Modelvliegen&drones 2 by Media Primair

Onafhankelijk magazine voor liefhebbers van Modelvliegsport & Drones  € 5,95 - jaargang 1  nr.:

Mobius camera review

Dream and Dare festival

Technische hoogstandjes en FPV drones

World

Drone Dubai Prix 2016 Multiplex

Funglider

Een ‘immer-dabei’ model

Het laatste nieuws en evenementenagenda van de afdeling Modelvliegsport van de KNVvL

Volledige controle

Multicopter-Control-Bundle N o .

S 1 0 0 2 . G 1 . D E

H E t

G r a u p N E r M u lt i c o p t E r - c o N t r o l- B u N D l E i S H E t p E r f E c t E p a k k E t v o o r a l l E M u lt i c o p t E r S . D E S E t B E S t a a t u i t D E G r a u p N E r G r - 1 8 o N t v a N G E r E N D E G r a u p N E r M z - 1 2 a f S t a N D S B E S t u r i N G , o N D E r S c H E i D E N M E t D E u S a - a W a r D “ r a D i o o f t H E Y E a r 2 0 1 5 ” . M u lt i c o p t E r S . o c t o - o f a c r o

3 D .

E E N a B S o l u t E M u S t v o o r a l l E G E S c H i k t v o o r t r i - , Q u a D - , H E x a ,

Het Graupner Multicopter-Control-Bundle bevat: Microcomputer-telemetrie-zender Graupner HoTT mz-12, gyro-ontvanger Graupner HoTT GR-18 +3xG +3A met copter-software, 4 x alkaline batterijen met batterijhouder, zenderriem, handboek en software in verschillende talen als download beschikbaar.

www.graupner.de

Foto: Cees vd Meij, tijdens Prowing International

Voorwoord

Hoofdredactie: Jan Melchior Eindredactie: Raymond Esveldt Medewerkers: Emanuel en Desiree Stassar Douglas van den Heuvel Kees van der Meij Albert Bergman Robin van Geek PR afdeling KNVvL, afd. Modelvliegsport Vormgeving: Ramon Vink, Marvin Kraaijenzang Media Primair Ontwerpbureau BV Uitgave: Modelvliegen & Drones is een uitgave van Modelbouw Media Primair BV in samenwerking met de afdeling Modelvliegsport van de KNVvL Uitgever: Rob Mekelenkamp Redactieadres: dranac@planet.nl Advertentie-exploitatie: Kees van der Meij - kees@ruifelaer.nl Telefoon 0342-700 253 advertenties@mediaprimair.nl Lezersservice: Marga Bousema, 0031 (0)6-125 642 39 (8h30-12h30) abonnementen@modelvliegen-drones.nl Abonnementen: Modelbouw Media Primair B.V. Postbus 154, 7240 AD Lochem (NL) Telefoon (0031) (0)6-12 564 239 (8h30-12h30) abonnementen@modelvliegen-drones.nl Nederland € 19,95 / België € 21,95 Europa € 36,00 / Buiten Europa € 50,00 Voor Nederland: NL70 Rabo 0187 4893 19 Het abonnement kan op elk gewenst moment ingaan en wordt automatisch verlengd, tenzij twee maanden vóór vervaldatum is opgezegd. Verspreiding: Modelvliegen & Drones is los verkrijgbaar bij de boeken lectuurhandel en de gespecialiseerde model(bouw) winkels. Prijs € 5,95 inclusief btw. Distributie: Nederland - Aldipress, België - Imapress © Copyright: 2016 Modelvliegen & Drones. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of welke wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Wie heeft een mooi artikel over de bouw van dit soort exotische modellen?

oals veel lezers begrijpen worden de artikelen in Modelvliegen en Drones geschreven door een aantal gedreven modelvliegers/bouwers die een verkregen model beschrijven, uitpluizen en soms bijna destructief belasten om daarmee hun ervaringen te delen met hun medevliegers middels een artikel in dit blad. Voor de testmodellen houdt dit vaak in dat een aangevraagd en/of verkregen model van een bepaalde fabrikant wordt beschreven. Modellen die door ons als redactie als preferentie worden aangevraagd, maar soms ook zonder vragen worden toegestuurd als resultaat van advertentie onderhandelingen met leveranciers en fabrikanten. Ook zal het jullie zijn opgevallen dat dit voor vliegtuigen tegenwoordig bijna alleen gaat over (schuim) ARF vliegtuig modellen, en bij de drones gaat dit vaak over ARF modellen waar nog weinig is aan te bouwen. De ‘oude’, traditionele modellen zijn hierbij bijna geheel op de achtergrond gedrongen, en komen nog maar sporadisch voor. Ook is er een duidelijke tendens bij de leveranciers om andere wegen te bewandelen om hun modellen aan de man te brengen. Veel directer op ‘fly-ins’ en kleinere beurzen, minder als advertenties in bladen, ook minder als testmodel in een modeltijdschrift. Ik weet echter zeker dat er onder jullie nog veel modelbouwers en modelvliegers zijn die andere wegen bewandelen, houtbouw vliegtuigmodellen bouwen, soms naar eigen ontwerp of vanaf bestaande tekeningen, of bestaande modellen aanpassen en moderniseren. Er zijn op forums voorbeelden te over van prachtige ‘schaal’ modellen waar vaak grote hoeveelheden foto’s te zien zijn, en waarvan de bouw dus ook beschreven zouden kunnen worden. Ook is er onder jullie ook veel technische kennis, over de bouw, en over zelfgemaakte of zelf opgeloste problemen. Hetzelfde geldt voor de drones, waar ook vaak uigebreid geknutseld wordt om een goed vliegende drone de lucht in te brengen. Om hoofd te bieden aan de verminderde interesse van fabrikanten in tijdschriften, en om een bredere en interessantere indeling te maken van de artikelen in dit blad roep ik daarom een ieder op om eens na te denken of je niet zelf een artikeltje (2-4 blz. arial 9punts tekst) kunt schrijven over een model/drone of daaraan gerelateerde zaken, compleet met een aantal (goede) foto’s. Vooral bij de drones kunnen we nog wel wat alternatieve input en nieuwe schrijvers gebruiken. Niets leuker dan een artikel van eigen hand perfect afgedrukt te zien in een modelvliegblad en te delen met anderen, dat is bijna net zo spannend als het modelvliegen zelf. Schrijf eens naar de redactie of email naar dranac@planet.nl en verras ons. Realiseer je dat dit een blad is voor, maar ook geschreven wordt door modelvliegers, en dat kan ook jij zijn. Voor dit blad is het ons echter weer gelukt een brede varia aan artikelen te verzamelen dus veel leesplezier en laat je eens inspireren. Jan Melchior Hoofdredacteur

02 - 2016

Inhoud

Nr.2 - 2016 Jaargang 5

8 D1 ProWing International World DronePrix Dubai De Poor Man’s G-meter Multiplex Funglider Multiplex Pilatus PC-6 Dream and Dare Intermodellbau Mobius camera Column Korte berichten / Evenementen Korte berichten drones Vanuit de KNVvL vereniging

8 • Voor de zevende keer vond het evenement plaats 12 • Het jaar waarin het FPV racen echt voet aan de grond kreeg 16 • G-meter die binnen het bereik de maximale waarden kan onthouden 18 • Na de Funcub en de Funman is de Funglider uitgebracht 24 • Modellen die je hebberig maken en een koopreflex oproepen

Onderhoud

FQ777 Gazer 957

28 • Festival met technische hoogstandjes en drones 31 • Een week na ProWing was de Intermodellbau in Dortmund 38 • Uitstekende camera voor modelvliegen 3 6-7 22 - 23 32 - 35 Op de cover: De DJI Inspire 1 Pro in volle vlucht tijdens het drone festival.

HET VOLGENDE NUMMER VERSCHIJNT OP 26 AUGUSTUS 2016

02 - 2016

Cadeautip! Voor vaderdag

Voor jezelf mag natuurlijk ook!

GEEF EEN ABONNEMENT CADEAU* en ontvang de cadeaubon thuis in een mooie verpakking.

S VADERDAG VADERDAG VADERDAG NE VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG AZI VADERDAG VADERDAG AGVADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG M VADERDAG OVADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG UW B VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG DEL MO VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG U ontvangt een abonnement VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG van 4 nummers op VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG Modelvliegen & Drones. VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG voor jouw favoriete tijdschrift! De cadeaubon VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG VADERDAG

Cadeaubon

Modelmagazines-A5-Cadeaubon_MVS.indd 1

4x 5x 4x

■ Uitgeverij ■ Ontwerpbureau ■ Online dienstverlening

Modelvliegen & Drones

€ 17,50

De Modelbouwer

€ 17,50

Modelauto

€ 17,50

13-05-16 13:50

Deze actie is geldig t/m 19 juni 2016. *

Het abonnement wordt automatisch omgezet in een doorlopend abonnement, tenzij er tijdig is opgezegd. Dit geldt niet voor het cadeau-abonnement.

www.modelbouwmagazines.nl

Korte berichten Lenger King of Time 5000 Echt een model voor degene die naast het vliegen ook veel plezier beleeft aan het “modelbouwen”. De gehele kit is CNC-lasergesneden en moet volledig op de bekende houtbouwwijze worden vervaardigd. Beschrijving: spanwijdte 4,3m (met vleugelverlenging 4,7 tot 5,0m), voor het vervoer is de vleugel in drie delen deelbaar. Voor de bouw zitten alle benodigde materialen bijgesloten, inclusief bouwtekening, stukslijst, een bouwbeschrijving en een CD. De prijs voor de (basis) bouwdoos bedraagt € 349,00

Phoenix Pilatus PC-21 In Europa een bekende verschijning in de kleine luchtvaart, de Pilatus PC-21. Verschillende fabrikanten vervaardigen hier de mooiste modellen van. Dit model is van Phoenix Models (www.phoenixmodel.com) en echt een uitdaging voor de gevorderde modelvlieger. Hij kan zowel op brandstof als op elektro gevlogen worden. Technische gegevens: spanwijdte 1772mm, lengte 2019mm, vlieggewicht 6,4 - 7,2kg. Vleugeloppervlak bedraagt 57,6dm2. Bespannen met Oracover folie. De spinner heeft een diameter van 90mm. De kit wordt zonder aandrijflijn of elektronica geleverd.

Hobbico Arcus M De semi-schaal opgebouwde Arcus M is vervaardigd van Aerocellschuim en heeft een indrukwekkende lijst qua technische uitrusting: compleet met ingebouwde / inklapbare elektromotor, BL-motor en regelaar, servo’s, intrekbaar landingsgestel en meer. Technische gegevens: spanwijdte 2,22m, vlieggewicht 1025g. Bedoeld voor LiPo 3S 1.300-1.500mAh. Adviesverkoopprijs € 179.99.

02 - 2016

RBC Kits Messerschmidt M-19.

XCiteRC Action Camera S71T.

RBC Kits presenteert een aantal nieuwe modellen, waaronder deze Messerschmidt M-19. Dit model is opgebouwd uit een CNC-gefreesd bouwpakket, met als basismaterialen balsa en multiplex. Er wordt wel een uit kunststof vervaardigde motorkap bijgeleverd. Technische gegevens: Schaal 1:5, spanwijdte 1900mm, vlieggewicht (startklaar) 1750g. Aangedreven door een elektromotor G32/550kV. Accupakket : LiPo 3S 4000mAh.

XCiteRC brengt met de XCiteRC Action Camera S71T een goede en complete set op de markt. Hiermee kunnen video opnames gemaakt worden tot 4K kwaliteit, de foto’s tot 16 MP. Volgens opgave is bediening eenvoudig en gebaseerd op het touch screen principe. Nieuw : in de set zit een op WiFi gebaseerd armbandhorloge, waarmee de camera tijdens de vlucht (of andere sport) kan worden aangestuurd. Houd hier echter wel rekening met de beperkingen van de WiFi reikwijdte. De set omvat onder andere: Camera S71T uitgevoerd met Touch screen, onderwater-behuizing, de besproken remote-watch, USB datakabel en draagtas. Adviesverkoopprijs: € 279,00

Evenementen/Agenda Horizon Hobby Touch Duo V-Max Afkomstig uit de Team Orion stal. De Touch Duo V-Max is bedoeld voor het opladen van HV LiPo accu’s op 3,8V. Zoals de naam al aangeeft is hij dubbel uitgevoerd; via twee aparte kanalen kunnen twee accu’s tegelijk worden opgeladen, ontladen en/ of gebalanceerd. Via de nieuwe touch bediening kan eenvoudig tussen de verschillende functies worden geschakeld. Technische gegevens: Spanning 220V (in), 12V (uit), voor 1-6S LiXX of 1-16 NiXX. Laadstroom 2x 10A. Maximale belasting 2x 100W. Gewicht 1,34kg. Adviesverkoopprijs €274,99.

KNVvL: 28 mei 2016: NK competitie. Modelparachutisten, Wedstrijden Nationaal 2016, Weert KNVvL: 28-29 mei 2016: Asselbergs Cup, VV outdoor, Wedstrijden Nationaal 2016, Rozendaalse Heide KNVvL: 28-29 mei 2016: NK comp. F3J Wedstrijden Nationaal 2016, Oosterland KNVvL: 29 mei 2016: NK competitie. F3C, F3N, Sportklassen F3C en F3N, Wedstrijden Nationaal 2016, Well KNVvL: 4 juni 2016: Thomas Cup VV outdoor + NK + selectie, Garderen, 0318 540 516 KNVvL: 4 juni 2016: NK comp. F3A, Waddinxveen, http://kunstvlucht.modelvliegsport.nl/f3a/, KNVvL: 4 juni 2016: NK comp. F5B, Valkenswaard, http://www.f5b.nl/ KNVvL: 4 juni 2016: NK comp. F3A-X A, F3A-X B, F3A-X C, Stadskanaal Algemeen: 6-10 juni 2016: Open Militaire Kampioenschappen zweefvliegen, Groesbeekseweg 55A Malden, 6581 BJ Algemeen: 10-11 juni 2016: Luchtmachtdagen 2016 Vliegbasis Leeuwarden, Keegsdijkje 7 Leeuwarden, 8919 AK Nederland www.defensie.nl/onderwerpen/luchtmachtdagen Algemeen: 11-12 juni 2016: Classic Cars & Aeroplanes Breda International Airport, Pastoor v Breugelstraat 93 Bosschenhoofd, 4744 RC Nederland, http://cca-seppe.nl KNVvL: 18 juni 2016: NK comp. F5J, Nijverdal, http://www.f5j.nl/home/ Algemeen: 18 juni 2016: Amstel Grand Prix Soesterberg - zweefvliegen ACvZ, Sterrenbergweg Soesterberg, 3769 KNVvL: 18-juni 2016: NK comp. Modelparachutisten, Odoorn, http://www.rc-parachute.nl/ KNVvL: 18 en 19 juni 2016: Midsummer FF Weekend VV outdoor, Garderen, 06 405 45 621 KNVvL: 19-Juni 2016: NK comp. F3A B, F3A C, Alkmaar, http://kunstvlucht.modelvliegsport.nl/f3a/ KNVvL: 19-Juni 2016: NK comp. F4C, F4G, F4H, sp. sch. Leeuwarden, http://schaal.modelvliegsport.nl Algemeen: 20 juni - 2 juli 2016: EuroGlide 2016 Venlose Zweefvlieg Club, Bloemartsweg 1 Venlo, www.venlosezweefvliegclub.nl KNVvL: 25-Juni 2016: NK comp. F3K, Bergeijk, http://www.f3k.nl/ KNVvL: 26-Juni 2016: NK comp. F3C, F3N, Sportklassen F3C en F3N, Vlissingen, http://helikopter.modelvliegsport.nl/ Algemeen: 1-3 juli 2016: Heli en Aero Expo UK Sywell, Sywel Aerodrome, Wellingborough Road Northamptonshire, NN6 0BN Verenigd Koninkrijk www.aeroexpo.co.uk KNVvL: 2-Juli 2016: NK comp. F3A, reserve, http://kunstvlucht.modelvliegsport.nl/f3a/ KNVvL: 2-Juli 2016: NK N comp. F5B, Maasdriel, http://www.f5b.nl/ KNVvL: 2-Juli 2016: NK comp. Modelparachutisten, Emmeloord, http://www.rc-parachute.nl/ KNVvL: 2 en 3 juli 2016: NK comp. F3J, 1e reserve, http://f3j-sport.nl/ KNVvL: 4-Juli 2016: NK comp. F3A-X A, F3A-X B, F3A-X C, Stadskanaal, http://www.f3ax.nl/ KNVvL: 9 juli 2016: NK comp. F3A-X A, F3A-X B, F3A-X C, Nederweert KNVvL: 16-Juli 2016: NK comp. F3K, Elburg, http://www.f3k.nl/ KNVvL:11-Juli 2016: NK comp. F3A-X A, F3A-X B, F3A-X C, Nederweert, http://www.f3ax.nl/ Algemeen: 17-23 juli 2016: Zomerwedstrijden zweefvliegen Malden Aeroclub, Groesbeekseweg 55A Malden, 6581 BJ Algemeen: 6-13 augustus 2016: Nationale Junioren Wedstrijd zweefvliegen Venlo Venlose Zweefvlieg Club, Bloemartsweg 1 Venlo, www.venlosezweefvliegclub.nl KNVvL: 20-Augustus 2016: Thermiekvogel Cup VV outdoor, Regte Heide, 040 84 48 214 / 06 45371416 KNVvL: 28-Augustus 2016: NK comp. F3A, Uden, http://kunstvlucht.modelvliegsport.nl/f3a/ KNVvL: 28-Augustus 2016: NK comp. Modelparachutisten, Someren, http://www.rc-parachute.nl/

Ripmax JSM Mini Xcalibur. De JSM Mini Xcalibur is geen alledaags model. Hoewel aangedreven door een turbine, is het volgens opgave een eenvoudig te vliegen 3D-model. Starts als landingen op zowel verharde als grasbanen zijn door de stevige constructie geen enkel probleem. Het geheel kan tegen een stootje. Technische gegevens: spanwijdte 1310 mm, vlieggewicht 3,4kg, turbine 20-35N. Tank, landingsgestel en verdere onderdelen zijn bij de levering inbegrepen. Adviesverkoopprijs € 569.99.

DFMV Petitie. In onze eigen Benelux is al het nodige gaande betreffende aanscherpen van de Regeling Modelvliegen, veroorzaakt door diverse “drone” incidenten. Met name de laatste op de luchthaven Schiphol. In Duitsland was men relatief ruimhartig in de plaatselijke regelgeving, maar daar is plotseling ook een verscherping in gekomen. De Duitse zusterorganisatie DFMV is daarom een handtekeningenactie gestart om dit onder de aandacht te brengen van het grote publiek. Reeds 60.000 handtekeningen zijn ingezameld tegen de plannen die door de Duitse minister van verkeer Dobrindt voorgesteld zijn, uitgaande van het principe “samen staan we sterk”. Pas als alle modelbouwers, clubs, verenigingen en de industrie hun gemeenschappelijke belangen inzien en verdedigen is er nog een kans dat dit voorstel van tafel gaat of in elk geval versoepeld kan worden. De eenheid in de scène groeit (gelukkig) met de dag. Ondertussen hebben al 60.000 mensen de online petitie “Handen AF van mijn hobby” ondertekend op www.pro-modellflug.de/petition. En niet alleen individuen, maar ook meer en meer bedrijven treden toe tot het initiatief Pro-modellflug. Op de grote beurzen en vliegshows, maar ook in sociale netwerken en fora is een intense discussie over de Dobrindt plannen gaande en wordt ook verteld wat u kunt doen. Geen wonder, want de in het ministerie van Verkeer en digitale infrastructuur (BMVI) besproken wijziging van de wet Air Traffic, met inbegrip van een algemene vlucht hoogtelimiet van 100m is een existentiële bedreiging voor het modelvliegen. Wij als redactie zullen het nauwlettend voor jullie blijven volgen.

02 - 2016

Tekst: Kees van der Meij | Foto’s: Paul de Groot

PROWING

INTERNATIONAL 2016 Voor de zevende keer alweer vond van 15 tot en met 17 april 2016 het evenement ProWing International plaats in Bad Sassendorf, onder de rook van Soest. Op het moment van schrijven ligt dit al weer achter ons, maar het was een onvergetelijk evenement, ook voor de redactie van Modelvliegen & Drones.

igenlijk is het ontstaan van ProWing International vrij bijzonder. In een tijd waarin de meeste evenementen en vliegshows van jaar tot jaar een teruglopend bezoekersaantal kennen, groeit ProWing. ProWing International is in 2008 ontstaan uit onvrede over het vele ARF / ARTF vlieggeweld wat op de markt werd geïntroduceerd en het merendeel van de aandacht naar zich toe trok. Inderdaad klopt het dat de meeste modelvliegers zich tevreden stellen met de vele klant-en-klaar modellen en daar hun hobby naar volle tevredenheid mee kunnen beleven. Toch is er ook een grote groep, die daar niet mee tevreden is en dat zijn de modelvliegers, die nog aan de echte (vlieg) modelbouw doen: bouwen vanaf tekening, waarbij de schaalbouw nog een relatief groot aandeel heeft. Ook het (zelf) kunnen toepassen van elektronica voor inbouw van aparte functies, het vliegen met turbines, sleepvliegen met grote “Großmodell” zwevers, het kunnen vervaardigen van film en video tijdens de vluchten (weer wat anders dan via een Drone) zijn allemaal aspecten die in veel ARF / ARTF modellen niet zijn toe te passen, in de regel verhinderd door onvoldoende (inbouw)ruimte in de kist.

02 - 2016

Door deze achtergrond is ProWing International ontstaan. In Duitsland is het modelvliegen relatief sterk vertegenwoordigd. Voor een korte indruk; in Duitsland bestaat zoals velen weten de DMFV “Deutsche Modellfl ieger Verband”, waarbij 1350 modelvliegclubs en een kleine 87.000 leden zijn aangesloten. De aangesloten clubs komen uit het Duitstalig gebied, gevormd door de DACH-regio; Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland. De DFMV kent zowel aangesloten leden via modelvliegclubs, alsmede individuele leden. Ook bestaat er nog een tweede (oudste) “koepel”: de DEAC, met circa 5000 modelvliegers. Uit een gesprek met een van de bestuursleden vorig jaar bleek dat 4 op de 10 aangesloten leden

individueel lid waren, met name vanwege de verleende DFMV-diensten die ook voor individuele leden een daadwerkelijk toegevoegde waarde bieden. In de Benelux-regio worden de belangen van de modelvliegers vertegenwoordigd door de KNVvL in Nedderland, de VML in Belgie en ook lokaal in Limburg de FLRCM met circa 1500 leden. Maar al met al geeft dat zonder meer aan, dat er een grote groep modelvliegers is, die zich verbonden weet met de “echte” modelbouw. Dat de vliegtuigmodelbouw volop leeft en succes heeft is ons inmiddels wel duidelijk. Veel (zuid)Duitse, Oostenrijkse en Zwitserse bezoekers en deelnemers die in het

Sommige vliegers komen wel erg laag over

Een beetje kunstvliegen behoort ook bij de demonstraties

[1] Voor de beginnende modelvlieger

Het ‘Basisboek voor de beginnende modelvlieger’ is bedoeld om de (startende) modelbouwer en -vlieger inzicht te geven in de fascinerende modelvlieghobby en gaat in op alle facetten van het bouwen en vliegen met modelvliegtuigen, waaronder de aerodynamica en krachten die op het toestel inwerken, de verschillende aandrijf- en besturingstechnieken, te gebruiken zenders, toegepaste materialen, allereerste vlucht-handelingen en het herkennen en verhelpen van storingen.

Bouwtekeningen van 3300 modellen voor beginner tot expert

[2] Vliegen met Elektromodellen

Het boek ‘Vliegen met elektromodellen’ geeft een volledig inzicht in het vliegen met elektromotor aangedreven vliegtuigmodellen, een tak in het modelvliegen welke vóóral de laatste decade een enorme opmars heeft gemaakt door de beschikbaarheid van krachtige borstel-loze motoren, moderne regelaars en de uiterst krachtige LiPo accu’s die het tegenwoordig mogelijk maken dat een elektromotor aangedreven vliegtuigmodel beslist niet hoeft onder te doen voor een brandstofmotor aangedreven toestel.

[3] Vliegen met modelzwevers

De doelgroep van het boek ‘Vliegen met modelzwevers’ is die modelvlieger die liever de natuur zijn model laat aandrijven, namelijk bij het modelzweven. Dit boek geeft een uitgebreide uitleg over het hoe en waarom een modelzwever vliegt, aangevuld met nuttige informatie over aerodynamica, krachtenspel, de besturing en zender, keuze van het model en een beknopte uitleg over elektromotor aandrijvingen. De boeken zijn samengesteld door Media Primair Uitgeverij B.V. in samenwerking met auteur Jan J. Melchior.

RADIO

CONTROL

MODELVLIEGEN

Verkrijgbaar via de webshop: www.lanasta.com

Like ons op www.facebook.com/modelbouwtekeningen Uw favoriete model bouwen vanaf tekening? Kijk voor meer informatie op: Modelbouwtekeningen.nl

Ook buiten de lange tent staan verschillende commerciële deelnemers.

begin naar ProWing in Bad Sassendorf wawaar alleen de leveranciers voor de “echte” ren gekomen gaven enerzijds aan een reis vliegtuigmodelbouw op een enkele plek van meer dan 800 km wel aan de lange kant konden worden teruggevonden. Dat had te vinden, maar anderzijds het evenement meerdere oorzaken: jaarlijks niet te willen missen. Daarop is 1: gemiddeld zijn dit kleinere bedrijven, toen besloten een tweede ProWing “Süd” op 2: kosten voor stands op de grotere (bekente zetten in het zuiden van Duitsland, maar dere) evenementen lopen te hoog op, dan in het najaar, na de zomer. Dit wordt 3: qua aandacht ging het merendeel uit naar sinds twee jaar georganiseerd en bevindt het ARF/ ARTF gedeelte, waardoor deze zich naar zeggen van Andreas Engel, één leveranciers “ondergesneeuwd” raakten. van de organisatoren, in een stijgende lijn. In 2015 ben ik op persoonlijke titel een eerste keer wezen kijken op Prowing Nord. Toen hadden de organisatoren duidelijk pech. De weergoden waren zwaar uit hun humeur en het gehele evenement was verregend. En dat betekende weinig of geen vliegshows. Gelukkig was het dit jaar anders. Hoewel bewolkt bleef het van vrijdag tot en met Soms gaat het ook wel heel erg zondag nagenoeg geheel hard, wat het publiek natuurlijk droog, zeker op vrijdag en zaaltijd weer kan bekoren. terdag. De wind was relatief sterk, maar dat bood juist een uitdaging voor de aanwezige piloten. Daardoor kon het gehele geplande Daar is ProWing International op invliegprogramma doorgang vinden en kongesprongen en zij stellen een grote den de aanwezige bezoekers volop genieten evenementen tent op het terrein ter van de getoonde modellen. Zoals gebruikebeschikking, waarin de belangstellijk werd er non-stop gevlogen van 9 uur in lende leveranciers en fabrikanten tegen de ochtend tot 6 uur in de middag. beperkte huurkosten een stand kunnen De vliegshows waren een indrukwekhuren. Dat concept is een succes geblekende mix van zowel normale “standaard” ken. Jaar op jaar moet de evenementen modellen als “high end” producten. Er tent worden uitgebreid, omdat zich steeds werd afwisselend gevlogen volgens het meer standhouders aanmelden. Dit jaar reprogramma: turbine aangedreven modelsulteerde dat in een lengte van 145 meter, len, heli’s, 3D-kunstvliegen, sleepvliegen waarin 108 standhouders hun producten met tussendoor een aantal demo-teams die en innovaties konden tonen. Het was zelfs voor de nodige variatie zorgden. Conclusie: zo krap, dat een aantal standhouders aan de piloten hebben voor een weergaloze de buitenzijde, tegen het vliegterrein aan, show gezorgd, die voor de aanwezige 8.500 hun eigen stand hadden opgesteld. bezoekers een lust waren om naar te kijken. Op vele gezichten was de glimlach goed af Wie daar tussen door liep, merkte op dat te lezen. er een grote interactie was tussen bezoekers en standhouders, direct 1 op 1. Vaak Kenmerkend voor ProWing International is vakinhoudelijk op gebied van techniek, het beursgedeelte. Zoals eerder beschreven elektronica en aerodynamica, in een in dit artikel, was er geen evenement meer, ongedwongen en tevreden sfeer. Menig-

maal werden de modellen die op de stands stonden, al naar gelang hun plek in de vliegshow, van de stands afgehaald, over de hoofden van het langslopende publiek getild en zo naar het vliegterrein gebracht. Na afloop kwamen ze dan op dezelfde wijze weer terug. Kijk, dat is nou een evenement vorm die zo node gemist wordt in de verschillende technische hobby’s, niet alleen in de modelvlieghobby. Dat verklaart ook het succes van ProWing International en de organisatoren konden nu al melden dat ProWing International 2017 al weer voor een groot deel is volgeboekt. Zoals gezegd, in het najaar wordt een tweede ProWing International georganiseerd. Van 2 tot en met 4 oktober 2016 wordt ProWing Süd in Lahr (Schwarzwald) gehouden. Dat betekent voor de toekomst, dat in het voorjaar ProWing Nord plaatsvindt en in het najaar ProWing Süd wordt georganiseerd. Daarmee wordt ingespeeld op de vele verzoeken van leveranciers en bezoekers die inmiddels een dermate vaste basis hebben kunnen vormen dat het ProWing concept ook in het zuiden van Duitsland georganiseerd kan worden. Namens de organisatie worden alle bezoekers, standhouders, vrijwilligers en iedereen die heeft meegewerkt aan de organisatie van harte bedankt. We kijken allemaal, ook de redactie, weer uit naar de volgende ProWing International 2017. Als redactie hebben we nog een laatste opmerking. Vaak wordt gezegd : “Waarom kan dit in Nederland en/of Belgie niet georganiseerd worden?”. Dat is een juiste opmerking. Bij deze: waarom slaan we de handen niet ineen en gaan we gezamenlijk niet eens in overleg? Een prachtige locatie is sinds een tweetal jaren beschikbaar in het midden van het land. Tenslotte geldt: als we het echt willen, dan zullen we er ook wat voor moeten doen!

02 - 2016

Tekst en foto’s: Johan van Geek

De World drone NEDERLAND MOET DAARBIJ ZIJN! Een week voor Kerst 2015 plaatste ik het event op onze Facebookpagina (www.facebook.com/DroneZoneBreda). HET jaar waarin het FPV racen echt voet aan de grond kreeg. Wij, als DroneZone Breda, hadden zelf al diverse wedstrijdjes opgezet en tevens ook andere bezocht. De hobby is zo divers en veelzijdig en gelijkgestemden ontmoeten is een zeer leuke bijkomstigheid. De meesten van ons zijn al wat ouder, hebben kinderen en/of drukke banen en vliegen echt voor de fun! Een World Drone Prix, nee dat zit er niet in. Toch hebben we een paar snelle piloten maar een Worldcup laten ze toch liever aan de pro’s over… Maar wie zijn de pro’s? Dit in combinatie met bijna twee maanden geen informatie rond de prix zelf leek het bijna als een soort hoax te stranden. Eén miljoen Dollar aan prijzengeld is ook wel erg bizar.

TUSexpo 2016 Die dag passeren vele onderwerpen de revue. We treffen oude bekende en nieuwe gezichten. ik, nog steeds overtuigd van het idee dat we als nederland in Dubai aan de start moeten verschijnen, raak ineens in gesprek met Rik bijl van de KnVvL (afd. Drones). enthousiast als we zijn gooien we onze verhalen en ideeën met betrekking tot Dubai op tafel en dan scheiden onze wegen weer. ik loop rond en het zit me niet lekker. ‘Dit moet toch mogelijk zijn?’ ik heb zijn kaartje en aan het einde van de dag zien we elkaar nog heel even. en dan valt het kwartje. Hij heeft de middelen en de connecties en ik weet echt wel een paar piloten te vinden. Het was een zeer koude dag in een open garage te utrecht, formula FPV was de host van deze race ergens in november. Wij deden puur mee voor de fun maar er waren een paar gasten die vlogen echt als mallen rond! ik zocht terug in de foto’s en uploads en kwam uit bij Dino en zijn vliegende kor-

02 - 2016

nuiten van de SQG (SuperQuadcopterGang). Via Facebook bracht ik Rik in contact met de leden van de SQG en de rest is geschiedenis. Community nogmaals het was stil, te stil! ik post wat Dubai grappen hier en daar om reacties uit te lokken. Ook op diverse fora zijn discussies over de karigheid aan informatie en vreemde wedstrijd eisen. Ondertussen upload ik ook nog een oproepvideo om Dubai nog meer onder de aandacht te krijgen. inmiddels is Rik met zijn achterban overtuigd van de capaciteiten van het hele SQG team nadat ze een soort FPV demo op een vliegmiddag van de KnVvL in apeldoorn hebben gegeven. De tijdsdruk is hoog. De aanmelding voor Dubai moet met een soort qualifiervideo geschieden. Het is super dat wij hierin hebben kunnen bijstaan. De deadline nadert! Dat weekend blijkt er nog net een indoor locatie beschikbaar te zijn. Het is gaaf om te zien hoe verschillende zaken door

Prix in Dubai

02 - 2016

verschillende mensen zijn geregeld. De een regelt de locatie, de ander komt met vlaggen en wij verzorgen onderandere de LeD gates. een dag van 12 uur lang mede mogelijk gemaakt door diverse mensen die samen werkten, sommige kennen elkaar al jaren de andere zien elkaar voor het eerst. Dat zal mij altijd bij blijven. Afwachten Spannend want de ‘opnamedag’ verliep niet geheel vlekkeloos. Toch zien de leden van de SQG kans om een video in te sturen en dan is het afwachten. Ondertussen verschijnen er ook steeds meer beelden van de geweldige opstelling in aanbouw. De racetrack lijkt wel buitenaards! Dan komt het goede nieuws. De KnVvL krijgt bericht om de leden van de SQG naar Dubai te sturen. Het Dutch Drone Race Team SQG/KnVvL is een feit. YeS! ik zou sowieso al naar Dubai vliegen maar dit maakt het natuurlijk eXTRa tof! Helaas vlieg ik pas op 9 maart heen. Het SQG team, wat naar Dubai vliegt, bestaat inmiddels uit Dino (piloot), Jorgo (teamcap), Martijn en Juan (pitcrew) en Davis (tech). Samen met Rik vliegen ze 6 maart al heen om deel te nemen aan de qualifiers op maandag 7 en dinsdag 8 maart. Toen ik zag dat dit niet op het super unieke grote outdoor track ging plaatsvinden maar indoor, wist ik al genoeg. natuurlijk kon er nog van alles misgaan maar ik had Dino inmiddels al meerdere keren indoor zien vliegen. Die jongen is niet snel, nee die is supersnel!

door Van de bijna 70 uitgenodigde teams, afkomstig uit de hele wereld, verslaat Team SQG tientallen teams! Ze zijn één van de 32 teams die doorgaan naar de voorrondes op vrijdag 11 maart. inmiddels ben ik ook geland en heeft Dubai te kampen gehad met twee dagen van regen en storm. bijna niemand heeft kunnen oefenen, heel even was het spannend of het event wel door zou gaan. Zal je altijd zien; ben je eindelijk in een ‘woestijn’ heb je daar puur Hollands weer! Dan ontmoet ik het team, ik had nog wat materiaal meegenomen maar het toppunt was uiteraard de nederlandse vlag. Ze vertellen mij dat het lange dagen zijn met heel veel wachten, wachten en wachten. er blijken verschillende problemen te zijn. Het is ook niet zo maar iets. ik grapte in de aanloop al eerder: Je nodigt de hele wereld uit, tja, dan zou je het wel eens druk kunnen krijgen! ik krijg een kleine tour door de vertrekken. Probleemloos loop ik door terwijl ik toch echt alleen (Grandstand) tribunekaartje heb. Superblij natuurlijk. Wie wil er nu niet een kijkje achter de schermen! Dan is het tijd om het terrein buiten verder te verkennen. een grote tunneltent met een soort podium waar muziekinstrumenten staan. Verschillende statafels en zitzakken. ik zie dat er allemaal nog zaken in de verf worden gezet en worden afgerond terwijl het terrein toch echt al open is voor het publiek. Het is lekker warm. Genieten 2.0!

Anticlimax uiteindelijk gaan we klaar zitten op de tribune. Het uitzicht is geweldig. De adembenemende skyline van Dubai op de achtergrond en pal voor onze neuzen, met bewegende delen, vol met verlichting, HeT World Drone Prix 2016 parcours. niet te geloven. Maanden hebben we gewacht, de weken afgeteld, uren gevlogen en nu zitten we hier. De tribune loopt wat voller. Voor ons zien we de ViP plaatsen (die blijven uiteindelijk leeg). Kwartieren worden uren en daar komen dan plots alle teams naar buiten. echt super om te zien. allemaal in witte formula pakken. ‘OnS’ Team duidelijk herkenbaar aan de vlag! ik geniet. er gaan zeker nog drie kwartier voorbij voor de eerste vier teams klaar staan om te starten. een supergroot scherm laat soms wat beelden zien en er klinkt een spannend deuntje (zelfde als de teaser op hun website). ineens verschijnt er een 6 op een aantal schermen en begint de countdown, de spreker, die eerder wat informatie gaf, kan het maar net bijhouden; bij “THRee, TWO, One, DROOOOne!” Valt er een complete stilte. Het muziekje is uit, de mensen kijken om zich heen. De quads stijgen aarzelend op en vliegen op een fractie van de snelheid. ik ben echt geen toppiloot maar ik herken deze snelheid en grap: “Tjee, ik kon wel meedoen want zo vlieg ik ook!”. Het is duidelijk, iedereen gaat op safe spelen en dat is begrijpelijk ook. Vol verbazing blijf ik om me heen kijken. Het is niet te volgen hoeveel rondes elk team aflegt. Geen live FPV beelden op de schermen en pas na minuten spreekt er iemand iets door de speakers. ik had inmiddels al mensen op zien staan en vertrekken en ik gaf ze geen ongelijk. uren zitten wachten om vervolgens vier nietszeggende zoemende quadcopter-

tjes op halve snelheid vele rondes voorbij te moeten zien komen. ik denk maar één ding; mensen dit is niet best! Het meeste gave parcours ooit en dan dit. Dit is geen racen. Dit is niet de formula snelheid van ‘de Youtube filmpjes’. ik check met de achterban thuis in nederland of er misschien een probleem is met de omroepinstallatie op het veld en of er bij de livestreams wel commentaar te horen en te zien is. Het antwoord is een aantal keren ‘nee’ en/of ‘ik ga zo slapen’.

commentatoren aan tafel waarvan één de winnaar is van de 2015 Worldcup (Chad nowak). Deze zijn af en toe in beeld afwisselend met beelden van de teams en praten alles aan elkaar (vooruitgang). Voor deze dag hebben we ViP kaartjes. Haastig blijven twee personen de tafeltjes checken en de Samsung VR brillen controleren die klaar liggen voor de Prins. als deze eindelijk met aanhang arriveert zullen alleen de theekopjes worden aangeraakt (onbegrijpelijk). niemand heeft ze mogelijk uitgelegd dat ze live/FPV beelden kunnen meekijken maar het is ook lastig opzetten met zo’n ‘tulband’. als dan uiteindelijk de circa 20 journalisten/cameramannen de Prins van alle kanten hebben vastgelegd blijkt deze zelf ineens haast te hebben. Plots is daar weer die countdown en stijgen de quadcopters op. De snelheid ligt zeker een factor twee hoger dan de dag ervoor. Leuk afwisselend commentaar. betere, en FPV beelden op de schermen (helaas nog steeds niet van alle vliegers in een 4-way splitscreen maar het gaat de goede kant op! Team SQG werkt zich in drie spannende heats op naar de finale ronde! in de strijd met/tegen banniuK raakt Dino een gate en crasht maar de winst voor die ronde was al binnen. inmiddels zitten we op minimaal de drievoudige snelheid dan de dag ervoor.

Problemen Tot overmaat van ramp blijken er maar een handvol, custom made, HD videozenders beschikbaar te zijn. Deze dienen na elke heat overgebouwd te moeten worden naar de volgende vier teams. De eerste race dag zou tot 22:00 uur duren. Team SQG zit in de zevende poel (van de acht). Het wachten duurt zo lang dat we inmiddels ook maar even zijn gaan rondlopen. Het terrein is bijna leeg. We besluiten wat te eten. Het is zelfs mogelijk om in het ViP gedeelte plaats te nemen en de jongens van Team SQG nemen mij zelfs mee de pit in op het veld. Wauw! inmiddels is het half één s’ nachts voordat onze nederlanders het kunnen opnemen tegen hun tegenstanders.

Finale dag De planning loopt strakker dan de dag ervoor. Mooi denk ik! Ook zitten er drie

ik zal nog dagen nodig hebben om alle indrukken een plek te geven. Het schema klopte vandaag trouwens wel. ik ren na de prijsuitreikingen rond kwart over tien Dino tegen het lijf en pak nog even een schouderdraag moment! HuLDe! After dubai eénmaal terug uit Dubai hebben we elkaar nogmaals getroffen. De SQG bestaat één jaar en dat hebben we met een indoor FPV party/vliegdag gevierd. Het blijft waanzinnig om Dino en onderandere ook Davis, Jorgo en Martijn zo hard en snel te zien vliegen. Het was een eer om die dag de wedstrijdleiding te mogen doen en te gek om een schakeltje te mogen zijn in dit fantastische verhaal. *baM* nederland vierde plek @ de World Drone Prix 2016 in Dubai.

Foto: Victor Kirb.

Puntje van mijn stoel Dan is het eindelijk zo ver. De start van poel zeven met Dino aan het stuur. bijna gaat het fout, de quad blijkt niet door te starten met het aanschakelen. ik kijk uiteraard mee op mijn eigen meegenomen video ontvanger. net als de wedstrijdleiding aangeeft dat het team van de track moet blijkt de quad te werken. Dino kan meevliegen. alsnog en spannende avond! Later vernemen wij dat ze door zijn naar de volgende rondes. 16 teams, van de 32, zijn uitgeschakeld.

De finale ronde is tegen de 15 Jarige Luke bannister, Team Dubai Dronetek en Team Meshcheriakov. Geen idee wie het heeft verzonnen maar in het donker proberen te landen op een zwarte platte ‘zitzak’ als landingszone is sowieso knap. Hier gaat het helaas fout en Dino dropt de quad, voor een pitstop, niet op de juiste plek en word gediskwalificeerd. Luke pakt de hoofdprijs van 250.000 Dollar. Team SQG komt op een zeer nette vierde plek en pakt toch 25.000 Dollar.

02 - 2016