Raam en Deur 2015-2

design | techniek | toepassing | productnieuws | regelgeving

2

jaargang 17, 2015

Vakblad voor gevelopeningen, beveiliging, raam- en deurtechniek

bouwbeslag kozijn/raam-& deurtechniek beveiliging beglazing tochtwering & ventilatie

RenD_2015-04-15_1.indd 1

07-04-15 16:32

DucoTop 50 ‘ZR’

UPDATE: nu met EXT RA DEMPING!

Onzichtbare plaatsing

DucoTop 50 ‘ZR’ is een zelfregelend ventilatierooster dat snel en eenvoudig achter het buitenspouwblad kan worden aangebracht, zodat het van buitenaf niet zichtbaar is. Ook is discrete plaatsing op het kozijn mogelijk met een vlak aluminium buitenprofiel. De binnenkant van het

in een woning integreert. Plaatsing is mogelijk op elk type kozijn en voor kozijndieptes tot 120 mm.

HOME OF OXYGEN

rooster kan gedeeltelijk weggewerkt worden, waardoor het zich perfect

info@duco.eu - Handelsstraat 19 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 33 - fax +32 58 33 00 44

26062009_DUCO_RaamEnDeur.indd 18 RenD_2015-04-15_2.indd 2

9/03/15 09:34 07-04-15 16:32

VOORWOORD

Doordenken, doordoen Zoals Marjet Rutten zei tijdens de beurs Building Holland: “De hele bouw heeft het steeds maar over ketensamenwerking. Ik ben dat nu zó zat. Laat ze het eens gaan doen in plaats van er alleen maar over te praten.”

Welnu, deze Raam en Deur staat bijna bol van de ideeën en samenwerkingen. Het Erasmus Paviljoen waar journalist Louis Jongeleen voor een nieuwe serie met architect Stefan Prins letterlijk doorheen wandelde: samenwerking tussen allerlei disciplines in de architectuur.

Of de duurzaamheidstest van kozijnen en gevelelementen: vereende krachten van diverse schakels in de keten. Of neem Hans Fuchs’ artikel over de complete deursets die de industrie tegenwoordig levert.

Inclusief kozijnen en hang- en sluitwerk. Precies afgestemd op de functie die iedere deur heeft op zijn specifieke plaats in een project.

Oké, da’s misschien eerder ketenintegratie dan ketensamenwerking.

Maar de faalkosten gaan er in ieder geval fors mee omlaag en het gemak voor de bouwer minstens even snel omhoog.

In het ventilatie-artikel zie je allerlei brancheverenigingen die zich samen met de overheid inzetten voor betere ventilatie en een gezonder binnenklimaat. Nou de aannemer en installateur nog die alles goed moet aanleggen… En ja, zeker. De samenwerking kan soms ook beter. Zoals die tussen de lockpickers van Toool en de sloten- en cilinderfabrikanten. Arie Grevers schoof aan bij een van de wekelijkse clubavonden en deed verslag van de vakkennis en de expertise. Daar kun je als industrie je voordeel mee doen, voor je gekraakt wordt door kwaadwillenden.

Al met al dus voldoende goede voorbeelden om over na te denken. Maar misschien nog meer om na te dóén.

Marc Nelissen Hoofdredactie Raam en Deur

desi gn | tech niek | toepassin g | prod uctn Vakb lad voor ieuws | rege geve lope ning lgev ing en, beve iligin g, raam - en deur tech niek

2

jaargang 17, 2015

bouwbeslag kozijn/raam-& deurtechniek beveiliging beglazing tochtwering & ventilatie RenD_2015-04-

15_1.indd 1

07-04-15 16:32

Tips voor de redactie?

Mail ze naar raamendeur@mixpress.nl of via @RD-redactie op Twitter.

2 / 2014 2015

RenD_2015-04-15_3.indd 3

I

3

07-04-15 16:33

inhoudsopgave Colofon Raam en deur Vakmagazine voor raam-, deur- en geveltechniek, van ontwerper tot verwerker.

Redactie Hans Fuchs Arie Grevers Louis Jongeleen Johan van Leipsig Marc Nelissen Hein Stienstra Joop Wilschut

INHOUDSOPGAVE

Zeven jaar geleden was het nog een dooie boel op het terrein van de Erasmus Universiteit in het Rotterdamse stadsdeel Kralingen Oost. Er stonden enkele losse betonnen onderwijsgebouwen tussen grasveldjes en parkeerplekken.

Uitgever Marc Nelissen

Dat paste volgens het College van Bestuur niet

Vormgeving Inpladi bv, bureau voor idee en creatie, Cuijk

de toestroom van studenten uit alle delen van

Uitgave MIXpress BV Rosmalen Redactie-adres Raam en Deur postbus 55, 5240 AB Rosmalen tel. 073.503.43.47 fax 073.503.81.53 e-mail: raamendeur@mixpress.nl

10

Erasmus Paviljoen, een bruisend en duurzaam hart

bij een universiteit met groeiende ambities en de wereld.

14

Hoe weersbestendig is de gevel?

De laatste jaren hechten bouwpartijen steeds meer belang aan het meten van geleverde bouwprestaties. Logisch, want ambitieuze eisen aan energiezuinigheid en comfort van een gebouw zijn alleen zinvol als ze in werkelijkheid gerealiseerd worden. Zo is voor een exacte berekening van de

Abonnementen losse nummers €14,50 jaarabonnement €72,– buitenland €87,– MIXpress BV (zie redactie-adres)

energieprestatie de meting van de luchtdichtheid onontbeerlijk. En in welke mate draagt eigenlijk de wind- en waterdichtheid bij aan gezonde en energiezuinige gebouwen? Ook dat is meetbaar.

Abonnementsvoorwaarden check www.mixpress.nl/abo Stopzetten abonnement Opzeggingen (uitsluitend schriftelijk) dienen 8 weken voor afloop van de abonnementsperiode in ons bezit te zijn.

Advertenties Molijn Sales Support, Edgar Molijn postbus 61, 5258 ZH Berlicum tel. 073.503.35.44 fax 073.503.11.95 e-mail: raamendeur@molijnsalessupport.nl

16

Waarom kunststof?

In de renovatiemarkt is het kunststof kozijn marktleider. Dat lijkt strijdig met scores op lijsten voor milieuclassificatie. Hoe komt dat? Welke cri-

Omslagfoto Erasmus Paviljoen, Rotterdam

teria leiden tot een keuze voor het kunststofko-

Close-Up Advertorial

vertellen hoe dat bij hen verloopt.

zijn? Deskundigen van woningcorporaties

Copyrights Alle rechten voorbehouden.

Niets uit deze uitgave mag worden ver­­veel­voudigd, op welke wijze dan ook of worden opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

ISSN 1389-6873

22

Stok achter de deur

Afgeblazen, mislukt: de woordkeus loog er niet om, eind 2014, bij het stoppen van het Actieplan Ventilatie Nieuwbouwwoningen. De teneur in de berichtgeving: de corporaties deden werkelijk iets aan de klachten over ventilatie van hun huurders, de marktpartijen liepen er niet warm voor. Volgens NEPROM en VLA ligt het iets genuanceerder.

K E U R M E R K

4

I

2 / 2015

RenD_2015-04-15_4,5.indd 4

07-04-15 16:30

24

Kant-en-klaar en digitaal

Postbox Berichten uit de markt

7

Complete deursystemen, digitaal geproduceerd, inclusief hang- en sluitwerk, die de deurenproducent ook nog netjes

Gevelarchitectuur

afhangt: wordt dat de nieuwe standaard? En maakt de branche straks de sprong naar het leveren van complete deursys-

Architectuur voor nu en straks

temen - inclusief het kozijn?

10

Vaktueel Het Detail

14

Raamwerk Kunststof kozijnen

Sleutelen dat het een lieve lust is

16

28

Elke veertien dagen ontmoeten ze elkaar in een bovenzaaltje van een Irish pub te Eindhoven. Ze betreden het etablissement met een koffertje, halen een pint Guinness aan de bar en gaan rap de

Close Up Buva 19

trap op. Wat zit er in dat koffertje? Daar zit in een lockpicking set en een flink aantal cilindersloten.

Een lockpicking set bestaat uit enkele eenvou-

Inside

dige gereedschappen om cilindersloten te ope-

Ventilatie-regels 22

nen zonder gebruik te maken van de passende sleutel, te weten: een haakje om het slot met de duim onder spanning te zetten en een aantal `harkjes’ om de palletjes van het cilinderslot op een rijtje te krijgen.

Significante verschillen in binnenluchtkwaliteit

36

Deur in Deur uit Kant-en-klare deursets

24

Close Up Hörmann 27

Moet het altijd balansventilatie met warmteterugwinning zijn, bij luchtdicht bouwen? Hoe

Sluitstuk

competent zijn de alternatieven? Het consor-

Lockpickers onder elkaar

tium Monicair onderzocht hoe “marktdominante

28

ventilatiesystemen” in de praktijk presteren.

Harm Valk van Monicair: “Er zijn aanzienlijke

Close Up

verbeteringen mogelijk, wat betreft de kwaliteit van de binnenlucht en op gebied van de energieprestatie.”

Roto Frank

31

DOM Nederland

33

Themans 35

Luchtdicht

39

Gegarandeerde kwaliteit

VMRG Zonwering is de nieuwe naam van profes-

Ventilatiesystemen op een rij

36

sionele zonweringsbedrijven die gegarandeerd

Branchepagina’s

voldoen aan de VMRG-Kwaliteitseisen. De eerste

VMRG 39

bedrijven zijn gekeurd door SKG-IKOB Certificatie en kregen uit handen van Bert

VKG 40

Lieverse, voorzitter en directeur van de VMRG, het VMRG Zonwering certificaat uitgereikt.

Buiten de deur Evenementen + agenda

42

2/ 2015

RenD_2015-04-15_4,5.indd 5

I

5

07-04-15 16:30

D E I N N O V AT I E V E K O Z I J N T E C H N O L O G I E V A N S O F T L I N E 8 2 N L

NIEUW

“Het verschil tussen huis en thuis�

SOFTLINE 82 NL: het kunststof profielsysteem dat speciaal is ontwikkeld voor triple glas. Met SOFTLINE 82 NL worden hogere isolatiewaarden bereikt, wat resulteert in een lager energieverbruik en minder CO2 uitstoot.

Het dikwandige profiel (wandsterkte klasse A!) zorgt voor vaster zittende schroeven en extra stevige hoekverbindingen waardoor ramen en deuren vele jaren lang perfect

functioneren. Kenmerkend is ook het Dutch design dat past bij

de Nederlandse bouwstijlen van de 20e eeuw.

Meer comfort, minder energieverbruik en 100% recyclebaar: SOFTLINE 82 NL maakt het verschil!

www.vekakozijn.nl

RenD_2015-04-15_6.indd 6

07-04-15 16:29

postbox Nieuwe naam voor Den Braven Per 1 januari 2015 zijn Den Braven Sealants en

Nieuwe Velux consumentenwebsite

Hercuseal gefuseerd. Ook is de naam Den Braven

Om consumenten nog beter van dienst te kun-

Sealants gewijzigd in Den Braven Benelux. De

nen zijn heeft Velux Nederland een compleet

producten van Den Braven zijn bekend onder de

nieuwe consumentenwebsite gelanceerd. Uit

merknamen Den Braven, Zwaluw, Hercuseal en

onderzoek is gebleken dat consumenten op

Tectane en onder de private labels van verschil-

velux.nl vooral op zoek gaan naar concrete

lende partners. De wijziging vergroot de slag-

informatie zoals prijzen, de juiste daglichtop-

kracht van het bedrijf en vereenvoudigt het

lossing, productinformatie en mogelijkheden

contact tussen klant en leverancier. Door de

voor raamdecoratie. Maar ook informatie over

bedrijfsnaam te wijzigen in Den Braven Benelux

montage (instructies), het vervangen van oude

is er één uitstraling naar buiten ontstaan. Naast

dakramen, onderhoud en service zijn belang-

Den Braven bediende namelijk ook Hercuseal de markt, vanuit haar productielocatie in Giessen.

rijke redenen om de website te bezoeken. De

De customer service afdelingen inclusief de sales teams zijn samengevoegd, de klant heeft nu dus

nieuwe website adviseert consumenten niet

contact met één afdeling. Met alle vragen en bestellingen kan men op één plaats terecht.

alleen tijdens, maar ook voor en na het aankoopproces. "Zodra iemand op velux.nl komt moet men snel de juiste informatie kunnen vin-

Stationshal Delft in gebruik

den. Het bieden van een optimale service in Het nieuwe treinstation van Delft is in

iedere fase van het aankoop- en montagepro-

gebruik genomen. Het station in combina-

ces staat hierbij centraal. De transparante

tie met stadskantoor en stadshal staat

vormgeving van de nieuwe website heeft een

bovenop de spoortunnel die in plaats is

duidelijke routing die rekening houdt met de

gekomen van het oude betonnen spoorvia-

manier waarop een consument op zoek gaat

duct dat sinds 1965 Delft in tweeën deelde.

naar informatie, de Customer Journey. Dit

Vanaf het begin is het idee van Mecanoo

maakt informatie voor klanten nog makkelijker

architecten een stationshal te ontwerpen

en sneller vindbaar", aldus Jarl Langerak,

die bezoekers meteen duidelijk maakt dat

directeur marketing & communicatie van Velux

ze zich in Delft bevinden. Francine Houben,

Nederland. De nieuwe website is te vinden op:

creatief directeur Mecanoo: "Als je via de

www.velux.nl

roltrappen naar boven komt, ontvouwt zich het indrukwekkende plafond met de historische plattegrond van Delft. Kijk je naar buiten, dan zie je de stad en het oude station, als een modern "Gezicht op Delft" van de schilder Johannes Vermeer. Aankomen in Delft wordt een onvergetelijke ervaring." De stationshal maakt deel uit van de eerste fase van de ontwikkeling van het station en stadskantoor.

ODS Jansen behaalt Dubokeur ODS en Jansen hebben 3 stalen systemen van Jansen laten onderwerpen aan een levenscyclusanalyse door het Nederlandse Instituut voor

NEN 5096 gerepareerd

Bouwbiologie en Ecologie (NIBE).

Wijzigingsblad NEN 5096 repareert foutje

Resultaat is dat de systemen allemaal

De normcommissie "Inbraakwerendheid van

het Dubokeur hebben gekregen. Het

gevelelementen" heeft een wijzigingsblad bij

gaat om VISS TVS HI vliesgevels,

NEN 5096:2012 "Inbraakwerendheid - Dak- of

Janisol HI ramen en Economy deuren.

gevelelementen met deuren, ramen, luiken en

Volgens Jansen is de uitkomst een duw

vaste vullingen - Eisen, classificatie en beproe-

in de rug voor het gebruik van staal in

vingsmethod" gepubliceerd. Belangrijkste

de bouw. Zo willen architecten in de regel wel werken met staal, vanuit hun oogpunt vooral van-

reden voor dit wijzigingsblad: bij de herziening

wege de esthetische kwaliteiten. Maar zij moeten vaak toch goedkopere materialen toepassen,

van NEN 5096 in 2012 is onbedoeld de reik-

wanneer het budget het niet meer toelaat. In het kader van de verschuiving naar prestatiegericht

wijdte van de manuele beproeving volgens

bouwen, rekening houdend met de totale levenscyclus, komt staal als beste uit de bus. Hierdoor

NEN-EN 1630 vergroot. Het manueel aanvallen

krijgt de opdrachtgever, naast de ecologische impact, meer zicht op de investering op lange ter-

van het materiaal van een deurconstructie

mijn. Doordat stalen gevelsystemen langer meegaan en minder onderhoud vergen, ontstaat er

komt in de Nederlandse praktijk niet voor en er

een beter zicht op de werkelijke investering. ODS en Jansen kunnen dit nu staven met certificaten

was dus niet voldoende aanleiding voor het

van een autoriteit op milieu technisch vlak.

aanpassen van de norm op dit punt.

2 / 2015

RenD_2015-04-15_7,8,9.indd 7

I

7

07-04-15 16:29

postbox Start bouw duurzaamste woningen in Eindhoven

Boel naar DOM Marcel Boel trad in dienst van DOM Nederland als projectadviseur. Boel werkte eerder onder andere voor Gerritse en Dorma.

Blok voorspelt mooiere tijden Minister Blok voorspelt mooiere tijden voor de bouw. Of het weer zo wordt als voor de crisis durft de bewindsman niet te voorspellen. Wel constateert hij dat 2014 voor de bouw in zijn geheel een beter jaar was dan de voorgaande jaren. "Er begint weer een beetje kleur op de wangen van de bouwsector te komen." Blok ziet mogelijkheden voor beleggers voor huurwoningen. Met name voor woningen met huren tussen de 700 en 900 euro. Daarvan zijn er veel te weinig. Bloks tweede voorspelling gaat over grote institutionele gebouwen met een In 2020 moet Genderdal (Aireybuurt) de duurzaamste wijk van Eindhoven zijn. Het project is uit-

mooi verleden. "Denk aan instellingen, zoals

geroepen tot groene proeftuin om duurzame producten en technieken toe te passen. De

oude schoolgebouwen of oude ziekenhuizen.

bestaande buurt wordt vanuit bewonerswensen verduurzaamd en op de plek van de gesloopte

Transformeer deze in een gebouw met appar-

Aireyflats komt nieuwbouw. Onlangs startte Woonbedrijf hier met de bouw van de eerste nieuwe

tementen van € 100.000. Ik ken projecten die

huurwoningen voor een groep mensen die vanaf de start actief hebben meegedacht over het pro-

hiervoor driemaal zijn overtekend." Een totale

ject. Het is het eerste woongebouw dat gebouwd wordt volgens het duurzaamheidsprincipes van

make over van de bestaande voorraad zal vol-

The Natural Step. De leefwensen en duurzaamheidseisen van de bewoners staan centraal bij het

gens Blok op een

ontwerp en de bouw. Het project bestaat uit 56 appartementen, 12 zorgappartementen en 14 rij-

nieuwe manier de

woningen. De woningen krijgen een zeer lage energieprestatiecoëfficiënt (EPC) van 0,09 en een

bouwsector

GPR-gebouwscore van 9,0 voor het onderdeel "Energie" en voor de overige onderdelen gemid-

impulsen geven.

deld een 7,7.

Hier ligt het vooral op het vlak van duurzaam-

Kwaliteitsbeleid Pilkington Benelux bekroond

heid en energie-

Pilkington heeft het ISO 9001 en ISO 14001 certi-

neutraal maken

ficaat binnengehaald. Het kwaliteitssysteem van

van woningen.

Pilkington Benelux is een integraal kwaliteitssysteem met informatie over kwaliteit en milieu dat nu is gecertificeerd volgens ISO 9001 de interna-

Het erkende stelsel gaat verder

tionale standaard voor kwaliteitsmanagement en

Het erkende stelsel gaat verder

ISO 14001 de internationale standaard voor mili-

Het reeds bestaande systeem voor certificatie

eumanagement. Organisaties die voldoen aan de

en kwaliteitsverklaringen in de bouw kan blij-

eisen in deze normen tonen daarmee aan dat hun

ven functioneren. Na onderzoek is gebleken

kwaliteitsbeleid en milieumanagement op orde is.

dat het systeem goed functioneert, maar her

Ook blijkt eruit dat zij voldoen aan relevante wet-

en der aangepast diende te worden. De meeste

en regelgeving en dat klanttevredenheid hoog in

aanpassingen zijn inmiddels doorgevoerd. Het

het vaandel staat. Laurens Aveskamp, managing

belangrijkste argument hierbij is dat

director Pilkington Benelux: "Deze systematische

CE-markering met de komst van de

aanpak moet resulteren in het continu verbeteren van onze processen en sluit naadloos aan bij

Verordening Bouwproducten dwingende

onze visie: Pilkington Benelux de duurzame partner in glasoplossingen!"

beperkingen oplegt aan het gebruik van vormen van private certificatie en het gebruik van keurmerken. SBK heeft de afstemming met de

Doorwin failliet

verschillende betrokken partijen gezocht en

Vianen Kozijnen, Tinga Deuren en Ramen en de holding Doorwin zijn failliet verklaard. Douma

gevonden. Door ingehuurde extra capaciteit

Deuren, Kegro Deuren en Van Bruchem Deurenfabriek zijn niet bankroet en gaan als deurengroep

voor de beoordeling van de vele in korte tijd

verder.

via KOMO door de verschillende partijen aan-

Dat meldt curator Geurt te Biesebeek in Cobouw. “Enkele verlieslatende jaren hebben ertoe geleid

geboden dossiers zijn momenteel de nodige

dat het eigen faillissement is aangevraagd”, aldus Te Biesebeek in een schriftelijke verklaring.

certificatieregelingen onder het stelsel voor de

Afgelopen dinsdag werd dat faillissement uitgesproken.

markt behouden.

8

I

2 / 2015

RenD_2015-04-15_7,8,9.indd 8

07-04-15 16:29

postbox Dune House wint Reynaers Projectprijs

Brandwerende beglazingsband geïntegreerd in kozijnen Naast het standaard witte brandwerende beglazingsband is er nu ook donker brandwerend beglazingsband op de markt waardoor het niet meer opvalt in het systeem. Brandwerende beglazingsmaterialen zijn vervaardigd uit keramische stoffen die bestand zijn tegen de extreem hoge temperaturen tijdens een brand.

Keramische stoffen waren voorheen alleen in wit verkrijgbaar. Het beglazingsband viel daardoor extra op in donkere kozijnen. Nu design een steeds prominentere rol gaat spelen, is de vraag naar donker beglazingsband ook steeds dringender geworden. Bij Köhlerwoodcap in Rotterdam heeft men daarom een donkere

Dune House heeft de Reynaers Projectprijs 2014 gewonnen. De villa gelegen in de duinen, een

variant beschikbaar. Door een speciaal procedé

ontwerp van Marc Koehler Architects, gerealiseerd door gevelbouwer Huijberts Gevelbouw, won

heeft het Kerafix 2000, brandwerend begla-

met slechts één procent meer stemmen. Marc Koehler omschrijft Dune House als een loft die half

zingsband, een donkere kleur gekregen maar

verzonken ligt in de duinen, uitkijkt over zee. Het concept van het huis is geïnspireerd op de bele-

beschikt het toch over dezelfde eigenschappen

ving van het duinlandschap. Koehler: "In dit ontwerp hebben we het natuurlijk landschap willen

als de witte uitvoering.

respecteren en integreren. Het dak en de gevel hebben dezelfde houten uitstraling gekregen die aansluit bij de kleuren van het duinlandschap. Dune House is een houten diamant." Tussen al het hout is de toepassing van aluminium in de gevel opmerkelijk te noemen. Koehler noemt het grote,

Nieuwe directie Hautau

schuine raam als een van de meest opvallende elementen van het project. Hiervoor is gebruik gemaakt van het aluminium vliesgevelsysteem CW 50-OW van Reynaers. Dit systeem combineert een aluminium kliklijst aan de buitenzijde, met een houten binnenzijde.

VMRG Zonwering wil kwaliteit bieden VMRG Zonwering is de naam van professionele zonweringsbedrijven die gegarandeerd voldoen

Na 47 jaar trouwe dienst in het Duitse beslag-

aan de VMRG-Kwaliteitseisen. De eerste 10 bedrij-

bedrijf Hautau is directeur Klaus-D. Vehling

ven zijn gekeurd door SKG-IKOB Certificatie en

met pensioen gegaan. Hij wordt vervangen

kregen uit handen van Bert Lieverse, voorzitter

door Frank Jedamski en Martin Beissner als

en directeur van de VMRG, het VMRG Zonwering

inkoopdirecteur en technisch directeur. Beide

certificaat uitgereikt. Sinds januari 2014 zijn in de

zijn ervaren krachten binnen Hautau.

VMRG-Kwaliteitseisen en Adviezen eisen opgenomen op het gebied van zonwering. Alle VMRG Zonwering bedrijven, te herkennen aan het gelijknaZonwering, De Groot & Visser Projectzonwering, De Haan Westerhoff Geveltechniek, Hunter

Naamsbekendheid Reynaers verbetert fors

Douglas Architectural Projects, Peeters Projectzonwering, Prozon Nederland, Schellekens &

Reynaers, leverancier van aluminium systemen

Schellekens, Warema Nederland, Wonnink Zonwering en Zon-Ex.

voor ramen, deuren en gevels, heeft een hoge

mige logo, zijn gekeurd en voldoen gegarandeerd aan deze eisen. Deze bedrijven zijn Gehlen

directe naamsbekendheid bij architecten en aannemers. Dat blijkt uit van Bouwkennis en

SKH chagrijnig van procedures

onderzoeksbureau USP uit 2014. In de ruw-

“Onze controleurs lopen tegenwoordig noodgedwongen met iPads rond en zitten soms een half

bouwsector heeft Reynaers de hoogste spon-

uur in een kantoortje allerlei formulieren in te vullen in plaats van dat ze hun ogen de kost geven

tane naambekendheid voor de productgroep

in de productiehallen.” Begrijp hem goed, Van Doorn is de eerste om te zeggen dat certificerende

kozijnen/profielen en bovendien een hogere

instellingen als zijn eigen SKH gelijkwaardig en vergelijkbaar moeten toetsen, maar toetsen op

merkkracht dan het branchegemiddelde. Hans

procedures gaan wat hem betreft het beste hand in hand met een inhoudelijk oordeel van een

van der Looij, sales- & marketingmanager van

controleur die kennis en kunde van de praktijk heeft.

Reynaers in Nederland is blij met de uitkom-

“Helaas gebiedt de Raad van Accreditatie ons om steeds meer op procedures te checken dan op

sten van het onderzoek. Van der Looij: "Er is

de inhoud. Veel liever dan dat zijn wij een autoriteit die op basis van praktijkervaring, kennis en

sprake van een spectaculaire stijging van de

kunde een fabriek checken en zo zeggen wat er goed gaat en wat niet.”

spontane naambekendheid. Was deze 2 jaar

Van Doorn heeft geen aanwijzingen dat zijn certificaathouders last hebben van deze toenemende

geleden nog 16 procent, nu praten we over 44

proceduredruk. In een e-mail aan alle certificaathouders nodigt hij hen echter uit om vooral met

procent. De totale naambekendheid steeg van

hem in gesprek te gaan als ze aanmerkingen hebben op de gang van zaken bij de audits.

67 naar 78 procent."

2 / 2015

RenD_2015-04-15_7,8,9.indd 9

I

9

07-04-15 16:29

Gevelarchitectuur

Auteur: Louis Jongeleen Fotografie: Marcus Peters

Architectuur voor nu en straks (2)

Erasmus Paviljoen, een bruisend en duurzaam hart Zeven jaar geleden was het nog een dooie boel op het terrein van de Erasmus Universiteit in het Rotterdamse stadsdeel Kralingen Oost. Er stonden enkele losse betonnen onderwijsgebouwen tussen grasveldjes en parkeerplekken. Dat paste volgens het College van Bestuur niet bij een universiteit met groeiende ambities en de toestroom van studenten uit alle delen van de wereld. De campus moest een bruisende plek worden met een hart. Anno 2013 werd de eerste fase van die transformatie opgeleverd.

Centraal op het terrein staat het nieuwe Erasmus Paviljoen, een ontwerp van de Rotterdamse Powerhouse Company en De Zwarte Hond eveneens uit Rotterdam. In het Grand Café van dit multifunctionele gebouw zit architect Stefan Prins (33) aan een kop koffie. Hij was de projectarchitect van het Erasmus Paviljoen. Tijdens een wandeling rondom en in `zijn' gebouw vertelt hij vanuit welke visie het kloppende en ook duurzame hart van de Erasmus Campus is gecreëerd. Architectuur volgens Stefan Prins.

Projectgegevens Opdracht:

Erasmus Universiteit, Rotterdam

Masterplan:

Juurlink en Geluk en jvantspijker architecten

Architecten:

Powerhouse Company , Rotterdam en De Zwarte Hond, Rotterdam

Uitvoering:

Lokhorst Bouw en Ontwikkeling, Beverwijk

In de namiddag van een koude lentedag schijnt nog een laat zonnetje

Staalconstructie: Bentstaal B.V. , IJsselstein

door de glazen wand van het Grand Café. Studenten druppelen binnen

Vliesgevel:

Rollecate Groep, Staphorst

en zoeken een tafeltje. Stefan Prins: “ Destijds kwamen studenten naar

Lamellen:

Hunter Douglas Europe B.V., Rotterdam

de oude campus om te studeren en als ze daarmee klaar waren, gingen ze weer weg. Wat ontbrak was verblijfskwaliteit, een plek voor culturele activiteiten, een theater en een centrale ruimte waar studenten en medewerkers elkaar kunnen ontmoeten. Je hebt hier uitzicht op de

staalconstructie van de theaterzaal en dan heb je aan de binnenzijde

grote vijver. Boven je hoofd buigt zich het hoge plafond van houten lat-

van de zaal ook nog een akoestische wand. En dat samen, dat pakket

ten. Tussen die latten zie je nog de rode bekleding. Die kan worden aan-

van een halve meter, maakt dat we de eisen voor geluidisolatie halen.

gelicht. Dat geeft de caféruimte een warme gloed. De rode wand is

De vloer van de zaal is gewoon een hele zware betonnen vloer. Door zijn

tevens de buitenkant van het dikke isolatiepakket van de theaterzaal,

massa houdt die het geluid tegen.

die de kern vormt van dit vierkante glazen gebouw."

Bij het ontwerpen hebben we bedacht dat we het gebouw op verschillende manieren willen laten reageren op de seizoenen en het licht. Dat

Overkapping

doen we met de gevel en de lamellen. Maar we doen dat ook door het

Stefan Prins:” Het gebouw moest multifunctioneel zijn. Daar hebben we

houten plafond dat dus deels open is en dat we aan kunnen lichten aan

voor gezorgd. In de zaal kunnen voorstellingen, lezingen of colleges

de achterzijde. De rode doos die achter de latten zit kunnen we laten

gegeven worden, tegelijkertijd moeten ze hier ook vrij kunnen program-

oplichten als een soort lampion. Als het avond wordt, zie je hem echt

meren om een lunchconcert te geven of een lezing. Een concert in het

schijnen. Dit gebouw is het hart van de campus. Dat heeft ook daarmee

Grandcafé moet kunnen samengaan met een voorstelling in de theater-

te maken. Een warme gloed, uitnodigend van karakter. Het heeft zeker

zaal. Daarom is de zaal uitgevoerd als een doos-in-door-constructie. Die

ook met romantiek te maken.”

rode wand achter het lattenplafond is de buitenkant van de theaterzaal.

Stefan Prins loopt tussen de cafétafels door naar de zuidwestelijk hoek

Dat is de eerste laag, daarachter heb je nog een spouw met daarin de

van het Erasmus Paviljoen. Daar vormt een gebogen betonnen trap de

10

I

2 / 2015

RenD_2015-04-15_10,11,12,13.indd 10

07-04-15 16:28

opgang naar de theaterfoyer op het Zuiden. Prins: “Je kunt hier mooi

energie verloren gaat. We hebben bewust gekozen voor een gebouw

zien hoe het grondvlak van het paviljoen meegaat met de glooiing van

zonder hoofdentree. Het is veel meer een alzijdig gebouw dat reageert

het omringende terrein. De lijnen van de traptreden lopen dwars door

op zijn omgeving. Je kunt zien dat overal de vloer aan het maaiveld ligt.

de glazen gevel heen. We hebben heel nauw samengewerkt met de

Overal is de relatie tussen binnen en buiten gelijk. Dus geen hoofden-

landschapsarchitecten om deze treden aan de binnenzijde te laten aan-

tree. Het is een gebouw waar je zelfs doorheen zou kunnen lopen om

sluiten aan de buitentrap. Daarmee is het gebouw een continuering van

onderweg van de ene faculteit naar de andere even snel een kop koffie

deze campus geworden, bijna een glazen overkapping van het golvende

te pakken. Zo sluit het naadloos aan bij de bewegingen van de studen-

terrein.”

ten. Via de enige glazen buitendeur van de foyer gaat Stefan Prins naar buiten. Daar, op het centrale plein van de nieuwe campus, de Erasmus

Masterplan

Plaza, neemt hij even afstand van het paviljoen. “Vanaf dit plein krijg je

De deuren van de theaterzaal zijn nu even dicht. Binnen is een pro-

een goede indruk van de ligging van het Erasmus Paviljoen.”

gramma met debat aan de gang over `Sexual Diversity' . In de foyer aan

De Erasmus Universiteit Rotterdam heeft in 2005 een aanbesteding uit-

de zuidelijke gevel lopen mensen in en uit. Stefan Prins: “Het gebouw

geschreven voor het maken van een nieuw Masterplan. Die is gewonnen

reageert ook door de deuren die open of dicht zijn op. En ook op hoe

door Juurlink en Geluk (Amsterdam) en jvantspijker architecten

het in de winter is of zomers. In de zomer gaat alles open. In de winter

(Rotterdam). Dat bestond uit het simpele idee om het noordelijke deel

gebruiken we een paar deuren om ervoor te zorgen dat niet teveel

van de campus met het zuidelijke deel te verbinden. Dat is deze as van

2 / 2015

RenD_2015-04-15_10,11,12,13.indd 11

I

11

07-04-15 16:28

Gevelarchitectuur

Noord naar Zuid ,de Institutenlaan. Tegelijkertijd is er een as gecreëerd

naar elke hoek van het gebouw. En die curve is gerelateerd aan hoe de

van Oost naar West. Dat is de Plaza, waar de parkeergarage onder zit en

zon om het gebouw heen gaat. Hier aan de oostzijde zie de dat de

waarvan fase 2 nog wordt gebouwd. Die twee assen zijn de dragers van

curve veel groter is. Dat is omdat de oostzon lager is en dus in de

het hele Masterplan. Ten Noorden van de Plaza is de campus landschap-

zomer al opwarmt heb je een groter vlak nodig voor zonwering. Aan de

pelijk verklaard.

zuidzijde staat de zon heel hoog dus heb je een kleiner lamellenvlak nodig om de juiste zonreductie te bewerkstelligen. Op die manier

Lamellen

zwiert die lamellengevel lang de gevels van het gebouw. Die vormen

Je ziet daar ook het groen, de bomen en de vijver. Je ziet de mensen

hebben we uitgerekend met een computermodel. Daarvoor hebben we

hier op de bankjes in de zon zitten. Het hele gebied is getransformeerd

veel zonnestudies gedaan. Wat betekent het in de zomer, wat betekent

tot een plek waar je wil zijn, wil verblijven. Dat was destijds een van de

het in de winter en in de lente en in de eindzomer? Ook het moment

belangrijkste voorwaarden. En tegelijkertijd zeiden de universiteitsbe-

van de dag speelt een rol. Het gebouwbeheersysteem zorgt ervoor dat

stuurders: we zijn ook aan het groeien dus we moeten ook nieuwe

stand van de lamellen voortdurend wordt aangepast aan de omstan-

onderwijsgebouwen maken. Dat doen ze nu aan de zuidzijde. Daar staat

digheden van de dag.”

het gebouw uit de jaren '60 van Wim Quist. Daar hebben ze een opening in gemaakt om een verbinding te maken met de gebouwen die daarach-

Beetje stil

ter staan. En verder zijn ze nu aan de Plaza bezig met een nieuw onder-

Terug in het theaterfoyer gaat Prins naar het zuidoostelijke hoekpunt

wijsgebouw om te kunnen voldoen aan de onderwijsvraag. Het idee was

van het gebouw. Hij wijst op het plafond. “Alle ruimtes aan de buitenzij-

om dat helemaal aan de zuidzijde te gaan verdichten. In de oksel van die

den van dit gebouw, worden passief gekoeld, door natuurlijke ventilatie,

twee assen ligt het Paviljoen als hart van de campus."

uitgezonderd de foyer en de theaterzaal. Hier zitten dus geen ramen.

Prins wandelt over de Erasmus Plaza in de richting van het zuidweste-

De foyer wordt dus wel vanuit het gebouw gekoeld en verwarmd. En

lijke hoekpunt van het Erasmus Paviljoen. Hij staat even stil bij het gla-

hetzelfde geldt voor de theaterzaal . Foyer en zaal wil je gecontroleerd

zen hoekpunt. “Ons concept is dat het gebouw reageert op de

bij elkaar kunnen houden. Want stel, je komt uit een warme zaal, dan wil

seizoenen en het licht. Daarvoor hebben wij de lamellengevel ontwor-

je niet hier ineens in een koude ruimte staan. Dit zijn eigenlijk een enige

pen die zich met grote bogen naar de hoekpunten van de glazen gevels

twee ruimtes die geklimatiseerd zijn. Met vloerverwarming en hierbo-

slingert. Die buiging is gerelateerd aan hoe de zon om het gebouw

ven het plafond zitten hier koelplafonds. Achter het hout. Koeling komt

heen gaat. Aan de zuidzijde staat de zon hoog, dus heb je daar een klei-

van boven. En dan dit houten boogplafond.

ner lamellenvlak nodig om de zon te weren. Aan de westzijde is de

Eigenlijk was het voor dit gebouw heel logisch hout om vel hout te

behoefte aan zonwering het grootst, dus daar is dus het gebogen

gebruiken. Dit is Amerikaans rood eiken, een hele mooie warme hout-

lamellenvlak het grootst. Ook het moment van de dag speelt mee. Wat

soort. Het is meer oranje- rood. Als we dit hout gaan aanlichten moet

we nu hebben ontworpen is een lamellengevel die een soort golf heeft

het een heel warme gloed gaan krijgen.

12

I

2 / 2015

RenD_2015-04-15_10,11,12,13.indd 12

07-04-15 16:28

Aan de oostzijde van de foyer gaat Prins de hoek om en daalt enkele

ene kant van de afscheiding zet de sfeer van de studie zich nog voort.

traptreden af naar de grote studieruimte van het Erasmus Paviljoen.

Er zijn daar twee aparte ruimtes die gebruikt kunnen worden voor ver-

Studenten zitten er individueel en in groepen te werken aan tafels met

gaderingen. Aan de andere zijde van het portaal is er een multifunctio-

beeldschermen. Stefan Prins begint vanzelf te fluisteren. ”Voor mij is

nele ruimte die uitloopt in het Grand Café. Prins: “Deze tweede helft van

het natuurlijk prima om te zien dat deze studieplekken intensief worden

noordelijke vleugel heeft een sfeer van intimiteit en ontmoeten. Hier zie

gebruikt. Het is hier altijd rustig. Het is een prettige ruimte met een

je geen zakelijk meubilair maar hedendaagse meubels, statafels, een

korte `nagalmtijd' die maakt dat je vanzelf aanvoelt dat je hier een

lounge corner, een zitje en een bar voor een drankje en ruimte voor een

beetje stil moet zijn. Deze oostzijde is vanwege de geringere lichttoetre-

afstudeerborrel. Je ziet hoe het hier gebuikt wordt. Dus als je het hebt

ding bij uitstek geschikt voor het werken met beeldschermen. De stu-

over een `bruisend gebouw'… Het is hier gewoon elke dag zo druk.

dieruimte is aan twee zijden toegankelijk voor rolstoelers.”

Architectuur is heel belangrijk natuurlijk. Daar zijn we ook heel trots op.

Iets anders is het feit dat iedereen het gebouw op deze manier gebruikt.

Ontmoeten

Het is 's avonds vechten om een tafeltje. Dat is voor mij gewoon heel tof

Het programma van het Erasmus Paviljoen aan de noordkant is in

om te zien. De campus is nu veel meer een plek waar je gewoon de hele

tweeën gedeeld door een dubbelportaal. Die glazen afscheidingen vor-

dag bent en waar je niet alleen studeert, maar waar je je leven leeft.

men tegelijkertijd een logistieke doorgang naar de kern van het gebouw

Zeker in je studententijd is dat een heel belangrijk onderdeel van je ont-

waarin het theater, de keuken en de opslag zijn ondergebracht. Aan de

wikkeling.”

Lamellengevel Het is vooral de lamellengevel die van het Erasmus Paviljoen een duur-

om daarmee aan de slag te gaan. De toegepaste oplossing is geïnspi-

zaam, aantrekkelijk, gebruiksvriendelijk en open gebouw maakt. Het

reerd op de techniek van de kassenbouw. Andere uitdagingen waren de

ontwerp van het lamellensysteem is van Powerhouse Company.

eis om de dikte van het hele lamellensysteem zo gering mogelijk te hou-

Zonweringsspecialist Hunter Douglas Europe (HDE) heeft het uitge-

den en de smalle marges voor de tussenruimtes tussen de gesloten

voerd. Projectmanager Martijn Leeuwenburgh van HDE is nog steeds

lamellen. Verder mocht het lamellensysteem niet afsteunen op de dak-

trots op het unieke stukje maatwerk. Leeuwenburgh: “Wij waren des-

rand. Daarom is het hele systeem plus de vier aandrijvingsmotoren aan

tijds al betrokken bij het voorontwerp. Daar kwam een lastig technisch

elke gevelzijde, bevestigd aan consoles die uit de gevel steken.

probleem bij kijken. Omdat de draagbuizen van de lamellen niet in het

Vanzelfsprekend was dit alleen te doen in nauwe samenwerking met de

midden kwamen te zitten, zouden er voor de aandrijving van de lamel-

aannemer, de gevelbouwer en de architect. Deze techniek zie je nergens

len echt enorme krachten nodig zijn. HDE was enige die het aandurfde

anders.”

2 / 2015

RenD_2015-04-15_10,11,12,13.indd 13

I

13

07-04-15 16:28

VAKTUEEL

Auteur: Louis Jongeleen

Het Detail (2)

Hoe weersbestendig is de gevel?

De laatste jaren hechten bouwpartijen steeds meer belang aan het meten van geleverde bouwprestaties.

Logisch, want ambitieuze eisen aan energiezuinigheid en comfort van een gebouw zijn alleen zinvol als ze in werkelijkheid gerealiseerd worden. Zo is voor een exacte berekening van de energieprestatie de meting van de luchtdichtheid onontbeerlijk. En in welke mate draagt eigenlijk de wind- en waterdichtheid bij aan gezonde en energiezuinige gebouwen? Ook dat is meetbaar.

heid van een gevelelement geeft het Bouwbesluit geen bepalingen. Wel zijn er met het oog op de energiezuinigheid eisen gesteld aan de luchtdichtheid van het hele gebouw.

Normen De bepalingen van het Bouwbesluit fungeren in de praktijk vaak als een soort minimumeis. Bouwpartijen stellen vaak hogere eisen en willen daarom ramen en deuren, vliesgevels en gevelsystemen aan een test te onderwerpen. Controleren van de prestaties van de gevelproducten met een CE-markering kan een reden zijn. Daarbij gelden de geharmoniseerde EU-normen voor het testen van gevelelementen. Voor de waterdichtheid van ramen en deuren gelden de laboratoriumtests volgens NEN-EN 1027. De bijbehorende classificatie van de waterdichtheid

Uit het oogpunt van energiezuinigheid en gezondheid bepaalt het

van ramen en deuren wordt bepaald volgens de NEN-EN 12208. De

Bouwbesluit 2012 (art. 3.21) dat het dak, de gevel en de laagste gelegen

luchtdoorlatendheid van ramen en deuren wordt getest volgens

vloer van een gebouw waterdicht moeten zijn. De NEN 2778 geeft aan

NEN-EN 1026. De classificatie in vier luchtdoorlatendheidsklassen

hoe een constructie-onderdeel kan worden beproefd om na te gaan of

wordt bepaald met de NEN-EN 1227. Dit zijn dus allemaal laboratorium-

het waterdicht is. Een gevel is waterdicht als deze bij langdurige berege-

normen.

ning niet zichtbaar water doorlaat. Het draait hier dus om een visuele test. Voor de waterdichtheid van een gevel speelt behalve de hoeveelheid regenwater ook de windsnelheid een bepalende rol. En voor die

Opstelling `nozzle-rij' ten behoeve van waterdichtheidsmeting.

windsnelheid zijn onder andere de hoogte en de locatie van een gebouw (in bebouwde of onbebouwde omgeving of kustgebied) medebepalend.

Laboratorium Bij de test op waterdichtheid worden weersomstandigheden in het laboratorium gesimuleerd met een beregeningstoestel en een drukkast die luchtdicht aansluit op het gevelelement. Terwijl het gevelelement beregend wordt door sproeiers, wordt de drukkast op onderdruk gebracht.

Zo wordt het sproeiwater als het ware naar binnen gezogen. Ongeveer 120 liter water/ m2. uur wordt tegen het testelement aan gespoten. Dan wordt stapsgewijs de onderdruk opgevoerd. Voor de luchtdoorlatend-

14

I

2 / 2015

RenD_2015-04-15_14,15.indd 14

07-04-15 16:27

Het Detail 'Het Detail' is de titel van een zesdelige serie, waarmee Raam en Deur aandacht vraagt voor de schijnbaar kleine oorzaken van grote bouwfouten. In elke aflevering gaan we in op de bouwfysische achtergrond van een bouwdetail en geven we aan hoe bouwgebreken kunnen worden voorkomen. Deze aflevering van 'Het Detail' kwam tot stand in samenwerking met Nieman Kettlitz Gevel- en Dakadvies en is een productie van Louis Jongeleen.

Figuur A: Classificatie luchtdoorlatendheid van ramen en deuren volgens NEN-EN12207

Praktijktest of In-situ-test/

Praktijktest

een diagram zijn de lekverliezen afgezet tegen het drukverschil. Door de

Leveranciers laten geregeld gevelsystemen beproeven om een

opeenvolgende meetpunten loopt een lijn (zie figuur A). Bij de water-

CE-markering te krijgen. Aannemers en opdrachtgevers kunnen in

dichtheidsproeven op de bouwplaats, wordt aan de binnenzijde van de

bestekken eisen opnemen die die veel strenger zijn dan die van het

gevel een drukkast gemonteerd en aan de buitenzijde een sproeiregel

Bouwbesluit. Ze geven in het bestek bijvoorbeeld een maximum voor

met sproeikoppen. Bij hogere gevels (> 2.50 m) wordt met meerdere

lekverlies aan en laten een representatief houten kozijn testen volgens

sproeiregels de gehele gevel bespoten. Het nut van deze praktijktest zit

NEN-EN 1026 dat moet voldoen aan klasse 4 conform NEN-EN 12207. Of

dus met name in het kunnen testen van de bouwkundige aansluiting.

ze eisen een maximaal lekverlies en willen dat laten meten volgens NEN

Daarnaast wordt getest of het kozijn optimaal is afgesteld c.q. gemon-

1026 en klasse 4 volgens NEN-EN 12207.

teerd. Zodra er aan de binnenzijde vocht verschijnt, is het testobject in

Andere bouwers vinden een laboratoriumbeproeving te beperkt en

principe niet voldoende waterdicht. Dan gaan de technici meestal

geven de voorkeur aan het testen van gevelelementen die al gemon-

onderzoeken waar de oorzaak van de lekkage zit om vervolgens deze

teerd zijn. Die laatsten menen dat ook de aansluitingen van gevelele-

oorzaak weg te nemen en de proef eventueel te herhalen.

ment op de gevel moeten worden getest. Zij vragen dan een praktijktest of in-situ-test aan. Bij een praktijktest van lucht- en waterdichtheid

Totaalbeeld

wordt op de bouwplaats aan de binnenkant een op- maat- gemaakte

Twan Nuijen en Wilfred Slagter, beiden van Nieman Kettlitz Gevel- en

drukkast over het gevelelement heen, tegen de binnenmuur geplaatst

Dakadvies, zijn regelmatig op bouwplaatsen te vinden waar ze praktijk-

en afgedicht. Vervolgens wordt de onderdruk of overdruk in de kast

metingen m.b.t. wind- en waterdichtheid van gevelelementen uitvoeren.

stapsgewijs opgevoerd. Bij elke stap worden de luchtlekken gemeten. In

Zij testen bij voorkeur een gevelelement die maatgevend zijn voor de toestand van de gevel van het gebouw. Twan Nuijen: “We testen bijvoorbeeld een gevelelement dat op een zwaar belaste plek zit of we kijken speciaal naar een bepaalde aansluiting van het gevelelement die overal hetzelfde is. Om onze onafhankelijkheid te waarborgen, laten we de keuze van het testobject niet over aan de klant. We kiezen zelf meestal voor een representatieve test. Wilfred Slagter: ”Er komt steeds meer vraag naar de praktijkproeven voor wind- en waterdichtheid. De makers willen zelf ervaren of ze hun werk goed gedaan hebben. En opdrachtgevers willen graag weten wat ze gekocht hebben, met name in de utiliteitsbouw. In de sector woningbouw en in de bestaande bouw worden deze tests in mindere mate toegepast. Als grootste voordeel van de praktijktests wordt genoemd dat ze niet alleen maar de prestatie van een product laten zien, maar ook een totaalbeeld van de gemeten kwaliteit van het gemonteerde product.”

2 / 2015

RenD_2015-04-15_14,15.indd 15

I

15

07-04-15 16:27

RaamweRk

Professionele opdrachtgevers geven toelichting op afwegingsproces

Waarom kunststof?

In de renovatiemarkt is het kunststof kozijn marktleider. Dat lijkt strijdig met scores op lijsten voor milieuclassificatie. Hoe komt dat? Welke criteria leiden tot een keuze voor het kunststofkozijn?

Deskundigen van woningcorporaties vertellen hoe dat bij hen verloopt.

VKG Als de opdrachtgever zich laten leiden door het advies van Nibe, dan zal zijn keuze niet snel op kunststof kozijnen vallen voor een nieuwbouw- of renovatieproject. Dat product komt er bekaaid af met milieuklasse 4b en 6,80 euro aan verborgen milieukosten, de zogenoemde schaduwkosten.

Alleen tropisch loofhout met een verflaag van acryl doet het slechter met 6a en schaduwkosten van 19,90 euro.

Daar zijn de leveranciers en de producenten van kunststofkozijnen mooi

De professionele opdrachtgever die een nieuw kozijn nodig heeft voor

klaar mee. Sinds 2010 heeft de VKG, de vereniging voor kunststof gevel-

nieuwbouw of renovatie kan kiezen uit een range aan materialen: diverse

elementen, echter een argument om dat classificatielabel aan te vech-

houtsoorten, staal, kunststof, aluminium en combinaties van deze materia-

ten. Op haar site laat ze onomwonden weten:

len. Dat maakt het er niet gemakkelijker op voor de projectenverantwoor-

Ir. Harry van Ewijk, verbonden aan het IVAM, heeft in 2010 een LCA (live

delijke bij een opdrachtgevende instantie. Welk materiaal past het beste bij

cycle analysis) uitgevoerd volgens de ReCiPe-Methode. “Voor deze

het project? Welke criteria zijn er te stellen en welke geven de doorslag?

wetenschappelijke studie zijn pvc kozijnen op alle milieudrukvariabelen

Natuurlijk is de kostprijs – afhankelijk van bijvoorbeeld eisen omtrent

getoetst volgens NEN 8006. Tevens is een vergelijking gemaakt met

status, esthetica en functionaliteit – een belangrijk criterium bij de afwe-

kozijnen van hout en aluminium. Kozijnen van pvc presteren uitstekend.

gingen. Maar ook milieubelasting, CO2-uitstoot van productie en trans-

De recycling van kunststof kozijnen blijkt bijvoorbeeld een belangrijk

port, levensduur of de mate waarin het product te hergebruiken of te

pluspunt te zijn. Bij houten kozijnen is het landgebruik daarentegen een

recyclen is, spelen een rol. Gelukkig staat de professionele opdrachtge-

negatief punt.”

ver er niet alleen voor. Hij kan een beroep doen op informatie- en wegingsinstrumenten op gebouw- en productniveau al dan niet met cer-

Marktleider

tificaat of keurmerk. Om er enkele te noemen MRPI (milieurelevante

Mogelijk geïnspireerd door de uitkomsten van het Ivam-onderzoek blijkt

productinformatie) vastgelegd in de Nationale Milieu Database (NMB),

de professionele opdrachtgever steeds vaker te kiezen voor het kunst-

Cradle to Cradle certificering, GPR Gebouw, GreenCalc, het certifice-

stof kozijn. Het marktaandeel is de afgelopen vijf jaar immers fors

ringsysteem van Breeam-NL en de Dubo-milieuclassificatie van Nibe. De

gestegen na enkele decennia van stabiliteit. In het renovatiesegment

eerste en de laatste zijn de meest geraadpleegde voor milieueffectbe-

mag het kunststof kozijn zich zelfs alweer enkele jaren marktleider noe-

oordelingen op productniveau. Een belangrijk verschil is echter, dat de

men. Ook is het niet uitgesloten dat hij of zij zich weinig gelegen laat lig-

NMB zonder commentaar de feiten publiceert zoals ze bekend zijn en

gen aan de discussie over milieubelasting met haar keurmerken,

Nibe aan de milieubevindingen een overall waardeoordeel verbindt.

certificaten en classificaties.

16

I

2 / 2015

RenD_2015-04-15_16,17,18.indd 16

07-04-15 16:25

Hoog tijd om de opdrachtgevers zelf eens aan het woord te laten over hoe zij tot hun keuze voor het kunststof kozijn zijn gekomen. Daartoe heeft Raam en Deur één telefonisch interview afgenomen en meerdere woningcorporaties een vragenlijst voorgelegd bij wijze van beperkte

gielabelstappen. Het is dus van belang hoe is het kunststofprofiel is

enquête (zie kader).

opgebouwd. Hoe meer kamers tussen en binnen en buiten, hoe hoger doorgaans de isolerende waarde. En dan maakt het niet uit van welk

Total cost of ownership

merk het kozijn. Merkentrouw kennen we niet. Zoals gezegd: esthetica

Meino Nijhoff is hoofd afdeling bouwen bij woningcorporatie Nijestede in

van kunststof kozijnen is nauwelijks nog een issue. Hooguit daar waar

Groningen. Als opdrachtgever van renovatieprojecten bepaald hij samen

Monumentenzorg voorwaarden stelt. Afhankelijk van de monumentale

met zijn team de materiaalsoort van de kozijnen en ramen die toegepast

status kan die instelling eisen dat het vervangende kozijn exact het-

moeten worden.

zelfde is, dus gemaakt van hetzelfde materiaal en met dezelfde profile-

"In het verleden vervingen we hout door hout. Dat was met name een

ring. Dan is kunststof geen optie en zijn we aangewezen op hout. In de

esthetisch verhaal. Ook bij nieuwbouwprojecten ging er houten kozijnen

meeste gevallen is dat hout. Daar hadden we rekening mee te houden bij

in de muuropeningen, want architecten hadden een hekel aan die zicht-

de renovatie van onze woningen in de Oosterparkwijk, een wijk met de

bare verstekken bij de kozijnverbindingen. Maar inmiddels is er toch wel

status beschermd stadsgezicht. In geval dat ook dezelfde profilering ver-

veel veranderd en zijn de kunststofkozijn in esthetisch opzicht sterk ver-

eist is, kunnen we ook geen normaal dubbelglas toepassen. Hooguit een

beterd. Je kunt ze krijgen in een verdiepte uitvoering en met een hout-

type dubbelglas afkomstig uit Japan met een totale dikte van 8mm.

nerfstructuur, niet of nauwelijks te onderscheiden van een houten kozijn."

Mooi spul, maar wel peperduur."

Dat heeft bij de Groningse corporatie gevolgen gehad voor de appreciatie van het kunststof kozijn. De schroom voor toepassing van het pro-

Milieuafweging

duct is weggevallen. Maar wordt het inmiddels wel toegepast en, zo ja,

Nijhoff is ondubbelzinnig over hiërarchie in afwegingscriteria bij een

wat zijn dan de afwegingen?

doorsnee renovatie. Verreweg de belangrijkste is het kostenaspect en

"Jazeker, als we kozijnen moeten vervangen bij renovatie, valt de keuze

daarna volgen energetische en esthetische afwegingen. Spelen milieuaf-

zeer regelmatig op kunststof kozijnen. In de eerste plaats kijken we naar

wegingen nog een rol van betekenis?

het kostenplaatje, dat wil zeggen: naar de kosten van aanschaf plus de

Nijhoff: "Elk product belast op de één of andere manier het milieu. Overal

kosten die in de beheerfase gemaakt worden voor onderhoud. Dus, we

kleeft wel een minnetje aan. Bij de productie van aluminium kozijnen zijn

kijken naar wat je tegenwoordig de total cost of ownership noemt.

de energiekosten erg hoog. Aan de andere kant is het wel te goed te recy-

Verder is de isolatiewaarde een criterium omdat we een renovatie mede

clen. Dat geldt ook voor kunststof, maar dat is weer gemaakt van aardolie.

aangrijpen om de energiehuishouding te verbeteren met enkele ener-

Houten kozijnen moet je om de levensduur te verlengen regelmatig ver-

2 / 2015

RenD_2015-04-15_16,17,18.indd 17

I

17

07-04-15 16:25

Raamwerk

Corporaties kiezen

Vraag 3

Welke wegingsfactoren betrekken professionele opdracht-

kunststof is gevallen – de doorslag hebben gegeven in het afwegings-

gevers, in het bijzonder woningcorporaties, in het keuzeproces omtrent het kozijnenmateriaal bij renovatie-, nieuwbouwprojecten? Los van het interview met Meino

Wat zijn dan de afwegingen/argumenten die – als eenmaal de keuze op proces?

- Harting: "Esthetica, onderhoudsbehoefte, ervaringen uit het verleden en de kostprijs."

- Joosten: "Bij alle projecten is esthetica een belangrijk issue voor onze organisatie. In het bijzonder op toplocaties. Dit aspect speelt

Nijhoff van Nijestede (zie artikeltekst), heeft Raam en

dus wel degelijk een rol. En verder: isolatiewaarde en onderhoudsa-

Deur een aantal terzake deskundigen van andere woning-

specten. Als corporatie exploiteren wij onze woningen voor langere

corporaties een lijst vragen voorgelegd. Deze zijn beant-

tijd (25/50 jaar). Een onderhoudsarm product scheelt dan aanzienlijk in de exploitatiekosten. Er zit qua kosten een behoorlijk verschil

woord door Ben Harting van De Woonplaats, Mark Joosten

tussen elke zes jaren het houten kozijn schilderen en periodiek een

van Elan Wonen en Jos den Hertog van Ymere Wonen.

grondige schoonmaakbeurt van het kunststof kozijn. Dit heeft een forse impact op aspect prijs en dat is niet onbelangrijk. Ten slotte houden we ook rekening met milieuaspecten en dergelijke."

Vraag 1

- Den Hertog: "Onderhoud en kosten"’

Hoe komt binnen uw organisatie de materiaalkeuze tot stand voor kozijnen bij nieuwbouw- en renovatieprojecten?

Vraag 4

- Harting: "In een traditionele aanbestedingssituatie doen de men-

Weet u welke profielsystemen/merken u op de diverse projecten hebt

sen van de afdelingen Onderhoud en Projecten een beroep op hun

toegepast? Of laat u de merk- en profielkeuze over aan de marktpar-

ervaringen. Als wij een werk onder het regime van nieuwe contract-

tijen?

vormen in de markt zetten, dan laten ons graag overtuigen door de

- Harting: "We laten ons op dit punt adviseren door marktpartijen."

opdrachtnemer. Dat komt overigens steeds vaker voor."

- Joosten: "We hebben wel een standaard Programma van Eisen,

- Joosten: "De projectleider/inkoper doet een voorstel aan het

waarin Trocal K-Trend, Kömmerling K-Vision, Schüco Corona Accent

bestuur en nadat deze het voorstel geaccordeerd heeft, ligt de

genoemd zijn. In ieder geval willen we wel altijd verdiepte profielen

keuze vast. Een voorstel komt tot stand door de feiten en meningen

en soms passen we ook reliëffolie toe om nog beter de indruk van

van de verschillende interne en externe projectmedewerkers te

een houten kozijn te wekken. Het voorschrijven van producten is

wegen."

binnenkort wellicht achterhaald, want ook wij gaan – net als vele

- Den Hertog: "De keuze voor materialisatie gebeurt vaak in overleg

van onze collega’s –prestatiegericht samenwerken met marktpar-

met de architect. Bereikbaarheid in de beheerfase en de bestaande

tijen. We omschrijven dan nog slechts de prestatie, waarbij we

situatie spelen eveneens een rol."

marktpartijen uitnodigen om daaraan invulling te geven met door hen gekozen oplossingen, producten en materialen."

Vraag 2

- Den Hertog: "We hebben, voor zover mij bekend, veel kozijnen van

Valt de keuze met enige regelmaat op kunststof kozijnen?

Schipper en Kumij geplaatst. Meestal in een uitvoering met ver-

- Harting: "Ja, zeker als het gaat om renovatieprojecten. Dat heeft

diept profiel. Het vlakke profiel spreekt minder aan. Dat vinden we

vooral te maken met de sterk verbeterde esthetische kwaliteiten

zelf en ook de welstandscommissie van de gemeente Haarlem vindt

van kunststof kozijnen."

dat. Wij zien bij voorkeur een onderhoudsarm kozijn en in overleg

- Joosten: "Ja, dat is zeker het geval."

met architect/ aannemer zoeken we het passende materiaal.

- Den Hertog: "De keuze valt inderdaad geregeld op kunststof. Het is

Aluminium, kunststof en accoya zijn bij ons de potentiële kandida-

onderhoudsarm en dankzij diverse uitvoeringen past het in vele

ten. We passen nu bij een project in Haarlem aluminium kozijnen

bouwstijlen; niet in alle, overigens. Ik ben terughoudend met het

toe. Afweging hierbij was de hoogbouw (15 etages) en de kozijn-

gebruik van kunststof vanaf de vierde etage, vanwege winddruk en

zwaarte. We denken altijd mee met de architect en zoeken draag-

vormvastheid."

vlak bij onze huurders voor de toe te passen materialen." ven. Dat is bij sloop dus chemisch afval. We hebben wel geëxperimenteerd met accoya hout, maar daarvan zijn de investeringskosten eigenlijk te hoog voor de toepassingen waar wij mee te maken hebben."

Nieuwbouw Hoe zit het met de nieuwbouw? Op welk materiaal valt daar de keuze?

"Nieuwbouw staat door maatregelen vanuit het Haagse enigszins op een laag pitje.

Afgezet tegen de productie in 2012 zitten we ongeveer op eenderde.

Natuurlijk, we bouwen nog steeds. Architecten passen dan graag aluminium toe. Maar ook hier is kunststof een alternatief. Je kunt gerust zeggen dat kunststof het in mijn beroepspraktijk heeft gewonnen van hout.

En dat heeft alles te maken met de total cost of ownership."

18

I

2 / 2015

RenD_2015-04-15_16,17,18.indd 18

07-04-15 16:25

CLOSE UP

“Wij maken ook werk van kunststof” In de houtwereld is Buva een begrip als totaalaanbieder van slimme en innovatieve producten. Maar intussen staat Buva ook duidelijk op de kaart van fabrikanten en verwerkers van kunststof en aluminium ramen en deuren. Met een pakket hang- en sluitwerk, dorpels, ventilatie en hardglasproducten biedt het bedrijf fabrikanten van kunststof ramen en deuren een mooi productportfolio.

Een portfolio van innovatieve producten die in een mooie samenhang

gewicht in combinatie met een hoge slijtvastheid. Wisse: “Tel daar de eis

ineengrijpen en verwerkers ontzorgen. Kenners weten dat Buva van

van laagdrempeligheid bij op (max 20 mm voor tenminste één toegangs-

oudsher sterk gericht is op de houtverwerkende industrie. En dat blijft

deur) en je hebt een enorm potentieel in de kunststof markt. Als alterna-

ook zo. Het pakket voor de kunststofindustrie werd de afgelopen acht

tief gebruiken verwerkers doorgaans geen dorpel, maar dan loop je

jaar zo compleet dat die kant van de business intussen heel serieuze

tegen de luchtdichtheid aan. Of ze passen een standaard profiel toe als

vormen heeft gekregen.

dorpel met zo’n vervelende flens aan de onderzijde, maar dat is dan weer te hoog.” Buva scoort met de dorpel in Nederland en België, maar

Serieus werk

ook in Duitsland en in Polen. “Voor die markten hebben we zelfs een

Directeur Rien Wisse: “We gaan daar echt gigantisch hard. Dat is ook de

speciaal profiel ontwikkeld.”

reden dat we op 1 maart Jerry Groot aanstelden als verkoopleider kunststof en aluminium. Jerry gaat leiding geven aan ons bestaande team van

Hardglas en sloten

5 binnendienst- en 3 buitendienstmensen.” Groot: “Vanuit mijn werk

Een ander sterk product voor de kunststof markt is het hardglas. Buva

voor Saint-Gobain heb ik veel ervaring met het stroomlijnen van proces-

heeft er al meer dan 50 jaar ervaring mee en staat pal voor de kwaliteit,

sen en het effectief aanwenden van aanwezige kennis. En dat ga ik bij

maatwerk en leversnelheid en –betrouwbaarheid. Wisse: “De profielen

Buva ook doen. Want naast uitstekende producten, hebben we de markt

zijn in kunststof veel zwaarder geworden als gevolg van de stijgende

ook heel veel parate kennis te bieden.” Buva zet zo zwaar in op deze

energieprestaties. Inbouwdieptes groeiden van 60, naar 70 en 80 mm.

markt dat ze na drie Polyclose-deelnames in 2016 voor het eerst ook op

Maar als je met zo’n profiel een klein klepraampje of zijlicht moet maken,

de Neurenberger Fensterbau-beurs gaat exposeren.

houd je vaak maar weinig glasoppervlak over.” Hardglas-componenten zijn in dat geval een oplossing. Geïsoleerd en kaderloos, in vele soorten

Veelzijdige dorpel

en maten leverbaar, snel, betrouwbaar en op maat.

Buva heeft de markt dan ook een mooi productenpalet te bieden. De

Ook qua hang- en sluitwerk denkt Buva met de markt mee. Dit is de oor-

IsoStone-dorpel is bijvoorbeeld een sterke troef. De omzet van dit pro-

spronkelijke core-business van het bedrijf, dus is er veel kennis aanwe-

duct groeit met 30% per jaar en dat is vooral te danken aan de verwerk-

zig. Kennis waarop bijvoorbeeld de AV3 is gebaseerd. Dat is een

baarheid, de isolatiewaarde, de lage uitzettingscoëffiënt en het lage

zelfvergrendelende meerpuntssluiting met dubbele haken die dankzij een slimme pal de deur automatisch op drie punten vergrendelen als hij sluit. Specifiek gedetailleerd op de specificaties van kunststof profielen, biedt dit product een sterke verbetering van de inbraakwerendheid voor kunststof gevelelementen.

Ook hout Buva-directeur Rien Wisse ziet een toekomst waarin de verwerking van hout, kunststof en aluminum steeds verder naar elkaar toegroeien. “We zien al fabrikanten die hout en kunststof combineren en zien aluminium bijvoorbeeld succesvol naar de woningbouwmarkt bewegen. Buva biedt ieder van die drie segmenten een volwaardig pakket van producten en ondersteuning.

2 / 2015

RenD_2015-04-15_19.indd 19

I

19

07-04-15 16:22

WETEN WAT CORPORATIES WETEN? ABONNEER U OP CORPORATIEBOUW CO BO RPO UW RA T

RPORATIE UW

ducten

bouw, renovatie en onderhoud voor alle corporaties

Top Ren -5 Ce n ted ekk traal ing F Slo als onds p gra Por en o adm tiek f re ete wo r nin nover gen e pas n? sief gem aak t

Havensteder en Ballast Nedam: Zes jaar continu samenwerken Buildsight en Koolraad: “Aanbesteden moet anders”

CORPORATIE BOUW

bou

w, r e

nov

Prij

swin

Blik

Corporaties en gemeente Samenwerking in Haarlem

nen

dA

IE

erh

oud

Lan

gste

alle

cor

por

atie

s

rda m

op

“A

geb

ouw

van

V

sbe incent D wa stsan eckers, W t tr eri o effe ng, nen Zui d nw ea an? ”

bew one

NL

cove

Centrada in Lelystad Uitgekiend slopen Ymere en Stadgenoot Samenwerken in Oostpoort

r.in

dd

voo r

mste

r

001

ond

bouw

Woonbron en WZsolutions Strijden tegen vandalisme

Karin Priem, De Goede Woning: bouw, renovatie en onderhoud voor alle corporaties

en

CORPOR BOUW

bouw, renovatie en onderhoud voor alle corporaties

CORPORATIE “Wij bouwen nog.

BOUW Conceptueel”

atie

Samenwerking met liftindustrie

1

1e

Wonen in de brouwerij

Smits en Staedion: Prestatiegericht samenwerken

jaar

gan

g-

num

me

r4

Eric Smu

- no vem

ber

1e jaargang - nummer 1 - juni 2012

‘D

201

2

Keuken en corporatie: Een intieme tango

‘Passiefbouw in ijskast’ Blik op bewoner

Ditmer Salverda, OFW Woondiensten

“Niet renoveren, maar moderniseren” Leren van lean bouwen

1e jaargang - nummer 3 - oktober 2012

Omgaan met asbest

001 cover.indd 1

17-10-12 11:53

12-1

1-12

13:4

3

€ 50

Nu tijd voor herbestemming?

1e jaargang - nummer 5 - d

001 cover.indd 1

per jaar

Zonnestroom in Hoek van Holland

Gerard Anderiesen, Stadgenoot:

“Wij zijn geen grijze muis” Op pad met de projectmanager

1e jaargang - nummer 2 - september 2012

001 cover.indd 1

19-09-12 10:58

www.corporatiebouw.nl/abonneren RenD_2015-04-15_20.indd 20

07-04-15 16:35

close up Revitalisatie reduceert TCO van kozijnen

Excellente dienstverlening door SKK Kozijnwacht Maatwerk in kozijnonderhoud, dat levert SKK Kozijnwacht uit Assen. Pijlers van de dienstverlening: het terugdringen van de total cost of ownership van kozijnen, het ontzorgen van opdrachtgevers en excellente werkprocessen. Uniek is de combinatie van preventief kozijnonderhoud en een objectieve conditiemeting van het hang- en sluitwerk. Hierbij hanteert SKK de NEN 2767 methodiek als basis voor meerjarenadviezen.

De total cost of ownership (TCO) van kozijnen reduceren, hoe doe je

“Ontzorgen beperkt zich bij ons niet tot de werkzaamheden aan het

dat? Natuurlijk, door te kiezen voor goed uitgevoerd onderhoud - door

kozijn. Het kan reiken tot het afhandelen van molest of het uit handen

een kundige partij als SKK Kozijnwacht. En door gebruik te maken van

nemen van de storingsmeldingen via ons eigen call-center.” En ook het

de expertise die SKK in huis heeft als het gaat om kozijnexploitatie.

factureren kan SKK desgevraagd sterk vereenvoudigen: “Dat bevrijdt

Bijvoorbeeld over de kansen om kozijnen te revitaliseren, als alternatief

een opdrachtgever van een grote administratieve last en van de kosten

voor vervanging. Daar is voor vastgoedeigenaren nog heel wat te win-

die daarmee samengaan.”

nen, stelt SKK-directeur Anton Oostland: “De kosten van een slimme en

Die kostenheersing, dat is een ander pluspunt van het kozijnonderhoud

adequate refit bedragen ongeveer twintig procent van de investering

door SKK, stelt Oostland: “De onderhoudskosten liggen vast, terwijl het

voor het vervangen van een kozijn.”

risico op tussentijdse reparaties of herhaalbezoek bijvoorbeeld bij SKK

In veel situaties zijn er nog prima mogelijkheden om kozijnen op te

ligt. Dat is van belang voor opdrachtgevers.”

waarderen, ook qua veiligheid. Oostland: “Dan spreken we over beslagvervanging en plaatsing van nieuw HR++ glas of het aanbrengen van

Innovatief

maatregelen conform de eisen van PKVW. In veel gevallen is dat in een

Bij haar dienstverlening bouwt SKK Kozijnwacht op goed geschoold per-

oud kozijn gewoon nog mogelijk.” Corporaties en andere vastgoedeige-

soneel (allemaal VCA 2* gecertificeerd) en op data. Oostland: “Wij zijn

naren gaan aan die optie vaak voorbij en kiezen voor vervanging.

een innovatief bedrijf, continu gericht op het verbeteren van werkpro-

Bijvoorbeeld omdat men het juiste beslag voor een bestaand kozijn niet

cessen. Wij vatten onze diensten in excellente processen, die ontstaan

meer kan vinden. Oostland: “Wij kunnen dat in bijna alle gevallen wel. En

in een bedrijfscultuur waar mensen zelf aan het roer staan van hun

dat betekent dat je voor een fractie van de kosten van vervanging weer

eigen veranderproces.”

een functioneel kozijn hebt.”

Behalve aan uitstekende monteurs, hecht SKK zeer aan goede ICTmensen. Oostland: “Data worden in de toekomst steeds belangrijker als

Kansen

bouwsteen voor het leveren van goed advies en de lagere kosten voor

Het loont volgens Oostland altijd de moeite om te kijken naar de feite-

de opdrachtgever die daaruit voortvloeien.”

lijke staat van een kozijn: “Onze boodschap is: als de esthetische kant

Die data gebruikt SKK sinds 1 april voor geobjectiveerde meerjarenad-

nog acceptabel is, onderzoek dan de kansen voor revitalisering. Stel de

viezen. Met data over kozijnonderhoud die het bedrijf de afgelopen

vraag: wat is herbruikbaar? In een woningcomplex hoef je niet altijd alle

jaren verzamelde, kan SKK de aard van storingen voorzien, zowel in tijd

kozijnen te vervangen. Wij adviseren opdrachtgevers wat nodig is en

als in geld. En ook hier krijgt de opdrachtgever maatwerk. Oostland:

wat niet. Dat doen we op basis van een objectieve conditiemeting van de

“Vroeger werden opwaardeeradviezen complexmatig gedaan. Nu wordt

kozijnen in zo'n complex, conform de NEN 2767 methodiek.”

het meer en meer gericht op wonigniveau. Dat kan een aanzienlijke

Wat deze aanpak opdrachtgevers brengt, is een daling van de TCO. En

besparing opleveren voor de opdrachtgever.”

dat is ook de insteek van het kozijnonderhoud dat SKK landelijk uitvoert

Data staan ook centraal in de communicatie met de opdrachtgever over

voor talloze corporaties en vastgoedeigenaren. Oostland: “Ook goed

de kwaliteit van de diensverlening. Oostland: “Belangrijk vinden wij de

onderhoud leidt tot een reductie van de TCO. Want het aantal reparaties

performance: hoe doe je het nu eigenlijk? Daarin zijn we zeer open naar

daalt en de levensduur van de kozijnen neemt toe.”

opdrachtgevers. Wij delen die gegevens en laten graag zien hoe we presteren wat betreft de first time fix en de doorlooptijd. Dat biedt helder-

Maatwerk

heid over de prestatie waarvoor men betaalt, maar zorgt er ook voor dat

SKK biedt opdrachtgevers kozijnonderhoud op maat - waarbij de

wij ons als bedrijf continu kunnen verbeteren. Die open communicatie

opdrachtgever zelf bepaalt hoe ver de ontzorging gaat. Oostland:

houdt iedereen scherp.”

2 / 2015

RenD_2015-04-15_21.indd 21

I

21

07-04-15 16:21

Inside Na het Actieplan Ventilatie

Stok achter de deur Afgeblazen, mislukt: de woordkeus loog er niet om, eind 2014, bij het stoppen van het Actieplan Ventilatie Nieuwbouwwoningen. De teneur in de berichtgeving: de corporaties deden werkelijk iets aan de klachten over ventilatie van hun huurders, de marktpartijen liepen er niet warm voor.

Volgens NEPROM en VLA ligt het iets genuanceerder.

De beste bedoelingen hadden ze - Uneto-VNI, VLA, Vereniging Eigen Huis, VACpunt Wonen, Bouwend Nederland, NEPROM en tal van andere partijen, met hun intiatief om meer aandacht te besteden aan de kwaliteit van ventilatie in woningen. Opgestart in 2010, lag het er in 2012: het Actieplan kwaliteitsverbetering ventilatievoorzieningen in woningen (2012 - 2015). Compleet met de instrumenten om in nieuwbouwwoningen een goed binnenmilieu te borgen.

bouwers - niet afdoende informatie aanleverde om te toetsen of de

Een logisch initiatief was het, gezien de ontwikkelingen op het

actie ook resultaten oogstte.

gebied van energiezuinig en luchtdicht bouwen èn gezien de vaak matige prestaties van ventilatiesystemen in de praktijk. Onderzoek

Gezond wonen

destijds naar bijna driehonderd woningen wees uit: het is met de

Bij de Vereniging van Nederlandse projectontwikkeling

ventilatie niet goed gesteld. Adviesbureau BBA en het RIVM onder-

Maatschappijen NEPROM was men verrast dat het actieplan eind

zochten bij 150 woningen met balansventilatie en bij 149 woningen

2014 zo plots gestopt werd. Claudia Bouwens, is programmabegelei-

met natuurlijke toevoer en mechanische afzuiging de kwaliteit van

der energie en duurzaamheid bij de NEPROM en programmaleider

de ventilatiesystemen. Eén van de conclusies: in ongeveer de helft

Lente-akoord. Volgens haar speelde bij het stoppen van het actie-

van de woningen is te weinig luchtverversing in één of meer ver-

plan mee dat het intiatief werd overgeheveld van het Ministerie van

blijfsruimten. Bij de woningen met balansventilatie had de helft

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties naar het Ministerie van

geen bypass in de centrale ventilatie-unit.

Infrastructuur en Milieu: "Zo kwam het terecht bij ambtenaren die

Opmerkelijk was daarnaast dat veel ventilatiesystemen niet correct

niet bij de bouw betrokken zijn. Zij hadden voor het actieplan geen

waren ontworpen en dat ook tijdens de inbouw fouten werden

toegevoegde waarde. Een belangrijk punt voor het actieplan was

gemaakt. Bovendien zorgden installaties voor geluidsoverlast in de

een verplichte ventilatietoets in het energielabel. Die is helaas door

woning. De ventilatie werd meestal ook nog verkeerd gebruikt en

het ministerie van BZK niet doorgevoerd."

het onderhoud liet te wensen over. Resultaat was een binnenklimaat

Kees de Schipper, Branchemanager Wonen bij de Vereniging

dat als slecht ervaren werd, zowel in de woningen met balansventi-

Leveranciers van Luchttechnische Apparaten VLA, was eind vorig

latie als in de woningen met natuurlijke toevoer gecombineerd met

jaar niet verbaasd over het afblazen van het actieplan: "Een belang-

mechanische afzuiging.

rijke doelstelling was het honderd procent waarborgen van de kwali-

KopStaart aanpak

gehaald. Het is ook een illusie om te geloven dat marktpartijen vrij-

Tekortkomingen op veel essentiële punten, ontstaan in alle fasen

willig die controle zouden doen. De markt vraagt niet om oplever-

van het bouwproces en als gevolg van verkeerd gebruik en slecht

controles. Wij als fabrikanten zien hier een rol voor de overheid,

onderhoud; ook het Ministerie van Binnenlandse Zaken en

maar die vindt juist dat de markt het moet doen. Maar de markt

Koninkrijksrelaties en het Ministerie van Infrastructuur en Milieu

beweegt alleen als een individuele bewoner zegt: "Hoe zit het

onderschreven in 2012 het Actieplan Ventilatie. Gekozen werd voor

eigenlijk met de ventilatie?" De interesse van bewoners voor venti-

de in 2010 ontwikkelde KopStaart aanpak van het Lente-akkoord,

latiesystemen viel en valt echter tegen. Interesse voor gezond

om de problematiek over de hele bandbreedte te kunnen aanpakken

wonen is er daarentegen wel. Wij gaan daarom zorgen dat die rela-

- van ontwerp tot installatie en van gebruik tot onderhoud.

tie helder wordt gemaakt.”

Maar eind 2014, nog voor de geplande einddatum van 2015, keerde

Want volgens De Schipper en Bouwens mag het actieplan dan ter

de politiek op zijn schreden terug; het actieplan werd gestopt. De

ziele zijn, het belang van goede ventilatie houden de betrokken par-

partijen die aan het actieplan deelnamen, waren hun afspraken wel

tijen vast. De Schipper: "Er is meer aandacht dan voorheen voor de

nagekomen, maar het actieplan haalde niet de doelstellingen die

gezamenlijke verantwoordelijkheid voor goede woonhuisventilatie.

het nastreefde. De resultaten bleken bovendien slecht meetbaar,

Wij als VLA zijn dankzij het actieplan heel actief bezig op het gebied

mede omdat de corporaties wel, maar de markt - ontwikkelaars en

van kennis-overdracht. We hebben tweehonderd monteurs getraind

22

I

2 / 2015

RenD_2015-04-15_22,23.indd 22

" "

teit van ventilatiesystemen bij oplevering. Die doelstelling is niet

07-04-15 16:20

en geleerd; wat is goed ontwerpen en wat is goed installeren? Die kennisbehoefte was er. We hebben wel de W-specialisten en de

Corporaties scoren met PVE

E-specialisten, maar die specialisatie rondom ventilatietechniek

Bij de corporaties sloeg het actieplan goed aan en de resultaten

ontbrak nog in Nederland."

waren er ook naar. Niet zo heel verwonderlijk met huurders als klanten en bestaansrecht van de eigen organisatie. Aedes ont-

Bewustwording

wikkelde voor haar leden onder andere een Programma van

Ook is meer oog gekomen voor de positie van de bewoners, aldus

Eisen voor ventilatie, bestemd voor medewerkers van corpora-

De Schipper: "Er is een bewustwording in gang gezet omtrent het

ties die als opdrachtgever betrokken zijn bij keuzes voor woning-

functioneren en het onderhoud van ventilatiesystemen. Samen met

ventilatie.

VEH, Woonbond en VACpunt Wonen hebben wij bij MilieuCentraal

De vereniging voor woningcorporaties inventariseerde in 2013

een online informatiepunt ingericht, waar men op een toegankelijke

de resultaten van het actieplan onder de eigen achterban.

manier geïnformeerd wordt over de werking van ventilatiesyste-

Daaruit bleek dat woningcorporaties dankzij het actieplan

men. Dat informatiepunt wordt goed bezocht."

meer aandacht hadden gekregen voor woningventilatie. 92

Volgens Bouwens hebben de deelnemende partijen vooral geleerd

procent van de corporaties (tegenover 82 procent in 2012) was

simpeler en duidelijker met kopers en huurders te communiceren

ervan overtuigd dat nieuwe ventilatiesystemen in hun wonin-

over ventilatie: "Dat doen we nu. En we moeten nog uitzoeken hoe

gen tenminste voldeden aan de minimumeisen. Twee derde

we ventilatie zonder klachten krijgen, hoe we ervoor kunnen zorgen

van de corporaties kon dit ook daadwerkelijk aantonen met

dat ventilatie door bewoners niet wordt uitgezet. Daar hebben we

meetresultaten. En corporaties legden eisen aan de ventilatie-

inmiddels grote stappen gemaakt. Daarnaast is, los van ons, een

systemen ook vaker vast in contracten met aannemers, consta-

aantal weken geleden het Monicair-onderzoek verschenen, dat

teerde Aedes. In 2012 deed 57 procent van de corporaties dat.

staat vol met waardevolle informatie en dat moeten we goed ver-

Een jaar later maakten de corporaties daar nog een flinke

werken in onze activiteiten."

sprong: zeventig procent van de corporaties legde afspraken

Ook nam de NEPROM in het kader van het Lente-akkoord met een

over de ventilatiesystemen vast in een contract met de aanne-

grote expertgroep balansventilatie onder de loep: "We hebben voor

mer. En bijna de helft van alle corporaties (45 procent) hield

de professionals, maar zonder de ingewikkelde taal van die vak-

altijd een opleveringscontrole, 44 procent van de corporaties

groep te hanteren, een brochure gemaakt waarin we inzichtelijk

deed dat steekproefsgewijs.

maken waar je in de uitvoering op moet letten. Die brochure staat

Dat alles betekende overigens niet dat de klachten van huur-

op de site van het Lente-akkoord. Dat doen we nu ook voor mecha-

ders uitbleven. In 2013 kreeg

nische ventilatie. Daarna willen we een brochure maken, specifiek

altijd nog 83 procent van de woningcorporaties één of meer

voor bewoners, over onderhoud van die ventilatiesystemen."

klachten over ventilatie. Maar die klachten betroffen wel een

De NEPROM deed ook onderzoek naar bewonerservaringen met

veel kleiner deel van de woningvoorraad, constateerde Aedes.

balansventilatie: "We vroegen 750 bewoners van woningen waar-

Waar eerder elf corporaties klachten over ventilatie kregen

van we wisten dat de balansventilatie goed was aangelegd, naar

over vijf tot tien procent van hun eigen woningvoorraad

hun ervaringen. We hebben daarvoor fabrikanten gevraagd om pro-

(meting 2012), was dat in 2013 maar nog maar één corporatie.

jecten te noemen waarvan zij wisten dat de balansventilatie daar

Dat komt volgens Aedes waarschijnlijk doordat corporaties

goed was geïnstalleerd."

sinds 2012, zoals ze zelf aangeven, meer aandacht besteden

Dus heeft het actieplan wel degelijk concrete projecten opgeleverd

aan opdrachtgeverschap bij ventilatie.

waarin de ventilatietechniek helemaal in orde is? De Schipper: "Dat kun je zo niet zeggen. Het actieplan heeft ervoor gezorgd dat par-

borging, in essentie is dat de goede weg. Maar we tuigen wel iets

tijen bij elkaar zijn gaan zitten om te proberen die doelstelling van

enorms op, waar ieder zijn eigen wensen bij plakt. We pakken het

honderd procent controle te halen. We zien in toenemende mate dat

hele Bouwbesluit mee in de toets, terwijl het aanvankelijk alleen

er goed wordt nagedacht over het ontwerp en de installatie van

ging om het toetsen van de EPC en de ventilatie. Ik geef het wel het

ventilatievoorzieningen. Een belangrijke succesfactor hierin is het

voordeel van de twijfel. Maar de grondgedachte moet eigenlijk zijn:

vroegtijdig betrekken van fabrikanten.”

neem de verantwoordelijkheid voor je eigen product en voor de kwaliteit van dat product."

Private toetsing Toch besloot de overheid dat private toetsing mogelijk effectiever is. Volgens De Schipper is dat een goede stap: "Belangrijk is dat partijen dan bij oplevering moeten aantonen dat het ventilatiesysteem voldoet. Dus niet kwaliteit leveren op basis van tekeningen en berekeningen vooraf, maar kwaliteit realiseren bij oplevering. Dat is een belangrijke switch. Dan weet je, als bouwers, als installatiebranche en als ramen- en deurenbranche: we moeten die kwaliteit gewoon aantonen. Dat betekent ook dat men alle voorgaande stappen goed voor elkaar moet hebben. Want aanpassen achteraf kost altijd heel veel geld."

Bouwens plaatst een flinke kanttekening bij de plannen voor private

" "

toetsing: "Met de private toetsing is er een verbeterde kwaliteits-

RenD_2015-04-15_22,23.indd 23

2 / 2015

I

23

07-04-15 16:20

Deur in Deur uit

Complete deursystemen

Kant-en-klaar en digitaal Complete deursystemen, digitaal geproduceerd, inclusief hang- en sluitwerk, die de deurenproducent ook nog netjes afhangt: wordt dat de nieuwe standaard? En maakt de branche straks de sprong naar het leveren van complete deursystemen - inclusief het kozijn?

deurenfabrikanten werkt met CNC. Maar niet iedereen levert de totaalaanbieding: deur, hang- en sluitwerk, beglazing en afhangen.”

Logisch vervolg Roelands noemt het leveren van complete deursystemen een logisch vervolg op het digitaal inmeten en digitaal produceren: “De deur is nu dat meubelstuk geworden dat alleen nog maar naar de bouw gebracht hoeft te worden en zonder extra bewerkingen in het kozijn geplaatst wordt.”

Innoveren in de bouw gaat tegenwoordig vaak digitaal: met BIM, CNC, 3D

Met alle voordelen van dien, aldus Zomer van BPZ: “Je komt op de bouw-

printen, robots. Voor de deurenindustrie ligt dat niet anders. Na het digi-

plaats niet meer tot onaangename conclusies.” Ook Roelands ziet daar de

taal inmeten en het digitaal produceren, is de branche begonnen met

grote winst: “Je hebt geen rotzooi en gerotzooi meer op de bouwplaats.

het leveren van complete deursystemen. Digitaal vervaardigd, met alles

Het leveren van een compleet product heeft ook behoorlijke effecten op

erop en eraan. Dus niet alleen met beglazing, maar ook met hang- en

de montagetijd. Roelands: “De werktijd op de bouwplaats is drastisch

sluitwerk; de deur als meubelstuk, af fabriek compleet geassembleerd.

ingekort. In de traditionele bouw ligt de productie op vijf tot tien deuren

Berkvens is een van de partijen die dat doet. Leon Roelands, manager

per dag. Met deze nieuwe werkwijze, met complete deuren die in de

klantconcepten bij Berkvens: “Onze monteur hoeft op de bouwplaats

fabriek al voorzien zijn van hang- en sluitwerk, kom je op veertig deuren

alleen nog maar de verbinding te maken tussen kozijn en deur.”

per dag. Want het past allemaal gewoon.”

Bedrijven als BPZ en Reinaerdt leveren deze dienst eveneens. Frank Verdaasdonk, commercieel manager bij Reinaerdt: “We leveren CNC

Onder één dak

bewerkte deuren, digitaal ingemeten, met glas, hang- en sluitwerk en mon-

Volgens Verdaasdonk verlangt het integreren van hang- en sluitwerk wel

tage, uit één hand.” Reinaerdt heeft die hang- en sluitwerkkennis deels in

een andere denkwijze van een deurenproducent: “Vroeger waren we een

eigen huis en werkt deels samen met externe partijen. Het bedrijf is ander-

deurenfabriek, nu hebben we meerdere disciplines onder één dak.” Ook

half jaar geleden gestart met het bouwen van een BIM-bibliotheek, die

Roelands ziet dat zo: “Hang- en sluitwerk is een wereld op zich, met

Reinaerdt in staat stelt deuren efficiënt en klantgericht digitaal te produce-

oneindig veel producten, met allemaal variaties. Het is een wereld met

ren. Verdaasdonk: “De BIM-bibliotheek moet je beschouwen als een mega-

zijn eigen weetjes en wetjes. En je moet ook al die hang- en sluitproduc-

bibliotheek waarmee we fouten kunnen uitsluiten.”

ten in je CNC programmeren.”

Ook BPZ levert complete deursystemen die men op de bouwplaats

Wat de zaak niet eenvoudiger maakt, is volgens Zomer het enorm dyna-

alleen nog maar hoeft af te hangen. Het bedrijf zocht vorig jaar de alli-

mische karakter van hang- en sluitwerk, met name op het gebied van de

antie met Van Vuuren in Grou. Volgens BPZ-directeur Matthijs Zomer

elektronica: “Wat gisteren nog up to date was, is morgen alweer geschie-

wordt tachtig procent van de projectmatige markt, vooral de grotere

denis, zo snel gaat het. Dat vergt mensen die kennis hebben van de

U-projecten, bediend met digitaal vervaardigde producten: “Een aantal

markt, goed geschoold zijn.”

24

I

2 / 2015

RenD_2015-04-15_24,25.indd 24

07-04-15 16:19

regisseur wordt steeds groter. Wij, en dat is iets nieuws, gaan in samenwerking met de Volendamse afbouwer Kwakman het Wall&Door concept in de markt zetten, waardoor wij in samenwerking ook het complete wandenconcept kunnen invullen. Daarmee kunnen we eerder op projecten instromen.”

Bij Reinaerdt overheerst die visie eveneens. Verdaasdonk: “Kozijnvolgend produceren is goed, maar nog beter is elementen, deuren én kozijnen, af-fabriek geleverd. Kort voor de oplevering en onder verantwoordelijkheid van de producent geplaatst, met een garantie op geleverde functionaliteiten.”

Prestatie-eis Deze ontwikkeling wordt straks ook gestimuleerd door de regelgeving ten aanzien van bijvoorbeeld rookwerendheid, aldus Verdaasdonk: “Een prestatie-eis gaat over een element, in plaats van over alleen maar een deur. De deurenfabrikant is daar de hoofdverantwoordelijke, in verband met het testen op het product - dat doen vooral de deurenfabrikanten, niet de kozijnenfabrikanten. Die tendens, om vier disciplines uit één hand te leveren - deur, kozijn, hang- en sluitwerk en montage - is wereldwijd ook gewoon, alleen in Nederland nog niet.”

De concepten van de leveranciers anticiperen op die ontwikkeling, aldus Roelands: “Vroeger werden bij ons producten besteld, bijvoorbeeld een rode deur met een bepaalde klink. Nu stellen wij allereerst de vraag: wat moet die deur doen? Is het een vluchtdeur, moet de deur rook- of brandveilig zijn, moet er elektromechanica in? Als je vanaf die kant insteekt, kom je niet voor verrassingen te staan.”

Roelands maakt een vergelijking met de auto-industrie: “Je kunt zelf

Ikea-gedachte

overal de losse onderdelen van een auto bestellen en die zelf in elkaar

De reikwijdte van het digitaal produceren is nog niet uitgeput, aldus de

zetten. Maar de kans dat het dan niet past, is vrij groot. Daarom levert de

drie deurenproducenten. Men kijkt daarbij met name naar de mogelijk-

auto-industrie complete producten, op basis van verschillende functio-

heden om het kozijn in de productiegang mee te nemen. De marktont-

naliteiten; wil je hard rijden, sportief, comfortabel?”

wikkelingen zijn gunstig. Bij Berkvens is men in overleg met klanten om ook het kozijn te leveren, als onderdeel van het complete deursysteem.

Roelands: “Dat noemen we hier de IKEA-gedachte; het leveren van kozijn, deur en hang- en sluitwerk, in één greep.”

Ook Zomer ziet het leveren van kozijnen als logische volgende stap: “De aannemer gaat steeds meer het totaalverhaal kopen. En dat gaat in onze visie straks nog een stap verder; straks leveren we niet alleen de kozijnen, maar mogelijk zelfs hele wandelementen. Over tien jaar stelt de aannemer ons een hele andere vraag dan nu: zorg er maar voor dat mijn casco, mijn lege gebouw, vol wordt. De rol van de aannemer als

Digitaal van A tot Z Digitaal inmeten

wordt de deurproductie opgestart. Voordeel: voor extreem scheef

Bij digitaal inmeten wordt vóór het inmeten op een theoretische maat

staande kozijnen kunnen nog extra maatregelen in de deur worden

een deur geproduceerd. Daarna wordt het kozijn ingemeten, en wordt

gestopt, bijvoorbeeld dubbel zoveel randhout aan de zijkant van een

de deur op de juiste contourvolgende maat CNC-gefreesd. Deze werk-

deur zodat men nog extra veel weg kan schaven met de CNC. Ook wordt

wijze is tussen 2000 en 2005 door veel partijen opgepakt, zowel door

het produceren en contourvolgend maken in één bewerking gedaan.

deurenfabrikanten, als bijvoorbeeld onderaannemers. Nadeel: als een kozijn extreem scheef staat, voldoet de geproduceerde deur toch niet

Complete deurelementen

en moeten (bijv. brandwerende) voorzieningen worden weggeschaafd.

Af fabriek wordt ook het hang- en sluitwerk aangebracht. Men boort de gaten voor de scharnieren, groeven, valdorpels et cetera en assem-

Digitaal produceren

bleert de scharnieren en valdorpels ook. Dat maakt de deur tot een

Bij digitaal produceren wordt vooraf géén deur op theoretische maat

meubelstuk dat alleen nog maar naar de bouw gebracht hoeft te wor-

gemaakt. Het kozijn wordt op de bouwplaats ingemeten en daarna

den, waar het zonder extra bewerkingen in het kozijn geplaatst wordt.

2 / 2015

RenD_2015-04-15_24,25.indd 25

I

25

07-04-15 16:19

PRODUCTNIEUWS

Nieuwe binnendeurbrochure

Veiligheidsdeuren worden draadloos

"Warm welkom" is de

Assa Abloy introduceert een PIN-

titel van de geheel

pad-variant van het draadloze

nieuwe binnendeur-

Aperio L100 slot. Dit batterijge-

brochure van Albo

voede slot maakt het eenvoudig

Deuren. Alle deurmo-

om veiligheidsdeuren te integreren

dellen en accessoires

en de beveiliging op te waarderen

worden hierin gepre-

in een (bestaand) toegangscontro-

senteerd in 3 verschil-

lesysteem. Het L100-slot vervangt

lende sferen: New Fashioned, Forever en Country Field. Doordat de

het bestaande slot en communi-

eindklant in een sfeer belandt die aansluit bij de door hem gekozen bouw-

ceert draadloos en real-time over

stijl, wordt het uitzoeken van deuren wel heel eenvoudig en aantrekkelijk.

de deurstatus van- en naar het toe-

Behalve met een nieuwe brochure komt Albo ook met een nieuwe website,

gangscontrolesysteem. De PINpad-

met als sleutelwoord ‘gebruiksgemak’. Het idee om toegankelijkheid te

variant van Aperio biedt een hoger

creëren voor zowel professional als particulier is goed gelukt.

beveiligingsniveau door een combi-

Albo Deuren, Albergen, 0546.44.22.22, www.albodeuren.nl

natie van kaartlezer én PIN-pad.

Assa Abloy, Raamsdonksveer, 088.639.46.00, www.assaabloy.nl

Flame brandscherm Universele ankerschroef

In het Bouwbesluit is voor subbrandcomparti-

Dr. Hahn stelde op de beurs BAU2015

menten een E20 eis

enkele noviteiten tentoon, waaronder

opgenomen. Hoefnagels

de vernieuwde Series 60 AT met een

Branddeuren heeft een

uitgebreide lijst van bevestigingsmid-

brandscherm ontwikkeld

delen, voor elke toepassing: De Hahn

dat inspeelt op deze eis:

ankerschroef kan bij zowat alle meer-

Firescreen Flame.

kamerprofielen toegepast worden, de

Hoefnagels

montageplaat kan bij koude profielen

Branddeuren heeft het Firescreen Flame brandwerende rolscherm suc-

gebruikt worden en het schroefanker

cesvol laten testen door Peutz. Het scherm voldoet aan brandklasse A1.

wordt vooral gebruikt bij vleugelover-

Het Firescreen brandwerend rolscherm is een oprolbare, brandwerende

dekkende vullingen. Voor de eerste

afsluiting. Bij brand zorgt het rolscherm voor directe compartimente-

keer wordt de verwerker een deurscharnier aangeboden dat met alle

ring. Openingen in de brandwanden worden afgesloten, waardoor verspreiding van de brand naar aangrenzende ruimtes wordt voorkomen.

bevestigingen op het profiel kan gemonteerd worden.

Het Firescreen Flame brandwerend rolscherm is door het geringe

Dr. Hahn, Monchengladbach, +49(0)2166.954.513, www.dr-hahn.eu

gewicht en de minimale inbouwmaten toepasbaar in diverse sectoren zoals zorg, onderwijs, kantoren en industrie.

Hoefnagels Branddeuren, Tilburg, 013.46.25.959, www.hoefnagels.com

App voor controle deuren en hekken Met de nieuwe BiSecur-app

Eclisse Schuifdeursystemen bij Albo Deuren

van Hörmann

De schuifdeursystemen van

kunnen eind-

Eclisse zijn nu exclusief op voor-

klanten hun

raad bij Albo Deuren. De in de

voordeur, gara-

wand schuivende Eclisse schuif-

gedeur, indus-

deursystemen zijn universeel

triedeur en

toepasbaar en geschikt voor

inrithek vanaf nu via hun smartphone en tablet overal ter wereld bedienen

alle Albo binnendeuren. Elk sys-

en controleren. Het radiosysteem gebruikt een voor aandrijvingen nieuwe

teem kan worden voorzien van

en tegelijk extreem veilige codering, vergelijkbaar met coderingen van

verschillende opties zoals bij-

onder meer online banking-systemen. Behalve een forse vooruitgang op

voorbeeld een elektrische bediening (al vanaf 100 mm muurdikte), een

het vlak van veiligheid, boekt het systeem ook qua comfort progressie.

zelfsluitend systeem of een synchroon pakket zodat dubbele deuren

Met een druk op de knop van de handzender, waar ook ter wereld, zien

synchroon openen en sluiten. Afwerking is mogelijk met standaard

gebruikers of de garagedeur, het inrithek of de industriedeur geopend dan

afwerkpakketten en/of architraven in hout of RVS.

wel gesloten is.

Albo Deuren, Albergen, 0546.44.22.22, www.albodeuren.nl

Hörmann Nederland, Barneveld, 0342.42.94.00, www.hormann.nl

26

I

2 / 2015

RenD_2015-04-15_26.indd 26

raam en deur 07-04-15 16:18

close up

Kwaliteitsvoordeuren voor scherpe prijs Zeg je Hörmann, zeg je garagedeuren en industriedeuren. Maar het Duitse familiebedrijf produceert ook luxe huisdeuren. In Nederland is dit een snelgroeiende markt vanwege de keuze voor andere materialen dan hout. Maar in Duitsland verkochten ze afgelopen jaar al vele duizenden stuks. Strak van uiterlijk, met een hoge isolatiewaarde en in een grote variëteit aan uitvoeringen, eenvoudig in onderhoud en heel scherp van prijs.

“Onze voordeuren hebben een luxe uitstraling en toch een heel scherpe prijsstelling”, zegt Jeroen Honingh, verantwoordelijk voor de voordeurentak van Hörmann. “Dankzij een hypermoderne productie kunnen we enorm luxe aluminium voordeuren maken voor prijzen die iedereen nog maar pas geleden niet voor mogelijk hield.” De productie gaat dan ook volautomatisch, er komt geen hand meer aan te pas en de capaciteit overstijgt de 100.000 per jaar.

Onderhoudsvriendelijk en luchtdicht Prijs is belangrijk, zeker. Maar de deuren hebben ook volop andere voordelen. Ze zijn standaard tweezijdig vleugeloverdekkend en daardoor

element is variabel, waarbij de fabrikant de deuren steeds als compleet

volledig vlak. Dat geeft ze een enorm strak uiterlijk en maakt ze ook heel

systeem levert, inclusief hang- en sluitwerk, kozijn en zij- en bovenlich-

gemakkelijk in onderhoud. “Doekje er over en klaar.” Daarnaast zijn de

ten. Hetzij gekoppeld, hetzij uit één stuk. Dat laatste is stijver, ondanks

deuren sterk isolerend. De Thermosafe is 73 mm dik en heeft een isola-

slanke tussenprofielen en tegelijk ook transport- en montagevriendelijk.

tiewaarde van 0,8Ud. De Thermocarbon is nog beter en volgens

De grotere elementen worden echter gekoppeld geleverd. En groot kun-

Honingh de kampioen van Europa. Met een dikte van 100 mm haalt hij een Ud-waarde van 0,47. “Het aluminium als basismateriaal heeft bovendien als voordeel dat de deur niet werkt. Hij is dus perfect te dichten, tocht niet meer en past perfect in de tendens van luchtdicht

nen ze worden. Met de XXL-variant kan de fabrikant de 230.5 cm hoogte uit het Bouwbesluit makkelijk overstijgen tot 250 cm. De carbondeuren kunnen zelfs tot maximaal 300 cm hoog worden. Maar dan heb je het ook over de topserie, ook standaard vleugeloverdekkend, met standaard verdekt liggende scharnieren, 3D verstelbaar, met doorlopende driedubbele dichting en geheel vlak qua aanzicht. Optioneel leverbaar als Thermosafe. Dan krijgt hij een veiligheidspakket tot weerstandsklasse

bouwen.”

RC3. De Thermocarbon draagt zelfs weerstandsklasse RC4. Uiteraard

Stijlvolle kwaliteit

inclusief conformiteitsverklaring van SKG. De deuren zijn niet alleen

“Qua uiterlijk is de deur het visitekaartje van de bewoners van

interessant voor opdrachtgevers en aannemers, ook wederverkopers kunnen profiteren van de sterke punten van het pakket.

het huis”, stelt Honingh.

Daarom heeft Hörmann ook diverse dessins en

Veelzijdig pakket

kleuren in het assorti-

Hoge isolatiewaarde, individueel te stylen, luchtdicht, niet werkend,

ment waar klanten

vleugeloverdekkend, gemakkelijk in onderhoud, inbraakwerend, en

vrij een keuze uit

scherp van prijs: dat zijn alle deuren van Hörmann. Van de stalen

kunnen maken.

instapdeur tot de XXL Thermocarbon omvat het aanbod het hele

Ook de configuratie van het com-

spectrum. De laatste is de kampioen van Europa qua maat en isolatiewaarde, maar ook de instapper biedt `kwaliteit zonder compromissen'. Geheel volgens de slogan van de Duitse fabrikant.

plete deur­

2 / 2015

RenD_2015-04-15_27.indd 27

I

27

07-04-15 16:17

Sluitstuk

Lid zijn van Toool is meer dan een avondje porren in een cilinderslot.

Sleutelen dat het een lieve lust is Elke veertien dagen ontmoeten ze elkaar in een bovenzaaltje van een Irish pub te Eindhoven. Ze betreden het etablissement met een koffertje, halen een pint Guinness aan de bar en gaan rap de trap op. Wat zit er in dat koffertje? Daar zit in een lockpicking set en een flink aantal cilindersloten. Een lockpicking set bestaat uit enkele eenvoudige gereedschappen om cilindersloten te openen zonder gebruik te maken van de passende sleutel, te weten: een haakje om het slot met de duim onder spanning te zetten en een aantal `harkjes' om de palletjes van het cilinderslot op een rijtje te krijgen.

Nog een misverstand. Sommigen spreken van slotenkrakers in plaats van lockpickers. Dat kan echt niet, zegt Belgers. "Kraken is wat dieven doen die het slot kapot maken en wij willen, als gezegd, elke associatie met inbreken vermijden. Dus telkens als iemand dat woord gebruikt, corrigeer ik dat."

Lockcon Behalve in Eindhoven zijn er in Amsterdam verenigingsavonden en inmiddels eveneens in Groningen. Ook in de VS en Groot-Brittannië komen mensen bij elkaar om onder de naam Toool een avondje gezellig te lockpicken. Duitsland, eigenlijk het land waar lockpicken in verenigingsverband vandaan komt, kent een zelfstandige club, Sportfreunde der Sperrtechnik.

Toool is dus een club met een internationaal karakter en dat laat zich gelden op de LockCon, een driedaagse conferentie met lezingen,

Een cursusavond van het dievengilde? "Dat zeker niet", zegt Walter

demonstraties en presentaties, allemaal over innovatieve en bijzondere

Belgers. Hij is voorzitter van de Nederlandse afdeling van The Open

ontwikkelingen wereldwijd op het gebied van cilindersloten. Afgelopen

Organisation Of Lockpickers (Toool) en wil dat wijdverbreide misver-

jaar vond de conferentie plaats in Sneek en was Toool Nederland gast-

stand direct maar even rechtzetten. "Natuurlijk hebben we wel eens

heer en organisator. De Amerikaanse afdeling verzorgt Lockcon 2015.

belangstelling gehad van mensen die bij ons wat dachten op te steken

Het is nog niet precies bekend waar en wanneer deze zal plaatsvinden.

voor hun inbrekerspraktijk. Maar wie foute bedoelingen heeft, valt bij ons al snel door de mand door de vragen die hij stelt of door de manier

Onafhankelijk

waarop hij zich gedraagt. Zijn betrokkenheid is een andere dan die de

In eerste aanzet was Raam en Deur van plan enkele sloten van de meest

echte liefhebber en dat heb je al snel door. We verzoeken deze lieden

gangbare merken voor te leggen aan de leden om ze op een verenigings-

dan vriendelijk doch dringend zich niet meer te laten zien op de avon-

avond te laten testen op hun 'lockpickingsbestendigheid'. Dat wilde

den. Maar meestal houden ze het na één avondje al wel voor gezien,

Belgers, in het dagelijkse leven computerveiligheidsdeskundige, niet.

doordat ze merken dat ze bij ons niet verder komen."

Waarom eigenlijk niet?

28

I

2 / 2015

RenD_2015-04-15_28,29.indd 28

07-04-15 16:16

Rechts: Walter Belgers, voorzitter Toool Nederland. Links: Jos Weijers, secretaris en regerend kampioen bij het Nederlandse kampioenschap sleutelvijlen.

Openwerken van sloten buitengewoon precies en tijdrovend werk.

"Omdat 't geen representatieve en betrouwbare test is. Er spelen zoveel

Belgers: "We delen allemaal een bovengemiddelde belangstelling voor

factoren een rol bij de snelheid, waarmee je een slot opent: concentratie,

sloten. Elke keer neemt wel iemand een bijzonder slot mee, gevonden

ervaring, kennis, geluk en toeval. Waarvan ervaring wel de belangrijkste

bij een kringloopwinkel of een sloperij. Deze avond heeft iemand een

is. Door veel te oefenen, word je beter. Je ontwikkelt kennis van het interi-

antiek mechanisch bureauslot meegenomen dat slechts geopend kan

eur van de sloten en krijgt handigheid in het hanteren van de harkjes.

worden door de vier toetsen in de juiste volgorde in te drukken. En dan

Maar zelfs als een geoefend persoon alle sloten zou testen kun je er van-

willen we allemaal weten hoe het slot precies werkt. We hebben ook

wege de geluksfactor geen bindend oordeel over vellen. Bovendien zijn

leden, die zich hebben gespecialiseerd in sleutelvijlen. Voor hen is het

we een onafhankelijke club die elke schijn van verwevenheid met markt-

een uitdaging zo snel mogelijk een sleutel te fabriceren waarmee het

partijen wil vermijden."

slot kan worden geopend. Een ander lid werkt cilindersloten open voor

Dat geluk een rol speelt mocht de reporter van dienst zelf aan den lijve

een inkijkje in het interieur. Dat gebeurt door heel precies en op de

ondervinden, toen hij een hangslot na enig onhandig gepriegel wist te

juiste plaatsen het metalen huis weg te slijpen. Daar gaan heel wat uur-

openen.

tjes inzitten."

Ook het competitie-element ontbreekt niet. Elk jaar stelt een commissie

Consument bewustmaken

een doos samen met cilindersloten. Daar mag het hele jaar mee geoe-

Maar het is toch voorstelbaar, zonder de onafhankelijke opstelling

fend worden. En tijdens de Nederlands kampioenschap lockpicken wordt

geweld aan te doen, dat een producent de lockpickers inschakelt om

een keuze gemaakt uit die sloten. Wie deze geselecteerde sloten het

een slot te testen of hun kennis wil inzetten bij de ontwikkeling van

snelst kan openen mag zich voor een jaar Nederlands kampioen noe-

nieuwe producten.

men. Regerend kampioen is Walter Belgers. Ook is er een wedstrijd voor

"Dat kan, maar de meeste grote slotenproducenten beschikken al over

de snelle sleutelslijpers onder de leden. En dan zijn er nog de wereld-

een goed geoutilleerde afdeling research en development. Daar hebben

kampioenschappen.

wij doorgaans niks aan toe te voegen. We verzorgen wel eens een cur-

Wie ook eens een gooi wil doen naar het kampioenschap en belangstel-

sus of lezing over onze activiteiten voor een leverancier of producent.

ling denkt te hebben voor het lockpicken kan zich via www.toool.nl aan-

En als wij op ontwerpfouten stuiten, dan melden we dat wel bij de

melden voor een kennismaking met Toool op één van de

betreffende producent."

verenigingsavonden.

Af en toe laat de vereniging van zich horen. In 2005 schreven Barry Wels and Rop Gonggrijp een white paper over het klopsleutelen. Naar aanleiding van deze publicatie heeft Toool op verzoek van de consumentenbond testen met de klopsleutel uitgevoerd dat tot veel media-aandacht heeft geleid. Daar heeft Belgers graag aan meegewerkt; al was het maar om de veiligheid van de woning onder de aandacht te brengen. "De gemiddelde consument is zich totaal niet bewust van het slot dat er op zijn of haar voordeur zit. Terwijl het wel degelijk wat uitmaakt voor de beveiliging van huis en haard. Je verlaagt het risico op inbraak, als je wat meer weet over de kwaliteit van sloten en hoe je ermee om moet gaan."

Kampioenschappen Voor een neutrale buitenstaander lijkt het een beetje vreemd dat volwassen mannen - want het is toch vooral een mannenaangelegenheid bij elkaar komen en de hele avond zitten porren in cilindersloten. Wat is nu precies de lol van het lockpicken?

Antiek bureauladenslot alleen te openen door de toetsen in de juiste volgorde in te drukken.

2 / 2015

RenD_2015-04-15_28,29.indd 29

I

29

07-04-15 16:16

CLOSE UP Aluminium voordeur ThermoSafe

Duurzaam én inbraakwerend

Nieuw hout beproefd Finti bestond al als nieuwe houtsoort voor duurzame nieuwbouw en renovatie. En Dankzij een nauwe samenwerking met Roto Frank zijn de eerste gevelelementen van dit hout inbraakwerend bevonden door SHR in Wageningen. Met het RC2-certificaat staat de timmerindustrie eigenlijk niets meer in de weg om deze nieuwe houtsoort grootschalig toe te passen.

Timmerfabriek Holland Houtwerk uit Kaatsheuvel vervaardigde ramen en kozijnen van Finti en legde ze voor aan de keurmeesters van SHR. En wat Holland Houtwerk en Roto-Frank al wisten, werd bevestigd: de ele-

Hörmann voordeuren, in elke klasse: • De premiumklasse: ThermoCarbon,

de wereldkampioen warmte-isolatie* en beste in zijn veiligheidsklasse*

• De hogere klasse: ThermoSafe met een

menten verkregen glansrijk inbraakwerendheidsklasse RC-2 (WK2).

Daarmee heeft het hout nu alle vereiste KOMO-certificaten die nodig zijn voor toepassing in woningbouw en –renovatie.

Gerust hart Certificaathouder van Finti is Finex Timber Solutions te Borne. Zij zijn blij dat timmerfabrikanten en opdrachtgevers de raam- en kozijnelementen nu dus zonder verdere procedures met een gerust hart kunnen inzetten. De gepatenteerde houtsoort Finti is een thermisch verduurzaamde naaldhoutsoort. Het veredelingsproces verloopt in drie gecon-

hoge warmte-isolatie en veiligheid tot RC 3

ditioneerde fasen. In de laatste fase, rond 210 °C, bereikt het materiaal

• De middenklasse: ThermoPro Plus met een

voor woningbeheerders: het materiaal valt in duurzaamheidsklasse 2.

zijn hoge vormstabiliteit en uitzonderlijke isolatiewaarden. Plezierig

hoge warmte-isolatie en veiligheid tot RC 2

Baanbrekend duurzaam In de gehele productiecyclus respecteert het PEFC- en FSC-

* UD-waarde tot 0,47 W/(m²·K), optioneel met RC 4

gecertificeerde Finti het milieu. De verduurzaming vergt slechts dertig procent meer energie dan een conventioneel droogproces. Recycling uit de houtbewerking voorziet voor zeventig procent in de benodigde energie. De thermische verduurzaming vindt plaats in Finland. Finex Timber Solutions verzorgt daar de verwerking tot timmerhout. Dankzij de tests en certificaten is Finti nu concurrerend voor de productie van kozijnen, ramen en deuren over de hele linie. Met baanbrekende prestaties op gebied van duurzaamheid en isolatiewaarde bovendien.

RenD_2015-04-15_30,31.indd 30

07-04-15 16:13

VARIANT® VX Stijl en techniek in één.

Voor projectdeuren.

Passiefhuisprestaties Een voorbeeld van de energieprestaties: de opmerkelijke warmtegeleidingsweerstand (λD=0,095 W/ m2·K) zorgt er voor dat het materiaal binnen bestaande kozijnhoutmaten en detailleringen – dus in renovatietoepassingen – gemakkelijk de hoge 2020 passiefwaarden behaalt. De inbraakwerende RC-2certificatie is de kroon op deze innovatie. In de aanloop naar de certificatie heeft Finex Timber Solutions nauw samengewerkt met de Duitse hang -en sluitwerkproducent Roto Frank. De standaard raambeslagen van dit merk voldoen aan alle eisen voor RC-2. Dankzij de hoge belastbaarheid haalt dit beslag veelal zelfs de zeer hoge lat van klasse RC-3.

optimale draaieigenschappen, belastbaarheid en elegantie maken het variant vX scharnier een scharnier van een hoogwaardige kwaliteit. inzetbaar voor extreme toepassingen in b.v. brandwerende deuren tot 300 kg.

Sterk en veilig De geteste Finti-elementen waren uitgerust met Roto’s standaard ver-

Project scharnier voor hoge belasting

dektliggend beslag Designo. Dat heeft een esthetisch verantwoord

• Tot 300 kg belastbaar • Comfortabele 3 D verstelbaarheid • Onderhoudsvrij • Inzetbaar voor houten, stalen en aluminium kozijnen • Ook voor brand en inbraakwerende deuren • Verschillende oppervlakte uitvoeringen

bescheiden scharnier en blinkt tegelijkertijd uit in sterkte en inbraakwerendheid. Het zeer sterke metaalpakket van het scharnier is één factor, de optimale positionering en verschroeving van de sluitplaten doet de rest. Het verhindert bijvoorbeeld de uitoefening van hefboomkrachten.

De combinatie van positionering en montage zorgt tot genoegen van de timmerfabrikant zelfs voor reductie van het aantal schroeven. De RC2certificatie onderstreept de kwaliteit van de combinatie van kozijn, vleu-

Fon + 49 (0)5242 / 413- 0

simonswerk.nl

gel en beslag.

RenD_2015-04-15_30,31.indd 31

07-04-15 16:13

Fixvent® Mono AK EVO • Ventilatie, zonwering en akoestisch comfort in één • Verborgen plaatsing (volledig verborgen achter slag) • Onderhoudsvriendelijk • Windvast (garantie tot 130 km/u door het ritssysteem) • Insectenwerend (intensief ventileren met open raam en gesloten doek) • Eenvoudig vervangen van het doek (bv nieuwe kleur)

www.renson.nl

MAAK NU KENNIS MET DE TJSS T6 GLIJARM DEURDRANGER EEN SENSATIE OP HET GEBIED VAN TOEGANKELIJKHEID | BRANDVEILIGHEID | DESIGN & KWALITEIT

      

Aluminium behuizing met RVS cover Maximale openingshoek 180° Veersterkte EN 2-5 & EN 3-6 Deurbreedte 0.6-1.2m & 1.0-1.4m Geschikt voor branddeuren (EN1154) Zowel DIN links als rechts toepasbaar Regelbare sluitsnelheid, eindslag en sterkte Design van de TJSS T6 is onlangs beloond met de prestigieuze

DICTATOR Productie B.V. Emmeloord T +31 (0)527 613456 F +31 (0)527 698420 E-mail: info@dictator.nl of bezoek onze website: www.dictator.nl

RenD_2015-04-15_32.indd 32

07-04-15 16:12

close up

Open een nieuwe wereld

ENiQ is DOM’s nieuwste generatie elektronische cilinder. Open een wereld en vervul een behoefte: een attractief uiterlijk, alle opties standaard, elke variatie binnen negen modellen en plug & play. “Precies zoals onze klanten en opdrachtgevers het willen”, leerde Erik Mastenbroek uit DOM’s uitgebreide klantenpanels.

peling tussen de elektronische knop en het sluitmechanisme binnenin de cilinder. ENiQis brandbestendig volgens T90 en de héle cilinder is spatwaterdicht volgens IP65”, zegt Mastenbroek met nadruk. “De héle cilinder. De buitenknop haalt IP66, maar we willen duidelijk zijn. Daarom spreken we over complete cilinder en die voldoet dus aan IP65.”

Plug & Play DOM biedt met ENiQ altijd een oplossing voor ieder type deur. Voorheen

Attractief qua uiterlijk, gemakkelijk in

moest je kiezen uit meer dan 300 varianten, nu voorzien slechts 6

gebruik en installatie en kwalitatief van

modellen in alle mogelijke varianten. Dat komt omdat in ENiQ alle opties

het allerhoogste niveau. Zo moest de

standaard zijn voorzien en hiermee voldoet aan T90, IP65 en iedere vei-

nieuwe elektronische cilinder van DOM

ligheidsklasse. Standaard is de cilinder Online en kan de partner van

worden. De fabrikant ontwikkelde de

DOM hem dankzij het Plug & Play concept ter plekke op maat maken en

derde generatie elektronische cilinder

monteren. Daarnaast zijn er 3 EE-versies. Cilinders voor Emergency Exit

in nauwe samenspraak met dealers,

die voldoen aan EN1709 en EN1125 voor vluchtwegveiligheid.

opdrachtgevers en architecten. Groep

Mastenbroek: “Met de moderne kleuren, zwart, wit en RVS spelen we in

Marketingdirecteur Erik Mastenbroek:

op de behoefte van onze dealers en opdrachtgevers; eenvoud en alle

“Daar zitten veel partijen bij die heel

opties standaard. Daarnaast maken we het assortiment compleet met

tevreden zijn over de samenwerking

een robuust ENiQ hangslot.

met DOM, maar zeker ook partijen minder vaak met DOM te maken hadden.”

Eenvoud Ook de bijbehorende software is van een nieuwe generatie. Attractief,

Kwaliteit

fris en gemakkelijk te gebruiken. Net als alle componenten trouwens.

Op basis van die intensieve en gestruc-

“Installeer de software en programmeerstations, paslezers en cilinders

tureerde gesprekken stelde DOM een

die je in het netwerk plaatst, melden zichzelf automatisch aan. Echt alle-

lijst van eisen samen waar de nieuwe

maal Plug & Play”, zegt Mastenbroek. “En het mooie: het systeem is vol-

cilinder aan zou moeten voldoen. Het

ledig Mifare. Rechten kunnen dus net zo gemakkelijk op een DOM

team van DOM in Nederland stelde hem

transponder geschreven worden, als op een kaart die de opdrachtgever

op 9 april aan meer dan 80 enthousi-

toch al gebruikte voor zijn tijdsregistratie of voor de kantine.”

aste dealers voor. Mastenbroek: “We kozen voor de allerhoogste verdieping van het Inntel-hotel en het adembenemende uitzicht op de skyline

Dealertrouw

van Rotterdam om de cilinder van de hoogste kwaliteit met een fantas-

Met dit nieuwe product staat DOM weer fris op de kaart. Een nieuwe,

tisch uiterlijk te presenteren: de ENiQ.” ENiQ is de afkorting voor

jongere directie staat pal voor nog meer innovaties de komende tijd.

Entrance Intelligence Quality en dat zegt precies waar de cilinder voor

Allemaal gericht op meer gemak voor de eindklant vanuit een organisa-

staat.

tie die zich steeds specifieker richt op Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, de Benelux en Scandinavië. Binnenkort gaat er een eigen

Alles in één

vestiging in Zweden open. Mastenbroek: “Die focus op markten en eind-

“Net zoals de eerste iPhone vooral bestaande functies bundelde in één

klanten is de basis voor ons succes in elektronische producten, maar

apparaat, combineert deze cilinder alle moderne functies en specifica-

ook nog steeds in mechanische systemen. We hebben zelfs als ‘corpo-

ties die je wil hebben in één product”, vertelt Mastenbroek enthousiast.

rate rule’ vastgelegd dat we altijd via de handel blijven leveren. Want

De cilinder ziet er geweldig uit met de leesknop met LED-indicatie en is

samen staan we sterk. Dealers die die onze gezamenlijke eindklanten

dankzij plug & play-techniek direct toepasbaar. De eerste indruk is dus

optimaal en loyaal bedienen met uitstekende service, getraind perso-

geweldig. Daarnaast voldoet hij aan de allerhoogste eisen op het gebied

neel, met installatiemogelijkheden, zullen we ook belonen. Want dat ver-

van inbraakwerendheid. Zowel qua bouwkundige beveiliging als qua kop-

dienen onze klanten en onze dealers.”

2 / 2015

RenD_2015-04-15_33.indd 33

I

33

07-04-15 16:11

PRODUCTNIEUWS

Oplossing voor oplegsloten

Slot en beslag voor paniekdeuren Ami introduceert een

FSB komt met een innovatieve oplossing voor vlucht- en paniekdeuren.

nieuw en veilig product op

Het anti-paniekbeslag 7982 is een complete set, bestaande uit een duw-

de markt, het Ami SKG***

balk en de nieuwe serie panieksloten 61/62. Het anti-paniekbeslag 7982

veiligheidsrozet met kern-

voor enkele en dubbele deuren bestaat uit een duwbalk die door een

trekbeveiliging voor opleg-

opwaartse beweging te bedienen is. Deze combinatie zal in de toekomst

sloten. Dit veiligheidsrozet

voldoen aan de normering volgens EN 1125 en kent een snelvergrende-

is ook voorzien van kern-

ling. De nieuwe oplossing is half automatisch, waardoor bij bediening

trekbeveiliging, zodat

van de sleutel de schoot direct 20mm uitschiet. Voor dubbele deuren is

manipulatie van het slot

er een contraslot met boven- en ondersluiting.

en deur door de kerntrek-

FSB Nederland, Apeldoorn, 085.40.15.933, www.fsb.de

methodiek van de cilinder voorkomen wordt.

Uiteraard voldoet dit veiligheidsrozet aan de nieuwste PKVW-eisen en is voorzien van het SKG***-keurmerk. Het slot is toepasbaar bij oplegsloten met zowel een vaste als losse staartcilinder. Verder is het eenvoudig te monteren voor zowel renovatie als ook voor nieuwbouw bij deuren met een deurdikte van 38-42 mm.

Ami, Lomm, 077.47.37.475, www.ami.nl

Elektronisch deurbeslag Mauer biedt zijn gewaardeerde en uiterst gebruiksvriendelijke elektronisch deurbeslag ELLocks nu ook met een offline softwarepakket.

Projectbeslag

Hiermee is het nu ook

Hang- en sluitwerk leverancier Ten Hulscher levert projectsloten en pro-

mogelijk om een indivi-

jectdeurkrukken van haar private label GPF bouwbeslag. De nieuwe pro-

duele kaart te blokkeren.

ducten zijn geschikt voor deuren met een hoge gebruiksfrequentie in

Mauer Locks,

utiliteitsbouw en woningbouw. De mat geborstelde RVS projectdeur-

Amersfoort,

krukken voldoen aan de norm EN 1906 klasse 3. De sets zijn zowel

033.45.50.900,

geschikt voor stompe als voor opdekdeuren die naar buiten of naar bin-

www.mauerlocks.com

nen draaien. Het functionele design van de sloten is van hoge kwaliteit conform DIN 18 251-1 Klasse 3.

Ten Hulscher, Garderen, 0577.46.23.07, www.tenhulscher.nl

Massief brons FSB heeft het assortiment brons verder uitgebreid. Vanaf heden is ook productfamilie 1076 verkrijgbaar in massief bronzen uitvoering.

Tot voor kort was deze productfamilie alleen verkrijgbaar in aluminium, RVS en messing. De deurkruk 1076 is ontworpen door de bekende architect Robert Mallet-Stevens en staat bekend als het ‘Frankfurter model’.

Voordeel van deze vorm van brons is dat kiemen binnen enkele minuten tot 99,9% sterven. Legeringen met een kopergehalte van ongeveer 60% kennen een lage kiemdodende werking. De legering in de deurkrukken van FSB kent echter een kopergehalte van 92% en beschikt daarom over een bijzonder hoge kiemdodende werking.

FSB Nederland, Apeldoorn, 085.40.15.933, www.fsb.de

34

I

2 / 2015

RenD_2015-04-15_34.indd 34

raam en deur 07-04-15 16:10

CLOSE UP

Klaar voor projectenmarkt Met het Ansa Intense-beslag, elegante projectscharnieren en kwalitatief hoogwaardig aluminium-beslag breidt Themans het Ansa-aanbod uit tot een compleet portfolio voor de projectenmarkt. Uiteraard onder de bekende Themans-kwaliteit, modulariteit en doordacht ontwerp: maatwerk waar het moet, standaard waar het kan.

Themans is vooral bekend van het hang- en sluitwerkmerk S2. Slimme producten die kwaliteit en functionaliteit voor de eindgebruiker combineren met montagegemak voor de industriële verwerker. Sinds de toevoeging van het Ansa-merk aan het portfolio kan de hang- en sluitwerkspecialist ook een rol spelen op de projectenmarkt. Het rvsbeslag van Ansa is al langer bekend, maar Themans voegt daar nu de ANSA-Intense lijn aan toe, plus projectscharnieren en aluminiumbeslag.

Zwaarder dan zwaar “ANSA Intense, die naam zegt precies waar de producten voor staan”, zegt Bert van Lieshout. Hij is de geestelijk vader van de nieuwe beslaglijn van het Ansa-merk. “We hadden al speciaal beslag voor de psychiatrische instellingen. En als je je verdiept in de hang- en sluitwerkproblematiek van zulke instellingen, zie je al snel parallellen met intensief gebruikte verkeersdeuren in allerlei utiliteitsprojecten.

Overal heb je wel deuren die zo intensief gebruikt worden dat het beslag er meermaals per jaar onder bezwijkt. Niet allen door het intensieve gebruik, ook door de doelgroep die de deuren bedient, of door de vandaalgevoelige omgeving waarin de deuren hangen.”

Cor van Brouwershaven: “Zelfs Klasse 4- producten uit de EN 1906 bezwijken in zulke situaties regelmatig. Opdrachtgevers en gebouweigenaren nemen dat voor lief en geven de huismeester standaard een voor-

zonken ligt in de bovenste knoop. De glijlagers met het kliksysteem ken-

raadje vervangingsbeslag. Wat ons betreft is dat onacceptabel. Want het

nen we uit de S2-scharnieren en voorkomen dat de pennen onbedoeld

kan toch niet zo zijn dat een vluchtdeur niet meer bediend kan worden

uit de scharnieren lopen. De scharnieren kennen kozijnbladen voor sys-

doordat het beslag gesloopt is? Daarom ontwikkelden we een serie

teemwanden en voor op hout en deurdelen voor hout, systeemdeuren of

nieuw deurbeslag.”

glasdeuren. Naadloos te combineren voor alle veelvoorkomende pro-

De crux ziet hem in een gepatenteerde verbinding tussen kruk en beslag

jectcombinaties.

die stand houdt tegen iedere aanslag met directe spierkracht. Noch op- of

De derde toevoeging aan het Ansa-pakket is een complete lijn alumi-

neerwaarts, noch qua trekkracht van de deur af. “Waar gangbare krukken

nium-beslag. Voor de projectdeuren waar het ietsje minder mag qua uit-

toch wel bezwijken onder extreme spierkracht, gaat bij ons beslag eerder

straling en prijs. Nog steeds topkwaliteit, zeker geen `blikken' schildjes

de nachtschoot van het slot er aan dan dat de kruk loslaat van het beslag.”

en keuze uit zes verschillende krukken die overeenkomen met de kruk-

Tegelijkertijd ziet het beslag er strak uit in geborsteld rvs, met een blind

ken uit het rvs-pakket. Zo kunnen opdrachtgevers in hun hele project

gemonteerde kruk die ingelaten is in het 12 mm dikke beslag. Dat beslag is

dezelfde kruk kiezen, afgestemd op de kwaliteit die de verschillende deu-

32 mm tot 53 mm breed en afgewerkt met een sierlijke radius.

ren vragen. Alle schilden zijn halfblind gemonteerd, de krukken vast gemonteerd op de schilden.

Scharnieren en aluminium beslag

Van Brouwershaven: “Met deze drie toevoegingen hebben we een pas-

Maar Themans heeft de projectenmarkt meer te bieden. Op basis van de

send portfolio voor de hele projectenmarkt, Zeker gecombineerd met

S2-scharnieren ontwikkelde de fabrikant een eleganter scharnier, met 3

ons pakket deurdrangers, deurgrepen, sloten en raambeslag. Breed

knopen in plaats van de gebruikelijke vijf. Dat maakt het scharnier veel

georiënteerd, van hoge kwaliteit en desgewenst uit te breiden met maat-

slanker qua uiterlijk, ook doordat de knop van de pen onzichtbaar ver-

werk uit ons eigen Ansa-maatwerkatelier.”

2 / 2015

RenD_2015-04-15_35.indd 35

I

35

07-04-15 16:09

luchtdicht

Alternatieven voor balansventilatie met warmteterugwinning

Significante verschillen in binnenluchtkwaliteit Moet het altijd balansventilatie met warmteterugwinning zijn, bij luchtdicht bouwen? Hoe competent zijn de alternatieven? Het consortium Monicair onderzocht hoe “marktdominante ventilatiesystemen” in de praktijk presteren. Harm Valk van Monicair: “Er zijn aanzienlijke verbeteringen mogelijk, wat betreft de kwaliteit van de binnenlucht en op gebied van de energieprestatie.”

Adequate ventilatie Nu luchtdicht bouwen een enorme vlucht neemt, stijgt het belang van adequate ventilatie. Reden voor het consortium Monicair (Monitoring & Control of Air Quality in Individual Rooms) om, naar eigen zeggen als eerste partij überhaupt, een gedetailleerd onderzoek uit te voeren naar het binnenklimaat (de Indoor Air Quality, de IAQ) en energieprestatie van ventilatiesystemen.

Dat onderzoek kreeg de vorm van het monitoren, gedurende een jaar, van een zestigtal woningen. Doel van het onderzoek: meer kennis vergaren over het functioneren van ventilatiesystemen in de praktijk, het verder verbeteren van deze systemen en het verbeteren van de model-

Als het gaat om het ventileren van energiezuinige woningen, grijpt de

vorming, om betere prognoses te kunnen geven over de IAQ- en ener-

markt bijna in een reflex naar balansventilatie met warmteterugwin-

gieprestaties van ventilatiesystemen.

ning. Bijna negentig procent van de energiezuinige woningen worden geventileerd met ventilatiesysteem D (mechanische toevoer en mecha-

Geen garantie

nische afvoer met warmteterugwinning). Dat constateerde althans

Monicair is een consortium van Nederlandse fabrikanten uit de ventila-

Nieman Raadgevende Ingenieurs in een onderzoek uit juli 2014

tie-industrie, ingenieursbureaus en onderzoekscentra: Brink Climate

('Gerealiseerde nieuwbouwwoningen met EPC < 0,4'), uitgevoerd in

Systems, ClimaRad, Honeywell, Itho Daalderop, Zehnder, Nieman, Van

opdracht van het Ministerie van BZK.

Holsteijn en Kemna, de TU Delft en TNO.

Bij 23 nieuwbouwprojecten, in omvang variërend van enkele woningen

Harm Valk was namens Nieman bij Monicair betrokken: “Bij luchtdicht

tot projecten met enkele tientallen woningen, werd in negen van de tien

bouwen bepalen bewonersgedrag en het ventilatiesysteem de binnen-

gevallen balansventilatie met wtw toegepast, zo constateerde Nieman

luchtkwaliteit (Indoor Air Quality - IAQ) - en niet de infiltratie. De venti-

Raadgevende Ingenieurs in deze steekproef. In vier projecten trof

latiesystemen die worden toegepast in nieuwbouw en grootschalige

Nieman mechanische toevoer en mechanische afvoer aan met CO2-

renovatie kunnen allemaal voldoen aan het Bouwbesluit. Maar, en dat is

sturing of tijdsturing, al dan niet in combinatie met zonering over de

een hoofdconclusie uit het Monicair-onderzoek, systemen die voldoen

verdiepingen. Twee projecten kenden natuurlijke toevoer en mechani-

aan de bouwregels, zijn nog geen garantie voor goede ventilatie. Als je

sche afvoer met CO2-sturing.

louter kijkt naar de energieprestatieis er een ruime keus aan ventilatie-

36

I

2 / 2015

RenD_2015-04-15_36,37,38.indd 36

07-04-15 16:08

systemen die in de buurt komen van balansventilatie met wtw. Maar dat

de luchtkwaliteit in de kamer meten. Bij Duco heet dat systeem

is maar het halve verhaal. Want uit ons onderzoek blijkt dat er signifi-

DucoTronic, bij Alusta LogiCvent+. Investeren in goed regelende syste-

cante verschillen zijn wat betreft de prestaties op het gebied van de bin-

men loont voor de luchtkwaliteit. De meest basale systemen, vooral die

nenluchtkwaliteit.”

met natuurlijke toevoer, blijken in de praktijk voor de luchtkwaliteit te

Die verschillen komen volgens Valk aan het licht wanneer je, zoals in het

afhankelijk te zijn van bewonersgedrag.”

Monicair-onderzoek, kijkt naar de prestaties op ruimteniveau: “Je wilt in

Een groot probleem in de huidige praktijk is, dat de verschillen in IAQ

woningen eigenlijk systemen die de ventilatie afstemmen op de

tussen ventilatiesystemen nu onbenoemd blijven, aldus het Monicair

behoefte van het moment. Bij systemen met CO2 sturing wordt vaak

onderzoek. Volgens Valk is dat een les uit Monicair: kijk vanuit de lucht-

alleen een CO2 sensor geplaats in de woonkamer. Dat werkt uitstekend

kwaliteit per ruimte en niet vanuit de hoeveelheid lucht per woning:

als je in die huiskamer met zes man naar de finale van Wie is de Mol?

“Die lucht komt er wel, maar niet altijd waar ik hem hebben wil.” Het

kijkt. Maar het systeem doet niets aan de luchtkwaliteit in de slaapka-

Monicair-onderzoek pleit ervoor om de verschillen juist zichtbaar te

mer wanneer daar twee mensen liggen te slapen. Daar vindt dan geen

maken. Valk: “Bijvoorbeeld door IAQ-klassen in te voeren, waarbij je dui-

CO2 meting plaats.”

delijk aangeeft welke CO2-grenswaarde van toepassing is en hoeveel overschrijding maximaal toelaatbaar is.”

Verschillen nu onbenoemd Monicair constateert dat er bij voorkeur meting en regeling op ruimte-

Significant beter

niveau moet plaatsvinden. Is die er niet, dan presteren systemen met

Ook systemen met natuurlijke toevoer zijn de laatste jaren significant

een mechanische component in een ruimte beter. Valk: “Dat staat nog

verbeterd, vergeleken met tien jaar geleden. Valk: “Dat is het gevolg

los van de vraag of het systemen zijn met natuurlijke toevoer of dat er

van verbeteringen op het gebied van zelfregulerende roosters en op

balansventilatie is. De techniek is voorhanden: bij Itho Daalderop noe-

gebied van CO2 sturing in plaats van tijdsturing. Bovendien moeten we

men ze het Demand Flow; zelfregelende roosters in de gevel en een

sinds 2012 letten op de geluidsproductie. Systemen zijn geluidsarmer

afzuigpunt in iedere verblijfsruimte. Dat werkt heel goed, soms beter

en daarbij helpt het om de inregeling van de systemen ook anders aan

dan de standaard uitvoering van balansventilatie met warmteterugwin-

te pakken. Zorg er voor dat stand 2 op de driestandenknop - en stand 2

ning, omdat het systeem alleen levert als er een vraag is. Hoewel het bij

is de stand die je wilt in een woning - niet meer te luid is en voor bewo-

Monicair niet onderzocht is, mag je op grond van de uitkomsten ver-

ners dus geen reden meer om de ventilatie uit te schakelen.”

wachten dat ook andere systemen goed presteren. Je kunt in slaapka-

Voor de ramen- en deurenbranche is het volgens Valk van belang om

mers actief geregelde roosters installeren, met een klein motortje, die

zich te realiseren dat het niet per definitie goed is om veel roosters of

2 / 2015

RenD_2015-04-15_36,37,38.indd 37

I

37

07-04-15 16:08

luchtdicht

lange roosters te maken: “Wel is het goed om roosters te verdelen over de voor- en de achtergevel en goed te letten op de positie ten opzichte van de inrichtingsmogelijkheden. En als een kozijn twee meter lang is en een rooster van maar één meter wordt gevraagd, dan is het misschien wel makkelijker maar niet per se beter om ook een rooster van twee meter te plaatsen. Dat leidt alleen maar tot veel luchttoevoer en dat kan hinderlijk zijn.”

Ook het samenspel met de bouwkundige aannemer is belangrijker geworden, aldus Valk: “Het detailleren boven of in het kozijn vraagt aandacht. De koude lucht die vroeger, in de conventionele bouw, werd afgevangen door een radiator direct onder het raam, komt nu de woning in.

Ymere. Oplevering renovatie Engelandlaan Marathonweg Amsterdam

Want die radiator, als hij er nog staat in een luchtdichte woning, is niet altijd meer aan; luchtdicht bouwen en goed isoleren leidt tot een klei-

Olympia, Amsterdam

nere warmtevraag. En een rooster in de gevel dat leidt tot tochtklach-

In het Olympiacomplex (1924) in Amsterdam-Zuid liet woningcorpo-

ten, wordt door bewoners dichtgezet.”

ratie Ymere demandflow ventilatie aanbrengen, een automatisch

Luchtdicht bouwen is volgens Valk voorwaarde voor energiezuinigheid

mechanisch ventilatiesysteem met afzuigpunten in keuken, badka-

en comfort: “Bouwen met kieren levert daar geen bijdrage, dat is een

mer, woonkamer en slaapkamer. Sensoren meten het CO2-niveau in

duidelijke conclusie van Monicair. Je wilt juist kierdichtheid, zodat je

alle verblijfsruimten. In plaats van traditionele ventilatieroosters kre-

een goede regelbaarheid hebt om het binnenklimaat te optimaliseren.

gen de gevels een open stootvoegconstructie met daarachter een

We pleiten daarbij voor systemen die kijken waar de bewoner is. Zodat

specifiek voor dit project ontwikkelde suskast. Binnen zorgen kieren

de ventilatie kan optoeren op het goede moment en op de goede plek.”

aan de bovenkant van deuren voor meer comfort in de woningen.

Conclusies en aanbevelingen uit het Monicair-onderzoek: monicair.nl

38

I

2 / 2015

RenD_2015-04-15_36,37,38.indd 38

07-04-15 16:08

VMRG NIEUWS Vereniging Metalen Ramen en Gevelbranche Einsteinbaan 1, Postbus 1496, 3430 BL Nieuwegein T: 030.605.36.44, F: 030.605.32.60, E: info@vmrg.nl, I: www.vmrg.nl De informatie op deze pagina is afkomstig van de VMRG en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur-redactie

Kwaliteit

Gegarandeerde kwaliteit

Steeds vaker hoor je de vraag naar kwaliteit. Niet zomaar kwaliteit, maar kwaliteit die past bij dit moment. We zijn in staat om veel in ons leven zo te perfectioneren dat het opvalt als er iets onder de maat blijft. Het gaat dus in de eerste plaats om het vertalen van onze kwaliteitswensen in een maatstaf, een niveau. Dit niveau moet kloppen bij een realistisch vermogen van de leverancier om het tot stand te brengen. Niet meer, maar zeker niet minder. Onze klanten en wijzelf zijn dus altijd op zoek naar een optimum, een niveau van kwaliteit dat past bij de beleving van een gelukkige klant en het realistische vermogen van leverancier/producent om het te vertalen in een product en dienst.

De bedrijven van de VMRG hebben zo'n maatstaf opgesteld, afgesproken en handelen ernaar. Deze maatstaf heet "VMRG Kwaliteitseisen en Adviezen", zie www.vmrgkwaliteitseisen.nl.

Je zou het een handboek of recept kunnen noemen voor een gelukkige gevelklant. Of het nu gaat om een eenvoudig badkamerraam of serre of gevel van een hightech kantoor- of winkelgebouw, deze maatlat wordt er in het gehele proces langs gelegd en gehouden. Het gaat niet alleen om het bouwproces maar om het gehele proces dat zich in en om de gevel afspeelt

VMRG Zonwering is de nieuwe naam van professionele zonweringsbedrijven die gegarandeerd voldoen aan de VMRG-Kwaliteitseisen. De eerste bedrijven zijn gekeurd door SKG-IKOB Certificatie en kregen uit handen van Bert Lieverse, voorzitter en directeur van de VMRG, het VMRG Zonwering certificaat uitgereikt.

gedurende het leven van een gebouw. Het VMRG Keurmerk is

Sinds januari 2014 zijn in de VMRG-Kwaliteitseisen en Adviezen eisen

de titel waaronder dit alles gerealiseerd en afgesproken wordt.

opgenomen op het gebied van zonwering. Alle VMRG Zonwering bedrij-

De bedrijven en hun klanten verplichten zich op deze wijze en

ven, te herkennen aan het gelijknamige logo, zijn gekeurd en voldoen

kunnen elkaar erop aanspreken. Een eendimensionale focus op

gegarandeerd aan deze eisen. Deze bedrijven zijn Gehlen Zonwering, De

de laagste prijs en voorbij gaan aan het risico om te kopen bij

Groot & Visser Projectzonwering, De Haan Westerhoff Geveltechniek,

een leverancier die niet dit keurmerk hanteert, is vrijwel altijd

Hunter Douglas Architectural Projects, Peeters Projectzonwering,

een zekerheid voor gevelongeluk. Deze focus op de prijs, het

Schellekens & Schellekens, Warema Nederland, Wonnink Zonwering en

gebrek aan respect voor de voorwaarden voor optimale kwali-

Zon-Ex.

teit in de gehele bouw heeft minister Blok en zijn ambtenaren

Een gevelbouwer met het VMRG Keurmerk die een VMRG Zonwering

wellicht op het spoor gebracht om regelgeving te gaan ontwik-

bedrijf inschakelt, heeft hiermee de garantie dat er geleverd wordt con-

kelen voor de bouwmarkt. Toch garandeert de VMRG gevelsec-

form de VMRG Kwaliteitseisen (www.vmrgkwaliteitseisen.nl ). De bedoe-

tor die optimale kwaliteit en heeft het goed en actueel op orde.

ling is dat ook fabrikanten van zonwering gekeurd worden en deze mogen

Nu zal de inkoper van de gevel (en wellicht ook van ander leve-

dan ook onder de naam VMRG Zonwering opereren.

ranties in de bouw) nog weer vertrouwen en realisme moeten tonen. Een realisme dat wellicht gedurende zeven jaren van economische crisis verdwenen lijkt.

Actueel De VMRG verwelkomt onderstaande bedrijven als partner/lid: De Gevelbrigade Montagetechniek (partner) www.gevelbrigade.nl Technisch Gevelbouw Management (was partner, nu lid) www.tgm.nl

2 / 2015

RenD_2015-04-15_39.indd 39

I

39

07-04-15 16:07

VKG NIEUWS Postbus 1496, 3430 BL Nieuwegein T: 030.750.98.01, E: info@vkgkozijn.nl, I: www.vkgkozijn.nl

De informatie op deze pagina is afkomstig van VKG en kwam tot stand buiten de verantwoordelijkheid van de Raam en Deur-redactie

VKG Architectuurprijs De prijs wordt toegekend aan bouwprojecten waar kunststof gevelelementen (kozijnen, ramen en deuren) op een duurzame en esthetische wijze onderdeel uitmaken van zowel nieuwbouw- als renovatieprojecten.

Binnenkort kunt u op de site www.dearchitect.nl of www.vkgkozijn.nl meer informatie vinden over het aanmelden van projecten.

VKG ARCHITECTUURPRIJS, NIEUWBOUW 2015/2016 Wie wint de VKG Architectuurprijs, nieuwbouw 2015/2016?

De kunststof gevelelementenindustrie staat niet stil. Met de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid en esthetiek kiezen architecten steeds vaker voor kunststof. De winnaars van de laatste edities van de VKG Architectuurprijs, nieuwbouw tonen aan dat de mogelijkheden met kunststof vrijwel onuitputtelijk zijn. Heeft u dat ook ontdekt en heeft u als architect onlangs een project gerealiseerd waarbij kunststof gevelelementen op een duurzame en creatieve wijze het ontwerp vervolmaken, dan maakt u kans op de VKG Architectuurprijs, nieuwbouw 2015/2016.

VKG ARCHITECTUURPRIJS, PUBLIEK 2015/2016 De VKG Architectuurprijs, publiek 2015/2016 Wat vindt het publiek?

Alle energie die we stoppen in het realiseren van een mooi project dient uiteindelijk een doel: hoe ervaart de eindgebruiker het resultaat? Het leek de VKG leuk en leerzaam om te weten. Voor deze prijs hoeft u niets te doen. Uit de ingezonden projecten voor de VKG Architectuurprijs, nieuwbouw en renovatie worden er door de vakjury 5 genomineerd, waarna het publiek vanaf begin oktober op de VKG site kan stemmen op haar favorieten.

KelvinNL LED verlichting in badkamer

VKG ARCHITECTUURPRIJS, RENOVATIE 2015/2016 Wie wint de VKG Architectuurprijs, renovatie 2015/2016?

Er wordt massaal gerenoveerd in Nederland. Steeds vaker zien we hoogwaardig kunststofoplossingen terug in voor- en naoorlogse- woonwijken en industrieel erfgoed. Om deze ontwikkeling een platform te geven is er de VKG Architectuurprijs, renovatie. Anders dan de VKG Architectuurprijs, nieuwbouw mogen ook projectontwikkelaars, woningbouwcorporaties en aannemers projecten insturen. Bent u bij een renovatieproject betrokken geweest waar kunststof een duurzame en esthetische bijdrage heeft geleverd aan het geheel, dan maakt u kans op de VKG Architectuurprijs, renovatie 2015/2016.

40â&#x20AC;&#x192;

Iâ&#x20AC;&#x192;

2 / 2015

RenD_2015-04-15_40.indd 40

07-04-15 16:05

vaktueel

Raam en Deur scant interessante websites

Online op de hoogte Internet biedt informatie in alle soorten en maten. Maar je moet het wel weten te vinden. Raam en Deur selecteert regelmatig interessante websites. Speciaal om u te helpen bij uw werk.

www.nen.nl

Nieuw: NPR 9998 Aardbevingsbestendig

Nadat in begin 2014 het interim advies Voorlopige Ontwerpuitgangspunten Aardbevingsbestendige Constructies verscheen, is thans door NEN de min of meer definitieve Nederlandse Praktijkrichtlijn NPR 9998 Ontwerp en beoordeling van aardbevingsbestendige gebouwen bij nieuwbouw, verbouw en afkeuren – geïnduceerde aardbevingen gepubliceerd. Na het zoeken op de NEN-website met ‘NPR 9998’ kan de complete Richtlijn (106 pag.) gratis worden gedownload. Geïnduceerde aardbevingen ontstaan door het inklinken van de grond op relatief geringe diepte onder het aardoppervlak en onderscheiden zich van die ten gevolge van grondbewegingen in de diepe aardkorst. NPR 9998 geeft praktische methoden en rekenregels voor het verbeteren van de robuustheid tegen belastingen van □ aardbevingen voor gebouwen voor de geïnduceerde aardbevingen in de provincie Groningen. Ze kan worden gebruikt voor nieuwbouw, verbouw en afkeur. Deze NPR is gebaseerd op Eurocode 8 (NEN-EN 1998-serie).

www.nrp.nl

Nationaal Renovatie Platform

“Door gebouwen te renoveren, komen er meer woningen en kantoren met goede kwaliteit en comfort beschikbaar. Daarnaast is renovatie vaak duurzamer, goedkoper en minder schadelijk voor het milieu dan sloop- en nieuwbouw”, aldus de Rijksoverheid. In dit verband stelt de actuele website van het Nationaal Renovatie Platform (NRP) duidelijk haar doel en werkwijze; samenvattend Toekomstwaarde creëren in bestaand gebouwd gebied. Oftewel het duurzaam gebruik van de bestaande gebouwde omgeving door renovatie en transformatie bevorderen. Men doet dat door onder meer • Het agenderen van het maatschappelijke belang van de opgave en de wenselijke verandering van randvoorwaarden om investeringen in renovatie en transformatie aantrekkelijker te maken • De jaarlijkse uitreiking van de prestigieuze renovatieprijs de Gulden Feniks. De NRP Academie biedt een unieke opleiding die zich volledig richt op renovatie en transformatie. De lesmodules zijn een samenwerking van TU Delft, NRP, praktijkdocenten van de partners en onderwijsinstellingen.

www.nen.nl

Vernieuwde Norm voor vlakglas

Wanneer u op deze website zoekt op NEN 2608:2014 treft u de gratis preview aan van NEN 2608: ‘Vlakglas voor gebouwen – Eisen en bepalingsmethode’, welke in oktober 2014 opnieuw is uitgebracht. De preview geeft een goede indruk van de omvang van deze norm.

Aanleiding voor het herzien was de aansluiting op de Eurocode NEN- EN 1990 en daarmee ook op het Bouwbesluit. De norm geeft aan dat het glas in toe te passen situaties niet alleen in constructieve zin voldoende veilig dient te zijn, maar dat ook rekening moet worden gehouden met mogelijke oorzaken van glasbreuk en de gevolgen daarvan. Verder zijn er onder meer eisen voor doorbuiging bij windbelasting in relatie tot de de krachten op de randverbinding en daardoor mogelijke lekkage. Het uitkomen van de nieuwe versie van de norm in oktober 2014 was net iets te laat was voor het aanwijzen door het Bouwbesluit per 1 januari 2015, maar deze nieuwe versie van NEN 2608 mag of moet wel worden toegepast op basis van de huidige stand van zaken.

2 / 2015

RenD_2015-04-15_41.indd 41

I

41

07-04-15 16:04

BUITENDEDEUR Safety Security Amsterdam

Agenda Bouwbesluit in de praktijk 21 april Deze eendaagse Bouwbesluitcursus is bedoeld voor de beginnende gebruiker van Bouwbesluit 2012 die geïnformeerd wil worden over de toepassing van het Bouwbesluit in de dagelijkse praktijk. www.bouwforum.nl

Dagcursus installatiegeluid 23 april In de cursus worden van de diverse voorkomende installaties de geluidproducties besproken. Tevens wordt ingegaan op de situering van technische ruimten en de lay-out van luchtkanaalsystemen, alsHet duurt nog even, maar toch alvast aandacht voor Safety Security Amsterdam (SSA). SSA is een

mede de geluiddemping hierin. Voorts

toonaangevende vakbeurs in de Benelux voor professionals op het gebied van beveiliging- en

wordt ingegaan op installatietechnische

(brand)veiligheid. Van 22 tot en met 24 september komen bezoekers in contact met installateurs,

aspecten welke van belang zijn uit oog-

system integrators, distributeurs, adviseurs, security managers, eindgebruikers en vertegenwoor-

punt van het bereiken van een voldoende

digers van de publieke sector (als politie, brandweer, overheid). Hét trefpunt voor veiligheid.

geluidisolatie tussen verblijfsruimten

Gedurende 3 dagen komen alle segmenten uit de branche samen onder één dak. Op de beursvloer

(kantoren, vergaderruimten, patiëntenka-

tonen exposanten hun nieuwste producten, oplossingen en diensten op het gebied van bouwkun-

mers e.d.).

dige/elektronische beveiliging, CCTV & surveillance, IP networks & integrated systems, security

www.peutz.nl

solutions, life safety/fire prevention.

Meer informatie: www.safetysecurityamsterdam.nl

Ligna 11-15 mei De volgende Ligna staat voor de deur.

Restauratiebeurs 2015

Deze grootste technologische hout- en De Nederlandse Restauratiebeurs 2015, van 16-18 april, toont

bosbouwvakbeurs ter wereld staat gepro-

de kwaliteit van aanbieders van producten en diensten.

grammeerd van 11 tot en met 15 mei 2015

Presenteert de enorme kennis binnen de erfgoedsector waar

in de expohallen van Hannover. Enkele

velen in het buitenland jaloers op zijn. Debatteert over actu-

nieuwe elementen zijn de themapavil-

ele ontwikkelingen in de regelgeving - of juist het ontbreken

joens Smart Manufacturing (ultranieuwe

van die regels. Discussieert over de gevolgen wanneer wel

productietechnieken) en Wood Industry

volgens regels en richtlijnen wordt gewerkt. De NRb 2015 is

Summit (gericht op netwerken en infor-

niet zomaar een beurs. Het is een ontmoetingsplaats voor

matie-uitwisseling).

iedereen die het cultureel erfgoed een warm hart toedraagt.

www.ligna.de

Van molens tot hofjes, van tjalken tot TEE-treinen, van glasnegatieven tot bakelieten schakelaars en van klassiek Engelse tuinontwerpen tot hedendaagse archeologische presentaties. Er worden

Duurzame woningbouw

nieuwe, innovatieve producten gepresenteerd, debatten gevoerd, adviezen gegeven, technieken

12 mei

verbeeld en er is volop gelegenheid tot ontmoeten en ontspannen, in een bijzondere omgeving:

Wat verstaan we onder energieneutraal?

Rijksmonument 1931 en de Baroniehal.

En is dat ook kostenneutraal, voor bou-

Meer informatie: www.restauratiebeurs.nl

wer, installateur, beheerder en eindgebruiker? Welke technieken zijn effectief en welke rekenmethode is het beste? In

Dag van de Bouw

deze cursus wordt aan al deze aspecten

Op zaterdag 13 juni 2015 is de 10de editie van de Dag van de

aandacht besteed. Een praktisch hulpmid-

Bouw. Deze branchedag is in de loop der jaren uitgegroeid

del voor iedereen die zich professioneel

tot een groot en bekend publieksevenement in Nederland.

wil verdiepen in energiezuinig en duur-

Honderden leden van Bouwend Nederland, bouw- en infra-

zaam renoveren en bouwen van wonin-

bedrijven, openen die dag hun bouwhekken voor bezoekers.

gen.

In meerdere regio's verspreid over heel Nederland kan men

www.bouwforum.nl

komen kijken wat er allemaal gebeurt achter de bouwhekken op een bouwlocatie.

Meer informatie: www.dagvandebouw.nl

42

I

2 / 2015

RenD_2015-04-15_42.indd 42

07-04-15 16:01

Comfort beleven met HAUTAU schuifsystemen voor elk kozijn een passend beslag

Als specialist voor schuifoplossingen heeft HAUTAU voor elke aanvraag een passend systeem. Een HAUTAU ATRIUM schuifsys­ teem biedt met een barrièrevrije doorgang en eenvoudige bediening een grenzeloos komfort. De ventilatiefunctie en inbraakwerendheid bieden nog meer veiligheid.

U zult het merken wanneer het HAUTAU is.

www.HAUTAU.de

RenD_2015-04-15_43.indd 43 Hautau.indd 1

07-04-15 19-01-15 15:59 11:50

Beslagrevolutie...

Benieuwd naar de mogelijkheden? Neem dan contact met ons op.

Hunneperkade 62, 7418 BT Deventer E: info@themans.nl

ANSA intense is een merk van

RenD_2015-04-15_44.indd 44

| |

T: +31(0)570 662 580 I : w w w. t h e m a n s . n l -

| F: +31(0)570 662 589 w w w. a n s a d e s i g n . n l

hang- & sluitwerk bv

07-04-15 15:59