design | techniek | toepassing | productnieuws | regelgeving
5
jaargang 16, 2014
Vakblad voor gevelopeningen, beveiliging, raam- en deurtechniek
bouwbeslag kozijn/raam-& deurtechniek beveiliging beglazing tochtwering & ventilatie
1413280648-98qua.indd 1
14/10/14 11:57
„My home is my castle“ betekent: Thuis is men alleen daar, alwaar men zich veilig voelt. KFV deurbeslagen staan voor de grootste veiligheid door zijn hoogste kwaliteit. Niet voor niets zijn onze meerpuntssluitingen binnen Nederland vooraanstaand. Het perfect op elkaar afgestemde complete programma reikt van eenvoudige insteeksloten en intelligente sluit- en toegangscontrolesystemen tot aan een omvangrijk paniekassortiment. Bij KFV stuit een lange traditie op een gestage innovatie en garandeert zo MORE DRIVE THAN EVER. www.siegenia.com
U IREBBEESTLÜAG SDCE H R BEEN S C H L ÄG E
2014_AZ_KFV_HOME_nl.indd 2 1413202967-xn252.indd 2
15.09.2014 15:49:18 13/10/14 14:22
VOORWOORD
Samenwerking Samenwerking is de trend. Samenwerking in de bouw. In deze Raam en Deur zien we er een aantal mooie voorbeelden van. Samenwerking van corporaties met het Politiekeurmerk Veilig Wonen. Samenwerking van aannemers met specialisten op het gebied van inbraakwerendheid. Maar ook samenwerking van een aantal industrie-partijen in het concept van de Comfortgevel. De koppen bij elkaar steken, de krachten bundelen en er samen iets moois van maken. Iets mooiers dan ieder voor zich kan bieden. Daar worden opdrachtgevers blij van en daar trekken ze de portemonnee voor. Dat dat nodig is, blijkt wel uit de deurenmonitor van Bouwkennis: dieptepunt in 2014. Het is nog steeds huilen met de pet op. Bar weinig woning-nieuwbouw, dus bar weinig nieuwe woningdeuren. Innovatie is ook zo’n drijver. Sla ‘Kleine Bouwfysica’ en de glasprojecten in de rubriek ‘Uitzicht’ er maar op na. Met nieuwe techniek de oplossing voor een bestaand probleem bieden, is projecten binnenslepen. Van die nieuwe techniek presenteren we ook een aantal voorbeelden in de Close Ups van deze Raam en Deur. Die beschrijven niet alleen de nieuwe producten zelf, ook de manier waarop de industrie met de rest van de bouwkolom wil samenwerken. En dan ben ik weer terug waar ik dit voorwoord begon: samenwerken! Succes ermee! Marc Nelissen Hoofdredactie Raam en Deur
desi gn | tech niek | toepassin g | prod uctn Vakblad voor ieuws | rege gevelopening lgev ing en, beveiligin g, raam- en deur techniek
5
jaargang 16, 2014
bouwbeslag kozijn/raam-& deurtechniek beveiliging beglazing tochtwering & ventilatie RenD_2099-08-
28_1.indd 1
13-10-14 11:08
Tips voor de redactie? Mail ze naar raamendeur@mixpress.nl.
5 2 / 2014
1413280648-igzpr.indd 3
I
3
14/10/14 11:57
INHOUDSOPGAVE COLOFON
INHOUDSOPGAVE
Raam en deur Vakmagazine voor raam-, deur- en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker.
Markt voordeuren bereikt dieptepunt in 2014
Redactie Hans Fuchs Louis Jongeleen Johan van Leipsig Marc Nelissen Hein Stienstra Joop Wilschut
Er zijn in 2013 zo’n 40.000 nieuwe woningen
Uitgever Marc Nelissen Vormgeving Inpladi bv, bureau voor idee en creatie, Cuijk
10
gereedgekomen. Met evenzoveel voordeuren daarin. Dit jaar wordt naar verwachting het dieptepunt genoteerd met 35.000 nieuwe woningen. Pas in 2015 is er sprake van herstel. Het aandeel vrijstaande woningen en tweeonder-een-kapwoningen (met luxere deuren) liep de afgelopen jaren sterk terug. Ook die noteerden een dieptepunt in 2014.
Uitgave MIXpress BV Rosmalen Redactie-adres Raam en Deur postbus 55, 5240 AB Rosmalen tel. 073.503.43.47 fax 073.503.81.53 e-mail: raamendeur@mixpress.nl
Uitbreiden en optoppen als alternatief voor sloop
Ze zijn gestript tot op het casco, de drie woongebouwen aan de Orionstraat in Rotterdam.
Abonnementen losse nummers €12,50 jaarabonnement €68,– buitenland €83,– MIXpress BV (zie redactie-adres)
Daarna zijn de casco’s aan de achterzijde circa drie meter uitgebouwd, is er op elk blok een nieuwe verdieping gekomen en heeft elke woning een nieuw balkon gekregen. Tot slot is
Abonnementsvoorwaarden check www.mixpress.nl/abo
er om de kopgevels een nieuwe ‘jas’ gehangen. Het oogt nu als nieuwbouw maar dat is het dus
Stopzetten abonnement Opzeggingen (uitsluitend schriftelijk) dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn. Advertenties Molijn Sales Support, Edgar Molijn postbus 61, 5258 ZH Berlicum tel. 073.503.35.44 fax 073.503.11.95 e-mail: raamendeur@molijnsalessupport.nl Omslagfoto Orionstraat R’dam-Schiebroek Reportage op pagina 12
12
niet.
"Gevels van de toekomst zijn groen en upcyclebaar"
16
Als we niet anders gaan bouwen, helpen we mee aan de uitputting en vervuiling van onze aarde. Dat wist Elma Durmisevic al zeker toen ze bouwkunde studeerde aan de TU Delft. Dat besef werd
Close-Up Advertorial
het begin van haar onverstoorbare onderzoek
Copyrights Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, op welke wijze dan ook of worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
bouwen wat past bij voortdurende verandering.
ISSN 1389-6873
Isolerend glas blijft vernieuwend
naar slimme bouwsystemen waarmee we kunnen Nu , bijna twintig jaar later, werkt ze als architect, hoogleraar en onderzoeker nog altijd verder aan de theoretische basis en de uitvoeringsaspecten van bouwen met toekomstwaarde, aan ‘aanpasbare monumenten’.
20 Glas is bij uitstek geschikt om er een gevelopening mee af te dichten. Het biedt bescherming tegen wind, water, vorst, herrie en boosaardigheid van buiten en laat tegelijkertijd het daglicht toe. Die oerfuncties van glas zijn in relatief korte tijd enorm uitgebreid. Een doorkijkje in de ontwikkeling van hightech toepassingen van een multifunctioneel gevelproduct.
4
I
5 / 2014
1413280648-r2ham.indd 4
14/10/14 11:57
Timmerfabrieken ontwikkelen conceptgevel
26
Meedoen of zelf doen? In een markt waar
Postbox Berichten uit de markt
6
Vaktueel
opdrachtgevers steeds vaker bouwconcepten
Deurenmarkt op dieptepunt
met gegarandeerde prestaties verlangen, rijst voor fabrikanten en toeleveranciers een nieuwe vraag: waar staan wij, in die nieuwe
Gevelarchitectuur
markt? Hoe blijven we aan bal? Dertien bedrij-
Orionstraat Rotterdam
10
12
ven uit de gevelbranche – daaronder vijf timmerfabrieken – presenteerden vorig jaar hun
Vaktueel
antwoord: de Comfortgevel.
Van een beter slot naar een leefbare wijk
32 Het Politie Keurmerk Veilig Wonen (PKVW) heeft zich al lang bewezen als een effectief middel om een woning inbraakveilig te maken. Maar PKVW is méér. Nog steeds ontdekken
Gevel van de toekomst
16
Kleine bouwfysica: innovatie in glas
20
Inside CCV helpt corporaties
24
Raamwerk Comfortgevel: vereende kracht
partijen de mogelijkheden van het keurmerk
Close Up
als betrouwbaar instrument om de leefbaar-
DTS-Kreunen
heid in woonwijken te verbeteren. Een
KFV/Siegenia-Aubi
26
29 31
momentopname.
Sluitstuk Beter slot maakt veilige wijk
Investeer in preventie
38
32
Close Up Intersteel/Van Leeuwen
Schade aan kozijn en deur na een inbraak is buitengewoon hinderlijk, maar prima te herstellen. Psychische schade kan blijvend zijn. Deugdelijk hang- en sluitwerk voorzien van het politiekeurmerk vermindert de kans op materiële en
International
35
Winkhaus Nederland
37
immateriële schade aanzienlijk. Uit de praktijk van een
Goed Beslagen
sleutelservicedienst.
Inbraakwering in de praktijk
38
Close Up Duco
41
Uitzicht Innovatieve glasprojecten
Zes innovatieve projecten
42
Van gotische kerkramen tot expressionistische skyscrapers: bouwers en ontwerpers maken al heel lang heel graag gebruik van glas. Het materiaal uit zand, soda en kalk is een
42
Branchepagina’s VKG
46
VMRG
47
NBvT
48
multitalent: transparant, representatief, constructief inzetbaar, duurzaam en in staat om tal van functies aan de gevel
Buiten de Deur
te vervullen. Zes recente Hollandse projecten bieden een
Beurzen en evenementen
49
staalkaart van de innovatieve kracht van glas.
Op de Mat Vakboeken, catalogi
50
5/ 2014
1413280648-r2ham.indd 5
I
5
14/10/14 11:57
POSTBOX Webwinkel voor kozijnen
Mastenbroek marketingdirecteur DOM
Hebo Kozijnen uit Hengevelde
Erik Mastenbroek werd
heeft zijn website uitgebreid
benoemd tot Group
met een webwinkel. Hier kun-
Marketing Director van
nen klanten hun producten
de DOM-Group. Zo
online al uitzoeken. “Met onze
wordt hij daar verant-
vernieuwde website spelen we
woordelijk voor de
in op de behoefte van onze
internationale marke-
klanten”, zegt directeur
tingactiviteiten en het
Norbert Kuipers. “Steeds meer
productmanagement.
mensen willen van tevoren hun kozijnen nauwkeurig vergelijken. Dit kon natuurlijk al in onze
Mastenbroek was hier-
showroom, maar nu bieden we deze mogelijkheid ook online.”
voor werkzaam als directeur voor de Benelux bij het Finse
Versterking team Hoppe
bedrijf iLOQ. En eerder Ron Schaapman en Stefan Oomen
was hij meer dan tien
versterken sinds 1 september het
jaar commercieel
verkoopteam van Hoppe als
actief voor DOM Nederland met het verkopen
accountmanager. Zowel
van sluitsystemen. Hij richtte de Business Unit
Schaapman als Oomen zijn in hun
Electronics op voor de verkoop van de elektro-
functie verantwoordelijk voor het
nische toegangscontrolesystemen die DOM
beheer van bestaande en het aan-
Technologies ontwikkelt en produceert. "Deze
trekken van nieuwe relaties.
functie is in het leven geroepen omdat DOM
Beiden beschikken over vele jaren
Technologies de komende jaren sterk wil
ervaring in de bouwbranche. Met
groeien. Met onze hoogwaardige producten
het aantrekken van de twee heren
zijn wij toegewijd aan innovatieve en betrouw-
worden de rayons Oost en West
bare oplossingen. Al onze inspanningen zijn
Nederland optimaal bezet waarmee Hoppe Benelux de ondersteuning aan zijn klanten verder
gericht op het succes van onze klanten en
optimaliseert, zo laat het bedrijf weten.
partners”, aldus CEO Martin Dettmer.
Glas verbindt natuur met klas
Lieverse voorzitter VMRG
Het AGC glas Colorbel speelt een belangrijke rol voor basisschool, kinderdagopvang en buitenschoolse opvang Het Dok in Oegstgeest. Hoewel de omgeving nog in opbouw is, moet het gebouw in de toekomst opgaan in de bomen die het omringen. Om dit te bereiken, werd er voor de bouw een mix gebruikt van een houten plint met erboven een glazen gevel van geschakeerd gekleurd glas in drie tinten groen. Door de reflectie van de bomen en de lucht in het glas, wordt het gebouw één met de omgeving. “We zijn als adviseurs nauw betrokken geweest in de fase voorafgaand aan de bouw”, vertelt Alexander Postma, verkoper bij AGC Heerlen. “Het glas Colorbel leek ons uitermate geschikt om het effect te bereiken wat de architecten voor ogen hadden. Het betreft gekleurd emaille, standaard verkrijgbaar in 30 kleuren, dat in het glas gebrand wordt. De kleurechtheid van het glas blijft hierdoor jarenlang heel goed.” Bert Lieverse is de nieuwe voorzitter van de VMRG, de brancheorganisatie voor metalen gevels en gevelelementen. Sinds 1997 is hij al directeur bij de VMRG en hij bekleedt nu een dubbelfunctie. Lieverse: “Juist in deze turbulente tijden, waarin zowel bedrijven als hun brancheorganisaties nieuwe wegen zoeken en nieuwe beleidsvoornemens formuleren, is gekozen voor een fulltime functievervulling als voorzitter. Voor de gevelsector is dit belangrijk, met name gezien rol van de gevelindustrie bij de grote veranderingen en technologische vernieuwingen waarvoor de bouwwereld en de en de gebouwde omgeving zich geplaatst ziet.”
6
I
5 / 2014
1413280649-5osv9.indd 6
14/10/14 11:58
POSTBOX Energielabel utiliteitsbouw
Mauer versterkt
BuildingLabel.com ontving onlangs het
Het verkoopteam van Mauer Locking
eerste SKW-certificaat voor nieuwe utiliteitsge-
Systems is versterkt. Sinds 1 september
bouwen. Al op dezelfde dag gaf BuildingLabel.com het
werkt Gert Braakman er als verkoopmede-
allereerste energielabel voor nieuwe utiliteitsgebouwen af in
werker binnendienst. Braakman heeft al 12
Nederland. Het gaat hier om een NL-EPBD (Energy Performance of
jaar ervaring opgedaan in de hang- en sluit-
Buildings Directive) certificaat op basis van BRL 9500 deel 06 ‘Energielabel
werkbranche. Klanten kunnen bij hem terecht
- methode nieuwe utiliteitsgebouwen’. De Europese richtlijn energieprestatie
voor vragen over orders, offertes, voorraden
van gebouwen (EPBD) heeft tot doel het stimuleren van een verbeterde energieprestatie voor gebouwen in de Europese Unie.
en dergelijke. Ook kan hij goed adviseren bij het zoeken naar technische oplossingen en mogelijkheden van de producten. Sytske Pronk is het sales-supportteam komen ver-
De Groot heeft een nieuwe website
sterken. Pronk is al jaren werkzaam bij Mauer
Maak een keuze voor de bewer-
Locking Systems en heeft nu de overstap
king van hout, kunststof of alu-
gemaakt naar het verkoopteam.
minium en de bezoeker krijgt een overzicht van de machines, onderdelen en merken die het bedrijf voor hem in het programma heeft. Op de homepage is er geen onderscheid meer in nieuwe en gebruikte machines. Met de filters aan de linkerkant op de productenpagina’s kan de bezoeker de keuze verder verfijnen op nieuw of gebruikt, op merk, op bewerking of op branche. Als er gebruikte machines op voorraad zijn, is dat zichtbaar via deze extra filter. De gebruikte machines worden nog dagelijks aangevuld. Nieuw is de mogelijkheid direct producten te bestellen op de site.
Projectrealisatie 11 Woningen Haaften sneller Projectrealisatie 11 Woningen Haaften sneller
GND naar BBN
Ketenintegratie werkt, zo stelt bouwbedrijf De GND-garantiedeuren is lid geworden van BBN,
Vree en Sliepen uit Tiel. Van de Vin ramen en
Brandveilig Bouwen Nederland. GND onder-
kozijnen is partner van De Vree en Sliepen
schrijft hiermee de missie van BBN voor de ver-
voor de levering van houten kozijnen. Het eer-
betering van de brandveiligheid. Onderdeel van
ste project, de bouw van 11 woningen in
het lidmaatschap van BBN is het onderschrijven
Haaften, is afgerond. Door ketenintegratie,
van de missie en visie van BBN en de hiermee
LEAN en BIM werd de planning van de realisa-
gepaard gaande BBN Gedragscode. Het lidmaat-
tie van dit project gehalveerd van 150 naar 75
schap van BBN sluit naadloos aan bij de doel-
werkdagen. “Denk alleen al eens hoeveel min-
stelling van GND om het vertrouwen tussen
der renteverlies dit voor de opdrachtgever
fabrikanten en hun afnemers en maatschappelijke thema’s als veiligheid en duurzaamheid te
oplevert”, zegt directeur Ted van der Netten
bevorderen, zo laat GND weten. De ontwikkeling die de GND-aangesloten bedrijven afgelopen
van Stigt van het bouwbedrijf. “De grootste
jaren gedaan hebben op het gebied van de GND-zekerheidsklasse voor brandwerende deuren, zijn
winst zit in de prefabricage’, erkent hij: “Bij
hier het bewijs van. Door een label aan de scharnierzijde van de deur is eenvoudig af te lezen aan
een traditionele uitvoering moeten na het
welke brandwerende prestatie de deur-kozijn combinatie voldoet.
plaatsen van de kozijnen nog 5 mensen aan het kozijn werken. Van schilder, kitten, tot aftimmeren. Nu komen de kozijnen beglaasd
Morgen is vandaag
en afgelakt en geplaatst in de HSB-wand, op
In Sterksel, nabij Eindhoven, staat de eer-
het project aan. Stellen, beglazen, schilderen,
ste nieuwbouwwoning in Nederland
kitten en aftimmeren zijn niet meer nodig.”
gebouwd volgens de principes van Active House en Slimbouwen. De experimentele woning draagt de naam House of Tomorrow Today (HoTT) en is voor publiek te bezoeken. De ambitie van HoTT was scherp: een energieleverende woning creëren zonder concessies te doen aan het wooncomfort. De woning ontworpen door KAW/e architecten en adviseurs is nu gereed en laat de stand der techniek zien voor een woning op het gebied van gezond binnenklimaat, decentrale energieopwekking en bouwprocesinnovatie.
5 / 2014
1413280649-5osv9.indd 7
I
7
14/10/14 11:58
Brandwerend tot 30 min. tot 90 min.
uw ie N !
FireMax ‘ZR’ Brandwerend ventilatierooster
> Tweezijdig brandwerend > Bij glasplaatsing: Klasse E(W) 30 > Bij compacte kalfplaatsing: Klasse E(W) 90
Ook geschikt voor glasplaatsing!
> Minimale glasaftrek
Brandwerend tot 30 min. tot 90 min.
We inspire at www.duco.eu
HOME OF OXYGEN
> Geschikt voor hoogbouw (tot 40 m)
info@duco.eu - Handelsstraat 19 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 33 - fax +32 58 33 00 44
26062009_DUCO_RaamEnDeur.indd 17 1413202967-x7kmz.indd 8
19/09/14 14:22 09:10 13/10/14
postbox Mijlpaal voor Pilkington Pilkington heeft een bijzondere mijl
BouwBewust ondersteunt klanten
paal gevierd: de productie van de 15
‘Jij plust met BouwBewust’ is de slogan die
miljoenste vierkante meter isolatie
hoort bij BouwBewust, het nieuwe concept
glas. In aanwezigheid van de mede
waarmee CRH Bouwmaterialen klanten onder
werkers in Enschede is symbolisch de
steunt duurzaam winstgevend te bouwen. Het
15 miljoenste vierkante meter over
bevat producten, diensten en oplossingen
handigd aan de heer De Groot (alge
waarmee aannemers en zzp’ers kennis en han
meen directeur) en de heer
dige tools krijgen om succesvol te blijven in
Kampherbeek (regiodirecteur) van
een veranderende markt. Aandacht voor
SW in Almelo. SW is een professionele
bereikbaarheid, leefbaarheid en veiligheid van
partner voor vastgoedbeheerders, woningcorporaties, aannemers en particulieren en is ook
de leefomgeving staan daarbij centraal. Met
betrokken bij het renoveren van de 40.000 woningen in Enschede.
de slogan ‘Jij plust met BouwBewust’ maakt CRH duidelijk dat de optelsom van deze activi teiten onder de streep resulteert in duurzaam
Kozijn & Zo breidt verder uit
winstgevend bouwen. De Select Windows partner Kozijn & Zo is uitgebreid. Eigenaar Angelo Olierhoek heeft zijn zaak fors uitge breid om zijn klanten ook de voordeu ren en garagedeuren van Hörmann te laten zien. “We hebben nu behalve op de eerste verdieping ook een show room op de begane grond. De naast gelegen garageboxen zijn erbij betrokken als opslag”, vertelt hij. Het geheim van het succes is volgens hem
eenvoudig: “Onder meer dankzij ons partnerschap bij Select Windows kunnen we veel kwaliteits producten inkopen en ruimere garanties bieden. Dat werpt duidelijk z’n vruchten af.”
Inbraakpreventieweken In de onlangs opgerichte stichting Nationale Inbraakpreventie Weken (NIPW) hebben com
VolkerWessels bouwt 150ste Energienota-nul woning
merciële partijen als Assa Abloy, De Raat
De bouw van de 150ste Energienotanul
Security Products, SecuProducts en Verisure
woning van VolkerWessels staat gepland.
elkaar gevonden om, samen met het Ministerie
Met deze mijlpaal wordt een volgende stap
van Veiligheid en Justitie en het Verbond van
gezet op weg naar een duurzame leefom
Verzekeraars, huiseigenaren en huurders van
geving in Nederland, aldus de bouwer. Bij
woningen méér te interesseren voor het
Energienotanul wordt een zeer goede
nemen van maatregelen tegen woninginbraak.
woningisolatie gecombineerd met het
De stichting heeft zich tevens ten doel gesteld
opwekken van zonneenergie. Voor bewo
om de vele initiatieven die al ontplooid worden
ners van een Energienotanulwoning bete
op het gebied van inbraakpreventie te bunde
kent dit dat men per saldo geen
len om zo een compleet platform te bieden
energierekening meer heeft. De
aan de geïnteresseerde consument. De
Energienotanulwoningen zijn ontwikkeld door verschillende dochterbedrijven van
betrokken commerciële partijen zijn van groot
VolkerWessels. Energienotanul is in veel projecten van VolkerWessels nu al de nieuwe norm. Een
belang, omdat zij
bekend project waar al veel van deze woningen zijn gebouwd is Sterrenberg in Huis ter Heide
ervoor kunnen zorgen
(gemeente Zeist).
dat onder meer doe hetzelfwinkels, sleu telspecialisten,
Siegenia helpt verschil maken
beveiligingsbedrijven
Siegenia Aubi doet goede zaken over heel de wereld, zo bleek tijdens een persconferentie die
en ijzerwarenwinkels
CEO Wieland Frank gaf bij gelegenheid van het eeuwfeest van de beslagfabrikant uit Wilnsdorf/
zich in de actieperi
Siegen. Ook in OostEuropa gaan de zaken goed. Raam en Deur vroeg of alle lokale markten het
ode extra laten gel
concern even lief zijn en of de directie zich zorgen maakt over goedkope importen vanuit het ene
den door bijvoorbeeld
Europese land naar het andere. Bijvoorbeeld vanuit Polen naar Nederland. “Ja, dat is inderdaad
acties, aanbiedingen
een kwestie die onze aandacht heeft”, antwoordde Frank. Mededingingstechnisch kan hij niets
en kortingen op arti
aan de prijzen doen, klonk het. Door bepaalde markten sterker te ondersteunen in toegevoegde
kelen die inbraak en
waarde dan andere, hoopt Siegenia wel te helpen het verschil te maken.
diefstal tegengaan.
5 / 2014
1413280649-5osv9.indd 9
I
9
14/10/14 11:58
VAKTUEEL
Markt voordeuren bereikt dieptepunt in 2014 Er zijn in 2013 zo'n 40.000 nieuwe woningen gereedgekomen. Met evenzoveel voordeuren daarin. Dit jaar wordt naar verwachting het dieptepunt genoteerd met 35.000 nieuwe woningen. Pas in 2015 is er sprake van herstel. Het aandeel vrijstaande woningen en twee-onder-een-kapwoningen (met luxere deuren) liep de afgelopen jaren sterk terug. Ook die noteerden een dieptepunt in 2014. Dit artikel gaat in op relevante ontwikkelingen die de markt voor voordeuren beïnvloedt. De markt voor voordeuren is in kwantitatieve zin sterk afhankelijk van de woningnieuwbouwproductie. Elke nieuwe woning heeft immers een voordeur. Daarnaast is de kwalitatieve ontwikkeling van belang voor het type deur dat wordt geleverd. Kwaliteit wordt hier vooral bedoeld in de zin van koop en huur - en in het verlangde daarvan - woningtype. Vrijstaande woningen en twee-onder-eenkapwoningen zijn doorgaans van een luxer segment dan rijtjeswoningen en meergezinswoningen.
Woningmarkt trekt aan Voor de bouw van nieuwe woningen is het uiteraard van groot belang dat de Nederlandse woningmarkt de weg omhoog weer vindt. Deze markt beweegt zich in de loop van 2014 de goede kant op. Het aantal transacties neemt toe en ook de prijzen stijgen weer voorzichtig. Er is
• Corporaties hebben januari tot en met juni 2014 cumulatief voor 2.525 woningen een vergunning verleend. Dat is 33,2% minder dan vorig jaar in dezelfde periode. • Bouwers voor de markt hebben in de periode januari tot en met juni
echter nog geen sprake van een nieuw evenwicht. De omslag steunt
2014 cumulatief voor 10.593 woningen een vergunning verleend. Dat is
vooral nog op tijdelijke maatregelen en de verkoop van corporatiewo-
67,8% meer dan vorig jaar in dezelfde periode.
ningen. Een aantal stimuleringsmaatregelen geven het aantal transac-
• Particuliere opdrachtgevers hebben in de periode januari tot en met
ties een steun in de rug, maar daarnaast wordt het voor bijvoorbeeld
juni 2014 cumulatief voor 2.139 woningen een vergunning verleend.
starters steeds moeilijker om een woning te kopen.
Dat is 13,9% meer dan vorig jaar in dezelfde periode.
Desalniettemin herstelt het aantal transacties, zowel op de markt van bestaande als van nieuwe woningen. Naar schatting komt het aantal
Invloed reservoir vergunningen
verkochte nieuwe woningen in 2014 op circa 20.000. Dat ligt in lijn met
In de periode van 2002 tot en met 2009 werden er fors meer vergun-
het cumulatieve aantal verkopen tot en met juni 2014 (10.151). Dit zorgt
ningen aangevraagd dan er gereedgemeld zijn, met name bij bouwers
voor nieuwbouwherstel bij bouwers voor de markt. Zij wachten met
voor de markt. Dit reservoir van oude projecten zorgt ervoor dat de ver-
bouwen tot de omstandigheden weer gunstiger zijn, oftewel tot mensen
gunningverlening tussen 2008 en 2013 extra hard is teruggelopen. Er
weer nieuwbouwwoningen kopen. Momenteel neemt de verkoop van
zitten nog heel veel projecten in de pijplijn waarvoor kopers moeten
nieuwbouwwoningen toe en durven bouwers voor de markt ook weer
worden gevonden. Mede hierdoor daalde het aantal woningen waarvoor
nieuwe vergunningen aan te vragen.
een vergunning werd verleend in 2013 naar een historisch dieptepunt van iets meer dan 26.000.
Stijgende vergunningverlening Het algemene beeld is dat ook de vergunningverlening weer aan het
Dalende gereedmeldingen
herstellen is, met name bij de bouwers voor de markt. Corporaties stel-
Het aantal gereedmeldingen zakt doorgaans terug tot het dieptepunt
len bouwplannen juist uit en vragen daardoor ook minder vergunningen
van de ‘vergunningconjunctuur’, dit was zo in 1991 en 2003. Het eerder
aan. Particulieren hebben waarschijnlijk de bodem bereikt. Met het hui-
genoemde omvangrijke reservoir aan bouwplannen dat nog in de pijplijn
dige groeitempo komt de vergunningverlening in heel 2014 uit op circa
zit zorgt ervoor dat dit dieptepunt zich de komende jaren niet in het
35.000 stuks.
aantal gereedmeldingen zal doorwerken. In 2014 zal het aantal nieuwe
• In totaal is er in de periode januari tot en met juni 2014 voor 15.257
woningen naar verwachting uitkomen op 35.000. In 2015 neemt het
woningen een vergunning verleend. Dat is 27,5% meer dan in dezelfde
aantal gereedmeldingen toe tot een niveau van 40.000, in 2016 zal dit
periode in 2013.
naar verwachting 45.000 zijn.
10
I
5 / 2014
RenD_2099-08-28_10,11.indd 10
14-10-14 12:31
Ramingen BouwKennis maakt vier keer per jaar ramingen voor de woningnieuwbouw- en utiltieitsnieuwbouwproductie. Abonnees van BouwKennis hebben direct inzicht in deze ramingen en de achterliggende factoren. Bovenstaand artikel is gebaseerd op de septemberraming van BouwKennis. Voor inzicht in de meest actuele cijfers kunt u contact opnemen met Jacco Ridderhof (010 2066996, ridderhof@bouwkennis.nl) deel is de afgelopen jaren sterk gedaald. In 2014 tonen beide woningtype een fikse daling in aantal gereedmeldingen en in aandeel op de totale productie. Wanneer de woningnieuwbouw in 2015 weer aantrekt ligt vooral de procentuele stijging van twee-onder-een-kapwoningen ver boven het gemiddelde. In 2016 wordt voor beide woningtype weer een stabilisatie verwacht. Het totaal aantal gereedmeldingen bevindt zich op dat moment 38% onder het niveau van tien jaar eerder. Voor vrijstaande woningen en twee-onder-een-kapwoningen is dit respectievelijk 70% en 47%.
Langzaam herstel De nieuwbouwmarkt voor voordeuren staat ook dit jaar nog in het teken van een dalende marktomvang. Vanaf 2015 trekt de markt weer voorzichtig aan. Het dalende aandeel van vrijstaande woningen en tweeonder-een-kapwoningen heeft vooral impact op de markt voor luxere deuren. Vooral de vrijstaande woningen hebben tot en met 2016 te maken met een dalend marktaandeel. Zoals altijd past er enige voorzichtigheid bij de ramingen, dit geldt met name voor de prognoses voor 2016. Herstel op de nieuwbouwmarkt moet komen van de bouwers voor de markt, de kracht van dit herstel is
Luxe segment in de knel
afhankelijk van de mate waarin de koopwoningmarkt zich herstelt.
Doordat de doorstroming op een lager pitje ligt dan voor de crisis, heb-
Tevens is er momenteel veel beleidsonzekerheid bij corporaties.
ben projectontwikkelaars de focus in hun nieuwbouwprojecten verschoven naar de onderkant van de markt. Starters en senioren zijn de
Aandeel luxe
groepen die momenteel het makkelijkst een nieuwbouwwoning kunnen
Nieuwbouw
kopen. Dit heeft consequenties voor het luxe segment van voordeuren. Het aandeel luxe voordeuren is het hoogst in vrijstaande woningen en
Vrijstaande woning
83
twee-onder-een-kapwoningen. Dat geldt voor zowel nieuwbouw als
2-o-1-kapwoning
33
renovatie.
Rijtjeswoning
20
Vrijstaande woningen en twee-onder-een-kapwoningen hebben traditioneel een relatief laag aandeel in de jaarlijkse nieuwbouwproductie. Dit aan-
Totaal
Meergezinswoning
9
In %
aantallen
Egz
Mgz
Egz
Mgz
vrijst.
2-o-1 kap
rijtjes
vrijst.
2-o-1 kap
rijtjes
2006
72.382
16,30%
11,70%
37,00%
35,00%
11.769
8.440
26.810
25.363
2007
80.193
14,90%
10,90%
35,80%
38,30%
11.957
8.749
28.747
30.740
2008
78.885
14,10%
10,30%
36,50%
39,00%
11.146
8.157
28.809
30.773
2009
75.000
12,70%
9,90%
35,60%
41,80%
9.510
7.433
26.722
31.336
2010
64.000
12,30%
8,30%
33,50%
45,90%
7.846
5.318
21.448
29.387
2011
57.703
12,00%
9,50%
36,70%
41,80%
6.924
5.482
21.177
24.121
2012**
48.000
11,00%
9,00%
36,30%
43,80%
5.300
4.300
17.400
21.000
2013**
40.000
10,00%
10,00%
30,00%
50,00%
4.000
4.000
12.000
20.000
2014*
35.000
8,60%
8,60%
31,40%
51,40%
3.000
3.000
11.000
18.000
2015*
40.000
8,80%
11,30%
30,00%
50,00%
3.500
4.500
12.000
20.000
2016*
45.000
8,20%
10,60%
30,60%
50,60%
3.500
4.500
13.500
21.000
5 / 2014
RenD_2099-08-28_10,11.indd 11
I
11
14-10-14 12:31
GEVELARCHITECTUUR
Woonblokken in Rotterdam-Schiebroek
Uitbreiden en optoppen als alternatief voor sloop De woonblokken aan de Orionstraat zijn opgetopt met een vierde verdieping, waardoor het aantal woningen is toegenomen van 36 naar 48.
Ze zijn gestript tot op het casco, de drie woongebouwen aan de Orionstraat in Rotterdam. Daarna zijn de casco’s aan de achterzijde circa drie meter uitgebouwd, is er op elk blok een nieuwe verdieping gekomen en heeft elke woning een nieuw balkon gekregen. Tot slot is er om de kopgevels een nieuwe ‘jas’ gehangen. Het oogt nu als nieuwbouw maar dat is het dus niet.
in het gehandhaafde trappenhuis en is tegen de kopgevels een nieuwe bekleding aangebracht. Door de uitbouw zijn de woningen ruim 2,50 meter dieper geworden, is de indeling volledig gemoderniseerd en hebben ze in plaats van kleine balkons nu één flinke buitenruimte van acht vierkante meter gekregen. Bovendien is het aantal woningen door de optopping uitgebreid van 36 naar 48 woningen. De aanpak viel nog onder het oude Bouwbesluit regime vanwege de afgiftedatum van de bouwvergunning.
Bestaande casco Aan de Orionstraat in Rotterdam-Schiebroek zijn eind 2013 drie woon-
Omdat de woningen dateren uit de jaren vijftig van de vorige eeuw, is er
blokken opgeleverd, die via vernieuwbouw een compleet nieuwe en
vooraf goed onderzocht of de bestaande constructie sterk genoeg was.
eigentijdse indeling en uitstraling hebben gekregen. Bouwvereniging
De fundering met forse balken en betonpalen met verzwaarde punten
Onze Woning is tien jaar geleden gestart met het vernieuwen van de
zouden geen problemen opleveren. Hetzelfde gold voor de bouwmuren,
wijk 110 Morgen. Deze wijk is een schoolvoorbeeld van naoorlogse volks-
destijds opgetrokken in kalkzandsteen-metselwerk. Die bleken vol-
huisvesting: een geordende stedenbouwkundige opzet ingevuld met
doende draagkracht te hebben om het extra gewicht van een vierde
woonblokken.
bouwlaag te dragen.
Waar bij eerdere projecten sloop en nieuwbouw de aanpak was, is bij deze
Anders lag het bij de vloeren, die niet in staat bleken om een zwaardere
drie blokken gekozen voor vernieuwbouw, maar wel met een opwaarde-
belasting aan te kunnen. Deze zogenoemde Cusvellervloeren, opgelegd
ring van het wooncomfort. Bouwservice Buskoop, een bouwbedrijf dat al
van bouwmuur tot bouwmuur, zijn samengesteld uit lichtgewicht beton-
25 jaar met Onze Woning samenwerkt, heeft in 2011 aan ConsortArchitects
broodjes, een minimale wapening en aanstortingen met beton. Alles wat
opdracht gegeven een ontwerp voor de woonblokken te maken.
er bij het strippen aan gewicht uit gehaald werd, is er ook weer als
De woonblokken met drie bouwlagen zijn gestript tot op het casco.
gewicht ingebracht en niets meer. Dat betekende dat de vloeren zijn uit-
Vervolgens zijn ze aan één zijde uitgebouwd en alle drie opgetopt met
gevlakt met een lichtgewicht materiaal. De scheidingswanden in de
een extra verdieping. Verder zijn er liften en nieuwe trappen geplaatst
woning zijn vervangen door metalstud-wanden. Ook zijn tegen de bouw-
12
I
5 / 2014
1413280648-ucn6y.indd 12
14/10/14 11:57
Beeld van de woonblokken vóór de ingrepen. De woningen hadden aan de voor- en achterkant een inpandig balkon (Foto:Bouwservice Buskoop).
De nieuwe achtergevel is ten opzichte van de bestaande situatie circa 3,00 meter verplaatst, waardoor de woningen dieper zijn geworden.
De nieuwe kopgevel zijn bekleed met witte vezelcementplaten. Per woonlaag zijn drie nieuwe kozijnen geplaatst.
De oude situatie van de kopgevels aan de westzijde met de rookkanalenschacht en het uitwendige balkon (Foto: Bouwservice Buskoop).
muren en de steensmuren van de kopgevels halfschalige, geïsoleerde
bouwmuren en de wanden rondom het trappenhuis zijn net als bij de uit-
metalstud-wanden geplaatst. Tevens is de verdiepingshoogte van 2,70
bouw opgehaald met keramische porotherm blokken aan weerszijden
meter teruggebracht naar 2,55 meter met een verlaagd metalstud-sys-
bekleed met halfschalige geïsoleerde metalstud wanden. De binnenwan-
teemplafond, waarboven ruimte ontstond voor leidingwerk.
den zijn allemaal metalstud-wanden.
Om bij het strippen tot op het casco de stabiliteit in stand te houden, zijn voor het verwijderen van de achtergevel tijdelijk houten stabiliteitsver-
Voorgevels
banden aangebracht bij de tussenwoningen. Deze zijn later vervangen
De nieuwe voorgevels aan de entreezijde zijn opgetrokken als een geïso-
door staalconstructies met kruisverbanden, die zijn weggewerkt in de
leerde spouwmuur met een binnenblad van porothermblokken en een
scheidingswand tussen woonkamer en badkamer.
gemetseld buitenblad. De gevels hebben een verticale geleding, waarbij metselwerk en kozijnen elkaar afwisselen. De donkergekleurde stenen op
Optopping en uitbreiding
waalformaat zijn op kleur doorgestreken met een donkere voegmortel in
Voor de nieuwe achtergevel - ruim 2,50 meter verplaatst - is een nieuwe
nagenoeg dezelfde kleur. Ter hoogte van de verdiepingsvloeren zijn rolla-
fundering gemaakt. De achtergevel zelf bestaat uit een staalconstruc-
gen in een lichte kleur stenen in het metselwerk opgenomen.
tie, die met UNP-liggers is gekoppeld aan de bestaande vloeren en
In de gevels zijn hardhouten kozijnen geplaatst, samengesteld uit een iso-
bouwmuren. De balkons zijn met koudbrugonderbrekingen vastgebout
lerende glaspartij met onderin een gedeelte vastglas en bovenin een
aan deze staalconstructie. De nieuwe gedeelten van de verdiepingsvloe-
draaikiepraam. Daarnaast zit in de kozijnen een gevelbetimmering van
ren zijn uitgevoerd in staalplaat betonvloeren. De bouwmuren zijn naar
hardhouten rabatdelen. Opvallend is, dat de kozijnen per verdieping
de gevel toe ‘verlengd’ met wanden opgebouwd uit keramische poro-
omgedraaid zijn qua indeling. Waar bij de ene verdieping de glaspartij
thermblokken, aan weerszijden bekleed met halfschalige geïsoleerde
links zit en de rabatdelen rechts, is dat bij het kozijn daarboven andersom.
metalstud wanden.
Bij de entrees zijn nieuwe voordeuren geplaatst en aan weerskanten
Voor de nieuwe verdieping is de bestaande, constructieve dakvloer
daarvan een bellentableau plus brievenbussen. Boven de entreedeuren
gehandhaafd. Daar overheen ligt nu een zwevende houten vloer met
zijn in de gevel nieuwe, smalle, verdiepingshoge kozijnen opgenomen, die
underlayment-platen opgelegd op de bouwmuren. In de uitbreiding aan
voor lichtinval in de achterliggende trappenhuizen zorgen. In de trappen-
de achterzijde is ook hier de dakvloer uitgebreid met een staalplaten
huizen zelf hebben de woningen eveneens een nieuwe voordeur gekre-
betonvloer. De nieuwe dakvloer heeft als basis een houten balklaag. De
gen.
5 / 2014
1413280648-ucn6y.indd 13
I
13
14/10/14 11:57
Anz_FEX_NL_187x126_ks1 • mk • 22. September 2014 • 006-4037
Beslagschroef De ideale schroef voor bevestiging van beslag op houten kozijnen. Verbeterde bescherming tegen corrosie door vernieuwde verdelingstechniek.
ü
De schroefkop is afgerond; zelfs bij scheef indraaien verzinkt hij zich nog keurig in het gesoevereinde beslag gat. Ideaal voor gebruik met schroefautomaten. Remribben onder de kop. Gepatenteerd golfsnede profiel. Geen lastige staalsplinters. Bitaansluiting T-STAR plus en pozi.
Anz_FEX_NL_187x126_ks1.indd 1
1413280648-ucn6y.indd 14
www.spax.com
es
y 18
an
de
tt
i n G e r mA75ard
ta cc
S0
M aProd
Afmeting 4.0 x 30/ 35 /40 mm.
TÜV NORD CERT GmbH
uc
. t o TN - S t a n d
22.09.14 14:49
14/10/14 11:57
GEVELARCHITECTUUR
De nieuwe gevelbekleding van de kopgevels is als een omkadering, ook aan de dakrand, doorgezet in de voor- en achtergevel.
De acht vierkante meter grote balkons zijn verspringend per verdieping verankerd aan de staalconstructie van de nieuwe achtergevel.
Detailopname van de entreegevel (voorgevel). Hierop is goed de verspringing qua indeling van de kozijnen te zien.
Ook bij de hardhouten puien in de achtergevel wisselt de indeling per verdieping. De deur zit links of rechts.
Achtergevels
Deze bekleding bestaat uit elementen van 10 mm dikke, witte vezelce-
Ook de nieuwe achtergevels zijn opgetrokken als spouwmuurconstruc-
mentplaten, Ornimat. De platen zijn bevestigd op een geĂŻmpregneerd
ties met dezelfde opbouw en gebruikte materialen als bij de voorgevels.
houten regelwerk dat aan het metselwerk is verankerd. Uiteraard zit er
In deze gevels zijn grote hardhouten puien geplaatst, ingedeeld uit vier
tussen regel- en metselwerk dampremmende en waterkerende folie. De
vakken. In drie daarvan zit met een tussendorpel op borstwerings-
vakken van het regelwerk zijn gevuld met isolatiemateriaal.
hoogte vaste, isolerende beglazing. Het vierde vak bevat een draaideur,
De gevelbekleding is aan het eind van de kopgevels omgezet tot in de
uitkomend op het nieuwe balkon. Net als bij de voorgevel zijn ook hier
gevelvlakken van de voor- en achtergevels en bij deze gevels ook als
de puien per verdieping omgedraaid qua indeling. Bij de ene verdieping
een koofconstructie langs de dakranden doorgezet. Voor- en achterge-
zit de draaideur links in de pui, bij de andere rechts. Opvallend is dat de
vels zijn zo als het ware ingekaderd en krijgen een afgerond aanzien.
puien recht boven elkaar zitten, maar dat de balkons per verdieping over de halve breedte verspringen. In de twee gemetselde geveldelen
Korte bouwtijd
tussen de hoek- en tussenwoningen zijn smalle, verdiepingshoge kozij-
De vernieuwbouw van de drie woonblokken is ondanks de drastische
nen opgenomen met onderin een niet transparante beglazing/beplating
ingrepen toch vrij snel gerealiseerd. In zeventien maanden waren de
en boven de tussendorpel een draaikiepraam. Deze kozijnen zorgen
werkzaamheden gedaan en konden de bewoners, deels de oorspronke-
voor lichtinval in de open keuken van de hoekwoningen.
lijke, hun vernieuwde en fors uitgebreide woning betrekken.
Kopgevels De gehandhaafde kopgevels van het casco bestaan uit een gemetselde
Projectgegevens
steensdikke muur, die ter plaatse van de uitbouw zijn ‘verlengd’ door
Opdrachtgever : Bouwvereniging Onze Woning, Rotterdam
metselwerk van porothermblokken. In de oude situatie zat op beide
Architect : ConsortArchitects, Rotterdam
gevels een uitbouw van rookkanalen en aan de westzijde ook nog een
Constructeur : ABT Bouwtechnisch Adviesbureau, Velp
uitwendig balkon. De kanalen en balkons zijn verdwenen en vervangen
Aannemer : Bouwservice Buskoop, Rotterdam
door drie vierkante hardhouten kozijnen met een draaikiepraam met
Start uitvoering : juli-augustus 2012
isolerende beglazing. Deze kozijnen met hardhouten kantstukken zijn
Oplevering : december 2013
vanwege de diepe negge opgenomen in de nieuwe gevelbekleding.
5 / 2014
1413280648-ucn6y.indd 15
I
15
14/10/14 11:57
VAKTUEEL
Auteur: Louis Jongeleen Fotografie: Marcus Peters
"
1413280648-7qpiz.indd 16
14/10/14 11:57
De gevel van de toekomst (5)
"Gevels van de toekomst zijn groen en upcyclebaar" Als we niet anders gaan bouwen, helpen we mee aan de uitputting en vervuiling van onze aarde. Dat wist Elma Durmisevic al zeker toen ze bouwkunde studeerde aan de TU Delft. Dat besef werd het begin van haar onverstoorbare onderzoek naar slimme bouwsystemen waarmee we kunnen bouwen wat past bij voortdurende verandering. Nu , bijna twintig jaar later, werkt ze als architect, hoogleraar en onderzoeker nog altijd verder aan de theoretische basis en de uitvoeringsaspecten van bouwen met toekomstwaarde, aan ‘aanpasbare monumenten’.
kijk eens wat de duurzaamheidspionier Jón Kristinsson in 2012 heeft neergezet in Venlo op de Floriademet de realisatie van Villa Flora, het duurzaamste kantoor van Nederland (zie kader). Je ziet nu ook meer ideeën opkomen voor een ander businessmodel voor bouwactiviteiten, zoals dat van innovator Wim Gielingh met zijn Real Capital Systems BV. In dat model fungeert een aantal demontabele gebouwen als grondstoffenvoorraad. De bouwer blijft eigenaar en exploiteert de gebouwen. Er is geen sprake van huur of koop. Gebruikers nemen alleen een dienst af.”
U werkt al jaren intensief aan de ontwikkeling van bouwsystemen die demontabel zijn. Wat maakt de demontage zo essentieel in een bouwproces? Elma Durmisevic: “Het gaat erom dat we de waarde van materialen
Wat deugt er niet aan onze huidige bouwpraktijk?
behouden. Er wordt teveel weggegooid. Materialen worden nu al
Het is niet alleen de bouwpraktijk die zou moeten veranderen. De con-
schaars. De volgende crisis zal een materialencrisis zijn. Hoe slimmer
text van de problemen is breder. We zullen nu al onze ontwerpen en
we omgaan met de materialen die we hebben, hoe meer waarde we kun-
technische systemen die we sinds de industriële revolutie hebben ont-
nen behouden. Dat betekent dat we materialen na een gebruiksfase
wikkeld, moeten gaan herdefiniëren. Want wat hebben al die tijd gedaan
geschikt moeten maken voor hergebruik. Bij die recycling moeten we
met onze wereld? We hebben geen rekening gehouden met wat onze
ervoor zorgen dat we aan het vrijgekomen materiaal waarde toevoe-
belangrijkste levensbehoeften zijn: schone lucht, schoon water en een
gen. Upcyclen noemen we dat. Het tegendeel is downcycling. Daarmee
schone aarde. We hebben onze natuurlijke bronnen vervuild. Van het
maak je het materiaal minder waard, bijvoorbeeld door betonnen bouw-
totale gebruik van grondstoffen in deze wereld gaat 50 procent naar de
delen te vermalen tot granulaat. Om slim hergebruik mogelijk te maken
bouw. Van alle geproduceerde afval is veertig procent afkomstig van de
zullen we bij het ontwerp en uitvoering van nieuwe gebouwen al reke-
bouw. Dat materiaalgebruik moet anders. We moeten naar een circu-
ning moeten houden met toekomstig hergebruik door constructies en
laire economie van gebruiken en hergebruiken. De bouw is daar nog
componenten demontabel te maken. Voor het gereedmaken van mate-
nauwelijks mee begonnen. Gelukkig zijn er ook hoopgevende initiatie-
rialen en bouwproducten voor hergebruik bestaan verschillende scena-
ven. De EU komt dit najaar met een aantal projectvoorstellen voor
rio’s. Het beste kunnen we die upcycling overlaten aan de partijen die
research en innovatie in de bouw. Daarbij is er speciale aandacht voor
zelf de vrijgekomen materialen en producten in eerste instantie hebben
het toenemende tekort aan grondstoffen en het bevorderen van een
geproduceerd en gemonteerd. Zij hebben er het meeste verstand van.
circulaire economie. Ook in Nederland zie ik nu steeds meer positieve
Op kleine schaal gebeurt dit al. Zo levert bijvoorbeeld producent De
ontwikkelingen, bijvoorbeeld de opzet van Park 20|20 in Hoofddorp.
Groot Vroomshoop Bouwsystemen BV uit Vroomshoop, houtbouwsys-
Daar wordt gebouwd met materialen die eindeloos recyclebaar zijn. En
temen die prefab zijn voorbereid en samengesteld op basis van eerder gebruikte elementen.
Voorhoededenkers Dat de bouw nu razendsnel verandert, is voor een belangrijk deel het
Welke rol heeft de architect in de nieuwe circulaire opvatting van het bouwproces
werk van enkele gangmakers. Zij ontwikkelen nieuwe methoden
Elma Durmisevic: “Elk gebouw is sowieso uniek door de specifiek plek
voor het maken van gebouwen die goed zijn voor mensen in plaats
onder de zon en in de omgeving en door de technische oplossingen die
van het omgekeerde. In de toekomst zal de gevel een technologisch
passen bij die context. Daarbij is er ook nog het aspect ‘vormgeving’. Die
hoogwaardig onderdeel zijn van elk gebouw, afgestemd op de
staat los van slimme materiaalkeuze en techniek. De architect zorgt
behoeften van de gebruikers. Raam & Deur vraagt zes koplopers in
voor de identiteit van een ruimte of een gebouw. Dat culturele aspect
bouwinnovatie naar hun visie op 'De Gevel van de Toekomst'.
noem ik de dynamische esthetiek. Het is de waarde van het gebouwde voor de maatschappij. Die waarde is wezenlijk voor de duurzaamheid
5 / 2014
1413280648-7qpiz.indd 17
I
17
14/10/14 11:57
50 JAAR MONDIALE BRANCHEBIJEENKOMST
De R+T is de nummer 1. Wereldwijd. De beurs is een branchebijeenkomst, branchebarometer en innovatieplatform. En de beurs is een uniek succesverhaal. Vier samen met ons het 50-jarig bestaan van de R+T!
R+T_S_Jubi-Anz_187x131_nl.indd 1
08.09.14 15:02
Persberichten en Nieuws Persberichten en nieuws kunt u tot 11 november 2014 opsturen naar raamendeur@mixpress.nl
www.vekakozijn.nl
Kwaliteit, vertrouwen en zekerheid
1413280648-7qpiz.indd 18
raam en deur 14/10/14 11:57
VAKTUEEL
van wat we bouwen, want wat we mooi vinden laten we lang staan. Zoals monumenten. Architecten zouden misschien meer onderzoek kunnen doen naar die culturele kwaliteit door zich af te vragen hoe mensen een gebouw of plaats ervaren en hoe ze komen tot een bepaalde waardering.”
Hoe denkt u dat we in de toekomst onze gevels zullen bouwen? Elma Durmisevic: “Bij het ontwerpen van een gevel wordt de materiaalkeuze nu al afgestemd op de specifieke functie en de omgeving van het gebouw. Als je weet dat de temperatuur van aluminium in de volle zon kan oplopen tot wel 70° Celsius, dan weet je ook dat een aluminium gevel een flink aandeel zal hebben in de opwarming van de directe omgeving. In Dubai moet je geen stalen gevelbeplating op straatniveau
"Demontabele GeboUWen fUnGeren als GronDstoffenvooraaD"
hebben, want dan kun je daar overdag niet eens langs lopen. Bij gevel-
Demontabel kantoor (Middelharnis) van hergebruikte materialen uit interimhuisvesting van ziekenhuis.(Realisatie: De Groot Vroomshoop, Foto Norbert van Onna)
bouw doen we ook iets met het buitenklimaat. Als we bijvoorbeeld gebruikte lucht uit een gebouw naar buiten blazen, dan vervuilen we de
nieuwen zodat het weer bij ons past. Ik vindt dat gebouwen ‘aanpasbare
buitenlucht. Diezelfde lucht zuigen we dan weer naar binnen alsof het
monumenten’ moeten zijn waar je aanpassingen aan kunt doen en
frisse lucht is. We weten dat planten en bomen in de omgeving van het
andere functies aan kunt geven, terwijl de basisonderdelen met karak-
gebouw of groene gevels kunnen bijdragen aan schonere lucht en dat
ter herkenbaar blijven. De waarde van dit soort gebouwen is precies die
gevelgroen CO2 bindt en fungeert als isolatie. We zijn nu nog te éénzijdig
aanpasbaarheid. De aanpasbaarheid is de toekomstwaarde. De grach-
gericht op binnenklimaat en energiezuinigheid. Bij duurzaam ontwerpen
tenpanden in Amsterdam staan er nog steeds terwijl de gebruiksfunc-
moet je rekening houden met alle aspecten van een gebouw in de omge-
ties inmiddels totaal zijn veranderd. Eigenlijk zouden we onze gebouwde
ving. Energie zal in de toekomst geen probleem meer zijn. Daarom moe-
omgeving moeten beoordelen op aanpasbaarheid, op toekomstwaarde.
ten we ons nu al meer bezighouden met bewust gebruik van materialen.
Die waarde zou je meetbaar kunnen maken. Dan zou een bepaalde
Elk gebouw heeft een andere context, een andere oriëntatie op de zon,
gegarandeerde toekomstwaarde een voorwaarde kunnen zijn om te
andere beschaduwing en een andere plek tussen andere gebouwen.
mogen bouwen.”
Elke gevel zal daarom moeten zijn aangepast aan die unieke context.
* Lees meer in ‘Bouwen de Vierde Dimensie’ door Elma Durmisevic,
Het is dus niet slim om voor verschillende gevels hetzelfde gevelsys-
uitg. Pioneering, sept. 2103, ISBN 9789462282490
teem te gebruiken. Verder kun je je afvragen of materialen zoals staal, aluminium, beton en glas niet te belastend zijn voor het milieu vanwege het hoge energieverbruik tijdens de productie. Maar op de langere ter-
Groenste kantoor
mijn hoeft energie geen probleem meer te zijn. Producenten gebruiken
Jón Kristinsson: 'Duurzaamheid heeft niet alleen met innovatie en
restwarmte die vrijkomt bij de materiaalproductie bijvoorbeeld voor
hightech te maken, maar ook met gezond verstand en gevoel. Uit
andere systemen. Daarbij zijn staal, aluminium en glas bijna 100 procent
onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat groen geschilderde muren in
recyclebaar. Beton is een apart verhaal. Dat is nu nog niet te upcyclen.
een ziekenhuis heilzamer voor patiënten zijn dan witte wanden. Dat
Die andere manier van denken over materialen begint nu al. We kunnen
Villa Flora tot de absolute top op het gebied van duurzaamheid gaat
ons beter niet uitsluitend richten op energie. Vraag je liever af welke
behoren, heeft te maken met de combinatie van technieken die er in
toekomstwaarde onze bouwmaterialen, bouwcomponenten en bouw-
toegepast worden. Die versterken elkaar dusdanig dat Villa Flora
producten hebben. Het gaat ten slotte om de verlenging van de
volledig energieneutraal en zelfvoorzienend is op het moment dat
gebruiksduur. Dat is de bedoeling.”
alle opties opgenomen zijn. Daarmee krijgt de regio Venlo een vooraanstaand expertisecentrum op het gebied van duurzaamheid. Villa
Uw eigen architectenbureau heet 4Darchitects. Wat betekent die ‘4D’?
Flora zal niet alleen de kantoorbouw, maar ook de bouw van wonin-
Elma Durmisevic: “4D is de vierde dimensie, de tijdsfactor. Ik zie een
termijn hangt het succes van Villa Flora niet uitsluitend af van de
gebouw niet als een onveranderlijk product dat af is en ook zo blijft. Bij
technieken die er in gebundeld worden, maar zeker ook van de
de oplevering begint het leven van een gebouw en het beweegt zich
bezieling van degene die er in de toekomst de leiding over krijgt. De
door de tijd heen. Het is in die zin een dynamisch product, dat in de loop
groene motor moet je van brandstof blijven voorzien en dat is uitein-
der jaren steeds wordt aangepast aan het leven van mensen. Het draagt
delijk mensenwerk.' (Bron: www.kristinsson.nl )
gen, scholen en zorginstellingen blijvend beïnvloeden. Op langere
ook bij aan de kwaliteit van dat leven. We willen die kwaliteit steeds ver-
5 / 2014
1413280648-7qpiz.indd 19
I
19
14/10/14 11:57
VAKTUEEL Kleine Bouwfysica van isolatieglas (slot)
Isolerend glas blijft vernieuwend Glas is bij uitstek geschikt om er een gevelopening mee af te dichten. Het biedt bescherming tegen wind, water, vorst, herrie en boosaardigheid van buiten en laat tegelijkertijd het daglicht toe. Die oerfuncties van glas zijn in relatief korte tijd enorm uitgebreid. Een doorkijkje in de ontwikkeling van hightech toepassingen van een multifunctioneel gevelproduct. Tegenwoordig gebruiken we glas in de gevel voor warmte- en geluidisolatie, voor het regelen van daglichttoetreding, voor beheersing van ons binnenklimaat, voor bescherming tegen zonlicht en voor het oogsten van zonne-energie. Een beginpunt van de nieuwe glastechnologie was de introductie van het homogene vlakglas, geproduceerd volgens het industriële floatglasproces in 1959 (Pilkington). Door wijziging van de samenstelling en door verschillende bewerkingen en toevoegingen kunnen met dit basisglas uiteenlopende soorten glas worden gemaakt met verschillende eigenschappen. Van gecoat glas tot gelamineerd glas en van voorgespannen glas tot isolerend dubbelglas of triple glas en zelfs vierbladig glas. De eerste generatie warmte- isolerend dubbelglas heette Thermopane , een product van de toenmalige Belgische glasproducent Glaverbel. Als in 1973 de oliecrisis de Nederlanders aanzet om energie te besparen en stookkosten te temperen, zijn de isolerende Thermopane-ruiten niet aan te slepen. De merknaam werd bijna een soortnaam voor isolerend dubbelglas.
Enkel en dubbel Enkel glas laat veel warmte door. M.a.w. het heeft een hoge warmtedoorgangscoëfficiënt (Ug-waarde 5,7 W/m2 K). Toch blijkt het geschikt voor
Grotiusgebouw, RU Nijmegen: gevel van isolerend triple glas met zonwerende coating (ontwerp: Benthem Crouwel Architects) (foto: Jannes Linders)
de productie van isolerend dubbelglas. Dat heeft te maken met de constructie. Isolerend glas bestaat uit twee (of meer) glasbladen die van
Dubbel en triple
elkaar gescheiden zijn door afstandhouders. Nu isoleert stilstaande lucht
In afgelopen decennia hebben producenten van basisglas en gespeciali-
zeer goed. Het is dan ook de warmteweerstand van de met lucht (of gas)
seerde glasbedrijven verschillende methoden ontwikkeld om isolerend
gevulde spouw die het isolerend vermogen van de dubbelglas construc-
vermogen van dubbelglas extra te verhogen. Een nóg betere warmte-
tie twee keer zo groot maakt als dat van enkel glas. Ofwel, de warmte-
weerstand wordt bijvoorbeeld verkregen door de luchtspouw breder te
doorgangscoëfficiënt van isolerend dubbelglas is bijna twee keer zo laag
maken. De uiterste grens ligt daarbij tussen 15 en 20 mm. Daarboven
(Ug-waarde 2,9 W/m2 K). Isolerend dubbel glas met een spouw van 12 mm
gaat warmteweerstand verloren door circulatie (convectie) in het gas in
die gevuld is met Argon heeft een warmtedoorgangscoëfficiënt van 2,6
de spouw. Warmteverliezen kunnen ook worden voorkomen door de
W/m2 K en met Krypton kan zelfs een Ug-waarde van 2,2 W/m2 K bereikt
aluminium of metalen afstandhouders tussen de glasplaten te vervan-
worden. Om de isolerende waarde van dubbel glas nog verder te verho-
gen door kunststof ‘spacers’. Daardoor verbetert de Uw-waarde van het
gen zijn coatings ontwikkeld. Met zogeheten Low-E coating die is aange-
geheel van het beglaasde gevelelement. De laatste vijf jaar wordt bij de
bracht op de spouwzijde van de glasplaat aan de zijde van het interieur,
bouw van zeer energiezuinige gebouwen vaker triple isolatieglas toege-
kan warmteverlies flink worden beperkt. Deze coating reflecteert de
past. Immers, als een luchtspouw een goede warmteweerstand heeft,
warmte die is opgebouwd in de binnenruimte. Met het toepassen van
leveren twee luchtspouwen een nog betere warmteweerstand op. Maar
dergelijke coatings zijn zeer lage U- waarden haalbaar. Extra hoogrende-
zo eenvoudig ligt het toch niet volgens Peter van Dijk, technisch advi-
mentsglas ofwel HR++ dubbelglas dat is voorzien van Low-E coating en
seur van het KennisCentrumGlas (www.kenniscentrumglas.nl) . “Met de
dat een spouw heeft die gevuld is met een sterk isolerend edelgas in de
extra luchtlaag in triple glas zijn weliswaar Ug-waarden tussen de 0,8 en
spouw, haalt zelfs een Ug-waarde van 0,9 W/m2 K.
0,5 haalbaar, maar die bijna-halvering van de U-waarde levert geen ver-
20
I
5 / 2014
1413280648-9o7vv.indd 20
14/10/14 11:57
dubbeling van de energiebesparing op ten opzichte van isolerend dub-
Hij gaat verder: “Kijk je naar de woningrenovatie dan zie je dat de pres-
belglas. In de huidige marktsituatie maakt isolerend dubbelglas
tatie van isolatieglas deel uitmaakt van een totaalpakket van energie-
ongeveer 80 % van de totale omzet van isolatieglas uit. Dat aandeel
zuinige maatregelen. In de totale EPC-berekening speelt de Ug-waarde
wordt in hoofdzaak omgezet in de woningsector.�
van de isolerend beglazing een belangrijke rol. Triple glas levert nog
Glassoort
Samenstelling / opbouw
U- waarde in W/m2K
Enkelglas
4 mm
5,8
Isolerend dubbelglas
5 - 15 - 4
2,7
Isolerend dubbelglas
5 - 15 - *4
1,4
Isolerend dubbelglas
5 - 15A - *4
1,1
Drievoudig glas
4 - 12 - 4 - 12 - 4
1,9
Drievoudig glas
4 - 12 - 4 - 12 - *4
1,3
Drievoudig glas
4* - 12 - 4 - 12 - *4
0,9
Drievoudig glas
4* - 15 - 4 - 15 - *4
0,8
Drievoudig glas
4* - 15A - 4 - 15A - *4
0,6
NB - Opbouw van buiten naar binnen: - buitenblad - spouw - middenblad - spouw - binnenblad; - * geeft de positie van de Low- E coating aan - 15A - de A staat voor een met 90% argon gas gevulde spouw (Samenstelling en bijbehorende U- waarden geven een indicatie) Bron: KCG
5/ 2014
1413280648-9o7vv.indd 21
I
21
14/10/14 11:57
TOE TE PASSEN TOT 3100 MM HOOGTE
RAL-getest beslag Voor zware draaival elementen
en RC 2 voor iedere deur
MACO Z-TS/G-TS PROTECT Modul • Iedere deur is te personaliseren door middel van dit multifunctioneel beslag • Hoge veiligheid door massief stalen haak-pen combinatie • In de gesloten positie extra bescherming tegen kromtrekken van de deur • Soepel en lichte bediening van het deurslot, ook bij sterke aantrek • Weerstandsklasse tot RC 2 volgens EN 1627-30
MACO MULTI POWER VV • Voor ramen tot 130 kg en deurformaten tot 150 kg • Voor hout, kunststof en aluminium • Volledig verdekt, gelijkliggend of in opdekdetail, geen extra draagstang nodig • Inbraakwerendheid tot RC 2 • Optioneel in het extreem corrosie werende TRICOAT-PLUS
Beurs HoutPro+ Stand 3202 4. – 7. November 2014 in de Brabanthallen in `s Hertogenbosch U bent van harte welkom op onze stand!
TECHNIEK IN BEWEGING MACO BESCHLÄGE BV NEDERLAND
www.maco.at
Scan for more Info
MACO_Anzeige_Multi_multi_power_vv_PROTECT_Z-TS_A4_4c_9_2014_NL.indd 1 1413280648-9o7vv.indd 22
18.09.2014 15:29:38 14/10/14 11:58
Hermitage, Amsterdam: isolerend dubbelglas met extreem dunne vacuüm spouw (0,2 mm) speciaal voor historische gebouwen (Ug-waarde 1,4 W/m²K) (foto: Pilkington Benelux BV)
eens extra energiewinst en meer comfort op. Dat de keuze voor triple
de gewenste warmtoevoer en lichtinval in een binnenruimte. Gelaagd
glas niet in alle gevallen vanzelfsprekend is, heeft te maken met het
glas met een tussenlaag van PVB-folie kan bv 99% van de UV-straling
zware gewicht van het glaspakket plus geschikt kozijn. Voor grote glas-
absorberen. Gecoat glas kan de temperatuurstijging in de binnenruimte
oppervlakken komt dan het dubbelglas met Low-E-coating dikwijls weer
binnen grenzen houden. Selectieve beglazing met super-isolerende
in beeld. Laat ik het zo zeggen: Als er geen Low-E coating was geweest,
eigenschappen kan tegelijkertijd de zonnewarmte beperken en het zon-
hadden we waarschijnlijk voor bijna alle energiezuinige toepassingen
licht doorlaten. Dat maakt een geschikte keuze van beglazing er niet
van glas de voorkeur gegeven aan triple glas.”
altijd gemakkelijker op. Toepassing van glas met een hoge thermische isolatiewaarde kan ook weer ongunstige gevolgen hebben voor de licht-
Warmte en licht
toetreding. Dat zou kunnen betekenen dat de lampen eerder aan moeten
Als de zon schijnt op het glas van een raam, wordt een deel van de zon-
in het gebouw en daarmee stroomt weer energiewinst weg.
nestraling gereflecteerd, een deel wordt direct doorgelaten en een derde deel wordt geabsorbeerd door de glasplaat en weer uitgestraald naar
Duurzaamheid
binnen en naar buiten. De totale hoeveelheid zonne-energie die de bin-
Isolerende beglazing heeft een belangrijke functie in het terugdringen
nenruimte bereikt, is de zontoetredingsfactor of ZTA. Slechts een deel
van gebruik van fossiele brandstoffen en CO2-uitstoot. In die zin is de toe-
van die doorgegeven zontoetreding is zichtbaar licht, de lichttoetreding
passing van isolerend glas in de bouw een duurzame maatregel. Verder
of LTA (of g-waarde). Voor de beheersing van de zontoetredingsfactor
zijn glasproducten niet of nauwelijks milieubelastend en meestal gemak-
en de lichttoetredingsfactor kunnen we nuttig gebruikmaken van glas
kelijk te recyclen. Tegelijkertijd vergt de productie van glas een enorme
voorzien van folies en coatings. De beglazing zal altijd berekend zijn op
hoeveelheid energie. Het is een continue proces bij een temperatuur van 1600°Celsius. Weegt die zware ecologische ‘footprint’ wel op tegen de duurzaamheid van het glasproduct? KCG-adviseur Van Dijk meent dat de producenten van basisglas op dat punt nog veel kunnen doen. “Het gebruik van isolerend glas is moeilijk te sturen. De vraag naar steeds meer glas in de gevels wordt stevig gevoed door de ontwerpers, de architecten. Intussen zijn de producenten van basisglas bezig met het verduurzamen van hun productieproces door te werken met meer energiezuinige ovens, door nuttig gebruik te maken van restwarmte en door te werken met glasrecepten die de smelttemperatuur van glasmengsels omlaag brengen. Verder is het van belang dat aan het einde van de glasketen meer glas kan worden hergebruikt voor uiteenlopende toepassingen. Het
Isolerend dubbelglas met jaloezieën in de spouw en thermisch onderbroken afstandhouders tussen de glasbladen (Ug-waarde: tussen 0,1 en 0,2 W/m2 k) (foto: Pillkington Benelux BV).
gebruikte glas dat door de stichting Vlakglasrecycling Nederland (VRN) wordt ingezameld en gerecycled gaat naar de producenten van glaswol, glaswolplaten en speciaal asfalt.”
5/ 2014
1413280648-9o7vv.indd 23
I
23
14/10/14 11:57
INSIDE
Auteur: Door Saskia van Bruinessen
Renovatie met Politiekeurmerk biedt kansen In sociaal zwakkere wijken blijft het beveiligingsniveau achter bij het gemiddelde, aldus criminoloog Jan van Dijk. De minister maakt er werk van en verwacht dat steeds meer woningcorporaties investeren in het renoveren van hun (sociale) huurwoningen waarbij energiebesparend renoveren en het Politiekeurmerk Veilig Wonen hand in hand gaan. Dat biedt kansen voor de gevelindustrie. Minister Opstelten maakte onlangs bekend dat 110.000 huurwoningen gaan voldoen aan de eisen van het Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW) door woningbeveiliging slim te combineren met energiezuinig renoveren. Voor het einde van het jaar zijn de eerste 500 woningen die deze combinatie in zich hebben, opgeleverd. Tot 2020 hebben de corporaties de tijd om de overige woningen van dit keurmerk te voorzien. De minister gaat hiervoor meer samenwerken met bouwbedrijven en woningcorporaties. Hij stelt voor de pilot 125.000 euro beschikbaar om woningbeveiliging ook in de renova-
Mitros: Bomenbuurt beveiligd volgens het Politiekeurmerk Veilig Wonen
tieprocedures mee te nemen. Toch zijn er woningcorporaties die zelf al jarenlang veel doen aan beveiliging van hun sociale huurbe-
vangt, doe het dan ook gewoon goed. Niet bij alle grote onder-
stand. Zo ook in Utrecht. Daar bestaat sinds 2008 een samenwer-
houdsprojecten lukt het om het certificaat te halen maar
kingsverband tussen gemeente, corporaties en politie om het
uiteindelijk zijn alle woningen in de Bomenbuurt ook op PKVW-
aantal inbraken te laten afnemen.
niveau gebracht. Voor onze huurders is het belangrijk dat ze een veilig gevoel in hun huis hebben.”
Samen schouwen Bastiaan Staffhorst, manager Strategie en Advies bij de Utrechtse
Combinatierenovatie
woningcorporatie Mitros, blikt hierop terug: “Voormalig burge-
Ook woningcorporatie Portaal Utrecht heeft ruime ervaring met
meester Wolfsen heeft veel bereikt en het aantal inbraken nam fors
renovatieprojecten en kent de voordelen van de combinatierenova-
af. Dankzij hem krijgen wij nu ook van de politie informatie over
tie met het Politiekeurmerk. Erwin Schut, projectleider onderhoud
inbraken. Denk aan waar en hoe een inbraak gepleegd is, de modus
en preventieadviseur PKVW van deze corporatie is hier positief
operandi, zoals insluipen of inklimmen. Bewoners melden een
over en noemt een voorbeeld: “Bij een project in Hoograven met
inbraak wel bij de politie, maar niet altijd bij ons. Dankzij dit over-
woningen en complexen uit de jaren vijftig combineerden wij groot
zicht kunnen we veel beter maatregelen nemen.” Daarnaast gaan
onderhoud met het Politiekeurmerk. We pakten daar echt alles aan:
de Utrechtse corporaties elk jaar met de gemeente en de politie
van asbest, brandbeveiliging tot dakbedekking en nieuwe keukens.
door de wijk, de zogenaamde wijkschouw. Staffhorst: “We kijken
Bij zo’n renovatie kun je de kosten van het keurmerk ook makkelij-
waar veel inbraken voorkomen en waar de zwakke punten zich
ker dragen. Zo vervingen we in totaal vierhonderd deuren; dat
bevinden. Dan kunnen we gericht handelen.”
waren voordeuren maar ook de boxgangdeuren. De huurders kregen een volledig nieuwe voordeur met een aangepast kozijn en
Renovatiesmet keurmerk
goedgekeurd hang- en sluitwerk. Bij boxgangen van wooncom-
Naast deze nauwe samenwerking met gemeente en politie levert
plexen met minder dan vijftien bergingen vervingenwe de boxgang-
Mitros alle nieuwbouwwoningen met PKVW-certificaat op, zoals
deur in plaats van de boxdeur.” Na deze aanpak van Portaal waren
recent nog het Mariakwartier bij station Overvecht en de nieuw-
er alleen nog maar inbraakpogingen, geen ervan was geslaagd.
dit certificaat na. Staffhorst legt uit: “Het wordt dan meegenomen
Gecertificeerde onderhoudsmonteurs
in het renovatieproject. De aannemer krijgt een beschrijving van
Wat het reguliere onderhoud betreft, redt Mitros het niet om elke
wat we met het complex willen. Bijvoorbeeld een nieuwe keuken en
woning te beveiligen volgens het Politiekeurmerk. “Maar we halen
badkamer, maar ook beveiligingsmaatregelen. In de Bomenbuurt in
wel de zwakke punten eruit. Bijvoorbeeld door de toegangsdeur van
Ondiep moesten de voordeuren vervangen worden. Dan zorg je dat
een complex goed te beveiligen en door goede verlichting te monte-
die nieuwe deur gecertificeerde sloten heeft. Als je toch iets ver-
ren,” legt Staffhorst uit. Ook kunnen bewoners op termijn kosteloos
24
I
5/ 2014
1413280648-9u672.indd 24
" "
bouw in Leidsche Rijn. Verder streeft zij bij ingrijpende renovaties
14/10/14 11:57
Voordelen voor inbraakpreventie Misdaadeconoom Ben Vollaard ziet de voordelen van corporaties die op deze manier werken en pleit zelfs voor landelijke eisen aan inbraakpreventie bij renovatie van sociale huurwoningen. “Een op de drie woningen in Nederland is sociale huur. Daar is veel aan preventie te verbeteren. Renovatie is een moment waarop dat goedkoop kan.”Hij publiceerde het rapport Beïnvloeding van inbraakpreventiegedrag, ook nuttig voor woningcorporaties. Deze publicatie sluit aan op het doel van de politiek: het aantal woninginbraken (inclusiefpogingen) in 20132017 met 30% te verlagen. In 2017 moet het aantal woninginbraken zijn teruggebracht tot 65.000. Alleen door krachten te bundelen wordt dit bereikt. Het gaat deze taskforce om zowel het Politiekeurmerk Veilig Wonen voor de bestaande bouw, renovatie en groot onderhoud waar dat past, als de nieuwbouw. Het is mooi om te zien hoe samenwerking tot meer veiligheid leidt.” Een voorbeeld: corporaties hebben extra lampen geplaatst. Soms moest de stroom van een openbare lantaarnpaal komen en kon de gemeente hiervoor ingeschakeld worden. Dan merk je de meerwaarde van overkoepelende afspraken dankzij de taskforce.
Adviezen Bouman: “Als gemeenten iets van corporaties willen, dan moet je zelf ook een inspanning leveren. De samenwerking is zo in balans. Je kunt corporaties vragen om een x-aantal woningen te beveilieen onderhoudsmonteur inschakelen als ze zelf goedgekeurd hang-
gen, maar dan moet je als gemeente ook iets doen. Zoals in Utrecht
en sluitwerk willen installeren. Mitros heeft namelijk een aantal mon-
de samenwerking met de politie, de mogelijkheid om als particulier
teurs in dienst die een PKVW-opleiding afgerond hebben. Zij kunnen
subsidie aan te vragen en het onderhoud van de openbare ruimte.”
bewoners adviseren over inbraakpreventie. Bovendien is er binnen
Als andere corporaties een dergelijke structurele aanpak willen
Mitros een beleidsadviseur belast met inbraakpreventie. Zij voert
opzetten zoals in Utrecht, adviseert Staffhorst van corporatie
onder andere overleg met de gemeente en de politie.
Mitros om het overzicht van de politie te gebruiken: “Zonder dit overzicht zijn maatregelen al snel een schot hagel.” Alleen door
Kennis aanwezig
samen te werken kun je gericht beveiligen en heeft het ook effect.
Ook bij Portaal is er kennis over het keurmerk aanwezig. Schut: “Je moet de plannen van aannemers kunnen beoordelen. Dan is het goed als je als woningcorporatie deze kennis in huis hebt. Tip die ik
Bronnen
kan geven, is om bij PKVW-projecten niet eerst zelf te gaan kijken
Altijd wat monitor (NCRV)
wat nodig is, maar dit over te laten aan degene die het certificaat
Hetccv.nl
levert. Zeg bijvoorbeeld tegen de aannemer dat je het keurmerk
Me Judice
wilt en kies bedrijven die dit kunnen. Als zij met een plan komen,
Politiekeurmerk.nl
bekijk dan alles wel kritisch. Zo hebben wij tienduizenden euro’s
Stroomversnelling.net
kunnen besparen na een discussie of alle balkons wel of niet opklimbaar waren. De aannemer wilde de balkons op de tweede verdieping aan de voorzijde en de eerste verdieping van de achter-
Meer info
zijde ook allemaal volgens het PKVW doen; dat was bij dit project
Wilt u meer weten over de samenwerking met woningbouwcor-
uiteindelijk toch niet nodig.
poraties, de gevelindustrie en het Politiekeurmerk Veilig Wonen? Neem dan contact op met Lilian Tieman: lilian.tieman@
Samenwerken
hetccv.nl.
René Bouman, voormalig projectleider woninginbraken bij de
Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV)
gemeente Utrecht en nu voor een jaar gedetacheerd bij het
helpt (veiligheids)professionals om Nederland veilig en leefbaar
Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV): “In
te maken. Binnen het CCV is het PKVW-servicebureau opge-
Utrecht bestrijden de gemeente, politie en de woningcorporaties
richt. Dit bureau ondersteunt onder andere corporaties op
samen woninginbraken. De woningcorporaties bundelen hun krach-
diverse terreinen. Meer informatie staat op: www.hetccv.nl en
ten in de Stichting Utrechtse Woningcorporaties (STUW). Zij wer-
www.politiekeurmerk.nl.
" "
ken ook in een taskforce intensief samen met gemeente en politie.
1413280648-9u672.indd 25
5/ 2014
I
25
14/10/14 11:57
VAKTUEEL
Auteur: Door Hans Fuchs
Marktvraag stuurt productinnovatie
Timmerfabrieken ontwikkelen conceptgevel Meedoen of zelf doen? In een markt waar opdrachtgevers steeds vaker bouwconcepten met gegarandeerde prestaties verlangen, rijst voor fabrikanten en toeleveranciers een nieuwe vraag: waar staan wij, in die nieuwe markt? Hoe blijven we aan bal? Dertien bedrijven uit de gevelbranche – daaronder vijf timmerfabrieken – presenteerden vorig jaar hun antwoord: de Comfortgevel. Hoe blijf je overeind in een markt die meer en meer kiest voor kant-enklare bouwconcepten? Om een antwoord te vinden op die vraag, trokken dertien gevelbedrijven in 2011 de stoute schoenen aan. Zij begonnen in het kader van een IPC project van de NBvT aan een twee jaar durend ontwikkeltraject, met als doel het bedenken van een gevel die op alle fronten de vinger aan de pols van de tijd heeft: prefab, modulair en lichtgewicht, snel te plaatsen, en vooral: energiezuinig, luchtdicht en onderhoudsarm. Het eindresultaat kreeg de naam Comfortgevel. Een nieuw product ontwikkelen in een samenwerkingsverband met maar liefst dertien bedrijven uit de gevelbranche, zo vanzelfsprekend was dat niet, stelt Rob van den Oudenrijn, directeur/aandeelhouder van Van den Oudenrijn Timmerfabriek en Aannemersbedrijf in Bodegraven. Zijn bedrijf is één van de timmerfabrieken die instapten in het NBvTtraject: “Alle disciplines aan één tafel, twee jaar lang, dat was uniek. Er zijn in onze branche meerdere samenwerkingsverbanden, maar op deze schaal, met alle toeleveranciers, een gezamenlijk product ontwikkelen, dat is zo nog niet eerder gebeurd. En de samenwerking blijft bestaan: de
verlangt dat dit woningbestand in 2020 een label B scoort.
Comfortgevel zal zich in de toekomst blijven ontwikkelen, gestuurd door
Opdrachtgevers die hun woningbestand de komende jaren duurzaam
de ontwikkelingen op de markt. De partijen komen altijd nog met grote
moeten gaan renoveren, kiezen steeds vaker voor systeemoplossingen;
regelmaat bij elkaar.”
die zijn snel te plaatsen, bewoners hoeven niet langdurig in een wisselwoning of kunnen in hun huis blijven, en de prestaties van het product
Trend
zijn gegarandeerd. We hebben uitgerekend dat als we met dit product
Het initiatief van de bedrijven, onder de paraplu van de NBvT, past in de
één procent marktaandeel zouden veroveren, we als gezamenlijke tim-
martkontwikkeling, stelt Van den Oudenrijn: “De Comfortgevel is een
merfabrieken die het product mede hebben ontwikkeld, de handen vol
conceptueel product, gecertificeerd en met gegarandeerde prestaties.
zouden hebben.
Dat past helemaal bij de bouw van nu. We zien in ons eigen bedrijf een duidelijke trend. In 2013 was zeventig procent van de kozijnen al een
Lat almaar hoger
compleet eindproduct, Concept III, in plaats van een in het werk
Het maken van een kwaliteitsslag, ook dat was een motief achter de
geplaatst en geschilderd product. De cijfers voor dit jaar geven nu al
ontwikkeling van de Comfortgevel, aldus van den Oudenrijn: “In het ont-
aan dat dat getal voor 2014 ergens tussen de zeventig en honderd pro-
wikkelingstraject wilden wij verbeteringen aanbrengen met onze toele-
cent zal liggen. Het in het werk geplaatste en geschilderde product ver-
veranciers, energetische verbeteringen, verbeteringen op gebied van
liest terrein, in nieuwbouw, maar ook in de renovatie.”
lucht- en kierdichtheid.”
De Comfortgevel werd afgelopen jaar officieel gepresenteerd op de
De Comfortgevel scoort een Rc van 5, meldt Van den Oudenrijn: “Ons
Renovatiebeurs in Den Bosch. De prefab voorzetgevel is ontwikkeld
doel was om die Rc te halen binnen een dikte van 17 centimeter.
voor nieuwbouw èn voor die grote groeimarkt van dit moment, renova-
Theoretisch zou dat niet haalbaar zijn, daar waren allerlei berekeningen
tie. Van den Oudenrijn schetst de omvang: “Er zijn miljoenen bestaande
van. Maar wij hebben dat toch gehaald, in een samengestelde voorzet-
woningen uit de jaren vijftig tot de vroege jaren zeventig met slecht
gevel, dankzij een slimme combinatie van producten, zoals bijvoorbeeld
geïsoleerde gevels die moeten worden opgewaardeerd. De regelgeving
een stabiele, vorm vaste en tochtvrije voordeur.”
26
I
5 / 2014
RenD_2099-08-28_26,27.indd 26
14-10-14 12:38
Geen totaalconcept Opmerkelijk is, dat de Comfortgevel niet ‘meedraait’ in een totaal renovatieconcept of een concept voor de hele gebouwschil. Volgens Van den Oudenrijn zijn daar goede gronden voor: “Ons product laat opdrachtgevers de vrije keuze voor bijvoorbeeld dak-aanpak en installaties. De vraag uit de markt is ook gesegmenteerd. Wanneer je je met een heel specifiek product als dit aansluit bij een totaalconcept, maak je het nog moeilijker om het product te vermarkten.”
“OPDRACHTGEVERS DIE HUN WONINGBESTAND DE KOMENDE JAREN DUURZAAM MOETEN GAAN RENOVEREN, KIEZEN STEEDS VAKER VOOR SYSTEEMOPLOSSINGEN.”
De Comfortgevel als geheel is nog niet in de bouwpraktijk toegepast. Van den Oudenrijn: “Nu al worden verschillende elementen uit de Hoe exact de Rc gehaald wordt, houdt Van den Oudenrijn onder de pet:
Comfortgevel toegepast, maar dan niet als complete gevel. Het verfsys-
“We hebben een behoorlijke voorsprong in de markt met dit product.
teem bijvoorbeeld, en de voordeur, worden ook los in de renovatiemarkt
Die voorsprong loopt de concurrentie ook niet zo snel in. Ons product is
ingezet.”
gecertificeerd, als geheel en op de onderdelen, en certificatietrajecten
Maar de eerste grote opdracht voor de Comfortgevel als geheel ligt in
zijn lang. Het product is getest bij de universiteit van Gent, maar ook bij
het verschiet, meldt Van den Oudenrijn: “De ontwikkeling van het pro-
TNO, BDA en SKH, één van de dertien partijen die de Comfortgevel
duct is recent afgesloten. Nu volgt het vermarkten.”
mede ontwikkelde.”
Dat vermarkten noemt Van den Oudenrijn het grootste verschil tussen
De traditionele bouw kan op dit gebied systeemoplossingen niet evena-
werken met een concept en werken via een traditionele aanbesteding:
ren, aldus Van den Oudenrijn: “Aansluitingen in de gevel zijn een pro-
“Normaal gesproken komt er vraag uit de markt waarop wij inspelen.
bleemgebied, op de bouwplaats. Dat gaat eigenlijk alleen in een
Nu hebben we de oplossing klaar liggen. Dan wordt de marketing een
geconditioneerde productie-omgeving, zoals een timmerfabriek.”
belangrijk element.”
En ook de handen op de bouwplaats spelen een rol bij de ontwikkeling van de prefab systeemoplossing. Van den Oudenrijn: “Nu de bouw weer aantrekt, zal het moeilijk worden om de factor arbeid weer aan te vul-
In de volgende uitgave van Raam en Deur:
len.”
De markt wordt sinds enige jaren overspoeld met totaalconcepten,
Op het gebied van onderhoud hebben systeemoplossingen eveneens
voor nieuwbouw en voor renovatie. Al die concepten zijn opgebouwd
een stap voor, stelt Van den Oudenrijn: “Op dat gebied legt de markt
uit deelproducten, afkomstig van verschillende toeleveranciers. Ook
de lat almaar hoger. Men wil de onderhoudscyclus oprekken. Een stan-
timmerfabrikanten draaien mee in die carrousel. Hoe is het om als
daardgevel heeft een SGT-garantie van maximaal zes jaar. Bij de
timmerfabriek mee te doen met het bouwconcept van een ander?
Comfortgevel ligt die garantie op vijftien jaar op het schilderwerk,
Wat zijn de voordelen, zijn er nadelen? Verandert het werk? En: is dit
zonder overschilderen. Ook op de kozijnen zit vijftien jaar garantie,
de toekomst? Lees meer in de volgende Raam en Deur.
op de gevel als geheel tien jaar.”
5 / 2014
RenD_2099-08-28_26,27.indd 27
I
27
14-10-14 12:38
Houd inbrekers buiten Anti-kerntrek veiligheidsrozet UNIEK VOOR OPLEGSLOTEN
• uniek veiligheidsrozet, voorkomt kerntrekken • voor Nemef en LIPS oplegsloten • eenvoudige montage • patent pending
Kijk voor meer informatie op www.lips.nl/anti-kerntrekrozet
LIPS_adve_antikerntrekrozet_RaamDeur.indd 1
90% minder kans op inbraak 09-09-14 18:55
SECUREFOLD
VOUWDEURBESLAG Het SECUREFOLD vouwdeurbeslag programma, geschikt voor naar buiten- en binnenvouwende deuren, is uitgebreid met een thermisch gescheiden aluminium dorpel. Met behulp van het SECUREFOLD rekenprogramma, te vinden op onze website, kunnen de juiste productiegegevens en detaillering bepaald worden voor zowel de deuren als de aluminiumdorpel.
NIEUW
Thermisch gescheiden aluminium dorpel. Het SECUREFOLD vouwdeurbeslag is leverbaar in vier kleuren.
1413202967-urhts.indd 28
13/10/14 14:23
close up
DTS Reflex maakt toegang drempelverlagend De deurdorpels van 270 woningen in een galerijflat zijn verlaagd. Met een slijtvaste onderdorpel en neuten die verlijm- en overschilderbaar zijn. Daardoor verbetert niet alleen de toegankelijkheid, het kozijn wordt ook robuuster dan hij oorspronkelijk was. Zomaar één voorbeeld van de mogelijkheden die Kreunen Kunststoffen met DTS Reflex biedt. DTS Reflex is een kozijnrenovatiesysteem dat het 'houten kozijn 2.0' mogelijk maakt. “We maken het kozijn 'houtbaar',” aldus bedrijfsleider Ludo Schennink. “Of het nu om renovatie gaat of om nieuwbouw, met onze gepatenteerde Hollodeen en Durodeen componenten verbeteren
De entrees van de Nijmeegse Meijhorstflats zijn toegankelijker gemaakt.
we de traditioneel zwakke plekken in houten raam- en deurkozijnen: de dorpels en de aansluitingen op de stijlen.”
dorpel ter plaatse van het deurvak te verlagen en de rest van het bestaande kozijn intact te laten.”
Opstap verlagen Een voorbeeld van die verbetering is het Meijhorst-project in Nijmegen.
Levensloopbestendig
In een galerijflat van Talis kreeg Kegro opdracht voor de complete
Door bestaande deurdrempels te verlagen, opplussen, worden wonin-
upgrading van de deuren en de deurkozijnen van 270 woningen. Vanuit
gen toegankelijker en daardoor levensloopbestendiger. Schennink: “In
de samenwerking met de KAI-(passiefhuis)deurdorpels wist de deuren-
het kader van de vergrijzing en de trend naar langer thuis wonen is
fabrikant bij wie hij moest aankloppen: DTS Kreunen Kunststoffen.
gemakkelijke toegang heel belangrijk. Wij kunnen daar een bijdrage aan
Bouwkundig technisch adviseur Bart Eeftink: “De deurdorpel vormde
leveren en tevens het dagelijks comfort verhogen.”
één geheel met de doorlopende houten onderdorpel van het gevelvullende element. De architect en opdrachtgever hadden de wens om de
Overschilder- en verlijmbaar Omdat alleen de deurdorpel werd verlaagd diende het gedeelte tussen de nieuwe dorpel en de bestaande stijlen overbrugd te worden, zonder aantasting van de stabiliteit van het kozijn. Kreunen realiseerde dit met een combinatie van een Hollodeen dorpel met Durodeen neuten. De onderdorpel is slijtvast en onderhoudsvrij. De neuten zijn goed overschilderbaar en kunnen naadloos aansluiten op het bestaande. Eeftink: “Durodeen heeft het voordeel dat het uitstekend te verlijmen is. Daardoor konden we de nieuwe neuten onzichtbaar integreren in de ingekeepte hoekverbinding en ze overschilderen in dezelfde kleur als de bestaande stijlen.”
De hoge opstap was aanleiding voor dorpelverlaging.
Duurzame en kostenbesparende mogelijkheden Meijhorst is één van de mogelijkheden van het DTS ReFlex kozijnrenovatiesysteem. “Onze kunststoffen passen we toe op die plek waar hout tekortschiet, zodat we een vraagstuk als in Meijhorst kunnen oplossen. We werken niet met mallen of matrijzen maar profileren het kunststof en kunnen daardoor op alle kozijnmaten aansluiten”, vertelt Schennink. “Ons systeem voorziet in kostenbesparende oplossingen voor alle praktijksituaties. Met Durodeen kunnen we ook de liggende delen en verbindingen van bestaande houten kozijnen herstellen en beschermen. Zo maak je het kozijn beter dan het ooit geweest is en voorkom je onnodige vervanging van het complete kozijn. De onderhoudsinterval van het geheel wordt minimaal met een factor 1,5 verlengt, en dat betekent
De nieuwe opstap is 7 cm lager dan oorspronkelijk.
direct besparen op materialen en arbeid. Ook dat is duurzaam.”
5 / 2014
1413280648-1jgxp.indd 29
I
29
14/10/14 11:58
Uw eigen abonnement op Raam en Deur? Zie www.raamendeuronline.nl/ abonneren desig n | tec hn iek | toe pa ssi Vakblad ng | pro voor gev du ctn ieu elopening ws | reg en, beveili elg evi ng ging, raa m- en deu rtechniek
jaargang
5
16, 2014
www.vekakozijn.nl
Kwaliteit, vertrouwen en zekerheid
bouwbeslag kozijn/raam -& deurtechnie k beveiliging beglazing
RenD_209
9-08-28_1
tochtwering & ventilatie .indd 1
13-10-14
1413202967-6nsci.indd 30
11:08
13/10/14 14:23
close up
Klantgericht slotennieuws KFV GENIUS: uitgebreid gamma
KFV introduceert diverse nieuwe sluitoplossingen die het leven van de verwerker en van de eindgebruiker gemakkelijker maken. Een nieuwe voeding, smartphone-bediening en multifuctionele renovatie-oplossingen.
Perfecte allrounder
Eenvoudiger gaat het niet Een nieuwe voedingseenheid en een nieuwe App voor het beheer van de fingerprint-gebruikers maakt de erkende KFV GENIUS nog efficiënter. Plug-and-playmogelijkheden Voor de montage op een U-vormige bevestigingsrail binnen een zekeringenkast, is er nu een aantrekkelijk alternatief:
Fabrikantonafhankelijke toepassing en een grootst mogelijke flexibi-
De nieuwe, optionele voe-
liteit in alle toepassingen - dat zijn de uitstekende eigenschappen
dingseenheid van KFV
van het KFV renovatieslot.
Genius maakt de montage
Qua variatie blijven er geen wensen over: twee nieuwe uitvoeringen
van de mechatronische ver- en ontgrendeling nog efficiënter.
maken het KFV renovatieslot nu nóg veelzijdiger. Naast de nieuwe
Deze voedingseenheid kan reeds tijdens de productie volledig wor-
set, krukbediende hoofdsloten, heeft KFV vanaf heden ook een
den ingebouwd en met het complete element functioneel worden
oplossing voor meerpuntssluitingen met rolnokken. Het is een stulp-
getest. Dat de Genius, samen met een gebruikelijke
set met 3D verstelbare comfort veiligheidsnokken. Die is fabrikan-
230V-aansluiting, ter plaatse plug-and-play voorbereid is, redu-
tonafhankelijk en zowel geschikt voor kruk- als ook voor
ceert de montage behoorlijk. Bijkomend voordeel: de mogelijkheid
sleutelbediende uitvoeringen.
om een 12 V AC/DC-schakelsignaal vanuit een E-opener of een
Deze stulpset bestaat uit vijf delen, is compatibel met alle gangbare
intercom als openingssignaal te gebruiken.
doornmaten en stulpuitvoeringen en laat zich individueel aan bestaande sluitplaatposities aanpassen. In combinatie met de Siegenia S-RS sluitplaten, zorgen de 3D verstelbare comfort veilig-
Comfortabel met eensmartphone Nieuwe argumenten
heidsnokken voor een verbeterde inbraakwering.
in het overtuigen en winnen van eindge-
Universeel, flexibel, efficïent
bruikers biedt de
Verwerkers profiteren van een snelle montage en geringe voorraad-
nieuwe Android-App
beheer. Dit maakt tevens een vrije combinatie mogelijk van verschil-
vanwege de sturing
lende stulpgarnituren met diverse sets hoofdsloten. Ze zijn
en beheer van het
gemakkelijk ter plaatse in te korten. Frezen ter plaatse van de kop-
Genius fingerprint-
pelingen komt bij de toepassing van de U-stulp variant te vervallen.
systeem. Eenvoudig
Deze vlakke koppeling ligt namelijk binnen het U-profiel.
en bekwaam kunnen
Doordacht is eveneens de realisatie van een hoge veelvoud aan vari-
middels een smart-
anten bij een minimale inspanning qua bestelling en logistiek: de set
phone 20 belangrijke
met het hoofdslot wordt passend aan de gewenste doornmaat geko-
functies worden inge-
zen en bevat seriematig een onderhoudsvrije softlock-dagschoot.
steld en met een pas-
Die garandeert veel bedieningscomfort en weinig sluitgeluid.
sende vingerafdruk
Daarnaast bevat de set een oplossing met een afgefreesde softlock
binnen het systeem
dagschoot alsook een reduceerhuls voor een aanpassing van de
worden opgeslagen.
vierkantstift. Voor verwerkers betekent dit een flexibele aanpassing
Dat is bedieningscomfort in hoofdletters. Alle handelingen worden
aan de situatie ter plaatse. Voor eindgebruikers een hoog bedie-
via het display van de telefoon gevisualiseerd en uitvoerig weerge-
ningscomfort en een laag sluitgeluid. Diverse toebehoren - bijvoor-
geven.
beeld voor hoge deuren - maken het programma compleet.
5 / 2014
RenD_2099-08-28_31.indd 31
I
31
14-10-14 12:37
SluitStuk
Door Louis Jongeleen
PKVW in beweging
Van een beter slot naar een leefbare wijk Het Politie Keurmerk Veilig Wonen (PKVW) heeft zich al lang bewezen als een effectief middel om een woning inbraakveilig te maken. Maar PKVW is méér. Nog steeds ontdekken partijen de mogelijkheden van het keurmerk als betrouwbaar instrument om de leefbaarheid in woonwijken te verbeteren. Een momentopname. Het PKVW-keurmerk is geen vaste lijst van onaantastbare veiligheidscriteria. De eisen en aanbevelingen die in de PKVW-handboeken Nieuwbouw en Bestaande Bouw staan, worden steeds getoetst aan actuele ontwikkelingen. Updates zijn bijvoorbeeld nodig om alert te reageren op de opmars van nieuwe inbraaktechnieken. Met dat doel organiseert het CCV, de beheerder van het PKVW, om de drie jaar een afstemmingsoverleg. Dan komen alle ideeën ter sprake die de betrokken partijen – gemeenten, corporaties, adviseurs, PKVW-bedrijven en politie – hebben over wijzingen van de PKVW- handboeken en over brandende kwesties. Dit najaar is
Dat effect bereik je echt niet als je alleen maar voorlichtingsflyers ver-
o.a. de vraag aan de orde of de huidige PKVW-eisen op sommige punten
spreidt. Partijen zullen moeten investeren om het PKVW- certificaat
niet te streng zijn. Moet er misschien een ‘PKVW-Light’ komen? Lilian
‘Beveiligde Woning’ te halen. Die bereidheid is er zeker, maar de midde-
Tieman, landelijk projectleider ‘Veilig Wonen’ van het CCV (de beheerder
len zijn bij de meeste woningcorporaties nu even beperkt.”
van het PKVW) , legt uit wat er speelt rondom het totaalconcept van het PKVW. Tieman: “In de huidige situatie hanteert het PKVW Nieuwbouw
Moeizame kant
een totaalpakket van veiligheidseisen op het gebied van planologie, ste-
Hoe komt het eigenlijk dat de het PKVW nog steeds niet algemeen is
denbouwkunde, openbare ruimte, kavels, complexen en de woning. Om
ingeburgerd terwijl de voordelen aantoonbaar zijn? Wat is er mis met
het keurmerk voor een veilige wijk, een veilig complex of een veilige
het imago van inbraakpreventie? Zijn inbraakwerende maatregelen niet
woning te krijgen, moet aan alle eisen van het hele pakket worden vol-
aan de dure kant? Tieman: “De beveiligingsproducten die zijn vermeld
daan. Als bijvoorbeeld één partij niet meewerkt aan een plan voor verlich-
in de Productenlijsten van het PKVW hebben een hoge kwaliteit. Het
ting, hebben alle andere ijveraars voor dat PKVW-certificaat het nakijken.
gaat om geteste en door de SKG gecertificeerde producten. Daar hangt
Dat is lastig. Daar moeten we naar kijken.” Eind november maakt het CCV
nu eenmaal een prijskaartje aan. Het kan natuurlijk gebeuren dat een
de nieuwe wijzigingen in de PKVW-Handboeken bekend.
woningcorporatie constateert dat er bij een renovatie geen geld meer is om bijvoorbeeld alle buitendeursloten te vervangen. Wat het imago van
Examenmoment
inbraakpreventie aangaat, kun je inderdaad wel zeggen dat daar een
Het is de vraag wat de voor- en nadelen zijn van een algehele versoepe-
moeizame kant aan zit. Het PKVW kampt met het gegeven dat het
ling van het PKVW-pakket of van het invoeren van deelconcepten zoals
steeds weer moet uitleggen wat het waard is. Het keurmerk verkleint
die al bestaan voor PKVW Bestaande Bouw. De achtergrond van deze
het risico op inbraak. Een risico is niet vooraf uit de drukken in bereken-
discussie is volgens Tieman de ervaring van sommige woningcorpora-
bare eenheden, zoals bijvoorbeeld het effect van een isolatieproduct op
ties, gemeenten en politieregio’s dat beoordeling van hun plannen voelt
energiebesparing. Inbrekers die niet slagen bij een inbraakpoging of er
als een examenmoment.
in tweede instantie vanaf zien, laten meestal geen briefje achter met de
“Ze willen heel graag het PKVW-keurmerk halen, maar vinden de eisen
mededeling dat ze het voordeurslot erg goed vonden.”
soms te streng.” Is daar niet iets voor te zeggen? Tieman: “Dat zal de discussie uitwijzen.
Algemeen belang
Onze veiligheidspartners zijn nu aan zet. Punt is wel dat het PKVW nu
Moet inbraakpreventie wel afhankelijk zijn van de wil van private par-
een krachtig instrument is bij inbraakpreventie. In twintig jaar zijn we
tijen. Is het niet vooral ook een collectief belang dat inbraakcijfers in
erin geslaagd om inbraakcijfers op plaatsen te verlagen met wel 90%.
een wijk omlaag gaan?
32
I
5 / 2014
1413280648-lqqba.indd 32
14/10/14 11:58
Verouderd slot: geen probleem voor gelegenheidsinbreker (foto Hans Schelvis)
Lilian Tieman: “Het PKVW is nu een krachtig instrument bij inbraakpreventie.” (foto: Pallieter de Boer)
Tieman: “Het PKVW werkt samen met woningcorporaties die de leef-
verantwoordelijk. Verder was begin juli minister Ivo Opstelten in Hoorn
baarheid van wijken willen verbeteren en met gemeenten die een
om het startschot te geven van project ‘Buurtauto’s Stop
woningencomplex willen opknappen. Dat is in het belang van het alge-
Woninginbraken’, een gezamenlijke aanpak van ‘veiligheidspartners’ in
meen en van de particuliere bewoners. Intussen wil de overheid juist
38 gemeenten van de Politie-eenheid Noord-Holland. Van juli tot
dereguleren en gaat de verantwoordelijkheid voor inbraakpreventie dus
december rijden er in Noord-Holland drie preventieteams rond in ‘herkenbare buurtauto’s’ om in buurten waar veel wordt ingebroken (hot-
“Wij makeN er geWooN PkVW-WoNiNgeN VaN…”
spots) bewoners voor te lichten over betere beveiliging van hun woning. Intussen startte de Hoornse burgemeester een belronde langs zijn collega-burgemeesters van ‘de gemeenten boven het Noorzeekanaal’ waar de inbraakcijfers relatief hoog zijn. Hij stelde hen voor om de inbraakpreventie gezamenlijk te gaan aanpakken. Zijn suggestie dat de
niet helemaal overnemen door bijvoorbeeld een inbraakveilige voor-
gemeenten op dit punt veel van elkaar kunnen leren, vond weerklank in
deur verplicht te stellen. Het PKVW helpt partijen ook bij snelle oplossin-
het Noord-Hollandse burgemeestersnetwerk. Dat werd afgelopen
gen voor acute veiligheidsproblemen, ook al leidt dit niet tot het
zomer het begin van het project ‘Pilot Veilig Wonen Noord-Holland’.
volledige PKVW. Maar dat zal nooit gebeuren door het keurmerk te verkleinen tot bijvoorbeeld het enkel verplicht stellen van een inbraakwe-
Duurzaam en veilig
rende voordeur. Voor ‘Veilig wonen’ is altijd méér nodig dan dat. Wij
In de ‘Pilot Veilig Wonen Noord-Holland’ werken Politie-eenheid Noord-
blijven de landelijke organisatie met het éénduidige landelijke keurmerk
Holland, het OM en vijf Noord-Hollandse gemeenten plus enkele ‘veilig-
dat zich richt op de meest gehanteerde inbraakmethodes.”
heidspartners’ samen in het kader van de ‘integrale aanpak woninginbraken’ van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. De aan-
Netwerk
pak is specifiek gericht op woninginbraken bij sociale huurwoningen in
In Noord-Holland zetten de gemeenten de laatste tijd stevig in op
de steden Alkmaar, Haarlem, Haarlemmermeer, Purmerend en
inbraakpreventie.
Zaanstad. Het gezamenlijke doel is om samen met de woningbouwcor-
Westfriesland had deze zomer een primeur met het vaststellen van één
poraties de sociale huurwoningen veiliger te maken. De gesprekken tus-
gezamenlijke veiligheidsambitie van de gemeenten, politie en het OM.
sen gemeenten, politie en grotere woningbouwcorporaties waaronder
Op de prioriteitenlijst van deze Westfriese Driehoek staat aandachts-
Ymere en Parteon zijn in september begonnen. Hoorn had meteen al
punt ‘woninginbraken’ op nummer één. Voor de uitvoering van die vei-
een duidelijk voorstel. Burgemeester Van Veldhuizen: “Het aantal
ligheidsambitie is burgemeester Onno van Veldhuizen van Hoorn
woninginbraken kan echt nog heel veel verder dalen als woningcorpora-
5 / 2014
1413280648-lqqba.indd 33
I
33
14/10/14 11:58
Gevelarchitectuur ties willen investeren in het Politiekleurmerk Veilig Wonen voor de bestaande bouw. Met dezelfde euro kunnen we én duurzaam én veilig bouwen en verbouwen. Meer kwaliteit dus voor minder geld. En dat zouden we toch allemaal moeten willen.”
Hotspots De eerste fase van het Noord-Hollandse Pilotproject Veilig Wonen leverde voor Martijn van der Linden al een opmerkelijke ‘eye-opener’ op. Van der Linden: “Voor de pilot Veilig Wonen hebben we een analyse laten uitvoeren van de inbraakgegevens en het woningbestand van de corporaties. Aan de hand van deze feiten zijn overzichten gemaakt van de gepleegde inbraken in de gemeenten,onderverdeeld naar woningbouwcorporaties. Daarmee maak je de zogeheten hotspots zichtbaar. De plekken waar de meeste woninginbraken worden gepleegd zijn met stippen aangegeven op kaarten. In dit geval zijn alleen de locaties van inbraak in sociale huurwoningen aangegeven.”
“De Pilot leVert al sNel Veel Nuttige iNformatie oP”
De ‘Pilot Veilig Wonen Noord-Holland’ brengt in korte tijd al veel nuttige informatie bij elkaar. De politie heeft de meeste kennis van inbraakcijfers en inbraaktechnieken, de gemeenten hebben informatie over de openbare ruimte en woningbouwcorporaties krijgen de signalen die bewoners afgeven en zij weten hoe het zit met de conditie van hun woningbezit. Het samenbrengen van de puzzelstukjes en het uitvoeren van bijvoorbeeld een schouw in hotspotgebieden kan volgens Van der Linden zorgen voor meer gerichte en effectieve maatregelen en besluiten.
PKVW-woningen
”Duurzaamheid en veiligheid voor dezelfde euro” (foto: Marc Dorleijn)
Waarom zou duurzame renovatie van naoorlogse huurwoningen niet kunnen samengaan met het inbraakveilig maken van diezelfde wonin-
keurmerk ‘Beveiligde Woning’ overhandigd aan Bert Keijts,
gen? Die voor de hand liggende gedachte kwam op bij de ijveraars voor
directeur-bestuurder van woningcorporatie Portaal. De minister zegde
duurzaam wonen van ‘Stroomversnelling’ (www.stroomversnelling.net
een bijdrage van 125.000 euro toe als ondersteuning van de inzet van
). Deze organisatie werkt aan het ambitieuze plan om in samenwerking
Stroomversnelling om 110.000 naoorlogse huurwoningen op energieni-
met bouwbedrijven en woningcorporaties binnen zes jaar 111.000 naoor-
veau nul-op-de-meter te brengen en op veiligheidsniveau volgens
logse huurwoningen te verduurzamen tot niveau ‘nul-op-de-meter’.
PKVW-certificaat.
Stroomversnelling stelde aan minister Opstelten van Veiligheid en
Beleidsadviseur Martin Donker van het ministerie van Veiligheid en
Justitie voor om zijn inspanningen voor ‘Veilig Wonen’ uit te breiden
Justitie licht de bedoeling van die overheidssteun toe. Donker: “De
met inbraakwerende maatregelen bij duurzame renovatie. Leen van
opgave voor Nederland om de voorraad naoorlogse woningen te reno-
Dijke, voorzitter van het kernteam van de ‘Stroomversnelling’, meent
veren biedt een uitgelezen kans om zowel te voorzien in duurzame- als
dat het combineren van duurzame renovatie en inbraakwerende maat-
inbraakveilige woningen. Bovendien richt Stroomversnelling zich op de
regelen volgens PKVW een logisch stap is. Van Dijke: “Het kier- en tocht-
renovatie van sociale huurwoningen, die bovengemiddeld vaak op zoge-
dicht maken van woningen en het aanbrengen van inbraakveilige
naamde hotspots worden aangetroffen, locaties waar vaak wordt inge-
voorziening zouden bij een renovatie deel kunnen uitmaken van één
broken. Door juist die woningen te renoveren en inbraakveiliger te
uniforme praktijk die overal op dezelfde manier controleerbaar is en die
maken verwacht het ministerie het aantal woninginbraken verder terug
daardoor gemakkelijk kan worden geborgd.” Dijke constateert dat
te dringen.”
Stroomversnelling vooral veel woningen onder handen neemt die een
Stroomversnelling heeft zich voorgenomen om ook in een volgende
lage energieprestatie hebben en die tegelijkertijd ‘nogal inbraakgevoe-
fase het PKVW-keurmerk aan te houden als vaste prestatie-eis. Dat zou
lig’ zijn. Van Dijke: “Wij maken er gewoon PKVW-woningen van.
betekenen dat er tussen 2017 en 2020 in totaal 111.000 huurwoningen
Daarmee snijdt het mes aan twee kanten.”
worden gerenoveerd tot nul-op-de- meter-woningen en met inbraakveiligheid volgens PKVW. Van Dijke: “Dit gaat lukken omdat de methode
Norm
-Stroomversnelling dan op industriële schaal zal worden aangepakt. Dat
In mei van dit jaar heeft minister Opstelten in Soesterberg bij de opleve-
brengt de kosten omlaag en zet een norm in de markt, voor energie-
ring van één van de testwoningen van Stroomversnelling het PKVW-
prestatie en voor inbraakveiligheid.”
34
I
5 / 2014
1413280648-lqqba.indd 34
14/10/14 11:58
CLOSE UP
Meer dan een deurkruk Met een nieuw management, complete concepten, technische ondersteuning en projectondersteuning bekleedt Intersteel-Van Leeuwen International samen met haar dealers een bijzondere positie in de markt. “Natuurlijk, we maken deurkrukken, maar we leveren veel meer dan het product alleen.” Intersteel: full-servicepartner op gebied van bouwbeslag.
‘Erik Munnikhof – Dock Black’
“Oplossingen bieden aan onze klanten op het gebied van raam- en deursluitingen die voldoen aan de geldende kwaliteitsnormen van de heden-
En hebben we een ruime voorraad van onze 10.000 artikelen en kunnen
daagse bouw en het verfraaien van hang- en sluitwerk van woningen en
eventueel met luchtvracht snel extra volume invliegen.”
gebouwen met sierbeslag is onze missie”, vertelt commercieel directeur Ronald Taling. Algemeen directeur Gerrit Bijvank vult aan: “Dat gaat
Full service
van productie in eigen hand tot en met complete en exclusieve concep-
Die servicebereidheid is volgens Bijvank en Taling een van de onder-
ten van interieurarchitecten als Erik Munnikhof en Arjan Moors. Die con-
scheidende punten in de huidige markt. “Samen met onze dealers staan
cepten zijn zo compleet dat je niet alleen het interieur van een project
we pal voor de levering van de doorsnee orders, maar zeker ook voor
functioneel en esthetisch kunt voorzien van raam- en deurbeslag. Maar
grotere projectbestellingen.” Het bedrijf maakt ook serieus werk van
bijvoorbeeld ook de buitenzijde inbraakwerend kunt maken in dezelfde
e-commerce. Aan de ene kant kan iedereen in de bouwkolom de techni-
exclusieve stijl.”
sche gegevens van alle producten van zijn gading vinden op de website. Aan de andere kant heeft Intersteel ook een eigen dealershop die uitein-
Complete oplossingen
delijk tot zaken leidt via dealers. Taling: “Heel belangrijk: eindgebruikers
Het merk Intersteel heeft een uitstekende positie in het midden van de
oriënteren zich graag online en kopen er ook steeds meer. Daarom spe-
markt met een breed scala aan producten voor raam- en deurtoepassin-
len wij daar op in en inspireren we de eindgebruiker en tonen we wat we
gen. Van sierbeslag voor de binnendeur tot aan veiligheidsbeslag voor
in huis hebben en wat hij daarmee kan bereiken in zijn eigen project.”
de buitendeur. Maar ook raamkrukken, deurgrepen, beldrukkers en briefplaten. “Met onze concepten hebben dealers eigenlijk alles voor
Snel en klantgericht
handen van één betrouwbare leverancier”, aldus Taling.
Doordat Van Leeuwen dicht op de markt zit en over eigen productiefaci-
Bijvank benadrukt de achterkant van het verhaal: “Doordat we een hele
liteiten beschikt, kan het bedrijf snel schakelen. Ook qua trends. De lij-
brede klantenkring hebben en ook ruim 35% van onze omzet in grote
nen van Munnikhof en Moors zijn er goede voorbeelden van. “Daarmee
aantallen exporteren, hebben we de massa om in onze eigen fabriek en
helpen we onze klanten aan onderscheid vanuit dezelfde vertrouwde
die van onze leveranciers aantallen te laten produceren voor een
hand. Wij staan namelijk borg voor de kwaliteit, de compleetheid en alle
scherpe prijs. Door goede relaties met onze leveranciers plus een uitste-
bijbehorende service voor zo’n concept. In de productontwikkeling bor-
kende kwaliteitsbeheersing en -controle zijn onze producten van de
relt het aan alle kanten van ideeën en het komend jaar staan er dan ook
hoogste kwaliteit. Bovendien is onze leverbetrouwbaarheid verbeterd.
veel introducties op de rol.”
5 / 2014
1413280648-f8y04.indd 35
I
35
14/10/14 11:58
Voor iedereen die méér van zijn sluitsysteem verwacht.
blueSmart Slim. Comfortabel. Flexibel. + Sleutel gestuurd systeem
Met blueSmart doet een nieuwe generatie elektronische toegangscontrole zijn intre-
+ Virtuele netwerktechnologie
de. Waar u tot voorheen de deurcilinders van offlinesystemen bij de deur ter plekke
+ Intelligente opdrachtver-
moest programmeren, is er nu het comfortabele systeem blueSmart. Bij deze revolutionaire technologie vormen een opwaardeerlezer, cilinders en sleutels samen een
spreiding + Terugkoppeling van cilinderdata aan de centrale + Online comfort voor een offline prijs
doeltreffend communicerend virtueel netwerk. De blueSmart-sleutel geeft daarbij alle opdrachten door aan het systeem. Écht slim wordt het, als de intelligente sleutel ook de informatie van de cilinders opslaat en deze bij de volgende sluitbeweging doorgeeft. Zo worden bijvoorbeeld blokkeeropdrachten bij sleutelverlies razendsnel door het gebouw verspreid. Meer intelligentie bestaat nauwelijks, meer informatie wél! Bel 036-5227744.
Ervaar de wereld van intelligente toegangscontrole via www.winkhaus.nl
WH-14-09-0165_Anzeige_blueSmart_A4_NL.indd 1 1413202967-m5z5c.indd 36
02.10.14 16:57 13/10/14 14:23
CLOSE UP
Online functies voor offline prijs Vanuit een totaalaanbod de juiste oplossing voor toegangscontrole adviseren. Dat doen ze bij Winkhaus het liefst. Met het modulaire BlueSmart-systeem kun je klein beginnen en later gemakkelijk uitbreiden. Qua aantallen sleutels, deuren, maar ook qua functionaliteit. Onbedraad, met een virtueel netwerk: online functionaliteit voor een offline prijs. Bij grotere hang- en sluitwerkprojecten is de techniek vaak ingewikkelder en de vraag naar deskundigheid groter. Zo groot dat de expertise van de fabrikant eigenlijk onmisbaar is. Dat is precies de reden waarom Winkhaus Nederland een projectafdeling opgetuigd heeft. Sowieso kunnen opdrachtgevers, hun architecten en bestekschrijvers voor bestekdetails terecht op de nieuwe Winkhaus-website of bij Stabu, NBD en de Twee Snoeken. Maar René Kop en zijn andere Winkhaus-collega’s gaan opdrachtgevers, hun architecten en bestekschrijvers ook persoonlijk helpen met advies op hang- en sluitwerkgebied. functies over latere jaren. We kunnen zelfs mechanische sleutels van de
Adviseren, projecteren, implementeren
binnenschil van een blueSmart transponder voorzien om de elektroni-
Winkhaus heeft de markt ook heel wat te bieden:mechanische sluitsys-
sche krukgarnituren en paslezers van de buitenschil mee te bedienen.”
temen, maar ook het elektronische BlueSmart-systeem. Sluitplannen
Als instap voor dit geavanceerde systeem introduceert Winkhaus bin-
uitgewerkt in product- en projectplannen. Kop: “Een systeem er in
nenkort BlueSmart Compact. Een toegankelijk – app-bediend – systeem
schroeven is één, maar vooraf de juiste keuze maken op basis van een
voor kleinzakelijke toepassing.
deskundig advies, is twee. Er is vaak veel mogelijk tegen lagere kosten. Daarom is het ook zo belangrijk om een vraagstuk eerst te adviseren en
Actieve sleutel
projecteren en pas daarna te implementeren.”
Ander nieuws is de BlueSmart Active Key. Belangrijk bij een onbekabeld systeem is dat een cilinder geen stroom gebruikt, als het niet nodig is.
Oplossing vanuit totaalaanbod
Bij BlueSmart is de cilinder echt ‘dood’ als hij ‘dood’ mag zijn waardoor
Qua sluittechniek en toegangscontrole helpt Winkhaus klanten vanuit
de batterij langer meegaat. En als die toch bijna leeg is, rapporteert hij
een totaalaanbod de juiste oplossing te kiezen. “Tegenwoordig kun je –
dat op tijd via de sleutel naar de centrale. Voor weinig gebruikte cilin-
ook zonder een volledig bekabeld netwerk – van afstand je beheer per
ders – in het veld – is er zelfs een Active Key. Die bedient oa. passieve
deur op afstand regelen. Wij noemen dat een virtueel netwerk. De intel-
cilinders die daardoor van zichzelf geen stroom nodig hebben.
ligente BlueSmart-sleutels spelen een cruciale rol in dat netwerk. Bij de
“Vanuit onze gloednieuwe fabriek in Münster investeren we fors in
centrale ingang hangt een opwaardeerlezer. Die geeft desgewenst via
hardware, software en firmware, ‘Made in Germany’ en snel en gemak-
de sleutels rechten door aan alle cilinders en neemt omgekeerd de cilin-
kelijk aan te passen aan specifieke wensen. Zo zijn we klaar voor alle
derstatus op die de sleutels terugbrengen. Zo ben je bijvoorbeeld con-
wensen en eisen vanuit de markt”, zegt Sevat stellig.
tinu op de hoogte van de batterijstatus van iedere afzonderlijke cilinder.”
Schaal- en behapbaar Het mooie van Winkhaus’ systeem is de schaalbaarheid. Kop: “Ons virtueel netwerk is uitstekend in te passen in de bestaande (mechanische) situatie en scheelt al snel een factor 7 in de kosten. Je kunt altijd gemakkelijk uitbreiden. Niet alleen in aantallen deuren, maar ook in functionaliteit. ”Sevat: “Begin met de buitenschil en verdeel de binnen-
5 / 2014
1413280648-i1700.indd 37
I
37
14/10/14 11:58
GOED BESLAGEN
Geringe aandacht voor hang- en sluitwerk is uitnodiging aan inbrekers
Investeer in preventie Schade aan kozijn en deur na een inbraak is buitengewoon hinderlijk, maar prima te herstellen. Psychische schade kan blijvend zijn. Deugdelijk hang- en sluitwerk voorzien van het politiekeurmerk vermindert de kans op materiële en immateriële schade aanzienlijk. Uit de praktijk van een sleutelservicedienst.
Roel Broek (l) en Ramon Leysner: ‘Beste tip tegen inbraak: beveilig je huis of bedrijfspand beter dan je buurman’
dens informatiebijeenkomsten over inbraakpreventie. De gemeente voert intensief campagne om het aantal inbraken terug te brengen. En dat is niet voor niks, want na Amersfoort bekleedt Almere de tweede plaats op de ranglijst van steden waar het meest wordt ingebroken. Tijdens die bijeenkomsten spreken ze niet alleen over hang- en sluitwerk en
Zesendertig jaar zit hij in het vak waarvan de laatste vier jaar als zelfstan-
andere technieken tegen inbraak. Ze leggen ook uit welke organisatorische
dig ondernemer. Samen met compagnon Roel Broek heeft Ramon Leysner
maatregelen men kan nemen of wat je zou kunnen doen als je met een vei-
Home & Building Checkpoint (HBC) opgericht, een sleutel- en slotenspecia-
lig gevoel op vakantie wilt gaan. Ramon: “De beste reclame voor preven-
list die inmiddels met twee medewerkers actief is in Almere en omgeving.
tieve maatregelen maken de inbrekers zelf. Nadat er ergens ingebroken is,
Ze zijn aangesloten bij het Nederlandse Sleutel- & Slotenspecialisten Gilde.
moeten we soms in de hele straat het hang- en sluitwerk vervangen.
Verder beschikken ze over het Politie Keurmerk Veilig Wonen met jaarlijkse audits door Kiwa NCP. Ondernemers, kortom, die hun werk serieus
Naïef
nemen. Maar is dat niet vanzelfsprekend? Ramon: “Wij vinden van wel,
Als Ramon in gesprek komt met de slachtoffers, valt hem vaak op, hoe
maar we weten ook dat er veel kaf onder het koren zit. Zogenaamde sleu-
naïef de mensen kunnen zijn. “De deur open laten staan terwijl je op
telservicebedrijfjes die zich profileren als deskundigen, maar in feite nau-
straat de auto wast. Of de voordeur alleen maar dichttrekken zonder
welijks kennis hebben van hang- en sluitwerk, maar wel belachelijk hoge
deze met een sleutel af te sluiten. Ze reageren dan verbijsterd als ik ze
rekeningen presenteren. Het komt nog te vaak voor en wij hebben daar
laat zien dat zo’n deur met een vlak, hardplastic kaartje ter grootte van
last van. Via onze brancheorganisatie proberen we daar iets tegen te
een creditcard te openen is. Mensen hebben geen idee hoe inbrekers
doen.”
opereren. Ze denken dat het gewoon pech is als ze ongewenst bezoek krijgen van het dievengilde. Dat is niet zo. De boeven staan op de hoe-
Preventie
ken van de straten. Ze vallen niet op, doordat er altijd wel enkele jon-
Met grote regelmaat worden ze gebeld om hun kennis en kunde in te
gens op de hoek van de straat staan. Maar dat kunnen dus ook jongens
zetten bij klanten die geconfronteerd zijn met een woning- of bedrijfsin-
zijn die de boel in de gaten houden en zien dat er een deur openstaat of
braak. Zij brengen dan in eerste instantie een tijdelijke voorziening aan
alleen maar dichtgetrokken is. Even later staan ze in je woonkamer om
en adviseren de veelal geschrokken slachtoffers over deugdelijk hang-
met de flatscreen en de laptop onder de arm weer te vertrekken.”
en sluitwerk in de hoop dat ze ook gevraagd worden voor het definitieve herstel van de schade.
Gebrekkige kennis
Hun inzichten ventileren ze niet alleen bij slachtoffers van inbraak.
Onachtzaamheid is wijdverbreid en een belangrijke oorzaak van inbraak.
Doordat ze werken onder het politiekeurmerk weten ook de gemeente
Tijdens preventieavonden is er ook vaak een ex-inbreker die de toehoor-
Almere en de woningcorporaties hen te vinden voor presentaties tij-
ders op hun tekortkomingen wijst. De gebrekkige kennis over het sluit-
38
I
5 / 2014
RenD_2099-08-28_38,39.indd 38
14-10-14 12:40
werk en over de zwakke plekken in de beveiliging van het woonhuis is
Politiekeurmerk
echter niet minder wijdverbreid, aldus Ramon. ‘We komen vaak bij slacht-
Ramon noemt het aanbrengen van inbraakwerend hang- en sluitwerk de
offers die maar niet begrijpen dat er bij hen ingebroken is. Ze denken dat
belangrijkste maatregel tegen inbraak. “Ik ben niet zo’n voorstander
ze veilig zijn als ze een cilinderslot met een driepuntsluiting in hun deur
van elektronische beveiliging bij doorsnee woningen. Het kost buiten-
hebben. Een driepuntsluiting op zich, biedt geen enkele garantie. Met een
proportioneel veel geld, is voor de gemiddelde bewoner niet altijd even
stevige zelftapper en koevoet of klauwhamer breek je binnen een minuut
gemakkelijk te bedienen en als de stroom is uitgevallen, heb je een pro-
een doorsnee cilinderslot af, waardoor je vrije toegang hebt tot de
bleem. Hetzelfde geldt overigens voor bedrijfspanden. Gewoon deugde-
woning; de driepuntsluiting ten spijt. Wij adviseren: breng kerntrekbeslag
lijke sloten, scharnieren en veiligheidsbeslag met kerntrekbeveiliging,
aan op de deur en een tweede slot, dat niet zo gemakkelijk te slopen is. En
daar heb je het meeste aan. Dat kost de inbreker tijd en daar heeft hij
voor de ramen: monteer naast het krukje een goedgekeurd oplegbij-
een hekel aan. Hij wil het liefst zo snel en zo geruisloos mogelijk naar
zetslot.’
binnen. Inbraak is nooit helemaal uit te sluiten. Niemand wil van zijn huis
Ramon geeft nog een ander voorbeeld. ‘De kanteldeur van een aan- of
een fort maken. Maar goed hang- en sluitwerk dat voorzien is van het
inpandige garage is een kleine hindernis voor de professionele inbreker.
politiekeurmerk vermindert de kans op inbraak. Mijn beste tip: zorg dat
Bovendien is die zelden afgesloten. De scheidingsdeur tussen woning en
je het qua beveiliging beter voor elkaar hebt dan je buurman.”
garage bestaat dan meestal uit een afsluitbare vlakke binnendeur, of hele-
Onnauwkeurigheid en onbedachtzaamheid bij de uitvoering van bouw-
maal erg, een opdekbinnendeur. In negen van de tien gevallen is die bin-
en renovatieprojecten spelen het dievengilde in de kaart.
nendeur gewoon open. Maakt overigens niet zoveel uit, want in de garage
Verhoudingsgewijs wordt het meest ingebroken in buurten waar de hui-
is de inbreker uit het zicht en kan hij op zijn gemak aan het ‘werk’.’
zen net zijn gerenoveerd. Dat is opmerkelijk. De belangrijkste oorzaak, aldus een preventie-adviseur van de Amsterdamse politie: de kozijnen
Herstel
staan ingekrat op de bouwlocatie en het hang- en sluitwerk kan uitvoe-
Hoe zit het met het herstel na inbraak? Is het altijd mogelijk de bescha-
rig door de inbrekers bestudeerd worden. Ook is de nauwkeurigheid bij
digde deur in de oude staat te brengen? Of leidt dat tot problemen?
het afhangen niet altijd optimaal. Men hanteert te ruime marges om van
“Een inbraak heeft een behoorlijke psychologische impact op de slacht-
klachten over klemmende deuren af te zijn.
offers. Het is bekend dat ze de toiletpot vervangen, nadat een inbreker
De kwaliteit van zogeheten inbraakwerend beslag laat eveneens te wen-
deze heeft gebruikt. Dat doen ze ook het liefst met de voordeur.
sen over. Illustratief is de anekdote van de preventie-adviseur die op uit-
Gewoon compleet nieuw met een driepuntsluiting, kerntrekbeslag, anti-
nodiging van een leverancier een beslag kwam testen. Voor de
inbraakstrippen, een skg-kierstandhouder of een hoofdslot met een
gelegenheid had de zelfverzekerde leverancier een breekijzer en voor-
insteekbijzetslot en sluitkommen. En verder dievenklauwen of scharnie-
hamer klaargezet. Maar de adviseur ging liever aan de slag met het
ren met dievenpennen. Maar in principe kunnen we al de voorzieningen
gereedschap van een professionele inbreker: een schroevendraaier, een
ook in de oude deur aanbrengen en de beperkte inbraaksporen zijn
nagelschaartje, een hamertje en een waterpomptang. En voordat de
doorgaans prima te herstellen. Mits de deuren en ramen van hout zijn.
aanwezige fotograaf zijn camera had ingesteld, stond hij aan de andere
Aluminium of kunststof deuren en ramen moeten bij schade in de regel
kant van de deur.
in zijn geheel vervangen worden.”
5 / 2014
RenD_2099-08-28_38,39.indd 39
I
39
14-10-14 12:40
Bouwkundige Termen TECTUS® Compleet verdekt liggend voor woonkamer en projectdeuren.
Ruim 5700 (historische) bouwbegrippen in één verklarend woordenboek. Dat betekent voor de liefhebber van –historische – bouwmaterialen, constructies, gereedschappen en beslag (ex 6% btw + verzendkos zo’n 640 pagina’s smullen. ten) Want de nieuwste druk omvat 5740 bouwkundige begrippen die uitvoerig, vaak met tekeningen, worden toegelicht. Dikwijls historische citaten en bronvermeldingen. Weet u wat een cafcoen is, een vermetguts, een pesienne, een slof en een haarstuk, een dagge en een vlagflits? De auteur was dan ook 33 jaar architect bij de Rijksdienst Monumentenzorg. Bijzonder: achterin ruim 100 pagina’s met Franse, Duitse en Engelse vertalingen van al die bouwkundige termen. Ook vanuit de vreemde taal naar het Nederlands. In harde kaft.
€ 57
Bestellen: www.mixonline.nl/vakboeken
NIEUWE MODELVARIANTEN • verhoogde en geoptimaliseerde belastingswaarden tot 300 kg • modelvarianten voor deuren met een eenzijdige bekleding tot 8 mm • comfortabele hoogte-instelling • uniforme uitgefreesde deur- en kozijnuitsparingen
Fon +49 (0)5242 / 413- 0
1413202967-somvl.indd 40
simonswerk.nl
www.vekakozijn.nl
Kwaliteit, vertrouwen en zekerheid
13/10/14 14:23
close up
Bewezen brandwerend De Firemax `ZR' van Duco Ventilation & Sun Control zet nieuwe standaarden. De roosters zijn brandwerend: 30 minuten bij plaatsing op glas, 90 minuten bij compacte kalfplaatsing. Met drie ventilatiestanden en akoestische isolatie als uitzonderlijke pluspunten én een compleet vernieuwd uiterlijk. Transparantie in prestaties biedt de de zekerheid van bewezen veiligheid. “Je moet er niet aan
Compacte kalfplaatsing
denken dat er iets ver-
Plaatsing op het glas
keerd gaat tijdens een
werend. Zo ben je in noodgevallen niet alleen verzekerd van brandvei-
brand doordat je het
ligheid, maar in alledaagse situaties ook van akoestische isolatie. De
verkeerde rooster hebt
Firemax ‘ZR’ is ook compromisloos op het gebied van ventilatie. Waar
gebruikt.” Richard
andere brandwerende roosters vaak 15 liter lucht doorlaten, kent de
Geraerts, verkoopleider
noviteit van Duco standaard drie verschillende luchtdoorlaten, tot 21-29
Nederland voor Duco,
liter. De roosters zijn trouwens allemaal maatwerk. Je bestelt ze exact
ziet het in de bouw
op lengte en kunt daarbij ook de luchtspleet exact bepalen. Er zijn ook
maar al te vaak fout
verschillende glasaansluitingen leverbaar, dus plaatsing op glas zal
gaan. “Brandveiligheid
nooit een probleem opleveren.
is voor veel mensen een
grijs gebied. Tests zijn duur. In plaats van een compleet gevelelement te
Geen verstoppertje
testen, stapelen marktpartijen soms de certificaten van de losse compo-
Het belangrijkste van het nieuwe rooster vindt Geraerts de bewezen
nenten van zo'n element. Dat geeft volgens Geraerts echter geen
prestaties. “Duco is daar altijd heel transparant in. Bij ons kun je alle
garantie. Een kozijn kan 30 minuten brandwerend zijn, als het glas of
attesten en testresultaten verkrijgen. Wij zullen nooit verstoppertje
het rooster dat niet is, schiet het complete element tekort.
spelen, daar is dit aandachtsgebied veel te belangrijk voor. Of je nu bouwer bent of opdrachtgever, bewoner of verhuurder… Op basis van ons
Esthetisch en prestatief
advies ben je altijd verzekerd van een oplossing die niet alleen aan de
Tijdens de Bouwbeurs van 2009 introduceerde Duco als allereerste fabri-
regels voldoet, maar ook nog eens echt veilig is. Bovendien zien de roos-
kant een brandwerend rooster. Voor die tijd waren er simpelweg geen
ters er goed uit en stellen ze evenmin compromissen aan ventilatie en
van zulke roosters voorhanden. Duco voorzag de noodzaak er van en ont-
akoestische isolatie. Eigenlijk precies zoals je van een Duco-product ver-
wikkelde zo'n rooster: Firemax ‘ZR’. Inmiddels is er echter een en ander
wacht.”
veranderd, zodat de fabrikant een nieuwe maatstaf zet met de splinternieuwe versie. Dat rooster is esthetisch weer helemaal bij de tijd en staat met bewezen prestaties aan de top van de markt. De Firemax ‘ZR’ is er in twee varianten: eentje voor plaatsing op het glas, de ander voor compacte kalfplaatsing (op het kozijn, weggewerkt in het buitenblad van de gevel). De eerste variant bleek in test probleemloos 30 minuten brandwerend. Niet alleen van binnen naar buiten, maar zelfs van buiten naar binnen. Deze tweezijdigheid is een belangrijke troef in de almaar strenger wordende bouwregelgeving, verwacht Geraerts. De variant voor de compacte kalfplaatsing is zelfs tot 90 minuten brandwerend.
Compromisloos De Firemax ‘ZR’ is gebaseerd op Duco's Glasmax ‘ZR’: “Een gekend goed rooster”. Deze Glasmax ‘ZR’ situeert zich als susrooster tussen de basisroosters en de suskasten en biedt een goede basis voor de Firemax ‘ZR’. Het maakt het nieuwe brandwerende rooster bijvoorbeeld geluid-
Brandwerend rooster: mooi en prestatief
5 / 2014
1413280648-gbq3m.indd 41
I
41
14/10/14 11:58
Uitzicht
Bouwen met glas
Zes innovatieve projecten Hybride verlijmde constructie
Van gotische kerkramen tot expressionistische skyscrapers: bouwers en ontwerpers maken al heel lang heel graag gebruik van glas. Het materiaal uit zand, soda en kalk is een multitalent: transparant, representatief, constructief inzetbaar, duurzaam en in staat om tal van functies aan de gevel te vervullen. Zes recente Hollandse projecten bieden een staalkaart van de innovatieve kracht van glas.
Brandwerend glas van uitzonderlijk formaat
Transparante entree
Alles glas
Een blikvanger moest het worden, de nieuwe entree naar de kasteel-
In de Lely Campus in Maassluis is
ruïne van Valkenburg, en een dui-
zo veel glas verwerkt, dat het
delijke markering van de voorheen
gebouw op sommige plekken uit
wat weggestopte ingang naar de
louter glas lijkt te bestaan. De Lely Campus is het internationale
historische hoogteburcht.
hoofdkantoor van de Lely Groep en herbergt twee productielocaties.
Scheuten Absoluut Glastechniek
Volgens projectarchitect Machiel Hopman van ConsortArchitects uit
deed de engineering en leverde en
Rotterdam geeft de open architectuur het beste uitdrukking aan de
monteerde het transparante
high tech bedrijfsvoering van de Lely Groep.
entreegebouw naar ontwerp van
AGC Glass leverde voor de Lely Campus Thermobel Stopray Vision
architect Harrie Luijten uit
50 dubbel glas, met een LTA van 50 en een ZTA van 28, gevat in een
Maastricht. Dat het een hybride uit
ranke aluminium vliesgevel van De Groot & Visser. Wat betreft het
staal en gelamineerd gelaagd glas
ontwerp van het gebouw lag de uitdaging met name in het feit dat de
werd, is te danken aan wat ze bij Scheuten het ‘Hollandse bouw-
gevels zo ontwikkeld moesten worden dat ze in geval van een brand
budget’ noemen. Het strikte financiële kader resulteerde in een (op
alleen (of hoofdzakelijk) van buitenaf belast konden worden.
zichzelf te licht) stalen frame, uitgestijfd met constructief, in het
Hierdoor kon met een verkorte brandkromme gerekend worden.
staal verlijmd glas.
Bij het brandwerende Pyropane 241-60 glas van AGC verlangde de
Het entreegebouw meet 6 x 6 meter bij een hoogte van 9,30 meter
architect forse formaten, om de transparantie in het ontwerp vast te
en heeft twee ingangen met automatische schuifdeuren. De terug-
houden. Gevelbouwer De Groot & Visser moest voor de ruitmaat van
liggende ingangen verlangden een portaalconstructie waaraan de
177,6 x 360 centimeter een conformiteitsverklaring opvragen bij
schuifdeuren kwamen te hangen en waarmee de openingen in de
Efectis Nederland.
gevel opgevangen konden worden. Het gevelglas bij aan de stabili-
Voor het overige moest het glas in de Lely Campus voldoen aan een
teit van de portaalconstructie. Op twee niveaus aan de binnenkant
heel spectrum van eisen: warmtewering, zonreflectie, windbelasting,
bevinden zich stabilisatiekabels van 6 mm diameter.
letselveiligheid, doorvalveiligheid, brandveiligheid en akoestiek,
De hybride constructie is vergelijkbaar met die in het Ministerie van
mede ingegeven door de ligging van de Lely Campus aan de drukke
Financiën, waar Scheuten de ‘hangende wintertuin’ realiseerde.
A20. Opmerkelijk wapenfeit: de Lely Campus ontving een REEAM-NL
Met dat verschil dat de constructie in Den Haag hangt en in
Outstanding duurzaamheidscertificering met vijf sterren, de hoog-
Valkenburg sprake is van een staande constructie. Scheuten was
ste haalbare certificering. Met glas als prominent bouwmateriaal.
vrij vroeg bij het project betrokken. Zodoende kon een aantal zaken
Dubbel glas wel te verstaan, geen triple glas.
fraai worden geïntegreerd, zoals de hemelwaterafvoer (opgenomen in de staalconstructie) en de sensoren voor de toegang (openen/sluiten van de schuifdeuren) die zijn weggewerkt in de nis van de deuren.
42
I
5 / 2014
RenD_2099-08-28_42,43,44,45.indd 42
14-10-14 12:41
Transparante afgeronde hoeken
Glazen lamellen met LED
Glas maakt gebouw slank
Custom made en high tech
In het kantoor van ICT-bedrijf Sigmax in Enschede maken grote glasruiten de scheiding tussen binnen en buiten ragfijn. Architect Paul
AAE Helmond, bedrijf in mechatronics, wilde van de nieuwe kan-
de Ruiter maakte van het Sigmax gebouw een sterk horizontaal
tine, prominent gepositioneerd aan de voorkant van het bedrijf-
belijnd, rank en licht gebouw, met een hoofdrol voor het glas.
sterrein, een visitekaartje maken, even hightech als producten van
Glassolutions Saint-Gobain leverde de beglazing voor het gebouw.
AAE. Dat hightech-karakter is uitgedrukt in een ellipsvormig
Er werden hoge eisen gesteld aan het glas, wat betreft afmeting,
gebouw met een schuin groen dak en een volledig transparante
eigenschappen en met name de wijze van bevestiging. Het
glazen gevel.
Sigmaxkantoor kreeg om die reden Climaplus Ultra N en Climaplus
De glasgevel van Scheuten Absoluut Glastechniek is opgebouwd
Contour glas. Het glas is semi-structureel bevestigd, waarbij de hori-
uit gesegmenteerd zonwerend triple glas en 126 glazen lamellen.
zontale zijden van het glas zijn weggewerkt in de vloer en in het pla-
De gevelglasdelen zijn ca. 0,5 meter breed en 3 meter hoog.
fond. De verticale naden zijn structureel gekit. Achter de verticale
De lamellen zijn multifunctioneel. In de eerste plaats werken ze
naden is geen kozijn- of vliesgevelstijl toegepast, waardoor van bin-
constructief door te zorgen voor afdracht van de windlast naar de
nen en buiten een volledig vlakke glasgevel is ontstaan. Omdat er
staalconstructie die werkt op het gevelglas. Dit werd mogelijk door
geen stijlen en klem- en deklijsten zijn toegepast, worden de reflec-
het verlijmen van profielen aan de lamellen waarin het triple gevel-
ties van het glas niet onderbroken en is een zeer hoge mate van
glas is geklemd. Montagetechnisch bood deze methode bovendien
transparantie ontstaan. Hierdoor kan het daglicht tot diep in het
extra tijdwinst: alle lamellen konden in het werk met een eenvou-
gebouw doordringen
dige boutverbinding aan de staalconstructie worden gekoppeld.
Het meest opmerkelijke glasgebruik is te vinden op de hoeken van
Tenslotte is de custom made gevel van de kantine, een ontwerp
het pand. De glaspuien zijn op alle gebouwhoeken afgerond. Hier is
van architectenbureau Margry Arts uit Valkenswaard, aan de bin-
warmgebogen Climaplus Contour glas geplaatst.
nenzijde, op de koppen van de glazen lamellen, voorzien van RGB
Het glas zorgt in het Sigmax pand niet alleen voor transparantie en
LED strips, ingegoten in een profiel aan de achterzijde van het glas.
een goede daglichttoetreding, het speelt ook een belangrijke rol bij
Dankzij een honingraat zeefdruk op de glazen lamellen wordt het
de klimaatbeheersing. Iedere gevel heeft zijn eigen klimaatconcept
LED licht egaal verspreid. Zo ontstaat de indruk dat de lamellen
en de klimaatbeheersing gebeurt direct via de glazen gevel. De uit-
stralen van licht. Elke LED heeft zijn eigen aansturing: AAE kan het
kraging van de verdiepingsvloeren varieert per gevel. Aan de zuid-
licht computergestuurd laten ‘waaieren’ van licht- naar donker-
zijde is de uitkraging van de verdiepingsvloeren het grootst en dient
groen, of kiezen voor een willekeurige andere kleur licht binnen het
als zonneluifel. Aan de onderzijde is de uitkraging voorzien van rvs-
RGB spectrum.
panelen om, via de volledig beglaasde gevel, indirect daglicht diep het gebouw in te transporteren.
Extra aandachtspunt was de afstemming van glas en staal. De geometrische vorm van het gebouw, ovaal met een schuin dak, vereiste de toepassing van complex gewalste staalprofielen. De staalconstructie fungeert tegelijk als kozijn voor de glazen lamellen ; dat resulteerde in een strikte maattolerantie van 4 millimeter op 7 meter hoogte.
5 / 2014
RenD_2099-08-28_42,43,44,45.indd 43
I
43
14-10-14 12:41
U wilt faalkosten voorkomen. Wij bieden PreSets. Professionele hang- en sluitwerkproducten voor ramen en deuren, in drie voorselecties: Basic: het bekende BUVA hang- en sluitwerk dat zijn waarde in de bouwpraktijk heeft bewezen. Total Control: voor blijvende en volledige nastelbaarheid van hang- en sluitwerk van ramen en deuren. Full Proof: Zelfstellend en corrigerend hang- en sluitwerk, voor het opvangen van nagenoeg alle in de praktijk voorkomende bouwtoleranties. Meer informatie? Bel BUVA, vraag de brochure aan of download deze op buva.nl
0180 - 69 75 00 | buva.nl
Uniek in deursluittechniek, sinds 1932 fabrikant van geruisloze deursluitoplossingen
OPENWAAIENDE DEUREN ‘Houd de deur goed vast’! Je moet er niet aan denken dat deze door de wind openslaat tegen.... En toch gebeurd het nog te vaak. Door toepassing van een DICTATOR deuropeningsbegrenzer wordt de deur afgeremd en begrensd. Hierdoor wordt schade aan de deur of kozijn voorkomen en ontstaat er een veiligere situatie. Afhankelijk van de deur/kozijn situatie kan er gekozen worden uit 3 verschillende bevestigingssets. Optioneel is de begrenzer leverbaar met dubbelzijdige demping en/of mechanische vaststelling op de eindpositie (90o of 120o)
DICTATOR Productie B.V. Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E-mail: info@dictator.nl of bezoek onze website: www.dictator.nl
RenD_2099-08-28_42,43,44,45.indd 44
14-10-14 12:41
Uitzicht 24 glasopbouwen
Rondom spiegelend en abstract
Cradle tot cradle met glas
Glassculptuur aan de Maas
Opvallend veel glas onder een ver uitkragende luifel, dat typeert de architectuur van het nieuwe hoofdkantoor van de FIFPRo, de bond die wereldwijd de belangen behartigt van professionele voetballers.
De Regiocentrale Zuid in Maasbracht, de ‘verkeerstoren’ die het
Het FIFPRo House staat op het Park 20|20, het groene bedrijventer-
internationale scheepsverkeer op de Maas en andere waterwegen in
rein in Hoofddorp waar de Amerikaanse architect William
de regio afwikkelt, is een ontwerp van architect Wiel Arets. Arets
McDonough probeert zijn cradle to cradle filosofie zoveel mogelijk
koos voor een heldere hoofdvorm met een gladde huid uit ruiten en
toe te passen, in elk gebouw dat er verrijst.
panelen van isolatieglas. Saint Gobain Glassolutions Gevelebouw
Het hoofdontwerp van het FIFPRo House stamt van William
leverde voor het gebouw gebogen zonnewarmtewerend glas Cool-
McDonough and partners en is technisch uitgewerkt door N3O
Lite ST 150 als shadowboxpaneel en als gebogen en gezeefdrukt
Architecten uit Nootdorp. Bij het FIFPRo kantoor zette N3O aan de
glas met een gordijnmotief. Ook bevindt zich aan het gebouw gebo-
gevels in op zo groot mogelijke glasvelden en zo min mogelijk ander
gen en gelaagd geëmailleerd glas, structureel verlijmd (Emalit) ,
materiaal. Dat resulteerde in glas van voet tot dak. Dat glas is afkom-
gebogen brandwerend glas en gelaagd glas met een geprint motief
stig van AGC, leverancier van het glas voor alle bedrijfspanden op
(Stapid View). Het buigen van de isolatieglasruiten gebeurde bij
Park 20|20 en in Europa de enige C2C gecertificeerde glasleveran-
Döring Glas.
cier .
Arets’ ontwerp bestaat uit een glazen plint die staat in een waterpar-
In het gebouw draaide het bij de inzet van het glas om de balans tus-
tij, met daarop een ver uitkragend, veelhoekig volume. Profielen in
sen lichtdoorlatendheid en zonwering. De prominente luifel stond
het zicht waren voor de architect uit den boze. Alle zichtvlakken zijn
AGC toe de lichtdoorlatendheid van het glas groter maken, zonder
beglaasd, zelfs de onderkant van de overstek: hier verlangde Arets
daarbij aan zonwering te hoeven inboeten. Aan de gevel bevindt zich
gezeefdrukt zwart glas om een extra reflectievlak te creëren dat het
Stopray Vision 50 glas, met een LTA van vijftig procent en een ZTA
daglicht dat op het water valt een extra duw in de rug te geeft bij het
van 28 procent.
verlichten van de ruimtes in de plint. Binnen zorgt een centraal Daarnaast moest het
atrium bovendien voor extra daglicht van bovenaf.
glas een rol vertolken in een heel palet aan aanvullende eisen, ten aanzien van luchtverkeerslawaai, incidenteel beloopbaar glas, brandwerend glas, dakbeglazing, privacy, letselwerendheid, doorvalveiligheid en isolatiewaarde. Al deze eisen hebben uiteindelijk geresulteerd in 24 verschillende glasopbouwen. Bij het doorvalveilig glas leverde AGC een glasopbouw (van buiten naar binnen) van 8 mm Stopray Vision 50 t, spouw 15 argon, en Stratobel 1010.2, bij het incidenteel beloopbaar glas 10 mm Stopray vision 50 t, spouw 15 argon, en Stratobel 66.2, bij een oppervlakte van ruim 3 vierkante meter per ruit. De voorgevel van het FIFPRo kantoor staat onder een lichte hoek van 7,5 graden. Deze helling en de grootte van de ruiten (hellend glas 2220 mm x 3370 mm; doorvalveilig glas 2220 mm x 3780 mm) stelden extra eisen aan de sterkte en dikte van het glas.
5 / 2014
RenD_2099-08-28_42,43,44,45.indd 45
I
45
14-10-14 12:41
VKG NIEUWS Postbus 5086, 2000 GB in Haarlem T: 023.551.84.44, F: 023.551.00.83, E: info@vkgkozijn.nl, I: www.vkgkozijn.nl
De informatie op deze pagina is afkomstig van VKG en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur-redactie
Meld u nu aan!
Tijd
Locatie
2 december 13.00 -17.00 uur
Tropenmuseum Amsterdam
Vernieuwen doe je niet alleen De 10de editie van de VKG Architectuurprijs, georganiseerd door VKG in samenwerking met de Architect, heeft als thema Vernieuwen doe je niet alleen, inzetten op technologie, creativiteit en samenwerking. Vanuit hun eigen werkgebied delen inspirerend sprekers hun kennis en ervaringen over vernieuwing met u. Aansluitend worden de VKG Architectuurprijzen 2014/2015 voor NIEUWBOUW en RENOVATIE uitgereikt net als de VKG Publieksprijs.
Programma VERNIEUWEN DOE JE NIET ALLEEN Inzette op technologie, creativiteit en samenwerking Gastsprekers Prof. Richard de Jeu, METRI Fact Based Advisory Janjaap Ruijssenaars, Univers Architecture Uitreiking VKG Architectuurprijzen VKG Architectuurprijs is een initiatief van de Vereniging Kunststof Gevelelementenindustrie (VKG) in samenwerking met “de Architect” vkg-architectuurprijs.nl
Voor meer informatie en aanmelden gaat u naar vkg-architectuurprijs.nl
46
I
5 / 2014
1413280648-jp934.indd 46
14/10/14 11:58
VMRG NIEUWS Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche Einsteinbaan 1, Postbus 1496, 3430 BL Nieuwegein T: 030.605.36.44, F: 030.605.32.60, E: info@vmrg.nl, I: www.vmrg.nl De informatie op deze pagina is afkomstig van de VMRG en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur-redactie
Turbulente tijden Het zijn turbulente en ook verraderlijke tijden? Turbulent omdat we ons bevinden in snel veranderende omstandigheden. We zien dan een drietal groeperingen bij onder-
Bert Lieverse nieuwe voorzitter VMRG
nemers en andere betrokken in de Nederlandse bouw. De eerste groep verwacht terugkeer naar de groeisituatie van voor de crisis en wacht af, de tweede groep weet het niet, twijfelt en wacht ook af. De derde groep weet zeker dat alle bakens verzet zijn, dat er structurele wijzigingen in de economie zijn opgetreden en dat dit ook structurele antwoorden zal moeten krijgen vanuit het bedrijfsleven. Er is geen bedrijfstak te vinden waarin de productieketen zo van wantrouwen en risico aan elkaar hangt. Alle macht concentreert zich en derhalve is vaak een hele reeks leveranciers in de keten afhankelijk van de financiële soliditeit van de voorganger in de keten. Voorspellers bepleiten uitstel van groei, tekorten op de woningmarkt en toch ook weer ten gevolge van demografische ontwikkeling op enige termijn een overschot.
Bert Lieverse is door de Algemene Ledenvergadering van de VMRG benoemd tot voorzitter van de VMRG, de brancheorganisatie voor metalen gevels en gevelelementen. Sinds 1997 is hij al directeur bij de VMRG en hij bekleedt nu een dubbelfunctie.
De VMRG zet echter haar koers uit! Met een brief naar minister Blok biedt ze samen met de VKG haar kwaliteitssytematiek met de VMRG Kwaliteitseisen en het VMRG
Lieverse: “Juist in deze turbulente tijden,
Keurmerk aan als oplossingsrichting voor het kwaliteitswantrouwen dat de
waarin zowel bedrijven als hun branche-
opdrachtgevers en bouwconsumenten hebben in de bouwsector. Samen met pilot-
organisaties nieuwe wegen zoeken en
bedrijven wordt gestart met productontwikkelingstrajecten voor nieuwe gevelpro-
nieuwe beleidsvoornemens formuleren,
ducten en diensten vanuit de vier strategische richtingen Duurzaamheid,
is gekozen voor een fulltime functiever-
Flexibiliteit, Innovatie en Internationalisatie.
vulling als voorzitter. Voor de gevelsec-
Kortom genoeg om te doen en na te streven voor de VMRG. In de Algemene leden-
tor is dit belangrijk, met name gezien rol
vergadering zijn de bestuurlijke samenstelling, portefeuille verdeling en voorzitter-
van de gevelindustrie bij de grote veran-
schap gewijzigd om niet alleen toekomstbestendig te zijn maar ook
deringen en technologische vernieuwin-
toekomstbepalend. Het bestuur bestaat nu uit de heer J. Koster, de heer H. Slump,
gen waarvoor de bouwwereld en de
de heer J. Roo, de heer J.de Vries, de heer H. Spronk en de heer M. Vorsselmans, tot
gebouwde omgeving zich geplaatst ziet.
voorzitter is benoemd VMRG directeur, de heer B. Lieverse.
Deze veranderingen op het gebied van technologie en regelgeving worden ook vertaald in de eisen die ten grondslag liggen aan het VMRG-Keurmerk waarover al onze leden beschikken. Deze eisen passen wij voortdurend aan en breiden wij uit om ervoor te zorgen dat onze leden altijd gegarandeerde kwaliteit bieden volgens de meest recente maatstaven.”
Actueel De VMRG verwelkomt onderstaande bedrijven als partner: Softtech Group www.stgroup.com Luxaflex Nederland www.luxaflex.nl
5 / 2014
1413280648-tykji.indd 47
I
47
14/10/14 11:58
NBvT Nederlandse Branchevereniging voor de Timmerindustrie Nieuwe 's Gravelandseweg 16, Postbus 24, 1400 AA Bussum t: 035.694.70.14, w: www.nbvt.nl De informatie op deze pagina is afkomstig van de NBvT en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur-redactie
Prestatiecontract: zeker en vast Een praktijk die in de automobielindustrie al gemeengoed is, begint ook bij het bouwen en beheren van vastgoed in schwung te komen. Total Cost of Ownership (TCO) is een benaderingswijze waarbij, naast de stichtingskosten, ook gekeken wordt naar de financiĂŤle gevolgen van keuzes in de ontwerpfase van gebouwen. TCO brengt de totale kosten op korte en langere termijn in beeld om een beoogde prestatie te kunnen realiseren. En dat is ook voor woningeigenaren van belang. Wie een moderne auto aanschaft, krijgt sinds enige tijd van zijn dealer vaak ook het aanbod een vast onderhoudscontract af te sluiten, waarbij het periodiek onderhoud over een aantal jaren tegen een vaste prijs wordt uitgevoerd. Die werkwijze heeft een aantal voordelen: niet alleen de aanschafprijs wordt belangrijk, maar ook de levensduur en de prestatie van uw aanschaf zijn tegen een vooraf bepaalde prijs gegarandeerd. Vertaal je dat naar de bouw, dan worden niet alleen de bouw- en/of
gen in de investeringskosten leiden tot een veelvoud aan verhoogde
huurprijs van een gebouw relevant, maar ook de kosten tijdens gebruik
exploitatiekosten. Verder kunnen extra investeringen een veelvoud aan
voor energie, schoonmaak, onderhoud, bouwkundig onderhoud, beveili-
besparingen tijdens de levensduur opleveren.
ging, bouwkundige aanpassingen en parkeerkosten. De totale eigendomskosten tijdens de levensduur worden zo afgewogen en op elkaar
Ontzorgen
afgestemd en niet alleen tijdens de investering.
De NBvT-leden bieden de ramen en kozijnen aan op basis van de BRL 0801, Concept IV (Totaalplan). Naast de levering, afmontage en plaat-
Betere keuzes
sing van een volledig afgelakt en beglaasd hoogwaardig houten eind-
Houten geveltimmerwerk is mooi, duurzaam, en aan de (kleur)smaak
product, wordt in samenspraak met eigenaar/gebruiker van het gebouw
van de moderne tijd aan te passen. Het heeft een hoge isolatiewaarde
een meerjarig prestatieovereenkomst opgesteld, waaraan op maat een
en heeft bij planmatig onderhoud zomaar een levensduur van vijftig
onderhoudscyclus wordt gehangen waarvoor de timmerfabriek eindver-
jaar. Vreemd genoeg worden deze pluspunten door sommigen ook als
antwoordelijk is. Deze overeenkomst wordt voor ondertekening
een nadeel ervaren. Want veel huiseigenaren klagen dat een gedeelte
getoetst door de onafhankelijke keuringsinstantie SKH te Wageningen.
van het weekend of de zomervakantie opgaat aan het doorvlooien van offertes van schilderbedrijven voor klein en groot onderhoud of aan het
Kostenbesparing
zelf hanteren van de kwast. De leden van de Nederlandse
Concept IV betekent dat de eindgebruiker volledig wordt ontzorgd, dat
Branchevereniging voor de Timmerindustrie (NBvT) hebben vaak al
het geveltimmerwerk optimaal wordt onderhouden, maar ook dat er
decennia lang ervaring met het produceren van houten ramen, deuren
maatwerk wordt geleverd voor elke specifieke woning- of gebouwsitua-
en kozijnen. Zij weten niet alleen hoe die volgens de gevraagde specifi-
tie. Een uitvloeisel kan zijn dat aan de ene kant van het gebouw (met de
catie geproduceerd moeten worden, maar ook hoe het onderhoud van
meeste wind- en zonbelasting) vaker wordt geschilderd dan aan de zijde
hun producten een langjarige succesvolle prestatie garandeert. Volgens
waar dit niet zo'n vaart loopt. Ook is het mogelijk voor kleuren te kiezen
de methodiek van de Total Cost of Ownership worden de consequenties
die een lagere onderhoudscyclus vergen (donkere kleuren moeten over
van te maken keuzes inzichtelijk, waardoor op termijn voordeel te halen
het algemeen vaker bijgewerkt worden dan lichtere). Zo worden tijdens
is. Door te kijken naar de totale levensduur kun je betere keuzes maken
de bouw- en gebruiksfase kosten bespaard, wordt er optimaal voor het
en de Total Cost of Ownership optimaliseren. Hiermee kunnen niet
geveltimmerwerk gezorgd en kunnen vergaande afspraken worden
alleen bezuinigingen in investeringskosten worden gevonden, maar ook
gemaakt met betrekking tot de exploitatiekosten. En dat allemaal met
in de exploitatiekosten. Er wordt voorkomen dat verkeerde bezuinigin-
garanties die kunnen oplopen tot 25 jaar.
48
I
5 / 2014
1413280648-ctisp.indd 48
14/10/14 11:58
BUITEN DE DEUR HoutPro+
Agenda
De eerste editie van HoutPro+ vindt plaats van 4 tot en met 7 november genbosch. Drie beurshallen worden
Brandveiligheid: voorkomen en beperken van brand
bezet door houtbewerkingsmachines,
7 november
toebehoren, toeleveranciers en aan-
Met het hernieuwde Bouwbesluit 2012
verwante producten. Tijdens de beurs
zijn de begrippen van het onderwerp
vinden verschillende activiteiten
brandveiligheid ingrijpend aangepast. In
plaats, zoals workshops en presenta-
deze actuele cursus over brandveiligheid
ties. HoutPro+ richt zich op de volle-
wordt niet alleen het Bouwbesluit, de
dige sector van de houtbewerking.
allerlaatste wijzigingen en de relevante
Naast fabrikanten en leveranciers van
wet- en regelgeving behandeld, maar met
houtbewerkingsmachines zijn alle toeleveranciers en aanverwante productgroepen vertegen-
name de knelpunten in de praktijk.
woordigd, waaronder meubelbeslag, houtveredelingsproducten, hout in diverse afwerkingen en
www.omgevingindepraktijk.nl
2014 in de Brabanthallen in ‘s-Herto-
toepassingen et cetera. De beurs is op dinsdag, woensdag en donderdag geopend van 12.00 tot 21.00 uur, en op vrijdag van 12.00 tot 18.00 uur.
Beurs Domotica & Slim Wonen
Meer informatie: houtproplus.nl
19 en 20 november Het Evoluon in Eindhoven opent wederom haar deuren voor de Beurs
VCA Jaarcongres
Domotica & Slim Wonen. Deze beurs,
Hoe kunt u meer uit de VCA halen? En hoe kunt u ervoor zorgen dat opdrachtgevers en
georganiseerd door Smart Homes, cre-
opdrachtnemers het werken met VCA als zinvol ervaren? Laat u inspireren en kom op 28 okto-
eert een perfecte gelegenheid om nieuwe
ber naar het 9de VCA Jaarcongres. De VCA bestaat 25 jaar. Het is inmiddels een vertrouwd
inzichten te krijgen, kennis uit te wisse-
instrument. Het aantal ongevallen is sinds de introductie drastisch afgenomen. In de vertrouwd-
len, contact te leggen en meer te leren
heid schuilt ook een gevaar: lijstje afvin-
over innovatieve oplossingen op het vlak
ken, diploma’s halen en klaar. Of toch
van woontechnologie.
niet? Hoe kunt u meer uit de VCA halen?
www.beursdomoticaenslimwonen.nl
En hoe kunt u ervoor zorgen dat opdrachtgevers en opdrachtne-
Gevel 2015
mers het werken met VCA als
9-13 februari
zinvol ervaren? Laat u inspire-
Vakbeurs voor ontwerp en engineering
ren en kom op 28 oktober naar
van de gebouwschil. Met volop innova-
het 9e VCA Jaarcongres.
ties, technologie, materialen, kennis,
Meer informatie: www.vcajaarcongres.nl
ideeën en ontmoetingen met architecten en bouwkundigen. www.gevel-online.nl
BouwBeurs 2015 9-13 februari
Bouw Compleet
De BouwBeurs is de tweejaarlijkse ont-
De vakbeurs Bouw
moetingsplaats waar bouwend Nederland
Compleet Venray,
bij elkaar komt. Hier maakt u kennis met
gehouden op 4, 5 en 6
nieuwe producten, systemen en ideeën
november, is het tref-
en doet u de kennis en contacten op die u
punt waar ondernemers
nodig heeft.
en relaties uit de bouw-
www.bouwbeurs.nl
wereld elkaar ontmoeten. In combinatie met
Batibouw
Bouw Compleet
26 februari-8 maart 2015
Hardenberg en Bouw
Batibouw, de grootste (ver)bouwbeurs
Compleet Gorinchem is
van België en haar bijna 1000 exposanten
er een landelijke dekking, maar wel met een regionaal tintje. Bouw Compleet is volgens de organi-
nodigen u uit om de nieuwste trends en
satoren de ideale gelegenheid om nieuwe producten en diensten onder de aandacht te brengen
materialen te ontdekken. Locatie is
bij de beslissingsbevoegde bezoekers, waaronder (onder-)aannemers, calculators, architecten,
Brussels Expo.
gemeentevertegenwoordigers, onderhoudssectoren en woningbouwverenigingen.
5 / 2014
1413280648-s8d3b.indd 49
I
49
14/10/14 11:58
OP DE MAT
Nieuw Nederlandstalig handboek FSB
Nieuw Betonlexicon
De Nederlandstalige uit-
Het BetonLexicon is vernieuwd en heeft een eigentijdse vormgeving en
gave van het geheel ver-
een verbeterde zoekfunctie gekregen. Ook zijn de begrippen naar het
nieuwde en uitgebreide
Engels vertaald en voorzien van literatuur- en websiteverwijzingen. In
FSB-handboek is nu ver-
het vernieuwde digitale woordenboek van de betonbranche zijn ruim
krijgbaar. Het ruim
300 begrippen uit de cement- en betonwereld opgenomen. Binnen de
760-pagina’s tellende
bouwwereld worden veel verschillende begrippen gebruikt, die soms
boekwerk biedt een volle-
een andere betekenis hebben. Om spraakverwarring te voorkomen, is
dige weergave van de
het belangrijk dat in de bouw één uniforme taal wordt gesproken. Dit is
producten van FSB en is
mogelijk met het BetonLexicon. Naast een uitleg bevatten de begrippen
voornamelijk bestemd
illustraties, foto’s en verwijzingen naar websites, vakliteratuur en regel-
voor architecten, aanne-
geving. BetonLexicon wordt uitgegeven door Æneas.
mers, ingenieurs en de groothandel. Het vernieuwde Nederlandstalige
Jaarboek Architectuur
handboek is onder meer
In deze publicatie zijn 30 gebouwen opgenomen die het afgelopen jaar
opgebouwd vanuit de
zijn opgeleverd. De Rotterdam van OMA siert de cover. De redactie van
innovaties die FSB dit jaar
het Jaarboek heeft niet alleen overzicht van Nederlandse bouwprojec-
heeft geïntroduceerd. In
ten gemaakt, maar ze beschrijft ook de belangrijkste trends en ontwik-
logisch opgebouwde
kelingen die ‘de productie en vormgeving van de Nederlandse
hoofdstukken is extra informatie te vinden over de elektronische toe-
architectuur beïnvloeden.’ De redactie bestaat uit Tom Avermaete,
gangscontrolesystemen isis M100 en isis M300, Ergo (nieuwe generatie
Hans van der Heijden, Edwin Oostmeijer en Linda Vlassenrood. Het boek
barrièrevrije producten voor het sanitaire programma), paniekbeslag
kost €39,50 en is te koop bij NAIPublishers.
(EN179 en EN1125-normering), projectbeslag AGL en een greep uit het assortiment sloten. Het FSB-handboek is verkrijgbaar door een e-mail te sturen naar verkoop.nederland@fsb.de of te downloaden via de website www.fsb.de.
Deceuninck online Deceuninck introduceert een online versie van haar technische kozijnen-, ramen- en deurengids. Met de nieuwe online editie van de ‘Technische gids’ voor kozijnen, ramen en deuren biedt het systeemhuis zowel voorschrijvers als aannemers een handig, overzichtelijk en uitgebreid online boekwerk aan. Zo kunnen eenvoudig doorsnedetekeningen, inbouwdetails, productkarakteristieken, onderhoudsrichtlijnen en antwoorden op de meest voorkomende vragen worden gevonden. Van wetgeving tot profiel- en/of kleurenoverzicht. Onder de hoofdrubrieken ‘ramen en (schuif)deuren’, ‘rolluiken’, ‘rolluikkasten’ en ‘luiken’ is een uitgebreid overzicht van het assortiment, alle plaatsing- en verwerkingsvoorschriften, vele technische doorsneden en meer te vinden. Voor alle bouwprofessionals, waaronder architecten, is deze meer dan 480 pagina’s tellende gids vanaf heden gratis te downloaden. Kijk op www.deceuninck.nl.
50
I
5/ 2014
1413280648-3a0dm.indd 50
14/10/14 11:58
HoutPro+_2014_A4_printer_marks.pdf 1 17-09-14 16:50:36
+
NODIGEN U VAN HARTE UIT VOOR HOUTPRO 2014 De nieuwe nationale vakbeurs voor de branche van houtbewerking en aanverwante sectoren.
BRABANTHALLEN, ’S HERTOGENBOSCH (Diezekade 2)
dinsdag 4 t/m vrijdag 7 november 2014
C
M
Y
Openingstijden:
CM
MY
dinsdag t/m donderdag
: van 12.00 tot 21.00 uur
vrijdag
: van 12.00 tot 18.00 uur
CY
CMY
K
GRATIS PARKEREN VOOR BEZOEKERS
BEZOEK ONS OP STAND: 3202 Persoonlijke toegangskaarten Wij verwelkomen u graag op onze stand. Persoonlijke toegangskaarten zijn te verkrijgen via één van de onderstaande e-mailadressen. info@axa-stenman.com, houtbeurs@burghouwt.nl, marketing@hmb.nu of houtbeurs@maco.eu Vervoer per touringcar Komt u van ver? Wij regelen uw vervoer per touringcar. Er zijn twee opstapplaatsen op donderdag 6 november. 1. Heerhugowaard (tussenstop Breukelen) 2. Assen (tussenstop Rijssen) Heeft u interesse? Meld u zich aan via houtbus@gmail.com
1413202967-e52zb.indd 51
13/10/14 14:23
GEEF INBREKERS GEEN KANS!
Benieuwd naar de mogelijkheden? Scan de QR code of ga naar www.themans.nl/assortiment
Hunneperkade 62, 7418 BT Deventer +31(0)570 662 580 i n f o @ t h e m a n s . n l | w w w. t h e m a n s . n l
1413202967-fhesi.indd 52
13/10/14 14:23