Choroby zakaźne - Q4 2021

MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET

Listopad 2021 | Czytaj więcej na www.byczdrowym.info

Choroby zakaźne

ONLINE Rekomendacja modelu opieki nad pacjentami zakażonymi wirusem HIV

Katarzyna Klimkiewicz

02

Ekspert Uwarunkowania genetyczne a choroby zakaźne

03

Sprawdź Jak ważne są szczepienia przeciw krztuścowi?

08

FOT.: MAGDALENA KACZMAREK

Wirus HIV nie jest już wyrokiem śmierci, ale nie należy go kojarzyć wyłącznie z określonymi grupami społecznymi

Inspiracje Czy zmiany klimatu wpływają na pasożyty?

2 | Czytaj więcej na byczdrowym.info

MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET

WYZWANIA

Odporność nabyta podstawą ochrony przed chorobami zakaźnymi W WYDANIU

04

Badania pokazują, że wpływ genetyki na skłonność do zachorowań np. na COVID-19 występuje, lecz jest on mniejszy, niż specjaliści początkowo sądzili. Kluczowe znaczenie w walce z chorobami zakaźnymi ma odporność nabyta, a także świadome wzmacnianie organizmu poprzez higienę czy szczepienia.

Prof. dr hab. n. med. Adam Antczak Szczepienia jako jedyna skuteczna forma przeciwdziałania zakażeniu grypą

Zdiagnozowane u Ciebie HIV. Co teraz zrobisz?

Sprawdź swoją drogę do niewykrywalności!

07

FOT.: MONIKA SZAŁEK

06

Jaki wpływ na choroby zakaźne, w tym COVID-19, mają uwarunkowania genetyczne?

Dr n. med.

Zbigniew Król Zastępca Dyrektora CSK MSWiA ds. Klinicznych i Naukowych, Centralny Szpital Kliniczny MSWiA w Warszawie

Prof. dr hab. n. med. Miłosz Parczewski Zakażenie wirusem HIV – jak możemy go uniknąć?

Junior Project Manager: Magdalena Nowicka +48 537 647 500, magdalena.nowicka@mediaplanet.com Senior Business Developer: Daria Kostka Content and Production Manager: Izabela Krawczyk Head of Business Development: Karolina Kukiełka Managing Director: Adam Jabłoński Skład: Mediaplanet Web Editor: Tatiana Anusik Opracowanie redakcyjne: Aleksandra Podkówka-Poźniak Fotografie: Magdalena Kaczmarek, Monika Szałek, stock.adobe.com, zasoby własne Kontakt: e-mail: pl.info@mediaplanet.com MEDIAPLANET PUBLISHING HOUSE SP Z O.O. ul. Zielna 37, 00-108 Warszawa

Na jakie choroby zakaźne, powszechne w Polsce, uwarunkowania genetyczne mają największy wpływ?

facebook.com/byczdrowymPL mediaplanetpl mediaplanet @Mediaplanet_Pol Please Recycle

Partnerzy

Jako zespół specjalistów z Centralnego Szpitala Klinicznego MSWiA jesteśmy w trakcie badań, które odpowiedzą na dwa pytania, stawiane szczególnie często na początku pandemii COVID-19: dlaczego starsi chorzy umierają częściej niż młodzi oraz dlaczego śmiertelność w północnych Włoszech była wyższa niż w Polsce? Po półtora roku trwania pandemii wiemy już znacznie więcej, bo i materiał badawczy jest dużo pełniejszy. Wniosek z naszych badań jest taki, że wpływ genetyki występuje, ale jest on mniejszy, niż początkowo sądziliśmy. Udało nam się wskazać dwa warianty genetyczne, których posiadanie w 90 proc. oznacza potencjalny ciężki przebieg COVID-19. Badania pokazują również, że pewne genetyczne modyfikacje błony śluzowej czy nosa ułatwiają wirusowi dotarcie do krwiobiegu. Zauważaliśmy również, że nadmierna działalność układu immunologicznego chorego – czyli wytwarzanie nadmiernej liczby cytokin, co prowadzi do tzw. burzy cytokin – również sprzyja ciężkiemu przebiegowi choroby, zresztą nie tylko COVID-19, ale też innych chorób zakaźnych.

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

Trudno jest wyszczególnić pojedyncze choroby zakaźne, które występują częściej ze względu na określoną dysfunkcję genu czy części genu pacjenta, jak to ma miejsce w przypadku chorób rzadkich.

Paleta możliwych chorób zakaźnych w Polsce jest bardzo szeroka – są choroby bakteryjne, wirusowe, przenoszone drogą kropelkową, przez krew, wpływające pośrednio i bezpośrednio na różne narządy. Dla każdej choroby i dla każdego pacjenta należałoby wykonać indywidualną analizę przypadku, by stwierdzić, jaki garnitur genetyczny odpowiada za

większą czy mniejszą skłonność do zachorowania. W przypadku chorób zakaźnych wystarczy bowiem nieco niższa odporność i nieco niższa skłonność do wytwarzania przeciwciał, aby organizm szybko przyjął infekcję czy wirusa.

Mówiąc ogólnie, geny odpowiadają za produkcję białek – jakakolwiek dysfunkcja tych białek przekłada się na zaburzony sposób np. oddychania, odżywiania, funkcjonowania wątroby czy płuc. To zaś zwiększa ryzyko złapania infekcji oraz komplikuje przebieg choroby.

Jaką rolę w przypadku chorób zakaźnych odgrywa odporność nabyta i jak możemy dodatkowo chronić się przed chorobami zakaźnymi?

Odporność nabyta oraz świadome postępowanie wzmacniające organizm mają podstawowy wpływ na podatność nas wszystkich na choroby zakaźne.

Organizm każdego człowieka, na skutek ewolucji trwającej kilkaset tysięcy lat, jest tak skonstruowany, że niewielka dawka bakterii czy wirusów jest szybko eliminowana samoistnie. Najlepszą ochroną na większość patogenów jest po prostu odporność grupowa danej populacji. COVID-19 był nowym patogenem, dlatego tak błyskawicznie się rozprzestrzeniał.

Pandemia koronawirusa przypomniała nam, jak powinniśmy postępować, by unikać chorób zakaźnych. Przede wszystkim higiena, mycie rąk, unikanie przebywania w zamkniętym pomieszczeniu z osobami, które wykazują niepokojące objawy. Ponadto powinniśmy przyjąć model postępowania od Azjatów. Zgodnie z nim osoba podejrzewająca u siebie wirusa zostaje w domu lub porusza się w masce. Do tego odpowiednie odżywianie oraz suplementacja.

No i szczepienia – mimo złej prasy, jaką wakcynacja ma w ostatnim okresie, jest to najlepszy sposób ochrony zbiorowej, a szczególnie najsłabszej części społeczeństwa – dzieci i seniorów.

Czytaj więcej na byczdrowym.info | 3

MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET

EKSPERT

Szczepienia przeciw krztuścowi – dlaczego są tak ważne?

Do niedawna krztusiec uważano za chorobę dziecięcą.

Teraz wiemy, że chorują na niego przede wszystkim dorośli i nastolatki, a szczepienie przeciw niemu należy powtarzać co 10 lat. Co jeszcze warto wiedzieć na temat tej choroby zakaźnej?

Prof. dr hab. n. med. Aneta Nitsch-Osuch Pediatra, epidemiolog, kierownik Zakładu Medycyny Społecznej i Zdrowia Publicznego WUM

Sytuacja epidemiologiczna w kwestii krztuśca jest zmienna. W bieżącym roku liczba rozpoznań i zgłoszeń przypadków krztuśca jest niższa w porównaniu z rokiem ubiegłym. Nie można jednak tu mówić o sukcesie, ponieważ zmniejszenie liczby przypadków zachorowań na krztusiec wynika z obostrzeń związanych z pandemią. W związku z tym, że byliśmy poddawani kwarantannie, unikaliśmy kontaktu z innymi, nosiliśmy maseczki – to wszystko sprawiło, że ekspozycja na krztusiec była mniejsza.

Zachorowania na krztusiec przebiegają w falach epidemicznych, co 3 do 5 lat, zatem tym razem ten wzrost przypadałby na rok 2020 (poprzedni był notowany w roku 2016). Według WHO jest to choroba powracająca, a znana nam i raportowana liczba zachorowań to wierzchołek góry.

Należy dodać, że krztusiec jest bardzo zakaźny: jeden chory może zakazić 14-17 osób! Choroba ta jest niedoszacowana, zwłaszcza u dorosłych, nawet o 300 proc., ponieważ zapominamy, że przyczyną przewlekającego się kaszlu u osoby dorosłej może być właśnie krztusiec.

Dla kogo najbardziej niebezpieczne jest zakażenie krztuścem? Kto jest w grupie podwyższonego ryzyka zakażenia?

Najbardziej narażone na ciężki przebieg krztuśca są najmłodsze dzieci, noworodki

i niemowlęta w pierwszych miesiącach życia. Tak małe dzieci nie mogą być jeszcze zaszczepione lub przyjęły niewystarczającą dla pełnej ochrony liczbę dawek szczepionki (szczepienie przeciw krztuścowi rozpoczyna się, gdy dziecko kończy 6 tygodni życia). U najmłodszych, gdy dojdzie do ekspozycji na krztusiec, w wielu przypadkach przebieg choroby jest ciężki, występują powikłania w postaci zapalenia płuc, a nawet uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego (tzw. encefalopatia krztuścowa). Dlatego też rekomendowane jest szczepienie kobiet w ciąży (pomiędzy 27. a 36. tygodniem), by zapewnić ochronę przed zachorowaniem na krztusiec od pierwszych dni życia dziecka. Należy podkreślić, że szczepienie przeciw krztuścowi kobiet w ciąży jest skuteczne i bezpieczne.

Jaka jest rola szczepień jako profilaktyki krztuśca?

Rola szczepień jako profilaktyki przeciw krztuścowi jest kluczowa. Sytuacja epidemiologiczna przed okresem obowiązkowych szczepień na krztusiec (przed latami 60. ubiegłego wieku) była tragiczna. Co roku w Polsce na krztusiec umierało 1000-1500 osób. Były to głównie dzieci.

Szczepienia przyczyniły się do tego, że sytuacja się poprawiła, jednak w latach 80. zauważono, że szczepienia te nie chronią nas na całe życie, lecz jedynie przez 5, maksymalnie 10 lat, dlatego muszą być one u dorosłych powtarzane. Niestety

szczepionki przeciw krztuścowi nie są jak do tej pory refundowane, jednak liczę na to, że sytuacja w przyszłości się zmieni.

Co to są szczepionki skojarzone z acelularnym krztuścem i jakie są ich zalety?

Szczepionki skojarzone z acelularną komponentą krztuścową mają lepszy profil bezpieczeństwa, choć i te pełnokomórkowe są w pełni bezpieczne. Te pierwsze są częściej wybierane przez rodziców w tak zwanych szczepionkach skojarzonych, np. „5 w 1”, kiedy to podając jedną iniekcję, zapobiega się kilku chorobom zakaźnym. Szczepionki z acelularną składową krztuścową podaje się dorosłym, także kobietom w ciąży.

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

Do jakich powikłań może dojść po przebytej infekcji w przypadku zakażenia krztuścem?

U najmłodszych dzieci dochodzi do powikłań zagrażających życiu, a niektóre ciężkie przypadki doprowadzają nawet do zgonu.

Najczęściej wymagana jest hospitalizacja.

Zakażenie pałeczką krztuśca doprowadza do zapalenia płuc, oskrzeli, drgawek, problemów z oddychaniem. Krztusiec objawia się napadowym kaszlem, często kończącym się wymiotami. W przypadku pacjentów dorosłych objawy krztuśca są uciążliwe (kaszel w nocy), obserwuje się utratę masy ciała, zaburzenia koncentracji, a także poważne powikłania, takie jak odma opłucnowa czy też złamania żeber, u seniorów – krwawienia do ośrodkowego układu nerwowego.

Zespołowi Sanofi Pasteur od ponad 100 lat przyświeca jeden cel – stworzyć świat, w którym nikt nie cierpi, ani nie umiera z powodu chorób, którym można zapobiegać poprzez szczepienia.

Więcej informacji na www.sanofi.pl

MAT-PL-200254501.0-12/2020

Jak wygląda sytuacja epidemiologiczna krztuśca w Polsce? Jak często ta choroba zakaźna jest diagnozowana?

4 | Czytaj więcej na byczdrowym.info

MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET

NOWOŚCI

Szczepienia jako jedyna skuteczna forma przeciwdziałania zakażeniu grypą Grypa dla wielu osób jest śmiertelną chorobą. Nawet jeśli nie doprowadzi do zgonu, jej poważne powikłania mogą odebrać nam zdrowie na całe życie. Jak zatem uniknąć zakażenia grypą? Szczepić się!

Dla kogo najbardziej niebezpieczne jest zakażenie grypą?

Jedną z grup narażonych na ciężki przebieg grypy są dzieci do 5. roku życia. Dzieci te nie umierają, ale mogą mieć powikłania neurologiczne na całe życie, które mogą objawić się słabszymi wynikami w nauce. Kolejna grupa to osoby dorosłe młode, np. kobiety w ciąży. Przebieg grypy u nich jest znacznie cięższy. Gorszy przebieg dotyczy również osób w wieku 50 plus.

Nie są to tylko osoby powyżej 65. roku życia, ale już młodsze. Oczywiście – im starsza osoba, tym ryzyko powikłań i śmierci jest wyższe. Niektóre grupy zawodowe są szczególnie zagrożone grypą, np. medycy. Grypa jest również niebezpieczna dla pacjentów ze współchorobowością, m.in. cukrzycą, POChP, astmą, otyłością, niewydolnością serca, przewlekłą chorobą nerek, nowotworem itp.

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

Na czym polega ryzyko ciężkiego przebiegu u pacjentów z chorobami przewlekłymi, takimi jak np. cukrzyca oraz choroby serca?

Grypa przebiega u nich ciężej jako zakażenie, czyli częściej powoduje zapalenie płuc z niewydolnością oddechową.

W przebiegu takiego grypowego zapalenia płuc może dojść do zgonu. Z drugiej strony grypa daje powikłania zakrzepowo-zatorowe, co już w przypadku chorób układu krążenia i cukrzycy jest niebezpieczne.

Na czym polega prewencja zakażeń grypy?

Ciężkiego przebiegu i śmierci można uniknąć, stosując szczepienia. Nie sprawią one, że się nie zakazimy, ale że łagodnie przejdziemy grypę – podobne zjawisko możemy zauważyć u osób szczepionych przeciw COVID-19. Sam dwa lata temu zakaziłem się grypą od pacjenta, który potem zmarł. Ja natomiast dzięki temu, że byłem zaszczepiony, przeszedłem grypę bardzo łagodnie, w ciągu dwóch dni. Nie ma innej drogi – elementem zdrowego trybu życia jest szczepienie.

Jak wygląda dostęp do szczepień na grypę w czasie pandemii COVID-19?

W tej chwili sytuacja w kwestii szczepień przeciw grypie w Polsce bardzo się poprawiła. Polacy szczepią się częściej – w tym roku mamy ponad 4 miliony dawek (dwa razy więcej niż przed pandemią). Chętnych na szczepienie nie brakuje – dlatego też nic dziwnego, że mogło ich zabraknąć. Produkcja szczepionek wymaga czasu – cykl obejmuje całe 6 miesięcy. Jest to jednak znak, że trzeba wyprodukować ich więcej, do czego pewnie przygotowują się już firmy farmaceutyczne.

Jakie korzyści wynikną z wprowadzenia bezpłatnych szczepień dla osób powyżej 18. roku życia?

Szeroka akcja bezpłatnych szczepień dla wszystkich chętnych to przede wszystkim możliwość zaszczepienia wszystkich tych, którym nie udało się kupić szczepionki w aptekach. To także duże oszczędności dla systemu opieki zdrowotnej, ponieważ osoby szczepione nie chorują lub chorują łagodnie, czyli nie obciążają systemu. To wreszcie szansa na uniknięcie utylizacji szczepionek w magazynach RARS.

Prof. dr hab. n. med. Adam Antczak Przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy, Kierownik Kliniki Pulmonologii Ogólnej i Onkologicznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi

Czytaj więcej na byczdrowym.info | 5

MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET

SYLWETKA

FOT.: MAGDALENA KACZMAREK

Wirus HIV to nie wyrok – nie wstydź się badać!

Wiele osób do tej pory myśli, że zakażenie się wirusem HIV oznacza szybką śmierć i znacznie obniżoną jakość życia. Do tego dochodzi niska świadomość społeczna i stereotyp, że wirus ten może dotyczyć wyłącznie określonych grup społecznych. Może jednak dotknąć każdego, a wstyd, strach, stygmatyzacja, potępienie sprawiają, że boimy się i nie chcemy się badać.

A powinniśmy, o czym porozmawialiśmy z reżyserką m.in. filmu „Bo we mnie jest seks” Katarzyną Klimkiewicz.

Katarzyna Klimkiewicz Reżyserka i scenarzystka, ukończyła Łódzką Filmówkę, stypendystka Binger Film Institute w Amsterdamie, członkini Europejskiej Akademii Filmowej, przez wiele lat była członkinią zarządu i prezesem Stowarzyszenia Film 1,2; od 19.11 w kinach można oglądać jej najnowszy film – „Bo we mnie jest seks”

Jaką rolę według pani odgrywa edukacja seksualna w kontekście profilaktyki zakażeń wirusem HIV? Mogę powiedzieć jedynie ze swojego doświadczenia (a nie jestem specjalistą w tej kwestii), że HIV nadal kojarzy się z czymś, co można ogólnie nazwać skutkiem grzechu, szczególnie w kulturze chrześcijańskiej. Według niektórych wirus HIV jest jakimś rodzajem kary za grzechy, za seks pozamałżeński.

Zdarzyło mi się, że nie zabezpieczyłam się podczas seksu, musiałam czekać prawie 3 miesiące, żeby zgłosić się na badanie w kierunku HIV – i kiedy to robiłam, czułam się winna, ale nie dlatego, że uprawiałam seks, tylko dlatego, że się nie zabezpieczyłam. Seks nie jest grzechem.

Jak według pani przedstawia się świadomość społeczna w kontekście możliwości wykonywania badań pod kątem wirusa HIV? Myślę, że nadal świadomość jest mała i należy o tym mówić, ponieważ nie wszyscy wiedzą, że tak naprawdę zarazić się może każdy. Nie tylko podczas seksu bez zabezpieczenia, ale także w salonie urody czy tatuażu, na co trzeba uważać.

Z czego pani zdaniem wynika obawa przed wykonywaniem badań pod

kątem wirusa HIV i innych chorób przenoszonych drogą płciową?

Faktycznie, osobom chcącym wykonać badanie w kierunku wykrycia wirusa HIV może towarzyszyć uczucie wstydu. Wydaje mi się, że jest to wynikiem myślenia, że jeżeli ktoś robi test, to przekroczył pewne społecznie określone granice przyzwoitości. Mogę jednak podpowiedzieć takim osobom, że istnieje wiele sposobów na przebadanie się, bez konieczności udawania się do poradni HIV. Przykładowo: gdy chcemy oddać krew do centrum krwiodawstwa, tam wykonywane są nam wszystkie badania, łącznie z testami na obecność wirusa HIV. Czyli oprócz tego, że upewniamy się, że jesteśmy zdrowi, możemy komuś pomóc.

Jak według pani wygląda życie osób zakażonych wirusem HIV? Na czym polega stygmatyzacja tych osób?

Choroba nie jest już wyrokiem śmierci, ale też nie należy jej kojarzyć wyłącznie z określonymi grupami społecznymi.

Jest to oczywiście choroba niezwykle niebezpieczna. Spotykałam się kiedyś z chłopakiem, który był zakażony wirusem HIV. Nie wiedziałam o tym. Unikał kontaktu fizycznego, co mnie frustrowało. Nie miał odwagi powiedzieć, że jest

Za mało mówi się o tym, jak wygląda wspólne życie z osobą zakażoną HIV. zakażony wirusem HIV, rozstaliśmy się i dopiero wtedy wyznał mi to w liście. Nie chciał stawiać mnie w sytuacji, w której musiałabym decydować o naszej przyszłości. Dzięki temu zrozumiałam, co musiał na co dzień przeżywać i jak wielka odpowiedzialność na nim ciążyła. Ale nie opuszcza mnie poczucie, że może za łatwo się poddaliśmy. Jest wiele takich par i za mało mówi się o tym, jak wygląda wspólne życie z osobą zakażoną HIV.

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

6 | Czytaj więcej na byczdrowym.info

MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET

Czytaj więcej na byczdrowym.info | 7

MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET

PANEL EKSPERTÓW

Zakażenie wirusem HIV – w jaki sposób możemy go uniknąć?

Wirus HIV może być niezwykle niebezpieczny. Szczególnie w dobie pandemii specjaliści zauważają, że hospitalizacji poddaje się coraz więcej pacjentów z zaawansowanym AIDS wynikającym z tego zakażenia.

Jak zatem temu zapobiec? Czy istnieją środki przeciwdziałające zakażeniu?

Jak obecnie wygląda epidemiologia zakażenia wirusem HIV w polskim społeczeństwie?

Prof. dr hab. n. med. Miłosz Parczewski Prezes Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS i Członek Zarządu European AIDS Clinical Society

Pandemia nieco zaburzyła nam szacowanie nowych przypadków, ponieważ zakażenie wirusem HIV zeszło na dalszy plan. Do tej pory liczba zakażeń HIV stale rosła. Było to średnio 1400-1500 zakażeń rocznie. Warto wiedzieć, że Europie Środkowej i Europie Zachodniej zakażenia utrzymują się na średnim poziomie. Natomiast na wschodzie Europy, m.in. w Rosji, na Ukrainie, liczba ta dochodzi do 1 proc. populacji, czyli na 100 osób 1 jest zakażona wirusem HIV. Wracając do Polski, nadal jest to poważny problem – choć teraz chwilę na uboczu, to gdy tylko miną kolejne fale pandemii, będzie się on zaostrzał. W całej Polsce w dobie COVID-19 przyjmujemy na oddziały zakaźne osoby z zaawansowanym AIDS. Są to osoby, które nie zostały odpowiednio wcześnie zdiagnozowane, niedoinformowane, a także stały się ofiarami opóźnienia pomiędzy diagnostyką a leczeniem. Każdy ośrodek raportuje, że mamy do czynienia z ciężkimi zapaleniami płuc związanymi z zakażeniem HIV oraz pacjentami z zaawansowanymi zmianami neurologicznymi, np. w wyniku toksoplazmozy lub innych poważnych powikłań.

Kto jest w grupie podwyższonego ryzyka? Jak często osoby, które są w tej grupie, powinny wykonywać testy?

Definiowanie grup ryzyka jest archaizmem – zakazić się może każdy. Tak naprawdę można zdefiniować grupę ryzykownych zachowań. W Polsce bardzo rzadko pacjenci zakażają się drogą narkomanii dożylnej, jak to miało miejsce w przeszłości. Zmienił się ten charakter – obecnie wiele młodych osób używa środków psychoaktywnych, które stymulują w nich niebezpieczne zachowania seksualne – jest to praktyka zwana chemsekem. Wspomagają one dużą śmiałość do nawiązywania kontaktów seksualnych z nowymi osobami, bez zabezpieczenia. Takie zjawisko zmienia charakterystykę epidemiologii zakażeń. Oczywiście warto wspomnieć o osobach, które zajmują się komercyjnie seksem, oraz utrzymujących liczne kontakty seksualne, jednak oni zazwyczaj mają tego świadomość i wiedzą, że należy się badać. Zalecamy, by testowanie odbywało się w oknach trzymiesięcznych, jednak jest to zależne od intensywności kontaktów. Ważne jest także testowanie przy otwarciu nowego związku.

Jak wygląda ścieżka diagnostyczna pacjentów w Polsce?

Ścieżka diagnostyczna jest bardzo prosta. Test wykonuje się z krwi. Potem przeprowadza się badania potwierdzające, czym zajmuje się laboratorium.

Następnie z pozytywnym testem pacjent zgłasza się do najbliższej poradni immunologicznej, gdzie prowadzimy dalszą diagnostykę. Bardzo szybko wprowadzamy leczenie, chory otrzymuje leki nawet do kilku dni od pierwszego testu.

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

Jakie środki ostrożności powinien zachować każdy z nas, aby możliwie zminimalizować ryzyko?

Z jednej strony mamy opcję prewencji zaporowej, czyli używanie prezerwatyw.

Ta metoda jest znana od lat. Kluczowe jest podkreślenie, że prezerwatyw należy używać również podczas seksu oralnego.

Warto w tym miejscu wspomnieć o PrEP, czyli profilaktyce przedekspozycyjnej.

Jeśli osoby mają ryzykowne kontakty i wiedzą, że nie są w stanie utrzymać antykoncepcji za pomocą prezerwatyw, można i należy wprowadzić rozwiązanie farmakologiczne w postaci tabletek doustnych. Nie są one zbyt drogie, a prawidłowo stosowane mają 90 proc. skuteczności chroniącej przed zakażeniem. Są wypisywane przez lekarza na receptę.

HIV – dlaczego warto się badać?

Wokół wirusa HIV przez lata narosło wiele mitów. Większość z nich związana jest z nieprawdziwą teorią o tym, że zakażenie dotyczy wyłącznie niektórych grup społecznych. Zakażenie HIV może dotyczyć jednak każdego z nas.

Warto się badać, by uniknąć poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Jak często rozpoznawane jest zakażenie wirusem HIV? Czy w czasie pandemii liczba zakażeń diametralnie się zmieniła?

Bartosz Szetela Poradnia Wszystkich Świętych, Wrocławskie Centrum Zdrowia SP ZOZ i Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych, Chorób Wątroby i Nabytych Niedoborów Odpornościowych UMED we Wrocławiu

Zakażenie HIV wciąż jest rozpoznawane zbyt często. Mimo opracowanych i wdrożonych zróżnicowanych metod profilaktyki indywidualnej od wielu lat notujemy nieprzerwany wzrost liczby nowych rozpoznań.

W roku 2019 było to ponad 1500 nowych przypadków. W 2020 rozpoznań było mniej, jednak nie oznacza to sukcesu – w związku z epidemią COVID-19 po prostu mniej osób się wówczas badało. Wiele krajów notuje stabilizację lub nawet spadek nowych rozpoznań – w Polsce liczba ta nadal rośnie.

W ostatnim czasie pojawia się dużo informacji na temat tego, że w czasie pandemii liczba osób testujących się na zakażenie wirusem HIV się zmniejszyła.

Z czego to wynika?

Tak jak już wcześniej wspominałem, odnotowano mniej nowych rozpoznań, jednak nie oznacza to, że ich nie było. Po prostu wykonywano nawet o połowę mniej badań.

Diagnozowanie nowych przypadków w pandemii znacząco wyhamowało. Punkty diagnostyczne, w których nieodpłatnie można się przebadać, były przez pierwsze kilka miesięcy pandemii zamknięte. Nawet jeśli zostały później otwarte, pacjenci

wciąż obawiali się zakażenia koronawirusem, zatem nie przychodzili na badanie.

Obecnie zauważamy, że liczba pacjentów w punktach diagnostycznych powoli wraca do wartości obserwowanej przed rozpoczęciem pandemii.

Warto tutaj podkreślić, że lekarze przyjmujący pacjentów chorych na COVID-19 także wykonywali badania w kierunku zakażenia HIV w ramach diagnostyki różnicowej, niejednokrotnie je rozpoznając.

Jak przedstawia się sytuacja pacjenta zakażonego wirusem HIV w dobie COVID-19?

Jeśli chodzi o poradnie zajmujące się pacjentami żyjącymi z HIV, pandemia nie wpłynęła znacząco na ich pracę. Gorzej jednak było z hospitalizacją pacjentów, u których zdiagnozowano AIDS, zapalenie mózgu lub toksoplazmozę – dla nich bardzo często nie było miejsca w szpitalach, właśnie przez COVID-19. Utrudniona była także diagnostyka przed rozpoznaniem zakażenia HIV. Wiele poradni internistycznych czy też szpitali nie było dla takich pacjentów dostępnych. Można było tego uniknąć poprzez wcześniejsze uruchomienie tymczasowych szpitali covidowych. Wówczas byłyby dostępne miejsca w oddziałach chorób zakaźnych i innych specjalności.

Jak obecnie wygląda ścieżka leczenia antyretrowirusowego – w dobie pandemii COVID-19?

Leczenie antyretrowirusowe w dobie pandemii się nie zmieniło. Wiele poradni działało sprawnie, nasi pacjenci zatem nie odczuli pandemii. Nawet osoby ze świeżym rozpoznaniem nie czekały w kolejce do poradni. Zawsze staramy się takich pacjentów umawiać z dnia na dzień i rozpoczynać leczenie. Finansowanie leczenia również zostało zachowane, nie było też problemu z lekami. Model leczenia antyretrowirusowego – jego dostępu i finansowania – działa w Polsce bardzo dobrze.

Do czego może prowadzić późne rozpoznanie zakażenia HIV?

Nieleczone zakażenie wirusem HIV może prowadzić do wielu powikłań, a w konsekwencji do śmierci. Późne rozpoznania nie zawsze muszą jednak kończyć się zgonem, jednak w ciągu 2-3 lat od rozpoznania ryzyko zgonu jest zwiększone przynajmniej czterokrotnie. W tym czasie mogą rozwinąć się poważne zakażenia oportunistyczne – np. gruźlica, toksoplazmoza mózgu itp. Niestety wciąż obserwujemy w Polsce wiele późnych rozpoznań, a pacjenci trafiają do ośrodków już z rozwiniętymi poważnymi schorzeniami oportunistycznymi.

Więcej informacji na stronie: byczdrowym.info

8 | Czytaj więcej na byczdrowym.info

MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET

EKSPERT

Pasożyty u naszych czworonogów – jak ich uniknąć?

Zmiana klimatu, podróżowanie na południe Europy, brak odpowiedniej ochrony – to wszystko sprawia, że nasze czworonogi są narażone na choroby wywołane przez nowe pasożyty.

Co możemy zrobić, by tego uniknąć?

Jak zmiany klimatu wpływają na pasożyty? Które z nich są najbardziej niebezpieczne dla naszych pupili?

W ostatnim czasie pojawiło się w naszym kraju kilka gatunków pasożytów, których do tej pory nie było. Podejrzewa się, że to właśnie zmiany klimatu mogły mieć wpływ na to, że się u nas pojawiły. Drugą bardzo ważną kwestią w tym kontekście jest to, że przez ostatnie lata zwiększyła się również mobilność właścicieli zwierząt. Coraz częściej podróżujemy ze swoimi czworonogami w rejony endemiczne dla pasożytów, których nie ma w Polsce (głównie południe Europy), czyli miejsca, gdzie te pasożyty, np. pierwotniaki Babesia gibsoni, na ogół występują. Najbardziej niebezpieczne dla naszych pupili są pasożyty – wektory przenoszące groźne dla nich choroby. Są to m.in. kleszcze, o których opowiem dalej w kontekście chorób.

Jakie najczęściej występują choroby przenoszone przez wektory?

W warunkach polskich u psów najczęściej występuje babeszjoza, wywoływana przez różne gatunki pierwotniaków. Jedne z nich są mniej, drugie bardziej niebezpieczne dla naszych czworonogów.

Są one przenoszone przez kleszcze. Pierwotniaki Babesia canis występują od wielu lat w Polsce, podczas gdy Babesia gibsoni w Azji i w Afryce Północnej.

Kolejnym patogenem, przenoszonym przez pajęczaki, często stwierdzanym w Polsce jest Anaplasma będąca przyczyną anaplazmozy granulocytarnej psów. W przebiegu choroby dochodzi do krwawień z naturalnych otworów ciała oraz rozwoju niewydolności wielonarządowej. Oczywiście warto pamiętać również o boreliozie, czyli chorobie, która dotyka też ludzi.

Na czym polega ich leczenie?

Leczenie chorób pierwotniaczych polega na podawaniu leków zwalczających te pasożyty. Zaburzają one przemiany metaboliczne w organizmie pierwotniaków, niszczą ich DNA, co w efekcie prowadzi do ich śmierci. W terapii anaplazmozy i boreliozy stosowane są antybiotyki. Skuteczność leczenia uzależniona jest od szybkości jego wdrożenia oraz od tego, jak zaawansowana jest choroba.

Oprócz leczenia przyczynowego, które ma za zadanie zabicie tych patogenów, ważna jest terapia wspomagająca, mająca na celu np. stabilizację ciśnienia krwi czy zniesienie stanu zapalnego. Terapia zatem jest złożonym procesem. Na szczęście zauważa się, że coraz więcej właścicieli zwierząt jest wyczulonych na choroby wektorowe i zgłaszają się oni do klinik weterynaryjnych z psami i kotami, gdy tylko zauważą na nich kleszcze.

Na jakie objawy występujące u naszych pupili powinniśmy zwrócić szczególną uwagę i do kogo właściciel powinien się zwrócić w razie ich występowania?

W babeszjozie jest to gorączka i związane z nią apatia i brak apetytu oraz anemia, ciemne zabarwienie moczu spowodowane hemoglobinurią, a w zaawansowanych przypadkach żółtaczka.

W przebiegu choroby może rozwinąć się niewydolność praktycznie każdego narządu. W anaplazmozie dochodzi do zaburzeń krzepnięcia krwi, efektem czego są skłonności do krwawień, m.in. z nosa. Jeśli występują krwawienia do stawów, są one przyczyną kulawizny.

Przy boreliozie mamy dwie postacie choroby – stawową oraz nerkową.

Jakie są ważne cechy najlepszej profilaktyki pasożytniczej?

Duże znaczenie ma to, by właściciele mieli świadomość, gdzie dane pasożyty występują. Jeśli podróżują oni ze swoimi pupilami np. na południe Europy, powinni odpowiednio je ochronić. Dobry preparat przeciwpasożytniczy działa szybko, daje trwałą ochronę, nie zmuszając do zbyt częstego ponawiania dawkowania, zabija pasożyty w krótkim czasie po kontakcie oraz działa odstraszająco.

Więcej informacji na stronach: byczdrowym.info protectourfuturetoo.com

Prof. dr hab. Łukasz Adaszek Pracownik Katedry Epizootiologii i Kliniki Chorób Zakaźnych Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie, ekspert w dziedzinie chorób wektorowych psów i kotów