Overijssel in boeken

Atlas van Twickel - Aafke Brunt & Jan Haverkate, Lucia den Ouden

Met zijn aaneengesloten grondbezit van bijna 4.400 hectare is Twickel een van de grootste landgoederen van Nederland. Bossen, akkers, weiden, essen, heidevelden, houtwallen en beekdalen: er zijn weinig landschappen die je er niet zal vinden. Vele karakteristieke gebouwen heeft het landgoed ook. Om te beginnen natuurlijk het zeventiende-eeuwse renaissancekasteel met zijn bouwhuizen, kunstcollecties, oranjerie, tuinen en lanen, en verder de vele historische boerenerven en woonhuizen, watermolens, houtzagerij en watertoren. Twickel is ontstaan in 1347 toen Herman van Twickelo het huis Eijsinc op de Deldeneresch kocht, met de bijhorende Noordmolen aan de Oelerbeek. Daarmee is het ook een van de oudere landgoederen van Nederland, opgebouwd door vier adellijke families gedurende zeven eeuwen. Door zijn ligging in het hart van Twente heeft Twickel het historisch cultuur- en natuurlandschap in dit gebied vormgegeven, en vervulde het een grote maatschappelijke rol. De specialisten onderzoeken in dit rijk geïllustreerde boek hoe Twickel Twente veranderde, en dat nog steeds doet.

Uitgever: W Books ZwolleISBN: 9789 4625 8421 1 | 192 pag. | € 29,95

Twents kuiern - Tony Jochem

Dit is het derde boekje in deze reeks over de Twentse taal. De 82-jarige schrijver probeert het leven te schetsen in korte stukjes, met de nodige humor en levenswijsheden. Net zoals het uitkomt, met ‘benullige’ en onbenullige zaken, of soms ook met woordspelingen. Ook duiken er af en toe oude wijsheden op. „Geluk ontwaar ie vaak pas as ’t veurbie is.“ Maar ook, kort en bondig. „Haat schreeuwt, leefde zwig.” Lang van stof is hij nooit. Geen enkel verhaaltje of gedicht bestrijkt meer dan één pagina. Zijn oma zei altijd: „Een kot gebed met een lang’n metworst.” Twents is een taal van zo weinig mogelijk woorden. Hoe korter, hoe beter, zeker als het gaat om geschreven verhalen.

Uitgever: T. Jochem/ Avitoon ISBN: 9789 0820 6577 0 | 156 pag. | € 14,99

Sober en nijver: doopsgezinde families in Borne - Annette Evertzen

De schrijfster is geïnspireerd door haar vroegere werkzaamheden voor ontwikkelingssamenwerking in Bolivia. Daar waar de Mennonieten leven. “Daar waar `binnentrouw` gebruikelijk was”, verklaart ze. Dat zette haar aan het denken. “Een combinatie van de historie van mijn woonomgeving en het belang van de doopsgezinde gemeenschap in het verleden in Borne dreef mij. Vooral om mij te verdiepen in de gang van drie toonaangevende families. De families Hulshoff, Bussemaker en Ten Cate hebben een enorme stempel op Borne gedrukt.” Borne had reeds vóór de opkomst van het zo bekende bedrijf Spanjaard een zeer bloeiende textielindustrie. Het begon met Hendrik Hulshoff in 1664. Twee families, Hulshoff en Ten Cate, stonden aan de wieg van de linnenhandel. Immers de boeren verbouwden vlas en weefden reeds. Ook de familie Bussemaker vestigde zich in Borne. Zijde, wol, kamelenhaar en andere materialen werden uit het Verre Oosten ingekocht en verhandeld. Evertzen geeft aan dat Borne in 1675 het rijkste dorp van Twente was. De Bornse doopsgezinden vormden een kleine groep, die door familiebanden, religie, handel en buurt was verbonden. `Binnentrouw` was gebruikelijk. “Het succes was te danken aan het sobere leven, de nijverheid, risicospreiding en de continue investeringen in het eigen bedrijf”, aldus de schrijfster.

Uitgever: Stichting Historisch Archief HengeloISBN: 9789 0831 9550 6 | 180 pag. | € 25,00

Boeren tussen riet, turf en adel: Duizend jaar Land van Vollenhove - Henk de Zeeuw

Dit boek vertelt de geschiedenis van het Land van Vollenhove vanaf de tiende eeuw tot nu vanuit het perspectief van het leven en werken van de boerenbevolking. Deze regio is vooral bekend van de mooie natuur van Nationaal Park Wieden en Weerribben en schilderachtige stadjes als Vollenhove, Blokzijl en Zwartsluis. Dit boek verhaalt van de vroege ontginningen van het gebied, de verveningen, de strijd met het water en de wijze waarop landbouw bedreven werd in de verschillende perioden. Dit steeds in wisselwerking met de veranderende sociaaleconomische verhoudingen, de rol van de vele adellijke families in het gebied, het kerkelijk leven, en de ontwikkeling van het onderwijs en het verkeer. Ook de grote veranderingen die optraden na de komst van de melkfabrieken, de ruilverkaveling, de mechanisatie en het groeiende belang van natuur en recreatie worden belicht.

Uitgever: Uitgeverij Verloren bvISBN: 9789 0870 4972 0 | 357 pag. | € 35,00

Ter Kuile: Een Enschedese familie en haar textielbedrijven 1780 tot 2000 - Bastiaan Willink

Gedurende de gehele industriële periode (1870-1970) zorgden de textielfabrieken van de fabrikantenfamilie Ter Kuile voor veel werkgelegenheid in Enschede. Verschillende takken van de familie kunnen tot de belangrijkste werkgevers van de stad worden gerekend. De familie stichtte vier grote fabrieken: de bontweverijen Nico ter Kuile, Ter Kuile Cromhoff en E. ter Kuile, en de spinnerij B.W. & H. ter Kuile, later Tubantia. Buiten hun bedrijf speelde de familie een belangrijke rol in het dagelijks leven van Enschede. Toen de textielindustrie rond 1970 teloorging, bleven nog vier belangrijke Ter Kuiles tot eind vorige eeuw actief in het bedrijfsleven: Ben jr., die ook verzetsheld was; Jan, die Plasticon oprichtte en daarmee succesvol werd in een andere industriesector; Herman Piet, die Ter Kuile Cromhoff liquideerde; en Was, directeur van Polaroid, een heel ander bedrijf.

Uitgever: Walburgpers ZutphenISBN: 9789 4624 9699 6 | 256 pag. | € 24,99

Van Veerallee naar Katerveer - Wim Coster

Tussen een rivier, een vaart, een spoorweg en een snelweg liggen Veerallee en Katerveer, in de stad Zwolle en de buurtschap Spoolde. Beide dragen ze de naam van een verkeersverbinding én van een woongebied van nauwelijks tien vierkante kilometer tussen IJssel, Willemsvaart, Kamperlijntje en A-28. ‘Van Veerallee naar Katerveer’ vertelt een verhaal van prehistorie naar nu, van bodem en landschap, van bouwen, wonen en bedrijvigheid, van strijd, streven en ontspanning. Zo gaat het over de Spoolderberg, de polder Blalo, de paardentram, schepen en bruggen, een voetbalinterland, afweergeschut en deportaties, Jugendstil, Amsterdamse School en recente nieuwbouw, uitspanningen, scholen en bedrijven, schippers, boeren en tuinders. En over bewoners die opkomen voor hun belangen, in de schaduw van de stad. Met zo nu en dan een blik naar de overkant. Het verhaal in de woorden van schrijver en historicus Wim Coster wordt begeleid door vele foto’s, kaarten en andere illustraties, waaronder de speciaal voor dit boek gemaakte schilderijen van vormgever en beeldend kunstenaar Frank de Wit.

Uitgever: Waanders ZwolleISBN: 9789 4626 2337 8 | 160 pag. | € 19,95

De Haanstra’s: Vier schilders uit een gezin - Peggie Breitbarth

Een verhaal uit Goor en omgeving: Folkert Haanstra sr.(1884-1966) en drie van zijn zonen Johan (1914-1991), Bert ( 1916-1997) en Folkert jr.(1920-1985). Vier leden uit één gezin die voor de schilderkunst kozen. Het waren goede schilders, pioniers van de Overijsselse schilderkunst. Hun werk bevindt zich in vijf belangrijke musea in ons land. Lassche maakte samen met Marthe Koning-Haanstra, dochter van Johan Haanstra, een grote tentoonstelling en een boek van de vier mannen. Folkert Haanstra sr. werd geboren in Amsterdam en kwam begin vorige eeuw in Goor terecht. Samen met zijn vrouw Jansje kregen ze vier zoons. Bij de Haanstra’s thuis gold één belangrijke regel: niets doen mocht niet. Folkert sr. was eigenlijk onderwijzer, maar ging vanwege zijn zwakke gezondheid met vervroegd pensioen. Vanaf dat moment pakte hij met veel succes het schilderen op. Hij richtte in 1945 De Nieuwe Groep op. Deze speelde een cruciale rol in de doorbraak van de moderne kunst in onze provincie en waren van invloed op latere generaties schilders. Deze tentoonstelling is nog te zien tot begin maart in Hof 88 te Almelo.

Uitgever: Waanders ZwolleISBN: 9789 4626 2390 3 | 208 pag. | € 29,50