Corporatiebouw

CORPORATIE BOUW

bouw, renovatie en onderhoud voor alle corporaties

Brabant Wonen en Heijmans Communiceren en kennis delen Top 5 Centraal Fonds Wie biedt waar voor het geld?

Zijn we klaar voor luchtdicht bouwen?

Portaal kiest opmerkelijke aanbesteding

Peter Renkens, Woonwenz Verhuurmakelaar wijst de weg

‘Werken aan een icoon’ 2e jaargang - nummer 1 - januari 2013

Revolutionaire b netto maand bewoners blijve ”Een comfortabele,

Huurders en kopers van het passief project Nimmerd

gezonde en betaalbare

kerke profiteren van een enorme besparing in hun ma

woning met een lage energie-

hun energienota nog maar een paar tientjes per maa

rekening. Geen wonder dat de

de massief passief bouwvisie van Recticel Insulation,

makelaar binnen 3 maanden

eerst werd toegepast in het multifunctionele complex

alle CO2-neutrale starters-

woningen verkocht heeft.”

Patrick Harting PMB Marsaki

ontving hiervoor het certificaat PassiefBouwen Keur.

Recticel Insulation biedt dan ook de beste polyuretha

een passiefhuis. Heeft u plannen voor een economisc

passief project? Maak dan kennis met de mogelijkhed

tijdens de Bouwbeurs 2013. Mail voor een afspraak m

”Het project Nimmerdor

naar: vanderhoek.roland@recticel.com. Of kijk voor m

bewijst dat de bouwvisie

www.massiefpassief.nl

massief passief succesvol is in de traditionele

VIP op de Bouwbeurs

Nederlandse bouw.”

Roland van der Hoek Recticel Insulation

Maak kans op een VIP-toegangsbewijs voor de Bouw

Mail uw contactgegevens naar: vanderhoek.roland@re

Deze advertentie is verrijkt met Layar®, z meteen naar extra informatie wordt doo

www.recticelinsulation.nl

bouwvisie: dlasten voor end lager!

Vraag nu ons gratis passiefhuisboek aan op: www.recticelinsulation.nl en bekijk hier ook het filmdocument over de massief passief bouwvisie.

dor in het Zeeuwse Grijps-

”Massief passief is heel

aandlasten: zij betalen voor

belangrijk voor de bouwsector,

and. Dat is te danken aan

omdat je eigenlijk met passief

die in Nederland voor het

bouwen leert dat in de bouw-

x Nimmerdor. Nimmerdor

sector véél meer te doen is aan energetische kwaliteit.”

aan isolatieproducten voor

Chiel Boonstra Trecodome, adviesbureau

ch en ecologisch voordelig

den van Recticel Insulation

met een van onze adviseurs

”Ontwerpen binnen de

meer informatie op de site:

stedelijke randvoorwaarden en bewonerswensen is binnen dit massief passief project fantastisch gelukt.”

wbeurs in Utrecht!

Martijn Jansen Architecten Alliantie

ecticel.com.

zodat u met de Layar-app orverwezen. www.recticelinsulation.nl

DUCO at HOME

De totaaloplossing voor een gezond en comfortabel binnenklimaat

Duco CO2 System

Duco Comfort System

DucoTronic System

Eenvoudige ‘natuurlijke’ ventilatie

‘Plug & Play’ met Vraaggestuurde Ventilatie

De ultieme vorm van ‘Natuurlijke’ Ventilatie

De DucoBox wordt gestuurd op basis van

Eenvoudig te installeren Vraaggestuurd

Vraaggestuurd

Natuurlijk

Ventilatiesysteem

CO2 metingen in de leefruimte. Dit maakt het

Natuurlijk Ventilatiesysteem ‘VNV’. Ideaal voor

‘VNV’. Stuurt de luchttoevoer en -afvoer

eenvoudig, efficiënt en budgetvriendelijk.

renovatieprojecten. Ventileert op basis van

volledig automatisch op basis van °C, CO2

Voor de toevoer is een uitgebreid gamma

CO2 en RH (vochtmeting). Meting aan de bron.

en RH (vochtmeting). Meting aan de bron.

zelfregelende roosters beschikbaar.

Communiceert draadloos via Z-wave protocol.

Communiceert draadloos via Z-wave protocol.

C

0,14

winst

NEN 7120

e C

0,14

winst

NEN 7120

e

0,11 Cwinst NEN 7120

e

DUCO OP

0,11

e

0,11 C4b

C

winst

NEN NEN8088-1 7120

e

C4a 0,11

C

winst

Keuze uit compleet gamma ZR roosters. e

C4b

Tronic C4a NEN 8088-1

C4c C4a

NEN NEN8088-1 7120

NEN NEN 8088-1 8088-1

C4a

CO2

NEN 8088-1

NEN 7120

C4c

e

Comfort 0,14 Cwinst

NEN 8088-1

Comfort CO2

UTRECHT’

Bezoek ons op stand 01.B010 en 01.C010 4 tot 9 februari 2013

We inspire at www.duco.eu

C

0,14

winst

NEN 8088-1

Cwinst ‘BOUWBEURS NEN 7120

Tronic

NEN 7120

e

0,11 Cwinst NEN 7120

e

0,11

Cwinst 2013

NEN 7120

e

0,11 C4b

C

winst

NEN NEN8088-1 7120

e

C4a 0,11

C

winst

Keuze uit compleet gamma elektronische

Tronic C4b toevoerroosters.

NEN 8088-1

Tronic C4a NEN 8088-1

C4c C4a

NEN NEN8088-1 7120

NEN NEN 8088-1 8088-1

C4a

CO2

NEN 8088-1

C4c

e

Comfort

NEN 8088-1

Comfort CO2

e

0,14 Cwinst NEN 7120

e

0,11 Cwinst NEN 7120

0,14 Cwinst

C4b

NEN 7120

NEN 8088-1

e

0,11 C4b Cwinst

NEN NEN8088-1 7120

e

C4a 0,11 Cwinst

Tronic C4a NEN 8088-1

C4c C4a

NEN NEN8088-1 7120

NEN NEN 8088-1 8088-1

0,11 Cwinst

C4a

CO2

NEN 7120

NEN 8088-1

e

info@duco.eu - Handelsstraat 19 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 33 - fax +32 58 33 00 44

HOME OF OXYGEN

e

Tronic

C4c

NEN 8088-1

Comfo CO2

VOORWOOR

VO ORWO ORD

NU HET HEET IS Nieuwe ronde, nieuwe kansen. Een schone lei. Alle tellers weer op nul. Het zijn zo de clichés die je aan het begin van een nieuw jaar om de oren vliegen. En er zit - zo is dat meestal met clichés - ook best iets in.

Voor de corporatiesector wordt 2013 (opnieuw) een jaar vol uitdagingen. Om met slimme oplossingen goed aan het bouwen en renoveren te blijven.

Vernuftig op gebied van techniek. Intelligent qua samenwerking. En zeker ook uitgekiend op het vlak van de financiën. Maar steeds gebaseerd op de praktijk en niet te veel vanachter het bureau. Of koud vanachter de Casio, zoals CorporatieNL de minister verwijt op haar branchepagina in deze editie.

En dat is precies wat wij met Corporatiebouw graag ondersteunen. Daarom tonen we iedere editie zo veel mogelijk praktijkvoorbeelden. Vanuit zo veel mogelijk invalshoeken: de techniek, de producten, de regelgeving en de samenwerking.

CORPORATIE BOUW

bouw, renovatie en onderhoud voor alle corporaties

Brabant Wonen en Heijmans Communiceren en kennis delen Top 5 Centraal Fonds Wie biedt waar voor het geld?

Zijn we klaar voor luchtdicht bouwen?

Portaal kiest opmerkelijke aanbesteding

Peter Renkens, Woonwenz Verhuurmakelaar wijst de weg

‘Werken aan een icoon’ 2e jaargang - nummer 1 - januari 2013

Crisis biedt kansen: ook zo’n platitude. Maar hij klopt wel. Zie de bouw van Koolhaas’ Rotterdam op de Rotterdamse Wilhelminapier. Dat project lag meer dan vijftien jaar op de tekentafel. Was te duur om te verwezenlijken. Totdat de crisis toesloeg en de bouwprijzen zo ver daalden dat de businesscase kloppend werd.

Of kijk naar samenwerking. Grote aannemers pleitten bij hun toeleveranciers en onderaannemers voor wederzijds partnerschap. “Dan weet je dat je in goede tijden niet de hoofdprijs kunt verdienen, maar ben je wel zeker dat je in slechte tijden werk houdt.” En deze werkwijze maakt het aannemers weer mogelijk om stabiele partner te worden voor woningcorporaties. Zoals Heijmans en BrabantWonen betogen in deze editie.

Op dezelfde manier zoeken ook topfabrikanten - bijvoorbeeld op het gebied van luchtdicht bouwen elkaars kracht op om samen sterk te zijn. En dan niet primair om er zelf beter van te worden. Maar eerst en vooral om klanten beter te kunnen bedienen.

Samenwerkingsvormen die voor de crisis nauwelijks denkbaar waren, worden nu in razend tempo gesmeed. Op alle vlakken en tussen alle schakels in de bouwkolom.

En daar kunt u van profiteren. Want - leve het cliché - u kunt het ijzer smeden nu het heet is!

Marc Nelissen Hoofdredacteur

Uw redactionele tips zijn altijd welkom op www.corporatiebouw.nl/tip - CORPORATIEBOUW W JANUARI  -



COLOFO

Hoofdredactie Marc Nelissen

Redactie Robert Dingemans Hans Fuchs Louis Jongeleen Johan van Leipsig Hein Stienstra Arjen de Vries Joop Wilschut Fotografie Eef Bongers Marcus Peters

AL JUREREND NAAR HET BESTE WOONCONCEPT Bij de aanbesteding van vijftig woningen koos woningcorporatie Portaal voor een opmerkelijk aanbestedingstraject. Onder de roepnaam niaNesto (Esperanto voor ‘ons nest’) sneden conceptaanbieders samen met corporaties, huurders en gemeentes woonconcepten op maat voor de uitvraag van Portaal, daarbij begeleid door coaches en woonexperts. Dat alles in een Voice of Holland-achtige competitie.

Vormgeving Jules Bakker, Spoor & Partners, Zandvoort

WOONWENZ HERONTWIKKELT MONUMENTALE NEDINSCO-FABRIEK

Close Ups Advertorials

Woningcorporatie Woonwenz draait volop mee in de ontwikkeling van Venlo’s nieuwe Maasfront. Eén corporatieproject springt er onmiddellijk uit: de Nedinscofabriek. In dit rijksmonument uit 1929, exponent van het Nieuwe Bouwen, realiseert Woonwenz een compleet nieuw programma, inclusief 27 appartementen.

Projectleider Peter Renkens van Woonwenz: “Nedinsco is in Venlo een icoon.”

Redactieadres MIXpress Postbus 55 5240 AB Rosmalen T: 073.503.43.47 F: 073.503.81.53 E: corporatiebouw@mixpress.nl W: www.corporatiebouw.nl Abonnementen losse nummers €12,50 (ex 6% btw) jaarabonnement € 50 (ex 6% btw) www.corporatiebouw.nl/abo Abonnementsvoorwaarden check www.mixpress.nl/abo Stopzetten abonnement Opzeggingen (schriftelijk) dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn.

Advertenties Bureau van Vliet Postbus 20, 2040 AA Zandvoort Frank Oudman T: 023.571.47.45 E: f.oudman@bureauvanvliet.com

11

17

WAAR VOOR HET GELD? Woningcorporaties beheren maatschappelijk geld, met het doel dat zo goed mogelijk te investeren: in sociale huurwoningen en in maatschappelijk vastgoed. Hoe weet je nu hoe goed corporaties investeren in bijvoorbeeld huurwoningen? Wie levert de beste kwaliteit voor zo’n laag mogelijke huur?

20

Algemene voorwaarden Alle advertentie-opdrachten worden uitgevoerd volgens de Algemene Leverings- en Betalingsvoorwaarden van Bureau van Vliet B.V. zoals die gedeponeerd zijn bij de K.v.K. Haarlem onder nr. 34037301 alsmede de Regelen voor het Advertentiewezen.

‘OPEN EN TRANSPARANT SAMENWERKEN, DAT MAAKT HET VERSCHIL’ “Wees transparant en leg je boeken open. Je haalt meer uit een samenwerkingsverband door duidelijk en open te communiceren en kennis met elkaar te delen.”

Openheid en onderling vertrouwen vormen dan ook een ijzersterke basis voor de jarenlange samenwerking tussen Heijmans en woningcorporatie BrabantWonen.

Ook nu de woningmarkt er weinig florissant bij staat.

“De crisis verandert de aanpak, niet de opgave waar we voor staan”, zegt BrabantWonen-directeur Henk Roozendaal.

Copyrights Alle rechten voorbehouden.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd op welke wijze dan ook,worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens bestand, of openbaar gemaakt worden.

22

 - CORPORATIEBOUW JANUARI  -

‘DUURZAME OPLOSSINGEN DIE AAN HUIDIGE EN TOEKOMSTIGE EISEN VOLDOEN’

VOORWOORD

3

Energiezuinig bouwen is booming booming. De eis van 30% minder CO₂-uitstoot in 2020 hangt woningeigenaren als een zwaard van Damocles boven het hoofd. Luchtdicht bouwen en passiefbouw spelen een sleutelrol in de realisering van deze door de Europese Commissie gestelde eis. Architecten en fabrikanten van bouwmaterialen hebben de handschoen opgepakt en zijn er klaar voor.

Maar zijn woningcorporaties dat ook? Een rondje langs de toeleveranciers.

CORPORATIENIEUWS Branchenieuws

6

30

BEWUST BOUWEN Onder het motto ‘Bewust Bouwen’ vindt van maandag 4 tot en met zaterdag 9 februari 2013 de Internationale Bouwbeurs plaats. Ondanks de negatieve economische vooruitzichten kijkt organisator VNU vooral positief naar de toekomst. “De bedrijven op de beurs zijn de winnaars van straks.”

39 ‘HET WAS VROEGER EEN ZOOTJE’ Vanuit haar slaapkamer kijkt ze uit op de pier van Scheveningen. Haar woning met vijf slaapkamers is een oase van ruimte en licht. We hebben het niet over een penthouse, maar over een corporatie-woning van Staedion. Wilma De Wit-Versteeg is tevreden over het woongenot en de relatie met Staedion. “Maar dat is wel eens anders geweest.”

44 ‘VAARDIGHEID IN ONDERHANDELEN MOET JE WEL HEBBEN’ Bij woningcorporatie KleurrijkWonen in het rivierengebied van Zuid-Holland en Gelderland krijgen ‘klanten’ tegen-woordig professionele begeleiding bij het bepalen van hun wooncarrière. Verhuurmakelaar Kristel Held wijst de weg in de vele mogelijkheden van huren en kopen.

46 - CORPORATIEBOUW JANUARI  -



GOED BESTEED Jurerend naar beste woonconcept

11

PROJECT IN BEELD De Raak, Amsterdam

14

CORPORATIEPROJECT Woonwenz herontwikkelt fabriek

17

TOP 5 CENTRAAL FONDS Waar voor het geld

20

CORPORATIEPARTNER Transparante samenwerking

22

MIJN CORPORATIE Gwen Wulfers, Thús Wonen Pieter Bregman, Nijestee

28 29

THEMA TECHNIEK Luchtdicht bouwen Groene bouwmaterialen

30 36

PRODUCTINFORMATIE Opmerkelijke producten

38

VAKTUEEL Voorbeschouwing BouwBeurs

39

KORT BESTEK Lopende projecten

40

BLIK OP BEWONER Rapportcijfer van een bewoner

44

HANDEN UIT DE MOUWEN Op pad met de verhuurmakelaar 46 BRANCHEPAGINA CorporatieNL Energiesprong van Platform31 CLOSE UP Velux Tremco Illbruck, Fischer en Gebr. Bodegraven Recticel Climarad

49 50

27 33 35 42

C O R P O R AT I E N I E U W S

BALLAST NEDAM BOUWT ENERGIENEUTRAAL

YMERE ONDER VERSCHERPT TOEZICHT Ymere, één van de grootste woningcorporaties van Nederland, staat sinds december onder verscherpt toezicht. De corporatie heeft ruim 77.000 woningen en is onder andere actief in Amsterdam, Almere, Haarlem en Haarlemmermeer. Het verscherpte toezicht betekent dat de situatie bij de corporatie nauwlettend in de gaten wordt gehouden. Zo moet Ymere een verbeterplan opstellen en regelmatig rapporteren aan het ministerie. De corporatie gaat de komende jaren 2.500 tot 3.000 nieuwbouwwoningen minder bouwen dan was gepland. Dat is noodzakelijk om financieel gezond te blijven, zo zei bestuursvoorzitter Roel Steenbeek onlangs tegen Nu.nl. Volgens de corporatie is zij financieel kerngezond en volgens de normen van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw voldoende liquide en solvabel.

‘RENOVATIE KAN NOG LANG DUREN’ Bouwer Ballast Nedam gaat in Eindhoven 74 energieneutrale huurwoningen bouwen, zo meldde het bouwbedrijf. Deze zogeheten iQwoningen worden gebouwd in de wijk Tongelresche Akkers/Berckelbosch en zijn in zes weken klaar. Ballast Nedam levert de grond en de woningen, die vervolgens door de Eindhovense woningcorporatie Woonbedrijf zullen worden verhuurd. Nog voor de zomer van 2013 zal de eerste helft van de woningen sleutelklaar worden opgeleverd, waarna de tweede helft kort na de zomer volgt, aldus de bouwer. De 74 nieuwe huurwoningen sluiten qua bouwstijl en kwaliteit aan bij de koopwoningen die Ballast Nedam al eerder bouwde in de wijk. Ze zijn energieneutraal vanwege de extra goede isolatie en door de toepassing van verschillende duurzame installaties zoals zonnepanelen.

VESTEDA’S NIEUWE CORPORATE PARTNERS De activiteiten van Vesteda Corporate Housing vallen per 1 januari onder de nieuwe joint venture “Corporate Housing Factory”. Eigenaren in deze joint venture zijn VB&T, dienstverlener in vastgoed en huisvesting, leegstandbeheerder Camelot en Jouke Baaima en Michael Berendsen (ex-Vesteda Corporate Housing). Berendsen.

“Met als basis de drie Vesteda-gebouwen New Orleans (Rotterdam), New Amsterdam (Amsterdam) en La Fenêtre (Den Haag) blijven we duidelijk zichtbaar in de markt. De toegevoegde waarde voor onze klanten zit hem in de diensten en portefeuilles van onze nieuwe partners VB&T en Camelot.”

De beslissing om de afdeling Corporate Housing te verzelfstandigen is in lijn met de strategie van Vesteda Investment Management om zich meer te richten op haar kernactiviteit van woningbelegger in de Nederlandse markt voor huurwoningen.

Amsterdamse huurders van corporaties kunnen de hun al jaren beloofde nieuwe keuken of badkamer vergeten, zo berichtte Het Parool onlangs op basis van een rondgang langs enkele Amsterdamse woningcorporaties, huurders en hun organisaties. Ook de wachttijden voor renovaties zullen de komende twee jaar nog fors langer worden, zo verwacht het blad op basis van dezelfde rondgang.

Frans Ligtvoet, voorzitter van de Huurdersvereniging Amsterdam, zegt in de krant dat corporaties onderhoud al drie jaar uitstellen.

“Men doet alleen het hoogstnoodzakelijke, zoals het vervangen van portaallampjes.” Hij vreest ‘buitenlandse toestanden’. “Mensen binnen de Ring kunnen de huur straks niet meer betalen en verhuizen naar de buitenwijken. Vooral daar worden huizen verwaarloosd. Je krijgt een segregatie zoals in de Franse buitenwijken.”

WEG MET GEISERS 8.000 woningen heeft Haag Wonen afgelopen jaren geiservrij gemaakt. En ook uit de laatste 3.800 woningen verwijdert de Haagse corporatie komende jaren alle geisers. Dat doet Haag Wonen samen met de installatietak van energiebedrijf Eneco.

De openverbrandingstoestellen kunnen gevaarlijk zijn voor de gezondheid van huurders. Daarom worden ook de laatste geisers actief vervangen door modernere verwarmings- en warmwaterinstallaties. Combiketels bijvoorbeeld, en boilers.

In de woningen worden geisers de komende jaren vervangen door een moderner apparaat. Dit gebeurt bij individuele woningen – bijvoorbeeld als de huurder verhuist, of als de geiser een storing geeft. Maar ook per wooncomplex, als dit bijvoorbeeld wordt opgeknapt.

VESTIA WIL GELD ZIEN VAN OUD-TOPMAN Woningcorporatie Vestia wil geld zien van oud-topman Erik Staal. Die kreeg bij zijn vertrek € 3,5 mln mee.

Dat geld wil de corporatie nu terug. Ze begint daarom een juridische procedure bij de rechtbank in Rotterdam. Vestia vindt dat het salaris en de pensioenvoorziening van Staal op ‘een uitzonderlijk en onverantwoord niveau’ zijn bepaald en niet passen bij een woningcorporatie van welke omvang dan ook. Dit was niet alleen schadelijk voor Vestia, maar heeft de gehele corporatiesector in een kwaad daglicht gesteld, stelt het bedrijf.

Onder het bewind van Staal is Vestia door riskante beleggingen bijna ten onder gegaan.

 - CORPORATIEBOUW OUW JANUARI  -

C O R P O R AT I E N I E U W S

THUISVESTER BOUWT DOOR

COMMISSIE BOUWTEAM BEKEND

Ondanks de economische tegenwind en malaise in de sector, wil corporatie Thuisvester toch nieuwbouw in Oosterhout realiseren. De corporatie hield daarom onlangs een drukbezochte informatieochtend over de geplande bouw van 200 woningen. Het gaat bij die nieuwe projecten vooral om woningen in een goedkoper segment: starterswoningen, huurwoningen en vrije sectorwoningen. “Het is een moeilijke markt”, aldus Berry Hartman, manager vastgoedontwikkeling bij Thuisvester. “Het gaat er nu om dat je producten aanpast aan die markt en dat je die zo aanbiedt dat bijvoorbeeld starters toch een huis kunnen kopen.” Thuisvester biedt startersleningen, een aanvulling op de banklening en de eerste drie jaar rentevrij, maar ook de formule Slimmerkopen, die inhoudt dat een starter een woning van € 200.000 met 20% korting kan kopen. Die 20% moet pas betaald worden als de woning ooit verkocht wordt.

‘CORPORATIES MOETEN OUDEREN HELPEN’ Woningbouwcorporaties, gemeenten en ouderenorganisaties moeten goed gaan samenwerken om het woningaanbod beter passend te maken voor ouderen. Ook moet er betere ondersteuning thuis georganiseerd worden, desnoods door zorgverzekeraars afgedwongen. Dat is nodig om te voorkomen dat ouderen die niet meer in aanmerking komen voor verblijf in een zorginstelling, tussen wal en schip vallen. Met de hervorming van de AWBZ moeten ouderen, ook zorg- of hulpbehoevende ouderen, steeds langer zelfstandig kunnen blijven wonen. In de praktijk blijkt dat vaak niet te kunnen. Dat zeggen patiëntenfederatie NPCF en seniorenorganisatie ANBO na veldonderzoek.

De organisaties onderzochten wat ouderen nodig hebben om langer thuis te kunnen blijven wonen.

DISCUSSIE VERDUURZAMING WOONAANBOD Directieleden en managers van woningcorporaties, gemeenten, de provincie en het midden- en kleinbedrijf uit de bouwkolom waren onlangs aanwezig bij de presentatie van de duurzame plannen van Wooncompagnie en Woningstichting het Grootslag. De gemeente was gastheer van deze druk bezochte en interactieve bijeenkomst, waar ervaringen werden gedeeld en volop werd gediscussieerd over het verduurzamen van de woningvoorraad. De bijeenkomst was georganiseerd door kennisplatform De Innovatiesnelweg in samenwerking met de Energyboard en beide corporaties.

De Actieagenda Bouw is onlangs onder toeziend oog van minister Blok gelanceerd.

Vertegenwoordigers uit de hele bouwsector gaan zich komende maanden in zeventien commissies buigen over de concrete uitwerking. Zij gaan zich buigen over zaken als het Bouwbesluit, wonen, zorg en pensioenen, renovatie en herbestemming en nieuwe financieringsarrangementen. Het idee achter de Actieagenda is dat ondernemers en branches het voortouw nemen bij de uitvoering van de ideeën. De Actieagenda Bouw is het vervolg op de voorstellen van het Bouwteam die in mei 2012 zijn gepresenteerd aan toenmalig minister Liesbeth Spies.

FUSIEDWANG VOOR ZWAKKE CORPORATIES Woningcorporaties met financiële problemen worden vaker gedwongen tot een fusie.

Dat is het gevolg van aangescherpt beleid van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW). Eerder nam het waarborgfonds genoegen met het verlenen van een borging van een noodkrediet voor corporaties die in de problemen zaten. Door de opstapelende financiële problemen in de sector heeft het WSW echter zijn risicokader aangescherpt, zegt beleidsdirecteur Erik Terheggen. Daar hoort bij dat aan een noodkrediet de voorwaarde van een gedwongen fusie wordt gekoppeld.

OOG OP WONINGVENTILATIE Meer dan de helft van alle mechanische ventilatiesystemen in Nederlandse woningen voldoet niet aan de minimum kwaliteitseisen, zo meldde koepelorganisatie Aedes onlangs.

Dat kan leiden tot gezondheidsklachten bij bewoners. Daarom is het belangrijk dat corporaties de systemen regelmatig controleren, aldus Hans Catto, projectleider onderhoud bij woningstichting Rondom Wonen. Corporatie Rondom Wonen heeft de laatste jaren bij de oplevering van nieuwbouw extra aandacht voor de ventilatiesystemen. Bij onderhoud, maar ook in de bouwfase al. “Een kanaal in een vloer hoeft maar iets te verschuiven als het beton wordt gestort en het systeem klopt niet meer. Daarom is het belangrijk dat ook in de bouwfase de opzichter op de bouwplaats dit soort zaken controleert.”

- CORPORATIEBOUW OUW JANUARI  -



C O R P O R AT I E N I E U W S

CONTRACT VOOR WARMTELEVERING

Eneco en woningcorporatie Mitros hebben een contract gesloten voor warmtelevering aan 362 woningen vanuit het Utrechtse warmtenet. Het gaat om 4 flatgebouwen in Nieuwegein, die overschakelen van een gasgestookte cv-ketel naar milieuvriendelijke warmte. Dit draagt bij aan de duurzame doelstellingen van de woningcorporatie en de gemeente Nieuwegein, aldus de samenwerkende partijen. De reductie in CO2-uitstoot is ruim 350 ton per jaar. De flats, met elk ongeveer 90 appartementen, beschikten over collectieve cv-ketels. Die waren aan vervanging toe. Er is gekozen om aan te sluiten op het warmtenet, omdat dit veel voordelen biedt. Een cvketel verliest bijvoorbeeld na verloop van tijd rendement, bij een warmtenet blijft het prestatieniveau altijd gelijk en kan de warmteproductie verduurzaamd worden. De warmtelevering uit het net zorgt nu al voor een CO2-reductie van zo’n 50% ten opzichte van gasgestookte ketels.

ROCHDALE HERSTELT KOPGEVELS In een brief aan woningcorporaties en Verenigingen van Eigenaren van 24 september van dit jaar, waarschuwde de gemeente Diemen voor gevelgevaar van onder andere corporatiewoningen die in de periode 1945 tot 1985 gebouwd zijn. Met deze brief spoorde zij beheerders aan om snel de conditie van de gevels in kaart te brengen. De eerste corporatie die alle kopgevels van door haar verhuurde gebouwen in Diemen heeft geïnspecteerd is Woningstichting Rochdale. Max Latuperissa, adviseur bij Rochdale: “De in de brief van de gemeente genoemde complexen hadden al onze aandacht. Bij één complex was zelfs al opdracht gegeven tot herstel. In de overige complexen hebben we onderzoek gedaan om ‘achter’ de gevel te kijken. Uit dit onderzoek kwam naar voren dat nog twee complexen herstel behoeven. Dat gebeurt door een onafhankelijk constructief adviesbureau in samenwerking met een gevelrenovatiespecialist.”

RENOVATIE MONUMENTAAL PAND MARKEN

WONENBREBURG WEER BESTE REPUTATIE Woningcorporatie WonenBreburg heeft voor het derde jaar op rij het beste gescoord bij klanten op het gebied van reputatie. Dat staat in de Building Business Reputatie Monitor, een toonaangevende graadmeter voor Nederlandse projectontwikkelaars, bouwbedrijven en woningcorporaties die onlangs uitkwam. WonenBreburg stijgt in de totaalscore van 69,8 naar 71,3.

‘Vooral op het gebied van servicegerichtheid wordt een flinke winst geboekt bij WonenBreburg’, zo stelt de beoordeling van Building Business. ‘Maar ook op maatschappelijke verantwoordelijkheid, transparantie en bedrijfsmatige werkwijze is een stijging te zien.’

SCHOLIEREN BOUWEN VOOR VESTIA Voor woningcorporatie Vestia verbouwen enkele scholieren van het ROC Mondriaan een complete Delftse arbeiderswoning.

Onder leiding van een leermeester maken ze bouwtekeningen, begrotingen, planningen en onderhouden ze contact met alle betrokken partijen. Het ROC heeft te maken met een hoog percentage schooluitval en ontwikkelt praktijklessen om leerlingen geïnteresseerd te houden. Daarom heeft het ROC samen met Vestia het ‘Pimp-your-house’-project bedacht. Vestia biedt scholieren de gelegenheid om praktijkervaring op te doen, zodat zij het bouwvak goed leren en hun diploma kunnen halen. De woningcorporatie levert op deze manier een bijdrage aan de samenleving en tegelijkertijd bespaart ze zelf vele duizenden euro’s.

 - CORPORATIEBOUW OUW JANUARI  -

Woningcorporatie Wooncompagnie heeft een start gemaakt met het renoveren van een monumentaal, maar in verval geraakt pand op Marken. Een bijzonder project, zegt de corporatie. Het gaat om Kerkbuurt 12, een pand dat rond 1900 gebouwd is. Al maanden geleden is het door Wooncompagnie gekocht. Het grenst aan een pand dat al langer in bezit is van de corporatie en dat wordt verhuurd aan een klein huishouden. Datzelfde gaat ook met het pand op nummer 12 gebeuren, maar dat duurt nog even, laat de corporatie weten. De totale renovatie gaat een paar maanden in beslag nemen.

C O R P O R AT I E N I E U W S

ENERGIENEUTRALE HUIZEN IN ACHTERHOEK

PARTNERS UITGELICHT DUURZAME KEUKENS

De Bomenbuurt in de Achterhoekse gemeente Oude IJsselstreek is sinds kort energieneutraal. Met de onthulling van een door de bewoners zelf ontworpen en gemaakte bank werd de Bomenbuurt officieel geopend. De 39 sociale huurwoningen van de Achterhoekse woningcorporatie Wonion wekken zelf de energie op die nodig is voor onder meer verwarming, warm water en electriciteit. Na de sociale huurwoningen volgen nog 22 energieneutrale koopwoningen in de buurt. Of de woning genoeg energie opwekt voor het totale gebruik, hangt af van het huis zelf en de bewoners. Het aantal zonne-uren bepaalt de opbrengst. Het gedrag van bewoners bepaalt het verbruik.

De bewoners hebben daar dus zelf veel invloed op.

Tijdens de komende BouwBeurs lanceert keukenfabrikant Bribus de nieuwe Bribus Eco-lijn. Deze sterke, doch lichte keukens, zijn gemaakt van vezels van ecologisch verbouwde gewassen als mais en riet. Het gebruikte materiaal is lichter en dus makkelijker te vervoeren en te monteren.

Verder organiseert de keukenfabrikant op de BouwBeurs, samen met SieMatic, een netwerkpicknick. Vastgoedontwikkelaars, medewerkers van woningcorporaties, aannemers en keukendealers kunnen hier onder het genot van een hapje en een drankje met elkaar van gedachten wisselen over de woningmarkt en de rol van keukens hierin.

‘BETONKUBUS ONTZORGT CORPORATIES’

NIEUWE WONINGEN OOST-BOSWINKEL In de Enschedese wijk Oost-Boswinkel worden na de geplande sloop 200 nieuwe woningen gebouwd. Dat maakten de gemeente Enschede en woningcorporatie De Woonplaats onlangs bekend na het sluiten van een samenwerkingsovereenkomst. De nieuwe woningen zijn voor de helft koopwoningen van € 170.000 en voor de helft huurwoningen van rond de € 650 per maand. Gemeente en woningcorporatie willen zowel de huidige bewoners als de nieuwe bewoners laten meedenken met het ontwerp van de wijk. In 2014 start de sloop, de nieuwbouw begint naar verwachting in 2015.

SEMI-COLLECTIEVE OPSTELLINGEN WARMTEPOMP Woningcorporatie Oost-Flevoland Woondiensten dringt fors de energielasten terug met onder meer semi-collectieve opstelling van warmtepompen. Dat meldt dagblad Cobouw. Voor een appartementsgebouw in Dronten werd gekeken naar een verwarmingssysteem met warmtepomp en warmtekoude-opslag, tegen een zo laag mogelijke investering. Diverse oplossingen gingen over tafel. Een centraal opgestelde warmtepomp bleek een dure oplossing. Decentrale warmtepompen, dus elke woning zijn eigen toestel, was ook niet verstandig want de woningen hebben slechts een warmteverlies van 2 kW. En zo’n kleine warmtepomp is nog niet beschikbaar.

De oplossing schuilt nu in twee of drie woningen per warmtepomp, oftewel semicollectieve opstelling van warmtepompen. Dat scoort zowel energetisch als qua investering goed, denken de opdrachtgevers.

Een industrieel flexibel demontabel bouwsysteem (IFD) van de Van Dijk Groep, zorgt voor aardig wat beroering wat betreft de exploitatie van met name sociale huurwoningen, zo meldde onlangs dagblad Cobouw. Door de vele gebruiksmogelijkheden van prefab betonkubussen wordt het voor marktpartijen interessant om mee te doen. Zo zou een pensioenfonds de wooneenheden kunnen beheren en de aannemer verantwoordelijk kunnen maken voor langjarig onderhoud. Op die manier wordt de corporatie financieel en facilitair ontzorgd.

VERHUIZING Bofimex is verhuisd. Sinds 1 januari resideert de leverancier van hoogwaardige minerale, niet-alledaagse bouwstoffen in Raamsdonksveer. Sinds 2012 maakt Bofimex deel uit van de Strikolith Holding. Daarom heeft het bedrijf besloten de vestiging in Oosterhout te sluiten.

- CORPORATIEBOUW OUW JANUARI  -



GOED BESTEED

Al jurerend naar het beste woonconcept Door Hans Fuchs

Bij de aanbesteding van vijftig woningen koos woningcorporatie Portaal voor een opmerkelijk aanbestedingstraject. Onder de roepnaam niaNesto (Esperanto voor ‘ons nest’) sneden conceptaanbieders samen met corporaties, huurders en gemeentes woonconcepten op maat voor de uitvraag van Portaal, daarbij begeleid door coaches en woonexperts. Dat alles in een Voice of Holland-achtige competitie.

Op 22 november was de finale van niaNesto, de strijd om de vijf beste woningbouwconcepten voor vijftig woningen die Portaal in 2013 gaat realiseren. Woningen waarin de bewoners geen rekening voor energieverbruik ontvangen - één van de belangrijkste voorwaarden die Portaal aan de concepten stelde.

Arthur Lippus is als programmamanager innovatie bij Portaal Vastgoed Ontwikkeling gedurende het hele traject zeer nauw bij niaNesto betrokken geweest. Hij noemt het project baanbrekend: “Deze aanpak is uniek - bouwers van conceptwoningen, gemeentes, corporaties en huurders die samen met conceptaanbieders sleutelen aan het beste concept voor een woning zonder energie-

 - CORPORATIEBOUW JANUARI  -

rekening.” Portaal is de initiatiefnemer van naiNesto. Lippus: “Wij hebben het zaadje geplant. Maar het project wordt inmiddels breed gedragen.”

Arthur Lippus, programmamanager innovatie bij Portaal Vastgoed Ontwikkeling.

NiaNesto is ontstaan vanuit de behoefte om vraag en aanbod bij elkaar te brengen, vertelt Lippus: “Op de markt zijn bouwconcepten voorhanden die een antwoord bieden op de woonvragen die wij als corporatie hebben.

Maar wij maken van die concepten geen gebruik als we op de conventionele manier aanbesteden. Wat bij de conventionele manier van werken knelt, is dat wij als corporatie zelf heel lang bezig zijn om oplossingen te bedenken, daar adviseurs voor aantrekken en uitgebreide bestekken schrijven. Dat brengt vraag en aanbod niet bij elkaar.”

Tegelijkertijd heeft de markt volgens Lippus moeite om zijn concepten goed onder de aandacht te krijgen bij de corporaties. Om de twee partijen nader tot elkaar te brengen, is een vernieuwingsslag nodig in de manier van bouwen, aldus Lippus: “Bij NiaNesto stellen we de prestatie van de woning centraal.

Portaal heeft bij aanvang van dit project als ferm doel geformuleerd: de klant wil het lief liefste bij Portaal wonen. Dat is natuurlijk een krasse bewering. Om dat voor elkaar te krijgen, hebben we een woonconcept ontwikkeld waarin drie dingen centraal staan. Om te beginnen: laat de klant zelf kiezen - het is tenslotte zijn woning. Ten tweede: hou het wonen betaalbaar. Daaarbij kijken we naar de totale woonlasten, niet louter naar de huur.

En ten derde: stel hoge eisen aan duurzaamheid en energie.”

VOICE OF HOLLAND Het idee voor niaNesto ontstond uit de ervaringen die Portaal opdeed met Energiesprong en het project de Voorsprong, een prijsvraag voor conceptaanbieders. Lippus: “Daarnaast deden we zelf ervaringen op met prestatiegericht uitvragen bij het bouwproject Nieuw Leyden, waar we werkten met particulier opdrachtgeverschap.”

Uit die ervaringen ontstond begin 2012 NiaNesto, met een Voice of Holland-achtige manier van werken: “Verschillende jury’s, samengesteld uit vakmensen uit corporaties en gemeenten, maar ook huurders, beoordeel-

GOED BESTEED

den de concepten vanuit de markt. Je moet het zien als een selectietraject waarin de favoriete concepten tegelijkertijd verder werden ontwikkeld, fijngeslepen en almaar beter toegesneden op de uitvraag. In een proces dat draaide om wisselwerking, om creativiteit en onderlinge inspiratie.”

Dat laatste is misschien wel één van de opmerkelijkste aspecten van NiaNesto: de synergie. Lippus: “Alles gebeurde in een creatief en open proces. Zo gaan de schuttingen in de bouw neer. En daar hebben alle participanten baat bij. Wij hebben het beste eindproduct, de conceptaanbieders een podium: een winwinsituatie.”

NIET PROJECTSPECIFIEK Prestatiegericht uitvragen is op zichzelf niet nieuw, erkent Lippus: “Wij zijn natuurlijk echt niet de eersten die dat doen. Maar wij hebben wel een andere formule gekozen. Bij NiaNesto is de prestatiegerichte uitvraag namelijk niet projectspecifiek. We ontwikkelen hier formules die we in de praktijk kunnen toepassen – en later kunnen herhalen. Want, als een concept succesvol is, waarom zou je het dan niet herhalen, samen met nieuwe partijen, gemeentes en corporaties? Dat multipliereffect is natuurlijk ook voor de conceptaanbieders interessant.”

NiaNesto ging op 17 april van start, tijdens Building Holland. Lippus: “35 conceptaanbieders meldden zich vervolgens aan. Wij hadden onze prestatiegerichte uitvraag op een A4’tje geformuleerd en zijn gaan speeddaten met deze 35 partijen. Steeds met de vraag: kun jij dat wat wij op dat A4’tje hebben geformuleerd?”

Op dat A4’tje stonden, kort en bondig, de eisen van Portaal ten aanzien van kwaliteit, informatie en communicatie, tijd en geld.

Lippus: “De lat lag hoog. Wij verlangden, om maar eens iets te noemen, 100% gebruik van duurzame energie en een energiekostenneutrale woning. Wij wilden dat de kosten van verwarming en elektra bij regulier gebruik voor de huurder nul euro per maand zouden bedragen, inclusief vastrecht. En dat met een garantie van de conceptaanbieder voor vijftien jaar. Dat energienotaloos wonen gaat een stap verder dan energieneutraal bouwen. Dan heb je het ook over het gedrag van de klant – veel conceptaanbieders boden daarom ook begeleiding aan bewoners aan, met energiecoaches. VolkerWessels bedacht een leaseconcept voor huishoudelijke apparatuur, zodat mensen vanuit hun oude woning geen apparaten meebrengen die energie vreten.”

Gemeentes zijn erg enthousiast over het niaNesto-initiatief, aldus Lippus: “Het sluit aan op hun duurzaamheidsagenda’s en op hun beleid voor sociale huisvesting. Waar we nog wel tegenaan lopen, is de oude structuur van gronduitgifte en -exploitatie en de inpassing van concepten in stedebouwkundige plannen. Daar zitten nog wat punten die we moeten overwinnen.”

And the winner is...

De vijf winnaars op 22 november waren: 1. VolkerWessels 2. Klaassen Groep 3. Dura Vermeer 4. WeBuildHomes 5. BlueCasco

NIANESTO: HET TRAJECT Na de introductie van niaNesto op Building Holland, op 17 april, meldden zich 35 conceptaanbieders bij Portaal. In juni, tijdens Provada in de RAI Amsterdam, volgde een eerste selectieronde door een vakjury: de 35 aanbieders werden er elf.

Met deze elf conceptaanbieders vond op 7 september een kick off plaats. De elf bouwers presenteerden in korte pitches hun concepten - aan elkaar, aan gemeenten, huurders en corporaties.

Op 17, 18 en 19 september volgde de zogenaamde fast track track, drie inspiratiedagen waarbij de conceptaanbieders hun ideeën bijschaafden en afstemden op de uitvraag, begeleid door coaches en experts. Op 18 september pitchten de conceptaanbieders hun concept nogmaals voor de vakjury.

Tijdens de halve finale op 20 september presenteerden de conceptaanbieders zich aan een publieksjury, geformeerd uit medewerkers van corporaties, gemeenten en huurders. Die presentatie gebeurde in de vorm van speeddates: steeds gingen ongeveer vier personen tegelijk aan tafel met een conceptaanbieder. Na elke speeddate volgde een stemronde. Uit de laatste stemronde rolden de acht concepten die goed genoeg waren voor de finale op 22 november. lees verder

- CORPORATIEBOUW JANUARI  -



Betrouwbaar in warmte

GOED BESTEED

VOLKERWESSELS Jouw toekomstdroom wordt bij ons werkelijkheid

‘s ochtends de sleutel ‘s avonds de housewarming

Een droomhuis is voor ons al lang geen toekomstvisie meer. Het is de dagelijkse praktijk. Omdat woonwensen verschillen van persoon tot persoon, geven we iedere bewoner de mogelijkheid om zelf zijn ideale woning samen te stellen, van de voordeur tot de nok. Een woning van hoge kwaliteit, duurzaam én onderhoudsarm. En vooral: betaalbaar.

Onze woonadviseur begeleidt je bij het creëren van jouw droomhuis.

DURA VERMEER ACHT CONCEPTEN

In ons Wooniversum stap je, in 3D, daadwerkelijk je toekomstige huis binnen en zet je indeling en inrichting direct zelf naar je hand.

Samen met jou ontwikkelt onze interieurstyliste een interieuradvies dat uitgaat van je eigen meubels. Zo maken we met elkaar je ideale woning, lang voordat de bouw van start gaat.

Sleutelklaar (optie) VolkerWessels gaat zelfs zo ver dat woning optioneel sleutelklaar kan worden opgeleverd. De wanden zijn geschilderd, de vloeren gelegd en buiten vind je een complete ecologisch . Na de overhandiging van de sleutel kun je er direct in.

Standaard al compleet In de basis is de woning voorzien van: | royale entree | 148m2 BVO | 3 slaapkamers + ruime leefzolder | Sanitair van Villeroy en Boch | Keuken met 4 inbouwapparaten | Wasmachine/ ledverlichitng | Berging 6m2

ken en badkamer samenstellen binnen de basisprijs | vloeren en wanden afgewerkt | Duurzaamheid FSC Hout | GPR gemiddeld boven de 8 | 30% minder afval tijdens bouwproces | Maximaal hergebruik van de gebruikte materialen.

Wooniversum

stap in 3D, daadwerkelijk je toekomstige huis binnen en zet indeling en inrichting direct zelf naar je hand.

Plattegronden

Turntoo Met Turntoo krijg de bewoner volledig wooncomfort met de meest energiezuinige en moderne apparaten, zonder de zorg voor het onderhoud.

Bij Turntoo worden gebruikers niet langer eigenaar.

Producenten blijven eigenaar van de grondstoffen in de producten en garanderen dat deze grondstoffen na de gebruiksduur weer volledig hergebruikt worden. Grondstoffen blijven beschikbaar blijven voor toekomstige generaties.

Slaapkamer

9110

f vana ,€ 588imaal ,tot max € 652 nd per maa

Trap

Met onze jarenlange ervaring bouwen we je woning, onderhoudsarm en duurzaam, Met goede isolatie, pvcellen op het dak, een energiezuinige keuken en een duurzame wasmachine.

Als het zo ver is zorgt onze verhuisservice dat al je meubels veilig op de juiste plek terechtkomen.

Door onze bespaartips én de slimme energiemeter krijg je geld terug van de energiemaatschappij

Slaapkamer

Gang

Badkmr.

Slaapkamer

5400

Gevels kies de gevel die bij je past.

Per stijl is er keuze uit meerdere varianten, zoals je kunt zien in het voorbeeld hiernaast.

9110

Opties Standaard zijn de woningen al zeer compleet maar het kan nog completer met de volgende opties: | uitbouw woonkamer | dubbele openslaande tuindeuren | heel veel indelingsvarianten | erker | dakkapel | dakraam | grotere berging | zelf keu-

Trap

Zolder CV

5400

* UItgegaan is van 4841 kWh opwekkingsvermogen.

Het slimme duurzame bouwconcept. Van VolkerWessels

Het slimme duurzame bouwconcept. Van VolkerWessels

PlusWonen: 148 m BVO voor een huur tussen € 588 en € 652. Duurzame kenmerken: FSC-hout, een gemiddeld GPR boven de acht, 30% minder afval tijdens de bouw en maximaal hergebruik van gebruikte materialen. Bewoners kunnen met het 3D Wooniversum-programma hun eigen woning virtueel betreden en inrichten, al dan niet met een interieurstyliste.

2

8

De Trebbewoning: van honderd tot 159 m2 BVO en een huur van € 556 tot € 652. Kosten: vanaf € 149.900 inclusief btw. Huurders kiezen met een woningconfigurator en een wooncoach architectuurstijl, indeling en afwerking in de woning. Het concept van Trebbe hanteert de trias energetica; goede isolatie, zonnepanelen en groen gas en een energiezuinige installatie. De woning wordt CO2-gestuurd geventileerd en heeft een laag-temperatuursysteemverwarming.

KLAASSEN GROEP CasaVita

Het huis zonder energiekosten

atiVasaCCasaVita

CasaVita: uw woondroom werkelijkheid!

netsokeigrene rednoz siuh teH

Het huis zonder energiekosten

U bepaalt zelf hoe uw huis er uit komt te zien Met CasaVita wordt uw woondroom werkelijkheid: u bepaalt uw eigen ontwerp, breedte, diepte van uw huis op basis van een menukaart met meerdere mogelijkheden.

U bepaalt zelf de indeling van uw huis; dit geldt ook voor de volgende bewoners.

2 weken voordat u de sleutel krijgt hoeft u pas de positie van elektrapunten in uw huis aan te geven. Dit doet u door met stickers in uw nieuwbouwhuis de plek aan te geven. Hier zijn geen extra kosten aan verbonden.

Bij CasaVita is het mogelijk om binnen 5 minuten een nieuwe stopcontact te maken, ook als het huis al bewoond is. Ook is domotica eenvoudig toe te voegen.

U betaalt geen energiekosten CasaVita heeft zonnepanelen op het dak die alle energie voor het huis opwekken. Het huis is uitstekend geïsoleerd en heeft drie laags beglazing.

Met een CasaVita huis heeft u geen kosten voor energie. Sterker nog, het huis levert energie.

U krijgt een programma waarmee u zelf op ieder moment uw energieverbruik in de gaten kan

Duurzame bronnen; - Zonne energie - Luchtwater warmtepomp - Douchewater warmte terugwinning Vloerverwarming Hoogwaardige isolatie Natuurlijke ventilatie Levert 4900 kWh Energie assistent beschikbaar Slimme energiemeter FSC, KOMO, bewuste bouwer

WeBuildHomes is een revolutionair woonconcept dat huizen en straten een identiteit geeft. Hoe? Eigenlijk heel simpel: door het bieden van een online bibliotheek gevuld met door architecten ontworpen huizen. Op basis van een ‘legodoos’ met ruim 20.000 componenten en verschillende energiepakketten kan iedere architect elk denkbaar huis opbouwen en vervolgens uploaden in de WeBuildHomes bibliotheek.

   



- Gelijkmatige temperatuur verdeling - Per ruimte regelbaar - Geen stofophoping Natuurlijk ventilatie Zeer goede geluidsisolatie Grote boiler van 200 liter



Toekomstige huizenbezitters kiezen uit die bibliotheek een uniek huis dat past bij hun smaak, woonwensen en budget. De architect ontvangt royalties voor het ontwerp en WeBuildHomes regelt verder alle ontwikkel- en bouwprocessen voor een vaste lage prijs.

voor vaste prijs en notanul Lokale inpassing omgeving



BIM methode

App store vol unieke woningen Elke woning eigen architect Kies uw droomhuis voor een vaste prijs en zeker notanul Keuzebegeleiding in showroom Inrichtingsadvies tijdens koopproces Facebook pagina voor de buurt 24h service telefoon nummer Energie assistent beschikbaar

Realtime bewaking, zodat de meeste storingen worden gedecteerd alvorens de bewoner er iets van merkt.

Voor en tijdens het gebruik geven we heldere gebruiksinstructies om u te helpen uw bron van energie optimaal te benutten.

Door in de capaciteit rekening te houden met uitbreidingen en wijzigingen in de installaties, ook zolder heeft vloerverwarming.

MILIEUVRIENDELIJK Eigen opwekking van stroom Minimaal energieverbruik Minimaal energieverlies Waterbesparende maatregelen Milieuvriendelijke bouwmaterialen

Door PV-panelen met hoge opbrengst, 250 Wattpiek per paneel. Totaal 4.050 - 5.000 kWh afh. van ligging en dakvlak.

Door ledlampen, A++ witgoed en gelijkstroommotoren in warmtepomp en ventilatie. Totaal 3.330 kWh. Door goede isolatie en kierdichting, driedubbel glas CO2-gestuurde balansventilatie en douche WTW. Door waterbesparende douchekop en vaatwasser, begrensde kranen, keukenboiler, toiletreservoir en spoelonderbreker.

Door FSC-keurmerk 100% pure, Dura Vermeer staat op hoogste trede CO2-prestatieladder en met PCS eerste BREEAM-certficaat.

ZEKERHEID

BVE woning als energieleverancier • Minimaal energieverbruik dankzij energiezuinig witgoed/multimediapakket en effiiciënte klimaatbeheersingsinstallaties • Minimaal energieverlies door slimme ventilatie, driedubbel glas en warmteterugwinning • Maximaal leefcomfort door extra capaciteit van warm tapwater en verwarmen/koelen • Extra inkomsten door eigen energieopwekking

20 jr. onderhoud woning en installaties 158 jaar ervaring 24/7 service Energetische concepten

Meerjarenonderhoudsplan (MJOP) voor minimaal 20 jaar.

Familiebedrijf met 158 jaar ervaring in het ontwikkelen en bouwen van woning- en utiliteitsbouw en infrastructuur.

Door gebruik van Mainflow (onderhoudssoftware) besparen we kosten en wordt iedereen realtime geïnfomeerd.

Het energetische concept passen wij al meer dan 5 jaar toe, hiermee hebben wij al meer dan 1.000 woningen gerealiseerd.

MIN. ENERGIEVERBRUIK Incl. witgoed - en multimediapakket wasmachine wasdroger koel- vriescombinatie vaatwasser electrische kookplaat afzuigkap combimagnetron 2 ledschermen op glasvezelnet

Basis set* Whirlpool Portland 1400 A++ Whirlpool Green 740 A - 40% Whirlpool ART 463 A++ Whirlpool ADG 6240 A+ Whirlpool AKT 813 LX Whirlpool AKR 559/1 IX Whirlpool AMW 755 IX Samsung 22” en 37” A+

Bouw volgens ‘just in time’ principe 30% snellere bouwtijd Dragend casco dus vrij indeelbaar Flexibel voor toekomst

   ”

Dat levert huizen op waarin mensen willen wonen en straten waarin mensen willen leven.

Zo simpel kan revolutie zijn. Ook voor u.

WeBuildHomes levert woningen uit een online bibliotheek: 95 tot 120 m2 voor een huurprijs vanaf € 642. De woningen zijn ontworpen door architecten, met behulp van een ‘legodoos’ met duizenden componenten en verschillende energiepakketten. De NiaNesto-inzending van WeBuildHomes heeft vloerverwarming, een zwaar isolatiepakket en natuurlijke ventilatie. De woningen worden gerealiseerd met BIM en ‘just in time’ gebouwd in een 30% snellere bouwtijd. Het dragend casco is vrij indeelbaar.

houden. Zo kan u zelf zien hoeveel energie u verbruikt en hoeveel energie het huis opwekt.

Het Spaarhuis; 119 m2 Komo-gecertificeerde woning voor een huur vanaf € 609. De woning is voorzien van vloerverwarming, heeft een goede geluidsisolatie en een gezond binnenklimaat dankzij een goed ventilatiesysteem.

Energiekosten: nul. Ook bij een vierpersoonshuishouden, aldus Slokker Innovate. Een Spaarhuis wordt binnen zestig dagen opgeleverd, met 60% minder bouwafval en 50% materiaalbesparing.

BLUECASCO Uw comfortabele droomhuis!

In 4 stappen naar uw comfortabele droomhuis!

BlueCasco met Stapsgewijs Bouwen

1e verdieping

2e verdieping

Een comfortabel huis

Het huis heeft luchtverwarming. Deze luchtverwarming is per ruimte aan te passen en zorgt voor een comfortabel binnenklimaat in het huis. Ook is het mogelijk om snel de temperatuur in een vertrek aan te passen.

Het huis beschikt aanvullend over koeling; in warme zomers is het huis dan ook comfortabel.

Kies uw ideale huis met de CasaVita WoonApp: :ppAnooW atiVasaC ed tem siuh elaedi wu seiK CasaVita heeft sanitair van het kwaliteitsmerk Villeroy&Boch en kranen van Grohe.

doorsnede

architectuur

Begane ruutcegrond tihcra

1e verdieping edensrood 2e verdieping gnipeidrev e2 doorsnede gnipeidrev e1

Helderheid tijdens het bouwproces

architectuur dnorg enageB

Met de CasaVita WoonApp kunt u uw ideale huis zelf samenstellen en ziet u op ieder moment wat uw keuzes kosten.

Onze Woonadviseur begeleidt u in uw keuzes voor uw huis en is uw aanspreekpunt tijdens de bouw.

Wij vinden het belangrijk dat u goed op de hoogte wordt gehouden tijdens de bouw. Wij hebben daarom iedere 3 weken een kijkdag op de bouw en houden u regelmatig via nieuwsbrieven en een Facebook-pagina op de hoogte.

Uw woondroom werkelijkheid met de CasaVita WoonApp: u bepaalt uw eigen ontwerp, breedte, diepte en indeling van uw huis. Onze woonadviseur begeleidt u in uw keuze en is uw aanspreekpunt tijdens de bouw. Twee weken voor oplevering geeft u in uw huis de positie van uw elektrapunten aan. Bovendien heeft u geen energiekosten. Dus, helderheid in de kosten, geen gedoe en geen verrassingen achteraf.

www.klaassen.com

is gebruik: woondroom ,etdCasaVita eerb ,prwerkelijkheid eweenvoudig tno negieinw met u tlde aapCasaVita eb u :ppAWoonApp: nooW atiVuasbepaalt aC ed teuw m deigen iehkjiontwerp, lekrew mobreedte, ordnoow

Uw wU Wij vinden het belangrijk dat u comfortabel woont, zonder dat u zich druk hoeft te maken over diepte en indeling wvan u si uw ne ehuis. zuekOnze wu ni woonadviseur u tdielegeb ruebegeleidt sivdanoouw inezuw nOkeuze .siuh w enu is nauw v gniledni ne etpeid de installaties in uw huis. De installatie is zeer eenvoudig bedienbaar. U hoeft alleen de aanspreekpunt nav eitluchtverwarming itijdens sop edde siubouw. h waan u nTwee i usturen, tfeweken egwaarmee gnirvoor evelerpoplevering ovoor roovoldoende v nekgeeft ew ventilatie eeuwTin.wuw uohuis b edde snepositie dinjithuis tnuvan pkeerpsnaa te en verwarming wordt deu.zomer). uw elektrapunten neeg ,netso k aan. edgezorgd niBovendien dieh(of rekoeling dlehheeft ,sinuD ngeen etsokenergiekosten. eigrene neeg u Dus, tfeehhelderheid neidnevoBin.nde aa kosten, netnupageen rtkele wu gedoe en geen verrassingen achteraf. .farethca negnissarrev neeg ne eodeg

moc.nessaalk.www

www.klaassen.com

149 m woonoppervlak voor een bouwprijs van € 99.750 (exclusief btw): CasaVita. Bewoners kunnen met een app hun eigen huis samenstellen (ontwerp, breedte, diepte en indeling), waarbij de kosten direct inzichtelijk zijn. De CasaVita-woning beschikt over luchtverwarming, is zwaar geïsoleerd, voorzien van zonnepanelen en uitgerust met domotica. Het huis levert energie, een programma toont de bewoners verbruik en energieopbrengst. Het concept werkt met een woonadviseur.

2

Gezond ond binnenklimaa binnenklimaa limaat Balansventilatie met WT WTW Flexibele exibele leidingen Luchtverdeelkast ast Boilervat Warmtepomp

te breiden tot 6,60 meter breed en 10,42 meter diep.

Kies uw ideale huis met de CasaVita WoonApp:

Begane grond

Hoogwaardige dakisolatie Prefab dakelementen Rc 9,0

CasaVita is 149 m2 groot, 5,40 meter breed en 9,22 meter diep. De woning is binnen de prijs uit De bouwprijs is € 99.750,- excl. BTW. De v.o.n.-prijs is € 152.600,- incl. grond.

A+

SLOKKER INNOV NNOVA NNOV VAT ATE

Zonne-energie PV-panelen

Zo veel mensen nesnem leev oZ zo veel wensen! !nesnew leev oz

A+++ A - 50% A++ A+++

107 m2 woning voor € 620 tot € 652 huur per maand: PCS. PCS staat voor Pre Choice System en betekent zoveel als: in het begin heldere keuzes maken, leidt tot snelle levertijd en een competitieve prijs en kwaliteit. Bewoners kunnen kiezen uit diverse architectuurstijlen en plattegronden. De PCS-woning is energieleverend, onder andere dankzij PVpanelen, ledlampen, ‘A++’-witgoed en gelijkstroommotoren in warmtepomp en ventilatie. De woning is voorzien van goede isolatie en kierdichting, triple glas, CO2-gestuurde balansventilatie en douche WTW. De installaties worden realtime gemonitord.

Een groot huis voor een scherpe prijs

Zo veel mensen zo veel wensen!

Luxe set* Whirlpool Paris 1400 Whirlpool Green 850 Whirlpool ART 870 Whirlpool ADG 6240 FD Whirlpool ACM 773 LX Whirlpool AKR 799 IX Whirlpool AMW 840 IX Samsung 24” en 40”

* De genoemde types en merken kunnen worden vervangen door een gelijkwaardig apparaat.

 Zekerheid: Elke woning in de appstore

 

Door te ontwerpen op 22ºC i.p.v. 20ºC heeft de installatie in de winter overcapaciteit, waardoor het altijd behaaglijk is.

Door koeling in de vloeren en plafonds en QualityFlow-ventilatie met bypass wordt er geen verwarmde lucht ingeblazen.

Door 150 liter boilervat verwarmd door warmtepompinstallatie met COP 3,2, douche WTW en keukenboiler.

Door driedubbel glas geen koudeval bij ramen, verse buitenlucht komt voorverwarmd van hal in de kamers.

De ramen kunnen gewoon open, boven de 10ºC ook langere tijd, door CO2-regeling geen toevoer in die kamer.

Geen geluidshinder door driedubbel glas, geen ventilatieroosters in de gevel en geen aanblaasventielen in de kamers.

GEMAK Centrale aansturing installaties Gebruiksinstructies en coaching Tijdens bewoning aan te passen

De ledschermen hebben een lager energieverbruik en worden gebuikt als TV en computer, via het glasvezelnet lage kosten voor telefonie, internet en televisie. Door supersnelle glasvezelverbinding zijn diensten zoals zorg op afstand mogelijk.

Vloerverwarming; 

  

de App-store voor unieke woningbouw

Op WoonApps.nl stelt u zelf uw woning samen en heeft u direct inzicht in de huur. Geef uw wenslocatie op.

De Woonconsulent is aanspreekpunt voor en tijdens de bouw van uw woning. Stel gezamenlijk uw woning samen.

3D ontwerp m.b.v. BIM en planning in 4D (binnenkort kosten in 5D en onderhoud in 6D).

Via ledschermen (glasvezel) coaching bij het energiegebruik m.b.v. slimme software.

Realtime informatie m.b.v. Mainflow (onderhoudssoftware) voor huurder, verhuurder en uitvoerende partij.

COMFORT

Ook wonen in een energieleverend huis?

Kijk nu op www.pcs-duravermeer.nl of informeer bij Rik Hulsman, telefoon (030) 634 79 00.

Afmeting: 5,70m x 9,20m Prijs: vanaf €642,- per maand (Slaap)kamers: (3)4 Geen energierekening Comfortabel woonklimaat



WoonApps woonconsulent 3D ontwerpen Energiehuishouding Onderhoud en reparaties

Verwarming (tot 22º Celsius) Koeling (tot 18º Celsius) Warm water (min. 6 douchebeurten) Tochtvrije ventilatie Luchten kan en mag Beperking geluid

En dus kunnen toekomstige prijsverhogingen van energie met alle plezier worden tegemoet gezien.

Hoe hoger de energieprijs des te meer u verdient.



 Keuze uit energiepakketten

Naast de basisgevel bestaan nog 4 architectuurstijlen; jaren 30 stijl, eigentijds, klassiek en Tilburgse school.

3 indelingen begane grond, 3 indelingen verdieping en optioneel 2 indelingen zolder.

Binnen het assortiment kiest u de kleur en afwerking. Optioneel kiest u afmetingen tegels, model sanitair en keuken.

Optioneel kiest u een dakraam, dakkapel of een uitbouw 1,2 m1 of 2,4 m1 diep.

Samen met u kunnen wij de woning aanpassen aan uw specifieke wensen.

COMMUNICATIE

Wonen in een huis met het BVE (Bron Van Energie) label van Dura Vermeer. Dat is een woning die meer energie oplevert dan gebruikt.

Oppervlakte: 95 m2 - 120 m2 

  

€ 620 - € 652 per maand Eengezinswoning, tussen- of hoekwoning 107 m2 woonopp. / 403 m3 inhoud 4 (3 slaapkamers) + zolder Energieleverende woning met vrijstaande berging 2 woonlagen en een zolder Nieuwbouw

KEUZEVRIJHEID Keuze uit 5 architectuurstijlen Keuze uit 8 basisindelingen Keuze basissanitair, -tegels en -keuken Keuze dakraam, dakkapel, uitbouw Keuze op uw verzoek

... en uw winst ook!

WEBUILDHOMES 

Woning Soort woonhuis Oppervlakte / Inhoud Aantal kamers Bijzonderheden Aantal woonlagen Soort bouw

PCS staat voor Pre Choice System. Door vooraf heldere keuzen te maken, krijgt u in korte tijd voor een scherpe prijs veel kwaliteit.

De bijkomende kosten worden hierdoor sterk teruggebracht. Afwijken kan, maar dat kost tijd en geld. Het PCS-bouwconcept biedt maatoplossingen voor elke doelgroep: van rijwoningen tot vrijstaande woningen en appartementen. PCS is een platform voor innovaties.

Dit zijn de acht concepten die het op 22 november in de finale tegen elkaar opnamen:

WeBuildHomes FACTS & FIGURES

TREBBE

Binnen enkele jaren is de energieprijs verdubbeld...

Ultra-isolerende kozijnen Uw= 0,8 Hoogwaardige gev gevelisolatie Fabrieksmatig aangebracht Rc 10,0

PLEGT VOS

Grootte woning in m2 BVO (NEN 2580) Woonoppervlak in m2 GBO (NEN 2580) Inhoud in m3 (NEN 2580) Afm woning [m1 bxdxh] Aantal verdiepingen Aantal kamers (slaap- en woonkamer) Afmeting berging/ schuur Basiswoning

163 135 474 5,1 x 9,4 x 2,65 3 4 6 m2 € 173.000 VON

Comfortabele verwarming en koeling Betonkernactivering Bodembron Hoogwaardige vloerisolatie B.G.-vloer Rc 6,5

Huisvanu: 119 tot 143 m wonen voor een huurprijs van € 599. Vrij indeelbaar, architectuur naar keuze, standaard voorzien van vloerverwarming en energiezuinige installaties en natuurlijke ventilatie.

De woning heeft het Politie Keurmerk Veilig Wonen. Bewoners kunnen zelf zelfstandig of met begeleiding hun woning samenstellen, met behulp van een online configurator die direct een virtuele indruk geeft van de woning. Onderdeel van het concept: een persoonlijke begeleider bij het ontwerp, een verhuisservice, een stylist voor interieur en tuin, een energiecoach en een klusjesman.

Gegarandeerd luchtdicht casco qv;10-waarde lager dan 0,4 !

Genot • Individueel comfort profiel per ruimte • Comfortabel binnen-klimaat, het hele jaar

2

1 2 3 4

Basisindeling van de begane grond en verdieping van een woning met een beukmaat van 5,4 meter en een bouwdiepte van 10,1 meter.

• • •

Comfortabele wandverwarming uniek koelingssysteem vanuit de wanden Door afwezigheid radiatoren betere luchtkwaliteit (weinig stofverplaatsing)

• •

Ontzorgen met MJOP Techniek is beproefd en bewezen

• •

geen gasleidingnet Fraai straatbeeld; zonnepanelen weggewerkt op plat dak

Gewin • •

Grootste woning in deze prijsvraag Geen energienota

• • • • •

Volwaardige zolder; slaapkamer gereed Workshops met tuinontwerper en interieurontwerper Onderhoudsarm Mogelijkheid slimme financieringsvormen Alle geveluitstralingen mogelijk

Gemak • •

Comfortabel én energiezuinig

Wij begeleiden de bewoner in vier stappen. Als eerst kiest de bewoner zijn favoriete woningtype, vervol-

Warm in de winter, aangenaam koel in de zomer.

De woning maakt gebruik van een uniek verwarming- en

gens de ideale woonindeling, daarna de gewenste woonuitstraling en als laatste de afwerking van het interieur. Bij elke stap helpen onze persoonlijke experts met het maken van juiste keuzes. de bewoner

koeling systeem via de betonwanden. Met zonne-energie en warmte en koude uit de bodem wordt de woning verwarmd in de winter en gekoeld in de zomer. Door dit unieke systeem is maar heel weinig energie nodig om de woning op temperatuur te houden en wordt het gebouwgebonden energieverbruik direct met 40% verminderd. Dat bespaart niet

kiest tijdens elke stap uit variaties en selectiepakketten met heldere, vaste prijzen. Als corporatie bepaalt u van tevoren wat er aan de bewoners wordt aangeboden.

Er zijn 6 varianten voor de voor- en achtergevel, daarbij kan nog gemixt worden tussen begane grond, 1e en 2e verdieping waardoor veel gevelmogelijkheden ontstaan. Door keuze uit drie soorten gevelsteen en 2 soorten pannen en te variëren in kleur van de kozijnen ontstaat een persoonlijke gevel uitstraling. Voor de plattegronden zijn ook 6 variant indelingen zowel voor begane grond, 1e verdieping als zolder.

Kleine wijzigingen op deze indelingen zijn mogelijk en worden met de consument besproken.

In de woning worden waterbesparende kranen en douche koppen toegepast. Tevens wordt een waterbesparend toilet toegepast. Per dag kan men 8 keer 5 minuten douchen.

Systeem regelt zichzelf; 1 keer (eenvoudig) instellen, daarna in elke ruimte de gewenste temperatuur het hele jaar door.

Eenvoudig aanpasbaar / uitbreidbaar ook in toekomst zonder veel hak en breekwerk

• •

De indeling is volledig flexibel Aansluiting voor TV, internet e.d. eenvoudig

• • •

Verplaatsbaar Monitoring op afstand Flexibele infrastructuur voor technische installatie en huisautomatisering Nieuwe keuken-apparatuur “plug-and-play” aan te sluiten

• •

Nooit meer hakken en breken om leidingwerk aan te passen Betoncasco KOMO gecertificeerd

•

Voldoet aan woningborg certificaat energiezuinige woning

alleen energie, het geeft de woning ook toekomstwaarde.

En omdat comfort voor iedereen anders is, is de temperatuur per ruimte te regelen. Daarmee krijgt u als bewoner een woning die de hele dag lekker op de voor u gewenste temperatuur is, zonder energielasten.

www.stapsgewijsbouwen.nl

www.bluecasco.nl

www.stapsgewijsbouwen.nl

www.bluecasco.nl

BlueCasco: een woning van 163 m2 BVO, die de bewoner in vier stappen zelf samenstelt: van woningtype naar woonindeling, woonuitstraling en interieur-afwerking, begeleid door woonexperts. De corporatie bepaalt vooraf het aanbod aan de bewoners. Het BlueCasco maakt voor koeling en verwarming gebruik van de betonwanden, zonneenergie en WKO. Dat leidt tot een gebouwgebonden energiebesparing van 40%.

- CORPORATIEBOUW JANUARI  -



PROJECT IN BEELD

De Raak  - CORPORATIEBOUW JUNI  JANUARI  -

PROJECT IN BEELD

Woningcorporatie Stadgenoot realiseerde aan de Albardagracht in Amsterdam Nieuw-West het nieuwbouwproject De Raak: 25 eengezinswoningen die bewoners naar eigen smaak kunnen aanpassen en indelen, in zes bouwvarianten. Bewoners kunnen bijvoorbeeld kiezen voor wonen op de eerste verdieping of een slaapkamer inruilen voor een dakterras.

De woningen meten 125 tot 160 vierkante meter. Architect van De Raak is Duinker van der Torre.

De Raak is een onderdeel van plangebied Bakema Noord, een oude tuinwijk in stadsdeel GeuzenveldSlotermeer die ingrijpend wordt vernieuwd. Daarbij blijven de kwaliteiten van de tuinwijk - licht, lucht en ruimte - behouden.

Fotograaf: Hans van der Vliet.

- CORPORATIEBO A ATIEBO UW JANUARI  -



VBI PS-renovatievloer ® Handig, licht en snel

: w u e Ni

hal 4 • standnr 04.A086

m e e t s y s g o o r d s al k o o u n ! r a a b g j i verkr

ARBO-vriendelijk

Makkelijk op maat

Goed geïsoleerd

Minder manuren

Belangrijk: Deze vloer altijd toepassen volgens het verwerkingsvoorschrift van VBI. Voor technisch datablad: zie www.vbi.nl

Bekijk ook YouTube: www.youtube.com/user/vbinl (of scan de QR code)

Slimme oplossingen komen van VBI

C O R P O R AT I E P R O J E C T

Meebouwen aan het nieuwe Maasfront van Venlo

Woonwenz herontwikkelt monumentale Nedinsco-fabriek Door Hans Fuchs

Woningcorporatie Woonwenz draait volop mee in de ontwikkeling van Venlo’s nieuwe Maasfront.

Eén corporatieproject springt er onmiddellijk uit: de Nedinsco-fabriek.

In dit rijksmonument uit 1929, exponent van het Nieuwe Bouwen, realiseert Woonwenz een compleet nieuw programma, inclusief 27 appartementen.

Projectleider Peter Renkens van Woonwenz: “Nedinsco is in Venlo een icoon.”

Eric Smulders

- CORPORATIEBOUW JANUARI NU NUARI  -



C O R P O R AT I E P R O J E C T

PROJECTGEGEVENS Opdrachtgever: Woningcorporatie Woonwenz, Venlo; Gemeente Venlo Architect: Diederendirrix, Eindhoven Aannemer: BAM Utiliteitsbouw, Bunnik W- en E- installaties: Thissen Installatietechniek, Venlo Betonwerken: Vogel, Zwijndrecht Venlo vindt zichzelf opnieuw uit, zo lijkt het.

De stad die jarenlang kampte met drugsproblemen en criminaliteit, is sinds een aantal jaren bezig met een revitalisering. Venlo vernieuwt vooral zijn Maasfront, een enorme stedenbouwkundige ingreep waarbij Venlo weer met het gezicht naar de Maas komt te liggen, aan anderhalve kilometer nieuw ontwikkelde Maasoever. Een ommekeer voor de stad die sinds de wederopbouw met de rug naar de Maas stond.

Venlo wil met de herinrichting van het Maasfront niet alleen af van oude problemen en een slecht stadsimago. Venlo transformeert zichzelf ook van gemeente aan de rand van Nederland tot bruisende stad in het hart van de Eurregio.

Corporatie Woonwenz draait in deze plannen mee. De corporatie is actief in twee van de vier plangebieden aan de Maas: Q4 en Maaswaard.

In Q4 ontwikkelt de corporatie sociale huur en koopwoningen, in plangebied Maaswaard bouwde de corporatie het Crescendo-complex. In Maaswaard restaureerde en herbestemde Woonwenz bovendien de Nedinsco-

 - CORPORATIEBOUW JANUARI  -

fabriek – het rijksmonument dat als vliegwiel dient voor het hele plan Maaswaard.

Peter Renkens, hoofd van de Dienst Nieuwbouw van Woonwenz, is bij al deze projecten betrokken. “In Q4 zijn wij vanaf het vroegste begin betrokken als partner van de gemeente in de herontwikkelingsplannen - wij zien onze activiteiten dan ook niet als projectontwikkeling, maar als gebiedsontwikkeling. Wij kijken altijd naar een gebied in zijn geheel en wat het gebied nodig heeft aan woningen én voorzieningen. Als bezit hadden wij in Q4 HATeenheden uit de jaren zeventig. Die eenheden zijn gesloopt. De kwaliteit past niet in de huidige plannen voor Q4, waar wordt ingezet op hoogwaardige stedebouw en een bijpassende architectonische invulling.”

Op de vrijgekomen locatie bouwt Woonwenz momenteel dertien appartementen en veertien grondgebonden woningen. Renkens: “Die nieuwbouw is van hoge kwaliteit, maar wel bewust sociale huur en koopwoningen. De woningen zijn bestemd voor mensen die bewust kiezen om in de bijzondere binnenstadswijk Q4 te wonen. Dat zijn bijvoorbeeld culturele of creatieve ondernemers die hier wonen en werken willen combineren. Deze mensen, veelal jongeren, bieden we woningen met een fantastische uitstraling, naar ontwerp van architect Geert Mevissen en bureau Satijnplus.”

ADOPTIE In het plangebied Maaswaard is Woonwenz zeer aanwezig. De corporatie bouwde in 2011 het woonzorgcomplex Crescendo, een ontwerp van Benthem Crouwel. Renkens: “In

Crescendo bevinden zich 74 luxe huurappartementen met huren tussen € 700 en 1.600, plus 42 zorgappartementen die langdurig verhuurd zijn aan de Zorggroep. Daarnaast zijn in het complex door de Zorggroep vijf groepswoningen gerealiseerd en heeft het complex een plint voor zorginfra en commerciële functies. En er is een ondergrondse parkeergarage voor de bewoners.”

In Maaswaard ligt het accent op wonen, werken en recreëren, waarbij wordt ingehaakt op het industriële verleden van het plangebied. De aanleiding voor de ontwikkeling van Maaswaard was het vrijkomen van de Nedinsco-fabriek (1929, architect Hans Slag).

Het rijksmonument is een pregnant voorbeeld van het Nieuwe Bouwen, de architectuur uit glas, staal en beton, gebouwd volgens het modernistische credo licht, lucht en hygiene. Het pand werd jarenlang gebruikt door de firma Carl Zeiss, die er afstandsmeters en periscopen bouwde. Later werd het pand benut door het bedrijf Centurion, dat er onder andere accu’s fabriceerde.

Woonwenz adopteerde het gebouw in 2006, zo noemt Renkens het: “De Nedinsco-fabriek staat op nog geen vijftig meter van Crescendo.

Andere partijen konden met de Nedinsco-fabriek commercieel niet uit de voeten. Daarop zijn wij in gesprek gegaan met de gemeente.”

De restauratie en herbestemming van het Nedinsco-gebouw gebeurde naar plannen van Diederendirrix Architecten. Insteek: behoud van de architectuur en het duurzaam maken van het gebouw. De oplevering van het hoofdgebouw staat gepland voor het voorjaar van 2013.

C O R P O R AT I E P R O J E C T

ICOON Ook voor Woonwenz was de centrale vraag: is dit gebouw exploitabel te maken? Renkens: “Belangrijk was dat wij een fraai woonzorgcomplex hadden waar we geen dissonant naast wilden hebben staan. Daarnaast hebben we een corporatiemissie: goed en betaalbaar wonen, in gevarieerde, duurzame wijken, in een vitale regio. Daarnaast wilden we de modernistische Nedinsco-architectuur én de bijzondere geschiedenis van het gebouw behouden. Vergeet niet: Venlo heeft niet veel monumenten. Er is in de oorlog veel gebombardeerd. De schaarse monumenten die Venlo heeft, moeten we koesteren. Woonwenz heeft wat dat betreft een lange traditie. De corporatie transformeerde in het verleden al een aantal monumentale gebouwen: de oude Rijks HBS, het oude politiebureau in Amsterdamse School-stijl, het Metropole-gebouw in art nouveau-stijl, het voormalige slachthuis van Venlo en de laatmiddeleeuwse kapel Domani.”

Nedinsco past naadloos in dat illustere rijtje, aldus Renkens: “Nedinsco is in Venlo echt een icoon, al zal dat niet door iedereen zo herkend worden. Maar onder architectuurkenners is daarover geen discussie. Het heeft een zuivere bouwstijl en een bijzondere stedenbouwkundige setting, het staat op een unieke locatie.

Nedinsco is een landmark aan de Maas.”

BETON Wat betreft de invulling van het programma, volgde Woonwenz een aantal lijnen. Renkens: “We hebben om te beginnen naar de bouwtechniek gekeken: wat kunnen we met het gebouw? Dus niet meteen naar functies die we kwijt zouden willen, maar naar de vraag wat het gebouw toestond. We hebben het hier over vroege betonbouw, ongeïsoleerd, vol koudebruggen. Het gebouw is in veel achtereenvolgende fasen gerealiseerd: geen vloer is constructief identiek. En het is een pand met een historie van gedeeltelijke leegstand.

We hebben daarom hoogwaardig betononderzoek en bouwfysisch onderzoek laten uitvoeren, door Nebest en Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs. Het idee achter dat onderzoek: we willen niet over tien jaar het gebouw weer in de steigers moeten zetten.”

Uit het onderzoek bleek vooral dat het beton in het pand in zeer slechte toestand verkeerde.

De hoofddraagstructuur van kolommen en balken leed onder betonrot en er was sprake van vergipsing. Roest had de staalconstructies aangevreten, waarschijnlijk door accuzuur.

Een ingrijpende cascorenovatie was onvermijdelijk.

Tegen de vergipsing hielp alleen het inpakken van het gebouw, het realiseren van een

nieuwe thermische schil. Renkens: “De architect kwam met de oplossing om het complex aan de buitenzijde te voorzien van een dunne, hoogwaardig isolerende huid van 65 mm EPS met een raaplaag op stucgaas en een op kleur gebrachte afwerklaag. Het gebouw was in het verleden ook gestuct en geschilderd. Altijd een moeilijk verhaal naar monumentenzorg toe natuurlijk. Maar op een andere manier ging het niet, alleen zo konden we iets doen aan het behoud van het pand en het gebouw tegelijkertijd laten voldoen aan de eisen van deze tijd. De nieuwe schil is volledig gestuct zoals de oude gevel ook gestuct was. Zo hebben we het karakteristieke reliëf van de oorspronkelijke gevels kunnen behouden. Deze oplossing werd door monumentenzorg direct geaccepteerd.”

KOZIJNEN De meeste van de stalen kozijnen in de Nedinsco-fabriek waren er evenmin goed aan toe. Renkens: “Bij de ramen zijn enkele stalen puien en kozijnen gerestaureerd en teruggeplaatst. Bijvoorbeeld in het trappenhuis van de toren, waar in de stalen kozijnen heel dun isolatieglas is geplaatst. Voor het overige zijn nieuwe aluminium profielen toegepast.”

De kozijnen werden in de nieuwe gevel naar voren geplaatst, om de originele negge aan de buitengevel te behouden.

De nieuwe kozijnen – CS38 van Reynaers – zijn thermisch onderbroken en benaderen het aanzicht van de oorspronkelijke stalen kozijnen. De kozijnen zijn buiten en binnen blauwgrijs van kleur, in navolging van de originele kleurstelling. De kozijnen werden voorzien van hoogwaardig zonwerend dubbel glas. Renkens: “Met deze aanpak halen we de EPC-norm van 0,6 uit het Bouwbesluit niet helemaal. Maar we hebben het gebouw zoveel geoptimaliseerd als haalbaar was.”

Ook in het interieur hield men bij de restauratie vast aan de industriële oorsprong van het pand. Stalen spanten, traditioneel betonwerk met ruwhouten planken als bekisting: het blijft allemaal in het zicht.

NIEUWE FUNCTIES Een tweede lijn bij de restauratie en herbestemming, was het vinden van de juiste nieuwe functies voor het Nedinsco-gebouw.

Renkens: “Ook daar zit een concept achter.

Net als in Q4 hebben we ook hier appartementen gerealiseerd voor de sociale huur en bestemd voor jongeren. Wij, en de gemeente, willen jongeren, bij voorkeur ook hoogopgeleide jongeren, binnen Venlo houden. Dat komt de kwaliteit van de stad ten goede. Die kwaliteit bestaat niet alleen uit de gebouwen,

maar vooral uit de mensen die in die gebouwen wonen.”

De appartementen meten gemiddeld 90 tot 100 m2, met één uitschieter naar 120 m2. Alle appartementen hebben bovendien een unieke plattegrond. Renkens: “Het zijn ruime appartementen, volgens ons is dat de sleutel naar de toekomst. Wij willen woningen die zo goed mogelijk zijn wat betreft de kwaliteit van het wonen en de architectuur. Dat is goed voor het gebied, je creëert een object waar de mensen van gaan houden, zich aan kunnen hechten. Zo hou je mensen vast.”

In de plint van het Nedinsco-gebouw wordt een deel van het gemeentelijk apparaat gehuisvest. Renkens: “Dat is een invulling die passend is voor het gebouw – de gemeente introduceert hier het Nieuwe Werken. Het nieuwe, groene C2C-stadskantoor dat in 2014 in Maaswaard wordt opgeleverd, kan zo bovendien iets kleiner worden. Resterende passende functies voor het Nedinsco-gebouw zijn media-functies, waar het, net als in het Nedinsco-gebouw zelf, draait om openheid en transparantie. Omroep Venlo is in zijn oude onderkomen uit zijn jas gegroeid en kan hier goed terecht. En ook L1, de regionale omroep, komt in het Nedinsco-gebouw. Daarnaast hopen we op kleine mediabedrijven, documentairemakers et cetera. We hopen dat het Nedinsco-gebouw een plek wordt waar synergie tussen deze bedrijven ontstaat. We denken daarnaast na over het publiek toegankelijk maken van het gebouw, bijvoorbeeld door in de toren op de zesde verdieping anderhalve verdieping te reserveren als multifunctionele ruimte, waar mensen terecht kunnen voor koffie en een lunch. Maar waar ook recepties en bijeenkomsten kunnen worden gehouden.”

- CORPORATIEBOUW JANUARI NU NUARI  -



TOP  5

Waar voor het geld?

Door Arjen de Vries

Woningcorporaties beheren maatschappelijk geld, met het doel dat zo goed mogelijk te investeren: in sociale huurwoningen en in maatschappelijk vastgoed.

Hoe weet je nu hoe goed corporaties investeren in bijvoorbeeld huurwoningen?

Wie levert de beste kwaliteit voor zo’n laag mogelijke huur?

De kwaliteit van huurwoningen wordt gemeten in het woningwaarderingstelsel (WWS). Het stelsel wijst kwaliteitspunten toe aan woningtechnische kwaliteiten (bijvoorbeeld oppervlakte van de woning) en omgevingsgerelateerde factoren (woonomgeving). Hoe meer kwaliteit, hoe hoger het aantal punten en hoe meer huur een corporatie in rekening kan brengen.

Bij het ontwerpen of renoveren van huurwoningen is het dus van belang om daar slim mee om te gaan om een zo goed mogelijke prijs/kwaliteitverhouding te leveren. Soms zit dit in een kleine dingen.

Een aanrecht van meer dan 2 meter lengte,

 - CORPORATIEBOUW JANUARI  -

Voorzieningen in de buurt tellen ook…

levert drie kwaliteitspunten extra en een huurverhoging van bijna € 15 op. Er is een aanzienlijke hoeveelheid punten te realiseren door het treffen van extra maatregelen zoals thermostatische mengkranen en extra tegelwerk. Voorzieningen in de buurt als openbaar groen, speelgelegenheid voor kinderen, winkels voor de dagelijkse levensbehoefte en natuurlijk de halte voor het openbaar vervoer, leiden eveneens tot extra kwaliteitspunten en daarmee potentieel tot extra huurinkomsten.

Om de prijs/kwaliteitverhouding te berekenen, is het handig te weten hoeveel

een kwaliteitspunt kost bij een specifieke corporatie. Met andere woorden hoeveel huur moet een huurder gemiddeld per kwaliteitspunt betalen aan zijn huisbaas?

Dat is uit te drukken in een puntprijs: de netto huurprijs gedeeld door het aantal kwaliteitspunten. Hoe lager de puntprijs, hoe meer kwaliteit de huurder krijgt voor de huur die hij betaalt. Wij waren benieuwd naar de onderlinge verschillen in puntprijs tussen de twintig grootste corporaties. Daarvoor hebben wij de Centraal Fonds Rapportages van 2012 naast elkaar gelegd. In die rapportages wordt teruggekeken op de prestaties in het jaar 2011 en de drie jaar daarvoor.

TOP  5

Staedion ‘s-Gravenhage Stadgenoot Amsterdam Stichting Woonbedrijf SWS eindhoven Stichting Havensteder Rotterdam Stichting Lefier Hoogezand-Sappemeer Mitros Utrecht Stichting Mooiland Wageningen Stichting WonenBreburg Tilburg Vivare Arnhem Wonen Limburg Roermond

32.253 31.625 30.499 30.294 29.424 28.906 27.656 26.414 24.087 22.845

TOP 5: HOOGSTE PRIJS/KWALITEITVERHOUDING CORPORATIE PRIJSKWALITEIT Stichting Woonzorg Nederland Amsterdam 4,01 Staedion ‘s-Gravenhage 3,62 Stadgenoot Amsterdam 3,58 Stichting Ymere Amsterdam 3,56 Woonbron Rotterdam 3,52 Bij deze corporaties betalen huurders relatief veel geld voor een kwaliteitspunt. Dat kan verschillende oorzaken hebben. Het gehanteerde huurbeleid is er daar één van, de gemiddelde leeftijd van het bezit kan ook van invloed zijn.

Er zijn ook corporaties met een relatief lage puntprijs. Huurders zijn in deze woningen relatief goedkoop uit ten opzichte van de kwaliteit van de door hun gehuurde woning.

TOP 5: LAAGSTE PRIJS/KWALITEITVERHOUDING …mee voor het puntensysteem

DE GROOTSTE CORPORATIES VAN HET LAND Bij de groep twintig grootste behoorden in 2011 de volgende corporaties: CORPORATIE TOP 20 aantal woningen Stichting Vestia Groep Rotterdam 81.376 Stichting Ymere Amsterdam 78.746 Stichting de Alliantie Huizen 56.937 Woningstichting Eigen Haard Amsterdam 56.329 Stichting Portaal Baarn 53.244 Woonstad Rotterdam 46.791 Stichting Woonzorg Nederland Amsterdam 43.498 Woningstichting Rochdale Amsterdam 42.288 Woonbron Rotterdam 38.881 Woonstichting De Key Amsterdam 33.283

CORPORATIE PRIJSKWALITEIT Woningstichting Rochdale Amsterdam 3,05 Stichting Woonbedrijf SWS.Hhvl Eindhoven 3,08 Stichting Lefier Hoogezand-Sappemeer 3,12 Vivare Arnhem 3,16 Wonen Limburg Roermond 3,18 Het kabinet wil het puntensysteem voor huurwoningen afschaffen.

Volgens de huidige plannen wordt de maximale huurprijs bepaald op 4,5% van de WOZ-waarde van de woning. Voor huurders met een inkomen hoger dan € 43.000 wordt de maximale huurprijs (tijdelijk) afgeschaft. Deze plannen staan zeer ter discussie.

Op basis van de prijs/kwaliteitverhouding kun je dus een eerste indruk krijgen in de prijs-kwaliteitverhouding die een corporatie hanteert in zijn huurbeleid. Elke corporatie kan door de huur te verhogen of te verlagen (harmoniseren) met deze waarde spelen.

Het is dus van belang om te kijken hoe corporaties hiermee om gaan. Uiteindelijk draaien goede prestaties van corporaties altijd om kwaliteit, garanties voor de toekomst en een tevreden klant.

- CORPORATIEBOUW JANUARI  -



C O R P O R AT I E PA R T N E R

Henk Roozendaal, Brabant Wonen (l) en Peter van der Gugten. Heijmans (r).

 - CORPORATIEBOUW JANUARI  -

C O R P O R AT I E PA R T N E R

‘Open en transparant samenwerken, dat maakt het verschil’ “Wees transparant en leg je boeken open. Je haalt meer uit een samenwerkingsverband door duidelijk en open te communiceren en kennis met elkaar te delen.” Openheid en onderling vertrouwen vormen dan ook een ijzersterke basis voor de jarenlange samenwerking tussen Heijmans en woningcorporatie BrabantWonen. Ook nu de woningmarkt er weinig florissant bij staat. “De crisis verandert de aanpak, niet de opgave waar we voor staan”, zegt BrabantWonen-directeur Henk Roozendaal.

“Je moet ook wel met de kaarten op tafel spelen, wil je echt anders samenwerken”, vindt Peter van der Gugten, directeur van Heijmans. “Openheid en integriteit worden in deze tijd steeds meer selling points. Het belangrijkste hierbij is dat je vooral moet blijven sturen en communiceren. Het gedrag is namelijk bepalend voor ons functioneren, onze reputatie en ons bestaansrecht.’

VRAAG CREËREN BrabantWonen en Heijmans hebben elkaar gevonden bij uiteenlopende bouwprojecten. Volgens Van der Gugten heeft dit twee oorzaken. “Allereerst willen we niet meer voor de klant denken, maar hebben we naar hem leren luisteren”, legt hij uit. “Daarnaast speelt ons innovatieve karakter een belangrijke rol. We hebben te kampen met een beperkte vraag, dat heeft ons geleerd de vraag zelf te creëren.”

Een treffend voorbeeld van die ‘andere’ manier van samenwerken, die veel aandacht

trok in de media, is de ontwikkeling van de Slimme Snelweg. Sinds de jaren ‘80 wordt er al geschreven over intelligente wegen, waarbij de focus vooral lag op innovatie van de auto. De Slimme Snelweg pakt het grootschalig aan, door het wegdek te innoveren met duurzame en interactieve designs als adaptieve verlichting, het oogsten van energie en verkeerstekens die zich aanpassen aan de wegsituatie. Een snelweg dus, die op zijn omgeving en op de weggebruikers reageert.

Heijmans ontwikkelde deze in samenwerking met de internationaal vermaarde Studio Roosegaarde. Het concept won tijdens de Dutch Design Week in oktober 2012 ‘The Best Future Concept Award’.

HUISMERK Voor de woningmarkt bedacht Heijmans ook het ‘Huismerk’. Een woningbouwconcept voor grondgebonden woningen dat oplossingen biedt voor de behoeften van woningbouwcorporaties, vastgoedbeleggers,

ontwikkelaars en gemeenten. Dit concept biedt de opdrachtgever vooraf meer zekerheid over de kosten en de opleverdatum van een project. Hiermee heeft de opdrachtgever grip zijn orderportefeuille, wat de risico’s beperkt. ”Inmiddels hebben we al een aantal ‘Huismerk’-projecten met succes aan corporaties en beleggers opgeleverd”, licht Van der Gugten toe.

Een ander voorbeeld is het ontwikkelen en bouwen van een duurzame, energieneutrale woning. “Of zelfs een woning waarmee bewoners zelf energie kunnen verdienen”, vertelt Van der Gugten. “Hiermee laten we nog eens extra blijken toegevoegde waarde te kunnen leveren en goed naar de klant te luisteren.”

HAALBARE OPLOSSINGEN Het resultaat van open communicatie is doorgaans een beter, innovatiever ontwerp, dat meestal ook nog eens fors kosten bespaart. Alle partijen hebben baat bij deze - CORPORATIEBOUW JANUARI  -



!

W U E I N

d u u r z a m e

h o u t v e r v a n g e n d e

Kreunen Kunststoffen BV, bekend van o.a. de DTS®-laagreliëfdorpels, brengt onder de naam LBS®, Light Building Systems, een vernieuwend materiaal op de Nederlandse markt voor duurzame houtvervanging. Het nieuwe thermohardende kunststof Durodeen® is dankzij zijn eigenschappen en verwerkingingsmogelijkheden bij uitstek geschikt voor het duurzaam herstellen van houten kozijnen. Aanvankelijk ligt de nadruk op o.a. weldorpels, deurverlengers, glas- en neuslatten, geleverd uit een breedt scala standaard profileringen en zelfs volledig volgens klantspecificatie.

p r o d u c t e n

Wij leveren het materiaal in de gewenste vorm en afmeting, standaard afgewerkt met een grijze (RAL 7035) coating. Het Durodeen® laat zich uitstekend verlijmen, boren, schroeven, zagen en overschilderen zodat u altijd het gewenste eindresultaat behaald. Durodeen® is erg licht in gewicht (ρ = 0,55 kg/dm3) en heeft bovendien een lage warmtegeleidingscoëfficiënt (λ = 0,0895 W/m.K) Dankzij de zeer lange levensduur levert Durodeen® een bijdrage aan duurzame verbetering en biedt het mogelijkheden voor Passiefhuis toepassing.

T: 0573 - 438428 | www.kreunenkunststoffen.nl

F: 0573 - 258600 | www.kreunenkunststoffen.nl

IK BEN REVOLUTIONAIR iLOQ is ‘s werelds eerste digitale cilinder met eigen energievoorziening. Zonder batterijen. Zonder bekabeling.

Wij bieden een sluitsysteem met een flexibel en veilig toegangsmanagement, met aanzienlijk lagere onderhoudskosten ten opzichte van elektromechanische systemen. www.iLOQ.com

iLOQ Benelux Cypresbaan 15E 2908 LT Capellle ad IJssel m. +31 (0)623 441 670, f. +358 40 3170 201

Be zo B Va ou ek n 4 wbe ons t/ m urs tijd H 9 f 20 en al s e 2 bru 13 ar i,

C O R P O R AT I E PA R T N E R

Peter van der Gugten, Heijmans “Samenwerken maakt het verschil”

Henk Roozendaal, BrabantWonen: “Ontwerp en bestek maken we samen”

samenwerking. Die aanpak spreekt Roozendaal dan ook aan. Voor het bouwproject van de drie flats aan de Admiraliteitslaan in ’s-Hertogenbosch heeft het ook zo gewerkt. Hier werden het bouwbestek en het ontwerp vanaf het begin af aan gezamenlijk gemaakt”, legt hij uit. Volgens Van der Gugten is dit een goede manier om tot betere en beter haalbare oplossingen te komen. “Je moet elkaar wel opzoeken en begrijpen als je nieuwe ideeën wilt ontwikkelen die passen bij de behoefte en de mogelijkheden van de consument van morgen. Wil je kennis delen, dan moeten de boeken open op tafel. “Die transparantie is belangrijk”, beaamt Roozendaal. “We proberen overal efficiënt mee om te gaan, ook met de kosten. Binnen de financiële kaders zoeken we naar het maximale product. Als we Heijmans vragen om advies, dan willen we ook dat Heijmans dit advies desgevraagd kan waarmaken.”

“Samenwerking maakt het verschil”, vindt Roozendaal. Al sluit hij samenwerkingsverbanden met andere bouwbedrijven niet uit.

“We bekijken alles per project”, legt hij uit.

Ook Van der Gugten houdt het liefst meerdere opties open. “BrabantWonen is voor ons een belangrijke samenwerkingspartner”, geeft hij aan. “Maar we onderhouden ook goede relaties met diverse andere woningcorporaties.”

lastingen in de vorm van een zogeheten verhuurdersheffing. “Zo’n 90% van de woningbouwcorporaties verricht goede zaken voor de huurders, de samenleving en de bouw en houdt zich wel netjes aan de regels.” Uiteraard, net als iedereen, moeten ook de woningbouwcorporaties bijdragen aan het oplossen van de financiële crisis.

Ik ben het alleen niet eens met de voorgestelde maatregelen.” Door deze maatregelen kunnen woningbouwcorporaties niet meer investeren en dat is slecht voor de bouw en het voortbestaan van onze sector”, aldus Roozendaal.

Van der Gugten geeft hem gelijk. “Onze oorsprong ligt in de wegenbouw, maar in die sector merkten we in 2007 al dat er een slechte tijd aan zat te komen. Inmiddels weten we ons in die markt goed aan de situatie aan te passen met een stevige focus op innovatie, efficiency en andere contracten en afspraken. Binnen woningbouw trekken we daar nu onze lessen uit.”

Volgens Roozendaal is BrabantWonen niet alleen belangrijk vanwege de woningbouwproductie. “We zijn ook verantwoordelijk voor een prettig leefklimaat voor bewoners en bezoekers. In dat kader hebben we gezorgd voor betere woningen, maar ook voor de kwaliteit van het leven in de wijk. Voor BrabantWonen is de samenwerking met BrabantZorg daarbij van groot belang. Juist omdat de behoefte aan goede ouderenvoorzieningen groot is, gezien de vergrijzing in de Nederland. Investeren in gebieden moet dus vanuit het intelligent bundelen en verknopen van wonen, werken, zorg, groen en welzijn. De crisis mag geen excuus zijn om anders te denken en te doen.”

EXTRA MAATREGELEN Wat samenwerking en innovatie echter onder druk zet, is de recente ophef over schandalen rond corporaties als Vestia. De overheid neemt daardoor strengere maatregelen naar alle woningbouwcorporaties toe, waaronder het opleggen van extra be-

BRABANTSE A2 Met name in de regio ’s-Hertogenbosch – Eindhoven zien zowel Roozendaal als Van der Gugten veel potentie. “Langs de A2 in Brabant is voor ons nog veel economische groei mogelijk”, denkt Roozendaal. “Veel jongeren trekken naar de steden, terwijl in de dorpen steeds meer vraag komt naar zorg en aanverwante woningbouw. Dit biedt ons positieve perspectieven.”

SIBELIUS TALENTENCAMPUS In Oss werken Heijmans en BrabantWonen in nauwe samenwerking met de gemeente en Hendriks Bouw & Ontwikkeling aan de totstandkoming van de Talentencampus en het Sibeliuspark. De Talentencampus legt nieuwe verbindingen tussen vmbo, mbo, sportorganisaties en het bedrijfsleven. Het Sibeliuspark tegenover deze campus wordt ontwikkeld tot een hoogwaardig park met woningbouw. Voor een concept als de Talentencampus is het essentieel dat partijen gezamenlijk een stap voorwaarts zetten. Dat lukt alleen als de betrokken partijen open kaart spelen. BrabantWonen heeft een aantal voor haar essentiële randvoorwaarden geformuleerd om door te kunnen gaan met het project en daaraan een deadline gekoppeld. Dat leek eerst een obstakel voor een aantal partijen, maar heeft er uiteindelijk wel toe geleid dat het project door kon gaan.

- CORPORATIEBOUW JANUARI  -



CORPORATIE Voor het laatste Corporatienieuws: BOUW Corporatiebouw.nl

bouw, renovatie en onderhoud voor alle corporaties

Smits en Staedion: Prestatiegericht samenwerken Keuken en corporatie: Een intieme tango

Omgaan met asbest

CORPORATIE CORPORATIE W U BO Zonnestroom in Hoek van HollandBOUW onderhoud bouw, renovatie en

CORPORATIEBOUW is het enige

voor alle corporaties

bouw, renovatie en

onderhoud voor alle

corporaties

vakmagazine voor alle woningcorporaties in Nederland. Het magazine helpt woningcorpo-

s Top-5 Centraal Fond meter Rentedekking als graad n?

Slopen of renovere ef gemaakt Portiekwoningen passi

Gerard Anderiesen, Stadgenoot: raties bij het maken van keuzes in bouw, reno-

Centrada in Lely stad Uitgekiend slopen Ymere en Stadgeno ot Samenwerken in Oost poor

t

vatie en onderhoud. Wil je altijd op de hoogte nen Vincent Deckers, Wo

am

Prijswinnend Amsterd

Zuid

, “Asbestsanering n?” wat treffen we aa Blik op bewoner

Langste gebouw van

Samenwerking met liftindust

blijven van wat er speelt in de sector? Surf dan

rie

Eric Smulders, Wo

onstad Rotterdam

‘Dit symboliseer t wie wij zijn’

‘Passiefbouw in ijskast’

naar Corporatiebouw.nl. Daar vind je meteen actuele nieuwsberichten, nog voordat ze in

NL Nu tijd voor herbeste

mming?

r 4 - november 2012

1e jaargang - numme

1e jaargang - numme

r 5 - december 2012

Corporatiebouw verschijnen.

1e jaargang - nummer 2 - september 2012

CLOSE UP

‘Wit is logische keuze’ Een nieuwe productlijn die geïntroduceerd wordt op zes grote evenementen onder aanvoering van oud-wereldkampioen schaatsen Erben Wennemars en ‘The Iceman’ Wim Hof; het is geen dagelijkse kost. Maar de innovatieve nieuwe generatie dakramen van Velux verdient dan ook een bijzondere lancering. “De nieuwe dakramen brengen energie-efficiëntie, daglicht en wooncomfort naar nieuwe en hogere niveaus”. mensen natuurlijk blijer van worden. We dragen graag bij aan het geluk van de mens”, glimlacht Kalis. Een intuïtief touchscreen bedieningstablet zorgt voor een eenvoudige aansturing van de elektrisch bedienbare dakramen. “Noem ons gerust een variatie op de Philips Wake-Up Light, want je kunt hem zelfs voorprogrammeren, zodat je elke ochtend om 07.00 uur wakker wordt van een heerlijk ochtendzonnetje”, lacht Langerak.

MONTAGEGEMAK

De verschillen tussen de nieuwe generatie en haar voorgangers zijn legio. “De nieuwe generatie dakramen van Velux optimaliseert energie-efficiëntie, maar de grootste verandering zit ‘m in de afwerking”, stelt commercieel directeur Michel Kalis van Velux Nederland. “Onze dakramen zijn voortaan standaard wit afgelakt.” Aan deze ommezwaai ging een uitgebreid marktonderzoek vooraf. “Daaruit bleek dat 66% van de consumenten het liefst een ‘witachtig’ dakraam heeft”, voegt manager marketing & communicatie Jarl Langerak toe. “Dat is sowieso de meest voorkomende kleur in het interieur, kijk bijvoorbeeld naar kozijnen, muren en plafonds. De keuze voor wit is eigenlijk een logische. Intrinsiek was de vraag er dus altijd al, men moet nu alleen nog te weten komen dat Velux een wit afgelakt dakraam standaard levert. Daar ligt onze uitdaging.”

En die wordt met beide handen aangegrepen. De afgelopen maanden trok Velux door het land om haar nieuwe dakramen te introduceren aan de handel, de verwerker, de

woningbouwverenigingen en de rest van de bouwkolom.

Kalis: “We zijn zelf natuurlijk ontzettend enthousiast over onze nieuwe dakramen. Nu is het zaak dat A, men weet dat ze er zijn. En B, ons enthousiasme wordt gedeeld.”

GROTER GLASOPPERVLAK De nieuwe generatie dakramen van Velux is gestoeld op drie pijlers: meer daglicht, meer wooncomfort en minder energieverbruik.

Om dit te verwezenlijken, staat het nieuwe dakraam bol van de noviteiten. De nieuwe generatie telt maar liefst achttien nieuwe patenten. Zo is het glasoppervlak bij een gelijk dakraamformaat tot 18% groter dan de vorige generatie, vanwege een optimalisatie van de ventilatieklep en het zo slank mogelijk houden van het draaiend gedeelte. Het zorgt voor meer toetreding van zonnewarmte tijdens het stookseizoen. “En voor meer lichtinval, waar

Ook qua montagegemak betekent de nieuwe generatie een flinke sprong voorwaarts. Met de nieuwe universele montagebeugel is het mogelijk om het dakraam zowel op de standaard hoogte als 40 mm dieper in het dak te monteren. “Het inbouwen is ontzettend eenvoudig”, stelt Kalis. “De buitenafmetingen zijn hetzelfde als voorgaande generaties, dus de oude dakramen zijn gemakkelijk en snel te vervangen.” Erben Wennemars riep tijdens de presentatie gekscherend dat hij direct eigenhandig zijn dakramen ging vervangen. “In werkelijkheid komt er wel wat vakkennis en handigheid bij kijken, maar feitelijk zou iedereen de nieuwe dakramen kunnen plaatsen”, schetst Langerak. “Nieuw is dat de afdeklijsten eenvoudig op het dakraam worden geklikt. Door het nieuwe verpakkingsconcept is de montagevoorbereiding, ook bij grotere dakramen, door één persoon uit te voeren.” Vanaf april 2013 is de nieuwe generatie dakramen verkrijgbaar. Velux toont graag hoe eenvoudig de montage verloopt.

Bij interesse in een montagetraining, kan men voor beschikbare data kijken op de website van Velux Nederland.

- CORPORATIEBOUW JANUARI  -



M I J N C O R P O R AT I E Door Johan van Leipsig

Gwen Wulfers Sectormanager Klant & Markt bij Thús Wonen

“Focus ligt op betaalbaar houden van woonlasten.”

HOE GROOT IS THÚS WONEN? “Wij hebben 2.900 verhuureenheden, waarvan meer dan 95% woonhuizen. We opereren voornamelijk in Baarn en omstreken, de regio Eemland: Soest, Spakenburg, Huizen, Hilversum en Amersfoort.”

WAAR BENT U HET MEEST TROTS OP? “Vanaf 1 januari 2012 is er een duidelijke scheiding gemaakt tussen front- en backoffice, door de bestaande teams om te vormen in een Klanten Contact Centrum en een afdeling Relatiebeheer. Daarbij kwam de lat voor onze medewerkers, vooral die van Relatiebeheer, fors hoger te liggen. De ontwikkeling die deze mensen zichzelf hebben gegund en de spirit die daarmee gepaard ging, maakt me supertrots.”

WAAR LIGT NOG DE GROOTSTE UITDAGING? “We hebben een fantastisch Strategisch Voorraad Beleid (SVB), ondanks of misschien wel dankzij de problematiek van ons werkgebied.

De uitdaging ligt er nu in dat beleid ook te kunnen realiseren, ondanks de druk van de economische crisis en de forse financiële bijdrages.”

HOE BELANGRIJK IS DUURZAAMHEID? “Met ons SVB hebben we de focus gelegd op het betaalbaar houden van de totale woonlasten. Investeren in energiebesparende maatregelen is daarmee een speerpunt geworden. Niet alleen omdat dit de woonlasten van de huurder positief zal beïnvloeden, maar ook vanuit het duurzaamheidsoogpunt. Daarnaast gaan we als organisatie steeds meer papierloos werken. En worden medewerkers gefaciliteerd om ook thuis te kunnen werken.”

HOE BELANGRIJK IS HUURDERSTEVREDENHEID? “Thús Wonen is van een klantvriendelijke naar een klantgerichte organisatie gegaan. Van de ‘hoe’-vraag naar de ‘wat’-vraag. Dat houdt ook in dat we de klantvraag meer in beeld gaan brengen door een woonbelevingsonderzoek in de kleine dorpskernen, een klantonderzoek over onze dienstverlening en (digitale) klantpanels voor specifieke items.

Ook hiervoor geldt de uitdaging; hoe krijgen we een zo hoog mogelijke klanttevredenheid tegen zo min mogelijke kosten.”

 - CORPORATIEBOUW JANUARI  -

M I J N C O R P O R AT I E

Pieter Bregman Algemeen directeur/bestuurder Nijestee

“Onze bestaansgrond ligt alleen bij de huurders.”

HOE GROOT IS NIJESTEE? “Nijestee heeft een kleine 30.000 bewoners, allemaal in de stad Groningen.”

WAAR BENT U HET MEEST TROTS OP? “Wij zijn een corporatie met een duidelijk profiel: maatschappelijk betrokken, ingebed in de Groningse samenleving en gericht op onze kernactiviteiten. Wij doen ons stinkende best voor de doelgroep. We doen de gewone dingen goed: we houden 14.000 goede en betaalbare woningen in de lucht en we helpen de wijk prettig leefbaar te houden.

We nemen de telefoon op en komen als dat nodig is. We luisteren naar bewoners en andere belanghebbenden.”

WAAR LIGT NOG DE GROOTSTE UITDAGING? “In het meer en beter huisvesten van de vele jongeren in de stad, waar duizenden woningen voor nodig zijn. In verduurzaming van de bestaande voorraad, waar honderden miljoenen euro’s voor nodig zijn.

Maar ook: in het versterken van de positie van bewoners, waar we allerlei verschillende nieuwe wegen voor zoeken. Uitdagingen genoeg.”

HOE BELANGRIJK IS DUURZAAMHEID? “Heel belangrijk, voor ons vooral vanwege de relatie met woonlasten.

In de nieuwbouw experimenteren we met de laatste snufjes, zoals zonnepanelen en aardwarmte. Maar de grote slag moet gemaakt worden in de bestaande voorraad: door alle woningen te voorzien van gewone zaken als schilisolatie en een HR-ketel.”

HOE BELANGRIJK IS HUURDERSTEVREDENHEID? “Daar draait het toch allemaal om? Het is onze bestaansgrond. Tegelijkertijd is het echter ook weer geen rare vraag. Als ik sommige collega’s of andere vertegenwoordigers hoor lijkt het wel of het doel van corporaties is het tevreden stellen van Haagse kringen en alle toezichthouders. Te begrijpen in het licht van de crisis waarin de sector verkeert, maar volgens mij een heilloze weg. Onze bestaansgrond is alleen te vinden bij onze bewoners.”

- CORPORATIEBOUW JANUARI U UARI  -



THEMA TECHNIEK LUCHTDICHT B OUWEN

‘Duurzame oplossingen die aan huidige en toekomstige eisen voldoen’ Door Paul van den Hurk

Energiezuinig bouwen is booming. De eis van 30% minder CO₂-uitstoot in 2020 hangt woningeigenaren als een zwaard van Damocles boven het hoofd. Luchtdicht bouwen en passiefbouw spelen een sleutelrol in de realisering van deze door de Europese Commissie gestelde eis. Architecten en fabrikanten van bouwmaterialen hebben de handschoen opgepakt en zijn er klaar voor. Maar zijn woningcorporaties dat ook? Een rondje langs de toeleveranciers.

Bij de termen ‘passief bouwen’ en ‘luchtdicht bouwen’ wordt nog regelmatig een moeilijk gezicht getrokken. Terwijl het nu toch echt tijd is om deze thema’s branchebreed op te pakken, weet Tone Vannieuwkerke, marketing- en communicatiemedewerker van Duco Ventilation & Sun Control.

“Luchtdicht bouwen is vandaag de dag een belangrijk thema in de bouw. Te veel ‘ongewenste ventilatie’ door naden en kieren leidt tot tochtklachten en extra stookkosten en moet dus tot een minimum beperkt worden. Te weinig frisse lucht is echter ook ongezond en de integratie van een ventilatiesysteem is tegenwoordig verplicht.

Bovendien is luchtdicht bouwen een voorwaarde om een goed werkend en energiezuinig ventilatiesysteem te realiseren.”

VENTILATIESYSTEEM C Duco is één van de bedrijven die al in een vroeg stadium insprong op passiefbouw

 - CORPORATIEBOUW JANUARI  -

en luchtdicht bouwen. Vannieuwkerke: “De ventilatieroosters/suskasten die in de vraaggestuurde natuurlijke ventilatiesystemen van Duco Ventilation & Sun Control geïntegreerd kunnen worden, combineren ventileren volgens systeem C (zie kader) met het traditioneel luchtdicht bouwen.”

ROL VAN DE OVERHEID Kennis is macht en dus moeten alle partijen, betrokken in het bouwproces, zich onderdompelen in de wereld van passiefbouw en luchtdicht bouwen. Architecten, aannemers en bouwbedrijven… Er zijn er steeds meer die zich profileren als passiefbouwof ‘luchtdicht bouwen’-specialist. Het is een middel om je te onderscheiden in een markt die het moeilijk heeft. Nu is het zaak dat de uitzondering de norm wordt en energiezuinig bouwen branchebreed wordt gedragen. Hjelmer Zondervan, application engineer bij Walki Meuwissen Bouwproducten, ziet het vol vertrouwen tegemoet.

THEMA TECHNIEK LUCHTDICHT B OUWEN

VENTILATIESYSTEMEN Er zijn vier typen ventilatiesystemen: • Systeem A: natuurlijke toevoer en natuurlijke afvoer • Systeem B: mechanische toevoer en natuurlijke afvoer • Systeem C: natuurlijke toevoer en mechanische afvoer • Systeem D: mechanische toevoer en mechanische afvoer (gebalanceerde ventilatie) “De leveranciers zijn er al klaar voor, het is onze wil om dit te bereiken. De overheid heeft er wel een belangrijke rol in. Er zal vanuit de overheid meer gesubsidieerd moeten worden en er moeten afspraken worden gemaakt met de woningcorporaties. Vooral in de bestaande woningvoorraad kan een grote slag geslagen worden.”

ZORGVULDIGHEID Luchtdicht bouwen vraagt betere materialen en een andere werkwijze, weet Zondervan. “Er moet bijvoorbeeld gewerkt worden met elastische pur, niet uitdrogende tapes en dubbele kierdichtingen bij bewegende delen. De werkwijze verschilt met name op het vlak van zorgvuldigheid.

Er is meer controle vereist tijdens de bouw, vooral voor en na het installatiewerk van elektra en verlichting.” Het productgamma van Walki Meuwissen is nauwgezet afgestemd op luchtdicht bouwen. “We produceren dampremmende en dampdichte folies, die bovendien luchtdicht zijn. Deze worden aan de warme kant van de HSBgevel of het HSB-dak aan de binnenzijde aangebracht en in combinatie met folietape damp- en luchtdicht gemaakt. Belangrijk hierbij is de aansluiting van de spouwlatten, die van binnenuit dichtgeplakt dienen te worden.” Dat vraagt redelijk wat precisie, maar de werkwijze wordt door Meuwissen helder voorgeschreven. “Indien de folies en tape volgens onze verwerkingsvoorschrif verwerkingsvoorschriften worden aangebracht, zijn de gevel en het dak volledig luchtdicht”, verzekert Zondervan. Meuwissen heeft verschillende oplossingen om de eis van 30% minder CO₂-uitstoot in 2020 te behalen. “Enerzijds het luchtdicht maken van de buitenschil door middel van dampremmende folies en tapes. Anderzijds door het gebruik van aluminium folies, zoals de Miofol 150AG en 170AG, twee waterkerende dampdoorlatende aluminium folies.”

DIRECT CONTACT Hoewel er in de bouwketen een paar schakels zitten tussen de fabrikant en de woningcorporatie, is direct contact tussen beide nuttig, vindt Zondervan. Corporaties mogen dus altijd bij Walki Meuwissen aankloppen. “We hebben in het verleden wel contact gelegd met woningbouwcorporaties en daar zijn soms wat opdrachten uit gekomen, maar op dit moment hebben we geen contactpersonen bij de woningbouwcorporaties. De corporaties zijn natuurlijk meer dan welkom ons te benaderen.”

HOOG KOSTENPLAATJE De subsidiëring door de overheid, waarover Zondervan spreekt, is ook volgens marketingmanager Paul Visser van Tremco Illbruck zeer welkom. Energiezuinig bouwen kent namelijk een hoger kostenplaatje dan de traditionele manier van bouwen. Visser benadrukt: “De werkwijze kan in vele gevallen gelijk blijven, alleen is er extra aandacht bij nodig en zijn er andere of aanvullende producten nodig. Dus zal er tijdens de calculatie al rekening mee gehouden moeten worden dat er meerkosten in materiaal en manuren bij komen kijken.” De werkwijzen en materiaalkeuzes in luchtdicht bouwen zijn talloos.

Iedere uitzonderlijke bouwsituatie vraagt zijn eigen aanpak en materiaal, weet Visser. “Er bestaan diverse materialen om een bouwwerk luchtdicht te maken. De details en bouwmethode bepalen welke van deze materialen het beste ingezet kunnen worden.

Met de traditionele inbouwmethode van kozijnen bijvoorbeeld zal nooit een voldoende luchtdichting behaald worden, dus vraagt dit thema extra aandacht voor alle partijen die hiermee te maken hebben. Het gaat daarbij vaak om een combinatie van bestaande producten, nieuwe of andere producten en de juiste toepassingskennis. Met multifunctionele banden en folies en Elastic Foam wordt tegenwoordig aan eisen voldaan, die vroeger wellicht onhaalbaar waren.”

maken hebben, hebben we de krachten gebundeld. We kunnen op deze manier een op elkaar afgestemd advies verzorgen waarvan men de voordelen op de bouwplaats direct kan waarnemen. Een gecombineerd advies in de vorm van een ankerplan (Gebr. Bodegraven), in combinatie met de juiste bevestigingsankers (Fisher) en met de juiste luchtdichtingsproducten (Tremco Illbruck) levert de aannemer direct voordeel. Als daar met gelijke coderingen in het advies ook nog eens de voorraad wordt bijgehouden in de bouwplaatscontainer, kan de montage efficiënter verlopen.”

PARTNER AAN TAFEL Net als Walki Meuwissen denkt Tremco Illbruck graag met corporaties mee. Visser: “Door nieuwe innovatieve producten kunnen we het bestaande woningenpotentieel, dat gerenoveerd moet worden, ook voorzien van een goede luchtdichting. Met ervaring in diverse grote passieve renovatieprojecten kunnen wij als partner aan tafel onze adviezen aan corporaties verzorgen. Het contact verloopt op dit moment vaak niet rechtstreeks maar via toeleveranciers of producenten van bouwdelen voor dit soort projecten. Zowel voor renovatie als nieuwbouw geldt dat de grootste winst te boeken is als er in vroeg stadium al over wordt nagedacht. Corporaties willen duurzame oplossingen die aan huidige en toekomstige eisen voldoen. Met onze focus op regelgeving adviseren wij daarbij. Exploitatie en onderhoudskosten zijn de tweede factor van belang. Het verbaast velen welke voordelen op dit vlak met luchtdicht bouwen haalbaar zijn.”

GEBUNDELDE KRACHTEN Toeleveranciers bundelen de krachten om gezamenlijk in te spelen op de groeiende vraag naar energiezuinige bouwmaterialen.

Zo is Tremco Illbruck de samenwerking aangegaan met Gebr. Bodegraven (specialist in verbindingen voor de bouw) en Fischer bevestigingssystemen. Het is geen toeval dat juist deze partijen de handen ineenslaan, weet Visser. “Doordat wij altijd op de zelfde tijd en plaats in de bouwkolom met elkaar te - CORPORATIEBOUW JANUARI  -



Bezoek onze stand, met de thema’s: • Ventilatie - geluid - energie • Ketenintegratie • Renovatie • Toegangscontrole

stabiele factor in roerige tijden

In een moeilijke periode voor de bouw zijn sterke partners belangrijker dan ooit. BUVA is die partner. In de gehele keten zijn wij ver tegenwoordigd, waardoor u op elk moment het juiste advies ontvangt. Een partner die verder denkt.

Hal 2 | stand B.030 | 4 t/m 9 februari | Jaarbeurs Utrecht Meer informatie en gratis toegangskaarten?

Ga naar buva.nl!

Foto: beeldbank Rijkswaterstaat

0180 - 697500 | buva.nl

Hang- en sluitwerk | Woonhuisventilatie | Hardglas ramen | Aluminium- en glasvezel versterkte profielen

HET LAATSTE NIEUWS? kant-en-klare raamdorpelelementen voor nieuwbouw en renovatie

Bezoek onze stand op de BouwBeurs

08.C001 Kijk voor een razendsnelle offerte op onze vernieuwde website!

CHECK HeBlad - Raamdorpelelementen BV T 0497 - 36.07.91 · W www.HeBlad.com

CORPORATIEBOUW.NL

CLOSE UP

Kennisbundeling vanuit techniek Onder de noemer van ‘De kracht van de combinatie’ bestormen de bedrijven Tremco Illbruck, Fischer Benelux en Gebr. Bodegraven in een samenwerkingsverband de markt vanaf begin februari. De krachtenbundeling op het gebied van de techniek is een handreiking om de kans op fouten in de bouw te verkleinen.

Van links naar rechts: Constanz Bothof, Simon Bodegraven, Piet Breevaart.

Tijdens het gesprek uit Fischer Benelux salesen marketingmanager Piet Breevaart de slogan van zijn bedrijf, in zijn ogen ook de kern van het samenwerkingsverband met Tremco Illbruck en Gebr. Bodegraven. “Know more, sell more. Door onze klanten trainingen aan te bieden, krijgen ze meer kennis over producten en toepassingen. Deze kennis kunnen ze toepassen, bijvoorbeeld om hun klanten beter van dienst te kunnen zijn”, licht hij toe.

Dit sluit volledig aan op de filosofie van Tremco Illbruck en Gebr. Bodegraven, zeggen salesdirector Tremco Illbruck Benelux Constanz Bothof en GB’s Simon Bodegraven.

Sinds de afgelopen zomer zijn de drie bedrijven een samenwerkingsverband aangegaan, waarbij ze hun krachten bundelen op basis van techniek.

EPC-NORM Gebr. Bodegraven, Fischer Benelux en Tremco Illbruck kennen elkaar al veel langer. Eerst zochten de twee eerstgenoemde bedrijven elkaar op om elkaars producten in het bouwproces op elkaar af te stemmen. Inmiddels neemt ook de Arkelse multinational deel aan het samenwerkingsverband.

De drie bedrijven vullen elkaar goed aan.

“Gebr. Bodegraven zorgt voor de verbindingen, Fischer voor de bevestiging en wij voor de luchtdichte afdichting”, verklaart Bothof.

Door de verscherping van de EPC-norm is ‘luchtdicht bouwen’ inmiddels namelijk een must. “Het is een planmatige aanpak van de verwerking van ruwbouwmaterialen om een beter duurzaam rendement te creëren”, legt Bodegraven uit. “Dit geldt zowel voor nieuwe

gebouwen als voor renovatie. Onder duurzaam verstaan we onder meer minder CO2-uitstoot en een langere levensduur van gebouwen.”

De samenwerking vindt plaats aan de hand van een kennisbundeling vanuit de techniek, waarbij op detailniveau wordt geholpen bij de vorming van het bouwbestek. “In het document ‘De kracht van de combinatie’ geven we de basisdetails van twintig doorsnedes, die te maken hebben met het luchtdicht bouwen van gevels en kozijnen. In elke tekening staat de optimale combinatie van producten van de drie partners”, legt Bothof uit. “We richten ons hiermee primair op de woningbouw.”

Bodegraven vervolgt: “Daarnaast lanceren we tijdens de komende Bouwbeurs de website www.dkvdc.nl, waarop onder meer ook allerlei documentatie staat.”

uren flink worden teruggebracht. Door zo veel mogelijk te standaardiseren en kennis te delen, besparen we veel tijd per detail en zorgen wij voor een duurzame bevestiging met langdurig functiebehoud. Als je echter goedkopere en kwalitatief mindere productvarianten gebruikt, dan loop je het risico dat deze na een aantal jaar hun functie deels of geheel verliezen en vervangen moeten worden. Uit ervaring weten we dat in dit deel van de bouw enorme faalkosten verborgen zitten.

Deze willen we graag terugdringen met onze kennis, kunde en producten.”

Volgens hem zijn dit de belangrijkste argumenten om de gestandaardiseerde basisdetails op de markt te brengen. “Hiermee ontzorgen we dus de aannemerij”, vult Bothof aan. “Met ons document en onze website helpen we hen om de faalkosten naar beneden te krijgen.”

AANPAK FAALKOSTEN

RENDEMENT

De uitleg van de basisdetails moet zorgen voor minder faalkosten. Volgens Breevaart is hierbij nog een tweetal aspecten van belang.

“De aannemerij vergist zich nog geregeld in de aanpak van faalkosten. In vergelijking met de totale bouwsom van een bouwproject zijn de aanschafkosten voor onze producten marginaal ten opzichte van de arbeidskosten.

De kosten van de arbeidstijd per verankering, bevestiging en dichting overschrijden deze aanschafkosten meerdere malen. Vanuit die visie vinden wij het van belang dat de verankering, bevestiging en dichting nauwgezet op elkaar worden afgestemd per specifiek bouwdetail. Hierdoor kan het aantal arbeids-

Ook woningbouwcorporaties spinnen garen bij deze gedocumenteerde samenwerking.

“We zorgen voor een duurzaam gebruik van bouwmaterialen”, vertelt Bodegraven. “Het juiste gebruik van kwalitatief goede materialen zorgt na verloop van tijd voor meer rendement op de investeringen in ver- en nieuwbouw. Daarnaast blijven bewoners een optimaal woongenot houden.”

De drie bedrijven zijn dan ook ondersteunend aanwezig op de bouwplaats. “Dat is toch de plek waar alles op de juiste manier moet worden aangebracht”, zegt Breevaart.

“Het detaillistische houvast is er met name voor de mensen op de bouwplaats.”

BASISDETAILS

- CORPORATIEBOUW JANUARI  -



design | techniek | toepassing | productnieuws | regelgeving

jaargang 14, 2012

4

Vakblad voor gevelopeningen, beveiliging, raam- en deurtechniek

design | techniek | toepassing | productnieuws | regelgeving

jaargang 14, 2012

3

Vakblad voor gevelopeningen, beveiliging, raam- en deurtechniek

design | techniek | toepassing | productnieuws | regelgeving

jaargang 14, 2012

2

Vakblad voor gevelopeningen, beveiliging, raam- en deurtechniek

raam en deur design | techniek | toepassing | productnieuws | regelgeving

jaargang 14, 2012

5

Vakblad voor gevelopeningen, beveiliging, raam- en deurtechniek

• Kozijnwerk • Raam- en Deurtechniek • Bouwbeslag • Inbraakwering • Beglazing • Ventilatie Raam en Deur is het vakmagazine voor raam-, deur- en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker.

De redactionele invulling steunt op vijf peilers: design, techniek, toepassing, productnieuws en regelgeving.

Hierdoor bieden wij meer doorzicht, overzicht en inzicht in alle componenten rond raam en deur.

raam en deur raam en deur raam en deur •

•

www.raamendeur-online.nl Ja, ik abonneer me op Raam en Deur en ontvang 6 edities voor € 60,- (ex 6% BTW).

Ja, ik ontvang graag een gratis proefnummer van Raam en Deur Bedrijfsnaam Persoonsnaam Adres + Huisnummer Postcode + Woonplaats

raam een deur

Datum

Handtekening

Faxen naar: 073 - 503 81 53 MIXpress BV, Postbus 55, 5240 AB Rosmalen, 073 - 503 43 47, raamendeur@mixpress.nl

CLOSE UP

Gebouwinstallatie zonder stekker Van oudsher worden passiefwoningen vaak uit hout opgetrokken. Om passiefbouwen ook met baksteen te kunnen realiseren, kwam Recticel Insulation samen met Wienerberger tot een gezamenlijke bouwvisie: Massief Passiefbouwen.

Hiervoor levert het bedrijf totale oplossingen die direct zijn toe te passen voor de totale gebouwschil.

In 2020 moeten we allemaal energieneutraal bouwen. Niet alleen omdat de overheid dat wil, maar ook om het milieu te sparen en niet onbelangrijk: de portemonnee van bewoners enigszins gevuld te houden.

Duitsland en Oostenrijk kunnen gezien worden als de bakermat van het passief passiefhuisprincipe. In die landen wordt vooral met hout gebouwd. Vandaar dat het passiefhuisprincipe ook vooral op hout (houtskeletbouw, HSB)gebaseerd is. Omdat er in Nederland een lange baksteenhistorie geldt, ontwikkelde Recticel Insulation de bouwvisie Massief Passiefbouw. Een principe dat voor het eerst in Nederland met succes werd uitgevoerd in Grijpskerke, waar projectontwikkelaar Marsaki uit Goes en de Corporatie Woonvisie in nauwe samenwerking met de leverancier, de eerste CO2neutrale straat van Nederland realiseerde en het woonzorgcomplex Nimmerdor.

MASSIEF Massief Passief Bouwen omvat een traditionele spouwconstructie met massieve

PASSIEFHUISBOEK Recticel Insulation hecht belang aan een duurzame toekomst. Daarom staat kennisoverdracht hoog in het vaandel bij het bedrijf. Mede daarom heeft Recticel het Passiefhuisboek opgesteld met informatie over dat onderwerp. Het is vrij in te zien op de website. De adviseurs van Recticel staan opdrachtgevers bij tijdens de ontwikkeling van hun plannen.

binnenmuren, die bijvoorbeeld van beton of baksteen kunnen zijn, en een kwalitatief hoogwaardige polyurethaan spouwisolatie. Commercieel manager Roland van der Hoek is enthousiast over de ontwikkelde visie. “We zien nu dat onze visie aanslaat en wordt geadopteerd door grote partijen, zoals aannemers, corporaties en ontwikkelaars. Groot voordeel is dat het aandeel installatie in een gebouw klein is. De meest efficiënte klimaatinstallatie is in feite de isolatie in de gebouwschil. En die heeft nogal wat voordelen tegenover ingewikkelde warmtepompen en warmte/koude-opslagsystemen (WKO etc.) : er hoeft geen stekker in en geen onderhoud aan te gebeuren.” Wel is het van essentieel belang Keymark gecertificeerde isolatiematerialen te gebruiken.

Hiermee heb je de zekerheid dat er kwalitatief de beste materialen worden toepast met aantoonbare lange functionele levensduur.

Keymark is een Europees kwaliteitslabel.

Alle isolatiematerialen van Recticel voldoen hieraan.

KOSTENPLAATJE En dat scheelt gelijk weer in het totale kostenplaatje van de corporatie. Volgens Van der Hoek is Massief Passief Bouwen dan ook een goede keuze voor een corporatie.

“Uiteraard heb je bij deze vorm van bouwen te maken met hogere bouwkosten.

Die zitten hem vooral in de nauwkeurige uitvoering en toegepaste kwalitatief hoogwaardige bouwmaterialen. Elk detail moet je in de gaten houden om koudebruggen te voorkomen. Daarnaast zijn wij als leverancier ook actief bezig op de bouwplaats om te controleren of de uitvoering goed gaat en

om mensen te certificeren voor een goede verwerking van onze producten.” Dit alles leidt uiteindelijk tot significant lagere netto maandlasten. “Bij het project in Grijpskerke hebben bewoners te maken met een energierekening van een paar tientjes in de maand. Als ze echt goed opletten, kunnen ze zelfs op € 0 uitkomen. Bij het Woonzorgcomplex Nimmerdor werden 23 huur- en 7 koopwoningen gerealiseerd. Tegenover het project Nimmerdor zijn 20 CO2-neutrale starterswoningen gerealiseerd. Die waren binnen drie maanden allemaal verkocht.

En dan hebben we het over een krimpgemeente. Ze waren weliswaar iets duurder dan een ‘normaal huis’, maar zullen in de toekomst ook significant meer waarde vertegenwoordigen.” Bovendien profiteren de bewoners van de lage energierekening waardoor de netto maandlasten direct en blijvend, veel lager zijn dan van soortgelijke woningen.

BOUWBEURS Recticel Insulation is aanwezig op de Internationale Bouwbeurs (4-9 februari) op de stand van Bouwformatie: Hal 1, stand E090. Bestel een VIP-kaart, mail naar vanderhoek.roland@recticel.com

Deze Close Up is verrijkt met Layar, zodat u met de Layar-app meteen naar extra informatie wordt doorverwezen.

- CORPORATIEBOUW JANUARI  -



THEMA TECHNIEK G R O E N E B O U W M AT E R I A L E N

Duurzaamheid lijkt al ingeburgerd Door Johan van Leipsig

Veka Interieur

Ook bij de fabrikanten van bouwmaterialen is inmiddels de knop om: duurzaamheid staat bij vele van hen hoog in het vaandel. Ze leveren ‘groene’ producten waar woningcorporaties op diverse manieren van kunnen profiteren. Een rondje langs de velden levert een aardig divers en creatief beeld op.

 - CORPORATIEBOUW JANUARI  -

De woorden hout en aluminium neemt hij liever niet in de mond, lacht Adriaan Hakkert van Veka Kozijnen. Kunststof is het volgens hem het toverwoord. Kunststof kozijnen zijn aan een opmars bezig, zo zegt hij. Zijn bedrijf is al jaren actief in uitsluitend kunststof kozijnprofielen en sloot zich onlangs aan bij het Platform Duurzaam Bouwen. “Ondanks een teruglopende markt over de breedte, wint het aandeel kunststof sterk terrein.” Dat is volgens Hakkert voor een deel te danken aan de aanpassingen in uitstraling van de afgelopen jaren, maar ook duurzaamheid is van belang. “Kunststof is van alle gebruikte kozijnmaterialen het duurzaamst. Op het gebied van CO2- en zwaveluitstoot, aantasting van de ozonlaag en allerlei andere aspecten die bij de productie komen kijken, scoort kunststof het best.” T Toch is dat voor woningcorporaties niet de hoofdreden om tot aanschaf over te gaan, zegt Hakkert.

“Bij corporaties spelen eerder aspecten als goedkopere aanschafprijs en het feit dat kunststof kozijnen relatief onderhoudsarm zijn een rol.”

LANGE LEVENSDUUR “Bij W Wienerberger zit duurzaamheid verankerd in de bedrijfsvoering”, zegt Tanja T Bongers. “Wij Wij bieden over de volle breedte van W ons assortiment duurzame bouwmaterialen.

Zowel voor gevel, dak, wand als straat.” De producten van W Wienerberger zijn zo duurzaam door onder meer de duurzame grondstofwinning, duurzame productie (volgens ISO 14001), een lange levensduur en onderhoudsvrijheid. Bovendien biedt Wienerberger W duurzame toepassingen in combinatie met energie-efficiente bouw, zoals keramisch passiefbouw. “Generiek kun je stellen dat keramische bouwmaterialen zeer duurzaam zijn, omdat ze een lange levensduur kennen, blijvend mooi en blijvend kwalitatief hoogwaardig zijn, en nagenoeg geen onderhoud kennen. Keramische kwaliteit boet niet in aan technische noch aan esthetische kwaliteit. Kijk naar oude centra waar nog steeds eeuwenoude huizen en straten zijn, met baksteen en keramische dakpannen.” Het bedrijf heeft een aantal productontwikkelingen die nog extra bijdragen aan duurzame toepassingen, zoals de slanke

THEMA TECHNIEK G R O E N E B O U W M AT E R I A L E N

SlimBrick, de recycle-bakstenen en de reeds genoemde keramisch passiefbouw.

Corporaties profiteren volgens Bongers van de duurzaamheid: “Onze materialen kennen een lange levensduur en zijn daarmee waardevast. Ze hebben een verdiende esthetische kwaliteit die ook weer leidt tot waardevastheid, zijn solide en bieden oplossingen voor actuele behoeftes, zowel voor nieuwbouw als renovatie. Speciaal voor corporaties hebben we diverse renovatieoplossingen met dakpannen, stenen en toebehoren.”

KEURMERK Han den Hartog van Xella trapt af door te melden dat zijn bedrijf het Dubokeur draagt.

“Met dit keurmerk toont een fabrikant aan dat een product het milieu minimaal belast.

Zowel onze kalkzandsteen als cellenbeton beschikken over een Dubokeur.” Research en vernieuwende producten die de energievraag van een gebouw omlaag brengen, heeft het bedrijf hoog in het vaandel staan.

Recente voorbeelden zijn de Ytong Multipor minerale isolatieplaat, de extra dikke energiezuinige Ytong-blokken voor massieve bouw en de Hebel dakplaat voor groendaken.

Energiebesparing, en dus lagere kosten, is het aspect dat woningcorporaties moet aanspreken bij Xella, aldus Den Hartog. “Wanneer Xella-producten worden toegepast in buitenwanden of gevels, zijn ze onderdeel van de gebouwschil. Cellenbeton heeft een hogere isolatiewaarde dan kalkzandsteen en kan daardoor, mits de wand voldoende dik is, massief worden toegepast.” Daarnaast is de zogenoemde thermische massa van een gebouw van belang, de mate waarin warmte in de constructie kan worden opgeslagen.

“In de praktijk betekent dit dat pieken in het temperatuurverloop worden afgevlakt, waardoor een comfortabel binnenklimaat ontstaat.

Kalkzandsteen en cellenbeton hebben een grote thermische massa. Tot slot voorkomen de isolerende eigenschappen van cellenbeton koudebruggen en is het met cellenbeton mogelijk luchtdicht te bouwen. Ook zijn cellenbeton en kalkzandsteen onderhoudsarm en gaan ze bijzonder lang mee.”

GLASWOL Saint Gobain biedt uiteraard producten met glaswol, zo legt Ivo van Rooy uit. “Glaswol is een zeer milieuvriendelijk isolatiemateriaal en daarmee zijn eigenlijk alle isolatiematerialen van Isover duurzaam. Glaswol bewijst zich als het meest milieuvriendelijke materiaal voor in de spouw.” Isover glaswolisolatie is zo ‘groen’ omdat voor de productie ervan zo’n 75% ge-

recycled glas gebruikt wordt. Bovendien is het product zelf geheel recyclebaar. Wat Isover glaswol echter als eerste zo ‘groen’ maakt, is het energiebesparend vermogen, waardoor minder CO2 wordt uitgestoten. En dat is ook één van de redenen waarom woningcorporaties met Isover zouden moeten werken. “Isover isolatiematerialen hebben uitstekende thermisch isolerende eigenschappen. Daardoor kan er veel energie worden bespaard. Voor de bewoners betekent dit dat de woonlasten beter beheersbaar worden door een lagere energierekening. Daarnaast krijgt een goed geïsoleerde woning een beter energielabel en verhoogt het de waarde van een woning.”

En hoe zit het met de kosten? Zijn die lager of hoger dan minder groene alternatieven?

“De kosten voor aanbrengen zijn relatief laag en dus interessant voor woningcorporaties.

Speciaal voor het snel en effectief isoleren van schuine daken heeft Isover dit jaar het complete isolatiesysteem Sonestrong Pro geïntroduceerd. De isolatieplaten in dit systeem zijn afgewerkt met een stootvaste, decoratieve laag en bieden zo isolatie en afwerking in één. Met Sonestrong Pro van 100 mm kan € 13 per jaar per m2 worden bespaard met een terugverdientijd van ongeveer vier jaar.’

SPAANPLAAT Kingspan Unidek produceert met EPS als basis. EPS is 100% recyclebaar. “Meerdere malen zelfs”, zegt Rolf Pennings. Het bedrijf gebruikt in veel producten spaanplaat. Zoals de Unidek RenoFast, voor na-isolatie van binnenuit tegen het bestaande dakbeschot. Aan de boven- en onderzijde zijn de Unidek RenoFastelementen voorzien van 3,2 mm spaanplaat.

Dit product wordt volledig gerecycled.

Alle producten van Kingspan Unidek zijn

duurzaam, schetst Pennings de reden waarom corporaties met Kingspan Unidek in zee zouden moeten gaan. “Bij de ontwikkeling borgen wij dat er een hoogwaardige, luchtdichte isolatieschil gecreëerd kan worden. De aansluitingen tussen de elementen onderling en de aansluitingen op de omringende constructie dienen luchtdicht uitgevoerd te worden.” En de kosten dan? “EPS bestaat voor 2% uit polystyreen en 98% uit lucht. Dit zorgt ervoor dat de prijs van EPS lager ligt dan die van minder groene isolatiematerialen.”

GROEN LABEL Raab Karcher biedt onder het Greenworks-label tal van duurzame bouwmaterialen uit het bestaande assortiment aan. Bij de samenstelling van het assortiment Greenworks-producten is gekeken naar de duurzame kenmerken van een product, de koers die de overheid vaart op het gebied van duurzaamheid en naar de milieuprestaties.

Aan de hand van transparante productinformatiebladen met de Greenworksscore, is inzichtelijk wat de duurzame materiaal- en productie-eigenschappen van bouwmaterialen zijn en hoe deze producten scoren in verschillende rekeninstrumenten. Om Greenworks nog zichtbaarder te maken, heeft Raab Karcher de Greenworks Academy geopend, een modern voorlichtingscentrum waarin duurzaam bouwen op verschillende manieren belicht wordt.

Op dit moment zijn er zo’n vijftig leveranciers die samen meer dan honderd producten leveren.

- CORPORATIEBOUW ORATIEBOUW JANUARI  -



PRODUCTNIEUWS

WIT AFGELAKTE DAKRAMEN

KOZIJNAANSLUITING

De nieuwe generatie Velux-dakramen optimaliseert energie-efficiëntie en behoudt de beproefde constructie van de bekende Veluxdakramen. Hierdoor bieden ze betere isolerende eigenschappen met een U-waarde van 1,3 voor standaard dakramen en een glasoppervlak dat 18% is vergroot. Het levert gebouwen meer passieve zonnewarmtetoetreding op en bespaart daarmee energie. Bijzonder is dat de nieuwe dakramen als eerste in Europa standaard wit worden afgelakt.

Tremco Illbruck heeft het assortiment ME500 Duo Folie vernieuwd, zodat het ook eenvoudig aan de binnenzijde van een kozijn te verwerken is. Montage is hierdoor niet afhankelijk van de weersomstandigheden of bouwactiviteiten aan de buitenzijde van de gevel. Zonder gebruik van primers kunnen aannemers gemakkelijk en snel binnen in de woning of het gebouw een luchtdichte kozijnaansluiting realiseren.

Velux, De Meern, 030.662.96.79, www.velux.nl

Tremco Illbruck, Arkel, 0183.568.019, www.tremco-illbruck.nl

PASSIEFELEMENTEN IsoBouw introduceert een verdere uitbreiding op het huidige assortiment SlimFix XT-dakelementen.

SlimFix XT is een antwoord op de aangescherpte eisen ten aanzien van de isolatiewaarde en brandklasse in het nieuwe Bouwbesluit. De dakelementen bevatten alle eigenschappen die noodzakelijk zijn om aan alle voorwaarden te voldoen en zelfs te overtreffen. Bovendien worden drie Passiefelementen geïntroduceerd met Rc-waarden van 8, 10 of 12.

IsoBouw, Someren, 0493.498.238, www.isobouw.nl

EXTRA HECHTEIGENSCHAPPEN

STAARTCILINDER

De nieuwe voegmortel FX (UA) is door Remix Droge Mortel speciaal ontwikkeld voor het voegen van steenstrips, gesiliconiseerde stenen en voegrenovatie. Voegmortel FX (UA) heeft hiervoor extra hechteigenschappen, een zeer lage krimp, een lage wateropname en een hoge bestendigheid tegen zure regen en zouten. Door de extra hechteigenschappen hoeft minder diep te worden uitgekapt. Zes millimeter dieper als de voeg verdiept komt te liggen, is al voldoende.

Remix Droge Mortel, Borger, 0599.287.360, www.remix.nl

ALTERNATIEF VOOR TROPISCH MULTIPLEX Met SmartPly ToughPly heeft Coillte Panel Products een nieuw duurzaam OSB3 alternatief voor tropisch multiplex geïntroduceerd. Het nieuwe plaatmateriaal leent zich voor een groot aantal toepassingen, waaronder dakbedekking, gevelbekleding en dakbeschot. SmartPly ToughPly kan worden gebruikt in omgevingen waar als gevolg van bouwregelgeving een structurele oplossing wordt vereist. ToughPly is een tweezijdig geschuurde en rondom van coating voorziene OSB-plaat.

Coillte, Herten, 0475.399.740, www.smartply.nl

 - CORPORATIEBOUW JANUARI  -

Flexibel toegangsbeheer en veiligheid zijn belangrijke speerpunten van Iloq’s digitale batterijloze sluitsysteem. De keyreader van Iloq is bij uitstek geschikt voor het aansturen van deuratomatiek bij de centrale entree van bijvoorbeeld een appartementencomplex. Ter vervanging van oude mechanische staartcilinders heeft Iloq op verzoek een digitale staartcilinder ontwikkeld. ’s Werelds eerste staartcilinder zonder bekabeling en zonder batterijen is te bedienen met een programmeerbare sleutel zonder batterijen.

Iloq, Capelle aan den IJssel, 06.234.416.70, www.iloq.com

VA K T U E E L

Voorbeschouwing BouwBeurs 2013

Bewust bouwen Door Tim van Dorsten

Onder het motto ‘Bewust Bouwen’ vindt van maandag 4 tot en met zaterdag 9 februari 2013 de Internationale Bouwbeurs plaats. Ondanks de negatieve economische vooruitzichten kijkt organisator VNU vooral positief naar de toekomst. “De bedrijven op de beurs zijn de winnaars van straks.”

Volgens Bouwbeurs-projectmanager Martijn Carlier is het thema niet zomaar gekozen. “Uit onze eigen enquête blijkt dat onze potentiële bezoekers ‘bewust bouwen’ op verschillende manieren interpreteren: bewust omgaan met het milieu, verspilling in het bouwproces uitbannen, bouwen waaraan behoefte is en de kosten onder controle houden”, legt hij uit.

‘Bewust bouwen’ komt dan ook op verschillende manieren terug op de beurs. “We laten al deze invalshoeken aan bod komen”, verklaart hij. “Van de Greenbuild Selectie en het Renovatietheater tot de Bouw & ICT-seminars.”

Naast de genoemde onderdelen is er ook weer ruimte ingepland voor het ZZP-plein, waar zzp’ers een vipbehandeling krijgen. Bij alle activiteiten op dit plein – zoals sessies over marketing, ondernemerschap en nieuwe technieken – speelt partner Werkspot een belangrijke rol. Nieuw is de Dag van de Particuliere Opdrachtgever, op zaterdag 9 februari. “Hiermee spelen we in op de groeiende trend van zelf bouwen, zowel individueel als collectief ”, legt Carlier uit. “Geïnteresseerden kunnen op deze dag ervaringen delen en informatie inwinnen over materialen, bouwconcepten en energiesystemen.”

BROODNODIG

LICHT

Volgens Carlier is de beurs geslaagd als exposanten in contact komen met bezoekers met wie ze een commerciële relatie kunnen opbouwen. “De economische situatie wordt nooit meer zoals die was”, zegt hij. “Dat blijkt ook uit de resultaten van onze vragenlijst: 82% van de respondenten is hiervan overtuigd. Daarnaast zegt een meerderheid dat de crisis tot ‘broodnodige’ vernieuwingen (67%) en nieuwe werkwijzen (87%) leidt. Volgens de ondervraagden blokkeert de crisis geenszins innovaties.”

Ook Maarten van Hezik, voorzitter van de Adviescommissie Bouwbeurs, wil vooral positief zijn. Daarbij haalt hij het verhaal van econoom Frank Kalshoven aan dat in de Volkskrant heeft gestaan. “In dat artikel schrijft hij dat er licht aan het eind van de tunnel gloort”, vertelt hij. “Kalshoven geeft hiervoor verschillende redenen: we hebben een goede infrastructuur, een hoge kredietwaardigheid en een stabiele en duidelijke overheid. Door dat laatste aspect is de crisis in de huizenmarkt bijna voorbij.”

Van Hezik stipt dan ook het belang van de Bouwbeurs aan. “De crisis heeft niet alleen slechte invloeden. Door de budgetschaarste komt de echte waarde steeds meer naar voren. Daarnaast zie ik de bedrijven die op de beurs staan als winnaars van de toekomst.”

NIEUWE MATERIALEN Gelijktijdig met de Internationale Bouwbeurs vindt ook de zesde Nederlandse editie van Material Xperience in de Utrechtse Jaarbeurs plaats. Deze editie heeft als thema ‘The Making of ’, waarbij veel informatie wordt gegeven over de processen en technieken waarmee nieuwe materialen worden ontwikkeld, onderzocht en getest.

Zo’n honderd exposanten tonen hierbij hun materiaalinnovaties en in het lezingsprogramma gaan internationale sprekers in op de belangrijkste trends op materiaalgebied, zoals duurzaamheid en 3D-printen.

Geïnteresseerden in de Internationale Bouwbeurs 2013 kunnen zich aanmelden via www.bouwbeurs.nl. De beurs vindt plaats van maandag 4 tot en met zaterdag 9 februari in de Jaarbeurs in Utrecht.

- CORPORATIEBOUW JANUARI  -



KO RT B E ST E K

Korte presentatie van lopende corporatieprojecten

Woningcorporaties blijven actief bouwen Door Hans Fuchs

Wie meent dat er in ons land nauwelijks meer

In deze rubriek laat Corporatiebouw zien wat

iets gebeurt op het gebied van woningbouw,

er zoal gebeurt. De redactie doet dat aan de hand

zit er behoorlijk naast. Als je eens goed om je

van zogeheten ‘visitekaartjes’ van woning-

heenkijkt, ontdek je dat er nog legio woning-

corporaties, drie per editie. Met een plaatje en

bouwprojecten onderhanden zijn. Nieuwbouw,

een praatje worden lopende projecten voor het

drastische verbouw en renovatie vinden nog volop

voetlicht gebracht en tonen collega-organisaties

plaats en niet alleen in de dichtbevolkte randstad.

waar ze mee bezig zijn. Bedoeld als nice-to-know,

In veel gevallen zijn woningcorporaties initiatief-

maar misschien brengt het plannenmakers op

nemers en opdrachtgevers voor deze activiteiten.

gedachten.

CZAAR PETER

In 2009 ging de Amsterdamse Woningstichting Eigen Haard van start met het vernieuwen van de Czaar Peterbuurt, samen met het stadsdeel Centrum en corporatie De Key, die in de Czaar Peterbuurt eveneens bezit heeft. Eigen Haard renoveert in deze buurt zes bouwblokken met in totaal 470 woningen en 50 bedrijfsruimtes. Het grootschalige renovatieproject loopt tot 2014.

De Czaar Peterbuurt wordt gefaseerd aangepakt om de overlast voor de bewoners zo veel mogelijk te beperken. Bij de vernieuwing zetten de partijen in op een buurt met een gevarieerd woningaanbod en een mix van wonen en bedrijvigheid. Een voorbeeld: in bouwblok 46 realiseerde Eigen Haard elf winkels (met behoud van de oorspronkelijke splitlevelindeling), acht sociale huurwoningen van dertig m2, 37 sociale huurwoningen met een oppervlakte van 55 tot 90 m2, vijf WIBO woningen van 60 m2, zes woningen van 30 m2 voor jonge dak- en thuisloze moeders en

 - CORPORATIEBOUW JANUARI  -

zes woningen van 30 m2 voor mensen met een verstandelijke beperking.

Bij de buurtaanpak blijft de authentieke uitstraling van de buurt zo veel mogelijk behouden, onder meer door het gebruik van oorspronkelijke materialen, aldus Eigen Haard. Tegelijkertijd maakt Eigen Haard op woningniveau een grote slag. De woningstichting maakt de honderd jaar oude woningen in de Czaar Peterbuurt aanzienlijk energiezuiniger: de woningen springen van energielabel G naar label B. Bij de renovaties in de Czaar Peterbuurt is, afhankelijk van het betreffende bouwblok, sprake van grond- en asbestsanering, vervanging van riolering en leidingwerk, impregneren van woningen (vochtbestrijding), nieuwe betonfunderingen, nieuwe trappenhuizen, nieuwe balkons en nieuwe kozijnen met dubbel glas, isoleren volgens het ‘binnendoos-principe’ en het plaatsen van brandwerende plafonds. Ook cv’s en radiatoren worden vervangen.

KORT BE STE K

VISSERSHAVEN

Aan de zuidkant van het Havenkwartier in Bergen op Zoom ontwikkelt woningcorporatie Stadlander het project Vissershaven. De nieuwbouw is momenteel in uitvoering en wordt gerealiseerd naar ontwerp van Bedaux de Brouwer Architecten uit Goirle. Het complex heeft een historiserend karakter, aansluitend op de bestaande historische binnenstad.

Vissershaven wordt gebouwd op de voormalige gemeentewerf van Bergen op Zoom. Het nieuwbouwcomplex bestaat uit 48 zorgappartementen, vijf herenhuizen, zeven eengezinswoningen, 48 zelfstandige appartementen en een multifunctionele ruimte.

Vissershaven is ontworpen vanuit het idee dat bewoners hier hun

GERARD EN ANTON

Woningstichting Trudo realiseerde aan de Torenallee op Strijp-S in Eindhoven 240 huurlofts. Strijp-S is het voormalige bedrijventerrein van Philips, vrijgekomen nadat het Eindhovense bedrijf zijn productie deels naar het buitenland verplaatste. Strijp-S is een stadse herontwikkelingslocatie, 27 hectare groot en gelegen binnen de ring van Eindhoven.Tot 2020 verrijst op Strijp-S 100.000 m2 bestaande bouw en 100.000 m2 nieuwbouw.

Een van de projecten is de herbestemming van de oude bedrijfsgebouwen Gerard en Anton, in de Philipsperiode bekend als SAN en SBP. De voormalige fabrieksgebouwen, waar Philips uiteenlopende apparaten produceerde, zijn rijksmonumenten. Trudo realiseerde hier lofts, appartementen uit één enkele ruimte, 50 tot 80 m2 groot. Enkele lofts tellen bijna 100 m2. Alle appartementen hebben de voor lofts karakteristieke hoge ruimtes. Nagenoeg alle lofts hebben een zogenaamde Qbi, een vrij te plaatsen kubus, voorzien van douche, wastafel en toilet, een vrij

hele wooncarrière kunnen doorlopen. Dat is mogelijk doordat Stadlander een mix van woningen aanbiedt en omdat de woningen en appartementen als nultredenwoningen zijn uitgevoerd. De levensloopbestendige woningen kunnen eenvoudig worden aangepast aan veranderende omstandigheden van bewoners.

Het woonzorgcomplex is voorzien van allerhande innovatieve technologie op gebied van veiligheid en comfort. De verlichting wordt automatisch geregeld om een dag-nachtritme te simuleren en bewoners kunnen akoestisch bewaakt worden. Ook duurzaamheid was belangrijk voor Stadlander. De corporatie heeft een eigen onderneming voor exploitatie van duurzame energie: Energiek BV. De woningen hebben een WKO, die zorgt voor duurzame energie, aangevuld met collectieve cv-ketels voor het warme tapwater. Energiek BV is eigenaar van de opwekkings- en verdeelinstallaties tot en met de meters in het complex. De WKO-wisselaars en huisinstallaties zijn eigendom van Stadlander of de kopers van woningen. Cofely verzorgt de duurzame energievoorziening in het complex. Stadlander en Cofely hebben daarvoor een overeenkomst gesloten voor ontwerp, bouw en drie jaar onderhoud.

Fotograaf: Ivor Vermeer

opstelbaar kookeiland met een keramische kookplaat, recirculatiekap en aansluiting voor een vaatwasmachine, en een kast (voor de lofts van tachtig vierkante meter). Het dak van de kubus en kast kan worden gebruikt als werk-, slaap- of bergplek. De steedse manier van wonen wordt onderstreept door de aanleg van twee dakparken bovenop de voormalige Philipsgebouwen. De huurprijzen liggen tussen de € 425 en € 600 kale huur. Trudo starttte de herbestemming van Gerard en Anton in juli 2011. De laatste lofts werden eind 2012 opgeleverd. Bij deze herbestemming bleef de karakteristieke industriële uitstraling behouden, zowel binnen als buiten. De lofts hebben balansventilatie met WTW, vloerverwarming en een aansluiting op een WKO- installatie, in combinatie met warmte-opwekking via stadsverwarming. De lofts aan de noordzijde hebben naast vloerverwarming ook radiatoren. Die moeten de koudeval van de monumentale stalen kozijnen voorkomen.

- CORPORATIEBOUW JANUARI  -



CLOSE UP

Ventilatieroosters: het einde van een tijdperk

In de ‘kierenjacht’ van de jaren ’70 en de introductie van dubbel glas werden de woningen luchtdichter waardoor er minder verse lucht naar binnen kon komen en minder vervuilde lucht kon worden afgevoerd. Het luchten door tijdelijk wat ramen te openen, bleek hierbij niet afdoende.

Door de komst van ventilatieroosters ontstond er wel een reële ventilatiemogelijkheid.

Maar inmiddels zijn de tijden en mogelijkheden al weer veranderd. Willem Koppen van Koppen Vast Goed geeft zijn mening.

 - CORPORATIEBOUW JANUARI  -

“De ambitie van destijds staat in geen verhouding meer tot de ambitie van nu. In 2015 zal 50% van de aannemers en projectontwikkelaars in staat zijn om energieneutrale woningen te realiseren en naar verwachting zal dit over tien jaar vanuit de bouwregelgeving verplicht zijn gesteld. De energievraag zal tot een minimum worden beperkt door nog beter te isoleren en luchtdicht te bouwen (Trias Energetica). Ventileren wordt daarom belangrijker dan ooit.”

ESSENTIE VAN VENTILEREN “Het zal u niet verbazen dat om gezondheidsredenen de binnenlucht vers en schoon dient te blijven. Een ventilatiesysteem dient ervoor te zorgen dat zuurstof de woning wordt ingevoerd en vervuilde binnenlucht wordt afgevoerd. Met de afvoerlucht wordt de uitgeademde lucht, geurstoffen, emissies (uit materialen en apparaten) en overtollig vocht de woning uitgevoerd.

<1200 PPM “De mate van luchtverversing wordt uitgedrukt in CO2-waarden. De Gezondheidsraad vindt een CO2-concentratie van gemiddeld 1200 ppm ((parts per million) de bovengrens. Ter vergelijking: in de open buitenlucht heerst gemiddeld een CO2-waarde

van bijna 400 ppm. Indien de concentratie CO2 meer dan 1200 ppm bedraagt wordt de zogeheten hygiënische grenswaarde overschreden. En dat leidt mogelijk tot klachten op gebied van vermoeidheid, hoofdpijn, bedompte lucht, geuroverlast en irritatie van de slijmvliezen.”

ENERGIEVERLIES DOOR KOUDEVAL

CLOSE UP

SCHOON EN NUTTIG

KOUDEVAL BIJ VENTILATIEROOSTER

“Ventilatie houdt het binnenmilieu niet alleen schoon en gezond, maar is in de zomerperiode ook nuttig voor het afvoeren van warmte en het realiseren van comfort door luchtbeweging. De keuze van een ventilatiesysteem dient gemaakt te worden op basis van functionaliteit en niet op basis van gewoonten, vooroordelen of kosten. Het gaat immers over de gezondheid van de bewoners.”

FUNCTIONALITEIT “Ventilatie beoordelen op functionaliteit is in het nadeel van ventilatieroosters. Pas je roosters toe, dan kun je niet te allen tijde en onder iedere omstandigheid garanderen dat je onder de hygiënische grenswaarde blijft.

De functionaliteit is namelijk sterk afhankelijk van het bewonersgedrag, natuurwetten en producteigenschappen. Met alle gevolgen van dien. Bewoners kunnen immers hinder ondervinden van geluid van buiten, koude door het ventilatierooster en een koudeval.

Dat kan voor de bewoner aanleiding zijn om het rooster dicht te zetten met schadelijke gevolgen: een gebrekkige ventilatie en ‘onderdruk’ in de woning omdat de mechanische afvoer in de keuken, badkamer en toilet blijft afzuigen. Door onderdruk komen eerder schadelijke stoffen zoals kankerverwekkende Radon en formaldehyde vrij.”

TEGENNATUURLIJK “Volgens de natuurwetten zijn openingen in de gevels (ventilatieroosters) en energiebesparing volledig met elkaar in tegenspraak.

Bovendien zorgt de wind er voor dat er de nodige dynamiek rondom een gebouw heerst. Winddruk aan de ene gevel (loef (loef-

HAPERENDE KLEP DOOR ‘VERDRAAIING’

zijde) betekent automatisch onderdruk aan de andere gevel (lijzijde). Voor de ventilatie geeft dat tochtklachten aan de loefzijde en een gebrek aan toevoer van verse lucht aan de lijzijde. Van gegarandeerde ventilatie kàn daarom geen sprake zijn. Ventilatieroosters met een ‘klepmechaniek’ hebben bovendien nog wel eens last van verdraaiing of vervuiling waardoor het rooster niet meer volledig kan sluiten.”

LP WORDT MP3-PRO “De talrijke goedbedoelde doorontwikkelingen en upgrades van ventilatieroosters zijn er tot nu toe niet in geslaagd om alle nadelen weg te nemen. De langspeelplaat van toen zal langzaam plaats gaan maken voor de mp3speler van nu en de mp3-pro van morgen. En dat zal echt een gebalanceerde ventilatie zijn met warmteterugwinning. Eentje die ruimhartig ventileert op de plek waar dat nodig is.

Een systeem dat het gebouw op lichte overdruk brengt. Dat gegarandeerd wordt onder alle omstandigheden en dat uiteraard geen geluidoverlast veroorzaakt.

Met een gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning is dat goed realiseerbaar mits het systeem op juiste wijze wordt ontworpen, uitgevoerd en onderhouden. Het heeft waarschijnlijk net zoals bij u ook bij ons even geduurd voordat deze ‘onbewuste onbekwaamheid’ tot ons doordrong.”

Willem Koppen Koppen Vast Goed

KOPPEN VASTGOED Koppen Vast Goed is een onafhankelijk bouwkundig expertisebureau voor bouwcontroles, detailcontroles, bouwschades, handhaving bouwregelgeving, research en overdracht van verworven kennis. Ook verzorgt Koppen trainingen over ‘goed en deugdelijk bouwen’ voor iedereen.

Het bureau staat vooral bekend om haar pragmatische werkwijze en is overal actief: op de bouwplaats, maar ook in de directiekamers en bij overheden. Kennis van marktpartijen, overheden, onderwijs en wetenschap brengt zij bij elkaar in twee energieleverende meet-demonstratiewoningen in de ‘Stad van de Zon’ in Heerhugowaard. (zie: www.isozero.nl en www.icoonwoning.nl).

DISCUSSIE Meediscussiëren over bovenstaande opinie van Willem Koppen?

Ga naar www.corporatiebouw.nl/ ventilatie en discussieer mee op de Linked-In-groep van Corporatiebouw.

- CORPORATIEBOUW JANUARI  -



BLIK OP BEWONER

‘Ik geef mijn huis een

dikke 8’

Wilma de Wit-Versteeg

Planning: 6,5 Uitvoering: 7,5  - CORPORATIEBOUW JUNI  JANUARI  -

BLIK OP BEWONER

‘Het was vroeger een zootje’ Vanuit haar slaapkamer kijkt ze uit op de pier van Scheveningen. Haar woning met vijf slaapkamers is een oase van ruimte en licht. We hebben het niet over een penthouse, maar over een corporatiewoning van Staedion. Wilma De Wit-Versteeg is tevreden over het woongenot en de relatie met Staedion. “Maar dat is wel eens anders geweest.”

Door Johan van Leipsig Wilma de Wit-Versteeg betrok 28 jaar geleden haar huidige woning van woningcorporatie Staedion. “We woonden destijds in een goedkoop huurhuis voor 250 gulden per maand. Dat huis was echter zo oud dat er veel aan gedaan moest worden. We konden toen voor 500 gulden per maand met z’n zessen verhuizen naar een nieuwbouw appartement. Dat hebben we gedaan en we wonen er nog steeds met heel veel plezier”, vertelt De Wit-Versteeg.

LOCATIE LOCATIE LOCATIE De woning is ruim en licht en ligt op een geweldige locatie, aldus De Wit-Versteeg.

“We hebben vijf slaapkamers en daarmee is het zeker voor een corporatiewoning zeer ruim te noemen. Er zit een ruime badkamer in en veel kastruimte. Verder woon ik op een steenworp afstand van de grote bioscoop en het casino, en kijk ik uit op de pier. Binnen twee minuten ben ik in de duinen. Qua locatie heb ik dus alles wat mijn hartje begeert. Ik geef mijn huis een dikke 8.”

GEEN STIMULANS

PLANNING MAG BETER

De Wit kijkt met gemengde gevoelens terug in de tijd. “In het begin was het een zootje bij Staedion. Er werd nauwelijks geluisterd. Nu begint dat om te slaan.” Toch zijn er erfenissen uit het verleden die tegenwoordig nog op een negatieve manier de kop opsteken. “Zoals de ramen. Men heeft er destijds dubbele beglazing in gezet, maar het beton is in de ramen gaan vreten. Mijn glazenwasser heeft het nu redelijk onder controle, maar ze hebben er lange tijd heel slecht uit gezien. Verder zijn in de badkamer en keuken nog altijd die kleine bruine tegeltjes niet vervangen. Dertig jaar geleden was dat misschien hip. We hebben er als bewonersommissie vaak om gevraagd ze te vervangen, maar tevergeefs. Ook de beplating aan de buitenkant is niet echt een toonbeeld van schoonheid, maar Staedion wil het nog niet vervangen.” De Wit-Versteeg denkt dat dat te maken heeft met de gemakkelijke verhuurbaarheid van de appartementen. “Iedereen wil hier wel wonen. Er is dus geen stimulans voor Staedion om er iets mee te doen.”

Onlangs zijn de liften aangepakt en de toegangen aangepast om ook de mensen met een rolstoel of scootmobiel een helpende hand toe te steken. De Wit-Versteeg is daar blij mee. “Qua planning van projecten kan het allemaal wat beter. Ik geef er een 6,5 voor. Soms komt het voor dat ineens het gebouw in de steigers staat en dat zelfs de huismeester niet weet wat er aan de hand is.

Tegenwoordig gaat dat echter beter. Er is een cultuuromslag gaande.” Qua uitvoering is De Wit-Versteeg tevreden. “De uitvoering geef ik een 7,5. Het is mooi gedaan, en ook de kelderboxen zijn onlangs aangepakt en lichter en veiliger geworden.”

GOEDE WEG De laatste drie jaar is het overleg met Steadion goed. Mede doordat er vaste medewerkers zijn die weten wat er allemaal speelt. “Het is fijn dat ze weten waar je het over hebt. In dat opzicht verloopt de communicatie nu prettiger. Het was een zootje, maar volgens mij zijn we samen de goede weg ingeslagen.”

- CORPORATIEBOUW W JANUARI  -



HANDEN UIT DE MOUWEN

Kristel Held Verhuurmakelaar KleurrijkWonen

‘Ik laat me niet van mijn stuk brengen’

 - CORPORATIEBOUW JANUARI  -

HANDEN UIT DE MOUWEN

‘Vaardigheid in onderhandelen moet je wel hebben’ Door Louis Jongeleen (Beeld: Marcus Peters)

Bij woningcorporatie KleurrijkWonen in het rivierengebied van ZuidHolland en Gelderland krijgen ‘klanten’ tegen-woordig professionele begeleiding bij het bepalen van hun wooncarrière.Verhuurmakelaar Kristel Held wijst de weg in de vele mogelijkheden van huren en kopen.

als dat van een opzichter, maar dan zonder de werkzaamheden die direct met bouwtechniek te maken hebben. Vorig jaar werd mijn functie als opzichter gesplitst in het technische beheer van het vastgoed voor de ‘opzichter nieuwe stijl’ en het meer commerciële werk voor een verhuurmakelaar. Ik mocht kiezen welke richting het voor mij zou worden. Ik koos voor verhuurmakelaar omdat ik daarbij te maken krijg met nieuwe vormen van huren en kopen. Onze klanten kunnen bij ons tegenwoordig kiezen voor huur of koop van een woning, voor huren van een vrije sectorhuurwoning en voor het huren of kopen van een nieuwbouwwoning. Als verhuurmakelaar ben ik de vaste contactpersoon van een gevarieerde groep klanten met uiteenlopende wensen. Straks ga ik op pad om in een dorp verderop een leeggekomen woonruimte te laten zien aan een kandidaat.”

ONDERHANDELEN

In het kantoor van de Leerdamse vestiging van woningcorporatie KleurrijkWonen zit Kristel Held (29) achter de pc haar werkzaamheden voor die dag voor te bereiden.

In haar functie van verhuurmakelaar wisselt ze kantoorwerk af met buitenwerk. Daarin lijkt haar beroep op dat van een makelaar.

En als een makelaar iemand is met een commerciële instelling die bovendien vaardig is in het persoonlijk contact, dan is zij zeker makelaar. Kristel: “Ik ben één van de vier verhuurmakelaars bij KleurrijkWonen.

De functie bestaat pas sinds anderhalf jaar.

Feitelijk heb ik nog hetzelfde takenpakket

Het dagelijks werk van de verhuurmakelaar is elke dag anders, maar verloopt ook volgens een vaste patroon. Als een kandidaat een woning krijgt aangeboden, gaat de verhuurmakelaar eerst naar het betref betreffende adres voor een vóórinspectie. Daarbij noteert zij aan de hand van een opnamelijst wat de eventuele manco’s zijn van de woning. Met de woningverlaters spreekt ze af hoe ze de woning zullen achterlaten en welke zaken ter overname zijn. Bij de woningopname hoort meestal ook een opdrachtformulier voor de aannemer die de woning in verhuurbare staat gaat herstellen.

Kristel: “Bij die woninginspecties komt toch weer een stukje bouwkundig inzicht kijken.

Dat vind ik leuk. Dan wordt ik weer aange-

sproken op wat ik de afgelopen vier jaar als opzichter aan ervaring heb opgedaan. En op wat ik heb geleerd tijdens mijn makelaarsopleiding. Ik stel vast of een woning verhuurbaar is. Dat wil zeggen: schoon, intact en veilig. En ik geef de klant de verplichte melding van de aanwezigheid van onschadelijk asbest, als dat van toepassing is.”

Na een voorinspectie maakt de verhuurmakelaar een afspraak met de geïnteresseerde klant voor een bezichtiging. Daarbij komt enige vaardigheid in onderhandelen goed van pas. Kristel: “Is een keuken versleten of is het sanitair stuk, dan zorgt KleurrijkWonen dat het vernieuwd wordt. Maar klanten die graag hebben dat we een super-de-luxe keukeninrichting plaatsen, moet ik teleurstellen. Soms zie ik ze denken: ‘Oh, we zullen dat vrouwtje wel even ompraten’. Of ze begroeten je met: ‘Dag mevrouw, wanneer komt de opzichter?’ Ik laat me er niet door van mijn stuk brengen. En ik weet intussen wat de onderhandelingsmarges zijn.” Op kantoor gaat de verhuurmakelaar vervolgens alle klantgegevens, inspectierapporten en afspraken in het computersysteem invoeren.

BEZICHTIGING Normaal gesproken heeft Kristel wel vijf of zes klantencontacten per dag, maar die dag niet. Het is ongewoon rustig. “Dat is altijd zo in de dagen voor Kerst. Dan gaan mensen meestal niet over naar een andere woning.”

Dan kijkt de verhuurmakelaar op haar horloge en springt overeind, want ze heeft nog maar een kwartier om op tijd te zijn voor een bezichtiging van een huurwoning in het nabijgelegen dorp Arkel. Na een vlotte rit door het Zuid-Hollandse rivierenlandschap - CORPORATIEBOUW OUW JANUARI  -



HANDEN UIT DE MOUWEN

parkeert Kristel de witte wagen van KleurrijkWonen in een stille straat met nette rijtjeswoningen. Aan een voordeur hang een sleutelkastje met codeslot. Daaruit komt de sleutel tevoorschijn waarmee de verhuurmakelaar naar binnen kan. Kristel: “Dit sleutelsysteem maakt ingewikkelde afspraken over sleutels overbodig. De woning verkeert in redelijke staat volgens Kristel. “Alleen is de woonkamer wat rommelig, omdat de aannemer de oude keuken net heeft gesloopt.” Snel checkt ze nog even of het toilet netjes is. Dan klinkt de deurbel. Het jonge stel dat binnenstapt, krijgt een rondleiding.

Kristel: “Ik hoop dat jullie even door de rommel heen kunnen kijken. Aan de keuken wordt nog gewerkt.” Klant: “Welke type keuken komt erin?” Kristel: “Met witte kastjes en een antracietkleurig blad. Ik zal u een afbeelding toesturen.” Kristel: “Het toilet en de wandtegels van de douchruimte zullen in principe zo blijven. De vloer van de douche wordt vervangen.” Klant: “Mag ik de wandtegels zelf vervangen? Kristel: “U kunt het helemaal naar uw wens maken als u het zelf bekostigt. Maar ook dan zal dat in overleg met ons gaan.” Op de eerste verdieping heeft

 - CORPORATIEBOUW JANUARI  -

Kristel wat uit te leggen, want er is daar geen trap meer aanwezig die leidt naar de zolderruimte. Kristel: “De vorige bewoners hadden zelf een vaste trap gemaakt, maar die hebben wij af laten breken. De constructie was onveilig.

‘Een klant wil ook ruimte krijgen om zelf rond te kijken’ We herstellen de oorspronkelijke situatie.

Daarom komt er een Vlizo-trap naar de zolder.” Klant: “Kunnen jullie dan geen nieuwe vaste trap plaatsen?” Kristel: “Dat is helaas niet mogelijk want die zolderverdieping is volgens de bouwvoorschriften geen verblijfsruimte.”

Na de rondgang laat Kristel het stel nog even alleen rondneuzen. Dan nemen ze afscheid.

Klant: “Het zijn mooie ruimtes hier. Misschien is het wel gunstiger voor ons om dit te kopen, omdat ons inkomen toch boven de

huurtoeslaggrens komt.” Kristel: “Oké, dat kan. Daarvoor hebben wij de Koopgarantregeling.” Klant: “Ja die ken ik.” Kristel: “Goed, dan horen we graag wat jullie besluiten.”

Terug op kantoor praat Kristel nog even na over de bezichtiging. Ze vertelt dat het haar was opgevallen dat de klant van zojuist verstand had van bouwtechnische zaken. En dat ze wat dat betreft op gelijk niveau met hem kon praten. Kristel vermoedt dat het stel de woning gaat kopen. “Deze mensen wonen graag in deze buurt, want ze komen uit de streek. Waarschijnlijk komen ze niet in aanmerking voor een sociale huurwoning gezien hun inkomen. En de woning valt onder het zogeheten VrijeKeuzeWonen van KleurrijkWonen. Die regeling geeft een nieuwe huurder de keuze om een woning te huren of te kopen met korting, via onze Koopgarant-regeling. Daarbij krijgen ze een korting op de koopsom van 25 tot 35%. En als ze er na een tijdje weer vanaf willen, kunnen ze hetzelfde huis weer van ons huren of aan ons terug verkopen. En dan delen ze de mogelijke winst of het verlies met KleurrijkWonen.”

B R A N C H E PA G I N A De inhoud van deze branchepagina is tot stand gekomen buiten de verantwoordelijkheid van de redactie.

De Casio van tafel “De wens om de overheidsfinanciën op orde te brengen is te snappen.

De gedachte dat een ieder daaraan bijdraagt eveneens. De € 2 miljard Verhuurdersheffing die minister Blok echter voor de corporatiesector in petto heeft, spant het paard niet voor, niet achter, maar onder de wagen.” Dat zegt Rob van den Broeke, directeur bestuurder van QuaWonen.

De verhuurdersheffing vult de portemonnee van departement A, maar trekt die van departement B leeg. Daatnaast zouden corporaties in staat gesteld moeten worden om met inkomensafhankelijke huren die € 2 mrd te verdienen. Recente cijfers van CPB en CFV, Ortec laten zien dat maximaal € 600 mln te verdienen is. Hiermee komt de betaalbaarheid van het wonen onder druk te staan. Bovendien is het maar de vraag of de plannen uitvoerbaar blijken.

Wat werkt wel?

De Casio van Blok moet dringend van tafel; de woningmarkt is niet met een zakcalculator van achter het Haagse bureau te besturen. Ik geef Blok een werkend alternatief. En daag de minister uit om de handschoen op te pakken. Mijn aanbevelingen: 1. De heffing van € 2 mrd komt in mijn plannen niet voor. Omdat de inverdieneffecten niet optreden, komt de overheid in mijn voorstel € 700 mln (bij 30.000 nieuwbouwwoningen minder) tekort. Corporaties compenseren in mijn voorstel dit tekort.

2. In plaats van inkomensafhankelijk huren, krijgen corporaties de ruimte om huursombeleid toe te passen. Dit in lijn met het regeerakkoord.

Praktisch betekent dit ‘inflatie + 2%’, waarbij het percentage van de redelijke huurprijs maatgevend is voor de werkelijke huurverhoging. Achterkant sigarenkist: extra huurruimte in jaar 1 € 250 mln. Gemiddeld genomen over alle huurwoningen komt dit neer op € 8 per maand. Betaalbaarheid is minder een probleem, het beroep op huurtoeslag stijgt minder snel, er ontstaat extra huurruimte, deze extra opbrengst dragen corporaties af.

3. Op dit moment is er nauwelijks een prikkel om passend toe te wijzen, of althans rekening te houden met de impact op de hoogte / laagte van eventuele huurtoeslag. Door lagere middeninkomens vanaf € 550 te huisvesten slaan we meer vliegen in één klap: corporaties wijzen beter passend toe, beroep op huurtoeslag is beperkt en lagere middeninkomens hebben een alternatief op de woningmarkt. Een alternatief dat op dit

moment zowel in de koop als in de markthuursector ontbreekt. Dit bevordert de doorstroming binnen de sociale huurvoorraad, en geeft aan de onderkant ruimte voor entree voor starters.

4. In de wetenschap dat de overheid de corporaties wil richten op de ‘echte’ sociale huur, ontvalt de noodzaak om een administratieve of juridische knip te maken tussen daeb / niet daeb. Nederland is in de eurozone het enige land dat zich met deze discussie heeft opgezadeld. Wanneer we zouden ophouden een niet bestaand probleem op te lossen, zouden corporaties worden behoed voor verder oplopende administratieve lasten. Stel nu dat in combinatie met efficiencymaatregelen, corporaties 10% zouden besparen op beheerlasten, dan zou dat per jaar € 300 mln vrijspelen. Deze besparing dragen de corporaties af aan de overheid.

5. Corporaties zijn niet tegen woningverkopen. De sector kan in woningtal best kleiner. Jaarlijks worden er echter ca 15.000 huurwoningen verkocht. Stel nu eens dat corporaties een inspanningsverlichting aangaan om dit aantal met 5.000 te vergroten. In de huidige markt zou dat een enorme prestatie zijn. De opbrengst VON is niet gelijk aan ‘winst’, immers de leningen die rusten op de woningen moet je wel aflossen. Per saldo zouden corporaties met die 5.000 woningen extra netto € 500 mln kunnen opbrengen.

Uiteraard reken ik met een achterkant van een sigarenkist. Maar door de oogharen gezien zou je zonder € 2 mrd te heffen, met behoud van bouwproductie, introductie van huursombeleid, het nemen van efficiencymaatregelen en een reële verkoopinspanning hetzelfde netto geldresultaat behalen. Tegelijkertijd blijft in mijn voorstel a) de bouwproductie op peil, b) blijven corporaties levensvatbaar, en is c) de betaalbaarheid van het wonen geborgd.

Dit lonkend perspectief moet voor Blok interessant zijn. Het wordt tijd dat de minister de Casio terzijde schuift, en het alternatief omarmt.

Laten we het regelen!

- CORPORATIEBOUW JANUARI  -



Postbus 1878, 3000 BW Rotterdam Tel: 010 – 282 50 50 Fax: 010 – 411 42 11 Website: www.energiesprong.nl Email: energiesprong@platform31.nl

B R A N C H E PA G I N A De inhoud van deze branchepagina is tot stand gekomen buiten de verantwoordelijkheid van de redactie.

Investeren in donkere tijden Door Jan Willem van de Groep

De doorrekeningen van de effecten van het regeerakkoord zijn niet misselijk. Ze laten echter alleen nog maar de directe gevolgen voor de sector zien. In Den Haag geldt echter ook de wet van de onbedoelde neveneffecten, die veelal van toepassing is bij ingewikkelde beleidswijzigingen. En toch, juist de combinatie van die onbedoelde neveneffecten biedt kansen voor een radicaal andere koers: investeren in plaats van afdragen.

De belangrijkste onbedoelde neveneffecten zijn: • Investeringsstop door corporaties is: btw-verlies € 2 mrd.

• De betaalbaarheid van de woningvoorraad nog meer onder druk.

• Corporatie niet langer sleutelspeler in de verduurzamingsopgave.

• De innovatie-inspanningen van koplopers in bouw teniet.

• Verlies werkgelegenheid in de bouwsector: stijging uitkeringen.

• Malaise in bouwsector: negatieve effecten op andere sectoren.

DE SCHATKIST VERLIEST Corporaties investeren per jaar zo’n € 10 mrd in nieuwbouw en renovatie. Dat is op dit moment zo’n 20% van de totale bouwomzet en meer dan 50% van de totale woningbouwomzet. Die investeringsstroom dreigt niet een beetje af te nemen, maar radicaal te stoppen. Zo’n stop is desastreus voor de schatkist. Op huren vindt geen btw-afdracht plaats, waardoor verhuurders het eindstation zijn in de btw-keten bij de inkoop van vastgoed. Dat betekent concreet dat minister Blok misschien € 2 mrd wint, maar aan de andere kant de schatkist domweg € 2 mrd verliest aan btw-inkomsten uit de jaarlijkse bouwomzet van de corporatiesector.

Ook de uitgaven voor WW-uitkeringen, bijstandsuitkeringen en schuldhulpsanering zullen explosief stijgen als de werkgelegenheid in het woningbouwsegment meer dan gehalveerd wordt. Daarnaast betekent een malaise in de bouw veel voor de economische dynamiek binnen andere sectoren. De bouw vormt één van de belangrijkste fundamenten van ons economisch systeem.

DUURZAAMHEID EN BETAALBAARHEID De bouwsector ontwikkelt in hoog tempo betaalbare nieuwbouwconcepten met garanties voor een energie-nul-nota. De prijzen van die woningen zijn zo’n € 20.000 lager dan een bouwbesluitwoning gebouwd volgens het traditionele bouwproces. Dezelfde ontwikkeling is zichtbaar aan de renovatiekant. Energienota-nul renovaties waarbij de energienota verdwijnt in de woonfactuur, leveren een rendementsverbetering op van zo’n 100 tot 150% t.o.v. B-label renovaties.

De Energiesprong-experimenten laten zien dat duurzaamheid in combinatie met betaalbaarheid op grote schaal gewoonweg kan. Die innovatie-inspanningen dreigen waardeloos te worden als ze niet binnen afzienbare tijd leiden tot bouwomzet.

 - CORPORATIEBOUW JANUARI  -

Jan Willem van de Groep, Platform31

Het recent door ECN gepubliceerde trendrapport Energie 2012 laat zien dat er de komende tijd nog forse prijsstijgingen zijn te verwachten. Energiearmoede zal ook de schatkist niet ongemerkt voorbij gaan, zeker niet als de huren boven inflatie zullen stijgen.

INVESTERINGRUIMTE Jaarlijks betalen huurders ca € 4,2 mrd aan de energiebedrijven. Met dat geld kan ook worden geïnvesteerd in de bestaande voorraad. Op energienota-nulrenovaties kan met die geldstroom een positief rendement worden behaald en komt een investeringspotentieel van ca € 80 mrd ter beschikking. Dat bedrag is niet nodig voor het realiseren van deze ambitie. De financiering lijkt geen onoverkomelijk probleem, met zo’n enorme cashflow in het verschiet en rendementen tussen de 5 en 7%.

NIET AFDRAGEN, MAAR INVESTEREN In plaats van € 2 mrd afdragen, moet er worden toegewerkt naar een toename van de investeringen. Een verdubbeling van de bouwomzet zo rond 2017 levert de schatkist dezelfde btw-opbrengsten als een hef heffing van € 2 mrd en zal een enorme impuls zijn voor innovatie binnen de woonindustrie die tegen die tijd zal ontstaan. Rond die tijd zijn we door slimme innovaties in staat om aanzienlijke voordelen voor huurders te bewerkstelligen, zodat de huurtoeslag kan worden afgeschaft en er structureel € 2,4 mrd kan worden bezuinigd op de rijksbegroting. De onbedoelde positieve gevolgen, namelijk de impact op de kwaliteit van wonen en leven, zijn niet in geld uit te drukken.

De verduurzaming van de gebouwde omgeving is hoe dan ook noodzakelijk en onontkoombaar. Argumenten tegen een snelle verduurzaming zullen vooral uit de hoek van de energiebedrijven en het ministerie van financiën komen. Natuurlijk ligt er de vraag op tafel hoe het wegvallen van de huidige belasting op energie opgelost moet worden.

Maar laten we dat vraagstuk nu oplossen en het niet steeds als argument gebruiken om niets te doen. Wat we nodig hebben van de overheid zijn enkel de condities waarmee corporaties kunnen ondernemen met de energierekening van de huurder. Een goede deal lijkt me. Welke corporaties doen mee?

Jan Willem van de Groep is programmaregiseur bij Platform31

*

Alleen de aanschafprijs zegt niets over de werkelijke kosten.

Bezoek ons op de Bouwbeurs.

Stand A.100, Hal 9

*

Bij een projectmatige ketelvervanging is de aanschafprijs vaak de blikvanger. Maar dat is nog niet de hele waarheid. Bij AWB adviseren we u daarom om niet alleen naar de aanschafprijs te kijken, maar naar de totale beheerskosten over de gehele levensduur van de CV-ketel. In het AWB Ketelbeheersplan hebben we dit helder voor u samengevat en bieden we u de financiĂŤle zekerheid dat uw kosten nooit hoger uitvallen dan afgesproken. Bovendien zorgen preventieve onderhoudsmaatregelen voor minder storingen en overlast, waardoor uw huurderstevredenheid stijgt. Dit geeft u rust en financiĂŤle zekerheid. En dat is wel zo prettig in de huidige woningbouwmarkt.

Ga naar www.AWBziethetgroter.nl

Bribus Eco ga at in premiè re op d BouwB e eurs 2 013

VERWERKT IN ONZE KEUKEN Duurzaam en volledig recyclebaar Dat is de basis van de gloednieuwe Bribus Eco keuken. De platen zijn gemaakt van vezels van ecologisch verbouwde maisplanten en vlas en voorzien van het FSC-keurmerk. Oersterk en licht van gewicht, dus makkelijker - en goedkoper - te vervoeren ĂŠn praktischer te monteren. Exclusief bij Bribus!

Hal 09 | Stand 09A046 Bezoek ons op de BouwBeurs in de Jaarbeurs Utrecht van 4 tot en met 9 februari.

www.bribus.nl