‬ ‫ضِربووةتةوة‬ ‫َ‬ ‫كةنالةكة َليدواني‌ هةريةك لة سةرهةنط‬ ‫فةرةج‌ و ثةيمان عيزةدين ثةرلةمانتاراني‌‬ ‫َ‬ ‫ب��ةالم لة َئيستادا‬ ‫ط��ؤ ِران بلاَ وناكاتةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ثةيوةندييةكاني‌سةرهةنط فةرةج‌و كةنالةكة‬ ‫يشتووة‪،‬تائيستاش‬ ‫‌رو‬ ‫بةرةو ئاسايي بوونةوة َ‬ ‫َ‬ ‫شيوةيةك‬ ‫ثةيمان عيزةدين ئامادةنيية بةهيض َ‬ ‫َليدوان بؤ َ‬ ‫كةنالةكة بدات‪ .‬وة كاروان سالةح‪-‬‬ ‫يش هيض طرنطييةكي َثينادريَت‪ .‬زانيارييةكان‬ ‫ئةوةش دةخةنة ِروو سايتي ‌سبةي‌ َبيبةش‬ ‫ملمالنيية‪ ،‬لةماوةي ‌راب��ردوودا‬ ‫نةبووة لةو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةوال‌و ضاالكي‌فراكسيؤنةكة‌و ئةندامةكاني‬

‫َ‬ ‫‌بالونةكردووةتةوة‪.‬‬ ‫فراكسيؤني طؤ ِران وذووري‌رؤذنامةواني‌‬ ‫بةثيي ‌ووت��ةي ‌سةرضاوةكةي‌ ريَطا‪،‬‬ ‫َ‬ ‫‌نيوان فراكسيؤن‌ و بزووتنةوةي‬ ‫ناكؤكييةكاني َ‬ ‫بةشيوةيةكي ‌بةرضاو ل��ةذووري‬ ‫‌ط��ؤ ِران‬ ‫َ‬ ‫‌رؤذنامةواني ‌بزووتنةوةكةدا ض ِربووةتةوة‪.‬‬ ‫زانيارييةكان ئاماذة بؤ ئةوة دةكةن ذووري‬ ‫‌بةهيزي‬ ‫‌رؤذنامةواني ‌ب ِرياربووة ثةيوةندي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ت‪،‬بةالم‬ ‫هةبي‬ ‫‌لةطةل راطةياندني‌ فراكسيؤن َ‬ ‫َئيستا َئالؤزي‌ لةو ثةيوةندي يةدادروستبووة‪.‬‬ ‫س��ةرض��اوةك��ةي‌ط����ؤ ِران‪ ،‬س��ةرةت��اي‬ ‫َنيتةوة‬ ‫‌ثةرةسةندني ‌ئةو ناكؤكييانة‪ ،‬دةطةري َ‬ ‫دةستلةكاركيشانةوةي ‌هةريةك لة‬ ‫بؤ‬ ‫َ‬ ‫د‪.‬شاهؤ سةعيد‌ و د‪ .‬زانا رةئوف ‌و د‪.‬جةعفةر‬ ‫لةئةنداميتي ‌ثةرلةماني ‌كوردستان‪.‬‬ ‫عةلي‌‬ ‫َ‬ ‫سي‌ ثةرلةمانتارة‬ ‫بةو تةي سةرضاوةكة ئةو َ‬ ‫‌ثيداني‬ ‫دةستلةكاركيشاوة لة ريَطةي َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‌زانيارييةوة بةراطةياندنةكان‪ ،‬هةولي َ‌ليدان لة‬ ‫فراكسيؤنةكةيانداوة‪ .‬ئةو سةرضاوةية نمونةي‬ ‫َ‬ ‫هةوالي‌ ‪ 18‬ثةرلةمانتاري‬ ‫‌بلاَ وكردنةوةي‌‬ ‫‌فراكسيؤني ‌طؤ ِران شكست بةثرؤذةيةكي‬ ‫دةهي َنيتةوة‪،‬‬ ‫دةهينن‬ ‫‌هاوكارةكانيان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كة مةبةست َليي ‌ئةو ثرؤذةيةبوو َ ‌‬ ‫سي‬ ‫نةهيشتني‌خانةنيشيني‬ ‫ثةرلةمانتارةكةي ‌بؤ‬ ‫َ‬ ‫‌ثةرلةمانتاران ئامادةيانكردبوو‪ ،‬طةلاَ َلةكردني‬ ‫ي ئ��ةوةه��ات‪،‬زان��ي��اري‬ ‫‌ئ��ةوث��رؤذةي��ة دوا ‌‬ ‫سي‌ ثةرلةمانتارة‬ ‫‌ئةوة بلاَ وكرايةوة ئةو َ‬ ‫َ‬ ‫‌تر‪،‬لةهةولي ‌ئ��ةوةدان دواي‬ ‫‌و ذمارةيةكي‬ ‫دةستلةكاربكيشنةوة‬ ‫ي‬ ‫‌تةواوبووني‌ماوةي‌ياساي ‌‬ ‫َ‬ ‫بؤ ئةوةي‌ خانةنشينبكريَن‪.‬‬ ‫بةثيي‌ زانيارييةكان ‌ثةنجةي ‌تؤمةت بؤ‬ ‫َ‬ ‫د‪.‬شاهؤ سةعيد بةرثرسي ‌ذووري ‌رؤذنامةواني‬ ‫وتةبيذي‌ بزووتنةوةي ‌طؤ ِران دريَذدةكريَت‬ ‫‌‌و َ‬ ‫بةوةي ‌كار بؤ ئةوة دةكات لةو ذوورةدا كارو‬ ‫ضاالكي ‌فراكسيؤنةكة لةرووي ‌راطةياندنةوة‬ ‫ثةكبخات‪ ،‬بةهؤي ‌ئ��ةو ناكؤكييانةوة‬ ‫‌وتةبيذي‬ ‫فراكسيؤني ‌طؤ ِران َثيشنياريَكي‬ ‫َ‬ ‫‌بزووتنةوةكةي‌رةتكردووةتةوة‪ ،‬كةداوايكردبوو‬


‫َ‬ ‫مالثة ِري ‌فراكسيؤنة كةبخريَتة ذيَر دةسةلاَ ت ‌‬ ‫ي‬ ‫ي بزووتنةوةكةدا‬ ‫ي رؤذنامةواني‌‌و لة سايت ‌‬ ‫ذوور ‌‬ ‫لينكي‌ بؤ بكريَت‪.‬‬ ‫وتةبيذي‬ ‫لةم بارةيةوة د‪.‬شاهؤ سةعيد‬ ‫َ‬ ‫‌«ئيمة‬ ‫ي‬ ‫وت‬ ‫دوانيكدا‬ ‫َ‬ ‫لةلي َ‬ ‫‌بزووتنةوةي ‌طؤ ِران َ‬ ‫فراكسيؤني ‌طؤ ِران بةهي‌خؤماندةزانين ‌و ريَز‬ ‫لةهةموو ئةندامةكاني ‌دةطرين‪ ،‬هةموو ئةو‬ ‫دةنط ‌ؤ و قسة‌و قسةلؤكانةش رةتدةكةينةوة‬ ‫‌نيوان بزووتنةوةكة‌و‬ ‫كة ئاماذة بةناكؤكي َ‬ ‫فراكسيؤني‌طؤ ِراندةكةن‪».‬‬ ‫بزووتنةوةي ‌ط��ؤ ِران‪ ،‬ئينزاري سووري‬ ‫دةركرد‬

‫بةثيي ‌ئةو زانيارييانةي ‌دةست ريَطا‬ ‫َ‬ ‫كةوتوون بزووتنةوةي ‌طؤ ِران َطلؤثي ‌سووري‬ ‫َ‬ ‫هةلكردووة تاوةكو‬ ‫بؤ راطةياندكارانيان‬ ‫كةمتةرخةمةكان‬ ‫رةخنةلةثةرلةمانتارة‬ ‫بطرن‪ .‬س��ةرض��اوةي��ةك لة فراكسيؤني‌‬ ‫طؤ ِران لةثةرلةماني ‌كوردستان تايبةت بة‬ ‫ريَطاو تي»زؤريَك لةسةركردةكاني ‌طؤ ِران‬ ‫ثةرلةمانيك‬ ‫بؤياندةركةوتووة ضةند ئةندام‬ ‫َ‬ ‫ن��ات��وان��ن ئ���ةداي ‌ك��ارةك��ان��ي��ان بةباشي‬ ‫‌ئةنجامبدةن‌و ثؤستةكانيان بؤبةرذةوةندي‬ ‫‌بةكاردةهين‪ ،‬بؤية ئةو سةركردانة‬ ‫‌شةخسي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ي سووري بؤ‬ ‫‌وخودي‌نةوشيروان مستةفا‪،‬طلؤث ‌‬

‫رةخنةطرتن َلييان َ‬ ‫هةلكردووة‪».‬‬ ‫ئةو سةرضاوةية كة نةيويست ناوي‬ ‫‌بنووسريَت ئاماذة بةوة دةدات فراكسيؤني‌طؤ ِران‬ ‫لة ريَطاي ‌ياداشتةوة داواي ‌روونكردنةوةي‬ ‫‌لةبارةي ‌ئةو هةنطاوانةي ‌راطةياندكاراني‬ ‫‌بزووتنةوةكة ك��ردووة‪ .‬هةمان سةرضاوة‬ ‫ئاشكراي ‌دةكات َثيشتريش َ‬ ‫هةولَيك هةبووة‬ ‫ي واذؤ كؤبكةنةوة‬ ‫لةناو فراكسيؤنةكة بةوة ‌‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫‌نوي لةوبارةيةوةبخةنة ِروو‬ ‫‌وهةلويَستي‬ ‫َ‬ ‫بةالم ئةم‬ ‫دةستلةكاركيشانةوة‪،‬‬ ‫تادةطاتة‬ ‫َ‬ ‫بيرؤكةية لةاليةن ضةند ثةرلةمانتاريَكةوة‬ ‫رةتكراوةتةوة‪.‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪19‬‬


‫ئارام ئةمحةد‪:‬‬

‫لة ناوةو دةرةوةي كوردستان نا ِرةزايةتييةكان‬ ‫طؤ ِران وجودي هةيةو كةس ناتوان َيت حاش‬ ‫ئامادةكردني ‪:‬‬ ‫َ‬ ‫ناسح عبدالرحيم‪-‬هةلةبجة‬ ‫هيض كةس نيية خوَينةري سايتي كوردستان‬ ‫ثؤست و ميواني ذووري َ‬ ‫ثالتاك َبيت و‬ ‫نةناسيت ئةو كة لة دةستةي‬ ‫ئارام ئةحمةد‬ ‫َ‬ ‫نوسةراني سايتي كوردستان ثؤست‬ ‫كاردةكات و بة ِريوبةري ذووي ئؤثؤزسيؤنة‬ ‫لة َ‬ ‫ثالتاك‪.‬‬ ‫ِريطا‪ :‬سياسةت و ئةداي بزووتنةوةي‬ ‫طؤ ِران لة َئيستادا ضؤن َ‬ ‫دةسةنطينيت؟‬ ‫هةل‬ ‫َ‬ ‫ئ��ارام ئةحمةد‪ :‬وةك ضؤن لة هةمو‬ ‫كايةكاني ذياندا سةبر بووني هةية و‬ ‫هةيبيت‪ ،‬لة سياسةتيشدا‬ ‫َثيويستة مرؤظ‬ ‫َ‬ ‫وجودي هةية‪ .‬بة دريَذايي َميذوو هيض‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطايةك هةتا لةكاتي َقلثبونةوةيشيدا‬ ‫نةتوانراوة ثايةكاني بةزوويي داب ِرَيذيتةوة‪،‬‬ ‫ِرق��ي ئةستوري جةماوةري كوردستان‬ ‫يةكيتي وثارتي‪ ،‬ناعةدالةتي‬ ‫دذي سةراني َ‬ ‫َبي ِرةحمانة و فراواني ئةمانة وايان كردوة‪،‬‬ ‫كة ِرؤذ بة ِرؤذ سةنطةري نا ِرةزايةتيةكاني‬ ‫َ‬ ‫خةلك دذي��ان فراوانترو فراوانتر َبيت‪،‬‬ ‫وةلاَ م دان��ةوةي سةراني ئةم دوو ثارتة‬ ‫دةسةلاَ تدارة بؤ خواستةكاني َ‬ ‫خةلك بؤتة‬ ‫مةحال‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫خةلك لة سةنطةرداية و خةو‬ ‫وةلي‬ ‫بة بةهارَيكي كوردييةوة‬ ‫َ‬ ‫دةبينيت‪َ ،‬‬ ‫تةوة‪،‬ثيم واية ئةطةر‬ ‫ميكانيزمةكاني نادؤزَي‬ ‫َ‬ ‫بزوتنةوةي طؤ ِران نةهاتاية‪ ،‬دةكرا َئيستا‬ ‫هةلومةرجيكي سياسي تر‪،‬‬ ‫َئيمة شاهيدي‬ ‫َ‬ ‫ذياني تر بويناية لة كوردستان‪ ،‬لةدواي‬ ‫ِروداوة غةمبارةكاني حةظدةي شوابةتةوة‬ ‫و سةركوتكردني نا ِرةزايةتيةكاني َ‬ ‫خةلك و‬ ‫خالي بؤ َ‬ ‫ناردنةوةيان بة دةستي َ‬ ‫مالةوة و‬

‫‪20‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫زينداني كردني نا ِرةزايةتيةكان لة كونجي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلةي‬ ‫مالةكاندا‪ ،‬بزوتنةوةي ط��ؤ ِران‬ ‫ط��ةورةي ك��ردوة و ثاساوي طةورةيشي‬ ‫َ‬ ‫هةلةكان‪،‬‬ ‫هةبووة بؤ ثةردةثؤشكردني‬ ‫(ئاذاوةطي ِري) جةماوةرو‬ ‫يةكةم جار بة‬ ‫َ‬ ‫ثاشان خؤ بة خاوةنكردني ذَيربةذيَرو‬ ‫تةقديسكردن وتوندكردني نا ِرةزايةتييةكان‬ ‫يةكيك بوو لة َ‬ ‫هةلةكاني‬ ‫لة سةراي ئازاديدا َ‬ ‫ئةم بزوتنةوةية و خؤشباوة ِري َ‬ ‫كانيكيش‬ ‫خةل َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫بوو كة َثييان وابوو ئةم بزوتنةوةية‬ ‫نا ِرةزايةتييةكان تا لوتكة دة ِروات‪ ،‬لة دة‬ ‫َ‬ ‫لةخةلك كرد‪،‬‬ ‫ِرؤذي يةكةمدا ه��اوارم‬ ‫�ي طوَييان نةطرت‪ ،‬س��ةراي ئازاديم‬ ‫وةل� َ‬ ‫وَيناكرد بة طؤالوَيك‪،‬خؤ ئةطةر ئاو نة ِرذَيتة‬ ‫سةري و لةبةري ن��ة ِروات‪ ،‬نةتيجةتةن‬ ‫بؤطةن دةكات‪ ،‬كؤتاييةكةي ئةوة بو كة‬ ‫يةكيتي‬ ‫بينيمان‪.‬ثةلةقاذَيكردني سةراني‬ ‫َ‬ ‫وثارتي دواي ئةوةي سةنطةريَكيان شك‬ ‫نةبرد ثةالماري بدةن‪ ،‬هةستان كةوتنة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةم بزوتنةوةية‪ ،‬وةك‬ ‫كي‬ ‫ضاو ب ِر َ‬ ‫بزوتنةوةيةكي ِرةنجاو َبيت و بيانةويَت‬ ‫ئاشتي بكةنةوة‪ِ ،‬رؤشتني خودي نةوشيروان‬ ‫مستةفا بؤ ثرسةي دايكي مةسعود بارزاني‪،‬‬ ‫هةنطاوي يةكةم بوو‪ ،‬نةوشيروان مستةفا‬ ‫َ‬ ‫لةطةل سياسةت‬ ‫َميذويةكة دةست وثةنجة‬ ‫َ‬ ‫دةكات‪،‬ثيم وانيية‬ ‫بنةمالةي بارزاني نةرم‬ ‫و‬ ‫َ‬ ‫هيندةي ئةم ثياوة‬ ‫هةبيت َ‬ ‫كةسيكي تر َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بناسيت‪َ ،‬ليرةوة َثيم وانيية‬ ‫بنةمالةي بارزاني َ‬ ‫نةوشيروان مستةفا ضووني بؤ ثرسةكة‬ ‫ندبيت‪ ،‬واتة‬ ‫شتيكي ئاسايي خةملاَ َ‬ ‫هةروا بة َ‬ ‫ضونةكةي بةرلةوةي ضونى ثرسةيةكي‬ ‫ضونيكي سياسي بوو‪َ ،‬ليرةوة‬ ‫هاكةزايي َبيت‪َ ،‬‬ ‫هةنطاوةكاني ثارتي دةستي َثيكرد‪ ،‬ضوني‬ ‫ئةدهةم بارزاني بؤ َ‬ ‫مالي نةوشيروان مستةفا‬ ‫و ضوني فواد حسين وثاشان هاتني مةسعود‬

‫بارزاني بؤ الي‪،‬ثةنا بردن بة دانيشتني َثينض‬ ‫َ‬ ‫قؤلي و نةرمي نواندن و كردنةوةي دةرطاي‬ ‫ميدياكانيان بؤ سياسيية فاشيلةكاني‬ ‫يةكيتي وثارتي و داخستني دةرطاكانيان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِروو بة خةلكاني نا ِرازي‪ ،‬تا نةتوانن دذي‬ ‫دةسةلاَ ت ثةيامةكاني خؤيان بطةيةنن‪ ،‬تا‬ ‫دةرطا كردنةوة بؤ تةلةفؤنةكةي َ‬ ‫تالةباني‪ ،‬بؤ‬ ‫ِرَيكخةري طشتي بزوتنةوةي طؤران‪ ،‬ئةو‬ ‫هةلاَ نة بوو كة بزوتنةوةي طؤ ِران داى‪.‬‬ ‫ِريطا‪ :‬ئايا بزووتنةوةي طؤ ِران لة َئيستادا‬ ‫جييطةي ئوميدي َ‬ ‫خةلكي كوردستانة؟‬ ‫َ‬ ‫ئوميدي‬ ‫ئارام ئةحمةد‪ :‬سةبارةت بة َ‬ ‫بةلي َثيم واية َ‬ ‫خةلكي بة طؤران‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫خةلك‬ ‫ئوميدي بةم بزوتنةوةية ماوة‪،‬‬ ‫هيشتا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةدةر لة تو ِرة بووني َليرة و َ‬ ‫لةوي و زوير‬ ‫بون َ‬ ‫هيشتا ِرةونةقي خؤي‬ ‫ودلساردي‪َ ،‬‬ ‫وةلي ئةطةر ئةم جؤرة‬ ‫لةدةست نةداوة‪َ ،‬‬ ‫سياسةتكردنة ب��ةردةوام َبيت‪،‬ئةوا بةر‬ ‫حةملةي تو ِرةبونةكاني َ‬ ‫خةلك دةكةويَت و‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطاي كورديدا سةر‬ ‫بزوتنةوةي تر لة‬ ‫َ‬ ‫هةلئةدةن‪.‬‬ ‫ِريطا‪ :‬ئايا بزووتنةوةي طؤ ِران لة ‪25‬ي‪7‬‬ ‫وة َ‬ ‫هةلةي ستراتيذي كردووة؟ ئةطةر هةية‬ ‫َ‬ ‫لاَ‬ ‫ئةتواني ئةو هة نةمان َثيبلَييت؟ هيض كام‬ ‫لةو هةلاَ نة كاريطةري هةية لةسةر هاتنة‬ ‫كيرظي جةماوةري طؤ ِران؟‬ ‫خوارةوةي َ‬ ‫لاَ‬ ‫ئارام ئةحمةد‪ :‬لة وة م��ي ثرسياري‬ ‫يةكةمدازؤريَك لة َ‬ ‫هةلةكانم دةست نيشان‬ ‫لاَ‬ ‫وةلي ئةو هة نة ناضنة خانةي‬ ‫كردوة‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫هةلةي ستراتيذييةوة‪ ،‬بة خويَندنةوةي‬ ‫َ‬ ‫من هةلةي ستراتيذي نةوشيروان مستةفا‬ ‫ئةوة بوو كة لةطةل ئيسالمييةكان ضووة‬ ‫دةبيت‬ ‫سةنطةرَيك‪ ،‬كة ئةم ِرؤ يان سبةي َ‬ ‫باجةكةي بدات‪ ،‬طةمةي دانيشتن لةطةل‬ ‫َ‬ ‫وهةولدان بؤ ئارامي شةقام وةك‬ ‫دةسةلاَ ت‬


‫دذ بة سياسةتي‬ ‫شــاي ل َيبكات‬ ‫يةكيكي ترة لةو هةلاَ نةي كة‬ ‫دةسةلاَ ت َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل لة دايك بوني ئةم بزوتنةوةيةدا‬ ‫بوني هةبوة‪.‬‬ ‫ِريطا‪ :‬بزووتنةوةي طؤ ِران و ثرؤسةي‬ ‫ط��ؤ ِران كاميان ثيرؤزترن؟ بةب ِرواي تؤ‬ ‫بزووتنةوةي ط��ؤ ِران كاريطةري خراثي‬ ‫هةبووة لةسةر ثرؤسةي طؤ ِران؟‬ ‫ئارام ئةحمةد‪ :‬لة هزري مندا ئةوةي‬ ‫كة ثيرؤزة خودي مرؤظةكةية‪ ،‬بزوتنةوةي‬ ‫طؤ ِران و ثرؤسةي طؤ ِرانكاري بة مانا هةرة‬ ‫مرؤظةكةداية‪،‬وةلي‬ ‫فراوانةكةي لة خزمةتي‬ ‫َ‬ ‫ث��رؤس��ةي ط��ؤ ِران��ك��اري ثرؤسةيةكي‬ ‫درَيذخايةن و َميذو كردة‪ ،‬بزوتنةوةي طؤ ِران‬ ‫نةبيت ئةو ثرؤسةية ِرَي ِرةوي خؤي‬ ‫هةبيت و َ‬ ‫َ‬ ‫لاَ‬ ‫دةب ِرَيت و ئةذنؤ لةسةر سنطي دةسة ت و‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطاو سروشت وثةيوةنديية سياسيي‬ ‫لاَ‬ ‫لاَ‬ ‫وكؤمة يةتيةكان و بة عةق ني بوني‬ ‫َ‬ ‫دادةنيت‪ ،‬ناتوانين َبلَيين بزوتنةوةي‬ ‫كؤمةلطا َ‬ ‫ط��ؤ ِران كاريطةري خراثي لةسةر كؤي‬ ‫ثرؤسةي طؤ ِران نةبووة‪ ،‬ناشتوانين َبلَيين‬ ‫تةكانيكي باشي نةداوة بة‬ ‫ئةم بزوتنةوةية‬ ‫َ‬ ‫ثرؤسةي طؤ ِران لةيةك كاتا َئيمة شاهيدي‬ ‫هةردوو كيانين‪ ،‬بة سثي يان ِرةشكردني‬ ‫َ‬ ‫كامل‪،‬‬ ‫حةقيقةتيكي‬ ‫ناتوانين بطةين بة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫سةرهةلداني بزوتنةوةي طؤ ِران هاوارو‬ ‫واتة‬ ‫َ‬ ‫هةولَيكي جدي و كاريطةر بوو‪ ،‬لةسةر‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطا‪ ،‬هةر ئةوةش بوو سةدان‬ ‫تةواوي‬ ‫ئوميدي خؤيان بةست بةم‬ ‫هةزار مرؤظ َ‬ ‫بزوتنةوةية وضارةنوسي خؤيان داية دةستي‪،‬‬ ‫خؤ بةخؤ كةوتة فروانتر كردني كؤي‬ ‫ثرؤسةي طؤ ِران‪،‬ثاشان بةو هةلاَ نةي كة‬ ‫كردي و بةو َئيجطار نةرمييةي طوتارةكاني‪،‬‬ ‫بةو سةرخةتانةي كة لة سةرةوة ئيشارةم‬ ‫َثيداوة‪ ،‬زةرةري لة ثرؤسةي طؤ ِرانكاري‬ ‫داوة و تةئسيري َنيطةتيفي هةبووة‪.‬‬

‫ِريطا‪ :‬ثة ِرلةمانتارةكاني ط��ؤ ِران لة‬ ‫َ‬ ‫بةغدا َ‬ ‫سيمبولي كورد داناو‬ ‫تالةبانيان بة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ليستي هاوثةيماني كوردستاني‬ ‫َ‬ ‫هيشت‪ ،‬تؤ ضؤن‬ ‫بةجي َ‬ ‫هؤلي ثة ِرلةمانيان َ‬ ‫َ‬ ‫لةو هةلوَيستةي ثة ِرلةمانتاراني طؤ ِران‬ ‫دة ِروانيت‪ ،‬دةبوو بزوتنةوةي ط��ؤ ِران ض‬ ‫َ‬ ‫مةوقعيكدا؟‬ ‫َستيكيان هةبواية لةوةها‬ ‫َ‬ ‫هةلوي َ‬ ‫ئ���ارام ئةحمةد‪َ :‬ئيمةو زؤري��ن��ةي‬ ‫حال بةو َ‬ ‫خةلكاني ناخؤش َ‬ ‫َ‬ ‫هةلوَيستةي‬ ‫ئ��ةن��دام ثة ِرلةمانةكاني ط���ؤران لة‬ ‫بةغدا‪ ،‬سةرضاوةكةي دةطة ِريَتةوة بؤ‬ ‫َبيحورمةتييةك كة َ‬ ‫تالةباني و بارزاني بة‬ ‫َئيمةيان كردوة‪،‬بة َميذويان كردوة‪،‬خؤ ئةطةر‬ ‫فةزايةكي تةندروستيان لة كوردستاندا‬ ‫يةكيتي وثارتية»‬ ‫دروستكراداية»قةستم‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلوَيستانة ئاسايي دةبوو‪،‬‬ ‫هةموو ئةم‬ ‫َ‬ ‫وةلي ناكريَت تالةباني سةراي ئازادي‬ ‫َ‬ ‫بسوتينيت‪،‬فةالقة خانة بكاتةوة بؤ كضان‬ ‫َ‬ ‫وكو ِراني كوردستان‪ ،‬دةسبةسةر كؤي‬ ‫كايةكان وسةروةت وساماني نةتةوةيةكدا‬ ‫نةمي َنيت‬ ‫بطرَيت‪ ،‬لة كوردستان سوكايةتي َ‬ ‫خؤي وضةكدارةكاني بة كوردي نةكةن و‬ ‫بة طؤرانخوازاني نةكةن‪ ،‬تؤ َبلَييت لة بةغدا‪،‬‬ ‫دةبيت‬ ‫«ئيمة هةمومان كوردين» َ‬ ‫بةناوي َ‬ ‫يةكطرتو بين لة بةرامبةر ِرؤذيَك شيعةكان‪،‬‬ ‫ساتي كؤنة بةعسييةكان»‬ ‫طاهي سونةكان‪َ ،‬‬ ‫َ‬

‫َ‬ ‫تالةبانيمان َليبكةن بةماندَيال‪ ،‬هةموو‬ ‫سياسةتكردنيكي تةقليدييةو زياتر‬ ‫ئةمانةش‬ ‫َ‬ ‫لة َ‬ ‫كيشاوة‪،‬‬ ‫خيَلطةراوة سةرضاوةي َ‬ ‫ئةقلي َ‬ ‫سةيركة مالكي عةرةبة و هاشميش عةرةبة‪،‬‬ ‫ئةوةتا ِراويان ناوةتة كوردستان و دةيدةن‬ ‫عةرةبيك نايةت َبلَيت‪ ،‬با لة‬ ‫بة دادط��ا‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةرضاوي كوردةكاندا‪ ،‬ئةمة نةكري و َئيمة‬ ‫هةمومان عةرةبين و ئةم قسة ث ِروثوضانةي‬ ‫تر‪ .‬سةمةدي بةهرةنطي ضيرؤك نوسي‬ ‫َئيراني َ‬ ‫دةلَيت «ئةطةر نان هةية با بة‬ ‫هةمومان بيخؤين‪،‬ئةطةر نيية با بة هةمومان‬ ‫بؤي َتيبكؤشين»‪ ،‬واتة ئةطةر َ‬ ‫تالةباني لة‬ ‫هةولير و دهؤك سيمبولة‪ ،‬با لة‬ ‫سليماني و‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةغداش سيمبول َبيت‪ ،‬ئةطةر فريشتةية‬

‫خةلَكانَيك هةن لةناو‬ ‫طؤِراندا كة دذي‬ ‫كوردستان ثؤسنت‪،‬وةك‬ ‫يةكَيتيةكان وثارتييةكان‬ ‫سوكايةتي ثَيدةكةن‬ ‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪21‬‬


‫با لةوَيش فريشتة َبيت‪ ،‬ئةطةر ديكتاتؤر‬ ‫و ملهو ِر و فاشيست و جةردةي سياسي و‬ ‫دةبيت لة بةغداش‬ ‫بارزرطانيشة كة واية َ‬ ‫هةل َ‬ ‫َ‬ ‫خةلةتاندن‪ ،‬سياسةتي‬ ‫وابيت‪ ،‬خؤ‬ ‫َ‬ ‫دةبيت شةرمةزار‬ ‫دوفاقي و درؤزن��ان��ة َ‬ ‫بكرَيت‪ ،‬لة اليةك َ‬ ‫دةلَين» عةرةبةكان‬ ‫دذي كوردن‪،‬با َثيمان خؤش نةبن‪ ،‬با‬ ‫كيشةكانمان ئةوان نةزانن» وةك ئةوان‬ ‫َ‬ ‫نابيناو نةزانن بن ونةزانن َميذوي َ‬ ‫تالةباني‬ ‫و بارزاني ضيية‪،‬لةم الشةوة شة ِردةكةن‬ ‫كورسي سةرؤك كؤماري هةر ئةو عةرةبانة‬ ‫هةبيت‬ ‫بؤ خؤيان َبيت‪ ،‬وةزيري خاريجيان َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةليان دانيشن‪ ،‬بيان‬ ‫لة ثة ِرلةمان‬ ‫وسليماني ِرَيزيان‬ ‫هيننة‬ ‫هةوليرو دوكان َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫وظيلالو زةويان بكةن بة ناوةوة‪،‬‬ ‫بنين َ‬ ‫َلي َ‬ ‫بةشيكي زؤر َ‬ ‫خةلكيان‬ ‫بةم قسة َبيمانايانة َ‬ ‫هةل َ‬ ‫َ‬ ‫خةلةتاندوة و بة طؤ ِرانةكانيشةوة ‪،‬‬ ‫ئةمان بيريان ضؤتةوة مةسعود بارزاني‬ ‫نابيت‬ ‫ثةنجةي ب��اداو بة مالكي ووت‪َ ،‬‬ ‫يةك وةزارةت بدةن بة طؤ ِران‪ ،‬لة ِريَطاي‬ ‫نائوميديان كردن‬ ‫نةبيت‪ ،‬ئةوة بوو‬ ‫َ‬ ‫منةوة َ‬ ‫َ‬ ‫و هةروا دةست بةتال دانيشتون‪،‬لةسةرو‬ ‫ئةمةشةوة ثشتيواني َ‬ ‫تالةباني بكةن؟‪،‬بة‬ ‫ِراستي شةرمةزاريية‪ ،‬ئاخر ئةطةر هةموومان‬ ‫كوردين‪ ،‬با َ‬ ‫تالةباني و بارزانيش ئةوكات‬ ‫بيان وتاية‪ ،‬طؤرانخوازةكانيش كوردن ولة‬ ‫َتي‪ ،‬ئةو‬ ‫َ‬ ‫بةغدان‪،‬ثيويستة وةزارةتيان بدري َ‬ ‫وةزارةتة هةرضي َبيت بؤ كورد َبيت باشترة‪،‬‬ ‫ئةوان وايان نةكردو لةوكاتةوة لة بةغدا‬ ‫بانيكةو دو هةوا ثيادة دةكةن‪.‬‬ ‫سياسةتي َ‬ ‫ِريطا‪ :‬لة َئيستادا دةنطوباسي ئةوة هةية‪،‬‬ ‫كة َ‬ ‫خةلكة نا ِرازيةكةي دةرةوةي طؤ ِران‬ ‫بة تايبةتي ِرةوةندي دةرةوةي كوردستان‬ ‫دةيانةوَيت ثشتيوانيان بؤ بزوتنةوةي طؤ ِران‬ ‫بهينن‪ ،‬ئةوة ضةندة ِراستة؟‬ ‫كؤتايي َثي َ‬ ‫ئ��ارام ئةحمةد‪ :‬لة ن��اوةو دةرةوةي‬ ‫كوردستان نا ِرةزايةتيةكان دذ بة سياسةتي‬ ‫ناتوانيت‬ ‫ط��ؤ ِران وج��ودي هةية‪ ،‬كةس‬ ‫َ‬ ‫وةلي بةو جؤرة فراوانةش‬ ‫حاشاي َليبكات‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نائوميدانة ثاليان‬ ‫كانيكي زؤر‬ ‫َ‬ ‫نية‪،‬خةل َ‬ ‫داوةت��ةوة بة خؤيان ونيطةرانيةكانيانةوة‬ ‫يةكيتي وثارتي و‬ ‫دانيشتون‪ِ ،‬رقيشيان لة َ‬ ‫كارةكانيان واي كردوة كة خؤيان بدةنة‬ ‫دةست قةدةرَيكي ضاوة ِروانكراو‪،‬ثشتكردن‬ ‫لة طؤ ِران هةية‪،‬بةلاَ م بةو ماناية نيية كة‬

‫‪22‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫هةمووي دةيانةويَت ثشت بكةنة طؤ ِران‪،‬‬ ‫َئيستايش بزوتنةوةي طؤ ِران بة تايبةت‬ ‫لة دةرةوةي ولاَ ت فراوانترين وفةعالترين‬ ‫بزوتنةوةية و هيض ثارت و ِرَيكخراوةيةك‬ ‫يةكيتي وثارتيشةوة‪،‬ئةوةندة خاوةني‬ ‫بة‬ ‫َ‬ ‫هيزَيكي َ‬ ‫هةلسوراو جدي نين‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ِريطا‪ :‬قسة لةسةر دروستكردني‬ ‫بزوتنةوةيةكي ديكةى سياسي دةكريَت‪ ،‬بؤ‬ ‫كؤكردنةوةي دةنطة نا ِرازيةكان بة تايبةتي‬ ‫نوسةران و ِرؤذنامةنوسان و ِرؤشنبيران‪ ،‬ئايا‬ ‫ئةمة تا ضةند ِراستة؟‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئارام ئةحمةد‪ :‬كؤمةلَيك هةولي وا لة‬ ‫كةسيكم لةوانةي كة‬ ‫ئارادا هةية‪ ،‬من خؤم َ‬ ‫بانط كراوم بؤ ئةو مةبةستة‪ ،‬تةسةوريَك‬ ‫هةية َثيي واية ئيتر بزوتنةوةي طؤ ِران‬ ‫َميذوي خؤيي ب ِري وطؤران بة جةالليةكاني‬ ‫ناو ئةم بزوتنةوةية ناكرَيت‪َ ،‬ثيويستة بير‬

‫خةلَك لةسةنطةردايةو‬ ‫خةو بة بةهارَيكي‬ ‫ت‪،‬وةلي‬ ‫كوردييةوة دةبينَي‬ ‫َ‬ ‫ميكانيزمةكاني نادؤزَيتةوة‬ ‫لة َ‬ ‫حالي خؤمان بكةينةوةو خؤمان ئامادة‬ ‫بكةين بؤ دواي ط��ؤ ِران‪ ،‬داينةمؤي ئةم‬ ‫تةسةورةش سةرلةبةري الوان ونوسةران و‬ ‫َ‬ ‫هةلسو ِراواني سياسيية‪ ،‬واتة َثييان واية كة‬ ‫ناتوانيت َثيش ِرةوي‬ ‫طؤ ِران شكستي خواردوةو َ‬ ‫بكات‪َ ،‬ئيستا لة وةسةتدا ِراوةستاون وثرسيار‬ ‫دةكةن‪ ،‬ئايا بزوتنةوةي طؤ ِران تةواو يان‬ ‫ئوميدمان َثيي ماوة؟ قؤناغي خؤي ب ِريوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك ثرسياري هةمة جؤر‬ ‫يان نا؟‬ ‫هيشتا‬ ‫لة ِرؤذةظداية‪ ،‬من بؤ خؤم َثيم واية َ‬ ‫دةبيت كات بدريَت بةم بزوتنةوةيةو‬ ‫زوة‪َ ،‬‬ ‫هيشتا‬ ‫بيخةيتة ذَير ضاودَي‬ ‫رييةوة‪،‬ثيم واية َ‬ ‫َ‬ ‫ئوميدَيك بةم بزوتنةوةية ماوة‪َ ،‬ثيم واية‬ ‫َ‬ ‫هيشتا دةكرَيت هيواكاني خؤتي لةسةر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلبضنيت‪،‬بة هةموو عةيب وعارةكانييةوة‪.‬‬ ‫ِريطا‪َ :‬ئيستا لةناو بزوتنةوةي طؤ ِراندا‬ ‫ية؟ثيت وانيية بزوتنةوةي‬ ‫كي َ‬ ‫مةرجةعي ب ِريار َ‬

‫يةكيتي وثارتي لة دواجاردا‬ ‫طؤ ِرانيش وةك َ‬ ‫كةسيك ب ِريار بةدةستة؟‪.‬‬ ‫تاكة َ‬ ‫ئارام ئةحمةد‪ :‬من بؤ خؤم باوة ِرم بة هيض‬ ‫ثاضيكم بةدةستةوةية‬ ‫مةرجةعيك نييةو َ‬ ‫َ‬ ‫بؤ شكاندني بتة وةهميية سياسييةكان‪،‬‬ ‫دةبيت‬ ‫وةلي قؤناغة َميذويية هةستيارةكان َ‬ ‫َ‬ ‫لةبةرضاو بطيرَيت‪ ،‬ئةطةر تؤ َثيت واية ئةم ِرؤ‬ ‫خراثة نةوشيروان مستةفا مةرجةعي ب ِريار‬ ‫َبيت‪،‬من َثيم باشة‪ ،‬الني كةم لةم قؤناغةدا‬ ‫ئةطةر مةرجةعي ب ِريار نةوشيروان مستةفا‬ ‫دةبيت بة َ‬ ‫هةلم‪،‬‬ ‫نةبيت‪،‬بزوتنةوةي طؤ ِران َ‬ ‫َ‬ ‫مانطيكدا كؤنة جةاللية‬ ‫لةماوةي ضةند‬ ‫َ‬ ‫نةطؤ ِرةكان‪ ،‬ئةم بزوتنةوةي وا َليدةكةن‬ ‫مالي بارزاني َ‬ ‫لة بةردةم َ‬ ‫وتالةبانيدا دةرؤزة‬ ‫بكات‪.‬‬ ‫ِريطا‪ :‬ئ��ةوةي دةوتريَت بزوتنةوةي‬ ‫طؤ ِران شويَني نةوةي نوَييةو خاوةني ب ِريارو‬ ‫َثيطةي خؤيةتي لةناو ئةو بزوتنةوةية‪ ،‬ئةمة‬ ‫تا ضةندة ِراستة؟‪.‬‬ ‫ئارام ئةحمةد‪ :‬تةفسيري نةوةي َ‬ ‫نوي‬ ‫ئةشكاليةتيكي فراواني‬ ‫و نةوةي كؤن‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لة ه��ةن��اوي خؤيدا هةلطرتووة‪ ،‬من‬ ‫وةك جياوازيةكاني تةمةن سةيري ئةم‬ ‫مةسةلةية ناكةم‪ ،‬نةمامي تازة َثيطةيشتوو‪،‬‬ ‫ئةطةر نة َئال َي لة دارة بةتةمةنةكانةوة‪،‬‬ ‫تةسةوري ئ��ةوةي َليدةكرَيت تؤفان و‬ ‫بيشكي َنيت‪،‬‬ ‫زريانةكان و ِرةشةباي ِرؤذطار‬ ‫َ‬ ‫َليرةوة هةردووكيان تةواوكةري يةكترين‪،‬‬ ‫الي من ئةوةندةي ثةيوةندي بة تةسةوري‬ ‫تازةو َ‬ ‫ئةقلي تازةو بينيني سةردةميانةوة‬ ‫هةية‪،‬ثةيوةندي بة تةمةنةوة نيية‪،‬‬ ‫ضاوةكةم! الوي تةمةن بيست َ‬ ‫سالةمان‬ ‫هةية لةسةر مؤ ِرةيةك َ‬ ‫َ‬ ‫دةكوذي‪،‬‬ ‫خةلك‬ ‫لةسةر نامةيةكي َدلداري خوشكةكةي وة‬ ‫بةر ِرَيذنةي فيشةك دةدات‪ ،‬هاوسةرةكةي‬ ‫ضةقؤ باران دةكات‪َ ،‬‬ ‫خةلكي بةتةمةنيشمان‬ ‫جيطاي‬ ‫هةية َثيضةوانةي ئةمةية‪ ،‬كة َ‬ ‫جيطاية ثةيوةستة بة‬ ‫تةقديرة‪ ،‬بةلاَ م تا ئةو َ‬ ‫نةخير َثيم واية‪ ،‬طةنج‬ ‫َئيستاي طؤ ِرانةوة‪َ ،‬‬ ‫خاوةني هيض ب ِريارَيك نيية‪َ ،‬ثيطةيشي لةناو‬ ‫ئةم بزوتنةوةيةدا نيية و حسابي لةسةر‬ ‫ناكريَت‪َ ،‬‬ ‫هةلبةتة بة مانا ئةقلاَ نيةكةي‬ ‫َ‬ ‫دةلَيم‪ ،‬النيكةم وةك دا ِرَي��ذةري خةتي‬ ‫مةشي سياسةتي بزوتنةوةكة‪ ،‬نزيكة لة‬ ‫سفرةوة‪.‬‬


‫د‪ .‬زانكؤ رَ‬ ‫شيكؤ‪:‬‬ ‫ئةوانةي لةكوردستان ثؤست دذى من شت‬ ‫دةنووسن بةكاروضاالكى وةالَميان دةدةمةوة من‬ ‫تواناى وةالَمدانةوةو درؤم نية‬ ‫بةدواداضوونى‪:‬‬ ‫قاسم ئةمين‪-‬كؤية‬ ‫لة سةرةتاى َ‬ ‫سالى ت��ازةدا ثزيشكانى‬ ‫سنورى نةخؤشخانةى كؤية ياداشتيكيان‬ ‫َ‬ ‫باالكانى حكومةتى‬ ‫بؤ دام��ودةزط��ا‬ ‫هةريم بةرز كردةوة كة تيايدا داواى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نةهيشتنى طةندةلى دةكةن‬ ‫ضاكسازى و َ‬ ‫و لة ياداشتنامةكةدا رايانطةياندوة ئةطةر‬ ‫حكومةت و وةزيرى تةندروستى َ‬ ‫وةالم مان‬ ‫نةدةنةوة َ‬ ‫هةلويستى ترمان دةبيت ‪ ،‬بؤ ئةم‬ ‫بةدواداضونيكى‬ ‫مةبةستة طؤظارى َريطا‬ ‫َ‬ ‫بةريوةبرايةتى تةندوستى‬ ‫ك��رد بؤ‬ ‫َ‬ ‫شيركؤ فةتحووالَ‬ ‫كؤية‪ ،‬دكتؤر زانكؤ َ‬ ‫بةريوةبةرى تةندروستى كؤية جةختى‬ ‫َ‬ ‫لةسةر ئةوة كردةوة كة من ثشتيوانى‬ ‫دكتؤرةكان دةكةم بة هةمووشيوةيةك‬ ‫بةريزيان ووتى «ماوةيةك بةر لة‬ ‫وة َ‬ ‫َئيستا زؤربةى دكتؤرةكانى كؤية دةتوانم‬ ‫َبلَيم لة سةدا نةوةدو َثينجيان واذوويان‬ ‫بةريوةبةرايةتى ضةند‬ ‫كؤكردةوة كة لة َ‬ ‫كيشةيةكى َ‬ ‫قول و ضارةسةر نةكراو‬ ‫دةطةريتةوة بؤ‬ ‫كيشانة‬ ‫َ‬ ‫هةية كة ئةم َ‬ ‫بةريوةبةرةكانى‬ ‫سةردةمى َثيش من و َ‬ ‫َثيشتر بة ضارةسةرنةكراوى ماونةتةوةوة‬ ‫كيشةكانيش زؤرن لةوانة نةبوونى دكتؤرى‬ ‫َ‬ ‫ثسثؤر‪ ،‬كيشةى سيستةمى ئيدارى كة لة‬ ‫بةريوةبةرى تةندروستى‬ ‫هةنديك كات بة َ‬ ‫َ‬ ‫هةنديك كاتى تردا‬ ‫ندريتةوة و لة‬ ‫َ‬ ‫دةخوي َ‬ ‫َ‬ ‫بةريوةبةرى تةندروستى‬ ‫بة َثيضةوانةوة بة َ‬

‫د‪.‬زانكؤ شيرَ كؤ‬ ‫نا خويندريتةوة‪ .‬بؤ ضارة سةركردنى ئةم‬ ‫كيشانة َ‬ ‫وةالم دانةوةى ياداشتنامةكةى‬ ‫دكتؤرةكان هةتا ئيستا نةمان توانيووة لة‬ ‫َ‬ ‫طةل بة ِريز وةزيرى تةندروستى دابنيشين‬ ‫لة بةر ئةوةى وةزيرى تةندروسنى كارى‬ ‫هةية و سةرى َ‬ ‫سالةوة‪ ،‬هةروةها منيش بة‬ ‫هةمان شيوة كؤتاى َ‬ ‫سالى درايية‪َ ،‬ئيستا‬ ‫زياتر خةريكى كارو بارى ميزانيةو دارييم‬ ‫كاتيكى نزيك‬ ‫بؤنة خؤشخانة‪ ،‬هيوادارم لة َ‬ ‫َ‬ ‫بةريز دكتؤر تاهير هةورامى‬ ‫لةطةل‬ ‫َ‬ ‫دابنيشين كيشةكان ضارة سةربكةين و‬

‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫هةرضةندة ماوةيةك بةر لة َئيستا‬ ‫كيشةى‬ ‫جةنابياندا كؤبوينةوة‬ ‫َ‬ ‫هةنديك َ‬ ‫بؤ ضارةسةر كردوين لةوانة دابينكردنى‬ ‫َ‬ ‫‪،‬بةالم وةك َثيويست‬ ‫ثزيشكى موقيم‬ ‫َ‬ ‫دكتؤرةكان مامةلةكانيان بؤ ن��ا ِروا‬ ‫لةوةزارةتى دارايى ديارة ئةمةش موافة‬ ‫بةشيكى تردا دكتؤر‬ ‫قةيان بؤ نةكراوة»‪ ،‬لة َ‬ ‫زانكؤ باسى دابين كردنى كةلو ثةلو ئاميرة‬ ‫كانى نةخؤشخانة ‪ 100‬قةرةويلةكةى‬ ‫كرد كة لة بودجةى ‪ 2011‬ثارةى بؤ‬ ‫تةرخانكراوة‪ ،‬ئةطةر ئةم نةخؤشخانة‬ ‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪23‬‬


‫ووتى ئةم كيشانة‬ ‫لةزؤربةى‬ ‫نةخؤشخانةكان بةدى‬ ‫دةكرَيت و خةلَك ىَ‬ ‫قبول‬ ‫طؤرانكاريةكان ناكات‪،‬‬ ‫نايانةويت دواى دةوامى‬ ‫رةمسى نةخؤشخانةكان‬ ‫بكرَيتةوة لةكاتَيكدا‬ ‫ئةطةر ئةم ثرؤذةيةمان‬ ‫بؤ سةر بطرَيت‬ ‫ئةوا هةم هاوو َالتى‬ ‫سوودمةند دةبَيت‪،‬‬ ‫هةم دكتؤرةكان زياتر‬ ‫روو لة كؤية دةكةن‬ ‫بكريتةوة سيستةمى تةندروستى لة‬ ‫َ‬ ‫كؤية دةطؤريت و باش دةبيت‪ ،‬هةروةها‬ ‫َ‬ ‫كؤمةليك كارمةندى َ‬ ‫نوى ى بؤ‬ ‫ووتى‬ ‫دةكريت و ئةمةش كاريطةرى‬ ‫دابين‬ ‫َ‬ ‫دةبيت لةسةر رةوتى تةندروستى كؤية‬ ‫َ‬

‫هاندانيك دةبيت بؤ زانكؤى كؤية‬ ‫وة‬ ‫َ‬ ‫كةوا كؤليذى ثزيشكى بكريتةوةو هاتنى‬ ‫دكتؤر بؤ ئةم دةظةرة هةم بةبؤنةى وانة‬ ‫وتنةوة لة كؤليذى ثزيشكى زانكؤى كؤية‬ ‫هةم بةدةوام كردن لةنةخؤشخانةكان‪.‬‬ ‫ئاماذةشى بةوة كرد نازانم بؤ ضةند َ‬ ‫سالة‬ ‫ئةم نةخؤشخانة تةواو بوة و كةلو ثةلى‬ ‫كاتيكدا لة رووى‬ ‫بؤ دابين نةكراوة لة َ‬ ‫تة كنيكيةوة نةخؤشخانةيةكى باش و‬ ‫شوينيكى باشيان َ‬ ‫هةلبذاردوة نزيك لة‬ ‫َ‬ ‫كوليذى بزيشكى‪ ،‬هةروةها تيشكيشى‬ ‫خستة سةر كيشةكان و ووتى ئةم كيشانة‬ ‫لة زؤرب��ةى نة خؤشخانةكان بة دى‬ ‫دةكريت وة َ‬ ‫خةلك قبولى طؤرانكاريةكان‬ ‫َ‬ ‫ناكات نايانةويت دواى دةوامى رةسمى‬ ‫كاتيكدا‬ ‫بكريتةوة لة‬ ‫نةخؤشخانةكان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةطةر ئةم ثرؤذةيةمان بؤ سةر بطريت‬ ‫َ‬ ‫دةبيت‪،‬‬ ‫ئةوا هةم‬ ‫هاووالتى سوودمةند َ‬ ‫هةم دكتؤرةكان زياتر روو لة كؤية دةكةن‪،‬‬ ‫ئةم كارانةى دةيكةين لة ضارةسةر كردن‬ ‫لة دواى دةوامى فةرمى ثارةيةكى رةمزى‬ ‫كاتيكدا ئةمة زؤر ئاسايية‪،‬‬ ‫وةردةطرين لة َ‬ ‫سةنتةرى تيشك ماوةيةكة لة كؤية‬ ‫كاردةكات بةيانيان و ئيواران‪ ،‬حةقى ية‬ ‫ك نة خؤش ‪ 75000‬دينارة وة دا هاتة‬ ‫سى بةش‪،‬‬ ‫كةى ئةو سةنتةرة‬ ‫َ‬ ‫دةكريتة َ‬ ‫بةشيك كة لة ‪ %40‬بؤ كارمةندةكانة‬ ‫كريى فليم و َثيداويستةكانى‬ ‫وة ‪ %40‬بؤ َ‬ ‫سةنتةرةكةية وة ‪ %20‬دةطة ِرَيتةوة‬ ‫بؤ خةزينةى حكومةت‪ ،‬وة خؤم َثيم‬

‫روونكردنةوة‬ ‫داواي ل َيبووردن لة بة ِر َيز (غازي سةعيد) بةرثرسي مةلَبةندي دهؤكي يةكطرتووي‬ ‫ئيسالمي كوردستان دةكةين كة لةذمارةي (‪)46‬ي طؤظاري ر َيطادا بةهةلَة ئةم د َي ِرة‬ ‫(يةك َيتي كاتي خؤي لةشة ِري ناوخؤدا لةشاري زاخؤ بةسةركردايةتي كؤسرةت‬ ‫َ‬ ‫رةسول‪ ،‬كارةسات َيكي طةورةي خولَقاند) كراوة بةوتةي بة ِر َيزيان بةآلم لة ِراستيدا‬ ‫ئةو د َي ِرة زانياريي ناو راثؤ ِرتةكة بووة نةك وتةي بة ِر َيز (غازي سةعيد)‪ ،‬بؤية‬ ‫دووبارة داواي ل َيبووردن لةبة ِر َيزيان و خو َينةراني طؤظارةكةمان دةكةين‪.‬‬ ‫ستافي ريَطا‬

‫‪24‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫باشة ياريدةدةرم هةبيت لة كارمةندى‬ ‫جيبةجى كردنى كاروبارى‬ ‫تةندروستى بؤ َ‬ ‫كارمةندةكان و دابةشكردنى كارةكان و‬ ‫ضاويك بة بةشى خؤثاراستن‬ ‫وةثيم باشة َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بخشينريتةوة‪ ،‬لةطةل هةول و كؤششمان‬ ‫َ‬ ‫دكتؤريك بؤ بةشى خؤثاراستن‬ ‫توانيومانة‬ ‫َ‬ ‫شتيكى باش بوو‪..‬‬ ‫دابين بكةين‪ ،‬ئةمة َ‬ ‫وة ئاماذةى بةوةكرد كةسيبةرى دوو‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك‬ ‫ئيدارةى َئيستاش هةر ماوة كة‬ ‫سليمانى ئةوانة نةقل بوون بؤ‬ ‫ثزيشك لة َ‬ ‫هةوليرة بؤية ثلة‬ ‫كؤية‪ ،‬كؤيةش سةر بة‬ ‫َ‬ ‫ناكريت‪،‬‬ ‫هةلير بؤ‬ ‫َ‬ ‫بةرزكردنةوةكةيان لة َ‬ ‫كاتيكدا لة سليمانى بؤيان كراوة وة لة‬ ‫لة َ‬ ‫هةوليريش هاوشيوةكانيان ئةمةيان بؤ‬ ‫َ‬ ‫كراوة‪ ،‬ئةمةش دةرةنجامى دو ئيدارةيية‬ ‫كة هةرماوةتةوة هةتا ئيستاش‪ ،‬وة لة‬ ‫شيركؤ جةختى‬ ‫كؤتاييدا دكتؤر زانكؤ َ‬ ‫لةسةر ئةوة كردةوة ووتى «من ثشتيوانى‬ ‫ثزيشكةكان و كارمةندةكانى كؤيةدةكةم‬ ‫و هاووالتيان بةطشتى بؤ ضاكسازى‬ ‫و طؤ ِرينى سيستةمى تةندروستى‬ ‫لةكؤيةوة دكتؤرةكانيش ئازادن لةبيرو‬ ‫بؤضونى خؤيان سةبارةت بة َ‬ ‫هةلويست‬ ‫وةرطرتنيان بةشيوةيةكى مةدةنى دور لة‬ ‫كارى ناياسايى وة هةروةها ئةمةى باس‬ ‫كرد من لةطةل ئةوكارة نةبووم كةرؤذى‬ ‫‪ 2011/12/27‬هةنديك كةس َ‬ ‫هةلسا بة‬ ‫كاريكى زؤر‬ ‫كارى ناشارستانيانة‪ ،‬بة ِراستى َ‬ ‫كةسيك بوون ذمارةيان‬ ‫خراث بوو‪ ،‬ضةند‬ ‫َ‬ ‫كةم بوو‪ ،‬كاريكى ناشيرنيان كرد لةوةى‬ ‫دةوام نةكريت‪ ،‬مانبطرن لة دذى من وة‬ ‫َدلنيايي ئةوانة دةكةمةوة كةشت دةنووسن‬ ‫لة كوردسنان ثؤست دذى من بة كارو‬ ‫ضاالكى وةلاَ ميان دةدةمةوو‪ ،‬من تواناى‬ ‫َ‬ ‫وةالمدانةوةو درؤم نية ضونكة كاتم نية‪ ،‬وة‬ ‫ئةوانةكين كةشت لةسةرمن‬ ‫ئةطةر بزانم‬ ‫َ‬ ‫بلاَ و دةكةنةوة يةكى نوسخةيةكيان‬ ‫بؤ دةن� َ�ي��رم لة ك��ارو ضاالكيةكانى‬ ‫تةندرووستيةكةمان‬ ‫بةريوةبةرايةتى‬ ‫كةئيستا بةردةستة‪.......‬‬ ‫َ‬


‫كارطيى م‪.‬س حيزبي زةمحةتك َيشاني كوردستان‪:‬‬ ‫د‪ .‬ئةمحةد ئةنوةر‪،‬‬ ‫رَ ِ‬ ‫ئ َيمة سةرة ِراي ئةوةي نيطةران بوين ئةوان‬ ‫ل َيمان جيابوونةوة‪ ،‬بةآلم ئةوان بةمونافسي‬ ‫خؤمان نازانني‬ ‫بروا هةولَيرى‬ ‫ديدارى‪ِ :‬‬ ‫زةحمةتكيشاني‬ ‫كارطي ِرى م‪.‬س حيزبي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كوردستان د‪.‬ئةنوةر ئةحمةد دواين َ‬ ‫هةلويَستي‬ ‫خؤيان لةبارةي دؤخي سياسيء راطةياندني‬ ‫حيزبي ئايندةي كوردستان‪ ،‬بة سةرؤكايةتي‬ ‫رادةطةيةنيت‪ .‬ثاش ئةوةي دوو‬ ‫قادر عةزيز‬ ‫َ‬ ‫ساأل لةمةوبةر بةهؤي َكيشةي ناوخؤييةوة‬ ‫زةحمةتكيشاني كوردستان كرا بة‬ ‫حيزبي‬ ‫َ‬ ‫دوو بةشةوة‪ ،‬دادطا ب ِرياريدا ناوةكة بداتة َبالي‬ ‫مةكتةبي سياسي‪ ،‬دواتر رؤذي ‪ 2012/1/15‬لة‬ ‫كؤنطرةيةكي رؤذنامةوانيدا قادر عةزيز ناوي‬ ‫زةحمةتكيشاني سةربةخؤي كوردستاني‬ ‫حيزبي‬ ‫َ‬ ‫طؤ ِري بؤ حيزبي ئايندةي كوردستان‪ ،‬لةم‬ ‫بارةيةوة ئةندامةكةي مةكتةبي سياسي حيزبي‬ ‫زةحمةتكيشان َ‬ ‫دةلَيت «بة ِريَز قادر عةزيز‬ ‫َ‬ ‫بةردةوامة لة تؤمةت بةخشينةوة‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬ئةو ئيشكاليةتةي َنيوان َئيوةو حيزبة‬ ‫تازةكةي قادر عةزيز ضي بةسةرهاتووةو‬ ‫بةرةو َ‬ ‫كوي رؤيشت؟‬ ‫ئةحمد ئةنوةر‪ :‬خؤيان دةزان��ن‪ ،‬ئةوان‬ ‫كؤنطرةيةكي رؤذنامةنوسيان سازكرد‪،‬‬ ‫حيزبيكي تازة‬ ‫بةحيساب بؤ راطةياندني‬ ‫َ‬ ‫بوو بةناوي (حيزبي ئايندةي كوردستان)‪،‬‬ ‫كؤنطرة بةو ناوة ب��ووة‪ ،‬ئةويتر هةمووي‬ ‫باسكردني رابردووي َكيشةكان بوو لةوةي‬ ‫دةبيت سوريش‬ ‫باس لة راطةياندنةكة بكريَت‪َ ،‬‬ ‫َبيت لةسةر ئ��ةوةي ثةيامي دؤستايةتيء‬ ‫بنيريَت‪ ،‬بةآلم‬ ‫هاوكاري بؤ هةموو اليةك َ‬ ‫ئ��ةوةي َتيدانةبوو‪ ،‬قادر عةزيز لةكؤنطرة‬ ‫رؤذنامةوانيةكة ئةو تؤمةتة سواوانةي لةدوو‬ ‫َ‬ ‫سالي رابردوو دا بةردةوام بوو ئاراستةي َئيمةي‬ ‫زةحمةتكيشاني‬ ‫كردةوة‪ ،‬لةبةر ئةوة حيزبي‬ ‫َ‬ ‫كوردستان لة ريَطةي مةكتةبي راطةياندنةوة‬

‫روونكردنةوةيان بآلوكردةوة‪ ،‬ناضار بوين ئةو‬ ‫واقيعة جاريَكي تر بير هةمو اليةك بخةينةوة‪،‬‬ ‫كة ئةو ب��ة ِرَي��زة لةاليةن سةركردايةتي‬ ‫زةحمةتكيشانةوة تةجميد كراوةء‬ ‫حيزبي‬ ‫َ‬

‫ئيجرائاتي لةطةأل كراوة‪ ،‬لةو ئيجرائاتانةش‬ ‫ئةو ب��ارودؤخ��ة دروس��ت ب��وو‪ ،‬ئةو لةطةل‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلَيك لة نزيكةكاني خؤي جياكردةوة‬ ‫زةحمةتكيشاني‬ ‫و بؤماوةيةكي زؤر بةناوي‬ ‫َ‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪25‬‬


‫سةربةخؤ بةردةوام بوو‪ ،‬دواتر داواي ياسايي‬ ‫لةسةر هةبوو‪ ،‬هةم ناوو هةم شةرعيةتي َلي‬ ‫سةنرايةوة‪ ،‬بؤية ناضاربوون بةناوي حيزبي‬ ‫ترةوة َ‬ ‫مؤلةت وةربطرن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ِريَطا‪َ :‬ئيوة ثةيوةنديتان لةطةليان ضؤن‬ ‫دةبيت؟‬ ‫َ‬ ‫ئةحمةدئةنوةر‪َ :‬‬ ‫بةل َي‪ ،‬حةزمان دةكرد‬ ‫ثةيوةنديمان باش َبيت‪ ،‬ضونكة َ‬ ‫خةلك ئازادة‬ ‫َني‪ ،‬بةآلم شةرعيةتي‬ ‫ثارتي سياسي دادةمةزري َ‬ ‫زةحمةتكيشانء شةرعيةتي خةباتء َتيكؤشان‬ ‫َ‬ ‫بةشيك‬ ‫ئةوانيش‬ ‫راستة‬ ‫مةية‪،‬‬ ‫الي َئي‬ ‫َ‬ ‫لةخزمةتكردني ئةو حيزبةيان بةركةوتووة‪،‬‬ ‫هيشتووة‪،‬‬ ‫بةجي َ‬ ‫بةآلم بة ئازادانة ئةو حيزبةيان َ‬ ‫دةبي دةست بةرداري هةموو ئةو‬ ‫بةتةئكيد َ‬ ‫سةروةرى و قوربانيدانانةى ئةو حيزبة ببن‪.‬‬ ‫دةستيوةرداني‬ ‫ِريَطا‪ :‬ئاماذة بؤ ئةوة دةكرا‬ ‫َ‬ ‫يةكيتي‪ ،‬لةناو‬ ‫حيزبي وةك��و ث��ارت��يء‬ ‫َ‬ ‫كؤنطرةدابووبيت كة َئيوة قادر عةزيز تان‬ ‫َ‬ ‫دةستيوةردان ضؤن بوو؟‬ ‫ئةو‬ ‫كرد‪،‬‬ ‫تةجميد‬ ‫َ‬ ‫دةستيوةردان هةبووة طواية بة ثيالن‬ ‫وة ئايا‬ ‫َ‬ ‫بووبيت؟‬ ‫َ‬ ‫نةخير‪،‬لة كؤنطرة‬ ‫ئةحمد ئ��ةن��وةر‪:‬‬ ‫َ‬ ‫تةجميد نةكراوة‪َ ،‬‬ ‫بةلكو لةاليةن كؤميتةي‬ ‫ناوةندي َ‬ ‫هةلبذيَردراوي كؤنطرةي َثينج‬ ‫لةبةرواري ‪ 2009/3/28‬تةجميدكراوة‪ ،‬كة‬ ‫َ‬ ‫هةلبذيَردراو بةكؤي‬ ‫َليذنةي مةركةزي‬ ‫حيزبيك‬ ‫ئةطةر‬ ‫كردووة‪،‬‬ ‫دةنط َثيشكةشي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫سةرجةم سةركردايةتةية هةلبذيَردراوةكةي‬ ‫دابيت‪ ،‬ئةو كات‬ ‫لةذيَر كاريطةري دةرةكي َ‬ ‫زةحمةتكيشاني‬ ‫سكرتيري حيزبي‬ ‫بة ِريَزي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كةسيك‬ ‫ضؤن‬ ‫تؤمةتة‬ ‫ئةو‬ ‫وة‬ ‫بووة‪،‬‬ ‫كوردستان‬ ‫َ‬ ‫نةتواني قةناعةت‬ ‫سكرتيري حيزبة‬ ‫كة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةزؤرينةي سةركردايةتي َ‬ ‫بيه َنيت‪ ،‬كة‬ ‫َ‬ ‫هةلويَستةكةي حيزبية‪ ،‬لةبةر ئةوة بةداخةوة‬ ‫لة كوردستان لةبةر ئةوةي ئةو بارودؤخة‬ ‫سياسيةي َليكةوتؤتةوة‪ ،‬بةشكاندني يةكترو‬ ‫َ‬ ‫هةولدان بؤ ثةنابردنة بةر ثيالن‪ ،‬ضونكة‬ ‫تؤمةتيكي نا ِراست‬ ‫تؤمةتي ثيالني دةرةكي‬ ‫َ‬ ‫و كؤنء سواوة‪ ،‬دةنا هةرطيز ئةو بة ِريَزة بةو‬ ‫تؤمةتة باسي ناكةين‪ ،‬ضونكة ئةوة باوي‬ ‫يةكيتي بتوانن‬ ‫نةماوة‪ ،‬ضونكة ئةطةر ثارتيء َ‬ ‫َ‬ ‫سةركردايةتيء مةكتةبي سياسي هةلبذيَردراو‬ ‫شتيكي ئاسايية‬ ‫هةبيت‪َ ،‬‬ ‫لةكؤنطرةي َثينج َ‬ ‫لةطةأل ئةو دوو حيزبة كاردةكةين‪ .‬وةك‬ ‫حيزب َئيمة خؤمان ل��ةوة دوورط��رت��ووة و‬ ‫وتومانة كاك قادر ثةيوةندي بة حيزبي‬

‫‪26‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫حيزبيك‬ ‫زةحمةتكيشانةوة نية‪ ،‬ئازادة ضي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دروست دةكات‪ ،‬باوي تؤمةت بةخشينةوة‬ ‫جيطةي هةمومان‬ ‫نةماوة‪ ،‬طؤ ِرةثاني كوردستان َ‬ ‫دةبيتةوة‪َ ،‬‬ ‫دةبيت‬ ‫خةلكي كوردستانيش دادوةر َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كي دةدات‪.‬‬ ‫بة‬ ‫دةنط‬ ‫بذاردنةكاندا‬ ‫لةهةل‬ ‫َ‬ ‫ِريَطا‪ :‬ئةو هؤكارة سةرةتاييانة ضين‪ ،‬كة‬ ‫تةجميدكرد‪،‬بةثيي‬ ‫قادر عةزيز‪-‬تان َتييدا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫زانياريةكاني ريَطا كاديراني َئيوة دلطران‬ ‫بوون؟‬ ‫ئةحمد ئةنوةر‪ :‬كاتي خؤي لةسةر ئةو بابةتة‬ ‫قسة كراوة‪ ،‬ناوبراو خؤي بوو لةريَطةي تؤمةت‬ ‫بةخشينةوة ناضاري كردين‪َ ،‬ئيمةش َبيدةنط‬ ‫بوين‪ ،‬كاتي خؤي لة دةرةنجامي ش ب ِريارةكان‬ ‫تا دوا قؤناغ كؤميتةي ناوةندي طةيشتيتة ئةو‬ ‫قةناعةتةي ئةو ب ِريارة بدات‪ ،‬جاريَكي تر َثيمان‬ ‫خؤش نية بطة ِريَينةوة قسةو باس لةسةر ئةو‬

‫لةمانطي كانوني يةكةمي‬ ‫‪ 2009‬دا مام جةالل داواي‬ ‫كردء وتي هةوأل دةدةم‬ ‫بؤ يةكطرتنةوةتان‪ ،‬ئَيمة‬ ‫ثَيمان وت كَيشةكان زؤر‬ ‫قولَة‪ ،‬ئةزيةت مةكَيشة‬ ‫بابةتة‪.‬لةبارةي ضاكسازي لة كوردستان‪،‬بابةتي‬ ‫طرنط تري َتيداية بضينة سةرباسي ئةوةي‬ ‫هؤكارةكان ضين‪َ ،‬ئيمة س��ةرة ِراي ئةوةي‬ ‫نيطةران بوين ئةوانة َليمان جيابوونةوة‪ ،‬بةآلم‬ ‫طؤ ِرةثانةكة بةشي هةموومان دةكاتء‪ ،‬ئةوان‬ ‫بة مونافسي خؤمان نازانين‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬لةكاتي َ‬ ‫هةلبذاردن هةمان َكيشةكاني‬ ‫يةكيتى‪ ،‬بزووتنةوةي ئيسالمي‪،‬‬ ‫َنيوان ثارتي و َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتيء طؤ ِران دروست‬ ‫ئيسالمي‪،‬‬ ‫كؤمةلي‬ ‫َ‬ ‫نابيتةوة‪ ،‬كة َثيشتر بةيةكةوة بوون‪ ،‬بةآلم‬ ‫َ‬ ‫هةريةكيكيان باسي سةروةري كؤن‬ ‫ستا‬ ‫لةئي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةكات؟‬ ‫نةخير‪ ،‬ضونكة َئيمة‬ ‫ئةحمةد ئةنوةر‪:‬‬ ‫َ‬ ‫َكيشةكانمان لةريَطةي قانونةوة يةكاليي‬ ‫كردةوة ثاشان لةكؤمسيؤني باآل كيانةكةمان‬

‫بة فةرمي وةرطرتةوة‪ ،‬دواتر دوو َ‬ ‫هةلبذاردن‬ ‫لة هةريَمي كوردستان كراوة‪ ،‬دةريش كةوت‬ ‫زؤرينةي جةماوةرةكة لةطةأل َئيمة بوون‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةلدابووة‪.‬‬ ‫لةخةلكيان‬ ‫بةشيك‬ ‫ئةوانيش‬ ‫َ‬ ‫هيرشة لةناكاوانةي راطةياندنةكةي‬ ‫ئةو‬ ‫ئةطةر‬ ‫َ‬ ‫حيزبي ئايندة نةبواية َئيمة ثةيوةنديمان‬ ‫باش دةب��وو‪ ،‬رةنطة ئ��ةوةش سةرةتايةك‬ ‫َبيت لةئايندةدا ثةيوةنديمان ئاسايي َبيتةوة‪،‬‬ ‫ئةوانيش بة ركابةري خؤمان نازانين‪ ،‬بةآلم‬ ‫ئازادين‪،‬ثيمان واية واقيع خؤي‬ ‫هةموومان‬ ‫َ‬ ‫لةمةحةك دةدات‪ ،‬حيزب الي َئيمة وةسيلةية‪.‬‬ ‫ِريَطا‪ :‬لةماوةي َكيشةي َنيوان َئيوةدا‬ ‫يةكيتي‬ ‫ئايا اليةنة سياسيةكان‪ ،‬يان ثارتيء َ‬ ‫َ‬ ‫هةولي َنيوانطيري َئيوةيان داوة بؤ يةكطرتنةوة‪،‬‬ ‫يان وةك تةماشاكةربوون؟‬ ‫ئةحمد ئ��ةن��وةر‪ :‬ك��ةس َنيوانطيري‬ ‫نةكردووة‪ ،‬بةس لةمانطي يةكةمي ‪ 2009‬دا‬ ‫مام جةالل داواي كرد و وتي هةوأل دةدةم‬ ‫بؤ يةكطرتةوةتان‪َ ،‬ئيمة َثيمان وت َكيشةكان‬ ‫زؤر َ‬ ‫َ‬ ‫هةندي دؤست‬ ‫مةكيشة‪،‬‬ ‫قولة‪ ،‬ئةزيةت َ‬ ‫َ‬ ‫هةوليان داوة‪ ،‬ئةويش تةنها لة مانطي‬ ‫يةكةمدابوو‪ ،‬دواتر هيض َ‬ ‫هةولَيكي تر نةدراوة‪،‬‬ ‫ئيتر َثيمان وابوو زةمينة سازي نية‪.‬‬ ‫ِريَطا‪َ :‬ثيت وانية قةيراني سياسي حيزبةكان‬ ‫رةنطدانةوةي لةسةر قةيراني سياسي هةريَمي‬ ‫كوردستاندا؟‬ ‫ئةحمةد ئةنوةر‪َ :‬ثيمان واية هةردووال‬ ‫راستة‪ ،‬واقيعي سياسي هةريَمي كوردستان لة‬ ‫باكيشةي خؤمان‬ ‫ناوخؤي حيزبةكانيشدا هةية‪َ ،‬‬ ‫باس بكةين‪ ،‬ئةطةر َكيشةكاني خؤمان بة‬ ‫شةفافيء ئاشتيانة ضارةسةر بكرابواية‪َ ،‬ئيستاش‬ ‫نةدةطةيشتة ئاستي ئةو َليك ترازانةى كة‬ ‫َئيستا دروست بووة‪ ،‬هةميشة لةالي اليةنة‬ ‫سياسيةكاني كوردي رةنطي داوةتةوة‪ ،‬واقيعي‬ ‫سياسي كوردستان سيستةمي ديموكراسي‬ ‫نةبؤتة كةلتوريَك بؤ راي يةكترو ئؤثؤزسيؤنء‬ ‫لةضوارضيوةي يةك ئؤرطاني‬ ‫رةخنةطرتن‬ ‫َ‬ ‫بةشيوةيةكي ئاسايي وةريبطرين‪،‬‬ ‫حيزبيشدا َ‬ ‫َثيم واية هةر ئةوةش وايكردووة َبالي بةسةر‬ ‫هةموو واقيعي سياسي كوردستاندا َكيشاوة‪،‬‬ ‫هةبيت‬ ‫بةشيكي ثةيوةندي بةوة َ‬ ‫بؤ نموونة َ‬ ‫هيشتا لةسيستةمي ديموكراسيدا تازةو كاأل‬ ‫َ‬ ‫َبيت‪ ،‬سيستةمي ديموكراسي نةبؤتة كةلتوور‪،‬‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلطاو‬ ‫لةحيزبةكانيشمان دةطوازريَتةوة بؤ‬ ‫َ‬ ‫لةكؤمةلطاشةوة دةطوازريَتةوة ناو حيزبةكان‬ ‫ئةوة واقيعة‪.‬‬


‫بارةزةلي كةر َيكي شةلي مةدخةلي‬ ‫س����ةرةت����اي����ةك����ي م����� َي�����ذووی ئ�����ةم دی������دو ب���ؤض���وون���ة‬ ‫كرَيكار‬ ‫بةشي سَييةم‬ ‫طؤشي وةهابي و كؤشي سعودي‬ ‫َ‬ ‫لةطةل مردووي‬ ‫باثيرم بةرةحمةت َبيت‬ ‫َئيوةدا‪َ )107( ،‬‬ ‫سال ذيا‪ )7( ،‬حةجي كردبوو‪..‬‬ ‫هةرضييةك لة ووت���اري مامؤستايان‬ ‫َفيربووبوو‪ ،‬كردبووية مايةي بانطةوازي‬ ‫ثي دةكرد!‬ ‫خواناسي و لةشويَنان دةعوةي َ‬ ‫واش دةستي َثيدةكرد‪( :‬با نةزيلةيةكتان‬ ‫ضيرؤكيكتان بؤ‬ ‫بؤ َبينمةوة)‪ ،‬يةعني‬ ‫َ‬ ‫بطي ِرمةوة‪ ..‬تكا دةكةم بةمن بةرثرسي‬ ‫َ‬ ‫سةنةدو سةرضاوةكاني ئةو مةزانن‪ ..‬جاريَك‬ ‫شيخي سعدي شيرازي رةحمةتي‬ ‫فةرمووي‪َ :‬‬ ‫داستانيكي بؤ ثةندو ئامؤذطاري‬ ‫َلي َبيت‬ ‫َ‬ ‫شيخي شيرازي‬ ‫فةرمووي‬ ‫اوةتةوة‪،‬‬ ‫َطي ِر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةفةرموي‪:‬‬ ‫رةحمةتي‬ ‫ثاشايةك ويستي بف ِر َي‪ ..‬ثياوماقوآلني‬ ‫بؤ تةطبيركردن كؤكردةوة‪ ،‬هةر يةكةيان‬ ‫يةكيكيان‬ ‫بؤضوونيكي بوو‪ .‬سةرةنجام‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫قوماشيكي‬ ‫َثيشنياري كرد كة ثارضة‬ ‫َ‬ ‫ضوارطؤشةي ثان ـ وةك َليفة ـ راخةن‬ ‫و دارحةيزةراني رَيك و ئةستوور بة ضوار‬ ‫لكةكاني (طؤشةكاني)يةوة ببةستنةوة‪،‬‬ ‫بة جةمسةري خوارةوةي دارةكةوة ضوار‬ ‫َ‬ ‫(هةلؤي ط��ةورة)ي َثيوة ببةستنةوة‬ ‫باز‬ ‫شيوةيةك كة ضاويان لةجةمسةري‬ ‫بة َ‬ ‫س��ةرةوةي دارةك��ان َبيت‪ ،‬كة ثلةطؤشتي‬ ‫�ي دان���راوةو بة ثاشا َبلَين‪:‬‬ ‫جواني ل� َ‬ ‫فةرموو قوربان جةنابتان لة ناوةندي‬ ‫ثارضةقوماشةكةدا دانيشة‪ .‬هةر كة بازةكان‬ ‫طؤشتةكةيان بة جةمسةري س��ةرةوةي‬ ‫دارحةيزةرانةكانةوة بيني‪ ،‬كةوتنة شةقةي‬ ‫ئوميدةي خؤ بطةيَننة‬ ‫بةهيزةكانيان بةو َ‬ ‫َبالة َ‬ ‫ئوميديان َثيوة بةستؤتةوة‪..‬‬ ‫طؤشتةكةي كة َ‬

‫َبي ئةوةي بزانن يان هؤشيان لةوة َبيت كة‬ ‫دةبيتةوةو‬ ‫بة رةنجي َبالي ئةمان ثاشا بةرز َ‬ ‫دةف ِرَيت! ئةمانيش هةر ه� َ‬ ‫�ةول دةدةن‬ ‫و يةك بستيش لة ئامانجةكةي خؤيان‬ ‫نزيك نابنةوة‪ ..‬تازة بةستراويشنةتةوةو‬ ‫دةبي َ‬ ‫بال َليكدةن‪ ..‬هةر بازيَكيشيان‬ ‫هةر َ‬ ‫ماندوو بوو يان ماني طرت ضيدي نةف ِر َي‬ ‫َنيت و بازيَكي‬ ‫ثاشا ضةقؤيةك بة مليدا دي َ‬ ‫ئيحتياتي بةردةستي دةخاتة شويَني و ف ِرين‬ ‫دةبيتةوة!‬ ‫بةردةوام َ‬ ‫داستاني ثةيوةندي ئ��ال سعوودو‬ ‫وةهابيةكاني سعوودية وةكو ئةو نةزيلةي‬ ‫باثيري من‪..‬‬ ‫لةوةتاي ئال سعوود دةستيان لةو‬ ‫هةست و ئينتيماي تةوحيدةنوقسانة طيربووة‬ ‫وةهابيةكانيان كردووة بة بازي ف ِريني خؤيان‪،‬‬ ‫ئوميدي حوكمي‬ ‫وةهابية داماوةكانيش بة َ‬ ‫خوايي لة َ‬ ‫سالي (‪ )1750‬وة ئةوة دوو سةدو‬ ‫شةست َ‬ ‫سالة هةر دةف ِرن و ناطةنة هيض‪..‬‬

‫ئال سعووديش بة دةم بةرزبوونةوةيانةوة‬ ‫َ‬ ‫زاوزي دةك��ةن و َثيكو ِرةئةميري‬ ‫هةر‬ ‫طضكة دةخةنةوةو طةورة دةبن و بيرةنةوت‬ ‫دةطرن‪ ..‬بؤية َئيستا ذمارةي ئةميراني ئال‬ ‫سعوود (‪000‬ر‪ )8‬ئةميرةو وةضةي وةهابياني‬ ‫يةكةميش (‪000‬ر‪000‬ر‪ )8‬فةقيرة!‬ ‫لةكؤتايي َئالقةي راب���وردوودا ووتم‪:‬‬ ‫ئيمارةتي يةكةمي ئال سعوود (‪1157‬ـ‬ ‫‪1233‬ك‪1744/‬ـ ‪ 1818‬ز) زؤر زوو كةوتة‬ ‫ش��ة ِري خةسمة كؤنةكانيان و بة هؤي‬ ‫تمووحي بةرفراوانكردني دةسةآلتيشةوة‬ ‫هيزةكاني تري ئيمارةتؤكةكاني‬ ‫زوو بة َ‬ ‫ناوضةكة َكيشران‪ ..‬وةك ضؤن ئال سعوود‬ ‫شيخ محمدي‬ ‫بانطةوازي تةوحيدةكةي َ‬ ‫كو ِري عةبدولوةهابي ئيستيغالل دةكرد بؤ‬ ‫خؤي‪ ،‬ئةواني بةرامبةريش طوماني زؤريان‬ ‫دةهينايةوة كة‬ ‫دذي ئةو بانطةوازة بةكار َ‬ ‫طواية محمدي كو ِري عةبدولوةهاب دذي‬ ‫مةزهةبةكاني ترةو دةيةويَت مةزهةبي‬ ‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪27‬‬


‫حةنبةلي سةرخات‪ ..‬دذي عةقيدةي زاناياني‬ ‫ترة لة ئةشعةريي و ماتؤريديي و موعتةزيلةو‬ ‫دةيةوَيت عةقيدةي خؤيان بة زؤر بةسةر‬ ‫ئةماني تردا بدات‪ ..‬ئةمةش لة هةردووالوة‬ ‫شتيكي سروشتي بوو كة‬ ‫راست بوو‪ ..‬بؤية َ‬ ‫ككيشان روو بدات و َبي طومان‬ ‫شة ِرو َثي َ‬ ‫هةردووالشيان بة جيهاديان دةناساند‪..‬‬ ‫ئةمان َثييان وابوو جيهاد دذي موشريك‬ ‫و كافران دةكةن و ئةواني بةرامبةريش كة‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بوو َثييان‬ ‫موفتي مةزهةبةكانيان‬ ‫وابوو جيهاد دةكةن ضونكة بةرطري لة‬ ‫خؤيان و مةزهةبةكانيان دةكةن‪..‬‬ ‫يةكةمين دذواريي تةوحيدةنوقسانةكةي‬ ‫ئيمام محمدي كو ِري عةبدولوةهاب لةسةر‬ ‫َ‬ ‫حاكميتي خستة‬ ‫موسولمانان ئةوةبوو كة‬ ‫َ‬ ‫بةردةستي ئال سعوود و لة دةست دين و‬ ‫دةرهينا!! ئيتر لةو‬ ‫دينداراني ئوممةتةكةي‬ ‫َ‬ ‫رؤذةوة حوكم ِراني َبي ضةندوضوون كراوة‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةي‬ ‫بة مافي دةستاودةست َثيكراوي‬ ‫ئ��ال س��ع��وودو بة َثيي ف��ةت��واي خةتي‬ ‫تةوحيدةنوقسانةكة كةس بؤي نيية لةو‬ ‫سةرؤك عةشرةتةي وةربطرَيتةوة! ئةمةش‬ ‫وةكو فةوتاني مافي فةلةستينيةكانة‪ ،‬كة نة‬ ‫ئينطليز هةقي هةبوو لة فةلةستينيةكاني‬ ‫بيبةخشيت‪ ،‬نة جوولةكةكانيش‬ ‫بستي َنيت و‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫رايثسكينن بؤ خؤيان‪..‬‬ ‫هةقيان هةبوو‬ ‫َ‬ ‫حاكميتي دين و سةروةريي شةرع نة مافي‬ ‫َ‬ ‫محمدي كو ِري عةبدولوةهاب و وةهابيةكانة‬ ‫بستينن و بيدةنة ئال‬ ‫لة ئوممةتةكةي‬ ‫َ‬ ‫سعوود‪ ،‬نة مافي ئال سعووديشة بؤ خؤيان و‬ ‫َ‬ ‫بنةمالةي خؤياني زةوت بكةن‪..‬‬ ‫دووةمين دذواريي تةوحيدةنوقسانةكةي‬ ‫وةهابيةكان ئةوة بوو كة دينةكةيان لة‬ ‫شة ِري عةشايريي ئال سعوودةوة ئاآلند و‬ ‫ثيرؤزيي ئايةتةكاني جيهادي ئيسالميان ـ‬ ‫بةو هةموو ثاكةيةيةوة ـ كرد بة باآلي ئةو‬ ‫شة ِرة عةشايرة مةوروسانةي ئال سعووددا‬ ‫كة جاري وا هةبوو لةسةر حوشتريَكي‬ ‫بزربوو يان بيرة ئاويَك شة ِريان دةبوو‪ ..‬ئةم‬ ‫تةوحيدةنوقسانة ئةو هةموو خويَن ِريَذييةي‬ ‫شةرعاند‪ ..‬بؤية َئيستاش ئال سعوودي‬ ‫َ‬ ‫موسولمان بة‬ ‫زةوتكاري حوكمي ئوممةتي‬ ‫كةيفي خؤيان سوثاي كافراني شة ِراني بؤ‬

‫‪28‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫َ‬ ‫موسولمانان ديَننة ووآلتي مةككةو‬ ‫كوشتني‬ ‫مةدينةي ثيرؤزو نةخوَيندةوارة طةدةزلةكاني‬ ‫وةهابيتي كة هةر يةكةيان ضوار‬ ‫ثاشماوةي‬ ‫َ‬ ‫ذني هةيةو ئاودةستةكاني بة طوآلو بؤ‬ ‫دةشؤن خؤيان ك ِر كردووة!‬ ‫شةرعيتي شة ِرو فيتنةوة ـ‬ ‫لة روانطةي‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫كة بة جيهادي َنيوان موسولمان و كافراني‬ ‫شيخ محمدي كو ِري‬ ‫ناسينرابوو ـ َ‬ ‫شة ِراني َ‬ ‫عةبدولوةهاب و كو ِرو نةوةو قوتابيةكاني‬ ‫كةوتبوونة بآلوكردنةوةي بانطةوازي‬

‫حممدي كوِري‬ ‫عةبدولوةهاب دذي‬ ‫مةزهةبةكاني ترةو‬ ‫دةيةوَيت مةزهةبي‬ ‫حةنبةلي سةرخات‪..‬‬ ‫دذي عةقيدةي زاناياني‬ ‫ترة لة ئةشعةريي‬ ‫و ماتؤريديي و‬ ‫موعتةزيلةو دةيةوَيت‬ ‫عةقيدةي خؤيان بة زؤر‬ ‫بةسةر ئةماني تردا‬ ‫بدات‬ ‫نوَيخوازي تةوحيدةنوقسانةكةيان و هةر‬ ‫ثي دةكرد‬ ‫َ‬ ‫كةسيكيان كةسب دةكرد كؤضيان َ‬ ‫بؤ ئيمارةتةكةي ئال سعوود‪ ،‬ئةوةش يةعني‬ ‫سةربازيَكي دانيشتووي ئال سعوود بؤ كاتي‬ ‫«جيهاد» ةكةي كة ئيمارةتي درعييةي ئال‬ ‫سي َ‬ ‫سالةكة بةرامبةر ئيمارةتة‬ ‫سعوود دواي َ‬ ‫دراوسي نزيكةكاني رايطةياند‪..‬‬ ‫َ‬ ‫محمدي كو ِري سعوود زؤر زيرةكانة‬ ‫ثالني َكيشا بؤ ئةوةي وورةو ووزةي ئةم‬ ‫لةشكرة عةقائيديية تازةيةي دةستي‬

‫كةوتووةو طةرمة تةريقةيةتي و بة ثةلةية‬ ‫بؤ جيهادي كافرو موشريكان‪ ،‬لة قورسترين‬ ‫ب��ةرةي شة ِرةكانييدا بخاتة ط��ة ِر‪ ..‬بؤية‬ ‫هيرش كردنة سةر خةسمة‬ ‫نةخشةي َ‬ ‫كةللة ِرةقةكةي خؤي دانا كة دةههامي‬ ‫كو ِري دةوواسي ئةميري شاري رياز بوو‪.‬‬ ‫(رياز َئيستاش داطيركراوةو ثايتةختي ئال‬ ‫سعوودةكانة)‪ .‬دريَذترين شة ِري َنيوان ئال‬ ‫سعوودو دةههام دةستي َثيكردو بيستوحةوت‬ ‫َ‬ ‫سالي َنيوان (‪1746‬ـ‪ )1773‬توولي َكيشا! تا‬ ‫سةرةنجام لة سةردةمي ئةميري دووةمي‬ ‫ئةم ئيمارةتةي ئال سعووددا كة ئةوان َثيي‬ ‫َ‬ ‫دةلَين ئيمام عةبدولعةزيزي كو ِري محمدي‬ ‫كو ِري سعوود شاري رياز كةوتة بندةستي‬ ‫ئال سعوودو بةرامبةرةكانيان ثةرتةوازة‬ ‫كرد‪..‬‬ ‫َ‬ ‫دواي ئ��ةوة ئ��ال سعوود لة سالي‬ ‫بة‬ ‫هيرشيان‬ ‫(‪1178‬ك‪1764/‬ز)دا‬ ‫َ‬ ‫سةرؤكايةتي عبدالعةزيزي كو ِري محمدي‬ ‫كو ِري سعوود كردة سةر ئيمارةتةكةي‬ ‫نةجران كة حةسةني كو ِري هيبةتواللة‬ ‫ئةميرَيتي دةكرد‪ ،‬ه��ةردووال بة هةزاران‬ ‫ضةكدارييان دذي يةكتر كؤكردبؤوة‪،‬‬ ‫شة ِرَيكي سةخت ق��ةوم��او بة س��ةدان‬ ‫َ‬ ‫موسولمان لة هةردوو ال كوذران‪..‬‬ ‫كةسي‬ ‫هيزي سعوودي دواي بةزين‬ ‫سةرةنجام َ‬ ‫ناضاري ريَكةوتن ب��وون‪ ،‬ضونكة ديلي‬ ‫زؤريان كةوتبووة دةست لةشكري ئيمارةتي‬ ‫ملمالنيية هةر‬ ‫نةجران‪ .‬بةآلم ئةم شة ِرو‬ ‫َ‬ ‫بةردةوام بوو تا َ‬ ‫سالي (‪1220‬ك‪1805/‬ز)‬ ‫هيزي‬ ‫دواي مردني حةسةني هيبةتواهلل‪َ ،‬‬ ‫سعودييةكان توانيان زةفةر بة ئيمارةتي‬ ‫ركيفي خؤيانةوة‪.‬‬ ‫نةجران ببةن و بيخةنة ذيَر َ‬ ‫ئينجا نؤرةي ئيمارةتي بةني خاليد هات‬ ‫لة ناوضةي ئةحسائي شةرقييةي ئةم ِرؤ‪،‬‬ ‫وةكو ئيمارةتي ميري سؤراني كوردةكان‬ ‫بوو‪ .‬سوثاي عوسمانيةكانيان لةو ناوضانةي‬ ‫بةهيزيان‬ ‫خؤيان دةرثة ِراندبوو‪،‬‬ ‫حكومةتيكي َ‬ ‫َ‬ ‫شيوازي حكومةتيانة ئيدارةي‬ ‫كهينابوو‪ ،‬بة َ‬ ‫َثي َ‬ ‫ناوضةكةيان دةبرد بة ِرَيوةو لة سةردةمي‬ ‫حوكمي (بة ِراكي ك��و ِري غورةيري ئال‬ ‫حةميد)دا نفووزيان طةيشتبووة كوةيت‪..‬‬ ‫لة سةرةتاي راطةياندني ئيمارةتةكةي ئال‬


‫سعوودةوة لة درعيية‪َ ،‬ثيش لةخؤطرتني‬ ‫شيخ‬ ‫بانطةوازي تةوحيدةنوقسانةكةي‬ ‫َ‬ ‫محمدي كو ِري عةبدولوةهابي رةحمةتي ئال‬ ‫سعوود زؤر دذايةتي بةني خاليديان دةكرد‪،‬‬ ‫بةآلم ضونكة خؤيان َثييان نةدةوَيران‪ ،‬دنةي‬ ‫تيرةو هؤزةكاني تريان لة دذيان دةدا‪ ..‬كة‬ ‫خؤيان بة توحيدةنوقسانةكةو «موهاجيران»‬ ‫بةهيز ك��رد‪ ،‬ضةند ج��ارَي��ك كةوتنة‬ ‫َ‬ ‫تاقيكردنةوةي بةختي سةربازيي خؤيان‪ .‬لة‬ ‫هةموو شة ِرةكانياندا بةرامبةر بة بةني خاليد‬ ‫ملمالني خويَناويةكةي َنيوان‬ ‫هةر دةشكان‪،‬‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ئةم دوو ئيمارةتة موسولمانة لة سةردةماني‬ ‫محمدي كو ِري سعوودةوة دةستي َثيكرد‪،‬‬ ‫عةبدولعةزيزي كو ِريشي هةر ئيدامةي َثيدا‪،‬‬ ‫ئينجا سعوودي كو ِرةزاي (سعوودي كو ِري‬ ‫عةبدولعةزيزي ك��و ِري محمدي كو ِري‬ ‫سعوود) َتييدا كةوتةوة شة ِر َ‬ ‫ةثال تا لة كؤتايي‬ ‫حةوتةم َ‬ ‫ملمالني خوَيناويةكةياندا بة‬ ‫سالي‬ ‫َ‬ ‫يارمةتي سوثاي ئينطليزو بة ثشتيواني تيرةو‬ ‫هؤزةكاني تر لة (‪1207‬كم‪1792‬ز)دا توانيان‬ ‫ئيمارةتةكةي بةني خاليد َتيك بدةنةوةو‬ ‫دةست بطرن بةسةر ناوضةي ئةحسائدا‪..‬‬ ‫هيرش بؤ سةر بةحرةين و كوةيت! كة‬ ‫ئينجا َ‬ ‫ثةيوةندييان بة ئينطليزةوة هةبوو‪ .‬ئةمةش‬ ‫بةريتانياكاني نا ِرةحةت كرد‪ ،‬بؤية فةرماني‬ ‫ثاشةكشةيان َثيكردن؟‬ ‫شيوازي ئال سعوود ئةوةبوو‬ ‫يةكيك لة َ‬ ‫َ‬ ‫كة نامةي ئيستيفزازيان دةنارد بؤ تيرةو‬ ‫هؤزةكاني تر‪ ،‬يان بؤ ئيمارةتةكاني تر‪ ،‬كة‬ ‫شيخ محمدي‬ ‫تةسليم بة بانطةوازةكةي َ‬ ‫دةبي‬ ‫كو ِري عةبدولوةهاب ببن و وةكو َئيمة َ‬ ‫ثشتطيريي بكةن! ئةوانيش لةبةر ئةوةي بة‬ ‫واجيهةيةكي ديني ئال سعووديان دةزاني‬ ‫بؤية زؤر بة دةنطيةوة نةدةهاتن‪ ..‬ئةمةش‬ ‫هةنجةتي دةداي��ة دةس��ت ئال سعوودو‬ ‫وةهابيية تةوحيدنوقسانةكان كة ئةوانة بة‬ ‫حوكمي خوا رازي نين! دةي جيهاديان‬ ‫بةرامبةر بةرثا بكةن‪..‬‬ ‫لة ب��ةري رؤذئ��اواي��ان��ةوة ئال سعوود‬ ‫َ‬ ‫هةولياندا حيجاز بخةنة ذيَر دةستيانةوة‪،‬‬ ‫سي سالَ‬ ‫َ‬ ‫لة سالي (‪1794‬ز)يةوة بؤ ماوةي َ‬ ‫هيرشي (كة ِرو فة ِر) بؤ كؤنترؤلَ‬ ‫كةوتنة َ‬ ‫راكيشاني هةنديَك‬ ‫كردني هةنديَك ناوضةو َ‬

‫تيرةو هؤزي حيجاز‪ ..‬بةرامبةر هةموو‬ ‫هيزي ئةشرافةكاندا‬ ‫جارَيك لة بةرامبةر َ‬ ‫بة سةرؤكايةتي (غاليبي كو ِري موساعيد)‬ ‫هيرشانةي‬ ‫َتيكدةشكان‪ ..‬لة بةرامبةر ئةم َ‬ ‫ئال سعووددا تيرةو هؤزةكاني ناوضةي تائيف‬ ‫و عةسير ضوونة كةنار ئال سعوودو ئةوانيش‬ ‫هيرشي ئايندةيان بؤ سةر مةككةو مةدينة‬ ‫بؤ َ‬ ‫بةهيزتريان كردن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ئ��ال سعوود بة ثشتيواني وةهابية‬ ‫ت��ةوح��ي��دن��وق��س��ان��ةك��ان ل��ة س� َ‬ ‫�ال��ي‬ ‫رشيكي بةرفراوانيان‬ ‫هي َ‬ ‫(‪1217‬ك‪1802/‬ز) َ‬ ‫َ‬ ‫بة يارمةتي ئةعرابية ناحالييةكان كردة‬ ‫س��ةر ش��اري تائيف و طرتيان‪ ،‬بةآلم‬ ‫خويَن ِرَيذييةكي زؤر دذواري���ان لة ناو‬ ‫دانيشتوانةكةيدا بةرثاكرد‪ ..‬لةبةر ئةوةي‬ ‫ئةو َ‬ ‫خةلكةيان هةموو بة موشريك دةزاني‪،‬‬ ‫سةروةت و سامانةكانيشيان بة غةنيمةت‬ ‫دةزاني‪ ..‬هةرضييةكيان تاآلن دةكرد لةبةر‬ ‫دةستي فةرماندةكةياندا كؤيان دةكردةوة‪،‬‬ ‫ئةويش خومس (يةك لةسةر َثينج)ي‬ ‫َلي َ‬ ‫هةلدةطرت و باقيةكةي تري بةسةر‬ ‫ضةكدارة شة ِرانيةكانييدا دابةش دةكردةوة‪..‬‬ ‫خومسةكةشي دةن��اردةوة بؤ ئةميري ئال‬ ‫سعوود‪ ..‬تا لة زؤر شويَن َ‬ ‫خةلكي ناوضةكان‬ ‫كةوتنة َ‬ ‫سوال!!‬ ‫بهيننة‬ ‫هيرش َ‬ ‫هةر ئةو كاتة وويستيان َ‬ ‫سةر مةككة بةآلم لةبةر ئةوةي كاتي حةج‬ ‫بوو‪ ،‬مةككة ث ِر بوو لة حاجي ووآلتاني تر‪ ،‬بؤية‬ ‫مانطيك‬ ‫هيرشةكةيان بؤ مةككة بؤ ضةند‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هينا‪ ،‬ئةميري‬ ‫هيرشيان َ‬ ‫دواخست‪ .‬دواتر كة َ‬ ‫مةككة كة شةريف غالب بوو هةآلت و‬ ‫عةبودلموعيني ب��راي لة شويَني خؤي‬ ‫دانا‪ ..‬ئةويش بؤ ثاراستني َ‬ ‫خةلكي مةككة‬ ‫بؤ ئةوةي وةكو دانيشتواني تائيفيان َلي‬ ‫نةيات‪ ،‬نامةي نارد بؤ فةرماندةي سعوودي‬ ‫و وةهابيةكان‪ ،‬كة من اليةنطيرتانم و داواي‬ ‫ئةمانتان َلي دةكةم بؤ َ‬ ‫خةلكي مةككة‪..‬‬ ‫ئةوانيش مةرجيان لةسةر دانا كة شاريان‬ ‫َبي شة ِر تةسليم بكات‪ ..‬ئيتر لة َ‬ ‫سالي‬ ‫(‪1218‬ك‪1803/‬ز)دا سوثاي سعوودي‪/‬‬ ‫َ‬ ‫لةطةل طةيشتنيان‬ ‫وةهابي رذانة مةككةوة‪..‬‬ ‫ثؤل ثؤل َ‬ ‫خةلكيان كؤدةكردةوةو تؤبةيان‬ ‫َ‬ ‫ثي‬ ‫ثي دةكردن و‬ ‫سةرلةنوي شايةتمانيان َ‬ ‫َ‬

‫دةهينانةوة‪..‬‬ ‫َ‬ ‫دواي ئةم (ئ��ةم��ان)ة سةيرة رووي‬ ‫هيرشةكةيان كردة شاري جددة كة شةريف‬ ‫َ‬ ‫غالب خؤي َتيدا قايم كردبوو‪ ،‬دةوري‬ ‫شاريان داو بة تؤث لة ش��ورا (س��ور)ي‬ ‫شاريان دا بةآلم لةبةر هةبووني سوثايةكي‬ ‫بةهيز لة ناوةوة نةيانتواني بضنة شارةكةوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫مانطيك لة طةمارؤي‬ ‫بؤية دواي ضةند‬ ‫َ‬ ‫جددة كشانةوة‪ ..‬لة مةككة سةربازطةي‬ ‫خؤيان داناو باقي سوثاكةيان بؤ درعييةي‬ ‫«ثايتةخت»ي ئال سعوود َكيشايةوة‪ ..‬لةو‬ ‫هيزي سةربازي‬ ‫الوةش شةريف غالب بة َ‬ ‫خؤيةوة بة يارمةتي شةريف ثاشاي والي‬ ‫عوسماني لة جددةوة هاتةوة سةر مةككةو‬ ‫سةربازطةو رةبايةكاني سوثاي ئال سعوودي‬ ‫راداو دةسةآلتي َكيشايةوة بةسةر مةككةدا‪،‬‬ ‫بضيتة سةر تائيف‪..‬‬ ‫بةآلم نةيتواني َ‬ ‫دواي ئةمة‪ ،‬طرتنةوةي مةككة بووة‬ ‫يةكةمين خةمي سةرةكي ئال سعوود‪،‬‬ ‫بؤية لة َ‬ ‫سالي (‪1220‬ك‪1805/‬ز) دواي‬ ‫ئةوةي زؤرينةي رَيطاكاني بةرةو مةككةيان‬ ‫َ‬ ‫هيرشي بةرفراوانيان‬ ‫كؤنترؤل ك��رد َ‬ ‫هينايةوة سةر مةككةو طةمارؤيان دا‪..‬‬ ‫َ‬ ‫نةيانهيشت لة هيض اليةكةوة خواردن‬ ‫َ‬ ‫بضيتة شاري مةككةوة‪ ،‬تا طراني كةوتة ناو‬ ‫َ‬ ‫دانيشتوانةكةي‪َ ،‬‬ ‫خةلكي مةككةي ثيرؤز‬ ‫وايان َليهات طؤشتي سةط و ثشيلةيان‬ ‫دةخوارد‪ ..‬ئةمةش شةريف غالبي ناضار كرد‬ ‫وةكو عةبدولموعيني براي داواي (ئةمان)‬ ‫يان َلي بكاتةوة‪.‬‬ ‫زاناياني شةرع و موفتي و ثياوضاكاني‬ ‫حةرةمي كةعبة هةموو كؤبوونةوةو‬ ‫بنيرن بؤ الي سعودي‬ ‫ب ِريارياندا وةفديَك َ‬ ‫كو ِري عةبدولعةزيز كة داخوازي ئةهلي‬ ‫ئةمانيكي َلي‬ ‫ثي رابطةيَنن و‬ ‫َ‬ ‫مةككةي َ‬ ‫وةرطرن و َ‬ ‫حالةتي طراني و كارةساتي مرؤيي‬ ‫بثي بطةيَنن‪ ،‬بؤ‬ ‫خؤيان و شارة ثيرؤزةكةي َ‬ ‫شيخ‬ ‫ئةم مةبةستةش وةفدَيكي طةورة لة َ‬ ‫شيخ عةبدولحةفيزي‬ ‫محمد تاهير سونبول و َ‬ ‫عجيمي و سةيد محمدي كو ِري موحسيني‬ ‫َ‬ ‫عةتتاس و سةيد محمدي ميرغةني (باوكي‬ ‫موفتي ماليكييةكاني مةككة) ضوونة الي‬ ‫سعوودي ك��و ِري عةبدولعةزيزو داواي‬ ‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪29‬‬


‫ئةمانيان بؤ مةككةي ثيرؤز َليكرد‪ .‬ئةويش‬ ‫ئةم ئةمانة سةيرةي بؤ نووسين‪( :‬بسم اهلل‬ ‫الرمحن الرحيم‪ ،‬من سعود بن عبد العزيز‬ ‫إىل كافة أهل مكة والعلماءواآلغاوات وقاضي‬ ‫السلطان‪ .‬السالم على من اتبع اهلدى‪ .‬أما‬ ‫بعد‪ :‬فأنتم جريان اللهوس ّكان حرمه آمنون‬ ‫بأمنه‪ ،‬إمنا ندعوكم لدين اهلل ورسوله (قل‬ ‫يا أهل الكتاب تعالواإىل كلمة سواء بيننا‬ ‫وبينكم أن ال نعبد إالّ اهلل وال نشرك به شيئ ًا‬ ‫وال يتّخذبعضنا بعض ًا أرباب ًا من دون اهلل‪،‬‬ ‫فإن تولوا فقولوا‪ :‬إشهدوا بأن مسلمون)‪،‬‬ ‫فأنتم فيوجه اهلل ووج��ه أمني املسلمني‬ ‫سعود بن عبد العزيز وأمريكم عبد املعني‬ ‫بن مساعد‪،‬فامسعوا له وأطيعوا ما أطاع‬ ‫اهلل والسالم)! بة كوردي‪( :‬بة ناوي خواي‬ ‫بةخشندةو ميهرةبان لة سعوودي كو ِري‬ ‫عةبدولعةزيزةوة بؤ هةموو َ‬ ‫خةلكي مةككة‪،‬‬ ‫زانايان و ئاغايان و قازي َ‬ ‫سولتان‪ ..‬سةالم‬ ‫لةو كةسةي شويَن رَينمايي دةكةويَت‪..‬‬ ‫دراوسيي خواو دانيشتواني‬ ‫ثاشان‪َ :‬ئيوة‬ ‫َ‬ ‫حةرةمة ئةمانةكةي خ��وان‪ ،‬بة ئةماني‬ ‫خوايي ئةمانتان وةرطرتووة‪ ،‬بةآلم َئيمة‬ ‫بانطتان دةكةين بؤ ئةو دينةي خواو‬ ‫َثيغةمبةري خوا (ئةي ئةهلي كيتاب‪ ،‬وةرن‬ ‫با لةسةر قسةيةكي راس��ت و دروستي‬ ‫َنيوانمان َثيك َبيين‪ :‬با غةيري خواي طةورة‬ ‫نةثةرستين و شةريكي بؤ ب ِريار نةدةين‬ ‫جيي خواي‬ ‫و كةسمان كةسي ترمان لة َ‬ ‫َ‬ ‫دانةنيين‪ ..‬ئةطةر ثشتيان هةلكرد‬ ‫طةورة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫تؤش َثييان بل َي‪ :‬دةي سا بة شايةت بن كة‬ ‫َ‬ ‫موسولمانين) كةوابوو َئيوةش بةرةو‬ ‫َئيمة‬ ‫َ‬ ‫رووي خواو رووي ئةمينداري موسولمانانن‬ ‫كة سعوودي كو ِري عةبدولعةزيزة‪ ،‬ئةوي‬ ‫دةبيت عةبدولموعيني كو ِري‬ ‫ئةميريشتان َ‬ ‫َ‬ ‫دةبيت‪َ ،‬ئيوةش طوَي ِرايةلي بكةن‬ ‫موساعيد َ‬ ‫و ملكةضي بؤ دةربب ِرن تا ملكةضي بؤ خوا‬ ‫دةربب ِريَت‪ .‬والسالم!!‬ ‫كتيبةكانييدا‬ ‫شيخ زةيني دةحالن لة َ‬ ‫وةكو َ‬ ‫(وةكو خالصة الكالم ل‪ )309‬نوسيويَتي‪،‬‬ ‫زانايان واقيان لةوة و ِرما كة ئةم هةموو‬ ‫زاناو موفتيانةي ئيسالمي بة مةسيحي و‬ ‫جوولةكةكان ضواند!!‬ ‫ئ��ةم ن��ام��ةي (ئ��ةم��ان)ة طةيَنراية‬

‫‪30‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫مةككةو دةبوو لة نويَذي هةينييدا موفتي‬ ‫َنيتةوة‪ ..‬ه��ةر واش ب��وو رؤذي‬ ‫بيخوي َ‬ ‫(‪1218/1/7‬ك ـ ‪1803/4/29‬ز) سةيد‬ ‫حوسةيني موفتي ماليكييةكان دواي نويَذي‬ ‫هةيني بؤ هةموو َ‬ ‫خةلكةكةي خويَندةوةو‬ ‫َ‬ ‫خةلكيش ووتيان‪ :‬سةر سةرو سةرضاو! خوا‬ ‫بطي ِريَت‪..‬‬ ‫بةخيري َ‬ ‫َ‬ ‫ئينجا لةسةر ئةوة ريَكةوتن كة ئةوان‬ ‫حاكمي مةككةو مةدينة بن و خومس و‬ ‫زةكات و باقي سةرضاوةي ساماني ناوضةكة‬ ‫بضيتةوة بؤ ئال سعوود لة بةرامبةر ئةو‬ ‫َ‬ ‫دةياندةني‪ ..‬ئةمانيش ناضار بوون‬ ‫كة‬ ‫ئةمانةدا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةم ئةمانةشدا كة هةردوو‬ ‫رازي بن‪..‬‬ ‫شارة ثيرؤزةكةيان كةوتة ذيَر دةست‪ ،‬هةر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل رماندني‬ ‫قةتلوعاميان َتيدا كرد‪..‬‬ ‫طؤ ِرو مةزارةكاندا ئةو ئايةتةيان دةخوَيندةوة‪:‬‬ ‫( َما َت ْع ُبدُونَ ِمن ُدو ِن ِه ِإالَّ َأسمْ َ اء سمَ َّ ْي ُت ُمو َها‬ ‫ان)‬ ‫َأن ُت ْم َوآ َبا ُؤ ُكم َّما َأنز َ​َل اللهَُّ ِب َها ِمن ُس ْل َط ٍ‬ ‫ي��وس��ف‪ ..40/‬طومةزةكةي سةر ئاوي‬ ‫زةمزةم و ئةوانةي دةوري حةرةمي كةعبةو‬ ‫طومةزةكةي سةر رةوزةي َثيغةمبةري‬ ‫خواشيان لة مةدينة َتيك ِرمان‪ ..‬موفتي‬ ‫مةزهةبةكانيان كوشت‪ ،‬لة عةباي خؤيان‬ ‫ثةردةيان بؤ كةعبة دووري و تا حةوت َ‬ ‫سال‬ ‫رَييان بة حاجياني شام و ميسر نةدا َبين بؤ‬ ‫حةج!!! ئينجا حاجياني ميسرو ئةستانة! ئينجا‬ ‫حاجياني َبي ريش! َ‬ ‫كيكي زؤريان ناضار‬ ‫خةل َ‬ ‫كرد تةوحيدةنوقسانةكةو دةسةآلتي ئال‬ ‫سعوود بة تاقة دين و دةسةآلت وةربطرن‪..‬‬ ‫لةوانةي لةو حةملةي ئال سعوود‪ /‬وةهابي‬ ‫هيرشبةران‪ :‬سةيد‬ ‫دا كوذران بة دةستي َ‬ ‫عةبدواللةي زةواوي موفتي شافيعييةكان لة‬ ‫شيخ عةبدواللة ئةبولخةيري قازي‬ ‫مةككةو َ‬ ‫شيخ سولةيماني كو ِري موراد قازي‬ ‫مةككةو َ‬ ‫تائيف و سةيد يوسف زةواوي (كة تةمةني لة‬ ‫هةشتا َ‬ ‫سال َتيثة ِري بوو) هةروةها كوشتني‬ ‫شيخ جةعفةري‬ ‫شيخ حةسةني شةيبي و َ‬ ‫َ‬ ‫شةيبي و دةيان ناوداري ديكة‪..‬‬ ‫تةنانةت َ‬ ‫تؤقينةريان‬ ‫ةتيكي ئةوةندة َ‬ ‫حال َ‬ ‫دروست كردبوو‪ ،‬كة جطة لةو هةموو سامان‬ ‫مالةي َ‬ ‫و َ‬ ‫خةلكي كة تاآلنيان كردبوو‪ ،‬هةموو‬ ‫كتي َبيكي شةرع و دين كة بة َليكدانةوةي‬ ‫َ‬ ‫غةيري ئةوان بوو سووكايةتي َثيكرابوو‪ ،‬لة‬

‫شةرحي بوخاري و موسليم‪ ،‬لة تةفسير‪ ،‬لة‬ ‫ئةحكامي شةرع‪ ..‬تةنانةت َميذوونووسان‬ ‫كتيبي ديني لة كؤآلندا‬ ‫دةطي ِرنةوة كة ثة ِرةي َ‬ ‫َ‬ ‫دةيهيناو دةيبرد َ‬ ‫خةلكةكة نةياندةويَرا‬ ‫هةوا‬ ‫َ‬ ‫لة ترسي وةهابييةكان َ‬ ‫هةليطرنةوةو ريَزي‬ ‫بنين!‬ ‫َلي َ‬ ‫كةميك‬ ‫هيدي ب��وون��ةوةي‬ ‫َ‬ ‫دواي َ‬ ‫كوشتارو تاآلن و ب� ِري‪ ،‬سعودي كو ِري‬ ‫عةبدولعةزيزي ئةميري ئال سعوودو‬ ‫وةهابيية تةوحيدنوقسانةكان تةشريفي‬ ‫هينا بؤ مةككة‪ ،‬بؤ بةيعةت وةرطرتن لة‬ ‫َ‬ ‫ثياوماقووآلن‪ ..‬دواي نويَذي عةسري‬ ‫رؤذَيك سةركةوتة سةر ئةو شويَنةي بيري‬ ‫زةمزةمي َلييةو ئةو هةموو زاناو موفتي و‬ ‫شةرعناسانةي كة مابوون هةموو بة زةليلي‬ ‫لة خواريةوة بوون و طويَيان َ‬ ‫هةلخستبوو‪..‬‬ ‫ووتارَيكي بؤ دان كة (شةراب خواردنةوة‬ ‫حةرامةو زينا حةرامةو وة هةروةها‪ )..‬بؤ‬ ‫هةموو ب ِرطةيةكيش الي دةك��ردةوة بة‬ ‫الي والي دانراوي خؤيدا و َثيي دةووت‪:‬‬ ‫(نةزانةكان َفيركة‪ !)..‬ئينجا بة زاناكانيشي‬ ‫شيخ محمدي كو ِري‬ ‫كتيبةكاني َ‬ ‫ووت كة َ‬ ‫عةبدولوةهابي رةحمةتي بخويَنن و خؤشي‬ ‫كتيبي (كشف الشبهات)ةكةي‬ ‫فةرمانيدا كة َ‬ ‫ئةو بة دةرس لة كةعبةدا بووتريَتةوة‪..‬‬ ‫ل����ةوالوةش ل��ةب��ةري رؤذه��ةآلت��ي‬ ‫نيوةدؤرطةي عةرةبستانةوة ئال سعوود‬ ‫سنووري ئيمارةتةكةي خؤيان و سوثايان‬ ‫طةياندة سةر ئاوي كةنداو‪ ،‬دةستيان لة‬ ‫ثي‬ ‫هةنديَك بواري ئابووري طيربوو‪ ،‬خؤيان َ‬ ‫ملمالنيي‬ ‫بةهيزتر كردو ئةمجارة كةوتنة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫دةولةتي عوسماني لة بةسرةو دةوروبةري‪..‬‬ ‫لة َ‬ ‫سالي (‪1201‬ك‪1786/‬ز) سوثاي ئال‬ ‫هيرشي كردة سةر تيرةو هؤزةكاني‬ ‫سعوود َ‬ ‫مونتةفيق و شةممةرو تةي و ئةهلي‬ ‫زوبير (لة باشووري بةسرة) تا وايان َليهات‬ ‫َ‬ ‫لةمالوةش بوونة سةرضاوةي َكيشة بؤ‬ ‫َ‬ ‫دةولةتي عوسماني‪ ..‬كة دياربوو بة دنةي‬ ‫هيزو‬ ‫ئينطليزبوو‪ ،‬ضونكة لةو سةردةمةدا َ‬ ‫نفووزي بةريتانيايي خليج و دةرياي عةرةب‬ ‫َ‬ ‫كؤنترؤل‬ ‫و دةريالووشي هيندي بؤ خؤي‬ ‫هيزي دةريايي فةرةنساو روسياش‬ ‫كردبوو‪َ ..‬‬ ‫لةو دةريايانة وجودي خؤيان هةبوو‪ ..‬بةآلم‬


‫ئينطليزةكان زياتر ئةو رَي ِرةوة دةرياييةيان‬ ‫كةسيك‬ ‫بؤ خؤيان قؤرخ كردبوو‪ ،‬هةر‬ ‫َ‬ ‫هيزو نفووز‬ ‫لةو دةوروبةرة دةبووة خاوةن َ‬ ‫رةفتاريي سياسيانةي خؤيان بؤ لةخؤطرتني‬ ‫َ‬ ‫كونسولطةرييان لة‬ ‫دةك���رد‪ ..‬ضونكة‬ ‫بوشةهري َئيستاي َئيران هةبوو‪..‬‬ ‫كة ئ��ال سعوود هةستيان َثيكرد‬ ‫بانطةوازي تةوحيدةنوقسانةكة كاريطةرترين‬ ‫ضةكي شة ِرةكانة‪ ،‬ض بؤ َ‬ ‫هةلطيرساندن‬ ‫ئيدامةثيداني‪ ،‬ض بؤ شكست َثيهاناني‬ ‫و‬ ‫َ‬ ‫دوذمنةكانيان‪ ،‬تمووحي طةورةتريان بؤ‬ ‫دروست بوو‪ ..‬ئةويش ئةوةبوو كة محاوةلة‬ ‫بكةن لة خوارةوة قاضي َ‬ ‫دةولةتي عوسماني‬ ‫بب ِرنةوة! ئةمير عةبدولعةزيزي كو ِري‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫محمدي ئال سعوود نامةيةكي‬ ‫شيخ‬ ‫كتيبي تةوحيدةكةي َ‬ ‫دانةيةك لة َ‬ ‫محمدي ك��و ِري عةبدولوةهابدا نارد بؤ‬ ‫سولةيمان ثاشاي والي عوسماني لة بةغدا‪،‬‬ ‫َ‬ ‫قبوول كةن‪ ،‬ئامادةشين‬ ‫كة بانطةوازةكةمان‬ ‫مونازةرةي زاناكانتان بكةين لة بةغدا! دواي‬ ‫بانطيشتةكة ئال سعوود لة َ‬ ‫سالي‬ ‫رةفزكردني َ‬ ‫رشيكي بةرفراوانيان‬ ‫هي‬ ‫(‪1203‬ك‪1788/‬ز)دا‬ ‫َ َ‬ ‫كردةوة سةر بةسرةو َ‬ ‫وعاميكي زؤري‬ ‫قةتل َ‬ ‫هؤزةكاني زوفةيرو مونتةفيقيان كرد ـ كة‬ ‫سوونني بوون ـ بة هةنجةتي ئةوةي َ‬ ‫دالدةي‬ ‫هةآلتوةكاني بةني خاليديان داوةو (ئةمان)‬ ‫يان بة «موشريكين» داوة! ئيتر بةرةو‬ ‫سةروتر هاتن و هةرضي طؤ ِر و طومةز هةبوو‬ ‫َتيكياندا‪ ،‬لة ريزي ئةوانةش مةزارةكاني‬ ‫شيعة‪ ..‬بةمةش َ‬ ‫دةولةتي عوسماني كةوتة‬ ‫َ‬ ‫َستيكي خراثةوة‪ ،‬ضونكة يان دةبوو‬ ‫هةلوي َ‬ ‫بة سوثاي خؤي َليياندات‪ ،‬يان دةبوو َ‬ ‫مؤلةت‬ ‫بدات بة شاكاني شيعةي َئيراني تةدةخول‬ ‫بكةن و بة سوثاي سةربازييانةوة ـ وةك‬ ‫دةيانوويست‪ ،‬بة ناوي ثاراستني شيعةو‬ ‫مةزارةكانةوة ـ َبينة ناوضةي شيعةكاني‬ ‫عيراقةوة! بؤية والي عوسماني هةرضةندة‬ ‫َ‬ ‫بارودؤخي سةربازييان شلؤق بوو‪ ،‬بةآلم‬ ‫هيزَيكي سةربازيي ك��ؤك��ردةوةو دذة‬ ‫َ‬ ‫رشيكيان كردة سةر سوثاي ئال سعوودو‬ ‫هي َ‬ ‫َ‬ ‫تا نزيكي ئةحساء كشاندياننةوة‪..‬‬ ‫لةم سةردةمةدا وةك ضؤن ئينطليز ثشتي‬ ‫ئال سعووديان طرتبوو‪ ،‬فةرةنساييةكانيش‬

‫دواي حةملةكاني باكوري ئةفريقايان‪،‬‬ ‫محمد عةلي ثاشاي ميسريان طةورة كردبوو‪،‬‬ ‫ثشتيان طرتبوو‪ ،‬هانيان دةدا تا حكومةتةكةي‬ ‫ببيتة بةديلي َ‬ ‫دةولةتي عوسماني‪ .‬محمد‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫عةلي ثاشاي ئةقل فةرةنسايي سوثايةكي‬ ‫بةهيزي َثيكةوةنابوو‪ .‬تةنانةت كة دواتر‬ ‫زؤر َ‬ ‫هينا بةرةو ئةستانةي ثايتةختي‬ ‫هيرشي َ‬ ‫َ‬ ‫عوسمانيةكان هةر هةموو شامي َثيضايةوةو‬ ‫طةيشتة شاري نسيبين و هةموو سةر سنوري‬ ‫َئيستاي توركياي بة سوثاي خؤي تةني!‬

‫حممدي كوِري سعوود‬ ‫زؤر زيرةكانة ثالني‬ ‫كَيشا بؤ ئةوةي وورةو‬ ‫ووزةي ئةم لةشكرة‬ ‫عةقائيديية تازةيةي‬ ‫دةسيت كةوتووةو‬ ‫طةرمة تةريقةيةتي و‬ ‫بة ثةلةية بؤ جيهادي‬ ‫كافرو موشريكان‪ ،‬لة‬ ‫قورسرتين بةرةي‬ ‫شةِرةكانييدا خباتة طةِر‬ ‫َ‬ ‫لةدةولةتي‬ ‫هيزي روسيا بةرطريي‬ ‫ئةطةر َ‬ ‫عوسماني نةكردايةو بةريتانيا بة نفووزي‬ ‫خؤي تةدةخولي نةكرداية محمد عةلي ثاشا‬ ‫ئيسالمبوولي دةطرت و هةموو َ‬ ‫دةولةتي‬ ‫ركيفي خؤي و‬ ‫عوسماني دةخستة ذيَر َ‬ ‫فةرةنساييةكانةوة‪ ..‬ئينطليز لةو كاتةدا‬ ‫نةيدةوويست َ‬ ‫وخيت‬ ‫دةولةتي عوسماني ب ِر َ‬ ‫هيشتا مابووي نفووزي خؤي‬ ‫لةبةر ئةوةي َ‬ ‫بةقةدةر نفووزي روسياو فةرةنسا لة ناوخؤي‬ ‫َ‬ ‫بةهيزتر كات‪ ..‬بة‬ ‫دةولةتي عوسمانييدا‬ ‫َ‬

‫تايبةتي كة َ‬ ‫َكةوتنيكي‬ ‫سولتان مةحموود ري‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئينطليزدا كردبوو‪..‬‬ ‫زؤري‬ ‫َ‬ ‫سولتان مةحموود لة ماوةي حوكمي‬ ‫خؤيدا وويستي مةركةزيَتييةكي توند بؤ‬ ‫َ‬ ‫دةولةتي عوسماني دروست بكات‪ ،‬بؤية‬ ‫سوثاي ئينكشاري ئيلغا كردةوةو سةربازيي‬ ‫كردني خورتي (ئيجباري) بؤ ماوةي َثينج‬ ‫س� َ‬ ‫�ال لةسةر رةعيةتةكةي ف��ةرز كرد‪،‬‬ ‫ووردة ووردة ئيمارةتةكاني ناو َ‬ ‫دةولةتي‬ ‫الدا‪ ،‬ئابوريي لة بةرذةوةندي مةركةزيَتي‬ ‫َ‬ ‫دةول���ةت و سوثاكةي لةسةر حسابي‬ ‫بةهيزتر كرد‪ ..‬ئةمةش‬ ‫ثيشةييةكاني ووالت َ‬ ‫َ‬ ‫هؤكاري سةرةكيية كة دةولةتي عوسماني‬ ‫بةرامبةر ئيمارةتة شة ِرانيةكةي ئال سعوود‬ ‫وةستايةوة‪ ،‬هةروةكو كة بةرامبةر ئيمارةتة‬ ‫كوردييةكان و ئةوانةي ليبياو يةمةن و‬ ‫َ‬ ‫بةلقان و شوَينةكاني تر وةستايةوة‪ ،‬كة‬ ‫حوكميكي خؤييان كةوتبووة‬ ‫هةموويان‬ ‫َ‬ ‫دةست‪.‬‬ ‫ئةو ئيمارةتانةي لة نةجدو رؤذهةآلتي‬ ‫نيوةدؤرطةي عةرةبيش دروست بووبوون‬ ‫هيضيان س��ةر بة َ‬ ‫دةول��ةت��ي عوسماني‬ ‫نةمابوون‪ ،‬نة ئال سعوودو نة ئال رةشيدو‬ ‫نة بةني خاليدو نة ئةواني ديكة‪ ..‬تةنها‬ ‫ئةشرافةكاني مةككة خؤيان بة تابيعي‬ ‫َ‬ ‫دةولةتي عوسماني دةزاني و بة رةسميش‬ ‫سةر بة وياليةتي ميسر بوون‪ ..‬بؤية ئينطليز‬ ‫َ‬ ‫بةهيزةكاني ئةمانةدا‬ ‫لةطةل‬ ‫دؤستايةتي‬ ‫َ‬ ‫بةستبوو‪ ،‬ئةشرافي لةخؤ طرتبوو‪ ،‬ثةيوةندي‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بةني خاليد هةبوو‪ ،‬بةآلم كة‬ ‫باشي‬ ‫سعووديةكان ئيمارةتةكةي بةني خاليديان‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئال‬ ‫داطيركرد‪ ،‬ئينطليز ريَكةوتني‬ ‫سعووددا مؤركرد‪ ،‬ئةمةش بوو واي كرد كة‬ ‫لة مةداي هةموو َميذووي نوَيي ئال سعووددا‬ ‫ئينطليز لة خؤيان بطريَت و بة هةموو‬ ‫شيوةيةك بؤ بةرذةوةندي خؤييان بةكار‬ ‫َ‬ ‫بهي َنيت‪ ..‬تا دواي جةنطي دووةمي جيهاني‬ ‫َ‬ ‫هيزي ئيستيعماريي َ‬ ‫كؤل‬ ‫ثيربوو‪،‬‬ ‫ئينطليز‬ ‫كة‬ ‫َ‬ ‫بوو‪ ،‬لة هةموو جيهاندا كشايةوة‪ ،‬هةموو‬ ‫موستةعمةرةو ثياواني خؤي تةسليم بة‬ ‫ئةمريكاي تاغووت كرد‪ ..‬ئةمة بوو واي‬ ‫كرد لة َ‬ ‫سالي (‪)1945‬ةوة ثةيماني ترؤمان‪/‬‬ ‫َ‬ ‫دةولةتي‬ ‫عةبدولعةزيزي دامةزريَنةري‬ ‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪31‬‬


‫َئيستاي سعوودييةكان مؤر كريَت‪ .‬ئيتر لةو‬ ‫رؤذةوة تا ئةم ِرؤ ئاغا ئةمريكاييةكان ووآلتي‬ ‫ذَيردةستي سعوودييةكانيان كردؤتة َثيطةي‬ ‫سةربازي خؤيان‪..‬‬ ‫دواي ئةوةي ئيمارةتي سعوودي‪/‬وةهابي‬ ‫شيوة دذوارة كةوتة خويَن ِريَذييةكي َبي‬ ‫بةو َ‬ ‫حساب‪ ،‬دواي ئةوةي هةموو مةزهةبةكاني‬ ‫ئيلغا ك��ردةوةو ديدي خؤي كردة ديدي‬ ‫ديني هةموو ناوضةكة‪ ،‬دواي ئةوةي‬ ‫دةسةآلتي هةموو تيرةو هؤزو ئيمارةتةكاني‬ ‫الداو حةرةمين (مةككةو مةدينة)ي‬ ‫طرت و ئةو َ‬ ‫قةتلوعامةي َتيدا كرد‪ ..‬دواي‬ ‫ئةوةي لة َ‬ ‫دةولةتي عوسماني نةك هةر‬ ‫ياخي بوو‪َ ،‬‬ ‫بةلكو خؤي كردة مونافيسي‪.‬‬ ‫َ‬ ‫هيزة‬ ‫سولتان مةحموود وويستي ئةم دوو َ‬ ‫ياخيية (محمد عةلي ثاشاي ميسرو ئال‬ ‫شيت‪ ..‬سةرةتا بؤ ئةوةي‬ ‫بكي َ‬ ‫سعوود) َثيك َ‬ ‫ركيفي‬ ‫شيتةوة ذيَر َ‬ ‫راكي َ‬ ‫محمد عةلي ثاشا َ‬ ‫فةرمانيكي َ‬ ‫سولتاني بؤ دةركرد كة‬ ‫خؤي‬ ‫َ‬ ‫ئاذاوةي ئال سعوود لة ووآلتي جةزيرةدا‬ ‫بهينة‪ ..‬محمد عةلي ثاشا لة‬ ‫ثي َ‬ ‫كؤتايي َ‬ ‫هيزة‬ ‫سةرةتايدا را ِرابوو‪ ،‬ضونكة دةيوويست َ‬ ‫سةربازييةكةي لة طرتني ئيسالمبوولي‬ ‫ثايتةخت و طرتنة دةسةآلتي َ‬ ‫سةلتةنةتدا‬ ‫بخاتة طة ِر‪ .‬بةآلم ئةم فةرمانةي بؤ هات‬ ‫بةجيي بكات‪ ،‬بؤية راويَذكارة‬ ‫جي َ‬ ‫و دةبوو َ‬ ‫فةرةنساييةكاني كة دةيانةويست ئال سعوود‬ ‫داردةستيكي‬ ‫الواز كةن بةو ئيعتيبارةي‬ ‫َ‬ ‫بةريتانياي مونافيسيانة لةو ناوضةيةدا‪،‬‬ ‫دةشيت‬ ‫ئةطةر ئةوانيان الوازكرد خؤيان‬ ‫َ‬ ‫بةهيزتر بكةن‬ ‫نفووزيان لة ئاوي خليجدا َ‬ ‫ثي بكةن! بؤية‬ ‫و ئينطليزةكان ثاشةكشة َ‬ ‫محمد عةلي ثاشا لة َ‬ ‫سالي (‪1226‬ك‪1811/‬ز)‬ ‫دا سوثايةكي هةشت ه��ةزار سةربازي‬ ‫بة تؤث و جبةخانةوة بة سةرؤكايةتي‬ ‫تؤمسؤني كو ِري نارد بؤ سةر ئال سعوود‪ ..‬بة‬ ‫طةيشتينان بؤ ناوضةكة يةكةمين شارؤضكة‬ ‫(يةنبوع)يان لة ئال سعوود سةندةوة‪ .‬بةآلم‬ ‫كة سوثاي تؤمسؤن كةوتة قوآليي بيابان‬ ‫َ‬ ‫ئةوي بؤوة‬ ‫و بةرامبةر تيرةو هؤزةكاني‬ ‫زيانيكي زؤري َلي كةوت و ريَي طةيشتني‬ ‫َ‬ ‫خؤراكي َلي دةطيرا‪ ..‬تؤمسؤن كة نةخؤش‬ ‫َ‬ ‫هةوالةكةي بة‬ ‫كةوتبوو طة ِرايةوة ميسرو‬

‫‪32‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫باوكي طةياند‪ ،‬ئةمجارةيان محمد عةلي‬ ‫بةهيزتري بة تفاقي‬ ‫ثاشا سوثايةكي‬ ‫َ‬ ‫تةواوةوة ساز كردو بة فةرماندةيي ئيبراهيم‬ ‫ثاشاي ك��و ِري ن��اردي بؤ عةرةبستان‪..‬‬ ‫سوثاي ئيبراهيم ثاشا لة دةرياو ووشكانيةوة‬ ‫هاتن‪ ..‬ه��ةذدة ت��ؤث و جبةخانةيةكي‬ ‫زؤري��ان َثيبوو‪ ،‬بة زؤرزان���ي حوشتري‬ ‫هةموو بيبان نشينةكانيان بةكريَطرتبوو‪ .‬لة‬ ‫ثي‬ ‫اليةكةوة كةلوثةلي سةربازي خؤيانيان َ‬ ‫دةطواستةوةو لة اليةكي تريشةوة رَييان لة‬ ‫هةآلتن و ضوونة ريزي ئال سعوود لةوان‬ ‫َ‬ ‫خةيالييان‬ ‫بةرتيليكي زؤر‬ ‫طرتبوو)‪ ..‬ديسان‬ ‫َ‬ ‫دابووة سةرؤك عةشيرةتةكان و ئةوةي‬ ‫بةناوبانط و بة دةسةآلت بواية سةد هةزار‬ ‫ريالي ئةو سةردةمةي دةدرايةو بة سةرؤك‬ ‫عةشيرةتي بضووكيش هةذدةهةزار ريال‪..‬‬ ‫ئاليكي مانطانةي مة ِرو ماآلتةكانيشيانيان‬ ‫مسؤطةر دةك��رد! ئيبراهيم ثاشا ضةند‬ ‫َ‬ ‫لةطةل‬ ‫ثسثؤ ِرَيكي سةربازيي فةرةنساييشي‬ ‫هينابوو‪..‬‬ ‫خؤي َ‬ ‫سوثاي ميسر شوَين بة شويَن و جةنط‬ ‫بة جةنط ناوضةكانيان خستةوة ذيَر دةستي‬ ‫ئةشرافي مةككة‪ ،‬تا ضوونة ناو شاري‬ ‫مةدينةوةو ئال سعووديان َتيدا بةزاندن‪ .‬لة‬ ‫هيزَيكي تري سةربازيي‬ ‫بةري باشووريشةوة َ‬ ‫ميسري بةرةو مةككة لة دةرياوة ثة ِريبوونةوةو‬ ‫ئةوانيش زؤري نةبرد طةيشتنة جددةو ثاشان‬ ‫بةرةو مةككةو هةموو ناوضةكانيان خستةوة‬ ‫ذَير دةسةآلتي ئةشرافةكان كة بة ناوي‬ ‫َ‬ ‫دةولةتي عوسمانييةوة حوكميان دةكرد‪.‬‬ ‫ئاوا هةموو ناوضةكانيان لة ئال سعوود‬ ‫سةندةوةو كليلي مةككةو مةدينةو جددةيان‬ ‫نارد بؤ محمد عةلي ثاشا‪ .‬ئةويش ناردي بؤ‬ ‫ئةستانة‪ ..‬ثاشان محمد عةلي ثاشا خؤي لة‬ ‫َ‬ ‫مةوكيبيكي‬ ‫سالي (‪1228‬ك‪1813/‬ز)دا بة‬ ‫َ‬ ‫ط���ةورةوة ض��وو بؤ مةككةو مةدينة‪..‬‬ ‫بةرثرسةكاني ئةو ماوةيةي حوكمي ئال‬ ‫سعوود لة تائيف (عوسماني مةزايفي) و لة‬ ‫مةدينة (موبارةكي كو ِري موزيان) دةسطير‬ ‫كردو بة دةسبةسراوي َنيرران بؤ ميسرو‬ ‫لةوَيوة بؤ ئةستانةو ئيعدام كران‪ .‬شةريف‬ ‫غالبيش كة لة ئةشرافي مةككة بوو بةآلم‬ ‫تةسليم بة ئال سعوود بووبوو‪ ،‬هةر طيراو‬

‫بة دةستبةسةريي َنيررا بؤ ئةستانة بةآلم‬ ‫نةكوذرا‪ ،‬نةفي كرا بؤ ناوضةي سالنيك و‬ ‫َ‬ ‫نةريتيكي‬ ‫لةوي مايةوة تا مرد‪ ..‬ئةمةش‬ ‫َ‬ ‫عوسمانيةكان بوو بةرامبةر بةو كةسانةي‬ ‫َلييان َ‬ ‫هةلدةطة ِرانةوة‪ ..‬لةم نموونانةشمان لة‬ ‫َميذووي ئيمارةتة كورديةكاني خؤماندا زؤر‬ ‫خويَندؤتةوة‪..‬‬ ‫سوثاي ميسر بة فةرماني محمد عةلي‬ ‫ثاشا ناوضة بة ناوضةي ئال سعووديان‬ ‫ثاكسازيي كردو ئةوانةي سةر بةوان بوون‬ ‫كوذران يان بة ديل طيران يان هةآلتن‪..‬‬ ‫درعييةي ثايتةختي ئال سعوود لةبةر ئةوةي‬ ‫عةبدواللةي ك��و ِري سعوودي ئةميريان‬ ‫َ‬ ‫لةطةل تؤمسؤني كو ِري محمد‬ ‫ريَكةوتني‬ ‫عةلي ثاشادا بةستبوو‪ ،‬كة (ئةمان) بداتة‬ ‫شارؤضكةي درعيية لة بةرامبةريشدا‬ ‫دةبيت‪ ..‬كة ئةم‬ ‫درعيية سةر بة والي ميسر َ‬ ‫هينا لة‬ ‫ثةيماننامةيان بؤ محمد عةلي ثاشا َ‬ ‫حيجاز َثيي رازي نةبوو‪ ،‬بؤية سوثايةكي‬ ‫بةرةو درعية بة سةرؤكايةتي ئيبراهيم ثاشا‬ ‫ناردة سةريان و لة سةرةتاي َ‬ ‫سالي (‪1233‬ك‪/‬‬ ‫‪1818‬ز) دا درعييةي ثايتةختيشيان دواي‬ ‫بةرطرييةكي بةرضاو طيرا‪ .‬ئةميرةكةيان‬ ‫عةبدواللةي كو ِري سعوودو بةرثرساني‬ ‫شيخ‬ ‫تري سةربازيي ئةوان و هةنديَك لة َ‬ ‫و مشايةخي وةهابييةكانيش طيران و بة‬ ‫دةستبةسةريي َنيرران بؤ ميسرو لةويَوة بؤ‬ ‫ئةستانة‪ ،‬ئةويش بة دةردي ياخيبوواني تري‬ ‫َ‬ ‫سولتاني عوسماني ضوو‪ ،‬كوذرا‪ ..‬لة درعييةش‬ ‫سوثاي ميسر بة تؤث خانووةكاني درعييةي‬ ‫تةخت كردو َ‬ ‫خةلكةكةي بؤ شوَيني تر نةفي‬ ‫كرد‪ ..‬بةمةش ئةم قؤناغةي ئال سعوود‬ ‫ثي هات‪..‬‬ ‫كؤتايي َ‬ ‫لة َئالقةكاني داهاتوودا زياترمان بؤ‬ ‫وةهابيتي‬ ‫دةبيتةوة كة لةوةتاي‬ ‫َ‬ ‫روون َ‬ ‫بةو تةوحيدةنوقسانةوة دةركةوتوون تاقة‬ ‫شة ِرَيكيان بةرامبةر بة ئيستيعمارو ئيسرائيل‬ ‫و كافراني حوكم نةكردووةو تةنانةت َ‬ ‫سالَيك‬ ‫لة شة ِري ئةهلي ئيسالم نةسرةوتوون‪ ..‬بؤية‬ ‫دةبيت ئةوةش لة مةدخةلييةكان ـ نةك‬ ‫َ‬ ‫سةرخستني ئةهلي ئيسالم ـ راببينين‪..‬‬ ‫خوا هيدايةتييان بدات بؤ ريَبازي ئةهلي‬ ‫سووننةت و جةماعةت‪ ..‬ئامين‪.‬‬


‫ملمالن َيكانى عيرَ اق‬ ‫لةسياسيةوة بؤ مةزهةبى‪ ،‬يان‪...‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪33‬‬


‫ح������اك������م ش������ َي������خ ل������ةت������ي������ف‪ :‬ي���ةك��� َي�ت�ي و ث���‬ ‫د‪ .‬س������ام������ان ف�������������ةوزى‪ :‬ئ����ةط����ةرى س���ةرك���ةوت���‬ ‫د‪.‬م���������ةمح���������ود ع��������ومس��������ان‪ :‬ب���ـ���ؤ خ���وت���ب���ـ���‬ ‫ئامادةكردنى‪ :‬هَيمن مةنسور‬

‫لةهةركاتيك زياتر خؤى‬ ‫عيراق‬ ‫َ‬ ‫بارودؤخى َ‬ ‫ملمالنييانة‬ ‫دةبينيتةوة‪ ،‬ئةم‬ ‫ملمالنيدا‬ ‫لةناو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫عيراق‬ ‫هةروةكو ئةندام ثةرلةمانانى كورد لة َ‬ ‫ملمالنيى‬ ‫جةختى لةسةر دةكةنةوة هةم‬ ‫َ‬ ‫ملمالنيى مةزهةبين و‬ ‫سياسين هةم‬ ‫َ‬ ‫ملمالنيى شةخسيش بن‪.‬‬ ‫دةكريت‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ملمالنيى سياسين يان‬ ‫عيراق‬ ‫َ‬ ‫ملمالنيكانى َ‬ ‫َ‬ ‫مةزهةبين؟‬ ‫س��ةب��ارةت ب��ةم ثرسيارة د‪.‬سامان‬ ‫عيراق لة‬ ‫ف��ةوزى ئةندامى ثةرلةمانى َ‬ ‫ليستى هاوثةيمانى كوردستانى ووتى «لة‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنةكانى ِراب��ردوودا كوتلةيةكى‬ ‫وا دروستنةبووة كة لةسةر ئةساسى‬ ‫ئايدؤلؤذياو سياسةت َبيت‪َ ،‬‬ ‫بةلكو هةموو‬ ‫عيراق ( هاوثةيمانى‬ ‫كوتلة طةورةكانى َ‬ ‫نيشتيمانى‪ ،‬هاوثةيمانى كوردستانى و‬ ‫عيراقية) لةسةر ئةساسى َثيكهاتةى‬ ‫ليستى َ‬ ‫كيشةكانى‬ ‫دروستبوون‪،‬‬ ‫تايفى‬ ‫و‬ ‫نةتةوةى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫عيراق ئةطةرضى هةولدراوة ِرةنطى سياسى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بطريت‪ ،‬ب��ةالم مةزهةبى وسياسين»‬ ‫َ‬ ‫شيخ‬ ‫سةبارةت بةهةمان ثرسيار حاكم َ‬ ‫عيراق لة‬ ‫لةتيف ئةندامى ثةرلةمانى َ‬ ‫فراكسيؤنى طؤ ِران ووتى «ناكؤكى َ‬ ‫قول‬ ‫هةية لة َنيوان ئةو اليةنة سياسيانةى كة‬ ‫تةمسيلى تايفة جياوازةكان دةكةن‪ ،‬لةبةر‬ ‫ئةوة هةم ناكؤكى سياسية هةم ناكؤكى‬ ‫مةزهةبية» سةبارةت بة هةمان ثرسيار‬ ‫د‪.‬مةحمود عوسمانلة ليستى هاوثةيمانى‬ ‫عيراق هاو ِراية‬ ‫كوردستانى لة ثةرلةمانى َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل هةريةك لة د‪.‬سامان فةوزى و‬ ‫َ‬ ‫شيخ لةتيف و دةلَيت «ناكؤكيةكانى‬ ‫حاكم َ‬

‫‪34‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫حاكم شيَخ لةتيف‬ ‫عيراق هةم ناكؤكى سياسين هةم ناكؤكى‬ ‫َ‬ ‫مةزهةبين ‪».‬‬ ‫هاوكيشةداية؟‬ ‫كويى ئةم‬ ‫كورد لة َ‬ ‫َ‬ ‫س��ةب��ارةت ب��ة ث��ةي��وةن��دى ك��ورد‬ ‫شيخ لةتيف ووتى‬ ‫بةكيشةكانةوة حاكم َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةكيشةكة‪ ،‬بةام‬ ‫بةشيكة َ‬ ‫«بةداخةوة كورد َ‬

‫كورد هةلَة دةكات‬ ‫ئةطةر تةنها وةك‬ ‫ناوبذيوان بضَيت و‬ ‫باسى كَيشةكانى خؤى‬ ‫نةكات‬

‫ناوي َريت‬ ‫كورد لة بةغدا زؤر شةرمنة و‬ ‫َ‬ ‫داواى مافةكانى خؤى بكات و َثيداطرى‬ ‫دةضيت بة بةشى خؤى ِرازى‬ ‫بكات‪َ ،‬ثي َ‬ ‫شيخ لةتيف ئةوةشى‬ ‫َبيت» حاكم َ‬ ‫نةشاردةوة كة كورد َ‬ ‫هةلةى طةورةى‬ ‫كردووة‪ ،‬سةرةتاى َ‬ ‫هةلةكةى طة ِراندةوة‬ ‫بؤ سةروبةندى روخانى حكومةتى بةعس‬ ‫و ووتى «كورد َ‬ ‫هةلةى طةورةى لة كاتى‬ ‫روخانى ِر َذيمى بةعسدا‪ ،‬وة تازة دةستيان‬ ‫لة بنى هةبانةكة ترازاوة‪ ،‬ضونكة حكومةتى‬ ‫سةرثى كةوتووة‪ ،‬ئةم هةشت‬ ‫عيراق‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نؤ سالة بةردةوام لة هةلةدان و طؤليان‬ ‫شيخ لةتيف باسى لةوةش كرد‬ ‫َليكراوة»‪َ .‬‬ ‫لةم ضةند َ‬ ‫يةكيتى‬ ‫سالةى ِرابردوودا ثارتى و َ‬ ‫َبيباك بوون بةرانبةر مافةكانى كورد ووتى‬ ‫لةطويى طادا خةوتوون‪،‬‬ ‫يةكيتى‬ ‫َ‬ ‫«ثارتى و َ‬ ‫طويطا خةوتنةكةيان بؤ مةنسةب‬ ‫ِرةنطة لة َ‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت َبيت» سةبارةت بة هةمان‬ ‫و‬


‫���ـ���ارت���ى ل����ةط����و َي����ى ط������ادا خ����ةوت����وون‬ ‫���ن���ى ك���ؤن���ط���رةى ن��ي��ش��ت��ي��م��ان��ى ق���ورس���ة‬ ‫���ةدان ث��� َي���وي���س���ت���م���ان ب���ةك���ؤن���ط���رة ن��ي��ة‬

‫د‪.‬مةمحود عومسان‬ ‫ثرسيار مةحمود عوسمان ووتى «كورد‬ ‫لة بةينى هةردوو اليةنةكةداية‪َ ،‬‬ ‫بةالم‬ ‫كيشةى خؤشى هةية‪ ،‬وة‬ ‫لةهةمان كاتدا َ‬ ‫كورد َ‬ ‫هةلة دوكات ئةطةر تةنها وةك‬ ‫كيشةكانى خؤى‬ ‫بضيت و باسى َ‬ ‫ناوبذيوان َ‬ ‫نةكات‪».‬‬ ‫سامان ف��ةوزى سةبارةت بة كوردو‬ ‫عيراق ئةو ِراى وايةئةمة تةنها‬ ‫كيشةكانى َ‬ ‫َ‬ ‫كيشةكة‬ ‫كيشةى دوو اليةن نية ئةطةر ضى َ‬ ‫َ‬ ‫عيراقية‬ ‫وا‬ ‫َ‬ ‫كيشةى َ‬ ‫دةردةكةويت تةنها َ‬ ‫َ‬ ‫بةالم‬ ‫و هاوثةيمانى نيشتيمانى َبيت‪،‬‬ ‫كيشةى كةم نية و لةوبارةيةوة‬ ‫كورديش َ‬ ‫َ‬ ‫كيشةى هةية‬ ‫ووتى» كورديش كؤمةلَيك َ‬ ‫كيشة َ‬ ‫َثيى َ‬ ‫ثةسيردراوةكان وةك‬ ‫هةل َ‬ ‫دةلَين َ‬ ‫هيزى َثيشمةرطة‬ ‫(كيشةى ماددةى ‪َ ،140‬‬ ‫َ‬ ‫و دةركردنى ياساى نةوت و طاز) وة كاتى‬ ‫كيشةكانى خؤى بخاتة‬ ‫خؤيةتى هةموو َ‬ ‫سةر َميزى طفتوطؤ‪».‬‬

‫د‪.‬سامان فةوزي‬ ‫كؤنطرةى نيشتيمانى‬ ‫سةبارةت بة ثرسى ئةوةى ئايا كؤنطرةى‬ ‫دةبيت يان نا؟ حاكم‬ ‫نيشتيمانى سةركةوتوو َ‬ ‫شيخ لةتيف َثيى واية كؤنطرةى نيشتيمانى‬ ‫َ‬ ‫نابيت و ووت��ى «بةهيض‬ ‫سةركةوتوو‬ ‫َ‬ ‫كيشةكان‬ ‫نابيت و َ‬ ‫شيوةيةك سةركةوتوو َ‬ ‫َ‬

‫ناكؤكى َ‬ ‫قول هةية‬ ‫لة نَيوان ئةو‬ ‫اليةنة سياسييانةى‬ ‫كةتةمسيلى تايةفة‬ ‫جياوازةكان دةكةن‬

‫َ‬ ‫قولتر دةكاتةوة» د‪.‬سامان فةوزى َثيى واية‬ ‫سةركةوتنى كؤنطرةى نيشتيمانى قورسةو‬ ‫ئةو َ‬ ‫دةلَيت «من َثيم واية سةركةوتنى‬ ‫كؤنطرةى نيشتيمانى قورسة‪ ،‬لةبةر ئةوةى‬ ‫ناكؤكيةكان زؤر زةق و ِراستةخؤية»‪.‬‬ ‫كيشة‬ ‫َثيشى واية ئةطةر كؤنطرة سةرجةم َ‬ ‫عيرا‬ ‫بنة ِرةتيةكان ضارةسةرنةكات‪ِ ،‬رةنطة َ‬ ‫ميك ب ِروات‪ .‬د‪ .‬مةحمود‬ ‫بةرةو ضةند َ‬ ‫هةري َ‬ ‫عوسمان َثيى واية سةركةوتنى كؤنطرةى‬ ‫دةبيت َثيش دانيشتنةكة‬ ‫نيشتيمانى‬ ‫َ‬ ‫ببيتةوة‪ ،‬ئايا ئةو اليةنانة ئامادةن‬ ‫ِروون َ‬ ‫وةزعى سروشتى خؤيان بطؤ ِرن يان نة‪،‬‬ ‫هةبيت ِرةنطة لة‬ ‫ووتى «ئةطةر ئامادةيان َ‬ ‫كونطرة بتوانن تةفاهوم بكةن‪َ ،‬‬ ‫بةالم ئةطةر‬ ‫اليةنةكان وةك خؤيان مانةوة كؤنطرة‬ ‫نةبةستنى باشترة» مةحمود عوسمان‬ ‫َثيشى واية بؤ خزتبةدان َثيويستمان بة‬ ‫كؤنطرة نية‪.‬‬ ‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪35‬‬


‫س�����ةن�����دي�����ك�����اى ك������ارم������ةن������دان������ى ت����ةن����دروس����ت����ى‬ ‫ن���ةي���ت���وان���ى م��ل��م�لان�� َى ح��زب��ي��ي��ةك��ان ت�� َي��ث��ة ِر َي��ن�� َي��ت‬ ‫ئةندام َيكى كؤنطرة‪ :‬سةنديكايةكى ترى حزبى دروست بويةوةو‬ ‫بةحزباندنى خؤى سةملاند‬

‫راثؤرتى‪ :‬ئاكار حسَين‬ ‫ثاش دوازدة س� َ‬ ‫�ال لةنةبةستنى كؤنطرة‬ ‫وكةرت بوونى سةنديكاى كارمةنداندانى‬ ‫تةندروستى كوردستان بؤدووسةنديكا‬ ‫َ‬ ‫لةهؤلى ميديا‬ ‫رؤذان��ى ‪11‬و‪2012-1/12‬‬ ‫دووةمين كؤنطرةى خؤى سازكرد‪.‬ئةندامانى‬ ‫ملمالنى‬ ‫كؤنطرة ضاوةروانى ئةوةبوون كة‬ ‫َ‬ ‫كةئةزمونيكى َتالى لةكارى‬ ‫حزبيةكان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َن‪،‬بةالم يةكةم‬ ‫ثيشةى َثيبةخشيبون َتيثةري‬ ‫َ‬ ‫وملمال َنى‬ ‫رؤذى كؤنطرة ئةم هيواية لةطؤرنرا‬ ‫حزبيةكانى دةروةى سةنديكا طواسترايةوة‬ ‫ناكؤنطرة و‪82‬ئةندام بايكؤتى كؤنطرةيان كرد‪.‬‬ ‫سةنديكاى ك��ارم��ةن��دان��ى ثيشةى‬ ‫تةندروستى ثاش دروست بوونى دووئيدارةى‬ ‫لةهةريَمى ك��وردس��ت��ان داب���ةش بوو‬ ‫روسليمانى‪،‬‬ ‫بةسة ردووسةنديكا‬ ‫لةهةولي َ‬ ‫َ‬ ‫تةندروستى‬ ‫كارمةندانى‬ ‫سةنديكاى‬ ‫لةسليمانى وسةنديكاى خاوةن ثيشةى‬ ‫َ‬ ‫لةهةولير‪ ،‬هةردووسةنديكا لة‬ ‫تةندروستى‬ ‫َ‬ ‫طرتووة‪.‬سةنديكاي‬ ‫‪2009/1/25‬يةكيان‬ ‫ك��ارم��ةن��دان��ي ثيشةي تةندروستي‬ ‫لةسةرتاسةري هةريَمي كوردستاندا زياتر لة‬ ‫‪ 20‬هةزار ئةندامي هةيةو رؤذي ‪2011/1/20‬‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردني خؤي ئةنجامداو تيايدا ‪17370‬‬ ‫ئةندام تيايدا بةشداربون‪.‬‬ ‫لةنيوان ليستى‬ ‫ثاش ‪ 25‬كؤبونةوة‬ ‫َ‬ ‫كارمةندانى تةندروستى وليستى هاوبةش‬ ‫َ‬ ‫‪،‬كؤمةل ) نةطةيشتنة‬ ‫(سةردةم ‪،‬يةكطرتوو‬ ‫دةرةنجاميك بؤيةكاليكردنةوةى ثؤستةكان‬ ‫َ‬ ‫سليمانى و‪3‬ئةندام‬ ‫وثيدانى بةرثرسى لقى َ‬ ‫َ‬ ‫لق بةليستى هاوبةش ولةسةرةتاكانى‬ ‫دةستثيكردنى كؤنطرة ليستى هاوبةش‬ ‫َ‬ ‫بة ياننامةيةك بايكؤتكردنى كؤنطرةى‬

‫‪36‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫راطةياندولة بةياننامةكةدا هاتوة (دواي‌ كؤتاي ‌‬ ‫ي‬ ‫هاتني‌ ثرؤسةي‌ َ‬ ‫هةلبذاردنة ‌ناوضةييةكاني‌‬ ‫سةنديكا‪ ،‬بة ِريَوةبةراني‌ سةنديكا كةوتنةوة‬ ‫بةبي‬ ‫دريَ��ذة َثيداني‌ نةبةستني‌ كؤنطرة‬ ‫َ‬ ‫ثاساويَكي‌ لؤذيكي‌‪ ،‬دواج��ار لةذيَر فشارو‬ ‫داواكاري‌ ليستةكاندا دواي‌ َ‬ ‫سالَيك ب ِرياري‌‬ ‫بةستني‌ كؤنطرةياندا‪.‬‬ ‫َئيمة ‌بؤ بةشداريكردن لةو كؤنطرةيةدا‬ ‫ئامادةيي‌ خؤمانمان دةرب � ِري‌ و هةنطاوي‌‬ ‫جدديمان ناو ضةندين كؤبونةوةي‌ هاوبةشمان‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ليستي‌ دةسةلاَ تدا ئةنجامدا‪ ،‬دواي‌ ئةو‬ ‫‌ئيمة وةك ليستةكاني‌‬ ‫هةموو كؤبونةوانة َ‬ ‫كارمةنداني‌ تةندروستي‌ (سةردةم ‪ ،‬يةكطرتو‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل) طةيشتينة ‌ئةم دةرئةنجامة‪.‬‬ ‫و‬ ‫َ‪.‬ئيمة كة ‌نويَنةرايةتي‌ هةزاران كارمةندي‌‬ ‫تةندروستي‌ دةكةين و زياتر لة (يةك لةسةر‬ ‫دةهينين‪ ،‬بة‬ ‫سيي‌) ئةنداماني‌ كؤنطرة َثيك َ‬ ‫َ‬ ‫بةشداري‌ َثينةكردني‌ ئةم ريَذةية ‌كؤنطرة‬ ‫شةرعيةتي‌ خؤي‌ لةدةست دةدات‪َ ،‬ئيمةش‬ ‫خؤمان بةبةرثرسيار دةزانين بةرامبةر بةو‬ ‫لةثيناو ثاراستني‌‬ ‫متمانةيةي‌ َثيمان دراوةو َ‬ ‫بةرذةوةنديية طشتييةكاني‌ كارمةنداني‌‬ ‫تةندروستيدا ب ِريارماندا بايكؤتي‌ كؤنطرةي‌‬ ‫سةنديكاي‌ كارمةنداني‌ ثيشةيي‌ تةندروستي‌‬ ‫كوردستان بكةين و دةرئةنجامةكاني‌‬ ‫بةشداري‌ نةكردنمان و ئاكامةنةخوازراوةكاني‌‬ ‫كؤنطرة دةخةينة ئةستؤى ليستي‌ دةسةلاَ ت)‪.‬‬ ‫س��ةب��ارةت بةبايكؤتكردنى كؤنطرة‬ ‫وتيثةراندنى لةاليةن ليستى كارمةندانى‬ ‫َ‬ ‫تةندروستيةوة راى جياواز الى بةشدارانى‬ ‫كؤنطرة دروست بوو‬ ‫ئةركان عوسمان ئةندامى كؤنطرة‬ ‫لة ليستى هاوبةش لةوبارةوة رايطةياند‬ ‫«ه��ؤك��ارى ب��ةش��دارى نةكردنى َئيمة‬ ‫لةكؤنطرة دةطةريَتةوة بؤئةوةى كةويستمان‬

‫بهينينة‬ ‫ئةم كؤنطرةية لةذيَردةستى حزب َ‬ ‫َ‬ ‫دةروةبةالم ليستى كارمةندانى تةندروستى‬ ‫ويستيان سةنديكالةذيَردةستى حزبدا‬ ‫بمنيتةوة» وة رةتيشكردوة بايكؤتكردنةكةيان‬ ‫َ‬ ‫بةهؤى هؤكارى سيسيةوة َبيت‪ ،‬وتى‬ ‫«لةكاتى َ‬ ‫هةلويَستمان طة ِراينةوة بؤراى‬ ‫كارمةندان وزرؤينة لةسةرئةوةبوون كةمافى‬ ‫خؤمان وةربطرين‪».‬‬ ‫ئةكرةم مةحمود ئةندامى َثيشوى مةكتةبى‬ ‫تةنفيزى سةنديكاى كارمةندانى تةندروستى‬ ‫رايطةياندئوميديان‬ ‫وبةشدارى كؤنطرةى دوو‬ ‫َ‬ ‫واب��وو لة ريَطةى كؤنطرةى سةنديكاوة‬ ‫خزمةتى زياتر بةكارمةندانى تةندروستى‬ ‫بكةين‪ ،‬ضونكة َ‬ ‫هةلبذيَراوى كارمةندانى‬ ‫تةندروستى ب��وون‪ ،‬ب� َ‬ ‫�ةالم ئةوريَكةوتنة‬ ‫يةكيتى وثارتى كةضؤن‬ ‫ستراتيذييةى َنيوان َ‬ ‫رةنطدانةوةى هةيةلةسةرهةموو بابةتةكان‬ ‫ئ��اواش رةن��ط��دان��ةوةى ه��ةب��ووة لةسةر‬ ‫ريَكخراوةكان‪ .‬سةنديكاى كارمةندانى‬ ‫تةندروستيش بةدةرنةبوة لةوة نةقيبةكةى‬ ‫سكرتيرى‬ ‫بةريةكيتى كةوتوة َثيشتريش‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى مامؤستايان دراوة بةثارتى»‬ ‫َ‬ ‫َثيشى واية كؤنطرةى دوو شةريعيةتى‬ ‫لةدةست داوةو ‪82‬ئةندامى بايكؤتيان كردوة‪.‬‬ ‫كؤنطرة بة ‪ 1 +50‬بريارةكانيان َتي ثةراندوة‬ ‫كةبةثى ى ثةي ِرةوى هةردوو سةنديكاى‬ ‫َ‬ ‫َثيشوو ‪1+50‬ريَطة َثينةدراوة‪ ،‬دةبوو بريارةكان‬ ‫بة ‪ 3/2‬دةنط َتيثةرينريَت‪.‬‬ ‫هيدايةت حةسةن ئةندامى كؤنطرة‬ ‫لةليستى ئايندةى حزبى شيوعى كوردستان‬ ‫رايطةياند َثيمان واية سةنديكايةكى ترى‬ ‫دةبيتةوة وسةنديكا بةحزباندنى‬ ‫حزبى دروست َ‬ ‫خؤى سةلماند بةوةى كةتةنها ئةندامانى‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت لة كؤنطرة مانةوة وشةرعيةتيان‬ ‫بة كؤنطرة دا‪ ،‬كؤنطرة بةهاتنة دةرةوةى‬


‫بةثى ى بنةما‬ ‫‪ 3/1‬شةرعيةتى نةمابوو‪َ ،‬‬ ‫َ‬ ‫ياساياكان وثةي ِرةوى ناوخؤ‪ ،‬بةالم ئةوان‬ ‫ياسايةكى تريان (‪)1+50‬بؤخؤيان دروستكرد‬ ‫بؤتيثة ِراندنى كارةكانى كؤنطرة ‪ ،‬بةمةش‬ ‫َ‬ ‫جاريَكى تر سةنديكايةكى مردووى نافةعال‬ ‫دةبيت‪.‬‬ ‫دروست َ‬ ‫س��ةب��ارةت بةهؤكارى بايكؤتكردنى‬ ‫رايطةياندبةضةند هؤكاريَك‬ ‫كؤنطرةش‬ ‫كؤنطرةمان بايكؤت كرد لةوانة‪ :‬ليستى‬ ‫َ‬ ‫دةس���ةالت ليذنةيةكى دروستكردبوو‬ ‫َبى‬ ‫بؤبةريَوةبردنى كارةكانى كؤنطرة‬ ‫بوونى ئةندامى ليستةكانى تر وكؤنطرة‬ ‫كؤنطرةيةكى سةنديكاى بوو َ‬ ‫بةالم لةجياتى‬ ‫َ‬ ‫ثرؤفيشنالو ثيشةى كةسانى‬ ‫هينانى كةسانى‬ ‫َ‬ ‫حزبى دةعوةتكرابوو‪ ،‬كؤنطرةكة كرابوو‬ ‫بةكؤنطرةيةكى حزبى ولةاليةكى تريش‬ ‫ريَطةيان نةدا َثيمان وةك ليستى ئايندة وتار‬ ‫بخويَنينةوة‪».‬‬ ‫ئيسماعيل ئةحمةد حسين ئةندامى كؤنطرة‬ ‫يةكطرتووثى ى واية»شةرعيةتدان‬ ‫لةليستى‬ ‫َ‬ ‫بةكؤنطرة دةكةويَتةسةرئةوكةسانةى كؤنطرة‬ ‫ليستيك بةتةنيا بةشدارى‬ ‫دةبةن بة ِريَوة‪،‬‬ ‫َ‬ ‫وتيك ِراى ثؤستةكان دابةش بكات‬ ‫بكات َ‬ ‫بةبى طة ِرانةوة بؤليستة بةشداربوةكانى تر كة‬ ‫َ‬ ‫هيناوة ئةوليستةش‬ ‫ريَذةيةكى بةرضاو دةنطيان َ‬ ‫كة حساب بؤبةرامبةرةكانى وبةشدارةكانى تر‬

‫نةقيبى سةنديكا‪:‬‬ ‫ئةو برادةرانة ثَيش‬ ‫وةخت و ثشتبةستوو‬ ‫بةئةجَيندةيةكى سياسى‬ ‫بايكؤتى كؤنطرةيان كرد‬ ‫نةكات شةرعةتدان دةكةويَتةوة دةستى خؤى‬ ‫وهةرخؤى شةرعيةت دةدات بةخؤى‪».‬‬ ‫جةبار محةمةد رةحيم نةقيبى سةنديكاى‬ ‫كارمةندانى ثييشةى تةندروستى كوردستان‬ ‫لةبةرامبةر ئةو َليدوانانةى هاوثيشةكانى‬ ‫رايطةياند بايكؤتكردنى ئ��ةوب��رادةران��ة‬ ‫لةكؤنطرة نيطةرانيةكى زؤرى لةالى َئيمةو‬ ‫هةموكارمةندانى تةندروستى دروستكرد‪،‬‬ ‫كارمةندانى تةندروستى لةدواى راثةرينةوة‬ ‫لةخؤزطةى ئةوةدابوون كةكؤنطرةيةكى‬ ‫سةرتاسةرى كارمةندانى تةندروستى ئةنجام‬ ‫وتييدا دي��دو بؤضوونى سةرجةم‬ ‫بدريَت َ‬ ‫كارمةندانى تةندروستى بخريَتة روو وتيشى‬ ‫«ثيش ئةوةى بزانن لةكؤنطرة ضى باسة‬ ‫َ‬

‫ولةسةر ضى مشتوم ِردةكريَت ئةوبرادةرانة‬ ‫َثيش وةخت و ثشت بةستو بةئةذيَندةيةكى‬ ‫بةبى‬ ‫سياسى بايكؤتى كؤنطرةيان كرد‪،‬‬ ‫َ‬ ‫هةبيت لةسةركؤنطرة‬ ‫ئةوةى زانياريةكيان َ‬ ‫راستةوخؤلةدةروةى كؤنطرة بةيان نامةيةكى‬ ‫هيناو‬ ‫نوسراوى ئامادةكراوى َثيش وةختيان َ‬ ‫خؤيَنديانةوة وبايكؤتى كؤنطرةيان كرد»‪.‬‬ ‫سةبارةت بة بريارى َثيشوةختى ليستى‬ ‫هاوبةش بؤيايكؤتى كؤنطرة ئيسماعيل‬ ‫«ئيمة طةر لةسةرةتاوة نيةتى‬ ‫ئةحمةد وتى َ‬ ‫ئةوةمان هةبواية بايكؤتى كؤنطرة بكةين ئةوا‬ ‫بةشدارى َ‬ ‫هةلبذاردنمان نةدةكردوليستمان‬ ‫نةدةهيناو تاساتةكانى كؤتاي طفتؤطؤمان‬ ‫َثيك‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل بة ِريَوبةرانى كؤنطرةو‬ ‫نةدةكرد‬ ‫ليستى دةس� َ‬ ‫�ةالت‪ .‬سةبارةت بة ضؤنيةتى‬ ‫بةشداريكردنمان وئةو بةيان نامةيةش‬ ‫كاتذمير ‪3‬ى شةوى كؤنطرة‬ ‫نوسيومانة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫نوسراوة ولةطةل ليستى دةسةالتيش زياتر لة‬ ‫‪3‬مانط لةسةرئاستى َ‬ ‫باال دانوستانمان كردوة‪.‬‬ ‫بةئيمةيان راطةياندوة ثؤستةكانمان‬ ‫ئةوان َ‬ ‫بةش كردوةو َئيوةش بةشداريدةكةن رةنطة‬ ‫ئيستحقاقى ئينتيخابى خؤشتان َثينةدةين‪،‬‬ ‫بةثى ىريَكةوتنى ستراتيذى ثؤستةكان‬ ‫َ‬ ‫بةشكراوة‪».‬‬ ‫س��ةب��ارةت بةشةرعيةتى كؤنطرة‬ ‫ووتى‬ ‫وتيثة ِراندنى‪ ،‬نةقيبى سةنديكا‬ ‫َ‬

‫دميةنيَك لةكؤنطرةكة‬ ‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪37‬‬


‫«دواى ئةوةى لة‪%65.4‬ئةندامانى كؤنطرة‬ ‫مانةوةوحةماسةتةكة زياتر بوو لةترسى‬ ‫ئةوةى نةوةك برادةرانى تر نيطةرانيان‬ ‫ببيت وئةوخةونةى كةكارمةندى‬ ‫الدروست َ‬ ‫َ‬ ‫دةيبنيت‬ ‫ت��ةن��دروس��ت��ى ض��ةن��دس��ال��ة‬ ‫َ‬ ‫ببةستيت‬ ‫كةكؤنطرةيةكى سةرتاسةرى‬ ‫َ‬ ‫لةناوبضيت بؤية بريارمان دا كؤنطرة كارةكانى‬ ‫َ‬ ‫خؤى تةواوبكات‪».‬‬ ‫يةكيكى تر لةهؤكارى بايكؤتى كؤنطرة‬ ‫َ‬ ‫هينانى ‪34‬‬ ‫لةاليةن ‪ 82‬ئةندامى كؤنطرةوة َ‬ ‫ئةندام بوو بةتةزكية كة‌دةكاتة‌نويَنةرايةتي‌‬ ‫‪ 3400‬كارمةندي‌ تةندروستي بةب ِرواى ليستى‬ ‫هاوبةشيش ‌ ئةو ذمارةية ‌هيض بنةمايةكي‌‬

‫ناوخؤيش تةنها ئةنجومةنى طشتى بؤى هةية‬ ‫َبيتة ناوكؤنطرة كةئةوانيش يانزة ئةندامن‬ ‫هةردووسةنديكاكةش‬ ‫بةيةكطرتنةوةى‬ ‫دةكاتة ‪ 24‬ئةندام‪».‬‬ ‫ئةكرةم مةحمود ئةندامى َثيشوى مةكتةبى‬ ‫بةهينانى ‪34‬‬ ‫تةنفيزى سةنديكا سةبارةت َ‬ ‫ئةندام بةتةزكية بؤناوكؤنطرة وتى «ئةو ‪34‬‬ ‫هينراية ناوكؤنطرة‬ ‫كةسةى كةبةتةزكية َ‬ ‫يةكيك ب��ووم لةوانة ب� َ‬ ‫كاتيك‬ ‫�ةالم َ‬ ‫من َ‬ ‫كةسيكى تريان‬ ‫بايكؤتم كردوة لةجياتى من َ‬ ‫َ‬ ‫كؤمةلةى‬ ‫هيناوة ‪2‬كةسى تريشيان بةناوى‬ ‫َ‬ ‫هيناوةتة ناو كؤنطرةوة‪،‬‬ ‫ثةرستارانةوة َ‬ ‫لةكاتيكدا ئةندامانى مةكتةبى تةنفيزى‬ ‫َ‬

‫هةلَبذاردني سةنديكاي كارمةنداني تةندروسيت‬ ‫ياسايي‌ نية‪ ،‬هةنديَك لةو ئةندامانة ‌لة‬ ‫دةستةي‌ بالاَ ي‌ سةنديكادا نةبون‪ ،‬تةنها بؤ‬ ‫طؤ ِريني‌ بالاَ نسي‌ دةرئةنجامةكاني‌ َ‬ ‫هةلبذاردنة‬ ‫‌بةقازانجي‌ ليستي‌ دةسةلاَ ت‪.‬‬ ‫ئةركان عوسمان ئةوة ئاشكرادةكات‬ ‫ليستى كارمةندانى تةندروستى َثيشتر‬ ‫رايان طةياندبوو كة ‪ 34‬ئةندام بةتةزكية‬ ‫دةهينريَتة ناو كؤنطرة‪َ ،‬‬ ‫بةالم بة ليستى‬ ‫َ‬ ‫هاوبةشيان رانةطةياندوةو ثةيرةويش ريَطة‬ ‫«هينانى ئةو ‪ 34‬ئةندامة‬ ‫هينانة ناداوتيشى َ‬ ‫بةو َ‬ ‫َ‬ ‫هيزةكان‬ ‫بةمةركةزيةت بؤئةوةبوو باالنسى َ‬ ‫بةثى ى ثةي ِرةوى‬ ‫طؤرانكارى َتيدابكةن‬ ‫َ‬

‫‪38‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫كةهينراون‬ ‫ذمارةيان ‪6‬كةسةو ئةوانةى تر‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خةلكى ئاسايى بوون بةئارةزووى ليستى‬ ‫َ‬ ‫دةسةالت َئالؤطؤرلةناوةكان كراوة»‪ .‬وتيشى‬ ‫«ئيمة لةكؤنفرانسة ناوضةيةكانةوة ئةوةمان‬ ‫َ‬ ‫راطةياندوة رازى نةبوين و تانةمان لةوب ِريارة‬ ‫داوة ونةقيب وئةندامانى مةكتةبى تةنفيزى‬ ‫زؤرجار بةتةلةفون بةمنيان راطةياندوة بؤضى‬ ‫يةكيكى لةو ‪34‬‬ ‫تانة دةدةيت لةو ب ِريار خؤ تؤ َ‬ ‫كةسة‪».‬‬ ‫ليستى ئايندةش ك��ة لةدرةنطانى‬ ‫رؤذى يةكةمى كؤنطرة بةهةر َثينج‬ ‫ئةندامةكةيةوة بايكؤتى كؤنطرةى كرد‬

‫َ‬ ‫لةهينانى ‪34‬‬ ‫شيوة‬ ‫بةرهةلستى َ‬ ‫بةهةمان َ‬ ‫ئةندام بؤناوكؤنطرة دةك��ات لةوبارةيةوة‬ ‫هيدايةت حسن لةليستى ئايندة رايطةياند‬ ‫‪،‬هؤكاريَكى تري بايكؤت كردنةكةى َئيمة‬ ‫هينانى ئةو ‪ 34‬كةسةبوو بةتةزكية كةدةكاتة‬ ‫َ‬ ‫دةنطى ‪ 3400‬كارمةند‪ ،‬هؤكارى سةرةكى‬ ‫نابيت‬ ‫بايكؤتةكةشمان ئةوةبووكةووتمان َ‬ ‫سةنديكادابيت‬ ‫يةك ليست لةبةريَوةبردنى‬ ‫َ‬ ‫ودةبيت ليستةكانى تريش بةشداربن َ‬ ‫بةالم‬ ‫َ‬ ‫بضيتة‬ ‫ليستيك َ‬ ‫ئةوان ريَطةيان نةدا بةهيض َ‬ ‫ثيادةكردنى سةنديكاوة وتيان َئيمة تةنها‬ ‫هةرشتيكين‪.‬‬ ‫خؤمانين وخؤمان خاوةنى‬ ‫َ‬ ‫نةقيبى سةنديكايش ئةوة دةخاتة روو‬ ‫لةسةرهينانى ئةو ‪ 34‬ئةندامة‬ ‫دةيان جار‬ ‫َ‬ ‫ولةثيش‬ ‫بؤناوكؤنطرة طفتوطؤمان كردوة‬ ‫َ‬ ‫حةزمانكرد‬ ‫كؤنفرانسة ناوضةيةكانيش‬ ‫بةدةنطدانيكى ئ��ازادان��ة خؤى‬ ‫كارمةند‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫هةلبذيَريَت ونويَنةرايةتى راستةقينةى‬ ‫َ‬ ‫كارمةندانى تةندروستى بكات‪ ،‬بةالم بةهؤى‬ ‫ئةوبارودخةى لةكوردستان هةية ناضاربووين‬ ‫بةشيوةيةكى‬ ‫لسيت دروست بكةين وة يان َ‬ ‫تر باطراونديَكى سياسيى هةية لةثشت‬ ‫كارمةندى تةندروستيةوة كةواى كرد ليست‬ ‫ببيت‪ ،‬هةرئةوكاتةش‬ ‫لةناوكارمةندان دروست َ‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردن بؤسةرثةرشتى‬ ‫دةستةيةكمان‬ ‫َ‬ ‫بةمانطيك َثيش‬ ‫ليذنة‬ ‫بذاردنةكان‬ ‫هةل‬ ‫َ‬ ‫لةكؤنطرة بةهةر حةوت ليستةكة (ليستى‬ ‫َ‬ ‫كؤمةل ‪،‬يةكطرتوو‪،‬ئايندة‪،‬‬ ‫سةردةم ‪،‬ليستى‬ ‫وطةشةثيدان وكارمةندانى‬ ‫سةربةخؤ‬ ‫َ‬ ‫تةندروستى )كةئةندامانى كؤنطرة ‪234‬ئةندامة‬ ‫و‪34‬ي��ان ئةندامانى دةستةى ب� َ‬ ‫�االى ئةو‬ ‫دوورَي��ك��خ��راوةى َثيشوون (سةنديكاى‬ ‫كارمةندانى تةندروستى وسةنديكاىخاوةن‬ ‫)بةثى ى ثةيرةوةيش‬ ‫ثيشةى تةندروستى‬ ‫َ‬ ‫طونجاو ريَطة َثيدراوة ئةندامانى مةكتةبى‬ ‫تةنفيزى راستةوخؤ بضنة َنيو كؤنطرة‪.‬‬ ‫ئيسماعيل ئةحمةد لةليستى كامةندانى‬ ‫هينانى ئةندام‬ ‫تةندروستى يةكطرتوو لةبارةى َ‬ ‫ووتى «ئةوان‬ ‫بؤنيو كؤنطرة‬ ‫بةتةزكية َ‬ ‫لةثةي ِرةو ثرؤطرامياندا هةبوة كة بؤكؤنطرةى‬ ‫َ‬ ‫لةهةلبذاردن ‪11‬ئةندامى‬ ‫بةبى بةشدارى‬ ‫دوو َ‬ ‫َ‬ ‫مةكتةبى تةنفيزى بةشدارى بكةن بةالم‬ ‫دواتر ‪11‬ئةندامةكةيان كرد بة ‪ 13‬دواى‬ ‫يةكطرتنةوةى ه��ةردوو سةنديكايش لة‬ ‫بؤهةولير‪،‬‬ ‫بؤسليمانى و ‪17‬‬ ‫َ‬ ‫‪ 2009‬كرا بة ‪َ 17‬‬


‫باالنسى َ‬ ‫كةبةمةش دةتوانريَت َ‬ ‫هةلبذاردنةكان‬ ‫بطؤريَت‪ ،‬لةهةموو كاتدا وةك لةكؤنطرة‬ ‫دةنط بدةن ودوات��ر بضنةوة لةلقةكانيش‬ ‫دةنط بدةن‪».‬‬ ‫مةحمودثى ى واية ‪%100‬ئامانجيان‬ ‫ئةكرةم‬ ‫َ‬ ‫لةهينانى ئةو ‪34‬كةسة بةتايبةتيش ‪17‬‬ ‫َ‬ ‫سليمانى راستكردنةوةى‬ ‫ئةندامةكةى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئؤثؤزسيؤن‪ ،‬ضونكة ئةوان‬ ‫باالنس بوة‬ ‫ب ِروايان بةضاكسازى لةهيض دام ودةزطايةك‬ ‫يةكيتى وثارتيةوة َثييان وتراوة‬ ‫نية ولةاليةن َ‬ ‫سليمانى تةسليم بةئؤثؤزسيؤن بكريَت‪.‬‬ ‫نابيت َ‬ ‫َ‬ ‫هيدايةت حةسةن لةليستى ئايندة‬ ‫ادةطةيةنيت َئيمة داواى ياسايى لةسةر‬ ‫ئةوة ِر‬ ‫َ‬ ‫سةروةربيت‬ ‫كؤنطرة تؤماردةكةين‪ ،‬طةر ياسا‬ ‫َ‬ ‫ئ��ةوا كةيسةكة دةبةينةوة‪ ،‬ضاوةروانى‬ ‫داهاتويش دةكةين بزانين ريَكخراويَكى َ‬ ‫نوى‬ ‫بةوشيوةية بمنيينةوة‪.‬‬ ‫دروستبكةين يان‬ ‫َ‬ ‫ئيسماعيل ئةحمةد تةئكيد لةوةدةكاتةوة‬ ‫َثيشترثؤستةكان دابةشكراو وتى «نةقيبى‬ ‫سةنديكا لةيةكةم َليدوانيدا وتى كؤنطرة‬ ‫يةكيتى‬ ‫تةوابوو هةرضةندة َئيمة َثيش وةخت َ‬ ‫وثارتى ثؤستةكانمان دابةشكردوة ئةمةش‬ ‫كةسيكيان َ‬ ‫قبول‬ ‫دةطةيةنيت كةهيض‬ ‫ئةوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫«ئيمة دةستةوسان‬ ‫نية» ئيسماعيل وتيشى َ‬ ‫دانانيشين داواى ياساى لةسةر كؤنطرةو‬ ‫بةرَيوبةرانى كؤنطرة تؤماردةكةين ودواى‬ ‫ئةوةش بةنيازى دروستكردنى ريَكخراويَكين‬ ‫بؤداكؤكى لةكارمةندان‪».‬‬ ‫هةرضةندة ليستى سةردةم ويةكطرتوو‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةهةلبذاردنة محةليةكان بةجياواز‬ ‫كؤمةل‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةشدارى هةلبذاردنيان كرد‪ ،‬بةالم دواتر‬ ‫ليستى هاوبةشيان راطةياند وليستى‬ ‫كارمةندانى تةندروستيش ئةوةرادةطةيةنن‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةطةل ئةوليستة هاوبةش‬ ‫مامةلة‬ ‫ئةوان‬ ‫ناكةن‪ .‬لةوبارةيةوة ئةركان عوسمان ئةندامى‬ ‫دةلييت «هيض‬ ‫كؤنطرة لةليستى هاوبةش َ‬ ‫ياسايةك نية ليستى هاوبةش رةت بكاتةوة‬ ‫وهيض ياسايةكيش نية َ‬ ‫رى ى َليبطريَت‪،‬‬ ‫َ‬ ‫ليستى كارمةندانى تةندروستى وةالمى‬ ‫ليستةكةيان داوةتةوة بةنوسراوى رةسمى‬ ‫خؤيان‪ ،‬زياتر لة ‪ 25‬كؤبونةوةمان كردوة‬ ‫بةناوى ليستى هاوبةش وليستى كارمةندانى‬ ‫تةندروستى‪».‬‬ ‫جةبار حةمةرةحيم نةقيبى سةنديكايش‬ ‫لةوبارةيةوة َ‬ ‫دةلَيت «لةعورف وياسايى هةموو‬

‫َ‬ ‫بذاردنيكدا َثيويستة ئةودةستةى دادةنريَت‬ ‫هةل َ‬ ‫َ‬ ‫هةلبذاردنةكان َثيشوةخت‬ ‫بؤسةرثةرشتى‬ ‫بةمانطيط ئيتيالف وقةوارةكان‬ ‫قةوارةكان‬ ‫َ‬ ‫بناسين‪َ ،‬‬ ‫بةالم ئةم برادةرانة لةكؤنفرانسة‬ ‫َ‬ ‫بةليستيكى جياواز‬ ‫ناوضةيةكاندا هةريةكةو‬ ‫َ‬ ‫دادةب��ةزي��وون ومافى خؤيشيانة ثيشبينى‬ ‫بةدةستهينانى زؤرينة بكةن‪َ ،‬‬ ‫بةالم كة ئةو‬ ‫بةشيوةيةكى‬ ‫بةجى نةكرا‬ ‫َ‬ ‫بؤجى َ‬ ‫واقيعةيان َ‬ ‫تر خؤيان نيشا ن داوةتةوة‪».‬‬ ‫هينانى ليستى هاوبةش‬ ‫وتيشى َثيك َ‬ ‫زياتر بؤئةوةبووةبةرامبةرليستى كارمةندانى‬ ‫تةندروستى بوةستنةوة بؤئةوةى منافةسة‬ ‫بكةن لةوةرطرتنى ثؤستةكان‪.‬‬ ‫لةكاتى يةكاليكردنةوةى دؤسيةى‬ ‫دادط��اى سةنديكا لةبةرذةوةندى ليستى‬ ‫كارمةندانى تةندروستى دروس��ت بوونى‬

‫ئةركان عومسان‪:‬‬ ‫هَيناني ئةو ‪ 34‬ئةندامة‬ ‫بةمةركةزييةت بؤ‬ ‫ئةوةبوو باآلنسي‬ ‫هَيزةكان طؤِرانكاريي‬ ‫تَيدا بكةن‬ ‫َ‬ ‫ن��وى ل��ةن�َ�ي��وان ليستى‬ ‫ريَكخراويَكى‬ ‫َ‬ ‫يةكطرتوو‪،‬كؤمةل وئايندة‬ ‫س���ةردةم‪،‬‬ ‫ضاوةروانكروة‪ ،‬هةرضةندة ئةوان هيوايان‬ ‫واية كةيسةكةببةنةوة جاريَكى تر سةنديكا‬ ‫كؤنطرة دووبارة بكاتةوة‪.‬‬ ‫لةوبارةيةوة ئةركان عوسمان رايطةياند‬ ‫كؤنطرة شةرعيةتى نية بة ‪3/2‬ضونكة‬ ‫كةدةبيت ‪156‬‬ ‫‪ 153‬ئةندامى َتيداماوةتةوة‬ ‫َ‬ ‫هةبيت‪ ،‬ئةكرةم مةحمود‬ ‫ئةندام بونى‬ ‫َ‬ ‫راشيطةياند هةمووئةطةرةكان لةبةردةمان‬ ‫ك��راوةي��ة وئوميدمان زؤرة كةيسةكة‬ ‫لةدادطا ببةينةوة‪،‬بةهيض جؤريَك ناضينة ناو‬ ‫طةرابيتةوة بؤ َ‬ ‫سالةكانى‬ ‫سةنديكايةكةوةكة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫سةردةمى براكوذى‪ ،‬هةولدةدةين مولةتى‬ ‫رةسمى وةربطرين و ريَكخراويَكى ترى‬

‫ثيشةى دروست بكةين‪.‬‬ ‫نةقيبى سةنديكايش رايطةياند دةرطامان‬ ‫كراوةية بؤهاتنةوةى ئةوبرادةرانة وسةنديكا‬ ‫َثيويستى بةسةرنج وث���رؤذةى هةموو‬ ‫كارمةنديَكى تةندروستية‪،‬وة كةسيشمان‬ ‫هةبيت‬ ‫�ى زيادنية ئةطةر برياريَك‬ ‫َ‬ ‫ل� َ‬ ‫سةنديكاببيتةوة بةدووبةشةوة ئةواكارمةندان‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫خؤيان َليمان قبول ناكةن وبةردبارانمان‬ ‫دةكةن‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ثاش ‪ 12‬سال كاركردن وةك نةقيبى‬ ‫كارمةندانى تةندروستى كؤنطرة بؤماوةى‬ ‫َ‬ ‫‪3‬سالى تريش دةنطى داي��ةوة بةجةبار‬ ‫محةمةد رةحيم بؤنةقيبى كارمةندانى‬ ‫لةضوارضيوةى‬ ‫تةندروستى‪ ،‬هةرضةندة ئةمة‬ ‫َ‬ ‫يةكيتى وثارتيدابووة‪،‬‬ ‫ريَكةوتنى ستراتيذى َ‬ ‫سكرتيرى مامؤستايان بةثارتى‪،‬‬ ‫بةثيدانى‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ب� َ‬ ‫رايدةطةيةنيت‬ ‫�ةالم نةقيبى سةنديكا‬ ‫َ‬ ‫بةشيكى زؤريش‬ ‫«بةرلةخؤكانديدكردنةوةم‬ ‫َ‬ ‫لةوبرادةرانةى ليستة جياوازةكانى تريش‬ ‫بةمنيان ووت بةحوكم ئةزمونةكةت لةخةباتى‬ ‫ثيشةيدا بؤجاريَكى تر خؤم َ‬ ‫هةلبذيَرمةوة «‬ ‫��ى واي��ة‬ ‫ئ��ةك��رةم م��ةح��م��ودي��ش ث� َ‬ ‫َ‬ ‫‪12‬سالةجةبارمحةمةد رةحيم نةقيبى‬ ‫سةنديكاية‪ ،‬لةوماوةيةدا ‪5‬وةزيرى تةندروستى‬ ‫طؤراوة َ‬ ‫بةالم نةقيب نةطؤراوة ئةمةش بةهؤى‬ ‫كاريطةرى حزبيةوة ئةوةش دةخاتة ِروو بؤضى‬ ‫ريَطا َ‬ ‫ضؤل ناكةن بؤدةستةيةكى َ‬ ‫نوى ؟؟‬ ‫هيدايةت حةسن‪-‬يش رايطةياند لة َ‬ ‫سالى‬ ‫تائيستا خةريكة ‪7‬كابينةى حكومةت‬ ‫‪َ 1992‬‬ ‫ببيت سةنديكاى كارمةندانى‬ ‫دروس��ت َ‬ ‫تةندروستى تةنها دووكؤنطرةى ئةنجامداوةو‬ ‫َثينج وةزير طؤ ِراوة تةنها يةك نةقيبى هةية‬ ‫وئةوكارانةشى لةماوةى رابردووكراوة تةنها‬ ‫لةسةدا يةكى داخوازيةكانيى كارمةندان نةبوة‬ ‫ولةمةودواش برواناكةم زيادبكات ضونكة‬ ‫هةرئةوكةسانةية وتوانكانيان سةرف كردوة‪.‬‬ ‫ئيسماعيل ئةحمةد يش لةوبارةيةوة‬ ‫َ‬ ‫دةلَيت «ب ِروامان وابوو حكومةت وثةرلةمان‬ ‫كةسيك بؤ ‪12‬س��الَ‬ ‫لةوةدةثرسيتةوة‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫لةثؤستيكداية ريَطة نادات جاريَكى تر خؤى‬ ‫َِ‬ ‫َ‬ ‫هةلبذَيريتةوة و لةماوةيةدا ضةندين وةزير‬ ‫وحكومةت طؤرا كةضى نةقيبى سةنديكا‬ ‫هةرنةطؤراو وةك��و خؤى مايةوة‪ ،‬دةبوو‬ ‫ئةوبرادةر خؤى َبيزاربواية لةوثؤستةوخؤى‬ ‫َ‬ ‫هةلنةبذاردايةتةوة ‪».‬‬ ‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫‪39‬‬


‫ئاسايش بؤ هةوالمَ ان دةثرس َيت؟‬ ‫سةرنوسةر‬

‫َ‬ ‫لةوى دةبيستين كة دةزطاكانى‬ ‫َليرةو‬ ‫ئاسايش زانيارى لةسةر ِرؤذنامةنوسان‬ ‫ك��ؤدةك��ةن��ةوة‪ ،‬لة ذيانى تايبةتيان‬ ‫َ‬ ‫خيزانيان‪،‬‬ ‫دةكؤلنةوة‪ ،‬لةئارةزوويان‪ ،‬بارى َ‬ ‫ئينتيمائى حيزبيان‪َ .‬تيناطةم ئايا ئةمة‬ ‫سةردةمى ِرذَيمى بةعس و ديكتاتؤرةكانى‬ ‫ديكةية يان سةردةمى فةرمان ِرةواى دوو‬ ‫حيزبة ليب ِر َالةكةى كوردستانة كة هةميشة‬ ‫باس لةطرنطى بوونى ميدياى ئازادو‬ ‫ِرؤذنامةنوسى سةربةخؤ دةكةن‪ ،‬ئايا ئةم‬ ‫زانيارى كؤكردنةوةو ضاودَيريكردنةمان لة‬ ‫دةبيت بؤ‬ ‫نةبيت َ‬ ‫مةلةف بؤ دروستكردن َ‬ ‫ديكةبيت؟‬ ‫ضى‬ ‫َ‬ ‫دةزطاكانى ئاسايش َئيوة هيض كاريَكى‬ ‫ديكةتان نية لة ض��اودَي��رى كردنى‬ ‫َئيمة زياتر؟ ئةى كارى َئيوة ثاراستنى‬ ‫ئاسايشى نةتةوةيى ئةم كوردستانة‬ ‫نية كة لة هةر ض��وارالوة بة دوذمن‬ ‫نابيت‬ ‫دةوردراوة (خؤتانطوتةنى)‪ ،‬ئةى َ‬ ‫ضاوَيكتان لةهةموو ئةو كؤمثانيايانة َبيت‬ ‫كة سيخو ِرى بةسةر َئيوةشةوة دةكةن؟‬ ‫كارى َئيوة ثاراستنى ياساو ماف و ئازادى‬ ‫تاكةكةس نية؟ ئةم ضاودَيرى كردن و‬ ‫زانيارى كؤكردنةوة لةسةرمان لةكويَى‬

‫‪40‬‬

‫ذمارة (‪)5(..)47‬ي شوباتي (‪)2012‬‬

‫دةبيتةوة؟‬ ‫جيى َ‬ ‫ياسا و ئازادى تاكة كةسدا َ‬ ‫ئةى كارى َئيمةى ِرؤذنامةنوسان‬ ‫ئ��ي��وة ن��ةب��ووة‬ ‫ه��اوك��ارى ك��ردن��ى َ‬ ‫َ‬ ‫لةئاشكراكردنى دزو طةندةل و ئةو‬ ‫مالى َ‬ ‫كةسانةى كة َ‬ ‫خةلكى بةهةدةردةبةن؟‬ ‫كارى َئيمة ضاودَيريكردنى دامو دةزطاكانى‬ ‫دةبيت زانياريمان‬ ‫حكومةت نية‪ ،‬ئيدى بؤ َ‬ ‫دةبيت تاوانى َئيمةى‬ ‫لةسةر كؤبكةنةوة؟ َ‬ ‫شتيكى‬ ‫ِرؤذنامةنوس ضى َبيت؟ ض َ‬ ‫شاراوةمان هةية تا زانياريمان لةسةر‬ ‫كؤدةكةنةوة؟ كارى َئيمة ئاشكراكردنة‬ ‫نةك شاردنةوة‪ ،‬كةواتة وةرن بة ئاشكرا‬ ‫ضيتان دةويَت َليمان بثرسن‪.‬‬ ‫من َتيناطةم لة كويَى دونيادا دةزطاكانى‬ ‫كةسيك ياخود‬ ‫كاتيك بزانن‬ ‫َ‬ ‫ئاسايش َ‬ ‫تاوانيك ئةنجام دةدات وازى‬ ‫دةزطايةك َ‬ ‫بهينن تا تاوانةكةى ئةنجام دةدات‬ ‫َلي َ‬ ‫هةبيت (كة نية)‬ ‫شتيكى وا َ‬ ‫خؤ ئةطةر َ‬ ‫ئةوكات جياوازى تاوانبارو دةزطاكانى‬ ‫ئاسايش لةضيداية؟ بؤ ئةوةي َ‬ ‫خةلكي‬ ‫َ‬ ‫بةهةلة َتينةطات ماناي‬ ‫لةم وتةيةي من‬ ‫وانية كة رؤذنامةنوس سيخو ِرى دةكات‪،‬‬ ‫نا َ‬ ‫بةلكو ثيشةي رؤذنامةنوس ثيشةي‬ ‫َ‬ ‫هةوالةكانة بة‬ ‫ئاشكراكردني زانياريي و‬ ‫طويَي َ‬ ‫خةلكيدا بة طشتي بؤ ئةوةي دزو‬ ‫َ‬ ‫طةندةل و ثياوكوذو خاوةن‬ ‫جةردة و‬ ‫بناسي َنيت‪ ،‬تةنها رؤذنامةنوسان‬ ‫مةلةفة‬ ‫َ‬ ‫خاوةن جورئةت دةتوانن دةست نيشاني‬ ‫َ‬ ‫طةندةلي و دزيانة بكةن‪ ،‬ئةمة بؤ‬ ‫ئةو‬ ‫خؤي هةموو دةزطا ئةمنيةكاني هةريَم‬ ‫سودي َلي دةبينن‪.‬‬ ‫خ��ؤ ط��ةر ئ��ةم��ة بريتي ب�َ�ي��ت لة‬

‫دروستكردنى بةربةست بؤ ِرؤذنامةنوسان‬ ‫وانةبيت) ئ��ةوا َبيطومان‬ ‫(هيوادارين‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫بةهةلةدا ضوون‪ ،‬ضونكة ئةزموونى ضةند‬ ‫َ‬ ‫دةبيت‬ ‫سال كاركردنى ِرؤذنامةنوسان َ‬ ‫بةربةستيك‬ ‫َفيرى ئةوةى كردبن هيض‬ ‫َ‬ ‫ناتوانيت ِرؤذنامةنوسانى كوردستان سارد‬ ‫بكاتةوة لة ثيشةكةيان‪ ،‬لة تيرؤركردن‬ ‫َليدان تومةت دروستكردن‪...‬‬ ‫جا ئةطةر َنيواني خؤتان و رؤذنامةنوسان‬ ‫َتيكبدةن ئةوة لة بةرذةوةندي َئيوة نية‪،‬‬ ‫لةبةر ئةو هؤكارةية َ‬ ‫دةلَيم رؤذنامةنوسان‬ ‫لةخؤتان ت��و ِرة مةكةن‪ ،‬ئةم ثةيامة‬ ‫بؤ ئ��ةوةي ضيتر زان��ي��اري بةدزيةوة‬ ‫كؤنةكةنةوة ِراستةخؤ ئامادةين ئةوةي‬ ‫بتانةويَت خؤمان َثيشكةشتاني بكةين‪.‬‬ ‫هيواخوازين كة ئاسايش بةئاقاري‬ ‫ياسايدا ك��ارةك��ان��ي ئةنجام ب��دات‬ ‫نةكةوَيتة كؤكردنةوةي زانياري لةسةر‬ ‫رؤذنامةنوسان‪ ،‬ضونكة لةذَير دةسةلاَ تي‬ ‫َئيوةدا ئةوة بةدوور سةير دةكرا‪ ،‬بةلاَ م‬ ‫بةداخةوة وا َليرةو ل��ةو َ‬ ‫‌ى دةبيستين‬ ‫كة مةلةف بؤ رؤذنامةنوسان دةكريَت‪،‬‬ ‫ضونكة ئةطةر مةلةف دروست بكريَت‬ ‫بؤ رؤذنامةنوسان واتاي ئةوةي هةية‬ ‫كة دةزطاكان ئةوةي بة َدليان نةبوو لة‬ ‫ِرَيطاي ئةو مةلةفةوة بة ئارةزوو وسيتي‬ ‫دةسةلاَ تدارو بةرثرسةكان تاوانيان بؤ‬ ‫دروست بكةن تا لة ثيشةكةي خؤيان‬ ‫درويان بخةنةوة‪ ،‬ئةمةي كة باسم كرد‬ ‫َ‬ ‫جاري خوَيندنةوةي خؤمة بؤ ِرةوشةكة‬ ‫هيودارم شيكاريةكةم َ‬ ‫ةبيت‪ ،‬ئةوةي‬ ‫هةل َ‬ ‫كةمن َ‬ ‫نةبيت‪.‬‬ ‫دةيلَيم وا َ‬


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.