De laatste drenkeling van Schokland

Het vliegtuig van Bill Tudhope in 1939.

Op 27 augustus 1940 werd op het kerkhof van Kampen, in aanwezigheid van burgemeester Oldenhof, onder grote publieke belangstelling een Canadese vliegenier begraven. Bij de teraardebestelling van de 21-jarige tweede luitenant William Tudhope vuurde een peloton Duitse militairen van de Luftwaffe saluutschoten af.

Tudhope en zijn verloofde Molly Christopher, samen met een tante. Molly emigreerde na de oorlog naar Canada om daar bij haar ooit aanstaande schoonfamilie te kunnen zijn. Zij bleef ongetrouwd en overleed omstreeks 1993.

Het 144e Squadron van de Royal Air Force. Op de voorste rij, derde van links, Bill Tudhope.

Foto die in 2005 opdook uit de archieven van de Kamper begrafenisondernemer die in 1940 de teraardebestelling van Bill Tudhope verzorgde.

Bill Tudhope had op 10 augustus 1940 met drie bemanningsleden namens de Britse Royal Air Force een bombardementsvlucht boven Duitsland uitgevoerd. In weerwil van wat veelal wordt gedacht, gingen de geallieerden al vroeg in de oorlog over tot bombardementen op Duitse steden. Tudhope was met zijn Handley Page Hampden I P 4368 naar Homberg gevlogen, een plaats in het Ruhrgebied. Ondanks zijn nog jeugdige leeftijd had hij al de nodige ervaring opgedaan en nog in juli van dat jaar het Distinguished Flying Cross (D.F.C.) ontvangen. Deze vliegeniersonderscheiding was hem toegekend wegens opvallende dapperheid en toewijding tijdens eerdere missies.

Vermist

De terugweg vanuit Duitsland verliep in de nacht van 10 op 11 augustus 1940 moeilijk, mogelijk omdat het vliegtuig boven Duitsland was aangeschoten. Wat er precies is gebeurd blijft een raadsel. Nergens rond het IJssel meer is die nacht een reddingsboot uitgevaren, omdat er een vliegtuig zou zijn neergestort. Ook de Duitsers hadden niet geclaimd dat een van hun nachtjagers of de kustbatterij een geallieerd vliegtuig had neergeschoten. Op de thuisbasis in Engeland werd het vliegtuig uiteraard al snel vermist, maar het duurde nog tot 20 augustus alvorens het lichaam van een van de bemanningsleden, Tudhope, aanspoelde op Schokland. Het was vanuit het IJsselmeer naar dit eiland gedreven, dankzij de in augustus 1940 overheersende zuidwestenwind. Het vliegtuig is waarschijnlijk diep in de bodem ingeslagen, nadat Tudhope – vrijwel zeker als enige – de cockpit via het schuifdak nog tijdig had kunnen verlaten. Een parachute werd op zijn lichaam niet gevonden. Van het vliegtuig ontbreekt tot op de dag van vandaag elk spoor. In december 1940 werd de ringdijk van de Noordoostpolder, een kilometer ten westen van Schokkerhaven, gesloten. De laatste drenkeling van Schokland was geen visser, maar een vlieger!

In Canada

In het Canadese nieuwsblad The MontrealStar werd al op 12 augustus 1940 in een artikel met portretfoto gewag gemaakt van de vermissing van piloot officier William Frank Tudhope, zoon van de beroemde squadron-leader J.H. ‘Tuddy’ Tudhope. Het gezin werd binnen enkele jaren door veel leed getroffen, want twee jongere broers van Bill waren een paar jaar eerder bij een bootongeluk verdronken en ook moeder Tudhope was intussen overleden. Van het gezin van zes bleven zo alleen de jongste dochter Nesta en vader Tuddy over. Bills verloofde Molly Christopher bleef vertwijfeld achter in Engeland. Toen er in april 1941 nog geen verder bericht was ontvangen, verschenen in de Canadese krant bij de lijst van omgekomen militairen ook de namen van piloot W.F. Tudhope, van navigator-bommenrichter S.L.S. Belton en van de boordschutters M. Griffiths en D. MacKay, de laatste drie allen sergeant. Ze waren eerder al als vermist opgegeven, maar nu kon definitief worden aangenomen dat ze waren gesneuveld. Pas in oktober 1941 echter, meer dan een jaar na zijn dood, bereikte Tudhopes familie het bericht dat hij was omgekomen in Nederland en dat hij begraven lag in Kampen.

Naar het graf

In 1952 kwam vader Tudhope, samen met zijn tweede echtgenote, naar Kampen. Hij meldde zich toen bij de politie voor inlichtingen over de plaats van het graf van zijn zoon. Politie-inspecteur Mannus Koers begeleidde hem naar het graf op de algemene begraafplaats van Kampen in IJsselmuiden. De vader van Bill vernam toen pas dat zijn zoon in 1940 met Duitse militaire eer was begraven. Ook het inmiddels drooggevallen eiland Schokland werd bezocht, om de plek te bezoeken waar ooit het lichaam van Tudhope jr. was aangespoeld. Het contact van MannusKoers met de familie bleef bestaan, ook nadat vader Tudhope in 1956 was overleden. Toen in juni 1996 in Grafhorst een monument werd onthuld voor de omgekomen bemanningsleden van een Lancaster die daar in 1943 brandend was neergestort, waren daarbij ook twee nabestaanden van de familie Tudhope aanwezig. ■

De begrafenis van Bill Tudhope in 1940.