MIX 2017-1

105e jaargang, 2017-1

ELE16013-01_cover_MAX_A4.indd 1 MIX 2017-1_cover.indd 1

22-12-16 13:15 24-01-17 09:58

Sigma S2U Nova.

De keiharde lak voor binnen.

Nu met

25%

korting!

Nu bij aankoop van Sigma S2U Nova: kans op 1 van de 100 keiharde retro voetballen!

Looptijd 16 januari t/m 26 februari 2017

176084 S2U NOVA ADV A4 DE MIX.indd 1 MIX 1/1 ad.indd 3

04-01-17 16:23 10-01-17 14:33

VO O RWO O R D

Eng en bevrijdend tegelijk Het gaat de goede kant op in de sector. De woningmarkt trekt aan, de consument heeft er weer vertrouwen in. En de DHZ-omzet

Marc Nelissen Hoofdredacteur mn@mixpress.nl @vakbladmix

groeit zoetjesaan. Laten we onszelf echter niet voor de gek houden. Het wordt nooit meer als voorheen. Tenminste niet vanzelf. We moeten keuzes maken. Meeveranderen met de markt.

Mee met de eisen van de huidige consument.

Zoals Karwei kiest voor het nieuwe concept in Uden, zo komt Gamma binnenkort ook met een nieuw concept. En terwijl DGN inzet op Hubo, op maatwerk, service en specialisme, zo kiest Formido welbewust voor een andere prijsstrategie. Praxis kiest er voor om een winkelbedrijf te blijven en minder aandacht te besteden aan e-commerce, terwijl Hornbach vol het gas op de fysieke groei houdt én tegelijkertijd de webshop ook stevig promoot.

Allemaal keuzes die ertoe doen. “Wie niet kiest, wordt niet gekozen.” Maar ook: “Kiezen is de helft verliezen.”

Da’s hartstikke spannend, in een sector in beweging.

Welke keuze de juiste is, zal de tijd ons allemaal leren.

Visie en overtuiging zijn de juiste drijfveren. Bij bovengenoemde keuzes geldt dat. Maar bijvoorbeeld ook bij de keuze van Raymond Berkhout om zijn ijzerwarenwinkel te verbouwen tot PartsNL (rubriek collega’s). En evenzo bij KlusWijs en de KlusWijsondernemers van het eerste uur (zie rubriek formules). Zonder twijfel en vol overtuiging stapten zij in het avontuur. Ondernemerschap ‘pur sang’.

Datzelfde ondernemerschap is ook de kern in de nieuwe koers van DMG. Erwin van de Belt sprak zich eindelijk uit in MIX en zette ondergetekende stevig aan het denken (zie rubriek formules). MIX wilde hem spreken over de nieuwe formule ‘Home Made By_’.

Maar Van de Belt zit met (een aantal van) zijn ondernemers inmiddels op een heel andere koers. Home Made By_ blijkt geen nieuwe formule, maar een beweging, een collectiemerk. Want een formule is slechts een middel, geen doel op zich. Het gaat om de lokale ondernemer als merk.

Dat was ook voor MIX een eye-opener. Ik geef eerlijk toe: blijkt dat we zelf ook veel te veel ‘inside the box’ denken. Sceptisch-benieuwd naar de zoveelste VBS-formule als het antwoord op alle actuele vragen, maar oprecht verrast door een verfrissende opvatting: ondernemers maken het verschil. En zo eng als dat misschien wel is, zo bevrijdend is die gedachte ook.

We hebben allemaal ons lot in eigen handen.

Pak het op!

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Voorwoord.indd 3

3

25-01-17 10:08

CO LO FO N

Vakblad MIX Is een uitgave van MIXpress BV. Uitgever en hoofdredactie Marc Nelissen Aan deze MIX werkten mee Sonny Duijn (prognose ABN Amro) Ad Geerts (column) Erik van Koert (vestigingsplaats) Arjan Loo (juridisch) Berry van Oosterhout (bouwm in detail) Fotografie Marjolein Ansink Kees Stuip shutterstock.com Redactieadres Postbus 11 5258 ZG Berlicum Tel.: 073.503.43.47 E-mail: redactie@mixpress.nl Internet: www.mixonline.nl Advertenties Molijn Sales Support Edgar Molijn en Bert van Woesik Postbus 61, 5258 ZH Berlicum Tel. 073.503.35.44 E-mail: mix@molijnsalessupport.nl Close Up Advertorial Vormgeving Inpladi, bureau voor idee en creatie Abonnementen Per jaar € 87,50 (excl. 6% BTW) Buitenland € 115,Losse nummers € 12,50

FO R M U L E S

10

FO R M U L E S

16

“ Formule is een middel, geen doel”

“ We hadden nog niets, behalve een goed gevoel”

Eindelijk wilde Erwin van de Belt praten over de ontwikkelingen bij DMG en over Home Made By_. Waar MIX een gesprek over een nieuwe formule verwachtte, kreeg het een heel opvallende wending. “We zijn geen formule, maar een beweging.” En: “Zelfstandig ondernemers hebben goede kansen om de lokale helden te worden in hun omgeving, dat éne restaurantje waar iedereen het over heeft.”

“Frank en Nanny Hofstede zijn voor mij de helden van de doehetzelf”, zegt KlusWijs-directeur Hans Hortensius over de ondernemers van KlusWijs Klundert. We zitten aan de koffietafel boven de winkel en praten met de eerste KlusWijs-ondernemers van de club. Vijf jaar nadat zij hun winkel als eerste ombouwden naar de nieuwe formule.

Abonnementsvoorwaarden Check www.mixpress.nl/abo Abonnementenadministratie Abonnementenland Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel.: 0900 - ABOLAND (0900-226 52 63 - € 0,10 per minuut) Fax: 0251.31.04.05 Internet: www.aboland.nl Stopzetten abonnement Opzeggingen (uitsluitend schriftelijk) dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn.

Algemene voorwaarden Alle advertentieopdrachten en plaatsings­voorkeuren worden schriftelijk vastgelegd, afgesloten en uitgevoerd conform de Regelen voor het Advertentiewezen, gedeponeerd ter griffie van de Arrondissements­ rechtbanken en bij de Kamers van Koophandel. Een exemplaar wordt op verzoek toegezonden of zie www.stichtingrota.nl Copyrights Alle rechten voorbehouden.

Niets uit deze uitgave mag worden verveel­voudigd op welke wijze dan ook, worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens­bestand, of openbaar worden gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

ISSN nummer: 0165 - 3059

4

FO R M U L E S

30

VA K T U E E L

32

Goedhart opent tweede Gamma Compact

Groei voor bouwmarkten in 2017

Na het succes van de eerste Compact-winkel in Amsterdam aan de Willem de Zwijgerlaan in Wassenaar november 2014, opent franchisenemer Goedhart in maart 2017 de deuren van de tweede Compact-vestiging. Die komt in het pand dat de Aldi daar onlangs achterliet.

Bouwmarkten klommen in 2016 uit het dal: de verkoopvolumes stegen met maar liefst 5,5%.

De grootste jaarstijging sinds 2006. De woningmarkt trekt daarbij de kar: het aantal woningtransacties steeg ongeveer 20% in 2016. Hoewel het groeitempo in huizentransacties naar verwachting in 2017 sterk afneemt, verwacht ABN AMRO opnieuw groei voor de bouwmarktbranche. ‘Prijzen’ en service worden dit jaar cruciale thema’s.

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Inhoud.indd 4

25-01-17 11:18

INHOUD

BOUWMATERIALEN-EN

HOUTHANDEL

84 (+1)

Bouwcenter (Veris,

160 (0) Bouwmaat

77 (0)

37 (0)

Raab Karcher

(onderdeel van Saint Gobain)

43 (+11)

Decokay

38 (0)

BPG (onderdeel van 4Plus)

47 (+2)

Decorette (Euretco)

43 (0)

Jongeneel (eigendom TABS)

63 (–3)

Sakol

Colora

1 (0)

KlusWijs Home

1 (0)

Stiho

Mijn Thuis

GROENE DHZ(onderdeel van

171 (+4)

Welkoop (Agri Retail) l groep)

11 (+1)

4plus)

Uw Groene Vakwinkel

151 (–1) 67 (+3)

FO R M U L E S

FORMULES Home Made By_: “Geen formule” 10

16 (0)

(waarvan 10 inclusief Giebels)

Boerenbond (IJsvoge

6

22 (1)

(ook lid van Transferro)

38 (+8)

Thuisin

BRANCHEMIX Nieuws en actualiteiten

45 (0)

96 (–8) PontMeyer (eigendom TABS)

Voor Verf & Behang + Voor Verf & Wonen (Concepts & Companies) Verf & Wand (DMG/werk aan de Winkel)

CO L L EG A’ S

46 (0)

(ook lid van Zevij-Necomij)

Decohome (DMG/ Werk aan de Winkel)

20

73 (0)

BMN Bouwmaterialen

andel) (v/h CRH Bouwmaterialenh

Colors@Home (Concepts & Companies)

3

Thuis)

ook lid van Transferro)

VERF- EN BEHANGSPECIAALZAKEN

VOORWOORD 85 (0)

4Plus (inclusief BPG en Mijn

26

IJzerwarenzaak wordt PartsNL

Ketens blijven op peil

Soms weet je als ondernemer ineens de oplossing. Dat overkwam Raymond Berkhout toen hij hoorde dat zijn nieuwe snoer es-leverancier Beekman ook een winkelformule runde. Sindsdien verruilde hij Enorm voor PartsNL en combineert hij ijzerwaren, gereedschap en inbraakprevenie met stofzuigerzakken, witgoed-onderdelen en computer-supplies.

“We voegden eigenlijk een heel nieuwe taartpunt toe.”

Het is druk in de dhz-sector. De afgelopen jaren verdween een derde van de branche-omzet uit de winkels. Het aantal winkels veranderde navenant niet. Althans, niet het aantal winkels dat onderdeel is van een keten, een franchiseformule of inkoopcombinatie. In de jaarlijkse telling noteerde MIX zes bouwmarkten en drie breedpakketzaken minder.

CONJUNCTUUR GfK-omzetmonitor

14

FORMULES KlusWijs blikt terug

16

COLLEGA’S Enorm wordt PartsNL 20 Concurrentie in kaart 24 FORMULES Stand van Zaken Tweede Gamma Compact

26 30

VAKTUEEL Prognose ABN Amro

32

CLOSE-UP Outside Living Industries

35

CONJUNCTUUR Bouwmarkten in detail

36

BEURZEN Bouwbeurs 38

CO N J U N C T U U R

36

E- G E R E E D S C H A P

40

Bouwmarkten in detail

Elektrisch gereedschap blijft belangrijke klantentrekker

Bouwmarkten trekken de kar en staan op ruim 5% groei tot nu toe (nov 2016). Daarin speelt zeker mee dat er eind 2015 een paar stevige vesigingen zijn bij gekomen.

In de schappen van de fysieke winkel, in de webshop en in de communicatie met klanten blijft elektrisch gereedschap een overtuigende rol spelen. Het doorlichten van de online en offline winkelomgeving en van promotie­ materiaal als folders, laat zien dat bouwmarkten enerzijds veel nadruk leggen op prijskortingen. Anderzijds wordt er sterk gelonkt naar het prof-aanbod.

THEMA Elektrisch gereedschap

40

COLUMN Ad Geerts

44

JURIDISCH Ontslag op staande voet

46

BRANCHEPAGINA’S INretail 49 VWDHZ 50

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Inhoud.indd 5

5

24-01-17 14:08

Hornbach maakt haast Volgens de Stentor dringt Hornbach bij de gemeente Apeldoorn aan op een versnelde procedure.

Hornbach wil naar Apeldoorn en liet zijn oog vallen op de plaats waar nu nog de Americahal staat. De contracten tussen de gemeente en Hornbach werden in juli al getekend. Voordat Hornbach aan de slag kan, moet er eerst een nieuw bestemmingsplan worden vastgesteld en een omgevingsvergunning worden verleend.

In beide procedures kunnen concurrenten bezwaar maken tot aan de Raad van State.

Zo’n bezwaarprocedure ligt voor de hand en kan heel lang slepen. Om dat te voorkomen, vroeg Hornbach, volgens de Stentor, de gemeente om de procedures voor het bestemmingsplan en de vergunning te bundelen. De Raad van State is dan bij eventuele bezwaren verplicht om binnen een half jaar uitspraak te doen.

Als de gemeenteraad instemt met de snelle procedure, kan Hornbach zijn plan uitvoeren om voor 2019 de deuren te openen op de Voorwaarts.

Dat de gemeente en Hornbach een vestiging overeenkwamen op de Voorwaarts in plaats van in Apeldoorn Noord, houdt volgens de Stentor mede verband met het lobbywerk van retailers op die bewuste woonboulevard.

Meer lezen over Hornbach? Check http://mixonline.nl/tags/hornbach

Maxeda reorganiseert Maxeda wil terug naar de kern van een winkelbedrijf, minder complex worden.

Een efficiëntere organisatie met een lager kostenniveau hoort daar bij. Dat kost banen op de hoofdkantoren in Amsterdam en Brussel.

Corporate Communications van Maxeda meldt het volgende: “We hebben gisteren onze medewerkers ingelicht over organisatiewijzigingen die gelinkt zijn aan onze strategie. De kern van de nieuwe organisatie ligt op doe-het-zelf in de winkels; terug naar de core-business, terug naar waar wij het beste in zijn.”

Maxeda wil minder complex worden en veel meer focus voor winkels en opleidingen creëren, zodat het bedrijf haar klanten - de makers - optimale service kan bieden met de beste producten en diensten.

“Dat doen we door meer te investeren in onze winkels, ons winkelpersoneel en door onze it-systemen te verbeteren. Tegelijkertijd nemen wij maatregelen om onze organisatie efficiënter in te richten om tot een lager kostenniveau te komen en de complexiteit van de organisatie te verlagen, onder meer door niet kern processen te outsourcen.”

“Helaas verliezen een aantal collega’s op de hoofdkantoren in Nederland en België hun vaste aanstelling. Wij zullen de collega’s die het bedrijf verlaten maximaal ondersteunen en begeleiden bij het vinden van een andere baan.”

Voor de reorganisatie bekend werd, koos een aantal sleutelfunctionarissen zelf al voor vertrek. Harold van de Scheur was bijna vier jaar Director Store Format Execution Praxis. Hij wordt Director After Sales bij De Bochane groep. Head of Digital Enri Meijers en twee e-commerce buyers namen zelf afscheid van de retailer.

Louter toeval, aldus Maxeda over die gelijktijdigheid.

Meer lezen over Maxeda? Check http:// mixonline.nl/tags/maxeda

6

4%

Na 11 perioden van 216 rapporteerde GfK een jaargroei van dik 4% voor dhz-retail. In periode 11 was de groei 5%: stabiel verdeeld over de verschillende kanalen.

Maxeda en Hubo-B ook in GS1 Aveve Retail, Brico (Maxeda), Calodar, Gamma België, Horta, Hubo België, Makro Belgium, MenoGroup, Tom & Co scharen zich achter de artikeldatabase van GS1.

Dat is een belangrijke stap op het vlak van standaardisatie in hun sector gezet. Alle partijen tekenden de intentieverklaring waarbij zij zich unaniem achter het uniforme uitwisselen van artikeldata scharen. Retailers als Intergamma, DGN Retail, Bouwmaat en Bol.com waren al lid van GS1.

volledig in Reesink-handen Zoals het er nu uitziet, neemt Royal Reesink alle aandelen van THG Beheer in groothandel THR over.

THR-directeur Mirjam Karmiggelt. “Royal Reesink verkrijgt dan 100% van de aandelen THR waarmee THG terugtreedt als aandeelhouder. Ook verkoopt THR de vier professionele verfcentra (de prof centra) aan Ter Hoeven Groep. Deze verfcentra gaan verder onder de naam Ter Hoeven Verf B.V. Het voorgenomen besluit is nog afhankelijk van de goedkeuring van een aantal strategische partners. Door deze transactie kan THR zich volledig concentreren op de doe-het-zelf activiteiten en bouwen aan een solide toekomst.”

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Branchemix_3pag.indd 6

24-01-17 11:05

BRANCHEMIX

Bouwmaat sluit zich aan bij Zevij-Necomij Bouwmaat Nederland trad toe tot inkooporganisatie Zevij-Necomij. Voor beide partijen betekent deze toetreding een versterking van de marktpositie.

Rob Klifman, Algemeen Directeur van Bouwmaat Nederland vertelt: “Aansluiting bij Zevij-Necomij betekent een welkome versterking van onze inkoopkracht waardoor wij ons nog beter kunnen focussen op de verder ontwikkeling van onze verkoopformule en op de ondersteuning van onze klant.”

Algemeen Directeur van Zevij-Necomij Marc de Dobbelaere geeft aan: “De toetreding van Bouwmaat met een aanzienlijke omzet in IJzerwaren en Gereedschappen leidt tot verbetering van inkoopcondities en tot een directe kostprijsverlaging voor alle aangesloten groothandels. Ik ben erg verheugd dit mooie bedrijf te mogen verwelkomen.”

De aansluiting van Bouwmaat bij Zevij-Necomij past in de trend van convergentie in de bouwgroothandel. Neemt niet weg dat sommige Zevij-Necomij-leden best even moesten wennen aan de toetreding van een bouwmaterialen-organisatie in hun club van ijzerwarenhandels.

Meer weten over Zevij-Necomij? Check www.mixpro.nl/tags/zevij-necomij

Moons verlaat Bauhaus Net lekker op stoom en toch exit? Matthieu Moons nam per direct afscheid als directeur van Bauhaus Nederland.

Desgevraagd bevestigt Matthieu Moons zijn vertrek. “Ik heb vijf jaar fantastisch gewerkt bij Bauhaus. We vormden een mooi team en zetten een goed lopende winkel in Groningen neer. Ook de winkel in Hengelo zal het goed gaan doen, daar ben ik van overtuigd.”

Na vijf jaar is het voor hem echter tijd voor een nieuwe uitdaging. “Het is echt heel mooi geweest. In goed overleg nemen Bauhaus en ik afscheid van elkaar.”

Moons opende als directeur de eerste Bauhaus in Nederland. Die winkel in Groningen draait lekker, aldus Moons. De tweede – in Hengelo – opent in maart 2017. Op [Bouwgroothandel Bijeen] vertelde Matthieu Moons dat hij geen hoge dunk had van de Nederlandse dhz-concurrentie.

Dhz-retail zou voor Bauhaus zo ongeveer een eitje zijn, betoogde hij op het podium: “De consumenten worden bediend door zeer zwakke concurrenten. Die markt biedt heel veel kansen, omdat de voorhanden zijnde bouwmarkten in Nederland te kort schieten op aanbod (kwaliteit en diepte assortiment), prijs (te hoog), kennis medewerkers (gebrek aan) en de juiste diensten (logistiek, montageservice en machine uitleen).”

Meer lezen over Bauhaus? Check http://mixonline.nl/tags/bauhaus

OP DE VOORPAGINA

Elektrofix maakt elektraklussen eenvoudig en veilig voor iedereen Een beetje doe-het-zelver pakt van alles aan, maar doet een elektra klus liever niet zelf omdat hij het ingewikkeld en (brand)gevaarlijk vindt.

Maar vanaf nu kunnen al uw klanten zelf aan de slag met elektra! Elektrofix heeft elektraklussen namelijk makkelijker en veiliger gemaakt, waardoor elektra toegankelijk is geworden voor een breder DHZ publiek.

Met de nieuwe schapindeling kunnen uw klanten voortaan makkelijk en snel het juiste schakel- en installatiemateriaal kiezen. Installeren is al net zo eenvoudig dankzij montage-adviezen op de verpakkingen, klusfolders en ons online support.

Doordat de schappresentatie compact en compleet is, wordt er minder beslag gelegd op uw voorraad. Ook kunt u in het vernieuwde schap makkelijker hoogwaardige alternatieven aanprijzen. Meer weten? Ook dat is simpel: kijk snel op www.thr.nl/ elektrofix.

ELEKTROFIX, SIMPEL & SAFE THR, T. 0900 - 854 7000, E. info@thr.nl

105e jaargang, 2017-1

ELE16013-01_cover_MAX_A4.indd 1 MIX 2017-1_cover.indd 1

22-12-16 13:15 24-01-17 09:58

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Branchemix_3pag.indd 7

7

25-01-17 12:06

The Networking Event for the Home Improvement Industry

5th Global

DIY-Summit 2 0 1 7 A New Era – A Glimpse into the Future of Home Improvement

8 – 9 June 2017 Maritim Hotel Berlin, Germany Speakers:

Sergio Giroldi CEO OBI

Yasunori Ishiguro

Executive VP DCM Holdings

Neil Cowie CEO Mitre 10

Patrick Cassidy Board Director Bricoalliance

5th Global DIY-Lifetime Award 2017

powered by

Kai Herzberger

Director, Management Director EMEA Facebook Consulting Research

Jim Inglis

David Domoney

Paul Martin

UK Head of Retail KPMG

Richard van Hooijdonk

Christian May

Managing Director Retail Channels Alfred Kärcher

Jeremy Hodara

President Inglis Retailing

CEO Domoney Ltd

Trendwatcher

Co-CEO Jumia & Founder

Régis Degelcke

Reinhard Wolff

Paul Moers

Ken Hughes

Vice President ADEO President EDRA

Managing Partner wolfcraft President fediyma

Special guests:

Managing Director Paul Moers Strategic Marketing Services

Consumer & Shopper Behaviouralist

Foto: Fotolia/JFL Photography

Peter Rosseel

Amongst the highlights of the first day will be the festive presentation of the 5th Global DIY-Lifetime Award 2017

Store Tour on 7 June 2017 Get-Together on 7 June 2017 Global DIY 2017 International Congress Exhibition Gala Dinner on 8 June 2017

For more information and online registration visit us on http://diysummit.org

Platinum Sponsors

MIX 1/1 ad.indd 3

19-01-17 15:28

BRANCHEMIX

Roerig in vbs Het zijn roerige tijden in vbs. De omzet staat onder druk, A-merken stappen af van hun exclusieve distributie en er blijven steeds minder winkels over. Werk aan de Winkel nam DMG over en verandert die organisatie van binnenuit.

Andere clubs ruiken ondertussen hun kans.

Thuisin rapporteerde aan MIX een grote toestroom van nieuwe leden, niet alleen van DMG-formules Verf en Wand en DecoHome.

KlusWijs maakte zelfs bekend en nieuwe vbs-formule te willen starten.

Onder de titel “Op weg naar een nieuw vbs-landschap” presenteerde de organisatie een aantal vbs’ers een nieuwe uitdaging. Zo komt er een nieuwe club, met een nieuwe naam, indien er tenminste twintig ondernemers meedoen. Directeur Hans Hortensius: “De jarenlange retail-ervaring vanuit KlusWijs en de ervaringen met KlusWijs Home staan garant voor een nieuw succes. Wij vinden het tijd voor nieuwe ideeën; een nieuwe weg met nieuwe kansen.

Daarom vragen we aan vbs-ondernemers: ‘Durft u het aan?’.” De vraag in vbs is inmiddels: “Maak je jezelf als ondernemer afhankelijk van A-merken of van je franchise-club? Of ben je zelf het grootste merk, de belangrijkste succesfactor?”

Over dat onderwerp spraken we DMG-eigenaar Erwin van de Belt. Lees het interview verderop in deze MIX. Meer lezen over VBS? Check http://mixonline.nl/tags/vbs

Praxis investeert in 2017 Praxis was de laatste tijd volop in beweging. Maxeda-CEO Guy Colleau maakt de balans op.

Drie ‘Om de Hoek’-vestigingen gingen open. De eerste in Amsterdam, gevolgd door Rotterdam en Den Haag. Het concept was volgens Colleau een leerzame ervaring. “Het concept is goed ontvangen door de klanten, maar een winkel is pas goed als er een goed businessmodel achter zit. Niet alleen een groeimodel.” Over de kwaliteit van dat model is Colleau tevreden. Tegelijkertijd geeft hij aan dat het te vroeg is om te spreken over expansie.

Drie keer nieuw Expansie volgt wel in de ‘gewone’ vestigingen van Praxis. In Hilversum opent begin 2017 een nieuwe, in Rotterdam

Formido kapt met korting Formido is de prijzenslag beu en gaat voor ‘Iedere dag redelijke prijzen’. “Een bijzondere, maar moeilijke stap.”

Marketingmanager Miriam de Bruin: “We zetten een bijzondere, maar moeilijke stap binnen retail. Ik ben er trots op wat we aan het doen zijn en dat wij breed draagvlak hebben onder onze ondernemers om deze stap te zetten. Een High-low prijsstrategie is met de opkomst van internet, grote internationale spelers en discountformules niet meer te handhaven. Prijzen worden steeds transparanter voor de consument. De tijd dat we de consument zelf konden laten kiezen waar ze hun korting op konden verzilveren met een knipbon is niet meer van deze tijd.”

Verderop in deze MIX lees je meer over de nieuwe prijskoers van Formido.

Het laatste nieuws als eerste wordt de vestiging verplaatst en in Maastricht volgt een compleet nieuwe Praxis.

Mega en Tuin De megastore in Breda werd onder handen genomen. De resultaten van die move waren goed, zegt Colleau. “Er is zeker nog meer ruimte voor verdere verbetering.” Ook van Praxis Tuincentrum was hij onder de indruk. “Goede kwaliteit, mooie business-propositie. Ik ben er nog niet zo tevreden mee als met ‘Om de Hoek’. Bijsturen is best lastig vanwege de grootte en het veelvoud van assortimenten.”

MIX publiceert het laatste nieuws als eerste op

www.mixonline.nl

Abonneer je op de nieuwsbrief via www.mixonline.nl/nieuwsbrief of volg ons op Twitter via

@vakbladmix

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Branchemix_3pag.indd 9

9

24-01-17 11:05

EVEN VOORSTELLEN naam: Erwin van de Belt functie: Eigenaar DMG

“ We hielden elkaar in de tang” Eindelijk wilde Erwin van de Belt praten over de ontwikkelingen bij DMG en over Home Made By_.

Waar MIX een gesprek over een nieuwe formule verwachtte, kreeg het een heel opvallende wending. “We zijn geen formule, maar een beweging.” En: “Zelfstandig ondernemers hebben goede kansen om de lokale helden te worden in hun omgeving, dat éne restaurantje waar iedereen het over heeft.” Voor Van de Belt is het duidelijk: de ondernemers zijn zélf het beste merk dat ze in huis hebben. En een nieuw geveltje is niet de oplossing.

10

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1 DMG.indd 10

25-01-17 10:10

FO R M U L E S

Toen Werk aan de Winkel DMG overnam, ondervroeg hij de aangesloten Verf & Wand- en Deco Home-ondernemers diepgaand. En in die enquête erkennen ze het zelf ook. Tegelijkertijd zijn veel ondernemers in een spiraal terechtgekomen waar omzet en marge terugliepen, in de kosten moest worden gesneden, ze alles bij elkaar moesten schrapen en de lol er vaak goeddeels vanaf was. Van de Belt: “De omzet daalde, de kosten stegen. Sinds 2008 gaat het echt veel minder voor veel ondernemers binnen de VBS en dat was binnen DMG niet anders. Dat kickte er hard in. Het antwoord in de markt op de dalende omzet- en marktaandelen was vaak ‘prijs’. Maar de kosten gingen al omhoog en de marge daalde en stunten met prijzen sneed nog dieper in de marge want meer volume zat er gewoon niet in. De behoefte aan vooruitgang is groot. Alle schakels beseffen dat het niet meer vanzelf goed komt.”

“We zijn geen formule, maar een beweging”

Vorig jaar stelde Van de Belt zijn ondernemers daarom de vraag: wat maakt een VBS-winkel nu écht bijzonder? “Als daar te weinig concrete argumenten op komen dan weet je dat de branche in een identiteitscrisis verkeert. Wat is nu precies een VBS-winkel? Hoe ziet de consument ons? De cijfers laten zien dat de status van de VBS-winkel al jaren onder druk staat. Samen met onze onder­ nemers hebben wij geconcludeerd dat er een belangrijke wending moet komen: het gaat er niet langer om wat je hebt, maar wat je daaraan toevoegt.”

Meeveranderd met de markt Met de genoemde enquête wilde DMG de ondernemers leren kennen maar ze ook in de spiegel laten kijken. “De markt is veranderd. En ondernemers zien in dat ze zelf de grootste succesfactor voor hun eigen onderneming zijn. Maar de vraag is of ze zelf wel genoeg zijn meeveranderd met de markt. Vaak is het antwoord: ‘te weinig’. Als grootste ambitie geven veel van onze ondernemers hun eigen continuïteit aan. Ik vond dat een pijnlijk antwoord want het betekent dat ze onzeker zijn over hun eigen bestaansrecht.

Logisch, als je iedere dag keihard staat te werken om het hoofd boven water te houden, heb je weinig tijd om aan morgen te denken. Maar het is wel nodig.”

Toen Van de Belt DMG overnam, wist hij wel dat er werk te doen was in VBS-land, maar dat het er zo voor stond heeft hem wel verrast. “Problemen of uitdagingen in de bedrijfskolom worden niet aangepakt. De zelfstandige VBS is gehalveerd in winkels en het marktaandeel loopt nog ieder jaar terug. De problemen of uitdagingen zijn groot en vragen om een revolutie om ze op te lossen. Op dat vlak hebben ondernemers, leveranciers en DMG elkaar met de beste bedoelingen in de tang gehouden. Nogmaals, de behoefte aan vooruitgang binnen VBS is groot. Het moest anders en hier zijn wij direct mee aan de slag gegaan. Bij DMG zijn

wij niet bang om afgebrand te worden omdat wij stappen durven te zetten. Een nieuwe richting is ingeslagen.”

Zelfstandig ondernemen “Winkeliers willen zelfstandig ondernemer zijn om zelf beslissingen te kunnen nemen en om zelf te kiezen wat ze goed vinden.

Iedereen wil individuele vrijheid maar vindt tegelijkertijd dat de organisatie verantwoordelijk is als het misgaat. Toen het minder ging in de branche, keek iedereen naar de organisatie voor een oplossing. Maar als die met een idee kwam, ontbrak het meestal aan collectief draagvlak vanwege de grote diversiteit binnen het grote ledenbestand of het ontbreken van een werkend perspectief. Ondernemen is een werkwoord, om zelfstandig te kunnen blijven moet je continue vernieuwen” Van de Belt zal het zelf nooit zeggen, maar het verdienmodel van de DMG-organisatie en de horizon van de toenmalige eigenaren maakten grote veranderingen voor de club zelf ook niet per se nodig. “Die urgentie tot vooruitgang en verandering is er nu wél”, zegt Van de Belt.

“Robert Saeijs en ik zijn er met Werk aan de Winkel ingestapt omdat we echt geloven in het bestaansrecht van zelfstandige winkels op het gebied van verf, behang en interieur. Organisatie, ondernemers en leveranciers zijn van elkaar afhankelijk in een driehoeksrelatie en zien alle drie de noodzaak in om te veranderen. Maar weet je wat het is? Iedereen wil verandering, maar niemand wil graag zelf veranderen omdat dit vaak als een aanval voelt op de privileges waaraan je je zekerheid ontleent.”

“Door inkoop te bundelen, creëer je volume en krijg je goede condities, waarmee je je marketingactiviteiten financiert” Veerkracht Van de Belt wil met DMG nu wél een stip op de horizon zetten.

“Samen met ondernemers werken aan een betere toekomst voor iedereen, onze winkels weer écht bijzonder maken. De consument is weer op zoek naar de menselijke maat. Bouwmarkten, online, alles wordt steeds groter én onpersoonlijker. Mensen krijgen echter steeds meer aandacht voor kleine, gespecialiseerde lokale bedrijven. Deze verandering is echt al ingezet. Lokale bedrijven, sociaal en flexibel hebben daar met hun aandacht en flexibiliteit een enorme kans. Mits je maar heel goed bent. Onze onder­ nemers hebben gelukkig nog voldoende veerkracht om te vertrouwen in de toekomst. Ze weten dat het anders moet en dan is nietsdoen ook niet langer acceptabel. Onze ondernemers beseffen nu dat ze zelf verantwoordelijk en zelf een onderdeel van de oplossing zijn. In 2016 is er hard gewerkt aan een nieuwe structuur waarbinnen iedereen iets doet. Geen formule maar een samenwerkingsverband waar een gezamenlijk verhaal of voorgrond centraal staat en niet langer de verschillende achtergronden continue benadrukt worden. Ons motto is dat iedereen VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1 DMG.indd 11

11

25-01-17 10:10

Beste restaurantje DMG maakt van Home Made By_ geen formule. Het is een collectiemerk, vergezeld van een pallet aan marketingtools om jezelf mee te profileren in je eigen markt. Om het ‘beste restaurantje’ te worden. Ieder dorp heeft zo’n restaurantje.

Zo’n tentje waar het altijd druk is en altijd gezellig. Hoe komt dat? Volgens Van de Belt zijn zulke tentjes gewoon heel erg goed. “Als je dat afpelt, ligt het aan allerlei zaken, tot in de kleinste details. Wij gaan ondernemers helpen zelf ook zo te worden. Al onze dienstverlening is slechts een hulpmiddel.

Het begint met een intensieve bedrijfsanalyse. Waar staat de ondernemer? En waar wil hij over vijf jaar staan? Als hij dat weet, weet hij ook wat er nodig is om daar te komen. Ieder van onze ondernemers gaan wij helpen om zichzelf als kritische succesfactor – drijvende kracht – sterker te maken.”

iets kan en we elkaar juist nodig hebben om vooruit te komen.

Lokale successen met elkaar delen en elkaar de ruimte durven geven. Ruimte om te bouwen en te experimenteren.”

Woonprofessionals Dat die strategie werkt, merkte Van de Belt in zijn club van woning­inrichters binnen zijn serviceorganisatie Werk aan de Winkel. “Onze Woonprofessionals zijn alle 25 heel verschillend.

Maar ze hebben een gemeenschappelijke basis: een enorme passie voor het interieur. Ze houden steeds minder van producten en steeds meer van mensen. Voor hun lokale marktbewerking putten ze uit het arsenaal aan marketingtools die wij ze bieden.

Dat is geen strakke formule waarin alle winkels er hetzelfde uitzien. Wél werken ze aan de achterkant sterk samen en zijn ze bereid om van elkaar te leren. Er wordt om deze reden heel veel kennis en informatie uitgewisseld. Ze voeren grotendeels hetzelfde strakke assortiment en bundelen hun inkoop vergaand.

Op die manier creëren ze volume dat hen helpt aan goede condities, daarmee financieren ze hun marketingactiviteiten en vergroten ze hun concurrentiekracht.”

In 2015 resulteerde dit een omzetplus van 25%, in 2016 van 18%.

Natuurlijk kun je het als ondernemer ook alleen proberen, weet Van de Belt. Maar dat is wel een stuk lastiger dan wanneer je op

de achtergrond samenwerkt in een club. “De lat voor succes ligt vandaag erg hoog en dat vraagt om kennis of specialisten die wij wel in huis hebben zoals inkoop, productontwikkeling en -design, marketing, ICT, HRM en e-commerce.”

“Het succes van onze club wordt bepaald door ondernemerschap” Gaandeweg ontwikkelen Van de Belt zegt het nogmaals: “Een formule is een middel, geen doel. We blijven Deco Home en Verf & Wand ondersteunen. Maar ondertussen gaan we het lokale winkelmerk steeds meer laden en succesvoller maken, zo zal het belang van die formules steeds verder afnemen. DMG is echter geen formulehuis maar een beweging. Een beweging van ‘beste restaurantjes’. Van die tentjes waar ieder dorp er een van heeft. Het is er altijd druk, klanten voelen zich er thuis, zijn altijd enthousiast en vertellen dat aan hun vrienden. Het geheim van deze restaurantjes is dat ze gewoon heel erg goed zijn, ze overtreffen onze verwachtingen. Ze opereren onder hun eigen naam, zo staan ze bekend, dat is hun merk. Dat willen we bereiken met onze ondernemers. Zorgen dat we de beste in de regio worden door onze professionele schilders, stoffeerders en stylisten in hun kracht zetten. En de manier waarop we dat doen, ontwikkelen we gaandeweg. We bouwen de brug terwijl we hem begaan. Een magische oplossing bestaat ook niet, het is vooral durven experimenteren en verschillende opties uitproberen. En daarmee binnen VBS iets op gang brengen.

Home Made By_ is dus geen formule maar een collectiemerk. En de DMG-leden worden daar dealers van, zoals Ree in Heemstede. Al zeventig jaar een begrip in Heemstede, iedereen daar kent Ree, maar als je de weg vraagt naar Deco Home kan niemand je helpen.

Van de Belt: “Jasper werkt hier samen met zijn team met zo veel passie voor zijn klanten. Dat doet hij met een winkel die Home Made By_ ademt. Maar het hoeft niet per se zo te zijn dat alle DMG-leden dat straks ook zo doen. Als het bij je past, graag. Als je alleen de collecties wil voeren en een eigen uitstraling verkiest, is dat ook prima. Sterker nog, we willen al onze ondernemers daar graag bij helpen.”

Functie draait om De functie van de winkelier in de bedrijfskolom draait zich volgens Van de Belt om. “In plaats van een dozenschuiver voor de fabrikant zijn we een vraagvoorspeller voor de consument. Het kanaal is vooral inkoop- en productgeoriënteerd, terwijl de klantfocus leading moet zijn. In de toekomst zien wij dat mensen minder klussen, minder zelf doen. Klanten willen nog steeds een mooi huis, maar ze schakelen daar een mannetje voor in, in plaats van zelf een vloer te leggen, te schilderen of te behangen. Onze winkels kunnen dus niet de winkels blijven voor de doe-hetzelvers.” Opschuiven naar het domein van de totale ontzorging, is de toekomst voor Van de Belt. Niet langer gordijnen en verf 12

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1 DMG.indd 12

25-01-17 10:10

FO R M U L E S

verkopen, maar een mooi huis, van het advies tot en met de complete applicatie of montage.

“Als je opschuift naar die markt, vertrek je uit het slagveld van de bouwmarkten en de online verfshops, maar tref je nieuwe concurrenten. Ondertussen zijn er meer zzp’ers als winkels in die markt actief als woninginrichter. Die halen hun materialen bij de groothandel en leveren deze met heel weinig marge door omdat ze voldoende aan hun uren verdienen. Bij zelfstandige schilders zie je deze ontwikkeling ook” Dat wringt volgens Van de Belt. “Die zzp’ers kopen echt niet veel duurder in dan onze winkels, terwijl leveranciers en fabrikanten wel steeds duidelijker keuzes van retailers vragen en ons ook nodig hebben als etalage voor hun merk en hun producten. Alleen klopt de functievergoeding daarvoor van geen kant. Zzp’ers zouden nooit en te nimmer in de buurt mogen komen van onze marges. De winkel wordt hier min of meer buiten spel gezet. Er is nog veel mis met het distributiebeleid in de VBS, te weinig protectie en te weinig keuzes. Leveranciers vragen of dwingen ondernemers en organisaties om keuzes te maken, maar doen ze dat zelf ook? Onze ondernemers beseffen inmiddels hoe riskant het is om je winkel volledig afhankelijk te maken van A-merken aangezien daar iedereen mee kan handelen. Investeren kun je het beste in je eigen merk.”

Veranderen is lastig Met leveranciers heeft DMG dus de nodige noten te kraken.

Bundeling van volume en meer commitment van alle leden, maar daar moet de leverancier veel tegenover stellen. Heel scherpe condities en soms ook een diepe investering vooraf. “Ja, ook zij moeten even wennen. Zijn zien heus de noodzaak van verandering. VBS is belangrijk voor hen en niemand wil alleen afhankelijk worden van de grootschalige retail. Maar zelf veranderen is voor de meesten lastig. Veel van onze leveranciers zijn grote partijen en bewegen als mammoettankers. Nu DMG een draai maakt, hebben zij moeite om mee te draaien. Maar wij gaan echt alle inefficiency uit de kolom slopen en bundelen onze krachten, inclusief het totale inkoopvolume.”

Ook intern in de eigen organisatie is de verandering lastig, erkent Van de Belt. “Verandering voelt bedreigend, ik weet nu wie ik ben en laat mij niet tot een vreemde maken. In het begin wil iedereen vanzelfsprekend mee maar tussen intentie en commitment zit altijd een verschil.” Ook de ondernemers moeten wennen. “We hebben een stuk of dertig voortrekkers die de kar mee vooruit trekken. Hen kan het niet snel genoeg gaan. Je hebt ook een groep mensen die de koers zien zitten, maar eerst even meekijken op de bok van de kar. En dan heb je ook mensen die liever achterop zitten en even afwachten welke kant het opgaat. Tenslotte heb je ook nog mensen die achter de kar de hakken in het zand zetten.

Dat hoort allemaal bij het groepsproces, belangrijk is dat de kar in beweging is gekomen.”

Tussenweg is er niet Dat maakt Van de Belt heel vastberaden. Ook al gaat de verandering misschien te hard voor sommige ondernemers, of is het voor sommigen überhaupt niet de juiste richting. Hij bewaakt het

“Wij gaan echt alle inefficiency uit de kolom slopen” tempo maar wil beslist vooruit. Ook al gaat dat mogelijk leden kosten. “Het vraagstuk voor VBS is inderdaad groot. Angst maakt echter dat je niet beweegt. Maar dat brengt niets, dat heeft het verleden bewezen. Bij de meerderheid is er de wil om te vernieuwen. We hebben nu zo’n sterk kompas dat we daar op koersen. Ook al kost dat leden. Als we 20% van onze leden zouden verliezen, zijn dat er net zo veel als sommige andere organisaties in hun geheel tellen. Bij DMG compenseren we zo’n ledenverlies met de toegenomen dekking aan de achterkant. Het succes van een club als de onze wordt echt bepaald door de homogeniteit ervan. Bovendien zuigt dit ook weer nieuwe ondernemers aan.”

Die homogeniteit geldt echter vooral aan de achterkant. Aan de voorkant is iedereen zijn eigen ‘beste restaurantje’: lokaal een sterk ondernemersmerk met een landelijk collectiemerk als uithangbord. Een andere formule – een ander geveltje – is volgens Van de Belt niet de oplossing. “Of op deze manier, of keiharde franchise”, zegt hij. “Een tussenweg is er niet.”

Alibi tegen verandering?

De veranderingen voor DMG gaan niet vanzelf. Iedereen wil verandering, maar niemand wil graag zelf veranderen. Eén van de DMG-ondernemers verwoorde treffend zijn keuze om Van de Belts keuze te volgen. Van de Belt: “Hij zei: ‘Als ik nu overstap naar een andere club, heb ik weer een alibi om zelf niet te hoeven veranderen. Dan kan ik weer naar die club wijzen. Terwijl ik nu besef dat ik zelf de drijvende kracht ben en zelf het hardst moet veranderen om in de markt van vandaag een boterham te verdienen’.”

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1 DMG.indd 13

13

25-01-17 10:10

Periode 11

Stabiel beeld in periode 11 Met periode 11 (tot en met week 44 = 06-11) maken we in de eerste MIX van 2017 de balans voor 2016 op.

De groei op jaarbasis komt net boven de 4%. In periode 11 zien we ruim 5% groei en een stabiel beeld over de verschillende kanalen. Vbs springt er in deze periode met 8% groei erg positief uit. Dat hoge groeipercentage is echter vooral compensatie voor de lage omzet die ze boekten in periode 11 van 2015.

“VBS compenseert lage omzet van 2015�

Met alle signalen op groen is het aannemelijk dat periode 12 en 13 eenzelfde trend zullen laten zien. Op de achtergrond speelt een robuuste economische ontwikkeling en een optimistische consument. Met een dalende werkeloosheid naar 526.000 (nov 2016, seizoens-gecorrigeerd) zitten we onder het gemiddelde niveau van 2012. In de uitbundige huizenmarkt komt het aantal verhuisbewegingen zelfs weer boven de topjaren 2006-2008.

Wil je gedetailleerde GfK-cijfers? Dan kan Berry van Oosterhout van GfK Retail & Technology je helpen. Mail berry.van.oosterhout@gfk.com.

Generieke omzetcijfers kun je ook zien op www.mixonline.nl/mixplus.

GfK-data als Excel?

Op www.mixonline.nl kunt u ze downloaden.

Bijvoorbeeld om uw eigen cijfers tegen af te zetten.

14

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Conjunctuur.indd 14

19-01-17 16:02

CO N J U N C T U U R

periodenomzet (in mln euro’s)

Periode 08-2016 t/m 11-2016

335

312

335 312 335 335

312 312 312

312 289 312 312

totale dhz-sector

289 266 289 289 266 243 266 266 290,1 243 220 243 243 290,1 8 290,1 290,1 220 220 8 220 8 8

290,1 256,4

256,4 255,3

255,3 265,1

265,1

290,1 256,4 9 8 290,1 256,4 256,4 290,1 9 8 9 9 8 8

256,4 255,3 9 10 256,4 255,3 255,3 256,4 10 9 10 10 9 9

255,3 265,1 10 11 255,3 265,1 265,1 255,3 11 10 11 11 10 10

265,1 11 265,1 265,1 11 11 11

260

bouwmarkten

260 244 260 260 244 228 244 244

212

228 212 228 228

212 212 212

212 196 212 212

196

235,1

196 180 196 196 235,1 8 235,1 235,1 180 180 8 180 8 8

50

50

50 40 50 50

50 40 50 50

40 30 40 40

40 30 40 40

30 30 20 30

30 20 30 30

20 10 20 20

20 10 20 20

10 0 10 10 0 0 0

20,2 20,2 8 20,2 20,2 8 8 8

10 0 10 10 0 0 0

50

50

50 40 50 50

50 40 50 50

40 30 40 40

40 30 40 40

30 20 30 30

30 20 30 30

20 10 20 20

20 10 20 20

10 0 10 10 0 0 0

34,7

10 0 10 10

235,1 201,0

201,0 198,1

198,1 209,5

209,5

235,1 201,0 9 8 235,1 201,0 201,0 235,1 9 8 9 9 8 8

201,0 198,1 9 10 201,0 198,1 198,1 201,0 10 9 10 10 9 9

198,1 209,5 10 11 198,1 209,5 209,5 198,1 11 10 11 11 10 10

209,5 11 209,5 209,5 11 11 11

vbs-zaken

20,2 21,4

21,4 21,1

21,1 18,0

18,0

8 21,4 920,2 20,2 21,4 21,4 20,2 9 8 9 9 8 8

9 21,4 21,1 10 21,4 21,1 21,1 21,4 10 9 10 10 9 9

10 18,0 1121,1 21,1 18,0 18,0 21,1 11 10 11 11 10 10

11 18,0 18,0 18,0 11 11 11

omzetgroei (index: jaar eerder = 100) 10

10

8 10 6 10 10 8 4 8 8 6 2 6 6 4 0 4 4 2 -2 2 2 0 -4 0 0 -2 -6 -2 -2 -4 -8 -4 -4 -6 -10 -6 -6 -8 -8 -8 -10 -10 -10

8 10 6 10 10 8 4 8 8 6 2 6 6 4 0 4 4 2 -2 2 2 0 -4 0 0 -2 -6 -2 -2 -4 -8 -4 -4 -6 -10 -6 -6 -8 -8 -8 -10 -10 -10

8 8 8 8 7,1 7,1 7,1 7,1

10

10

8 10 6 10 10 8 4 8 8 6 2 6 6 4 0 4 4 2 -2 2 2 0 -4 0 0 -2 -6 -2 -2 -4 -8 -4 -4 -6 -10 -6 -6 -8 -8 -8 -10 -10 -10

8 10 6 10 10 8 4 8 8 6 2 6 6 4 0 4 4 2 -2 2 2 0 -4 0 0 -2 -6 -2 -2 -4 -8 -4 -4 -6 -10 -6 -6 -8 -8 -8 -10 -10 -10

8 8 8 8 9,1 9,1 9,1 9,1

10

10

8 10 6 10 10 8 4 8 8 6 2 6 6 4 0 4 4 2 -2 2 2 0 -4 0 0 -2 -6 -2 -2 -4 -8 -4 -4 -6 -10 -6 -6 -8 -8 -8 -10 -10 -10

8 10 6 10 10 8 4 8 8 6 2 6 6 4 0 4 4 2 -2 2 2 0 -4 0 0 -2 -6 -2 -2 -4 -8 -4 -4 -6 -10 -6 -6 -8 -8 -8 -10 -10 -10

8 8 8 8 –0,2 –0,2 –0,2 –0,2

ijzerw. + ov. dhz

34,7 34,0

34,0 36,1

8 9 34,7 34,0 36,1 8 934,7 1034,0 34,7 34,0 34,7 34,0 36,1 0 34,7 34,0 36,1 34,7 34,0 0 8 9 8 10 9 0 8 9 10 8 Grafiek: MIX, Bron: 9 8 10 9 8 GfK Retail & Technology 9

Periode 08-2016 t/m 11-2016

totale dhz-sector

98

109

1110

11

98 8 9 97,1 8 4,9

109 9 10 4,9 10 9 5,0

1110 10 11 5,0 11 10 5,5

11 11 5,5 11

7,1 4,9 7,1 4,9 4,9 7,1

4,9 5,0 4,9 5,0 5,0 4,9

5,0 5,5 5,0 5,5 5,5 5,0

5,5 5,5 5,5

bouwmarkten

98

109

1110

11

98 8 9 99,1 8 6,0

109 9 10 6,0 10 9 4,9

1110 10 11 4,9 11 10 5,3

11 11 5,3 11

9,1 6,0 9,1 6,0 6,0 9,1

6,0 4,9 6,0 4,9 4,9 6,0

4,9 5,3 4,9 5,3 5,3 4,9

5,3 5,3 5,3

109

1110

11

98 8 9 9–0,2 8 2,3

109 9 10 2,3 10 9 6,7

1110 10 11 116,7 10 8,0

11 11 8,0 11

–0,2 2,3 –0,2 2,3 2,3 –0,2

2,3 6,7 2,3 6,7 6,7 2,3

6,7 8,0 6,7 8,0 8,0 6,7

8,0 8,0 8,0

vbs-zaken

98

ijzerw. + ov. dhz

36,1 37,7

37,7

10 37,7 1136,1 36,1 37,7 37,7 36,1 11 10 11 11 10 10

11 37,7 37,7 37,7 11 11 11

10

10

8 10 6 10 10 8 4 8 8 6 2 6 6 4 0 4 4 2 -2 2 2 0 -4 0 0 -2 -6 -2 -2 -4 -8 -4 -4 -6 -10 -6 -6 -8 -8 -8 -10 -10 -10

8 10 6 10 10 8 4 8 8 6 2 6 6 4 0 4 4 2 -2 2 2 0 -4 0 0 -2 -6 -2 -2 -4 -8 -4 -4 -6 -10 -6 -6 -8 -8 -8 -10 -10 -10

8 8 8 8 –1,4 –1,4 –1,4 –1,4

98

109

1110

11

98 8 9 –1,4 9 8 0,2

109 9 10 0,2 10 9 4,5

1110 10 11 114,5 10 5,0

11 11 5,0 11

–1,4 0,2 –1,4 0,2 0,2 –1,4

0,2 4,5 0,2 4,5 4,5 0,2

4,5 5,0 4,5 5,0 5,0 4,5

5,0 5,0 5,0

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Conjunctuur.indd 15

15

19-01-17 16:02

EVEN VOORSTELLEN naam: functie: naam: functie: naam: functie:

Hans Hortensius Directeur KlusWijs Nanny Hofstede Eigenaar KlusWijs Klundert Frank Hofstede Eigenaar KlusWijs Klundert

“We hadden nog niets, behalve een goed gevoel” 16

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2016-1_Formules-KlusWijs.indd 16

25-01-17 10:13

FO R M U L E S

“Frank en Nanny Hofstede zijn voor mij de helden van de doehetzelf”, zegt KlusWijs-directeur Hans Hortensius over de ondernemers van KlusWijs Klundert. We zitten aan de koffietafel boven de winkel en praten met de eerste KlusWijs-ondernemers van de club. Vijf jaar nadat zij hun winkel als eerste ombouwden naar de nieuwe formule.

Het contact dateert al uit de tijd dat Hortensius nog directeur was van Ter Hoeven. De implementatie van een nieuw ERP-systeem verliep stroef en klanten hadden daar veel last van. Toen Frank belde om zijn beklag te doen, kreeg hij binnen no-time bezoek van de directeur zelf. Hortensius bood zijn excuses aan en zocht samen met de ondernemers naar een oplossing.

Weg bij Doeland Aan die klik dacht het ondernemerspaar terug toen ze besloten met hun Doeland-winkel weg te gaan bij DGN. Die franchisegever had besloten om Doeland te staken, dus moest de winkel Hubo worden of Multimate. “Dat zagen we geen van tweeën zitten”, zegt Nanny. “In Hubo geloofden we niet en een Multimate zat er al in Zevenbergen en daarmee in het verzorgingsgebied van Klundert.” Dus ging het echtpaar op zoek naar alternatieven.

Maar die vonden ze eigenlijk niet. Om de mening van collega-ondernemers te peilen, stuurde Nanny een bericht rond. “Die e-mail leidde tot veel reacties en een paar bewogen bijeenkomsten waar regiomanagers van andere organisaties zelfs op de parkeerplaats loerden op zieltjes die ze zouden kunnen winnen.”

“We hadden niéts” In april 2010 hadden Frank en Nanny al contact gelegd met Hortensius. Die was inmiddels weg bij Ter Hoeven en in de markt actief vanuit zijn eigen consultancy.

Samen met Frank en Nanny gingen ze het gesprek aan met tien geïnteresseerde ondernemers. Frank: “We zegden allemaal ons DGN-contract op, maar we hadden nog niets. Behalve een goed gevoel.” Dat was blijkbaar genoeg, want het alternatief was zelfstandig doorgaan met de eigen naam op de gevel. Frank: “Zelfstandig verder was een optie, maar had zeker niet onze voorkeur. Als collectief sta je sterker, samen kom je verder.”

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2016-1_Formules-KlusWijs.indd 17

17

25-01-17 10:13

“Aantallen tellen niet” KlusWijs startte in 2011 dus met 11 ondernemers en telt intussen 34 winkels, verdeeld over de 4 formulevarianten “Compact”, “Bouwmarkt”, “Extra” en “Home”. Hortensius: “Aantallen tellen niet. We hadden er best 80 kunnen hebben, maar nu hebben we allemaal gezonde ondernemers.” KlusWijs telt zelfs één heel nieuwe ondernemer in 2016 en dat is echt uniek. “Als je bij de bank zegt dat je een DHZ-winkel wilt beginnen, kun je meestal je zin niet eens afmaken”, zegt Hortensius.

maal gemeenschappelijk, waar moesten we niet aan tornen?” Voor Hortensius en de ondernemers was het van meet af aan zonneklaar. KlusWijs zou een zelfstandig bedrijf worden. Geen coöperatie van ondernemers, maar een separate B.V. die zich iedere dag moet bewijzen voor de ondernemers. Onafhankelijk van die ondernemers en zeker ook van leveranciers.

“We lieten ons de wet niet voorschrijven”

De handtekening stond in juni en vier weken later was er het eigen kassa-systeem.

Onafhankelijk

De druppel

Hortensius had de handen ineengeslagen met Retail Synergie van Simon Langelaar en kon zo heel snel schakelen op back-office-ICT van de winkelautomatisering, marketing en centrale facturatie.” Dat was de eerste stap. De winkeluitstraling werd basaal veranderd. De Doeland-kleuren werden behouden, de club wilde de kosten laag houden. Frank: “Eigenlijk was het Doelandbord-eraf, KlusWijs-bord-erop.” Belangrijker was de visie van de ondernemers. Nanny: “Wat hadden we alle-

Het belang van die zelfstandigheid bleek toen de gevestigde orde zich roerde en een aantal grote namen weigerden om zaken te doen met KlusWijs. Hortensius: “Dat was niet de beste binnenkomer. Kon ik met lood in mijn schoenen gaan vertellen dat 3 van de 5 top-leveranciers in DHZ niet meededen.” Toch was dit juist een motivatie voor de ondernemers om door te zetten.

Nanny: “Dit was de druppel en die heeft onze saamhorigheid enorm vergroot. We namen ons samen voor dat we ons zo de wet niet lieten voorschrijven. Het was heel vervelend, maar heeft er wel voor gezorgd dat we op zoek moesten naar alternatieve leveranciers. Op dat vlak ging er een wereld voor ons open van merken en leveranciers die we niet kenden, maar die wel graag voor ons wilden werken. En die boden ons juist weer het onderscheid dat centraal stond in onze nieuwe visie.”

Homogene basis Met de start van de nieuwe formule op 1-1-2011 was er sprake van elf KlusWijs-winkels. Vanaf dat moment start het ‘fine-tunen’ van het assortiment, de opbouw van de samenwerking binnen de club en het uitwerken van de nieuwe visie. Frank en Nanny profiteerden van de korte lijnen. “Als er een foutje in het kassa-systeem zat, belden we en was het binnen drie minuten geregeld. Fijn dat je gehoord wordt, we konden weer ondernemen en ook meebeslissen over de krant en over het assortiment.

De basis is door de 11 winkels gelegd. Hortensius: “Nieuwe ondernemers zijn alleen welkom als ze helemaal passen bij onze uitgangspunten. Op die manier bewaken we de homogeniteit in de club. Qua ondernemerschap althans. Qua winkels zijn er wel verschillen en zo hebben we het ook opgezet. De basis is identiek, extra kan altijd en kun je naar lokale behoefte invullen.”

KlusWijs deed dat vanaf het begin met vijf werelden: interieur, exterieur, sanitair, techniek en constructief.

“Maar in de ene winkel is tuin veel groter en in de andere 18

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2016-1_Formules-KlusWijs.indd 18

25-01-17 10:13

FO R M U L E S

de schildershoek. Dat is vaak ook bepaald door de achtergrond van de ondernemer. Waar komt hij vandaan, waar ligt zijn kracht? In Klundert blijkt onder meer de liefde voor technisch sanitair uit het grootste schappenplan voor dit assortiment. Bovendien hebben Frank en Nanny sinds vorig jaar ook nog een installatiebedrijf in Klundert, dat een mooie synergie heeft met de winkel.

Wel of niet klussen?

Die afstemming op de markt, houdt Frank en Nanny wel bezig. “Als je door je winkel loopt, zie je veel meters die voorheen goud waren en nu… Vroeger deden we soms wel drie pallets Ytong per week. Nu zijn dat er misschien drie per jaar.” Nanny ziet het zo somber niet in. “Die jeugd gaat heus wel weer aan de klus. Ze moeten straks wel. Daar gaat alleen een generatie overheen.” Aan de andere kant ziet ze net als Frank en Hortensius de kansen in werkzaamheden bij de consument thuis. Frank: “De consument van nu kan echt geen hamer meer vasthouden. Afprijzen heeft dan ook echt geen zin. Is pure armoede. De markt wacht echt niet op een zaag in de aanbieding. Maar waar is de doe-het-zelf handel gebleven? In ieder huis hangt nog steeds gordijnrail, alleen hangen wij het nu op.”

KlusWijs Klundert heeft zelf een timmerman in dienst die klusjes bij de klanten thuis uitvoert. Van een maatwerkkast en een laminaatvloer tot het inbouwen van een dakvenster. Nanny: “Met die service en die ontzorging kun je inderdaad klanten bedienen. Maar hoeveel procent van de markt is dat? En wat doet dat andere deel? De senioren laten graag klussen uitvoeren, jongeren kunnen het niet en moeten klussen eveneens laten uitvoeren.

maar slaagde niet. Maar de stekkertjes en snoertjes voor elektronica doen het weer heel goed. En ook op andere vlakken experimenteren onze ondernemers en sparren we met elkaar. Zo heeft KlusWijs Sint-Oedenrode bijvoorbeeld een megawasmachine staan. Voor dekbedden en zo. Heeft niets met dhz te maken, maar levert wel klanten op.”

E-commerce hoort volgens Hortensius niet bij trial & error. “E-commerce is echt het slagveld van de grote spelers. Willen we daar inhaken dan wegen de kosten niet op tegen de mogelijke baten. De specialisten halen we toch nooit meer in. Wil niet zeggen dat we er niets aan doen. Wij willen online triggeren en offline – in de winkel – de kansen verzilveren. Op die manier vernieuwen we binnenkort de hele website en die staat dan weer helemaal in dienst van de lokale ondernemer.

Want in de winkel, daar moet het echt gebeuren.”

Winkel moet het doen “Zoals de beide ondernemers wikken en wegen, zo twijfelt eigenlijk de hele sector”, stelt Hortensius. “Dus is het zaak in beweging te blijven. Snel kansen zien en dingen uitproberen. Als het werkt snel kopiëren naar andere winkels. Als het niet werkt, snel weer stoppen. Een concept met inkt voor printercartridges leek heel mooi,

Eigen logistiek Een van de begin-doelstellingen van KlusWijs was een eigen distributie opzetten. En die is er nu samen met G. Snel uit Woerden. Hortensius: “Op dag één halen zij de orders op bij onze leveranciers. ’s Nachts worden ze gebundeld per winkel en op dag twee bezorgd. In de productgroep tuin betekent dat bijvoorbeeld dat ondernemers nu nog maar één vrachtwagen aan de deur krijgt in plaats van twaalf. Bovendien zitten ze vanwege de cross-dock nu sneller aan hun franco-orderwaarde.

Op eigen benen Onlangs maakte KlusWijs zich los van partner Retail Synergie en staat de club inmiddels volledig op eigen benen. Medio november verhuisde het hoofdkantoor naar een eigen locatie. Hortensius: “We hebben intussen de schaal om full-service te draaien: inclusief marketing, financiële administratie, inkoop, productmanagement en andere diensten. Ik ben er trots op dat we die fase bereikt hebben.”

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2016-1_Formules-KlusWijs.indd 19

19

25-01-17 10:13

IJzerwarenzaak wordt PartsNL

Nieuwe taartpunt

Soms weet je als ondernemer ineens de oplossing. Dat overkwam Raymond Berkhout toen hij hoorde dat zijn nieuwe snoertjes-leverancier Beekman ook een winkelformule runde.

Sindsdien verruilde hij Enorm voor PartsNL en combineert hij ijzerwaren, gereedschap en inbraakpreventie met stofzuigerzakken, witgoed-onderdelen en computer-supplies. “We voegden eigenlijk een heel nieuwe taartpunt toe.�

20

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Collegas-PartsNL.indd 20

19-01-17 16:06

CO L L EG A’ S

EVEN VOORSTELLEN naam: Raymond Berkhout functie: Eigenaar PartsNL Amsterdam

“Deze winkel zou geen toekomst hebben, als ik niet geïnvesteerd had”

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Collegas-PartsNL.indd 21

21

24-01-17 09:45

hamer is. En al die tweeverdieners besteden het liever uit dan dat ze zelf gaan klussen.”

Basis moest blijven Dus besloot Berkhout een ander publiek te trekken. De basis van de ijzerwaren, gereedschappen en beveiliging moest blijven, maar daar moest een nieuwe klantenstroom bij komen. “Gelukkig heb ik een paar goede medewerkers en brainstormen we vaak samen over kansen. Samen bedachten we een assortiment snoertjes, kabeltjes, toetsenborden, muizen en koptelefoons te proberen.” Dat die zo goed zouden gaan lopen, zag hij niet aankomen. “Vertelde je me een jaar geleden dat ik nu twee vitrines vol pc-hardware zou hebben, had ik gedacht dat je niet goed bij je hoofd was. Maar het is nu wel zo.”

Puzzel viel in elkaar “Ik werk al vijfentwintig jaar bij Enorm Jan van den Broek in Amsterdam. Eerst in dienst van mijn zwager en sinds 2003 als eigenaar. We maakten daar goede tijden mee en mindere tijden. Meteen na mijn overname raakten we in een dipje. Ik werkte al lang in de winkel en dacht dat het lekker door zou lopen. Maar toen ik de eerste kassabon voor mezelf draaide, schrok ik. Het leverde me een paar grijze haren op en ik heb me echt wel eens afgevraagd waar ik aan begonnen was.

Niemand had kunnen voorzien dat heel het land om zou gaan. En het komt ook niet meer terug hoor. Kinderen van tegenwoordig weten niet eens meer wat een klauw-

In de zoektocht naar een nieuwe leverancier voor de snoertjes en kabeltjes selecteerde hij drie leveranciers.

Beekman bleef daarvan als enige over. “Ik kende ze al van een eerder gesprek maar dat werd ‘m toen niet, omdat ik nooit aan hun franco-orderwaarde kon komen.

Toen ik zag dat ze ook een winkelformule exploiteerden, viel de puzzel in elkaar.” Berkhout bekeek twee van de vijfentwintig winkels. Die bezoeken bevestigden hem dat dit de kant was die hij op wilde. “De winkels waren overzichtelijk, breed qua assortiment en ik hoorde positieve berichten over de organisatie en hun snelheid van levering, voorraden en logistiek.” Omdat hij zijn winkel toch wilde updaten, was dit het moment. PartsNL ging het worden.

Berkhout: “In theorie zijn hun winkels vierkant. Links de stofzuigerzakken, rechts de kabels en achterin de balie.

Maar onze winkel was sowieso heel anders, dus zijn we nu een unieke combi van een ijzerwarenwinkel, een PartsNL én een DHL-servicepunt.” Berkhout bleef lid van Nicovij en koopt daar zijn basis-assortiment in. De nieuwe assortimenten komen van Beekman. Al zijn er ook doublures. “De wasmachinekraantjes van Beekman zitten op een blister, terwijl wij ze ook in een zakje vanuit de lade verkopen. De klant kan de blister van de wand pakken of wij pakken hem uit de lade.”

Met glimlach uitleggen Het DHL-servicepunt is een mooie aanvulling voor Berkhout. “Levert niet altijd handel op, maar we krijgen in ieder geval voetjes over de vloer en kunnen onze winkel tonen. Kassakoopjes zetten we gewoon óp de balie, maar je ziet mensen nu ook rondkijken. Dan gaat het van ‘Hé, hebben jullie dit nu ook?’.” De winkel is open sinds begin oktober en het concept werkt, merkt Berkhout. “De mensen die ons kennen als Enorm Jan van den Broek moeten even kijken waar ze terecht zijn 22

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Collegas-PartsNL.indd 22

19-01-17 16:06

CO L L EG A’ S

gekomen. Dan leggen we met een glimlach uit dat we gewoon dezelfde drie jongens zijn. Met hetzelfde verstand en aanbod van ijzerwaren, gereedschappen en inbraakpreventie. Ik kan wel zeggen dat de beste klandizie gebleven is. Maar we krijgen nu ook klanten die ons vroeger voorbij liepen. Stofzuigerzakken en onderdelen pakken zij gewoon zelf van het schap. Net als de hdmi-kabels. Mooi hè?”

“Toen ik de eerste kassabon voor mezelf draaide, schrok ik” Geen toekomst zonder Al met al kijkt Berkhout tevreden terug op zijn nieuwe stap. “Het was meer dan een blauw biesje om de winkel heen. Zo’n ombouw kost al snel een ‘Enorm’ bedrag.

Maar daar wil ik het eigenlijk niet over hebben. Ik denk namelijk dat de winkel geen toekomst meer zou hebben, als ik het niet gedaan had. Je weet het natuurlijk nooit. Maar dit is mijn visie, dit geeft een goed gevoel en tot nu toe lijkt ‘ie te werken.”

Hoe doe je dat nou met je folder zonder Enorm? “Dat is wel een heikel punt. Volgens mij zijn mensen een beetje foldermoe. In Amsterdam stikt het van de nee-neestickers. Wij werken aan Facebook, een e-mailnieuwsbrief, narrow casting in de winkel en een webshop. Die levert ons iedere week een paar pakketjes op. We zitten in een opstartfase. Ik zie het als een extra bovenop de fysieke winkel die we zijn.”

Breedte, geen diepte En buiten de winkel? “Voor inbraakpreventie en de montage van zonwering en horren gaan we al langer naar onze klanten toe. Daar hebben we meer aan dan aan vijf soorten waterpomptangen in de winkel. Dat is leuk voor een speciaalzaak, maar dat zijn wij niet meer.

Wij zoeken het juist breder en luisteren naar de klant.

Zo hebben we ook een elektronische sleutelmachine en een houtzagerij en leveren we glas. Komen we aan de deur voor een slot, kunnen we meteen dat ruitje vervangen waar allang een barst in zat en nemen we die lekkende kraan tegelijk mee. En misschien gaan we binnenkort ook wel witgoed repareren. Weet jij veel?”

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Collegas-PartsNL.indd 23

23

25-01-17 12:03

Wereldwijd de toonaangevende vakbeurs voor badkamer belevenis, gebouwen-, energie-, klimaattechnologie, hernieuwbare energieĂŤn

Frankfurt am Main 14 t/m 18. 3. 2017

Water. Energy. Life.

Het gehele spectrum van toekomstgerichte toepassingen voor gebouwentechniek. www.ish.messefrankfurt.com info@messefrankfurt.nl Tel. +31 (0) 70 262 90 71

Amsterdam: veel singles, weinig koophuizen MCR heeft een database van alle vestigingsplaatsen van woon- en dhz-winkels in heel Nederland. Door die gegevens te combineren met allerlei demografische gegevens, kun je prachtige conclusies trekken over verzorgingsgebieden van specifieke winkels.

In dit geval nemen we PartsNL in Amsterdam-West (Burgemeester de Vlugtlaan 29-31) onder de loep.

Partnerland

Binnen 9 autominuten zie je dat er 108.605 huishoudens gevestigd zijn. Gemiddeld genomen zijn die huishoudens kleiner (1,95) dan landelijk (2,22).

Veel eenpersoons huishoudens Kijk je naar het verzorgingsgebied, dan zie je dat er relatief gezien vrij veel eenpersoonshuishoudens zijn (51,4%) en relatief minder meerpersoonshuishoudens met- of zonder kinderen (resp. 27,7% en 20,9%) ten opzichte van de rest van Nederland.

De consumenten in het verzorgingsgebied van PartsNL zijn relatief een stuk jonger qua leeftijd genomen dan de landelijke gemiddelden.

Minder koophuizen De inwoners van het verzorgingsgebied wonen veel minder vaak in een koophuis (28.330 koophuizen of 28% van alle Aantal inwoners en huishoudens Verzorgingsgebied

Aantal inwoners Totaal

24

Aantal mannen

Aantal vrouwen

Aantal huishoudens

211.995

104.500

107.495

108.605

Landelijk 16.825.640

8.332.285

8.493.545

7.588.065

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Verzorgingsgebied_PartsNL.indd 24

24-01-17 14:34

VERZORGINGSGEBIED

www.asia-pacificsourcing.com Gereedschap en producten voor huis en tuin uit het Verre Oosten 07 t/m 09.03.2017

Amsterdam

Asia-Pacific Sourcing 3 DAGEN parallel aan de

Verzorgingsgebied PartsNL in Amsterdam-West

huizen binnen het verzorgingsgebied) dan de gemiddelde Nederlander en hebben een lager besteedbaar inkomen (index 89,8%) dan de gemiddelde Nederlander. Consumptief besteden de mensen in dit verzorgingsgebied circa € 21,11 per jaar aan producten die PartsNL verkoopt.

Asia-Pacific Sourcing 2017

Met de beste contacten van Azië –

Europa’s sourcing-beurs nr.1 Meer dan 650 exposanten. 6.600 vakbezoekers uit 66 landen.

Op 24.000 m².

Ontdek de nieuwste producten uit het Verre Oosten.

Vind nieuwe partners voor uw business en sluit de beste deals in 2017 – op de volgende gebieden:

Concurrentie MCR telt circa 7 medeaanbieders (ijzerwarenspeciaalzaken en bouwmarkten) binnen het verzorgingsgebied.

Bevestigingstechniek

Huishoudartikelen, grote en

DIY

kleine huishoudelijke appara-

Meer informatie:

Vrijetijds-, seizoens- en

tuur, keukenuitrusting, huisdier-

cadeau-artikelen

benodigdheden, wellness-

Tuingereedschap, tuinuitrus-

producten

ting en tuinmeubels

Slot en beslag

Barbecue, camping, sport- en

Gereedschap

De locatie-specialisten van MCR hebben een scherp inzicht in de Nederlandse markt en bedienen vele ketens met hun informatie, kennis en advies. Neem vrijblijvend contact op met de heer Erik van Koert via erik@mcr-retailminds.nl of op 06 41998393.

Gemiddelde grootte huishoudens 1,95 2,22

Meer informatie: De locatie-specialisten van MCR hebben een scherp inzicht in de Nederlandse markt en bedienen vele ketens met hun informatie, kennis en advies. Neem vrijblijvend contact op met Erik van Koert via erik@mcr-retailminds.nl of op 06 41998393.

speelartikelen

RS Vision Expo BV Excl. Vertegenwoordiging van Koelnmesse in Nederland Panoven 13 3401 RA IJSSELSTEIN Tel: + 31 (0) 30 – 3036450 Fax: +31 (0) 30 – 3036456 E-Mail: info@koelnmesse.nl

107x285_APS17_Mix_NL.indd 1

MIX 2017-1_Verzorgingsgebied_PartsNL.indd 25

Woonaccessoires en tafeldecoratie

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

25

09.01.17 85:70 07:58 71.10.90

24-01-17 14:34

Stand van zaken

33% minder omzet, toch evenveel winkels

Ketens blijven op peil Het is druk in de dhz-sector. De afgelopen jaren verdween een derde van de branche-omzet uit de winkels. Het aantal winkels veranderde navenant niet. Althans, niet het aantal winkels dat onderdeel is van een keten, een franchiseformule of inkoopcombinatie. In de jaarlijkse telling noteerde MIX zes bouwmarkten en drie breedpakketzaken minder. Het aantal aangesloten winkels in groene dhz, IJzerwaren (dhz) en Verf en Behang (vbs)

Breedpakket Consolidatie in breedpakket. Hubo noteerde per saldo een vestiging minder, DGN verloor per saldo twee inkoopleden en KlusWijs bleef gelijk met 33 winkels. De laatste keten combineert compacte winkels met servicebouwmarkten met een XL-vestiging. Daarom kun je je afvragen of de naam wel goed staat in het rijtje van Breedpakketzaken.

BREEDPAKKETZAKEN Hubo (DGN) Inkoopleden DGN Kluswijs

groeide juist met zes, vier en tien stuks.

83 (–2) 33 (0)

Bouwmarkten

Bouwmaterialenhandel

Met drie nieuwe winkels was Praxis de enige keten onder de bouwmarkten die groeide in aantal vestigingen (3). Koploper Gamma (165) sloot één winkel, Karwei en Formido startten 2017 met hetzelfde aantal als in 2016. Multimate leverde vier vestigingsplaatsen in, net als Fixet. Fixet hield sowieso op te bestaan.

Met een nieuwe vestiging komt Bouwcenter op 84. Daarmee nadert het nummer één 4plus tot op één lid. Behalve één nieuwe vestiging van een Sakol-lid en vier nieuwe MijnThuis (formule van 4plus) bleef het rustig in de bouwmaterialenhandel. Ook bij de beide TABS-formules Jongeneel en PontMeyer is nog niet getornd aan het aantal vestigingen.

BOUWMARKTEN

BOUWMATERIALEN-EN HOUTHANDEL 165 (–1)

Gamma (Intergamma)

148 (+3)

Praxis (Maxeda)

136 (0)

Karwei (Intergamma) 84 (0)

Formido (Maxeda) Multimate (DGN) Hornbach

64 (–4) 11 (0)

4Plus

85 (0)

(inclusief BPG en Mijn Thuis)

Bouwcenter (Veris, ook lid van Transferro)

84 (+1)

BMN Bouwmaterialen

73 (0)

(v/h CRH Bouwmaterialenhandel)

Bouwmaat

46 (0)

(ook lid van Zevij-Necomij)

PontMeyer (eigendom TABS)

45 (0)

Jongeneel (eigendom TABS)

43 (0)

5 (0)

BPG (onderdeel van 4Plus)

FIXET Service Bouwmarkt 0 (–4) (DGN)

(onderdeel van Saint Gobain)

IBW

38 (0)

Raab Karcher

Sakol

(ook lid van Transferro)

Stiho

(waarvan 10 inclusief Giebels)

Mijn Thuis

(onderdeel van 4plus)

26

155 (–1)

37 (0) 22 (1) 16 (0) 11 (+1)

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Formules_Stand van Zaken.indd 26

19-01-17 16:01

FO R M U L E S

IJzerwarenwinkels (dhz)

IJzerwaren (prof)

Alle organisaties samen noteerden 4 winkels meer per 1 januari 2017. Dat saldo is echter bedrieglijk. Lockmasters groeide namelijk met 6 stuks. De leden van deze formule zijn ook lid van Nicovij en worden dus dubbel geteld. Profnorm en Enorm (beide ook Nicovij) verloren per saldo ieder één lid.

De andere formules en organisaties bleven gelijk in aantal.

Zevij-Necomij is de grootste club in de ijzerwarenvakhandel.

Mede dankzij de aansluiting van Bouwmaat groeit het vestigingsaantal met 27. Nummer twee, Ferney, verloor 15 leden (Kroon verhuisde naar Zevij-lid Destil). Transferro verwelkomde veertien nieuwe leden. Voor het overzicht presenteren we ook de ‘grote vier’ in ijzerwarenland.

IJZERWAREN-GEREEDSCHAPSZAKEN

IJZERWAREN-PROFESSIONEEL

Nicovij (incl Enorm, Profnorm en Lockmasters)

89 (0)

Enorm (ook lid van Nicovij)

Transferro (incl Provak, Probin en Sakol) Destil (lid van Zevij-Necomij)

35 (–1)

Lockmasters (ook lid van Nicovij)

23 (+6)

Profnorm (ook lid van Nicovij)

Isero (lid van Ferney)

10 (–1)

Provak (ook lid van Transferro)

9 (0)

SVIJ Randstad

8 (0)

417 (+27)

Ferney Group

74 (0)

Icono BVK

ZEVIJ-Necomij

Polvo (lid van Zevij-Necomij) Mastermate (lid van Zevij-Necomij) Probin (Transferro)

Verf- en Behangspeciaalzaken Met tien stuks groeide het aantal vbs-winkels dat aangesloten is bij een van de formules. Decokay is de hardste groeier (11), gevolgd door Thuisin (9). De formules van Concepts and Companies bleven gelijk, die van DMG/Werk aan de Winkel (DecoHome en Verf en Wand) verloren er acht en drie.

166 (–15) 110 (+14) 50 (+11) 52 (+14) 37 (+3) 34 (0) 18 (+3)

Groene dhz De inkoopvereniging Uw Groene Vakwinkel trapte het nieuwe jaar af met vier leden bovenop het ledental van januari 2016.

Boerenbond (eigendom van de IJsvogel-groep, evenals Pet’s Place) presenteerde drie extra winkels op de website, terwijl voormalig zusterformule Welkoop - in handen van Agri Retail - er per saldo eentje minder op de lijst heeft.

VERF- EN BEHANGSPECIAALZAKEN Colors@Home (Concepts & Companies)

GROENE DHZ

160 (0)

Decohome (DMG/ Werk aan de Winkel)

96 (–8)

Voor Verf & Behang + Voor Verf & Wonen (Concepts & Companies) Verf & Wand (DMG/werk aan de Winkel)

77 (0) 63 (–3)

171 (+4)

Uw Groene Vakwinkel

151 (–1)

Welkoop (Agri Retail) Boerenbond (IJsvogel groep)

67 (+3)

47 (+2)

Decorette (Euretco)

43 (+11)

Decokay

38 (+8)

Thuisin Colora

1 (0)

KlusWijs Home

1 (0)

Leeswijzer MIX vroeg alle ketens en organisaties naar het aantal vestigingen per 1 januari 2017. Van een enkele organisatie noteerden we het aantal vanaf de website. MIX controleerde de aantallen niet. Bij de interpretatie van de aantallen is het belangrijk op dubbeltellingen te letten. Het aantal Nicovij-leden is bijvoorbeeld inclusief Lockmasters, Enorm en Profnorm. Zevij-Necomij is inclusief Bouwmaat, Destil, Mastermate en Polvo.

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Formules_Stand van Zaken.indd 27

27

19-01-17 16:01

Er schijnt weer een zonnetje in de sector. Voorzichtig, maar het schijnt. Het consumentenvertrouwen is hoog, de woningmarkt trekt aan. Om daar van te profiteren moet je echt in de huid van de klant kruipen. Onder leiding van dagvoorzitter Tom van ’t Hek doen we dat op MIX’ Nationale DHZ Sessie. We ontvangen 175 branchetoppers, waaronder vrijwel alle hoofdkantoren van DHZ-retail.

Uitnodiging

MIX’ nationale dhz-Sessie 2017 Inclusief inlooplunch

Nationale DHZ Sessie

Woensdag 15 maart 2017 – Inn Style, Maarsseveen – 12:00 uur - 18:00 uur NEURMOMARKETING IN DHZ Tim Zuidgeest, Studio STT

EN DE CONSUMENT DAN…?

Klussende jongeren

Neuromarketeer Tim Zuidgeest bezocht een paar bouwmarkten en deelt tips en tops vanuit zijn perspectief.

Café Bepp laat jonge klusconsumenten aan het woord.

DE CIJFERS SPREKEN Berry van Oosterhout, GfK Berry

UIT DE PRAKTIJK Fonq, Joost Wels

Cijfers van de sector, kansen en bedreigingen.

De groei van een online platform.

NETWERKEN MET TOP-COLLEGA’S Uiteraard biedt MIX’ Nationale DHZ-Sessie ruimschoots de gelegenheid om te netwerken met circa 175 toppers uit dhz-retail en -industrie.

28

WE NOTEERDEN REEDS AANMELDINGEN VAN RETAILERS ALS BOL.COM, DECOHOME, DECOKAY, DECORETTE, ENORM, FORMIDO, GAMMA, HORNBACH, HUBO, ICONO, KARWEI, KLUSWIJS, MULTIMATE, NICOVIJ, PRAXIS, PROVAK, THUISIN, VERF EN WAND en WERK AAN DE WINKEL

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_EA-Sessie_2pag 2.indd 28

25-01-17 10:20

IK NEEM/ WIJ NEMEN GRAAG DEEL AAN DE NATIONALE DHZ-SESSIE OP WOENSDAG 15 MAART 2017 Deelname kost € 199,- ex btw per persoon.

Na ontvangst van uw aanmelding, ontvangt u ter bevestiging een factuur van ons.

Naam deelnemer(s):

1.

2.

Bedrijf: Adres/Postbus: Postcode/woonplaats: Telefoon: Fax: E-mail: Opsturen naar Vakblad MIX / Nationale DHZ-Sessie MIXpress, Postbus 11, 5258 ZG Berlicum.

T 073.503.43.47 E redactie@mixpress.nl

Online inschrijven kan ook: op www.mixonline.nl/sessie VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_EA-Sessie_2pag 2.indd 29

29

25-01-17 10:20

Goedhart opent tweede G Na het succes van de eerste Compact-winkel in november 2014, opent franchisenemer Goedhart in maart

klus en vergeten boodschap. Daardoor kom je vaak op locaties waar al een supermarkt zit. Als ze leegstaan, is er iets mee aan de hand. Of dan bedraagt de huur € 270 per meter en is het niet leuk ondernemen.”

2017 de deuren van de tweede Compact-vestiging. Die

Lucratieve margemix

komt in het pand dat de Aldi daar onlangs achterliet.

Leuk ondernemen is Gamma Compact volgens Simmer wel degelijk. “De margemix is beter dan die in een gewone bouwmarkt. Komt doordat de promotiedruk lager is.”

De Compact in Amsterdam was bedacht als satelliet van de Goedhart-Gamma ergens anders in de stad. In theorie was dat operationeel makkelijker als er iets te schuiven was met personeel of met een product.

In de praktijk valt die connectie mee, vertelt Simmer.

“Met de bestelzuilen en de crosschannel- en onlinemogelijkheden kan de Compact heel goed stand-alone functioneren.”

Goedhart is de eerste franchisenemer die een Compact opent en nu dus ook de eigenaar is van de tweede. Waar blijven de collega’s? Simmer: “Dat weet ik niet precies.

Bij Goedhart opereren we vaak vanuit een geloof. Het moet natuurlijk rendabel zijn, maar we hoeven vooraf niet alles tot achter de komma dicht te rekenen.”

Amsterdam aan de Willem de Zwijgerlaan in Wassenaar

Facilitair manager Martijn Simmer van Goedhart: “Locaties als deze zijn niet zo vaak beschikbaar. Voor het concept van Gamma Compact hebben we toch tussen de 650 en 1.000 m nodig. Met minder zou het wel kunnen, maar dan moet je echt assortiments­ groepen weglaten. Wij denken dat we dan niet meer aan de verwachtingen van de consument voldoen. Die verwacht niet per se gisplaten en hout, maar wil naast verf wel schildersgereedschap, gereedschap en raam­ decoratie. En naast toebehoren voor de auto ook die voor de fiets. Naast deze bekende producten biedt Gamma Compact huishoudelijke artikelen, alles voor de kleine opbergklus, kantoorartikelen en seizoens­ gebonden artikelen. Wij zijn er dus echt voor de kleine 30

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Formules-Gamma Compact Goedhart.indd 30

19-01-17 15:59

FO R M U L E S

e Gamma Compact Dicht bij klanten Dat Goedhart in het Compact-concept gelooft, is wel duidelijk. “We willen graag dichter bij de klant staan, dienstbaar zijn en bereikbaar. Met een Gamma Compact kun je een dorpskern als die van Wassenaar goed bedienen. In dat gebied zit nu een sterke lokale speciaalzaak. Richting Katwijk kom je onze eigen gewone Gamma tegen en tot aan het eerste stukje van Voorschoten verder niets.”

Het risico voor een Gamma Compact is volgens Simmer te overzien. “Het is relatief ‘goedkoop’ ondernemen. De meterprijzen voor een Compact-locatie zijn wel hoger, maar de totale investering is lager en daardoor is het risico kleiner.”

rijk om niet stil te blijven staan en aan te sluiten bij de nieuwe ontwikkelingen, bijvoorbeeld met nieuwe concepten als Compact.”

Tegen de stroom Naast de twee Compact-winkels heeft Goedhart ook zestien grote Karwei en Gamma-bouwmarkten. De laatste volledige nieuwbouw was die voor de verhui­ zing van Velserboek in juni 2015. Gepland in de crisisjaren. “Klopt, een aantal jaren geleden namen we ons echt voor om tegen de stroom in door te investeren.

De laatste jaren was het wat minder, maar het is belang­

Goedhart De basis van Goedhart ligt in de bouwmaterialenhandel in Alphen aan den Rijn. Tegenwoordig een van de grotere Bouwcenters. Daarnaast exploiteert Goedhart dertien Gamma’s, drie Karwei’s, één Gamma Compact en straks dus de tweede. www.goedhart.com

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Formules-Gamma Compact Goedhart.indd 31

31

19-01-17 15:59

Auteur Sonny Duijn, Sectoreconoom ABN AMRO

Groei voor bouwmarkten in 2017 Bouwmarkten klommen in 2016 uit het dal: de verkoop­ volumes stegen met maar liefst 5,5%. De grootste jaar­ stijging sinds 2006. De woningmarkt trekt daarbij de kar: het aantal woningtransacties steeg ongeveer 20% in 2016.

Hoewel het groeitempo in huizentransacties naar verwachting in 2017 sterk afneemt, verwacht ABN AMRO opnieuw groei voor de bouwmarktbranche. ‘Prijzen’ en service worden dit jaar cruciale thema’s.

Eerst maar even de woningmarkt. Een collega van mij ervoer de hausse op de huizenmarkt zelf, toen zij en haar man hun huis in Utrecht te koop zetten. Meerdere biedingen vonden zonder financieringsvoorbehoud en bouwtechnische keuring plaats. De eerste serieuze gegadigde bood ver boven de vraagprijs, maar trok het bod later weer in. Het huis was voor zoonlief gekocht.

Die wilde toch liever in Amsterdam wonen. De tweede kopers trokken zich zelfs terug nadat het koopcontract al was getekend, in de ‘bedenktermijn’. De derde maal was het raak.

Deze ervaring illustreert de situatie op de woningmarkt.

In 2016 steeg het aantal woningtransacties in ons land met ongeveer 20% en voor 2017 verwachten we een groei van 5%. Vooral in de Randstad gaat het momen­ teel hard. Wie het huis van zijn of haar dromen ziet, lijkt razendsnel actie te (moeten) ondernemen.

“Tweedeling: groot genoeg voor prijsconcurrentie óf meer toegevoegde waarde” Positieve invloed De huidige situatie op de woningmarkt heeft een zeer positieve invloed op de verkoopvolumes van bouw­ markten. De reden is eenvoudig: hoe meer huizen er 32

gekocht worden, hoe meer er (normaal gesproken) wordt verbouwd. Er bestaat door de jaren heen een significante correlatie tussen het aantal huizen dat verkocht wordt en de verkoopvolumes die door bouw­ markten realiseren.

In 2016 groeiden de verkoopvolumes van de bouw­ markten met ongeveer 5,5%, volgens CBS. Daarmee waren de bouwmarkten een outperformer binnen de detailhandel. Andersom daalden de verkoopvolumes van de branche (de omzet gecorrigeerd voor prijs­ effecten) tussen 2008 en 2013 met ruim 27%, toen het aantal huizentransacties met 40% omlaag ging.

Opnieuw groei in 2017, maar nog ver onder pré-crisisniveaus Voor 2017 verwacht ABN AMRO echter dat de groei van woningtransacties afremt, naar 5%. Wordt daarmee de huidige groei van bouwmarkten direct weer gestopt?

Het antwoord is nee. Voor 2017 verwachten wij volume­groei voor de branche, zij het in een lager tempo dan in 2016. Wij verwachten een volumegroei tussen de 1 en de 2%. Deels komt deze groei voort uit eerder uitge­ stelde klussen in huizen die eerder zijn aangekocht.

Hierin zien wij zeker nog potentie voor een inhaalslag.

Daarbij speelt het consumentenvertrouwen een belang­ rijke rol. Dat vertrouwen bevindt zich momenteel op het hoogste niveau sinds augustus 2007. Consumenten zien de huidige periode als gunstig om grote aankopen

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Vaktueel-Prognose 2017 ABN Amro NvD.indd 32

19-01-17 16:12

VA K T U E E L

uitbreiding van de grote buitenlandse ketens (Hornbach en Bauhaus) en een verdere opkomst van de onlinemarkt. Door de grote inkoopvolumes van deze grote internationale spelers kunnen zij scherpe prijzen bieden.

Er is al sprake van prijs- en promotiedruk, ook omdat bouwmarkten vaak dicht bij elkaar zitten en het assorti­ ment van nabijgelegen concurrerende bouwmarkten op elkaar lijkt. De opmerkingen van Maxeda-ceo Guy Colleau in MIX waren illustratief. “Hier [in Nederland] is 20% of 30% korting al heel gewoon en zie ik soms zelfs 50%”, stelde hij. Het zegt veel over het concurrerende speelveld. Daar komt bij dat spelers buiten de branche (als Action) doe-het-zelf-producten aanbieden.

“Meer eigen geld bij de koop van een huis en minder affiniteit met klussen dan voorheen” Tweedeling in branche

te doen en geloven in de kracht van de economie.

De consumentenbestedingen stegen vorig jaar met ongeveer 1,5%. Consumenten kozen er in 2016 vaak voor extra besteedbaar inkomen juist te sparen of schulden af te lossen.

Wij verwachten dat in 2017 een deel van het gespaarde inkomen met enige vertraging alsnog wordt uitgegeven en dat de particuliere consumptie met 1,8% groeit. Het grote vertrouwen helpt hierbij. Dit biedt voor de bouw­ markten houvast en een fundament om verder te groeien in 2017. Dat is geen overbodige luxe. De verkoopvolumes van bouwmarkten liggen nog altijd 25% onder pré-crisisniveaus.

Grote concurrentie Bouwmarkten kunnen zich echter niet zonder meer vasthouden aan de groeiprojecties voor de branche en voor de economie als geheel. In 2016 waren er duide­ lijke verschillen in performance tussen diverse bouw­ markten. De branche kent namelijk de nodige uitdagingen. Zo moeten consumenten steeds meer eigen geld inbrengen bij het kopen van een huis en lijken jongere generaties minder affiniteit met klussen te hebben dan voorheen.

Daarnaast laten de winstmarges de laatste jaren een dalende trend zien: deze daalden in 2016 opnieuw, onder invloed van de grote concurrentie.

De concurrentie wordt mogelijk nog groter, gezien de

Voor bouwmarkten gaat die prijsvorming een essen­ tiële rol spelen in 2017. Het wordt een van de hoofd­ thema’s. Het is zaak zoveel mogelijk weg te blijven van de concurrentie op prijs: vooral voor relatief kleine bouwmarkten. Dat Formido vorige maand aankondigde af te stappen van een groot deel van de kortingsbonnen (waarbij overigens het algeheel prijspeil wel verlaagd wordt), is daarbij een begrijpelijke zet. Bij succes wordt dit voorbeeld mogelijk opgevolgd.

En wie minder op prijs wil concurreren of kortingen wil weggeven, moet eenvoudigweg meer toegevoegde waarde bieden binnen zijn bedrijfsmodel. Veel consu­ menten hebben behoefte aan complete ‘oplossingen’ voor in het huis, in plaats van sec aan producten.

Zo ontstaan winkels die zich richten op complete woninginrichting, zoals de nieuwe Karwei in Uden.

Er ontstaat een tweedeling in de branche tussen partijen die groot genoeg zijn om op prijs te concur­ reren en partijen die daarvan weg proberen te blijven door meer toegevoegde waarde te bieden.

Dit fenomeen is vaker te zien in sectoren waar de concurrentie groot is. Nieuwe initiatieven om een andere focus aan te brengen in het bedrijfsmodel slagen lang niet altijd. Het moet uiteindelijk onder de streep iets opleveren; de consument moet bereid zijn om ervoor te betalen, wil het slagen.

Bij elke keuze die gemaakt wordt, is de kennis en kunde van het personeel en het serviceniveau van essentieel belang voor een bouwmarkt. Dit maakt het verschil.

Naar onze verwachting is de klant binnen deze branche zeker bereid om voor service en gemak te betalen. Wie dat goed doet, kan extra profiteren van de omzetgroei in de branche.

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Vaktueel-Prognose 2017 ABN Amro NvD.indd 33

33

19-01-17 16:12

Accessoires

Functionele Functionele tuinbenodigdheden tuinbenodigdheden Regenopvang Regenopvang / Gieters / Gieters

Bindmaterialen Accessoires Accessoires

Bindmaterialen Bindmaterialen Bodembedekking / Folie

Bodembedekking Bodembedekking / Folie/ Folie

NATURE® heeft meer dan 800 artikelen. Van zaaien en planten, decoreren, aanleggen en beschermen tot het onderhouden van de tuin.

NATURE® is een merk van: NATURE NATURE heeft meer heeft dan meer800 dan artikelen.

800 artikelen.

Van zaaien Van zaaien en planten, en planten, decoreren, decoreren, aanleggen aanleggen en en ®

®

beschermen beschermen tot hettot onderhouden het onderhouden van devan tuin.de tuin.

NATURE® NATURE® is een is merk eenvan: merk van:

www.outsideliving.com www.outsideliving.com www.outsideliving.com Anzeige - AcquaArte Anzeige -210x297mm.indd AcquaArte 210x297mm.indd 1 1 MIX 1/1 ad.indd 3

12.01.17 08:14 12.01.17 08:14 25-01-17 11:38

C LO S E U P

“Niemand zo compleet als wij” Outside Living Industries is bij veel mensen nog bekend als Ubbink

Dropshipment als troef

Garden. “De laatste jaren hebben we misschien wat weinig van ons

Dropshipment is een sterke troef, merkt Bol. “Ook zware ornamenten of voorgevormde vijvers zijn voor de consument lastig om thuis te krijgen. Vroeger zei de winkelier nog wel: ‘die gooi ik vanmiddag even in de bus en breng ik bij je thuis’.

Maar daar is tegenwoordig bijna geen capaciteit meer voor. En vergeet de voorraad of de investering in showmodellen niet. Welke van de vele modellen neem je op voorraad? Is dat wel degene die de klant wil? Dan werkt het toch veel beter als je je beperkt tot twee of drie modellen en de rest van de range op je website zet en wij ze bij aankoop direct bij de consument aan huis kunnen bezorgen?” Bol ziet daarnaast ook dat de hovenier gebruik maakt van deze mogelijkheid, door de gewenste producten op de klus te laten afleveren.

laten horen”, zegt commercieel directeur Michaël Bol. “Maar we hebben ons goed ontwikkeld.” Met een uitgebreid assortiment bedient de fabrikant de winkels, maar ook de webshops van klanten.

“In combinatie met dropshipment groeit dat heel hard.”

Het bedrijf stond al bekend als totaalleverancier op het gebied van tuinartikelen. De producten waren ‘an sich’ allemaal goed van kwaliteit en het pakket compleet. Maar de range onder de merknaam Nortène was wel voor verbetering vatbaar. Bol: “Sinds we over zijn op de merknaam Nature klopt alles perfect. Naamgevingen zijn eenduidig, verpakkingen uniform en alles is in precies dezelfde kleur groen. Daar kun je als retailer een compleet schap mee inrichten dat smoelt en waar de consument gemakkelijk ieder product in vindt dat hij nodig heeft voor het onderhoud en de aanleg van zijn tuin. Niet alleen voor de particulier, ook voor professionele en semiprofessionele klanten.”

“Niemand zo compleet als wij” Outside Living Industries gaat echter veel verder dan de grondfolies en gronddoeken, de plantstokken, regenmeters, thermometers en plantbindmiddelen. Het bedrijf is de enige totaalleverancier op het gebied van vijvers. Of je een voorgevormde vijver zoekt, of vijverfolie, van de

rol of voorverpakt, in Alkmaar ligt het op voorraad. Net als de vijverpompen, -filters, -verlichting, decoratie ornamenten, rvs watervallen en de beeklopen.

Bol: “Ik durf gerust te zeggen dat niemand zo compleet is als wij. Van de vijver zelf tot aan de techniek en decoratie.”

Gemakkelijk verkopen Ook opvallend is het assortiment regentonnen. Van 50 tot 320 liter in verschillende designs, Outside Living heeft ze en kan ze uit voorraad leveren.

Net als de opbouw zwembaden. Daarvan leveren ze de meeste in Frankrijk, maar ook in Nederland doen ze er al goede zaken mee. Bol: “Vooral online in combinatie met onze drop-shipment logistiek bij de consument thuis. Dankzij een eigen studio en eigen artikelbeheer hebben wij uitgebreide artikeldata volgens GS1 DAS, waardoor de producten zich vanaf de webshops van onze klanten heel gemakkelijk verkopen. Zeker als de consument er niet zelf mee hoeft te slepen.”

Perfecte combi off- en online Op die manier heeft Outside Living Industries succes bij vele klanten. “Als ze eenmaal zien hoe goed dat werkt zeggen ze: ‘zet alles maar op onze webshop’.” Zelf heeft Outside Living geen plannen voor directe verkoop via het internet. Maar haar klanten in tuincentra, bouwmarkten en DHZ raadt zij het allemaal aan. “Echt de perfecte combi van een winkel met een mooi assortiment en de longtail in de webshop in combinatie met ons dropshipment.”

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_CU-Outside Living.indd 35

35

19-01-17 16:10

Totale jaaromzet Niet-dhz-gerichte producten

€ 62 mln.

-6%

Dat is

2%

van de bouwmarktomzet.

Bouwmarkten in detail Bouwmarkten trekken de kar en staan op ruim 5% groei tot nu toe (nov 2016). Daarin speelt zeker mee dat er eind 2015 een paar stevige vestigingen zijn bij gekomen.

In 2017 zet GfK in MIX de spotlights op enkele geselecteerde productgroepen, zoals we die zien in de bouwmarkten. In deze eerste editie bespreekt Berry van Oosterhout een speciale groep: de ‘niet-dhz-gerichte producten’. Dat zijn Grote en Kleine Huis-

36

houdelijke producten, Consumentenelektronica, IT-producten, Fotoproducten, Telecomproducten, Kantoormachines en Kantoorartikelen.

‘Branchevreemd’ nog altijd 2% Van Oosterhout: “Deze groep werd voorheen vaak als ‘branchevreemd’ bestempeld, maar is wel gedeeltelijk verweven met de dhz-klus. Bijvoorbeeld voor huishoudelijke apparatuur in de keuken(verbouwing) en voor CE, IT en Telecom in de beveiliging.

Dus schrijf ze niet zomaar af. Het is wel frappant te zien dat we hier de dalers van 2016 te pakken hebben.”

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Conjunctuur-Bouwmarkten in detail.indd 36

24-01-17 09:24

CO N J U N C T U U R

Verf, behang, raamdeco en zonwering groeien ‘slechts

2%’

Dat is evenveel als in vbs.

Subgroep woonaccessoires

+12,5%

“In de groep niet-dhz-gerichte producten daalt de omzet met ruim 6%. Het is toch nog steeds een stevige € 62 mln (*) op jaarbasis; Samen zo’n 2% van de totaalomzet van de bouwmarkten.”

Woonaccessoires groeien hard “In het verleden werd de groep ‘woonaccessoires’ onder ‘nietdhz-gerichte producten’. geschaard. Met 12,5% groei tot nu toe is de extra aandacht van 2016 daar goed terug te vinden. Met die groei komt de groep ‘woonaccessoires’ binnen dhz-bouwmarkten op een omzet van € 18 mln op jaarbasis (*).”

Jaaromzet woonaccessoires

€ 18 mln

Bouwmarktdeco gelijke tred met vbs “Binnen de dhz-bouwmarkten zien we de typische verf- en behangproductgroepen (verf, behang, raamdecoratie en zonwering) moeizaam meegroeien met een plus van minder dan 2% op YTD. Binnen de bouwmarkten houden deze assortimenten gelijke tred met de groeitrend van de totale vbs-sector. ‘Vloeren’ stijgt echter wel met 6% YTD, deze productgroep staat dan in 2016 garant voor € 165 mln omzet op jaarbasis (*).”

* Inschatting totale jaar op basis van de omzet per november 2016.

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Conjunctuur-Bouwmarkten in detail.indd 37

37

19-01-17 16:20

Bouwbeurs 2017 met een wake-up call De Bouwbeurs 2017 presenteert zich dit jaar met de opge-

echte werk nog moet beginnen. Die dubbele boodschap

aan bouwsystemen waarmee in hoog tempo renovaties- en nieuwbouwprojecten gerealiseerd kunnen worden die voldoen aan hoge prestatie-eisen. De markt vraagt om gestandaardiseerde bouwproducten waarmee snel en eenvoudig gebouwd kan worden en die bovendien ‘op maat’ kunnen worden geleverd, afhankelijk van de vraag van opdrachtgevers.

geeft de huidige situatie van de bouw precies weer: het

Jonge bouwvakkers

optimisme is terug, vooral vanwege het aantrekken van

De bouw staat voor een gigantische opgave. De komende jaren moeten we 3 miljoen woningen verduurzamen, omdat we anders onze energierekening niet meer kunnen betalen en de gestelde klimaatdoelstellingen niet halen. Het zal niet meevallen, want door de crisis verlieten 200.000 vakkrachten de bouw.

Vooral de jonge bouwers zullen het moeten gaan maken. Op de Bouwbeurs 2017 is al te zien welke nieuwe vaardigheden, gereedschappen, producten en materialen ze daarbij kunnen gebruiken.

wekte slagzin: ‘Voor mensen die het gaan maken’. Dat klinkt als een soort eresaluut aan bouwvakkers die klaar staan om aan de slag te gaan. Tegelijker geeft het motto aan dat het

de woningmarkt, maar een doorbraak naar intensieve activiteiten in alle bouwsectoren moet nog komen.

In een nog onstabiel klimaat wil de Bouwbeurs 2017 de uitvoerende bouw wakker schudden. De nadruk ligt daarbij op de noodzaak tot innovatie, automatisering en verduurzaming van de bouwproductie. Er is behoefte 38

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Bouwbeurs_2pag.indd 38

19-01-17 16:14

BEURZEN

Programma

BouwBeurs 2017 Waar: Jaarbeurs in Utrecht, T: +31 (0)30 295 59 22 (www.bouwbeurs.nl) Open: van maandag 6 februari tot en met vrijdag 10 februari van 9.30 tot 17.30 uur; plus donderdag 9 februari tot 20.30 uur Sectoren: Bouw, Afbouw, Timmerindustrie, Gevelsystemen, Gevelelementen Raam- en Deurtechniek, Hangen Sluitwerk, Bouwproducten, Bouwmaterialen, Daksystemen, Isolatie, Bouw en ICT, Bouw en Veiligheid, Installaties, Sanitair en Keukens, Bouwgereedschappen en Bouwmachines.

Thema’s: Digitaal, Duurzaam, Gezonde en Slimme gebouwen, Kostenbesparend Bouwen, Renovatie en Gezond en Veilig werken.

De Bouwbeurs 2017 neemt deze keer weer vijf dagen in beslag. Behalve in de stands van de naar verwachting 550 exposanten, komen de actuele thema’s in de bouw aan bod in presentaties in de verschillende expertise-theaters, op informatiepleinen en in paviljoens, zoals: • Building Tomorrow (Hal 9, alle dagen): innovatieve producten, materialen en systemen plus de Material Experience-expositie met 2600 innovatieve materialen, met producten speciaal voor vloeren, daken, gevels, muren en plafonds en met printtechnologie; Bouw & ICT met demonstraties van 3D-printen en demonstraties van robotisering in de bouwtechniek.

• In het Renovatietheater (Hal 7, alle dagen10.30 tot 11.00 uur): presentaties over verschillende duurzame renovatieprojecten.

• In het BIM-theater (Hal 9, alle dagen): leveranciers van kennis en software geven hun oplossingen voor digitalisering van bouwprocessen.

Op het Vakplein (Hal 12): ’s middags (ma-di-woe-do) pop-up shows met presentaties en demonstraties van alle aspecten van het tegelzettersvak.

• Het Bouwpaviljoen is terug (Hal 10, stand E52): met ‘Bouwen op Hout’ laat de houtbranche zien hoe betrouwbaar, flexibel, gevarieerd, hightech en milieuvriendelijk bouwen met hout kan zijn.

ZZP’ers De opleving van de huizenmarkt werkt indirect als groei­ versneller. Wie verhuist, koopt een nieuwe keuken of badkamer of vloerbedekking. Dat betekent meer werk voor bouwvakkers, voor installatiebedrijven en zelfstandigen zonder personeel. Die laatste groep is volgens de cijfers van de Hibin (oktober 2016) een steeds grotere klant (43%) van de professionele bouwmaterialenhandel. Ook de particulieren (17%) vormen een groeiende klantenkring.

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Bouwbeurs_2pag.indd 39

39

19-01-17 16:14

Profmerk Bosch Blauw is in steeds meer bouwmarkten voor de particulier beschikbaar.

Elektrisch gereedschap blijft belangrijke klantentrekker In de schappen van de fysieke winkel, in de webshop en in de communicatie met klanten blijft elektrisch gereedschap een overtuigende rol spelen. Het doorlichten van de online en offline winkelomgeving en van promotiemateriaal als folders, laat zien dat bouwmarkten enerzijds veel nadruk leggen op prijskortingen. Anderzijds wordt er sterk gelonkt naar het prof-aanbod.

Dat lonken naar professioneel aanbod speelt zich voornamelijk online af. Neem Bosch Blauw. Deze productlijn was voorheen primair bedoeld voor professionals. Hij kwam de laatste jaren breed beschikbaar voor consumenten. Online maken bouwmarkten mooie sier met dit 40

aanbod. In de winkelomgeving is deze productlijn een stuk minder beschikbaar. Een overzicht.

Gamma De eerste weekfolder van Gamma dit jaar telde twintig pagina’s. Elektrisch gereedschap kwam er betrekkelijk bekaaid af. Eén pagina was er voor dat aanbod beschikbaar (5%), maar de boodschap was er niet minder om.

Zo stond de aankondiging te lezen dat Gamma-pashouders bij aankoop van elektrisch gereedschap 25% korting krijgen. Verder werd op deze pagina een accuschroefboormachine plus opbergbox van het (semi-) profmerk Makita aangeboden voor €168,75 (i.p.v. €225). Die aanbieding is ook op de fysieke winkelvloer beschikbaar, hoewel de Gammavestigingen in Dronten, Drachten (beide vestigingen zelfs), Leidschendam en

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_E-gereedschap_4pag NvD.indd 40

25-01-17 12:09

E- G E R E E D S C H A P

Amsterdam (Gamma Compact) deze folderaanbieding niet op voorraad hebben. Zo valt althans te concluderen uit een online check van de bouwmarkt.

Optellen en aftrekken leert dat ongeveer een kwart van het totale Bosch-aanbod bij Gamma bestaat uit de productlijn Blauw. Wederom: vooral online. Populaire producten als (eenvoudige en scherper geprijsde) accuschroefmachines of boormachines zijn weliswaar in bouwmarkten te vinden, maar dat geldt niet voor alle vestigingen. Meer exclusievere en duurdere producten zijn amper in fysieke vestigingen beschikbaar. Willekeurig voorbeeld: een Bosch Professional boorhamer is in één Gamma-winkel te verkrijgen (nabij Groningen).

Dat geldt tevens voor grote delen van overige elektrisch gereedschap: wie op werkdagen voor 20.00 uur bestelt, krijgt het de volgende dag aan huis afgeleverd (bij producten op voorraad). Op de fysieke winkelvloer schittert professioneel gereedschap grotendeels door afwezigheid. Merken als Festool, Hitachi, DeWalt, Milwaukee en Panasonic liggen sowieso niet in de schappen van Gamma. Het merk Metabo is met zo’n vijftig producten bij Gamma vertegenwoordigd. Ook hierbij geldt: vooral online en doorgaans amper of niet fysiek beschikbaar.

“Op de fysieke winkelvloer schittert professioneel gereedschap grotendeels door afwezigheid.”

Praxis Bouwmarktketen Praxis is nog meer uitgesproken in deze keuze: de 79 Bosch Blauw-producten zijn uitsluitend online beschikbaar. Praxis hanteert een strakkere besteldeadline: voor 15.00 uur. Verder telt Praxis in ieder geval online een zeer ruim Bosch Groen-aanbod van bijna 700 producten. Voor dit assortiment geldt hetzelfde riedeltje als bij Gamma. Hoe generieker het product, hoe groter de trefkans dat het artikel fysiek beschikbaar is.

Elektrische gereedschappen van Panasonic, Festool en Milwaukee ontbreken in de schappen van Praxis. De merken Batavia, Hitachi, DeWalt (zeer beperkt) zijn alleen online beschikbaar. Een consumentenmerk als Black & Decker (met 61 producten) is fysiek en online goed beschikbaar. Het merk Einhell (zeer beperkt met 3 producten) is amper in winkels te vinden, terwijl het merk Ferm (met bijna 200 producten) voor het overgrote deel online wordt aangeboden.

Nog even naar de eerste Praxis-folder van dit jaar: 24 pagina’s met 2 pagina’s elektrisch gereedschap (ruim 8%), terwijl op de achterzijde van de folder een

dagdeal van Black & Decker werd gecommuniceerd. Op woensdag 4 januari werd de Mouse-schuurmachine aangeboden voor een discountprijs van 20 euro. Al het elektrisch gereedschap mocht met een korting van 25% de deur uit. Dit was voor iedereen beschikbaar, ook voor consumenten zonder MijnPraxis-klantenkaart.

“Hoe generieker het product, hoe groter de kans op aanwezigheid in de bouwmarkt zelf.”

Hornbach Gezien het aantal klusbussen voor Horbach-vestigingen en de populariteit van deze formule bij professionals, zal het niet tot verbazing leiden dat deze keten een rijk aanbod profmerken beschikbaar heeft. Bosch Blauw is in de categorie elektrisch gereedschap met 190 productvarianten vertegenwoordigd. Net als bij Praxis en Gamma geldt: hoe generieker het product, hoe eerder de aanwezigheidskans in de bouwmarkt zelf.

Hornbach speelt zich momenteel in de kijker met zijn Reserveren & Afhalen-boodschap, waarbij bestellingen binnen vier uur in de vestigingen zijn op te halen.

Voor zover we konden nagaan (we hebben een tiental uiteenlopende producten geselecteerd) geldt dit ook grotendeels voor Bosch Blauw. Wat de Hornbach-site kenmerkt, is dat deze direct laat zien hoeveel stuks er in de fysieke winkel beschikbaar zijn.

Profmerken Makita (32 stuks elektrisch gereedschap) en Hitachi (33 stuks) zijn behoorlijk vertegenwoordigd, terwijl profmerken als DeWalt, Metabo of Festool niet in Hornbach zijn te vinden. Voor consumentenmerken als Black & Decker en Ferm hoef je als consument niet naar

Amazon.com kent een astronomische voorraad van tal van categorieën, waaronder elektrisch gereedschap.

Het bestellen van gespecialiseerde proftools is voor de consument geen enkel probleem.

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_E-gereedschap_4pag NvD.indd 41

41

19-01-17 16:28

Coolblue, met vele honderden stuks elektrisch gereedschap op voorraad, is in staat bestellingen voor middernacht de volgende dag thuis af te leveren.

Hornbach. Die vindt er wel merken als Worx (21 producten) en Pattfield (32 producten).

Over de 8 pagina’s tellende Hornbach-folder begin dit jaar kunnen we kort zijn: elektrisch gereedschap was er amper in vertegenwoordigd. Dat was beperkt tot een boorhamer van Worx, een schaafmachine van Bosch Groen (beide in combinatie met het project ‘deuren plaatsen), een Einhell benzinekettingzaag en een afstandsmeter van Laserliner.

“Bol.com heeft 4.954 elektrische gereedschappen beschikbaar: consumenten- en profnerken.”

Bauhaus ‘New kid in Town’ Bauhaus moet je misschien vooral beoordelen op zijn fysieke prestaties. Of althans: de site doet dienst als uithangbord voor de huidige bouwmarkt in Groningen. Het online checken van de fysieke voorraad en het bestellen van producten, behoren niet tot de mogelijkheden.

In thuisland Zwitserland en in buurland Duitsland daarentegen kent Bauhaus een rijk gevulde webshop met tientallen stuks elektrische gereedschap, van consumenten- en profmerken. Vooral het Duitse profmerk Bosch Blauw voert daarbij de boventoon. Volgens de online opgave van de Duitse webshop zijn er 141 producten beschikbaar. Die zijn overigens niet zozeer in de fysieke winkels te reserveren, maar vooral via de webshop te bestellen.

Online spelers De verkoopmarkt voor elektrisch gereedschap laat zich niet alleen in de fysieke wereld zien. Online is er volop 42

aanbod te vinden. Niet alleen voor professionals, ook voor particulieren. Wat de Duitse sitevariant van Amazon.com bijzonder maakt, is dat die nu in de Nederlandse taal beschikbaar is. De consument die behoefte heeft aan het bestellen van profmerken als Festool, Milwaukee of Panasonic kan zich ruimschoots bevredigen, met per merk tientallen of zelfs vele honderden producten. Wie daar interesse voor heeft: een zekere vorm van geduld is nodig. De bezorgperiode kan oplopen tot 8 dagen.

Bol.com heeft momenteel 4.954 elektrische gereedschappen beschikbaar, variërend van de traditionele consumentenmerken tot en met profmerken als DeWalt, Hitachi, Milwaukee en Festool (zeer beperkt).

Afhankelijk van de beschikbare voorraad kan de bestelling de volgende dag thuis (of bij een Bol.com-afhaalpunt, zoals die van Albert Heijn) worden afgeleverd.

Voor minder gangbare producten (een Trotec accuboormachine of een Kinzo schuurmachine bijvoorbeeld) kan de wachttijd oplopen tot drie of vier dagen.

Ook multichannel-partij Coolblue, die vijf fysieke winkels heeft, telt honderden stuks elektrisch gereedschap. Profmerken als Bosch Blauw, DeWalt, Hitachi en Makita zijn daarbij eveneens beschikbaar. Opvallend aan de marktbenadering van Coolblue is dat bestellingen die voor middernacht worden gedaan al de volgende dag worden afgeleverd. Dat geldt voor hardlopende stuk elektrisch gereedschap en voor minder gangbare, exclusieve producten, zoals een DeWalt-zaagtafel van 1400 euro bijvoorbeeld of een Metabo boorhamer van 570 euro.

Tot slot: de online speler Gereedschappelijk. Die ‘Vakmannen voor Vaklui’-site prijst zichzelf als de grootste online verkoper van gereedschap. Consumenten komen er aan hun trekken, hoewel er nadrukkelijk meer focus is op profmerken. Bosch Blauw heeft in deze webshop 254 producten beschikbaar, Bosch Groen heeft er 7. Merken als Hitachi, Metabo en DeWalt zijn breed in het assortiment opgenomen, terwijl de webshop ook merken aanbiedt als Flex (wand- en plafondschuurmachines) en Rems (voor het buigen van pijpen bijvoorbeeld.)

Geen commentaar We lieten niet alleen een analyse op het aanbod los, we vroegen ook zegsmensen van de industrie om een reactie. De behoefte om met een antwoord te komen, was in feite nul. Zoals één van die benaderde zegsmensen zei (van wie we de naam absoluut niet mochten prijsgeven): “Volgens mij zijn de weldenkende mensen in de markt het er wel over eens dat alle kanalen in elkaar schuiven en dat het weinig zin heeft om je er tegen te verzetten. Dit onderwerp is eigenlijk helemaal geen onderwerp meer.”

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_E-gereedschap_4pag NvD.indd 42

19-01-17 16:28

P RO D U C T M I X

Krachtige boorhamers

Voor precisiewerk De nieuwe 10,8 V productlijn van Makita bestaat uit praktische machines die speciaal bedoeld zijn voor kleine, fijne of lichte werkzaamheden. Daarmee zijn deze accumachines bij uitstek geschikt voor gedetailleerd afbouwwerk, interieurbouw, precieze montageklussen en installatiewerk of voor bewerking in kleine ruimtes.

Alle machines hebben een CXT-schuifaccu met laadindicator, die door de snellader met luchtkoeling binnen een half uur weer opgeladen is. “Deze nieuwe 10,8 V is sterk verbeterd ten opzichte van zijn voorganger met de ronde staafaccu.

De machine ziet er niet alleen degelijker en professioneler uit, maar dat is hij ook.

Ook het opladen gaat veel sneller, zodat ik na een kop koffie of de schaft direct weer aan de slag kan”, zegt Koen Konings van Konings Onderhoud en Bouwservice uit Veldhoven.

De krachtigste Bosch hamers uit de 2kiloklasse zijn nu nog beter: Bosch vervangt de beproefde modellen GBH 2-28 DFV Professional en GBH 2-28 DV Professional met een nieuwe generatie boorhamers: de GBH 2-28 F Professional en de GBH 2-28 Professional. Deze nieuwe boorhamers bieden met 880 watt nog meer vermogen.

Bovendien zijn ze als eerste boorhamers in hun vermogensklasse uitgerust met KickBack Control. Wanneer het elektrische gereedschap plotseling en onvoorspelbaar rond de booras begint te draaien, schakelt de geïntegreerde sensor de motor binnen een fractie van een seconde uit. Ook de allrounder GBH 2-24 Professional wordt krachtiger: deze biedt als GBH 2-26 F Professional en GBH 2-26 Professional voortaan een vermogen van 830 watt en een grotere boordiameter van 26 millimeter in beton.

Nieuwe accu-stofzuigers Makita heeft vier nieuwe accu-stofzuigers geïntroduceerd, waarvan de ruggedragen stofzuiger en het hybride model zijn gecertificeerd door TNO. Verder is Makita nu gekomen met een RoboCleaner, een zelfstandig werkende veger, en een wat traditioneler ogende steelstofzuiger. De snoerloze stofzuigers zijn bedoeld voor professionals. Die weten als geen ander hoe belangrijk het is om voldoende bewegingsruimte te hebben op de werkplek. Door de TNO-certificering kunnen de ruggedragen en de hybride stofzuiger probleemloos gebruikt worden zonder risico op een boete van de Inspectie SZW. In combinatie met een boor-, schuur- of zaagmachine mag er met deze stofzuigers 8 uur lang onafgebroken gewerkt worden. Geen probleem voor de accu’s, want deze worden sneller volgeladen dan ze leeg raken.

Handige accuschroefboormachine Bosch is gekomen met een uiterst compacte en lichte accuschroefboormachine, de EasyDrill 12, die de aanbieder presenteert als e handigste accuschroefboormachine ter wereld. Het toestel is slechts 15,5 x 19 centimeter en weeg amper 900 gram, waarmee het lichter is dan vergelijkbare instapmodellen. Ook de productnaam EasyDrill spreekt voor zich: doe-hetzelvers die bestaande accuschroefboormachines te gecompliceerd vinden, ontdekken met de EasyDrill 12 een eenvoudige, maar krachtige oplossing voor allerlei toepassingen voor schroeven en boren. Er zijn geen specifieke standaardinstellingen voor het draaimoment of toerental vereist. De doe-het-zelver kan de EasyDrill 12 uit de softcase halen en meteen aan de slag gaan.

Dankzij de variabele automatische snelheidsregeling levert de EasyDrill 12 steeds optimale kracht, aangepast aan elke klus.

Compacte afkortzaag Festool is gekomen met een nieuwe compacte afkortzaag, de KAPEX KS 60. Deze combineert kwaliteitseigenschappen met duurzaamheid en nauwkeurigheid. Net als de andere afkortzagen van Festool is de KS 60 uitgerust met een extreem stevige dubbele geleidekolom voor extra stabiliteit van de zaag. Dit voorkomt speling in het zaagblad, wat resulteert in uiterst zuivere zaagsneden, zoals valt te verwachten van deze aanbieder. Hoewel compact van omvang kent de afkortzaag een groot bereik: zagen tot 305 mm bij 60 mm en versteksneden tot 60 graden. Eén van de opvallende noviteiten is het LED-schaduwlicht: dit brengt de schaduw van het zaagblad als exacte zaaglijnindicatie over op het werkstuk.

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_E-gereedschap_4pag NvD.indd 43

43

19-01-17 16:28

BEZOEK ONS OP DE BOUWBEURS: HAL 12 STAND C032

DE SNOERLOZE BOUWPLAATS

Garantie tot aan de deur

POWERED BY METABO

Li HD R

T E C H N O L O GY

Herinnert u zich nog de campagne ‘in de winkel maak je de leukste dingen mee’ van het toenmalige HBD? Jaren terug gebruikte ik deze oneliner op deze zelfde pagina al eens. Een inmiddels ter ziele gegane groothandel sloot

metabo.com

destijds een gescheurde regenton uit van garantie, omdat deze in de koude maanden niet naar binnen was gehaald. Heus waar.

weet wat de bouwgroothandel weet • Het laatste branchenieuws • Dossiers • Links naar Hibin en VVNH

Lang is gedacht dat het niet nóg gekker kon. Helaas.

Recent ervaarden we een voorval dat een erenominatie verdient voor een niet al te warme douche. De situatie in een notendop: Een gewaardeerde klant met schoenmaat 40 kocht in onze winkel een paar veiligheids-laarzen en betaalde hiervoor € 82,50. De voetbeschermers werden beroepsmatig gedragen met een gebleken levensduur van vijf volle weken en twee dagen.

Teleurgesteld en verbaasd kwam de klant terug in de winkel; de hak van het rechterexemplaar hing helemaal los van de laars. De gedupeerde bouwvakker had zijn bonnetje opgevraagd bij zijn werkgever en kwam goed beslagen ten ijs voor een honderd procent correcte garantieclaim. Zou je denken.

Kijk op www.mixpro.nl 44

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Column Ad Geerts.indd 44

24-01-17 14:35

CO L U M N

INTERBOSCH BV import & export

Ad Geerts Ondernemer

Bezoek onze site voor nog veel meer aanbiedingen en speciale artikelen. Tot ziens bij

WWW.INTERBOSCH.NL We boden de laarzen, voorzien van een reclamatieformulier, aan bij onze toeleverancier. Binnen twee dagen waren de afdankertjes terug in de winkel. Het garantieverzoek was afgewezen vanwege een terugliggende productiedatum: bijna tien jaar.

In de overtuiging dat onze groothandel wel erg snel en gemakkelijk was met haar conclusie stuurden we de laarzen door naar de fabrikant. Wel of niet handig hadden we de afwijzing van de groothandel met de defecte laarzen meegestuurd. Vervolgens duurde het één dag en werden we gebeld door de producent: “. . . de aangeboden laarzen vallen inderdaad buiten de garantie, omdat de productiedatum al bijna tien jaar geleden is. U kunt dit vergelijken met een elastiekje op de vensterbank, want die gaat na tien jaar ook verpulveren . . . . “.

In de winkel maken we liever een vergelijking met een wieltje dat of een trechter die eveneens poly urethaan bevatten als toeslagstof. Toch is niet de absurde vergelijking aanleiding voor deze verontwaardiging, maar het bekrompen inzicht van de fabrikant om voor deze maat veertig geen empathische oplossing te bedenken. De gebruiker lapte € 82,50 voor een teleurstelling. Ook kon de woordvoerder niet vertellen hoe lang het elastiekje dan wél op de plank mag liggen en evenmin was er een verklaring waarom de beperkte houdbaarheid niet is vermeld op het productlabel.

Derhalve de serieuze oproep om uw klanten voortaan twee waarschuwingen mee te geven: 1. regentonnen niet buiten zetten als het koud is 2. laarzen niet op de vensterbank zetten als het warm is In beide gevallen is geen sprake van garantie. Ook geen zes weken. Tot besluit de vraag hoeveel producten u in uw winkel heeft liggen waarbij niet de verkoopdatum, maar de productiedatum leidend is voor garantiebeoordelingen?

CIRKELZAAG MULTIFUNCTIE MINI

MULTI-TOOL 12V LI-ION 9DLG

HAAKSE SLIJPER 100MM 12V LI-ION 3DLG

RECIPROZAAG 115MM 710W + 3x accessoires

MULTI-TOOL 230V 7DLG HÖFFTECH

ACCU BOORMACHINE 18V LI-ION

ACCU BOORMACHINE 10,8V LI-ION

HETELUCHT PISTOOL 2000W

DREMEL + ACCESSOIRES IN BLOWCASE

HAAKSE SLIJPER 125MM 900W

Artikelcode: 009969 VPE: 4

Artikelcode: 009425 VPE: 6

Artikelcode: 009426 VPE: 6

Artikelcode: 009424 VPE: 6

Artikelcode: 006328 VPE: 10

electra

fiets

Artikelcode: 008680 VPE: 4

Artikelcode: 008682 VPE: 5

Artikelcode: 008032 VPE: 5

auto

Artikelcode: 010942 VPE: 6

hobby

Artikelcode: 006854 VPE: 8

gereedschap

in en om huis

schilderen

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Column Ad Geerts.indd 45

tuin

45

24-01-17 14:35

Risicomanagement bij ontslag op staande voet Het zal je maar gebeuren: een werknemer gaat er zonder toestemming met bedrijfseigendommen vandoor. Diefstal door werknemers komt helaas regelmatig voor. Het vertrouwen in een goede samenwerking is in zo’n situatie in één klap verdwenen. Wat nu? Diefstal kan een dringende reden opleveren voor ontslag op staande voet, maar kan dat zomaar en waar moet je als werkgever op letten?

Een werkgever kan de arbeidsovereenkomst met een werknemer per direct opzeggen vanwege een dringende reden, onder gelijk­ tijdige mededeling van die reden aan de werknemer.

Wat een dringende reden is, staat in de wet. Denk hierbij bijvoor­ beeld aan diefstal, fraude of seksuele intimidatie. Het moet in ieder geval gaan om daden, eigenschappen of gedrag van de werknemer waardoor van de werkgever niet kan worden gevergd 46

om de arbeidsovereenkomst in stand te laten. Daarbij moet de reden zo dringend zijn, dat de werkgever de arbeidsovereen­ komst per direct opzegt. Niet alleen de werkgever, maar ook iedere (objectieve) buitenstaander moet vinden dat er een dringende reden s.

Ontslag op staande voet onder de WWZ Omdat een ontslag op staande voet de meest vergaande manier is om een arbeidsovereenkomst te beëindigen, toetst de kanton­ rechter streng. De gevolgen van een ontslag op staande voet zijn voor een werknemer ernstig en nadien bestaat er – wanneer vast staat dat het ontslag op staande voet rechtsgeldig is verleend – geen recht op een WW­uitkering. De beoordeling van het ontslag op staande voet wijzigde na inwerkingtreding van de Wet Werk en Zekerheid (hierna: WWZ) per 1 juli 2015 niet.

Wat wel wijzigde, is de manier van verzet. Het verzenden van een protestbrief tegen het ontslag op staande voet en vervolgens binnen zes maanden een stuitingsbrief verzenden of een proce­ dure opstarten, kan niet meer. Onder huidig recht kan een werk­ nemer zich alleen via de kantonrechter verzetten tegen het ontslag op staande voet. Daarvoor heeft de werknemer niet veel tijd: binnen twee maanden na het verleende ontslag op staande

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Juridisch_Onstlag op staande voet-PvdB_2pag NvD.indd 46

19-01-17 16:23

JURIDISCH

voet moet de werknemer een verzoek tot vernietiging van de opzegging of een verzoek om toekenning van een billijke vergoe­ ding indienen bij de kantonrechter. Gebeurt dat niet binnen twee maanden, dan kan de werknemer tot drie maanden na het ontslag op staande voet alleen nog aanspraak maken op de transitie­ vergoeding. Wanneer een periode van twee respectievelijk drie maanden is verstreken, kan de werknemer geen stappen meer ondernemen.

Risico’s beperken Wanneer een werknemer zich op tijd tegen het ontslag op staande voet verzet en betwist dat sprake is van een dringende reden, moet je als werkgever aantonen dat een dringende reden voor ontslag op staande voet aanwezig is. Dat kan lastig zijn.

Daarom is het heel belangrijk dat werknemers ervan op de hoogte zijn wat binnen de organisatie wel en niet mag. Een duidelijk beleid in de vorm van een bedrijfsreglement dat door de werk­ nemers is ontvangen en ondertekend is daarbij belangrijk.

Als werkgever moet je er wel op toezien dat de regels binnen de organisatie daadwerkelijk worden nageleefd. Het moet voor de werknemers helder zijn dat als zij handelen in strijd met de geldende regels, daaraan consequenties kunnen worden verbonden, zoals een ontslag op staande voet.

Een enkele verdenking van een ‘vergrijp’ is overigens onvol­ doende. Een werkgever moet onderzoeken of de werknemer daadwerkelijk fout handelde en of er daarmee voldoende grond zou zijn voor ontslag op staande voet. De dringende reden moet aantoonbaar zijn (bewijs) en daarnaast moet een eventueel ontslag op staande voet in verhouding staan tot het vergrijp van de werknemer. Je zult de werknemer over het vergrijp moeten ‘horen’ om hem de gelegenheid te bieden zijn kant van het verhaal te vertellen. Pas daarna kun je een goede belangenafweging maken over de te nemen maatregelen. Bij die belangenafweging moet je als werkgever alle omstandigheden, waaronder de persoonlijke omstandigheden van de werknemer, in zijn beslis­ sing meenemen. Mocht je daarna overgaan tot het verlenen van ontslag op staande voet, dan moet je de dringende reden voor het ontslag duidelijk kenbaar maken aan de werknemer.

Oordeelt de kantonrechter dat het ontslag op staande voet onterecht is en de werknemer verzoekt om herstel van de arbeidsovereenkomst? Dan wordt de opzegging van de arbeids­ overeenkomst vernietigd en blijft de arbeidsovereenkomst met terugwerkende kracht voortduren. In dat geval moet het loon met terugwerkende kracht worden doorbetaald en moet de werk­ nemer in principe weer aan het werk. Dat is meestal geen wense­ lijke situatie. Wat kun je daartegen doen?

Voorwaardelijke ontbinding Het indienen van een voorwaardelijk ontbindingsverzoek geeft je als werkgever meer zekerheid over de vraag of de arbeidsover­ eenkomst is geëindigd. Je verzoekt de kantonrechter om de

arbeidsovereenkomst te ontbinden op grond van één van de in de wet genoemde ontslaggronden (bijvoorbeeld verwijtbaar handelen/nalaten of een verstoorde arbeidsverhouding) als het ontslag op staande voet tijdig door de werknemer wordt vernie­ tigd. De toetsingsmaatstaf van de ontslaggronden is minder streng dan die van de dringende reden voor ontslag op staande voet. De kans is dus aanwezig dat de kantonrechter het ontslag op staande voet niet in stand laat, maar de arbeidsovereenkomst vervolgens wel ontbindt vanwege de (bijvoorbeeld) verstoorde arbeidsverhouding. Onder het oude recht was het zondermeer mogelijk om een voorwaardelijk ontbindingsverzoek bij de kantonrechter in te dienen. Onder de WWZ stond die mogelijk­ heid nog ter discussie.

Op 23 december 2016 gaf de Hoge Raad uitsluitsel. Volgens de Hoge Raad is een voorwaardelijke ontbinding ook na inwerking­ treding van de WWZ soms mogelijk. Kantonrechters moeten zoveel als mogelijk het vernietigingsverzoek voor het ontslag op staande voet en het voorwaardelijk ontbindingsverzoek gelijk­ tijdig behandelen. Wanneer de kantonrechter het ontslag op staande voet vernietigt, wordt vervolgens beoordeeld of de arbeidsovereenkomst al dan niet kan worden ontbonden. Het voorwaardelijk ontbindingsverzoek dient te worden afgewezen wanneer het ontslag op staande voet in stand blijft, omdat daarbij geen belang meer bestaat: de arbeidsovereenkomst is dan immers al geëindigd door het ontslag op staande voet.

Wanneer je werknemer zich via de kantonrechter verzet tegen het ontslag op staande voet, dan is het raadzaam om snel te handelen en – naast een verweerschrift – een voorwaardelijk ontbindingsverzoek in te dienen. In dat geval kan de kanton­ rechter de beoordeling van het ontslag op staande voet tegelijk behandelen met het voorwaardelijk ontbindingsverzoek. Mocht het ontslag op staande voet niet in stand blijven, dan kunnen de gevolgen van een onterecht verleend ontslag op staande voet mogelijk worden beperkt.

Conclusie Bij de beoordeling van het ontslag op staande voet betrekt de kantonrechter alle omstandigheden van het geval. Daarbij spelen de leeftijd, de duur van het dienstverband van de werknemer mee en zijn algehele functioneren. Is er sprake van een eenmalig vergrijp? Dan kan de kantonrechter oordelen dat de werknemer eerst gewaarschuwd had moeten worden en de kans had moeten krijgen om zijn gedrag te verbeteren. Het is dus nodig om een goede belangenafweging te maken ten aanzien van de te nemen maatregelen en in de periode voor en na het ontslag op staande voet voortvarend te handelen.

Heb je vragen of wil je gewoon even sparren?

Neem dan gerust contact op met Annemarie van Woudenberg van Poelmann van den Broek Advocaten: 024-3810831 of a.vanwoudenberg@pvdb.nl.

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Juridisch_Onstlag op staande voet-PvdB_2pag NvD.indd 47

47

19-01-17 16:23

QUBO LIJN-PUNT-LASER DE ALLESKUNNER VOOR DE ZZP-er

90°

EENVOUDIG. TIJDBESPAREND. NAUWKEURIG.

90°

WERKEN MET DE NIEUWSTE TECHNOLOGIE. 2 verticale lijnen in een hoek van precies 90º kruisen elkaar op het plafond Loodlijn van kruis naar loodpunt Horizontale lijn kruist de 2 verticale lijnen 360º draaibaar over het lood door geraffineerde magnetische adapter IP54, geschikt voor buiten met optionele handontvanger tot 80m Langdurig presteren door Li-Ion accu

IKKELEN WIJ ONTW SIONALS, FES MET PRO LS. FESSIONA VOOR PRO

SOLA-Messwerkzeuge GmbH, Unteres Tobel 25, A-6840 Götzis, Telefon +43 (0)5523 53380-0, Telefax +43 (0)5523 53385, E-mail: sola@sola.at, www.sola.at

“TOONAANGEVEND VAKBLAD”

“MIX is het toonaangevende vakblad in onze branche met zowel een open oog voor de retail-ontwikkelingen als de ontwikkelingen bij producenten en groothandels. MIX munt uit door objectieve berichtgeving, weet wat er leeft in de branche en staat open voor signalen die vanuit andere branches komen en die mogelijk impact hebben of krijgen binnen de Doe-Het-Zelf. De journalistieke waarde van hoor en wederhoor staat hoog in het vaandel.”

“De jaarlijkse Nationale DHZ Sessie is bij uitstek het evenement waar de branche in een informele sfeer elkaar ontmoet, relaties legt of relaties verstevigt.”

Jan van den Ham, Algemeen directeur Formido Bouwmarkten

48.indd 3

25-01-17 10:06

ONDERNEMERSLOKET

De rubriek Ondernemersloket stelt kwesties aan de orde die voor ondernemers van belang zijn.

Adviseurs en juristen van INretail geven antwoord en advies. Op vragen en problemen van ondernemers over personeelszaken, juridische kwesties en bedrijfsaangelegenheden. Ook biedt INretail een aantal gespecialiseerde vormen van dienstverlening aan ondernemers, de zogeheten tweede lijn.

Zorgplicht en aansprakelijkheid werkgever Als werkgever heb je een zorgplicht voor de veiligheid op de werkplek. De werkplek zelf dient veilig te zijn als ook de machines of gereedschappen waarmee gewerkt wordt. Denk aan een deugdelijk trap waar de werknemer op kan staan of gereedschap waarmee gewerkt wordt. Eventueel dient een werkplek aangepast te worden.

Als een werkgever tekort schiet in het treffen van maatregelen en het geven van aanwijzingen waardoor de werknemer schade lijdt, dan is de werkgever aansprakelijk. Ook dient de werkgever te controleren of werknemers zich wel aan de gemaakte afspraken houden (toezicht). Daarbovenop dienen ook maatregelen te worden getroffen als een werknemer zich niet aan de gemaakte afspraken houdt. De verplichtingen voor een werkgever zijn dus aanzienlijk om aansprakelijkheid te voorkomen.

Arbowet In de Arbowet is opgenomen dat de werkgever een arbeidsomstandighedenbeleid, gericht op de veiligheid en de gezondheid van werknemers, moet voeren. Ook in het arbeidsrecht zijn er specifieke en algemene bepalingen opgenomen over de zorgplicht. In een specifieke bepaling (artikel 7:658 BW) is tevens de aansprakelijkheid opgenomen.

Vergaande verplichtingen In veel gevallen zal een werkgever aansprakelijk worden gehouden omdat de verplichtingen voor een werkgever vergaand zijn. Het gaat echter niet zover dat een werkgever moet zorgdragen dat er absoluut geen gevaar meer is of kan zijn. In diverse gevallen is uitgemaakt dat er geen schending was van de zorg-

Hans Wolters

plicht ondanks dat er wel een ongeval had plaatsgevonden.

Als een werkgever kan aantonen dat hij aan de zorgplicht heeft voldaan, dan zal deze niet aansprakelijk zijn.

Een werkgever is evenmin aansprakelijk als hij kan aantonen dat de werknemer schade heeft geleden door eigen opzet of bewuste roekeloosheid. Dit is in de regel lastig aan te tonen.

Aansprakelijk?

Diegene die de werkzaamheden verricht, hoeft overigens niet persĂŠ een werknemer te zijn die in dienst is bij de werkgever. Ook voor deze personen (bijvoorbeeld inleners) is de ondernemer aansprakelijk. De persoon heeft dan de keuze om of zijn werkgever of de ondernemer aansprakelijk te stellen. Of allebei, al dan niet geheel of gedeeltelijk.

Meestal is het lastig om de hoogte van de schade te bepalen. Niet alleen de materiele schade, maar ook de immateriĂŤle schade.

Vaak zijn hierbij deskundigen noodzakelijk.

Bij vragen op het gebied van het arbeidsrecht, het huurrecht en het consumentenrecht/ leveranciersgeschillen kan contact worden opgenomen met de afdeling Ondernemerservice van INretail (tel. 088-9730600). De juristen van INretail adviseren niet alleen, maar procederen ook als dat nodig is.

Arnhemse Bovenweg 100 3708 AG Zeist 088.973.06.40 info@inretail.nl www.inretail.nl

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Branchepag-Inretail.indd 49

49

19-01-17 16:16

VWDHZ

De VWDHZ behartigt belangen en is spreekbuis van bouwmarkten en dhz-winkels.

De leden realiseren jaarlijks een omzet van meer dan € 3 mrd met ruim 18.000 medewerkers.

De vereniging volgt de brancheontwikkelingen op de voet.

Doe-het-zelf gaat verduurzamen In januari is het brancheverduurzamingsplan Doe-Het-Zelf gepubliceerd. In het plan zijn maatregelen opgenomen die moeten bijdragen aan een verduurzaming van de Doe-Het-Zelfketen en de milieubelasting door verpakkingen in de branche moeten verminderen. Dat kan onder andere door de hoeveelheid verpakkingsmateriaal de komende jaren te beperken of andere soorten verpakkingen (bestaande uit meerdere materialen) te gebruiken die gemakkelijker door de consument te scheiden zijn.

De VWDHZ formuleerde in het verduurzamingsplan hoogst haalbare doelen, die laten zien hoe de branche concreet invulling geeft aan de verduurzaming van de product-verpakkingsketen. Het plan is recent officieel gepubliceerd. De branche is al een tijd bezig met de uitvoering hiervan. Zo streeft de branche ernaar om vanaf 1 januari 2019 ladders en trappen onverpakt te verkopen.

Als alternatief kunnen deze producten gebandoleerd en gesnoerd in de winkel worden aangeboden. De consument dient namelijk adequaat te blijven worden geïnformeerd over het product. In overleg met één van de leveranciers zal zo snel mogelijk een pilot worden gestart.

Skinverpakking uitbannen Verder is in het plan een doelstelling opgenomen over de skin­ verpakking. Deze verpakking bestaat uit karton en kunststof. De eigenschap van een skinverpakking is dat deze twee verpakkingsmaterialen zeer moeilijk te scheiden zijn. Een skinverpakking wordt gebruikt om een product te verpakken tussen bedrukt karton en een om het product vacuüm gezogen folie. De voorverwarmde folie wordt strak om het product gespannen en vacuüm gezogen waarbij het zich hecht aan de warmtegevoelige vernis die op het bedrukte karton is aangebracht. Deze verpakking wordt vaak gebruikt voor bijvoorbeeld het verpakken van hardware, elektrische componenten en gereedschap. Met oog op het gescheiden inzamelen door consumenten van bijvoorbeeld 50

Wouter Weide

papier en kunststof verpakkingsafval is het belangrijk om de skinverpakking zoveel mogelijk terug te dringen. In combinatie met communicatie richting de consument over het scheiden van afval kan er meer hoogwaardige recycling plaats vinden. Het doel is dat skinverpakkingen in 2018 niet meer voorkomen in de bouwmarkten en de Doe-Het-Zelfzaken.

Kosten reduceren Door het verduurzamen van verpakkingen en verpakkingsmaterialen kunnen bedrijven in de dhz-branche kosten verminderen door afvalstromen en het gebruik van grondstoffen te minimaliseren. Om dit te stimuleren, zullen bedrijven in de periode tot 2018, zo mogelijk, duurzaamheids-standaarden ontwikkelen waar de verpakkingsmaterialen van eigen-merk producten en exclusieve producten aan zullen voldoen. Deze bevatten criteria voor terugwinning, de herkomst van materialen, voor het type materiaal, maar ook voor operationele en financiële criteria.

Achtergrond In de Raamovereenkomst Verpakkingen (2013 - 2022) zijn afspraken gemaakt tussen het Rijk, de gemeenten en het verpakkend bedrijfsleven. Eén van de afspraken betreft de (manier van) heffing van de afvalbeheersbijdrage. Verder is in het Addendum van de Raamovereenkomst afgesproken dat branches plannen opstellen voor 2018, om de ‘productverpakkingscombinaties’ en de verpakkingsketen in de branches et verduurzamen. Uitgangspunt hierbij is, dat de branche ‘hoogst haalbare doelen’ vaststelt, waarbij gekeken wordt naar een balans tussen milieu en economische haalbaarheid. De afspraken in het plan zijn niet vrijblijvend en moet de branche uitvoeren. Meer informatie over het branche­ verduurzamingsplan Doe-Het-Zelf is te vinden op de site van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (www.kidv.nl) en op de site van de VWDHZ (www.rndwweb.nl).

Postbus 182, 2260 AD Leidschendam 070.444.25.87 vwdhz@rndweb.nl www.rndweb.nl

VA K B L A D M I X N R .1 201 7

MIX 2017-1_Branchepag-VWDHZ_1pag.indd 50

19-01-17 16:19

KLUSSEN DOEN WE MET PLEZIER VOOR JE! KlusHulp

KASTEN INMETEN EN PLAATSEN RAAMDECORATIE INMETEN EN PLAATSEN DEUREN AFHANGEN LAMINAAT- EN TEGELLEGSERVICE BADMEUBEL PLAATSEN DOUCHECABINE PLAATSEN BUITENZONWERING PLAATSEN

n

! je gr g

‫ה‬l p r

v k ij K e form .nl/ formid o p hul

TRAPRENOVATIE HORREN PLAATSEN TERRASOVERKAPPING PLAATSEN DAKKAPEL PLAATSEN DAK-OF ZOLDERRAAM PLAATSEN

MIX 1/1 3 Advad.indd Aug KlusHulp 210x297 mm.indd 1

08-08-16 03-08-16 11:40 12:17

Videomakers zijn er genoeg Maar wij hebben verstand van DHZ-retail

Kijk voor beeld op

www.beeldenbouwmarkt.nl EA-beeldenbouwmarkt.indd 2

05-04-16 11:39