MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET
Luty 2021 | Czytaj więcej na www.kobieta-zdrowie.pl
Ciąża i dziecko
Julia „Maffashion” Kuczyńska
05
Ekspert Stwardnienie rozsiane a ciąża – o czym warto wiedzieć?
08
Wyzwania Infekcja rotawirusowa? Mamy darmową szczepionkę
09
FOT. : P RY WAT N E A R C H I W U M M A F FAS H I O N
Wiedzę czerpałam od lekarza i zaprzyjaźnionej położnej. Starałam się unikać informacji prosto z internetu.
Inspiracje Jak należy pielęgnować wrażliwą skórę dziecka?
2
Czytaj więcej na kobieta-zdrowie.pl W WYDANIU
04
Dr hab. n. med. Anna Kołodziej Jak zapobiec zapaleniu dróg moczowych?
06 Julia Kuczyńska W ciąży szczególnie musimy dbać o uregulowanie hormonów tarczycy
MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET
WYZWANIA
Wskazania do cesarskiego cięcia Cięcie cesarskie to jeden ze sposobów zakończenia ciąż. W ostatnich latach zauważa się na świecie wyraźny wzrost porodów drogą operacyjną. Wskazania do cięcia cesarskiego możemy podzielić na elektywne oraz pilne, pozapołożnicze i położnicze.
10
Prof. dr hab. n. med. Agata Karowicz-Bilińska Przygotowanie do ciąży – od czego zacząć?
Project Manager: Beata Orzech +48 577 628 500, beata.orzech@mediaplanet.com Senior Business Developer: Daria Kostka Content and Production Manager: Izabela Krawczyk Head of Business Development: Karolina Kukiełka Managing Director: Adam Jabłoński Skład: Michał Ziółkowski Designer: Natalia Sędek Web Editor: Tatiana Anusik Opracowanie redakcyjne: Aleksandra Podkówka-Poźniak Fotografie: istockphoto.com, zasoby własne Kontakt: e-mail: pl.info@mediaplanet.com MEDIAPLANET PUBLISHING HOUSE SP Z O.O. ul. Przyokopowa 31, 01-208 Warszawa
S Dr Anna Parzyńska Ginekolożka, konsultantka ds. badań prenatalnych w Szpitalu Bielańskim, wspiera Federację na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny w walce o prawa kobiet
facebook.com/zdrowiekobietyPL mediaplanetpl @Mediaplanet_Pol
Więcej informacji na stronie:
Please Recycle
kobieta-zdrowie.pl
Partnerzy wydania
ą w położnictwie sytuacje, w których cięcie cesarskie wykonujemy nagle. Zaliczają się do nich: zagrażająca wewnątrzmaciczna zamartwica płodu, poród przedwczesny po 25. tygodniu ciąży przy niegłówkowym położeniu płodu, brak postępu porodu, przedwczesne odklejenie łożyska, nieprawidłowa implantacja łożyska, stan przedrzucawkowy, rzucawka, HELLP, nagłe zatrzymanie krążenia. Wskazaniami do planowego cięcia cesarskiego są: wskazania kardiologiczne, psychiatryczne, okulistyczne, onkologiczne, neurologiczne, ortopedyczne, pulmonologiczne, zakaźne oraz położnicze. Po każdej operacji oraz stanie zapalnym w obrębie jamy brzusznej mogą powstawać zrosty. Są to struktury powrózkowate lub płaszczyznowe, łącznotkankowe, powstające w następstwie zapalenia, uszkodzenia albo podrażnienia błon surowiczych. Przecięcie chirurgiczne tkanek, a nawet samo podrażnienie otrzewnej poprzez jej otarcie powoduje rozpoczęcie procesu gojenia prowadzącego do powstania skrzepu zamykającego naczynia krwionośne, odtworzenia połączeń między tkankami i regeneracji nabłonków lub powstania blizny. W procesie tym bierze udział wiele czynników, takich jak makrofagi i fibroblasty. W konsekwencji miejsce zranienia pokrywa
30
się warstwą włóknika, zamykając uszkodzoną tkankę. Jest to efekt korzystny, niekiedy ratujący nasze życie. Równolegle jednak włóknik może pokrywać sąsiadujące tkanki, powodując powstawanie nieprawidłowych połączeń dających dolegliwości, a niekiedy i dysfunkcję zagrażającą życiu. Zrosty mogą więc prowadzić do sklejenia się tkanek między sobą. Bywa, że nie powodują żadnych komplikacji przez wiele lat i nie dają dolegliwości. Mogą być jednak przyczyną uciążliwego bólu – przewlekłego lub nawracającego, umiejscowionego najczęściej w podbrzuszu. Dodatkowo bywają również przyczyną problemów z płodnością. Zrosty zwykle tworzą się w ciągu tygodnia po zabiegu operacyjnym. Jedyną metodą leczenia jest kolejny zabieg mający na celu uwolnienie zrostów. Niestety, on również obarczony jest ryzykiem powstania kolejnych zrostów. Częstość występowania zrostów otrzewnowych wzrasta wraz z rozległością zabiegu i liczbą przeprowadzonych operacji oraz cięć cesarskich. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników stoi na stanowisku, że kwas hialuronowy charakteryzuje się najlepiej udokumentowaną skutecznością w zapobieganiu powstawania zrostów.
lat Fundacja PTSR
Zrosty po cesarskim cięciu? Po porodzie przez cesarskie cięcie mogą się utworzyć zrosty między macicą a wewnętrzną stroną jamy brzusznej i powodować dyskomfort w codziennym życiu. Z powodu zrostów kobieta może być również narażona na komplikacje podczas ewentualnego kolejnego cesarskiego cięcia. Do innych poważnych powikłań związanych z występowaniem zrostów pooperacyjnych należą: niedrożność jelit, niepłodność, problemy z przewodem pokarmowym oraz zespoły bólowe. Można zminimalizować ryzyko powstania zrostów po cesarskim cięciu poprzez zastosowanie tzw. barier przeciwzrostowych,
które powodują oddzielanie się od siebie naruszonych powierzchni otrzewnej i sąsiadujących tkanek. Obecnie coraz częściej stosuje się bariery w postaci żelu z kwasem hialuronowym, którego zaletą jest szybki i prosty sposób aplikacji. Warto rozważyć i skonsultować ze swoim lekarzem możliwość zastosowania takiego środka podczas planowanego zabiegu cesarskiego cięcia, a także innych operacji ginekologicznych.
Czytaj więcej na kobieta-zdrowie.pl
MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET
EKSPERT
Antykoncepcja – jakie są nowe możliwości? Prof. dr hab. n. med. Mirosław Wielgoś Kierownik I Katedry i Kliniki Ginekologii i Położnictwa, Konsultant Krajowy w Dziedzinie Perinatologii, Rektor WUM
Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl
W antykoncepcji w ciągu kilkunastu lat wiele się zmieniło. Jakie nowe metody są dostępne dla polskich pacjentek? Jakie są dostępne i skuteczne metody antykoncepcji? W dzisiejszych czasach mamy szeroki wachlarz dostępnych metod antykoncepcyjnych. Oczywiście każda z metod ma swoje wady i zalety. Ważne jest to, by sposób antykoncepcji był przede wszystkim skuteczny, ale też bezpieczny dla zdrowia i w pełni odwracalny. Te najskuteczniejsze metody antykoncepcyjne opierają się na farmakologii. Są to leki o działaniu hormonalnym podawane w różny sposób. Najpopularniejszą formą są tabletki antykoncepcyjne, ale też do dyspozycji są plastry hormonalne, systemy wewnątrzmaciczne – uwalniające hormony lub oparte na zawartości jonów miedzi. Istnieją także implanty podskórne oraz dopochwowe środki hormonalne w postaci ringów. W wyborze należy każdy przypadek rozważyć indywidualnie.
Wracając do wewnątrzmacicznej metody antykoncepcji. Do niedawna uważało się, że ta forma skierowana jest wyłącznie do kobiet, które już rodziły. Jest to o tyle wygodna forma, ponieważ nie trzeba o niej codziennie pamiętać. W zależności od rodzaju wkładki aplikuje się ją raz na kilka lat, z reguły są to 5-letnie systemy. Dostępne są wkładki uwalniające hormony, działające miejscowo, zatem niewpływające na inne procesy zachodzące w organizmie. Tę metodę szczególnie mogą rozważyć kobiety, które zazwyczaj mają obfite miesiączki, ponieważ wkładka powoduje, że krwawienia nie występują bądź są niewielkie. Czym charakteryzują się nowoczesne środki antykoncepcyjne? Nowoczesne środki antykoncepcyjne mają niską zawartość hormonów. Nie mamy już praktycznie leków wysokodawkowych. Zawierają one głównie niskie dawki estrogenu. Zgodnie ze standardami polskiej i światowej ginekologii kobiety, które stosują antykoncepcję hormonalną są zobowiązane do systematycznych kontroli lekarskich, w tym badań profilaktycznych - ultrasonograficznych narządów rodnych i piersi oraz cytologii. Systematyczne wizyty ginekologiczne oraz badania kontrolne pozwalają na lepszy monitoring stanu
Dla każdego coś dopasowanego Lista kontrolna dotycząca antykoncepcji długoterminowej
zdrowia pacjentki, także tej stosującej ww. antykoncepcję. W jakim czasie po porodzie można się zdecydować na antykoncepcję? Jeśli chodzi o farmakologiczną antykoncepcję, to te najpopularniejsze metody w formie np. tabletki dwuskładnikowej z estrogenami i gestagenami są przeciwwskazane dla kobiet karmiących. Dzieje się tak, ponieważ hormony te przechodzą do pokarmu kobiecego i mogą niekorzystnie oddziaływać na potomstwo. Dotyczy to także plastrów i ringów (krążków). Dla kobiet karmiących opracowano specjalne tabletki, które można przyjmować w czasie laktacji. Są to tabletki, które nie posiadają w swoim składzie estrogenów, oparte są tylko na komponencie gestagennej, możliwe do stosowania w okresie karmienia, bezpośrednio po zakończeniu połogu, czyli 6 tygodni od porodu. Dają one od razu zabezpieczenie antykoncepcyjne. Ich skuteczność, ze względu na brak estrogenów, jest nieco obniżona i wymaga ścisłego harmonogramu przyjmowania – nie tylko codziennie, ale także o tej samej godzinie. Warto podkreślić, że największym mitem jest to, że laktacja wyklucza możliwość zajścia w ciążę. Otóż nie – karmienie piersią nie wpływa na płodność.
Przeczytaj więcej na:
www.twojaantykoncepcja.pl
Ta lista będzie dla ciebie pomocna podczas wizyty u ginekologa. Zabierz ją ze sobą na wizytę i porozmawiaj o najważniejszych dla Ciebie aspektach antykoncepcji.
Skuteczność Środki antykoncepcyjne opracowano po to, abyś nie zaszła w ciążę w momencie, kiedy jeszcze nie jesteś na to gotowa. Skuteczność poszczególnych metod może się od siebie różnić. Zaledwie 2 kobiety na 1000 stosujące IUS, IUD lub implant zachodzą w ciążę, co sprawia, że są to najbardziej skuteczne z dostępnych metod antykoncepcji.
Niska dawka hormonów Zależy Ci na niskiej dawce hormonów? Z IUS uwalniane są mniejsze stężenia hormonów niż z pigułek i nie zawiera on estrogenu. IUD nie zawiera żadnych hormonów, lecz zamiast nich uwalnia miedź.
Wpływ na masę ciała Przyrost masy ciała jest efektem, z którym większość kobiet nie chce się mierzyć. Metody antykoncepcji długoterminowej mogą wpłynąć na zmianę masy ciała (wzrost lub spadek), ale głównymi czynnikami wpływającymi na masę ciała jest wysiłek fizyczny oraz odpowiednia dieta.
Ryzyko zakrzepicy Zakrzepica jest rzadką, ale bardzo poważną jednostką chorobową. Może być działaniem niepożądanym antykoncepcji z zawartością estrogenu. W przypadku hormonalnego systemu wewnątrzmacicznego, wkładki miedzianej oraz implantu ryzyko wystąpienia tej choroby zasadniczo nie wzrasta.
PP-KYL-PL-0137-1
Jeśli potrzebujesz antykoncepcji, przygotuj się do rozmowy z twoim lekarzem ginekologiem
3
4
Czytaj więcej na kobieta-zdrowie.pl
MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET
PROBLEM
Jakie są objawy zapalenia dróg moczowych?
Zakażenie układu moczowego to jedno z najczęstszych schorzeń, z jakimi zmagają się kobiety.
Zapalenia układu moczowego mają charakter wstępujący z florą pochodzącą z naszego mikrobiomu, czyli z naszych bakterii, które zamieszkują przewód pokarmowy, skórę i śluzówki sromu, krocza, cewki moczowej, pęcherza.
S
ą to infekcje najczęściej bakteryjne, czasem powodowane innymi drobnoustrojami – wirusami, drożdżakami, pierwotniakami itp. Niekiedy mogą to być infekcje zakaźne przenoszone drogą płciową, tzw. weneryczne – jak np. rzeżączka, chlamydie, rzęsistki.
Dr hab. n. med. Anna Kołodziej Lekarz urolog, Polskie Towarzystwo Urologiczne
Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl
Jakie są objawy zapalenia dróg moczowych? Czym charakteryzuje się ta przypadłość? Objawy zapalenia dolnych dróg moczowych zależą od intensywności infekcji i zajętego obszaru. Pospolite zapalenie cewki i pęcherza u kobiet charakteryzuje się częstym oddawaniem moczu w małych ilościach, bolesnym parciem na mocz, pieczeniem przy mikcji. Gdy infekcja penetruje do wyższych partii układu moczowego z pęcherza, pojawia się gorączka. U mężczyzn często mamy zapalenie cewki z objawami częstomoczu i pieczenia przy oddawaniu moczu. Natomiast zapalenie gruczołu krokowego manifestuje się przeważnie gorączką, bólami przy oddawaniu moczu, częstomoczem, czasem zatrzymaniem moczu. Czy przy zapaleniu układu moczowego zawsze potrzebna jest antybiotykoterapia? Przy pospolitym, niepowikłanym zapaleniu pęcherza moczowego i cewki przebiegającego bez stanów gorączkowych podawanie antybiotyków sprzyja jedynie szyb-
kim nawrotom infekcji i wytwarzaniu flory opornej na antybiotyki. Co więcej – antybiotykoterapia u kobiet niszczy prawidłową florę bakteryjną pochwy i sromu (pałeczki kwasu mlekowego). Uważa się, że ta prawidłowa flora najlepiej nas zabezpiecza przed inwazją innych drobnoustrojów (bakterii i drożdży) w te okolice. Przyjmowanie dużych ilości płynów celem uzyskania obfitej diurezy, leków rozkurczowych, przeciwbólowych, preparatów ziołowych często jest wystarczające do zahamowania niepowikłanych zapaleń pęcherza, cewki i do samowyleczenia. Czasem, przy przedłużeniu się objawów, zastosowanie prostych leków odkażających mocz jest wystarczające do opanowania infekcji. Jedynie w wypadku wystąpienia stanów gorączkowych czy powikłanych lub przy nawrotowych infekcjach układu moczowego należy zastosować antybiotykoterapię. To leczenie powinno być stosowane z uwzględnieniem rodzaju bakterii, jakie bytują w tej okolicy, a najlepiej zgodnie z antybiogramem, czyli sprawdzeniem wrażliwości bakterii na antybiotyki. Bakterie wywołujące te infekcje charakteryzują się bowiem szybkim nabywaniem oporności na antybiotyki. Szybsze włączenie do terapii antybiotyków zaleca się również u osób z obniżoną odpornością, z cukrzycą, pacjentkom w ciąży czy przy uporczywych, nawrotowych i powikłanych infekcjach.
Kompleksowo działa na drogi moczowe Liście pokrzywy i korzeń pietruszki wspierają wydalniczą funkcję nerek*
AURO/PH/URO/01/02/21
*ekstrakty z korzenia pietruszki i liści pokrzywy wspomagają wydalniczą funkcję nerek
W profilaktyce infekcji dróg moczowych pomocne mogą okazać się składniki takie jak:
liście pokrzywy*
korzeń pietruszki*
* ekstrakty z korzenia pietruszki i liści pokrzywy wspomagają wydalniczą funkcję nerek
Czytaj więcej na kobieta-zdrowie.pl
MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET
5
Ten materiał powstał we współpracy z firmą Merck
PANEL EKSPERTÓW
Stwardnienie rozsiane a ciąża – o czym warto wiedzieć? Obecne terapie SM można dopasować tak, by wyhamować aktywność choroby i cieszyć się macierzyństwem. Wcześniej trzeba wziąć jednak pod uwagę kilka istotnych kwestii. Jak powinno wyglądać przygotowanie pacjentki chorej na stwardnienie rozsiane do ciąży w aspekcie ginekologicznym?
Jaki wpływ na wystąpienie rzutów choroby mają ciąża i okres połogu?
Tak naprawdę przygotowanie pacjentki chorej na SM nie powinno się specjalnie różnić od przygotowania pacjentki zdrowej. Oczywiście, istnieją wyjątki, ponieważ każda pacjentka z SM to inny indywidualny przypadek. Nie można traktować ich na równi ze względu na różne możliwości przebiegu choroby.
Lek. med. Paweł Bartnik Szpital Kliniczny im. ks. Anny Mazowieckiej w Warszawie
Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl
Jak wygląda profilaktyka przed planowaniem ciąży? Jak wygląda wtedy terapia?
Sama choroba przygotowania do ciąży nie zmienia. Należy tak jak u pacjentek zdrowych pamiętać o suplementacji kwasu foliowego minimum 2-3 miesiące przed rozpoczęciem starania się o ciążę. Warto przyjmować także witaminę D. U niektórych pacjentek przygotowanie polega również na odstawieniu wybranych leków. Trzeba brać pod uwagę okres „washoutu”, czyli wypłukania substancji z organizmu kobiety, by nie zaszkodzić rozwijającemu się dziecku. Ciąża ma protekcyjny wpływ na aktywność SM, ponieważ jest naturalnym stanem immunosupresji. Niekiedy jednak może dojść do kolejnych rzutów choroby, które samej ciąży nie szkodzą, ale wpływają na życie chorej poprzez konkretne objawy, jakie wywołują. Jeśli chodzi o nasz stan wiedzy, leczenie rzutów nie wpływa negatywnie na rozwijanie się ciąży, niezależnie od trymestru.
Czy kobiety ze stwardnieniem rozsianym mogą być znieczulane zewnątrzoponowo podczas porodu?
Faktycznie, niegdyś krążyło przekonanie o tym, że znieczulenie zewnątrzoponowe może zaszkodzić pacjentkom chorym na SM. Jest to nieprawda, a ciężarne z SM mogą być znieczulane na dokładnie tych samych zasadach jak zdrowe pacjentki.
Prof. dr hab. n. med. Monika Adamczyk-Sowa Specjalista neurolog, Kierownik Katedry i Kliniki Neurologii w Zabrzu Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
W czasie ciąży ryzyko wystąpienia rzutu u kobiety ze stwardnieniem rozsianym istotnie spada. Jednakże w okresie połogu w wyniku reakcji immunologicznej dochodzi do znacznego wzrostu rocznego wskaźnika rzutów. Najnowsze doniesienia pokazują obecnie, że ten trend trochę się zmienił i dane nie są tak niepokojące, jak były wcześniej. Obecnie uważa się, że o ile faktycznie w czasie ciąży ryzyko wystąpienia rzutów jest istotnie mniejsze, o tyle w tej chwili również w połogu nie obserwuje się aż tak dużego wskaźnika ich występowania, co wynika z lepszej kontroli choroby związanej z włączonym leczeniem jeszcze przed zajściem w ciążę.
Czy można karmić piersią i jednocześnie przyjmować leki na SM? Czy pacjentka musi rezygnować z karmienia piersią?
Pacjentka nie musi rezygnować z karmienia piersią, gdyż mamy możliwość stosowania bezpiecznej terapii również w tym okresie. U takich chorych, jeśli ich sytuacja tego wymaga, możemy zastosować konieczne w leczeniu preparaty. Należą do nich substancje, które umożliwiają wytłumienie aktywności choroby przed zajściem w ciążę, i tym samym dają możliwość późniejszego bezpiecznego karmienia piersią.
Kiedy najlepiej rozmawiać z pacjentką na temat jej planów macierzyńskich? Kiedy jest na to najbardziej odpowiedni czas i dlaczego?
Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl
Jeśli do lekarza przychodzi pacjentka, osoba młoda, która planuje posiadanie rodziny, to właściwie od samego początku należy rozmawiać z nią na ten temat i pytać, czy i kiedy planuje ciążę. Jest to istotne, ponieważ wpływa na rodzaj i czas wdrożenia terapii. Warto podkreślić, że podstawą warunkującą bezpieczną ciążę jest ścisła współpraca pacjenta z lekarzem prowadzącym, aby nasze pacjentki mogły się cieszyć upragnionym macierzyństwem.
Chorujesz na SM i masz pytania o ciążę? Tu znajdziesz pomoc Diagnoza stwardnienia rozsianego dla wielu kobiet często jest niespodziewana. Znajdują one pomoc m.in. w Polskim Towarzystwie Stwardnienia Rozsianego (PTSR).
Dominika Czarnota-Szałkowska Sekretarz Generalna Polskiego Towarzystwa Stwardnienia Rozsianego
Czy dużo pacjentek z SM zgłasza się do Stowarzyszenia z pytaniami dotyczącymi ciąży? Z jakimi problemami borykają się te osoby? Tak, dużo. Trzeba pamiętać, że stwardnienie rozsiane to choroba, która dotyka głównie kobiet, a szczyt zachorowań przypada między 20. a 40. rokiem życia, a więc w tzw. wieku rozrodczym. Pytanie o możliwość posiadania dzieci pojawia się nierzadko już w momencie diagnozy i jest to bardzo ważna kwestia także dla młodych kobiet, które chociaż w tej chwili nie planują ciąży, to chcą wiedzieć na przyszłość, czy z tą chorobą będzie to możliwe. Kobiety pytają m.in. o to czy ciąża jest w ich przypadku bezpieczna, z czym się wiąże, czy wpływa na postęp SM, co z leczeniem oraz wreszcie – czy dziecko też może zachorować na stwardnienie rozsiane. Co robi Stowarzyszenie, aby wesprzeć pacjentki w ich drodze do macierzyństwa? Jesteśmy dostępni dla pacjentek – prowadzimy infolinię (nr: 22 127 48 50), więc można do nas dzwonić lub pisać. Od 2019 roku prowadzimy także projekt „Być mamą z SM”, który polegał na spotkaniach bezpośrednich z kobietami, a obecnie, w czasie pandemii, na organizacji warsztatów online, gdzie osoby zainteresowane mogą posłuchać wypowiedzi ginekologa, neurologa, położnej, psychologa i innych mam z SM, które dzielą się swoimi doświadczeniami. Z jakich źródeł pacjentki z SM mogą czerpać wiedzę na temat możliwości dotyczących macierzyństwa? My oczywiście zachęcamy do odwiedzania naszej strony: www.ptsr.org.pl, gdzie zgromadziliśmy wiele materiałów dotyczących planowania i przebiegu ciąży, połogu i okresu karmienia piersią u kobiet z SM. Wsparciem merytorycznym służyli nam specjaliści, dzięki czemu są to informacje rzetelne, z których na pewno warto skorzystać. Ponadto stale aktualizujemy te treści, gdyż zdajemy sobie sprawę, że – szczególnie w kontekście nowoczesnych terapii – bardzo wiele się zmienia. Oprócz nagrań dostępne są też trzy nieodpłatne broszury: „Staram się o dziecko”, „Jestem w ciąży” i „Jestem mamą”.
Pani Fundacja jest jednym z organizatorów warsztatów/webinarów „Być Mamą z SM” – co według pani jest kluczowe podczas tych spotkań, co cieszy się największym zainteresowaniem?
Malina Wieczorek Fundatorka i prezeska Fundacji SM – Walcz o siebie, założycielka Szkoły Motywacji
Nam wszystkim zależy przede wszystkim na tym, żeby osoby chorujące na SM mogły prowadzić normalne życie, żeby były na rynku pracy, żeby mogły być rodzicami. I to właśnie możliwość zastania mamą, mimo choroby i szczególnie teraz, w osłonie nowoczesnej medycyny, staje się priorytetem dla młodych kobiet. Bezpośrednie spotkanie z neurologiem, ginekologiem, położną i psychologiem ma ogromne znaczenie dla całych rodzin. To możliwość wysłuchania prezentacji, a następnie zadania najbardziej nurtujących pytań. Mamy też zawsze wisienkę na torcie, a mianowicie spotkanie z prawdziwą mamą z SM, opowiadającą swoją historię. To są bardzo emocjonujące chwile, pełne wzruszeń, śmiechu i poczucia prawdziwej wspólnoty.
Czego z pani perspektywy potrzebują pacjentki z SM, które chcą mieć potomstwo?
SM jest chorobą, która często bywa rozpoznawana w momencie, gdy kobieta myśli o założeniu rodziny. Gdy pada rozpoznanie SM, pacjentki mogą mieć wiele pytań dotyczących wpływu ciąży na chorobę oraz wpływu choroby na przebieg ciąży oraz na dziecko. Niestety, wyniki badań wskazują, że ponad jedna trzecia kobiet z SM albo całkowicie zrezygnowała z macierzyństwa, albo przesunęła moment decyzji o macierzyństwie na później z powodu czynników związanych z chorobą. A tak wcale nie musi być. Generalnie zaleca się, aby wszystkie kobiety w wieku rozrodczym chorujące na SM miały dostęp do odpowiedniego poradnictwa przedciążowego, aby omówić wszelkie problemy dotyczące ciąży i wątpliwości związane z przebiegiem choroby w czasie ciąży, po porodzie i w dalszej perspektywie. Te tematy wraz z ekspertami medycznymi przybliżamy podczas naszych warsztatów „Być Mamą z SM”.
Sama pani jest pacjentką, a także mamą. Na co chce pani zwrócić uwagę kobiet z SM, które chcą mieć dziecko? Co pani by im poradziła?
Tak, moje dziecko ma 11 lat. W tym czasie dostęp do leków, wiedza i projektowane ścieżki terapeutyczne zmieniły się diametralnie. Wiele dziewczyn będących już mamami mówi, że szkoda im, że dawniej tylu informacji nie było. To, co bym radziła, to porzucić obawy, zdobywać aktualną wiedzę na temat SM i śmiało rozmawiać o swoich planach z lekarzem. A już po porodzie nie krępować się w korzystaniu z pomocy osób bliskich. To czas wyjątkowy i zawsze niepowtarzalny, szczególnie dla mamy i dziecka. Każdej z nas tego serdecznie życzę.
6
Czytaj więcej na kobieta-zdrowie.pl
MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET
WYWIAD
FOTO G R A F I E Z P RY WAT N EG O A R C H I W U M M A F FAS H I O N
Julia „Maffashion” Kuczyńska Influencerka i właścicielka firmy odzieżowej
Jestem ogromną szczęściarą! Kiedy jesteśmy w ciąży, a cierpimy na choroby tarczycy, musimy szczególnie dbać o uregulowanie jej hormonów. W tym przypadku chodzi już nie tylko o nas, ale także o życie, które w nas rośnie, dlatego konieczne jest pilnowanie i kontrolowanie stanu zdrowia.
STWARDNIENIE ROZSIANE W skutecznym leczeniu stwardnienia rozsianego najważniejsza jest wczesna diagnoza
i ciągłość terapii, dostępnej w programie lekowym dla różnych postaci SM. Walcz o siebie, działaj, żyj! problemy ze wzrokiem
zawroty głowy, zaburzenia równowagi
zmęcznie, problemy z chodzeniem, drętwienie
W SM LICZY SIĘ CZAS!
sm-walczosiebie.pl szkola-motywacji.pl
MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET
Czytaj więcej na kobieta-zdrowie.pl
Zmaga się pani z niedoczynnością tarczycy, o tej chorobie słyszy się coraz częściej. Jest pani osobą publiczną i wygląd odgrywa ważną rolę w pani pracy. Jak najlepiej dbać o formę przy niedoczynności tarczycy, szczególnie po ciąży? Wydaje mi się, że jeśli mamy problemy z hormonami, dbanie o nie jest ważne cały czas. Jeśli będą zaniedbane, możemy mieć problem nawet z zajściem w ciążę, grozi to również poronieniem w początkowej fazie ciąży. Za to kiedy jesteśmy w ciąży, a cierpimy na choroby tarczycy, musimy szczególnie dbać o uregulowanie jej hormonów. W tym przypadku chodzi już nie tylko o nas, ale także o życie, które w nas rośnie, dlatego konieczne jest pilnowanie i kontrolowanie stanu zdrowia. Ja zdecydowałam się, aby w trakcie ciąży moim endokrynologiem była kobieta, która równocześnie jest ginekologiem. Czułam się bezpieczniej, a potrzebne informacje uzyskiwałam podczas jednej wizyty. W moim życiu jako osoby publicznej niestety sam temat oczekiwania na dziecko był obarczony dość dużym stresem. Nie chciałam informować całej Polski o tym, że jestem w ciąży, gdyż z uwagi na stan mojej tarczycy była ona „trudna”, aby nie powiedzieć delikatna – nie wiedziałam, czy uda mi się ją donosić. Nie informowałam o swoim błogosławionym stanie wielu znajomych, a nawet nie wszyscy z rodziny wiedzieli, że spodziewam się dziecka. Chciałam
Dzięki systematycznym badaniom wiedziałam, w jakiej formie są hormony, i mogłam naprawdę czuć się dobrze. uniknąć ewentualnych przykrości, a wiadomo – w ciąży wszystko się może zdarzyć. Niestety media – zdobywając i wypuszczając pierwsze plotki – poinformowały moich bliskich, zanim ja to zrobiłam. Każda mama chce przygotować się do macierzyństwa jak najlepiej. Jak wyglądało to u pani? W ciąży jadłam to, na co miałam ochotę. Ale oczywiście starałam się jeść zdrowo, pozwalając sobie od czasu do czasu na coś mniej zdrowego. Przyjmowałam odpowiednie dla kobiet w ciąży suplementy i ćwiczyłam tak długo, jak brzuch na to pozwalał. W tym czasie wybuchła pandemia. Siedzenie w domu,
FOTO G R A F I E Z P RY WAT N EG O A R C H I W U M M A F FAS H I O N
brak możliwości spacerowania etc. doskwierały podwójnie. Moje przygotowania wyprawki były raczej rozsądne i nie uległam szaleństwu. Wiedzę czerpałam od lekarza i zaprzyjaźnionej położnej. Starałam się unikać informacji prosto z internetu – od tego naprawdę można zwariować. Faktem jest też, że do samego rozwiązania pracowałam. Byłam aktywna i jako influencerka, i właścicielka firmy odzieżowej tak długo, jak mogłam. A podsumowując swoją ciążę: uważam, że przebiegła nadzwyczaj przyjemnie. U części osób z niedoczynnością tarczycy choroba manifestuje się różnymi objawami. Na jakim etapie życia pojawiły się one u pani?
Czy miała pani jakieś obawy podczas ciąży? Kiedy okazało się, że jestem w ciąży, natychmiast zrobiłam badania krwi etc. Na ich podstawie moja lekarka zwiększyła ogromnie dawkę leku. Było to konieczne, bo inaczej płód mógłby się źle rozwijać albo nie rozwinąłby się w ogóle. Dzięki kolejnym systematycznym badaniom wiedziałam, w jakiej formie są hormony, i mogłam naprawdę czuć się dobrze. Nie zwróciłam uwagi na jakieś znaczące objawy związane z chorobą tarczycy. A dodam tylko, że dawka leku, jaką zalecono mi brać, może prowadzić nawet do palpitacji serca. Całe szczęście nic takiego nie miało miejsca. Jestem ogromną szczęściarą, jeśli chodzi o ciążę!
Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl
7
8
Czytaj więcej na kobieta-zdrowie.pl
MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET
INSPIRACJE
Infekcja rotawirusowa? Groźna, ale mamy na nią darmową szczepionkę
Szacuje się, że nawet co piąte dziecko z rotawirusem wymaga hospitalizacji. Od 2021 roku w ramach Programu Szczepień Ochronnych szczepionka przeciw nim jest bezpłatna dla niemowląt. Co to jest infekcja rotawirusowa? Dlaczego należy zaszczepić dziecko przeciw rotawirusom?
Prof. dr hab. n. med. Aneta Nitsch-Osuch Pediatra, epidemiolog, kierownik Zakładu Medycyny Społecznej i Zdrowia Publicznego WUM
Jest to często występujące zakażenie u dzieci, które chociaż nadal kojarzone jest z łagodną infekcją, objawiającą się nietrudną do opanowania biegunką, może być groźne. Należy podkreślić, że w naszym kraju nawet połowa hospitalizacji dzieci spowodowana jest nieżytem żołądkowo-jelitowym, a więc biegunką, często z towarzyszącymi wymiotami, których najczęstszym czynnikiem sprawczym jest właśnie rotawirus. Do tej pory w Polsce liczba hospitalizacji z tego powodu była wysoka i wynosiła ponad 50 tys. przypadków rocznie. Dlatego też ze względu na to, że zakażenia rotawirusowe są mocno zakaźne (wystarczy bowiem 10-100 kopii wirusa, by spowodować zachorowanie), szczepienie pozwala uchronić dziecko przed zachorowaniem, a jeśli nawet zachoruje, to przejdzie infekcje łagodniej, bez powikłań, bez konieczności pobytu w szpitalu.
Jakie objawy występują przy infekcji rotawirusowej?
stężeniem sodu w organizmie, co jest bezpośrednim zagrożeniem już nie tylko zdrowia, ale też życia, dlatego też w tych przypadkach dzieci często wymagają nawet leczenia na oddziałach intensywnej terapii. Ponadto, o czym się zapomina, zakażenie przebiega z gorączką i u tych dzieci nawet w 20 proc. przypadków można zaobserwować drgawki gorączkowe, co także jest częstą przyczyną hospitalizacji. Ponadto w przebiegu i po przebytej infekcji rotawirusowej mogą wystąpić różnego rodzaju powikłania metaboliczne, w tym np. wtórna nietolerancja laktozy czy też zaburzenia funkcji wątroby. Przejściowe podwyższenie enzymów wątrobowych obserwowano nawet u 70 proc. dzieci hospitalizowanych z powodu tych infekcji. Rotawirusów nie należy także bagatelizować ze względu na to, że jest to problem nie tylko dziecka, ale też rodziców. Z badań wynika, że nawet u co piątego rodzica opiekującego się dzieckiem doszło do nadkażenia, co jest np. powodem nieobecności w pracy (a więc nie tylko konieczność sprawowania nad chorym dzieckiem opieki może być przyczyną absencji).
Przebieg infekcji, zwłaszcza u najmniejszych dzieci, może być nieprzewidywalny. Kto skorzysta z darmowych szczepień przeciwko rotawirusom?
Od tego roku Polska dołączyła do ponad 100 krajów, w których ta szczepionka jest dostepna dla wszystkich dzieci i wykonywana jest bezpłatnie. Do tej pory to szczepienie było zalecane, co oznaczało, że rodzice samodzielnie musieli pokryć jego koszt, ale przez to, że nie był niski, korzystało z niego jedynie 20 proc. populacji polskich niemowląt. Trzeba również pamiętać, że chociaż z darmowych szczepień skorzystają dzieci, wprowadzenie ich przyniesie korzyści dla zdrowia publicznego. W krajach, które wprowadziły masowe szczepienia niemowląt, te oszczędności związane z wprowadzeniem szczepienia już po dwóch latach przewyższają koszt związany z jej zakupem i podaniem. Oszacowano, że w Polsce mogą to być oszczędności rzędu 40 mln złotych rocznie. Już po dwóch latach od wprowadzenia szczepienia przeciw rotawirusom do kalendarza szczepień oszczędności są większe niż wydatki.
To zakażenia może przebiegać albo skąpoobjawowo, albo wręcz przeciwnie – bardzo burzliwie. Przy czym warto pamiętać, że przebieg infekcji, zwłaszcza u najmniejszych dzieci, może być nieprzewidywalny. Objawy są typowe – występują wtedy: biegunka, wymioty i gorączka.
W jaki sposób dochodzi do zakażenia?
Do zakażenia najczęściej dochodzi drogą kontaktową, czyli przez bezpośredni kontakt z osobą zakażoną, oraz drogą pokarmową, czyli np. poprzez zanieczyszczoną żywność. Do zakażenia może dojść bardzo łatwo, dlatego warto mu zapobiegać, a skutecznym sposobem na uniknięcie infekcji rotawirusowej są szczepienia.
Jak poważne mogą być skutki infekcji rotawirusowej?
Powikłaniem zakażeń rotawirusowych jest odwodnienie, powodujące zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej i elektrolitowej w organizmie. W rzadkich, ale jednak niebezpiecznych przypadkach przebiega ono jako tzw. odwodnienie hipertoniczne, czyli ze zwiększonym
MSD lepsze zdrowie, lepsze życie
Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl
Jaka szczepionka jest wybrana do realizacji szczepień w ramach Programu Szczepień Ochronnych?
Wybrano szczepionkę podawaną w schemacie 3-dawkowym. Jest ona stosowana w wielu innych krajach, gdzie od lat istnieje w masowych programach szczepień.
Od nieomal 130 lat, w tym od 30 lat w Polsce, stawiamy czoła największym światowym wyzwaniom zdrowotnym i dajemy nadzieję w walce z chorobami, zarówno dla ludzi, jak i zwierząt. Dzisiaj podtrzymujemy nasze zobowiązanie, aby być czołową firmą biofarmaceutyczną prowadzącą intensywne badania naukowe w dążeniu do przełomów medycznych, które przynoszą korzyści pacjentom i społeczeństwu w teraźniejszości, dniu jutrzejszym oraz dla przyszłych pokoleń.
2022.01 PL-NON-00147 wyd. 2021.01
Czytaj więcej na kobieta-zdrowie.pl
MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET
WYZWANIA
Jak należy pielęgnować wrażliwą skórę dziecka? Pielęgnacja skóry dziecka musi być przede wszystkim łagodna. Co ciekawe, właściwa uwzględnia nie tylko stosowanie delikatnych kosmetyków, ale też odpowiednich ubrań czy środków piorących. W jaki sposób powinna przebiegać pielęgnacja wrażliwej skóry dziecka? Przede wszystkim należy uwzględnić, czy jest ona skórą zdrową, czy chorą. Istotne jest także to, by zwrócić uwagę na wiek dziecka, gdyż innej pielęgnacji wymaga wrażliwa skóra noworodka, innej niemowlaka, a jeszcze innej małego dziecka. Dzieje się tak dlatego, że skóra w różnym wieku ma różne potrzeby. I tak np. skóra niemowlaka jest niedojrzała, przez co jest cieńsza, bardziej delikatna, ma inne pH, jest skłonna do podrażnień i podatna na uszkodzenia, a także nie ma odporności na działanie promieni słonecznych. Z kolei skóra u 3-latka przypomina skórę dojrzałą i jest już mniej wrażliwa niż u niemowlęcia. Dlatego też jej właściwa pielęgnacja powinna uwzględnić powyższe aspekty. Jeśli skóra jest zdrowa, ale niedojrzała, czyli u noworodków i niemowląt, warto stosować do kąpieli, nawilżania i ochrony przeciwsłonecznej preparaty indywidualnie do niej dobrane. Ponadto, aby pielęgnacja wrażliwej skóry dziecka była skuteczna, nie powinny one zawierać składników drażniących i alergizujących, dlatego każdorazowo przed użyciem warto wykonać próbę alergiczną. U najmłodszych
najlepiej sprawdzają się tzw. emolienty, czyli preparaty pozbawione składników, które mogą szkodzić skórze. Jakie działania możemy podjąć, aby minimalizować ryzyko wystąpienia alergii kontaktowej? Bardzo często rodzice nie zdają sobie sprawy, że na skórę dziecka wpływ mają nie tylko kosmetyki, ale także zakładane ubranka, a nawet preparaty, w których je pierzemy. Dlatego, by minimalizować ryzyko alergii kontaktowej, należy pamiętać, że proszki i inne środki wnikają głęboko w ich włókna. Tym samym, by uniknąć negatywnego wpływu na skórę, zaleca się kilkukrotne płukanie ubranek dziecięcych. Ponadto warto wybierać środki piorące delikatne, przeznaczone do skóry maluchów, najlepiej bezzapachowe oraz bez zbędnych zmiękczaczy i substancji, które stosuje się w proszkach lub płynach do prania dla dorosłych. Jakie są najważniejsze zalecenia względem prawidłowej pielęgnacji skóry wrażliwej i alergicznej dziecka? Istotne jest stosowanie delikatnych produktów do kąpieli, w tym emolientów. Przy czym, jeśli to skóra z AZS, warto pamiętać, że kąpiel nigdy nie będzie dla maluszka kojąca, dla-
tego trzeba ją maksymalnie skrócić. Ponadto trzeba mieć na uwadze to, że jeśli skóra jest zmieniona, kąpiel codzienna nie jest wskazana. Po niej konieczne jest nawilżenie skóry dziecka, jednak w przypadku skóry wrażliwej i alergicznej muszą to być specjalistyczne preparaty, zalecone przez lekarza. Stosuje się je zwykle 2-3 razy w ciągu dnia. Jakiego rodzaju produkty powinni wybierać rodzice przy występowaniu uciążliwego dla dziecka np. silnego uczucia świądu? Świąd skóry, podobnie jak ból i stan zapalny, to sygnał, że coś dzieje się w organizmie i należy sprawdzić, gdzie leży tego przyczyna. Dlatego uważam, że w takiej sytuacji faktyczną pomoc w doborze właściwego emolientu, ale co ważniejsze: w znalezieniu przyczyny, jest w stanie zaoferować tylko specjalista, czyli w tym przypadku np. dermatolog lub lekarz rodzinny. Nie polecam eksperymentowania i poszukiwania dermokosmetyków na własną rękę, gdyż obecnie istnieje wiele produktów, które w nazwach posiadają słowa, takie jak „hipoalergiczne” czy „przeciwświądowe”, a w rzeczywistości nie są skuteczne. A mało kto wie, że mamy aż 240 alergicznych objawów skórnych… Dlatego według mnie tylko specjalista może sobie z nimi poradzić.
Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl
Prof. dr hab. n. med. Magdalena Czarnecka-Operacz Katedra i Klinika Dermatologii, Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
9
10 Czytaj więcej na kobieta-zdrowie.pl
MATERIAŁY PROMOCYJNE PRZYGOTOWANE I POCHODZĄCE OD MEDIAPLANET
EKSPERT
jest bardzo utrudniona, ale możliwa. Zapewnienie prawidłowego bilansu energetycznego to jednak niejedyne zadanie do realizacji przed ciążą. Kobiety o prawidłowych nawykach żywieniowych nie powinny wykazywać niedoborów w zakresie witamin i mikroelementów. Mimo to w naszym klimacie, bez względu na wiek, w okresie jesienno-zimowym spodziewać się można niedoboru witaminy D3, więc możemy rozważyć jej suplementację w dawce 2000 IU na dobę.
Przygotowanie do ciąży
Przygotowanie do ciąży powinno się zacząć od zamiaru uzyskania prawidłowej masy ciała.
Zdrowie mającego się narodzić dziecka w dużym stopniu zależne jest od zdrowia matki i od warunków, jakie podczas ciąży organizm matki zapewnia. Ciąża jest specyficznym stanem, który ma zagwarantować dziecku bezpieczeństwo w zaopatrzeniu w substancje konieczne do budowy i funkcji organizmu.
D
Więcej informacji na stronie: kobieta-zdrowie.pl
la prawidłowego rozwoju ciąży konieczne jest również dokonanie się zmian w układzie immunologicznym, które zabezpieczają ciążę przed możliwością reakcji organizmu matki na częściowo obcy antygenowo organizm płodu. Zjawisko to w pewien sposób osłabia odporność kobiety ciężarnej w aspekcie podatności na zakażenia bakteryjne i wirusowe, a także wpływa na występowanie cięższego przebiegu choroby w porównaniu z kobietami nieciężarnymi. Dlatego ważne jest np. szczepienie na grypę. U kobiet z podwyższonym BMI częściej podczas ciąży występuje cukrzyca, nadciśnienie czy stan przedrzucawkowy. Wzrasta również odsetek wykonywanych cięć cesarskich.
Zaburzenia wzrastania wewnątrzmacicznego – niska masa urodzeniowa u kobiet z nadciśnieniem oraz nadmierna masa u kobiet z cukrzycą – są powikłaniami wpływającymi na zdrowie dziecka, a później również w okresie dorosłości. Uniknięcie tych powikłań stanowi jedno z zadań prowadzących do uzyskania poprawy wyników perinatalnych. Przygotowanie do ciąży powinno więc zacząć się od zamiaru uzyskania prawidłowej masy ciała. Osiągnąć to można przez zmianę zwyczajów żywieniowych w połączeniu z aktywizacją ruchową. Dobór zarówno diety, jak i aktywności fizycznej powinien być oparty na wiedzy dietetyka i fizjoterapeuty. W dobie zagrożeń wynikających z pandemii realizacja tych zamierzeń
Prof. dr hab. n. med. Agata Karowicz-Bilińska Klinika Patologii Ciąży, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Kobietom planującym ciążę zaleca się przyjmowanie kwasu foliowego na co najmniej trzy miesiące przed planowaną ciążą. Ze względu na możliwość obecności niezdiagnozowanej mutacji MTHFR powodującej trudności w przejściu kwasu foliowego w jego formę aktywną biologicznie mogą istnieć niedobory tej formy kwasu foliowego, co powoduje wzrost stężenia homocysteiny i ryzyka wad ośrodkowego układu nerwowego. Przyjmowanie w okresie planowania ciąży kwasu foliowego ma znacznie większy wpływ na zdrowie mającego się urodzić dziecka, niż gdy rozpoczyna się je dopiero po potwierdzeniu ciąży. U kobiet z podwyższonym indeksem masy ciała zaleca się wyższą dawkę dobową kwasu foliowego. Badanie morfologii krwi może wykazać anemię z powodu niedoboru żelaza, kwasu foliowego czy witaminy B12. Dotyczy to głównie kobiet odżywiających się w sposób nieprawidłowy lub stosujących diety eliminacyjne, np. dietę wegańską, która wymaga uzupełniania witamin z grupy B. Wykazano, że niekorzystne dla rozwoju wczesnej ciąży jest podawanie żelaza, gdyż kumulując się w tkankach zarodka, może powodować zaburzenia jego rozwoju. W związku z tym należy unikać jego suplementacji aż do 12. tygodnia ciąży. Tym bardziej należy wcześniej sprawdzić, czy nie ma ryzyka lub istniejącej anemii już przed ciążą. Istotne jest również sprawdzenie grupy krwi przyszłej mamy, aby u kobiet Rh-ujemnych zaplanować profilaktykę konfliktu serologicznego oraz obecności przeciwciał przeciwko Toxoplasma gondi.