De wet van olvarit by MKB Servicedesk

Tekst: Richard Engelfriet Copyright: Mits u mijn naam en website www.richardengelfriet.nl gebruikt, mag u naar hartelust kopieren en verspreiden. Graag zelfs. Als u op mijn site op het Olvarit-icoon klikt, vindt u een downloadbare versie van dit boek. Tevens treft u daar regelmatig nieuwe artikelen aan. Vormgeving: Femke Brooks, StudioBrooks.nl Ontwerp kaft en illustraties pagina 34, 36, 42 en 45: MEXS Design, www.mexs.nl

EN ANDERE ENGELFRIET DOCTRINES

Voorwoord

Inhoudsopgave

Regelmatig schrijf ik columns en artikelen, en ik laat die

Over de samenleving en haar fratsen

graag aan anderen lezen om te kijken wat zij ervan vinden.

Zo kreeg ik vorig jaar van Inquanta-ondernemer en

Rizotto-gitarist Jules de Wijs het volgende commentaar: ‘Dit is weer zo’n typische Engelfriet-doctrine. Als je het leest,

hoor ik je praten’. Een prachtig compliment, die de eerste

aanzet gaf om een verzameling van artikelen uit te brengen.

5 Deze verzameling heeft u nu in handen. Ik hoop dat het u inspiratie biedt, en dat mijn gedachten uw wereld weer een beetje op zijn kop zetten. Dat is namelijk wat ik zo leuk vind aan mijn werk: mijzelf en anderen verwonderen en

Wat zijn wij goed, want wij zijn tegen

Sociale Zekerheid: eerst gunst, toen recht en nu contract

Burger gedraagt zich steeds meer als verwend kind

De democratie van de grote bek

Ik ben een ietsist

100 dagen verkeerd geluisterd

Tafelmanieren

Very Cheap - onderhandelen op vakantie

Hoe vang ik een rat?

Wie kan flirten, kan ook netwerken

De moraal is dood. Leve de prikkel!

Afspraak is toch geen afspraak?

Dr. Phil & de Code of Conduct

Het mag van mij wel weer wat vager!

Bestrijd de crisis met de koeientheorie

De Jacht op Jargon

De Wet van Olvarit

Het Spijsverteringsmechanisme

De Wet van Waanzin

Vertel nooit wat u doet

Bent u al ontsokkeld?

Vaardigheden en tips

inspireren. Soms met humor, soms met een spiegel en

soms met een metafoor. Het doel? Te laten zien dat er altijd

weer een andere manier is van kijken naar de wereld en het

vinden van oplossingen om elkaar verder te kunnen helpen.

En hopelijk hebben mijn columns en artikelen dezelfde impact als de woorden van mijn kleine neef Tom van 5. Vorig jaar liepen we over de kermis, en na 5 rondjes in de

Organisaties en hun eigenaardigheden

draaimolen besloot ik dat het mooi was geweest. Enigzins

gefrustreerd dat hij niet langer mocht, zag ik hem denken

over een oplossing: ‘Oom Richard, waarom mag ik niet

meer in de draaimolen?’. Ik antwoordde: ‘Omdat dat iedere keer geld kost’. Tom: ‘En hoe kom je aan geld dan?’.

Ik dacht dat ik de strijd zou winnen en antwoordde:

‘Door te werken’. Maar helaas, mijn neefje was me te

slim af: ‘Nou, dan werk je toch harder!’.

Ik wens u veel inspiratie toe!

Ondernemerschap en marketing 17

Richard Engelfriet

Voorjaar 2010

19 20 21

Wat zijn wij goed, want wij zijn tegen

Na jarenlange stilte lijkt 1999 het beginpunt te markeren

Lekker klinkende woorden met uitsluitend retorische

raad zich op als slachtoffer. Hiermee verdoezelt de Raad

van een nieuwe stroom van massale protesten.

waarde. Iedereen is immers tegen (zinloos) geweld,

dat zij ook niet weet wat zij moet doen met het probleem

We hebben ons krachtig uitgesproken tegen zinloos

seksueel misbruik, drankmisbruik, et cetera. Door massaal

van discriminatie. Ze verheerlijken zichzelf door ‘wij

geweld door protestmarsen en het dragen van lieveheers-

te ‘protesteren’ tegen deze zaken, zeg je dus eigenlijk

worden gediscrimineerd’ te roepen. SIRE heeft natuurlijk

beestjes. Massaal lieten we onze afkeur blijken van het

niets. Waarom doen we dit dan?

nooit willen discrimineren. Iedereen is immers tegen

seksueel misbruiken van kinderen. Pedoseksuelen moeten uit de kinderbuurt verdwijnen en opgesloten worden. Vervolgens zijn we heftig verontwaardigd over drank- en drugsmisbruik, (voetbal) vandalisme en natuurlijk over het

discriminatie (weer zo’n non-statement).

Het is een ‘waarheid als een koe’. Het zijn warme broodjes zonder inhoud.

niet of slecht ingrijpen in oorlogsgebieden.

SIRE heeft Nederland wel een spiegel voorgehouden hoe jongeren met elkaar om kunnen gaan als het gaat om gehandicapten. Het beeld dat we in die spiegel zien is zeker niet mooi, er ligt een groot probleem. Maar in plaats

Ten eerste kunnen we door het maken van allerlei

van zelf actie te ondernemen, schuift de raad SIRE de

non-statements onze onkunde tot het oplossen van deze

Zwarte Piet toe. Het probleem van discriminatie van

problemen verdoezelen. Niemand hoeft op deze manier

gehandicapte jongeren is onbesproken gebleven.

toe te geven dat we, ondanks alle vooruitgang, nog steeds geen volledige controle hebben over onze maatschappij.

Het is duidelijk dat het maken van non-statements ons een heerlijk gevoel geven. Problemen oplossen doet het echter

We schuiven de schuldvraag van ons af door abstracte

niet. Laten we daarom zelf eens het conflict opzoeken, zelf

begrippen als het individualisme en het afgenomen

het boetekleed aantrekken en onze onkunde erkennen in

respect of door de direct aanwijsbare daders (geweld-

plaats van constant slachtoffer te spelen en ons te

plegers, pedoseksuelen) de schuld van grote, complexe

wentelen in een poel van zelfverheerlijking.

maatschappelijke problemen te geven.

Ten tweede geeft het maken van non-statements een lekker gevoel: we verheerlijken onszelf ermee. Wat zijn wij toch goed dat we ons massaal afzetten tegen zinloos De Stichting Ideële Reclame (SIRE) doet mee met de

geweld. Er komen gevoelens los van warmte, saamhorig-

boodschap ‘de maatschappij, dat ben jij’. En sinds kort

heid en liefde. Iedere keer spreken we ons tegen iets uit

loopt er een campagne tegen het gebruik van slagen

en daarmee vóór onszelf.

steekwapens: ‘heb ‘t lef, wapens weg’. Kortom, Nederland heeft weer een stem, we hebben weer een mening,

Deze zelfverheerlijking kan al snel leiden tot een gevoel

we spreken ons weer uit!

van superioriteit. Al die massaprotesten blazen ons ego enorm op.

Helaas hebben we met al deze protesten helemaal niets gezegd. Iedere keer weer wordt er een non-statement

Een goed voorbeeld is wellicht de recente veroordeling

uitgedragen. Een non-statement is een uitspraak die niets

van SIRE door de Gehandicaptenraad. SIRE zou zich met

toevoegt, die niets zegt en die al helemaal geen standpunt

hun vuurwerkcampagne discriminerend hebben uitgelaten

inneemt. Het is een ‘waarheid als een koe’. Het zijn warme

over gehandicapten. Maar in plaats van zelf met dit

broodjes zonder inhoud.

probleem aan de slag te gaan, wierp de GehandicaptenDe Volkskrant - 1999

Sociale Zekerheid: eerst gunst, toen recht en nu contract

Het fatsoen van een samenleving is af te lezen aan de

Richard Engelfriet studeerde in 2000 af met een doctoraalscriptie ‘Arbeid en Sociale Zekerheidswetenschappen’. Naar aanleiding daarvan schreef hij onderstaand artikel.

In een individueel contract worden afspraken gemaakt

wijze waarop deze samenleving omgaat met haar armste

tussen de uitkeringsgerechtigde en de overheid over de

burgers. Tot grofweg 100 jaar geleden werd armenzorg

rechten en plichten van beide partijen.

beschouwd als een ‘gunst’. Een arme had geen wettelijke

‘alles-of-niets’-situatie wordt gecreëerd. Wie zich niet houdt aan één van de verplichtingen uit het contract, verliest direct alle overige aanspraken. Op dit moment is de

aanspraken waarmee hij hulp kon afdwingen bij de

Zo verplicht de gemeente zich om bijstand te verstrekken

gemeente Tilburg bezig met een dergelijke constructie,

overheid, maar was in die tijd overgeleverd aan de indruk

en kan aan de werkloze of arbeidsongeschikte bepaalde

dat ‘Polismodel’ wordt genoemd. Schuldhulpverlening,

die hij maakte bij het stadsbestuur. Alleen de ‘nette’ en

op maat gesneden arbeidsverplichtingen worden gesteld.

subsidies voor schoolreisjes van kinderen en psychische

Naast arbeidsverplichtingen kunnen ook diverse zorg-

hulpverlening worden allemaal afhankelijk van de

arrangementen (zoals bijvoorbeeld schuldhulpverlening en

sollicitatieprestaties die geleverd moeten worden.

‘zindelijke’ arme ontving steun. ‘Immorele’ armen hoefden daar niet op te rekenen. Zo kreeg een dronkelap in die tijd dus geen uitkering, maar ook een moeder wiens dochter in

speciale subsidies voor schoolgaande kinderen) in het

fel gekleurde sokken over straat liep werd een uitkering

contract worden opgenomen.

geweigerd. De vrolijkheid van de sokken paste volgens het stadsbestuur niet bij de ‘soberheid’ die bij armenzorg zou moeten horen.

Al deze afspraken worden gemaakt onder de noemer ‘reciprociteit’: ik doe iets voor jou, dus jij doet iets voor mij.

Aan het begin van de twintigste eeuw ontstond het inzicht

Een illustratief voorbeeld is het recente voorstel van

dat dergelijke subjectieve en van gedragsmoraal door-

minister Vermeend van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

spekte bepalingen niet meer pasten in de relatie tussen

dat gemeenten de mogelijkheid biedt om bijstandsmoe-

behoeftige burger en overheid. Steeds meer groepen in

ders met kinderen onder de vijf jaar een arbeidsplicht op

De overheid verwacht van maatwerk in de vorm van

de samenleving kregen recht op een uitkering. Er werden

te leggen. Als tegenprestatie moet de gemeente een

individuele contracten dat dit de doorstroom naar de

objectieve criteria in het leven geroepen die bepaalden wie wanneer recht had op ondersteuning.

‘haalbaar’ plan (met bepalingen over bijvoorbeeld

afhankelijk te zijn van gunsten. Als markeringspunt en

arbeidsmarkt bevorderd. Er kleven echter grote nadelen

kinderopvang) opstellen waarmee de betreffende persoon

aan deze aanpak. Vanwege de ongelijke positie kan er

naar de arbeidsmarkt geleid kan worden.

nooit sprake zijn van ‘echte’ reciprociteit tussen behoef-

Hierdoor konden burgers hulp afdwingen in plaats van

De vrolijkheid van de sokken paste volgens het stadsbestuur niet bij de ‘soberheid’ die bij armenzorg zou moeten horen.

Een bijkomend probleem is dat in veel contracten een

tige burgers en de overheid. De bijstandsmoeder en menig Waar vroeger de bijstandsmoeder nog een generiek recht

WAO’er wordt zo overgeleverd aan de impulsen van hun

tevens sluitstuk van deze ontwikkeling van gunst naar

had op zorg voor haar kinderen, moet zij dit recht nu dus

consulent, die ook nog eens alle aanspraken op hulp

recht geldt de introductie van de Algemene Bijstandswet

tijdens een contractsonderhandeling zien te bereiken.

afhankelijk maakt van de geleverde prestaties.

in 1965.

Het grote gevaar van deze onderhandeling zit hem uiteraard in de onenigheid die kan ontstaan bij het

Absolute rechten zijn dan niet meer afdwingbaar.

Inmiddels is de moraal van de overheid voor de tweede

opstellen van het contract. De relatie tussen consulent

Individueel maatwerk lijkt zo uit te draaien op een eenzijdig

keer in beweging gezet. Er is steeds minder sprake van

en uitkeringsgerechtigde is niet gelijkwaardig.

contract waarbij alleen de ‘nette’ en ‘zindelijke’ armen

een recht op uitkering. Steeds meer sociale zekerheidsuit-

kunnen rekenen op de ‘gunsten’ van de overheid.

keringen zijn louter te typeren als onderhandelings-

Een bijstandsmoeder die zich nuttig wil maken in de

resultaat. Waar vroeger generieke regelingen recht gaven

vrijwillige mantelzorg vangt bot bij een consulent die

op een bepaalde uitkering, maken nu individuele maat-

betaalde arbeid voorop stelt. Als er geen absolute en

werktrajecten de dienst uit. Door middel van op maat

generieke rechten meer bestaan waarop je een beroep

gesneden reïntegratietrajecten moeten werklozen en

kunt doen, betekent maatwerk voor veel uitkeringsgerech-

arbeidsongeschikten op een effectieve en snelle manier

tigden dat ze zich simpelweg moeten voegen naar de

naar de arbeidsmarkt toe geleid worden.

grillen van de consulent die tegenover hen zit. Volkskrant 2001

Burger gedraagt zich steeds meer als verwend kind

Opzij, opzij, opzij!

‘Sita’ heet tegenwoordig ‘Idols’, de LPF noemen we nu PVV, maar voor de rest is er weinig veranderd in het ongeduld in onze samenleving.

het nog over praten, maar alleen over doen.

werknemer in die sector? Zolang de politiek te bang is

Maak plaats, maak plaats, maak plaats,

De opkomst en kracht van de LPF is louter een symptoom

om burgers aan te spreken op de gevolgen van en de

ik heb een ongelooflijke haast!

van dit verschijnsel, dat sinds het aantreden van Paars

verantwoordelijkheid voor hun eigen gedrag, en zolang zij

alleen maar is gestimuleerd. Fortuyn, zelf in zekere zin de

de tijd en aandacht die nodig is om problemen aan te

Herman van Veens liedje is al jaren oud, maar actueler dan

Sita van de Nederlandse politiek, speelde naadloos in op

pakken niet domweg opeist, krijgen en houden burgers

ooit. Want gehaast, dát is de Nederlander tegenwoordig:

de vraag naar snel resultaat, en was te ongeduldig om dat

alle ruimte om zich als verwende kinderen te gedragen

gehaast en vooral ongeduldig.

binnen het bestaande politieke establishment te realiseren.

en alles van mama te eisen.

Door deze ontwikkeling heeft zich echter de paradoxale Dit ongeduld manifesteert zich op vele manieren.

situatie voorgedaan dat niet de politiek zich van de burger

Niet alleen via de geijkte voorbeelden van internet,

heeft vervreemd, zoals doorlopend wordt beweerd, maar

e-mail en 24-uurs maatschappij. Een prachtig voorbeeld

dat de burger verder van de politiek is komen te staan.

is popzangeres Sita, icoon van de moderne, zelfbewuste

Politici spreken tegenwoordig immers Jip en Janneke-taal,

vrouw. Waarom jarenlang in kroegen zingen, en je via

treden op in de Soundmixshow en gaan daadwerkelijk de

discotheken opwerken als ster, als dat ook via een

wijk in, de straat op. Wethouders lopen kans op maag-

uitgekiende marketingstrategie van de televisiemakers van

zweren van alle koffie die zij met buurtbewoners drinken,

‘Starmaker’ kan? Sita vond vervolgens zelfs dit Starmaker-

ministers zitten meer bij Barend en Van Dorp dan op hun

concept, waarbij ze moest samenwerken met anderen,

departementen. De politiek staat dichter bij de burger en is

te traag en heeft zich nu vol overgave in een succesvolle

aanspreekbaarder dan ooit.

Politici presenteren zich als moderne variant van de sigarettenautomaat: gooi er wat in en er komt direct iets uit.

solocarrière gestort. Toch gedraagt de ongeduldige burger zich echter steeds Veel startende ondernemers kiezen hetzelfde pad.

meer als een verwend kind. Hij eist nú resultaat.

Waarom zou je jaren zwoegen in een of andere logge

De politiek knikt gedwee en noteert alle wensen.

bureaucratie als je ook in enkele maanden aan de top van je eigen bedrijf kunt staan?

Het probleem van de politiek is dus niet dat zij te ver van de burger staat, maar dat zij burgers niet meer durft aan te

Burgers zijn, kortom, tegenwoordig niet alleen mondig, ze zijn ook nog eens vreselijk ongeduldig.

En wat te denken van het prachtige fenomeen back-

spreken op hun gedrag. Alle verlangens worden geslikt als

packers. Een land ontdekken is niet langer een lange,

zoete koek. Politici presenteren zich als moderne variant

trage, reis vol ongemakken. Nee, de moderne gemak-

van de sigarettenautomaat: gooi er wat in en er komt

zakker pakt zijn rugzak en de populaire Lonely Planet gids

direct iets uit.

en vindt in no-time in ieder gat een ‘avontuurlijk’ hostel, pittoresk restaurant en authentiek vervoersmiddel.

De grote problemen van deze tijd, files, wachtlijsten in de zorg en het lerarentekort los je echter niet op die manier

Burgers zijn, kortom, tegenwoordig niet alleen mondig,

op. Dat vraagt tijd, en bovenal ook een gedragsverande-

ze zijn ook nog eens vreselijk ongeduldig. Er moet resultaat

ring van burgers. Maar welke politicus durft tegen zijn

komen, en wel direct. De politiek gaat mee in deze

electoraat te zeggen dat files een gevolg zijn van het feit

emancipatie van ongeduldige burgers. De overheid stelt

dat iedereen op hetzelfde moment op zijn werk wil zijn?

zich ‘zakelijk-dienstverlenend’ op. Politici gaan de wijken in, het dualisme moet in de gemeentepolitiek voor een

Dat wachtlijsten niet zullen inlopen en lerarentekorten niet

aansprekender debat zorgen en geen enkele politicus heeft

worden opgelost zolang niemand zich aanmeld als De Volkskrant - 2002

De democratie van de grote bek

Onze samenleving kent, zoals altijd, de nodige problemen. CAO-besprekingen liggen plat, een ontsnapte TBS’er zorgt voor veel verontwaardiging en de Europese samenwerking ligt in een crisis. Een oplossing voor al deze problemen zal niet snel worden gevonden, omdat de manier waarop we met deze problemen omgaan, fundamenteel verkeerd is.

Nederland is boos. We voeren momenteel flink actie.

weten, en “ja” of “neen” gillen tegen zoiets ingewikkelds

dodelijk saai en voorspelbaar. Waar het wel om gaat?

Politiemedewerkers zijn boos op de nieuwe CAO-voor-

als een Europese Grondwet, vindt die burger maf.

Doorvragen. De emoties bovenbrengen. Het werkelijke

stellen en trekken met veel bombarie naar het ministerie.

En vervreemdend. Daarom ziet hij deze democratie niet

probleem te pakken krijgen. Eenmaal gevonden

Ze maken net zolang herrie totdat minister Remkes hen

meer zitten. Of hij raakt ervan in de war, en gaat een potje

oplossingen nog net iets beter maken. De zoektocht naar

gaat toespreken. Er gaat geen dag voorbij zonder dat we

meeschreeuwen.

een eerlijke verdeling van lusten en lasten. Is dat nu echt niet spannend in beeld te brengen?

de nieuwe FNV-voorzitter Agnes Jongerius horen schreeuwen om een opstand van werknemers. We pikken

Het vertrouwen in leiderschap en democratie zal echt niet

al die bezuinigingen niet langer! Een handjevol spoorper-

beter worden als er een ander kabinet komt. We zullen

soneel is zo boos dat het afgelopen vrijdag het treinver-

leiders te zien moeten krijgen, die tonen dat zij de dialoog

keer lamlegde. Boosheid mag, al kost het tientallen

beheersen. In de media zijn zelden personen in beeld die

miljoenen.

neutraal luisteren, die doorvragen naar achterliggende behoeften, of die creatief zoeken naar oplossingen.

Het recente drama rond de ontvluchte TBS’er was een

We zien het conflict, maar nooit de dialoog waarin een

volgende reden voor woede, nu in de Tweede Kamer.

oplossing wordt gevonden, terwijl iedereen beseft dat daar

Minister Donner moest op het matje komen. LPF’er

de essentiële kunst ligt van goed regeren en dat daar de

Eerdmans maakte flink kabaal en wilde dat hij vertrok.

echte zaken worden gedaan. Dat gebeurt in

Donner moest in de ene na de andere persconferentie

achterkamertjes. En die mogen wat ons betreft de

uitleggen waarom hij vond dat hij geen fouten heeft

voorkamers worden.

gemaakt. Na een bewogen debat mocht hij blijven. Dit zijn allemaal uitingen van de verlagerhuizing van

Of je een schreeuwerig debat krijgt, of een echte dialoog,

Nederland. Analoog aan het populaire televisieprogramma

hangt ten eerste af van de spelregels. Lagerhuisspelregels

Het Lagerhuis, waar wekelijks een twintigtal ‘normale’

zetten de boel op scherp. Onze rechtsstaat zit vol met

Nederlanders onder leiding van Paul Witteman en Marcel

regels die boos debat bevorderen: van de regels van het

van Dam debatteerden over actuele thema’s, proberen we

politieke spel in de Tweede Kamer; via de normen van wat

in Nederland onze problemen steeds vaker op te lossen

“het doet” in de pers; tot en met het vaak zinloze

door hard van leer te trekken. Het enige dat telt: wie is

woordenspel in de rechtszaal. Laten we zoeken naar

voor, en wie is tegen. En ook: wie heeft daarbij de grootste

spelregels voor een vruchtbare dialoog. Voor de lezer die

bek? Maar is het probleem daarmee een stap dichter bij

denkt: ‘dat zal wel weer slap geouwehoer worden’, hebben

de oplossing gekomen? Het Lagerhuis is de verbeelding

wij een goed voorbeeld. Uit cijfers van het Nederlands

van de democratie van de grote bek. Een democratie die

Mediation Instituut blijkt dat van alle mediations die wordt

soms amuseert, die een beetje aan het denken zet, maar

aangegaan, bijna 80% tot een voor alle partijen bevredi-

die nooit tot iets leidt.

gende oplossing leidt. Dankzij goede spelregels. En dat binnen een tijdsbestek van 4 tot 6 uur. Hoeveel debatten

De burger weet dat. Want thuis en op zijn werk komt hij

kent u die dat resultaat ook hebben?

nergens als hij als een klein kind blijft roepen dat hem onrecht wordt aangedaan. Problemen oplossen doe je

In de tweede plaats moeten we af van het idee dat alleen

door samen aan tafel te gaan. Samen zoeken naar een

een confrontatie van meningen leuk is om naar te kijken.

goede uitkomst. Dat politici en andere leiders dat niet

De meeste debatten aan die tafeltjes in Hilversum zijn Samen met Prof. Dr. Maurits Barendrecht Forum voor Democratische Ontwikkeling - 2005

Ik ben een ietsist

Ik ben een ietsist. Een gelover in luilekkerland. Ik geloof dat er wel ‘iets’ meer is tussen hemel en aarde, maar doe er verder niets mee. Ik geloof iedere dag wat anders en verander mijn geloof zoals mij dat het beste uitkomt. En met mij zijn er velen die zo geloven. Er zijn echter maar weinig ietsisten die ervoor uitkomen.

Het eerste kenmerk van mijn geloof als ietsist is dat ik

hangen in of-ofdenken (óf er is een God, óf er is niets),

geloof dat er ‘iets’ meer moet zijn. Dat iets is echter

durven ietsisten voor de en-enoptie te kiezen. Dat daar

ongedefinieerd. Het kan constant aangepast worden.

geen logische verklaring voor is, steekt veel wetenschap-

Sterker nog: mijn ietsisme onderscheidt zich van andere

pers natuurlijk wel. Hoe kun je nou iets onderbouwen dat

geloven doordat ik mijn geloof steeds aanpas aan mijn

op niets is gefundeerd?

leven, en niet mijn leven aan mijn geloof. Ik heb geen dogma’s over goed en kwaad en ik volg geen tien

Toen ik in 2005 met mijn toenmalige vriendin door het

geboden. Een ietsist als ik ‘shopt’ gewoon wat rond en

Warandebos in Tilburg liep, begon het stevig te regenen.

pikt overal zijn wijsheden vandaan: van diverse geloven,

Romantisch liepen we onder de paraplu. Dat mondde uit

van de wetenschap, van internet, van vrienden, uit de

in een stevige zoenpartij, waarna het ineens ophield met

krant, de Libelle…

regenen. De zon verscheen achter de wolken en straalde op ons neer. We voelden ons door ‘iets’ bevestigd in onze

Het ietsisme is verder een eenzaam geloof. Ik ga niet

liefde. Is dat dan het bewijs dat er ‘iets’ meer is?

naar de kerk en vier geen feestdagen. Ik ben niet uit op

Nee, natuurlijk niet. Die zon is meteorologisch gezien

bekering van anderen, maar leef mijn eigen leven en heb

prima verklaarbaar, de relatie is alweer bijna een jaar uit,

verder geen religieuze dilemma’s of worstelingen. Ik heb

en dat gevoel kwam natuurlijk vooral vanuit onszelf.

geen neigingen mijzelf in een heilige oorlog op te blazen,

Dat was dus helemaal niet ‘iets’. We voelden ons daar

kom op zondagochtend niet langs uw deur en voer geen

gewoon lekker bij. We wilden dat zelf voelen!

discussies over welke kerk nu de ‘ware leer’ aanhangt. Een heerlijk ontspannen geloof, kan ik vertellen!

“Als je dat zegt, betekent dat logisch beredeneerd dat je dus niet meer kunt volhouden dat er ‘iets’ is”, merkte

Sterker nog: mijn ietsisme onderscheidt zich van andere geloven doordat ik mijn geloof steeds aanpas aan mijn leven, en niet mijn leven aan mijn geloof.

filosoof Herman de Regt terecht op in het gesprek dat volgde op een lezing die ik gaf. Hij heeft groot gelijk. Ik viel ter plaatse van mijn geloof. Ik kan het niet onderbouwen, en merkte later dat ik dat ook helemaal niet wil. Ik ben inderdaad gemakzuchtig, trek conclusies op basis van ongetoetste premissen en dat is eigenlijk een doodzonde. Het is niet te bewijzen, en daarmee zou ik mij moeten scharen onder de agnosten: de stroming die stelt

Er is veel kritiek op mijn geloof. Atheïst Ronald Plasterk

dat ze wel moet twijfelen, omdat er zowel voor het ‘iets’

vindt het maar een ‘irritant’ geloof. Journalist Ralf Bodelier

(gelovigen) als voor het ‘niets’ (atheïsten) geen bewijzen zijn.

vindt dat ietsisten zich er maar met een jantje-van-leiden van afmaken. Domweg verklaren dat er ‘iets’ meer is, maar

Maar dat wil ik helemaal niet. Ik wil graag geloven dat er iets

dat verder niet onderbouwen: schande! Ietsisten zijn

is. Dat voelt goed. Ietsisme is voor mij de bril die ik heb

domme en gemakzuchtige mensen. Thijs Wöltgens neemt

opgezet en waarmee ik me prettig voel in de wereld. Ik zoek

het als eenling op voor de ietsisten: die ietsisten zijn in elk

steeds een grens op. En die grens zelf, daar gaat het om.

geval weer zoekend naar ‘iets’. Ze wijzen religie niet af en

De grens die me laat voelen dat ik leef. Die grens legt mij uit

blijven ermee bezig. Couwenberg lijkt dezelfde mening

wie ik ben en ik verander de grens en de grens verandert mij.

toegedaan. Ietsisten zijn positief. Waar atheïsten blijven

Dat iets, dat ben ik blijkbaar zelf. Dat is toch ook iets? www.reliflex.nl - 2006

100 dagen verkeerd geluisterd

In 2007 heeft het kabinet een ‘100-dagen toer’ gedaan. Onze ministers hebben gepraat met burgers, sliepen in achterstandswijken, gingen met agenten mee tijdens uitgaansavonden en waagden zich

Het mooie aan democratie is dat alle burgers zich

Die heeft verstand van brood bakken en zorgt dat je een

mogen uitspreken over wat ze willen met ons land.

lekker brood krijgt. Probleem opgelost.

Welke problemen moeten opgelost worden? Wat is het belang-rijkst? Wat moet er de komende tijd met Nederland

Maar ja. Sinds de moord op Fortuyn is Nederland in de

gebeuren? Alle politieke partijen hebben tijdens de verkie-

ban van ‘luisteren naar het volk’. Fortuyn geldt immers als

zingscampagne duidelijk gemaakt wat hun antwoorden op deze vragen waren. Vervolgens hebben wij ons via verkiezingen uitgesproken over welke partijen in onze

Fortuyn naar het volk? Om het maar eens in de woorden

ogen het best voldoen aan wat wij willen.

van Fortuyn uit te drukken: ‘Ik geloof daar geen biet van’.

En dan is het tijd om aan de slag te gaan. Dan moeten de

mensen. Het omgekeerde was het geval: de mensen

politici hun mooie beloften waar gaan maken. Dan moeten

luisterden naar Fortuyn! Of heeft u Fortuyn ooit met

die maatschappelijke problemen opgelost worden. Na de

blocnote in een buurthuis gezien: ‘En wat vindt u er nou

‘wat’-vraag (‘wat vindt Nederland belangrijk’), die tijdens de

van, mevrouwtje?’ Nee, Fortuyn was helder: Ik zeg wat

zelfs aan een middagje jumpstylen. Het klinkt erg sympathiek: ‘Laten we eerst onze oren te luisteren leggen in de samenleving voordat we onze plannen definitief bekend maken’. Maar hoe

Het was absoluut niet zo dat Fortuyn luisterde naar de

verkiezingen is beantwoord, volgt immers de ‘hoe’-vraag

geluisterd. De politiek zou meer naar experts moeten luisteren, en minder naar ‘het volk’.

Hoe sympathiek minister Vogelaar ook is, wat lossen al die logeerpartijen nou eigenlijk op?

ik denk, en ik doe wat ik zeg.

(‘hoe pakken we dat aan?’).

sympathiek ook, het kabinet heeft 100 dagen naar de verkeerde mensen

een politicus die precies aanvoelde wat er leefde: ‘Hij zei wat wij dachten’. Maar is dat echt zo? Luisterde

En precies die helderheid mist dit kabinet. Helderheid in En die hoe-vraag beantwoord je niet door 100 dagen te

aangeven wat je wilt: welke problemen krijgen prioriteit?

praten met allerlei burgers en allerlei meninkjes te peilen.

Wat ga je doen? En daar ga je dan mee aan de slag.

Dat doe je door te luisteren naar experts, mensen die

Niet door met scholieren in debat te gaan, niet door

weten waar ze over praten. Mensen die verstand van

begripvol te luisteren in buurthuizen vol klagend volk.

zaken hebben. Voor een deel heeft het kabinet dat ook

Nee, dat doe je door vervolgens je oor te luisteren te

gedaan: het is heel goed te luisteren naar een agent die

leggen bij mensen die weten waar ze over praten.

heeft geleerd hoe je moet omgaan met dronken jongeren,

Experts die je precies kunnen uitleggen hoe problemen

en daar je beleid op aan te passen. Maar wat voor zin

opgelost moeten worden. En dan ga je die problemen

heeft het om te gaan slapen in een achterstandswijk?

oplossen. Dan ga je niet weer ‘in dialoog met de bevol-

Hoe sympathiek minister Vogelaar ook is, wat lossen al die

king’. Nee, dan ga je doen wat je zegt!

logeerpartijen nou eigenlijk op? Dat vergt een rechte rug van politici. Moeilijk? Wie echt maatschappelijke problemen op wil lossen, gaat

Toen Fortuyn tijdens een debat de vraag kreeg wat hij ging

op zoek naar mensen bij wie de kans op succes zo groot

doen aan het fileprobleem, gaf hij het volgende antwoord:

mogelijk is. Garanties hebben we niet, maar het is toch

‘Helemaal niets. Ik ga aan de slag met integratie, gezond-

niet zo moeilijk te bedenken dat als je files wilt oplossen,

heidszorg en veiligheid’. En vervolgens zocht hij geen

je beter kan luisteren naar mensen die onderzoek doen

oplossingen op straat, maar zocht contact met experts.

naar files, die weten wat de oorzaken zijn en die getoetste

Kom op Jan-Peter, André en Wouter: dat kunnen jullie

ideeën hebben over oplossingen? Daar hoef je toch ook

toch ook?

niet voor langs de snelweg te slapen? Als je een lekker brood wilt hebben, ga je toch ook niet in het meel liggen? Dan stap je toch gewoon naar de bakker. Samen met Dr. Herman de Regt Brabants Dagblad - 2007

Tafelmanieren

Management Team - 2004

Managers besteden zo’n acht uur per

Van buurthuis tot boardroom: vergaderen is de nationale

kan zien.” Van Vree adviseert daarom met ronde tafels te

Nobel in Amersfoort, voelt zich op zijn gemak aan zo’n

week aan vergaderen. Dat kan efficiënter

volkssport. En wanneer we vergaderen, doen we dat het

werken. “Op deze manier kan iedereen elkaar aankijken.

ronde tafel. “Veel licht en hout, geen felle accenten en

liefst op inhoud. Nederlanders moeten niets hebben van

Het is de meest democratische tafel, niemand heeft een

vooral geen pompeuze zaken die de aandacht afleiden.

uitgebreide kennismakingsrituelen of rare vergaderplekken.

dominante positie.”

en prettiger. Een ronde tafel, houten klapstoeltjes en glas doen wonderen. “Het voeten- en tenenwerk geeft veel inzicht in de emoties van vergaderaars.”

Wij lachen als we horen dat het management van het Amerikaanse Google op skippyballen vergadert.

Van Vrees adviezen gaan nog verder. “Mij valt op dat

Doe maar normaal, denken wij, dan kom je al ver genoeg.

veel vergaderaars altijd aan dezelfde tafel gaan zitten en

eerder gaan tornen aan de machtsverhoudingen is hij niet. “Iedereen weet donders goed wie de baas is. Het gaat

De aanschaf en het gebruik van de gemiddelde vergader-

meestal ook op dezelfde stoel. Dat werkt averechts op

erom de juiste sfeer te creëren.” Toch heeft Schelhaas zelf

tafel kan dan ook op weinig belangstelling rekenen.

de effectiviteit. Wanneer je bijvoorbeeld kort en krachtig

een vierkante tafel op zijn kamer. Het nadeel van zo’n tafel

besluiten wilt nemen, kun je beter kleine statafels

weet hij om te buigen tot een voordeel. “Juist als je

Dat is een gemiste kans. De omgeving waarin we

gebruiken. Staand vergaderen houdt het tempo erin.

iemand eens goed de waarheid moet zeggen, bijvoorbeeld

communiceren is immers van groot belang voor de

Als je juist wilt brainstormen, kun je beter zonder tafels

tijdens een pittig functioneringsgesprek, is dit ideaal.

resultaten. Tijdens een experiment van de Amerikaanse

werken. Loop gewoon eens door de kamer, gebruik

Dan zet je zo’n persoon tegenover je. Je wilt dan immers

psycholoog Albert Mehrabian in 1971 kregen drie groepen

flip-overs en schrijf zaken op. En als je gaat zitten, doe dat

juist wel afstand scheppen. Een ronde tafel is dan te

proefpersonen een simpele taak. Groep één moest deze

dan steeds op andere plekken. Pas je vergaderomgeving

vriendelijk.”

uitvoeren in een lelijke kamer, groep twee in een neutrale

aan aan je vergaderdoel.”

kamer en groep drie in een gezellig ingerichte kamer.

Sommige bedrijven gaan nog een stap verder.

De mensen uit de lelijke kamer vonden hun taak saai en

Van Vree verbaast zich ook over de enorme tafels in

Managementbureau P2-Managers, gevestigd in een

vervelend. Sommigen hadden zelfs last van hoofdpijn.

boardrooms van het topmanagement. “Die tafels zijn puur

kasteel in het Brabantse Rossum, heeft over iedere tafel

De mensen uit de gezellige kamer vonden hetzelfde werk

gemaakt om te imponeren. Je voelt je aan zo’n tafel

nagedacht. Partner Jaap Walter: “Onze belangrijkste tafel

echter leuk en waren enthousiast.

belangrijk, je bevestigt met het team dat je het helemaal

is een grote keukentafel. Die weerspiegelt onze cultuur.

voor elkaar hebt. Met effectiviteit heeft het niets van doen.

Onze klanten moeten zich bij ons meteen op hun gemak

De afstand tussen de vergaderaars is te groot. Meestal is

voelen. Het is alsof ze thuis zijn. Ze moeten zich kunnen

Ook de tafel waaraan we zitten kan van grote invloed zijn op de sfeer en daarmee de besluitvorming.

het ook nog eens zo’n langwerpige tafel, waardoor een

loskoppelen van hun werkroutines. De stropdas gaat

Mahatma Gandhi erkende bijvoorbeeld in de jaren dertig

aantal vergaderaars elkaar niet kan zien. Bovenal hebben

meestal direct af.”

al het belang van een goede vergadertafel. Toen de Indiase

ze veel te lekkere stoelen, waar de neiging tot lekker lang

Het is Brabantse gezelligheid troef bij P2-Managers.

staatsman met de Engelse bezetter onderhandelingen

praten wel erg groot is. Houten klapstoeltjes zouden daar

voerde over een zelfstandig India, koos hij zeer bewust

wonderen kunnen doen.”

voor een ronde tafel. Zo kon immers iedereen op gelijke

De tafel moet niet te veel nadruk leggen op macht en posities.” Bang dat medewerkers aan een ronde tafel

“Je moet toch tijdens een vergadering ook lekker naar de ijskast kunnen lopen als je zin hebt in een homp kaas?” Sommige klanten vragen wel eens naar de directiekamer,

voet met elkaar van gedachten wisselen.

Softwaregigant Microsoft lijkt de woorden van Van Vree in

zegt Walter. Maar die is er niet. De partners vergaderen

Vergadertijgers dienen hun tafel dus met zorg te kiezen.

zijn oren te hebben geknoopt. “Bij ons zul je geen

zelf ook gewoon aan de keukentafel. Ook in de rest van

Volgens experts heeft een goede organisatie zelfs

vierkante tafels vinden, maar uitsluitend ronde, met

het pand heeft elke tafel zijn functie. “We hebben

meerdere types in huis, afhankelijk van het vergaderdoel.

uitgesproken warme kleuren en veel hout,” zegt Mark van

langgerekte tafels om te telefoneren en aan een computer

Wilbert van Vree is zo’n expert. Zijn Vergaderkundig

Bijsterveld, senior hr-consulent bij de Amsterdamse

te kunnen werken, tafels waaraan je verder niet kunt

Bureau Van Vree geeft bedrijven adviezen om vergade-

vestiging. “Onze vergadertafels sluiten bewust aan bij onze

overleggen.

ringen slagvaardiger te maken. “Van essentieel belang

cultuur. Bij Microsoft is alles gericht op samenwerking.”

voor een goede vergadertafel is dat iedereen elkaar goed

Ook John Schelhaas, supply chain manager bij Akzo

lees verder op de volgende pagina >

Tafelmanieren

Management Team - 2004

Een tweede soort tafel heeft ook een telefoon en computer, maar staat wat dichter bij andere tafels, zodat je ook met collega’s kunt praten. Een derde soort zijn de

Let daarbij op dat iedere deelnemer dan ook een comfortabele zitplaats heeft. Het vergadert niet lekker wanneer je met zijn drieën op een tweezitsbank moet.”

ronde vergadertafels, waar bellen en computeren juist weer uit den boze is.” Voor coaching met klanten of voor collega’s onderling kent het bedrijf juist weer ruimtes zonder tafel en met lage stoelen: “Zo creëer je een intieme sfeer.”

Van Zoelen bespeurt twee nieuwe trends: “Allereerst benching, een trend die werken combineert met vergaderen en overleggen. Dat betekent de opkomst van één grote tafel, die is voorzien van aansluitingen voor stroom en data, waaraan wordt gewerkt, vergaderd en desgewenst gegeten.” Verder

Deskundigen en vergadertijgers zijn het met elkaar

ziet Van Zoelen steeds meer lounging. “Dat is werken

eens: de juiste tafel zorgt voor het beste resultaat.

en vergaderen op fauteuilniveau: laag met bijvoorbeeld

Maar hoe reageert de markt hierop? Wat heeft de

de laptop op schoot.” En dan is er nog de gloednieuwe

producent van vergadertafels eigenlijk in de aanbieding?

Ahrend 1200. Een tafel met een semi-transparant blad,

Een van de grootste producenten, Ahrend in Amsterdam,

waar vergaderkundige Van Vree enthousiast over is.

adviseert vergaderaars ook om niet altijd aan een tafel te gaan zitten. “Niet alle vergaderingen hoeven per se aan een hoge tafel met stoelen plaats te vinden,” zegt productmanager Marc van Zoelen. “Afhankelijk van

“Aan de meeste tafels zie je alleen halve mensen. Bij een glazen blad zie je veel meer. En hoe meer, hoe beter. Het voeten- en tenenwerk geeft veel inzicht in de emoties van vergaderaars.”

de aard van de vergadering kun je soms beter laagzittend in comfortabele fauteuils vergaderen.

Very Cheap: onderhandelen op vakantie

Boeken, trainingen en workshops genoeg over onderhandelen. Maar al deze adviezen gaan over de situatie waarin je regelmatig te maken hebt met je onderhandelingspartner. Daarbij spelen zaken als een vertrouwensband en het elkaar ook in

ANWB Reizen - 2004

2. Informeer bij andere toeristen

5. Tit for tat

8. Word nooit als eerste boos

Vaak heb je geen idee wat iets moet kosten, waardoor

De tit-for-tat-aanpak kan heel doeltreffend zijn:

Overschrijdt nooit de grens van respect. Als een

advies nr. 1 maar lastig op te volgen is. Zorg er dus

kopieer steeds het gedrag van je onderhandelaar.

verkoper het echt te bont maakt, groet je vriendelijk

voor dat je bij andere reizigers informeert wat zij

Is hij vriendelijk en amicaal, ben jij het ook. Heeft hij

en neem je afscheid. Zorg er altijd voor dat jij nooit de

hebben betaalt, en of ze dat achteraf een faire prijs

een moeder die op sterven ligt en kan hij daardoor de

eerste bent om boos te worden. Het zet zelden zoden

vonden.

prijs niet laten zakken? Dan heb jij een gehandicapte

aan de dijk. Soms kunnen verkopers je echt het bloed

broer die je veel geld kost, en waarvoor je een

onder de nagels vandaan halen, en voel je veel

kadootje wilt meenemen.

aandrang om een soort Pieter Storms on holiday te

de toekomst weer onder ogen kunnen komen.

worden. Weet echter dat het succes van Storms ligt bij zijn camera, en niet bij zijn agressieve aanpak.

Iets heel anders is het wanneer het gaat om een zogenaamde one-shot-deal: een eenmalig prijsonderhandeling met iemand. Een veel voorkomende situatie op vakantie, vooral in exotische toeristenlanden.

Uit gêne beginnen veel toeristen niet aan het onderhandelen over de prijzen van hotelkamers, excusies of souvenirs. En laten zich zwaar afzetten.

3. Neem de tijd

6. Er is meer dan geld

9. Blijf verrassen

Haastige spoed is zelden goed. Als je bij een hotel

Betrek zoveel mogelijk zaken in je onderhandeling.

Blijf altijd zoeken naar nieuwe technieken. Vind je het

komt, ben je vaak moe, uitgeput en heb je geen zin in

Stel dat je een complete safari boekt, maar niet

vervelend dat als je aankomt op een vliegveld er direct

onderhandelen. ‘Het zal wel’. Die houding wordt

tevreden bent met de prijs, kun je eens proberen elkaar

50 man op je afkomen met taxi’s, hotels en excursies?

genadeloos uitgebuit. Zorg dus dat je niet in zo’n

toch tegemoet te komen door middel van extra

Ga de tegenaanval in, loop direct op ze af en probeer

situatie terecht komt. In een toeristenwinkel nooit te

transfers (bijv. naar je volgende bestemming), gratis

ze je pet te verkopen op dezelfde manier als zij (‘nice

gretig worden. Kijk rustig rond, toon niet te snel teveel

diner, het regelen van een goedkope hotelkamer en

price! Just for you, good quality!’). Binnen 30 seconden

interesse, en loop rustig weg als je de prijs belachelijk

dergelijke. Bedenk wat voor jou waardevol is, en wat

ben je ze allemaal kwijt. Of biedt een starre verkoper

vindt. Grote kans dat de winkelier je achterna komt

voor je onderhandelingspartner weinig extra kost.

een biertje aan, zodat hij zijn prijs alsnog laat zakken.

met een beter bod.

Hetzelfde geldt bij souvenirs: soms kom je een heel

En vergeet nooit een zak snoep of ander kadootje:

eind met een eigen t-shirt, zaklamp en dergelijke.

het kan wonderen doen!

7. Zullen we daar maar een contractje van maken?

10. Opgelicht worden we allemaal

eerder afzetten dan iemand die de lokale gebruiken

Wees alert bij het regelen van excursies. Veel beloften

toch belazerd? Overkomt iedereen. Leer ervan en deel

kent. Het blijft altijd verbazingwekkend hoeveel beter je

blijken maar half waar. Zorg er altijd voor dat je een

je ervaringen met andere reizigers. En in een extreem

verkoper om maar eens flink in te zetten. Bepaal eerst

onderhandelingspositie wordt als je even de tijd neemt

pen en een schrijfblok bij je hebt. Leg waar je

geval kun je altijd nog een pittige brief schrijven

je eigen prijs, en begin zelf de onderhandelingen.

om wat lokale gebruiken te leren. Bijvoorbeeld: in veel

onderhandelingspartner bij staat, alles vast wat hij

(of daarmee dreigen) naar een reisgids als Lonely

landen rond de evenaar is uitgebreid groeten erg

belooft. Onderteken beiden het ‘contract’. Hoe louche

Planet of The Rough Guide. Doe dit altijd, je doet er

normaal. Ook nuttig: leer vijf woorden in die vreemde

iemand ook is, velen schrikken terug als er iets zwart

je medereizigers een groot plezier mee.

taal uit je hoofd (‘hallo’, ‘mooi’, ‘te duur’, ‘jij bent mijn

op wit wordt gezet. De afspraken krijgen zo een

Communicatietrainer en ervaren reiziger Richard Engelfriet geeft tips.

1. Bepaal eerst je eigen prijs Een veelgemaakte fout bij toeristenwinkeltjes waar geen prijzen bij de artikelen staan, is de eeuwige vraag: ‘How much?’ Het is in feite een vrijbrief voor de

4. When in Rome… …do as the Romans do. Een domme toerist laat zich

vriend, ’heb je geen betere prijs’ en ‘echt niet?’).

Gaat het toch fout? Ondanks al je goede bedoelingen

‘officieel’ tintje.

Hoe vang ik een rat?

Samenvatting uit het boek - 2004

De Britse oud-premier Churchill werd ooit door een

en hoor daarom graag van u hoe u denkt dat het anders

Al is daar natuurlijk ook slim mee om te gaan: dit over-

vrouwelijk lid van het Engelse lagerhuis toegebeten:

zou kunnen’. Blijf vervolgens uw eigen argumenten indien

kwam Hans Wiegel ooit. In plaats van boos te worden,

‘mijnheer Churchill, u bent een schande! Als ik met u

nodig herhalen, en ga de discussie aan over uw argumen-

onvrede zaait, of erger nog, tomaten naar uw hoofd krijgt. Richard Engelfriet en Peter van der Geer

HOE VANG IK EEN RAT?

getrouwd zou zijn, zou ik vergif in uw thee doen!’.

hartstikke duur! Het is nu maart, u had eieren moeten

Waarop Churchill antwoordde: ‘Mevrouw, als ik met u

nemen!’

getrouwd zou zijn, zou ik het direct opdrinken’. U moet er

Een klassieke drogreden is de glijdende schaal.

Een hele andere stijl is ‘persuadere’ (vgl. het engelse

maar opkomen, maar effectief is het wel! Als u nou niet zo

Een gevoelige drogreden. Doet het erg goed bij het grote

ad-rem bent, doet een beleefd ‘dank u wel’ ook wonderen.

publiek, omdat deze inspeelt op sentimenten. De glijdende

met zoveel mogelijk argumenten en kracht, zet u juist in op

Veel persoonlijke aanvallen zijn in de vorm van ‘da’s nou

schaal betekent dat er in plaats van tegenargumenten een

‘persuade’). Persuadere betekent verleiden. In plaats van

begrip en bescheidenheid. U ziet geen zaal vol tegen-

typisch weer een... ‘. Stel nou dat u als vrouw naar uw

doemscenario wordt geschetst. Deze drogreden was vaak

standers, maar potentiele meedenkers. Een Tilburgse

hoofd geslingerd krijgt: ‘da’s nou typisch weer een

te horen in de vele drugsdebatten die Nederland heeft

wethouder gebruikt hiervoor het motto: ‘Een klacht is een

argument van een vrouw’. Dan kunt u rustig blijven en

gekend. ‘Ja maar als we soft-drugs legaliseren, dan zet je

kans’. De verleider luistert, stelt vragen, toont begrip.

antwoorden: ‘Dank u wel. Dat ik vrouw ben, had ik ook

natuurlijk de deur open voor de legalisering van hard-

Hij heeft geen haast, weegt zijn woorden op een schaaltje

reeds geconstateerd. Zullen we nu weer argumenten gaan

drugs’. Het één hoeft niet noodzakelijkerwijs uit het ander

en wil niet constant scoren. Voorbeelden uit de landelijke

uitwisselen?’

te volgen. Verder is de legalisering van soft-drugs een andere discussie dan die over hard-drugs. Wijs uw

politiek zijn dan ook moeilijker te vinden, dit soort mensen Uitgeverij Pepijn

Een goede rattenvanger is een goed debater. Om mensen

ten, niet over uw belang. Dat doet immers niet ter zake!

bleef hij kalm en riep naar de gooiers: ‘Tomaten? Die zijn

zien we niet vaak in de krant, maar kunnen wel op veel

De meest gebruikte, maar minst herkende drogreden is

tegenstander daar dus ook op: ‘Dat lijkt me niet.

begrip rekenen tijdens discussies. Enkele beroemde

de belangenblokkade. ‘Ja, nogal wiedes dat u daar

We voeren hier een debat over de legalisering van

persuaders zijn Marijke Vos (GroenLinks) en natuurlijk de

voorstander van bent, u heeft daar zelf belang bij!’.

soft-drugs. Wat we van hard-drugs vinden, is een ander

altijd-met-notitieblok-gewapende PvdA-leider Wouter Bos.

De kern van de drogreden is dat omdat u ergens belang bij

debat.’ Een andere oplossing is zelfs helemaal meegaan.

heeft, uw argumenten blijkbaar verdacht zijn. Stel dat u als

Dat gebeurde in een debat over het invoeren van accijnzen

gemeenteraadslid een fietspad wilt aanleggen in uw eigen

op fastfood, dat in de zomer van 2002 door de Neder-

buurt. Dan krijgt u snel op deze manier kritiek. Maar zegt

landse Gezondheidsraad was gelanceerd. Tegenstanders

Maar toch…

te overtuigen en u te verweren tegen aanvallen tegen uw argumenten, zult u van goeden huize moeten komen.

Maar toch is ook de persuade-stijl niet zaligmakend.

het nou iets over het plan zelf? Uiteraard niet. Vandaar dat

riepen: ‘Waar houdt dit op? Straks komt er ook een

Dat hadden men in de klassieke oudheid ook reeds in de

Hoe zeer u namelijk ook uw best doet, veel mensen lijken

de beste oplossing hier is om gewoon met uw criticaster in

accijns op drop en chocolade!’. Waarop de voorstanders

gaten. In het Latijn zijn dan ook twee termen gangbaar

de kunst van het zuivere argumenteren maar moeilijk

te stemmen: ‘Jazeker, dat fietspad lijkt me heerlijk. En met

fel uithaalden: ‘Lijkt ons een goed plan. Maar laten we nu

voor ‘overtuigen’: convincere en persuadere.

onder de knie te hebben. Zeker als het vuur oplaait, komen

mij de andere buurtbewoners en de honderden mensen

weer terug gaan naar de oorspronkelijke stelling’.

onzuivere argumentatie-strategieen (ook wel ‘drog-

die er gebruik van gaan maken. Heeft u daar problemen

redenen’) vaak goed uit. Een beruchte drogreden is

mee? Of wilt u zelf ook een fietspad? Daar kunnen we

aggressieve debatstijl, waarin de spreker zichzelf zo groot

natuurlijk de directe persoonlijke aanval. In plaats van

altijd over praten, maar de discussie gaat nu even over

mogelijk maakt, en door het gebruik van veel argumenten

argumenten wordt u als spreker belachelijk gemaakt, of

dit fietspad, en ik hoor graag uw bezwaren’.

de zaal voor zich probeert te winnen. Doet sterk denken

ontaard het debat zelfs in scheldpartijen. Uitspraken als

Convincere betekent letterlijk ‘overwinnen’. Een vrij

aan de wijze waarop debaters als Paul Rosenmoller,

‘Een buitengewoon dom argument’, ‘wat een belachelijk

Gelijk hebben en gelijk krijgen.

Argumenteren betekent vooral goed observeren of uw argumenten nu aangevallen worden of dat er een

Er bestaat, opmerkelijk genoeg, ook een omgekeerde

schijnbeweging wordt gemaakt. Een goede debater weet

Marcel van Dam of Henk Kamp zich manifesteren.

standpunt’ en dergelijke zijn voorbeelden hiervan.

belangenblokkade. Juist omdat u er geen belang bij heeft

hier raad mee, en zorgt ervoor dat hij niet alleen gelijk

De wereld is zwart-wit, zus-en-zo moet het voortaan

Het is aan u als spreker de taak om te zien dat een

wordt u verdacht gemaakt. Denk aan: ‘Wat weet u nou van

heeft, maar het ook zal krijgen. Bereid u daarom goed voor

anders en ‘dat ziet u helemaal verkeerd, meneer’.

dergelijke belediging niets over u zegt, maar alles over uw

ons bedrijf?’ ‘U weet niet wat het is om in zo’n markt als

op ieder debat, en laat bijvoorbeeld uw fractiegenoten

Op zich is deze stijl sterk als u twijfelaars over de streep

opponent; blijkbaar heeft hij geen verweer meer.

de onze te werken!’ en meer van dergelijke uitspraken.

eens advocaat van de duivel spelen om u te testen op

wilt trekken, maar pas dit nooit toe als u een ander wilt

Tijd dus voor de tegenaanval, maar dan met argumenten.

Ook hier is kalmte vereist. Blijf rustig, en vraag gewoon

diverse aanvalstactieken van uw tegenstander.

overtuigen. Het resultaat zal hooguit zijn dat u meer

Maar hoe doet u dat? Een mogelijkheid is humor.

naar de argumenten. ‘Dat klopt, ik werk niet in uw bedrijf,

U zult merken dat uw debattalent snel verbeterd. Netwerken = flirten

iet. r f l e g n E R i c h a r d09 06

Wie kan flirten, kan ook netwerken

Dat werkt natuurlijk niet. De persoon aan wie je dit vraagt,

33 T 06 16

Netwerken = concreet

kent jou helemaal niet en heeft er dus geen enkel belang

Netwerken is een kunst die te leren is. En eigenlijk helemaal niet zo moeilijk, mits je je goed realiseert wat netwerken is en

zoals het kopen van een pak (‘ik moet nu echt eventjes netwerken’), maar een dynamisch proces dat vooral draait om het opbouwen van sociale bankrekeningen. Netwerken is iets dat je permanent moet doen, maar wat je na verloop van tijd ook permanent voordeel oplevert.

complexe computersimulaties waar een normaal mens Goed. Je hebt dus in je omgeving ‘krediet’ opgebouwd en

geen touw meer aan vast wist te knopen. Winnaar van

strategie!

wilt natuurlijk ook wel eens ‘gebruik’ maken van je netwerk.

de wedstrijd werd echter het meest eenvoudige model,

Je wilt dat mensen jou ook helpen. Dat is wederom geen

genaamd tit for tat. De tit for tat–strategie houdt in dat je

Netwerken = reciprociteit

probleem, zolang je maar helder en concreet bent.

je constant cooperatief opstelt, en vervolgens het gedrag

Want ook nu kom je nog nergens als je weer gaat vragen

van de ander kopieert. Je start dus met vol vertrouwen,

Netwerken is dus een kunst die te leren is. Veel mensen

of iemand ‘een baan’ of ‘een ingang’ voor je heeft. Wees

en stelt je pas vijandig op als de ander dit gedrag vertoont.

verwarren het echter met achterkamertjespolitiek, geritsel

concreet! Wat voor baan zoek je? Wat vind je echt leuk?

En wat blijkt? Als iemand zich meewerkend opstelt, is de

en gerommel: baantjes die vergeven worden op de

Waar ligt je passie?

golfbaan, vrindjes die elkaar opdrachten toebedelen en

kans het grootste dat de ander dat ook doet. Daar staat tegenover dat als iemand zich competitief opstelt, de

Haagse achterkamertjespolitiek. Natuurlijk komt dat voor,

In het calvinistische Nederland zijn we vaak wat bang om

maar het gaat erom voor jezelf te realiseren dat veel

te vertellen wat we willen en kunnen. Toch ligt hier dus de

ander dit ook sneller zal doen.

mensen juist bereid zijn om je verder te helpen en dat jij

kern van je mogelijkheden tot succesvol netwerken.

Kortom, hoe eerder je zelf competitief gedrag vertoont,

dat ook voor anderen kunt doen. Dát is namelijk

Denk niet dat je netwerk wel zal raden wat je wilt.

hoe groter de kans dat anderen je ook zullen bedonderen.

netwerken: op een actieve, respectvolle manier

Maar denk aan de zojuist beschreven reciprociteit: Vertel

En hoe meer vertrouwen je zelf geeft, hoe groter de kans

omgaan met relaties. Daar is niets achterbaks aan.

anderen dus ook wat je momenteel doet en wat je allemaal

dat anderen ook voor je klaar staan. Daarom hebben alle

kunt. Voor studenten is dit vaak de snelle weg naar het

succesvolle netwerkers ook een mooi tegeltje in hun

De belangrijkste motor achter effectief netwerken is

vinden van de juiste literatuur voor een paper, tactische

badkamer hangen: wie goed doet, goed ontmoet!

reciprociteit: ik doe iets voor jou, en jij doet iets voor mij.

aanwijzingen voor het bestuderen van de tentamenstof en

Vandaar dat ‘even iets ritselen’ niets te maken heeft met

het kiezen uit diverse keuzevakken. Waarom zou je alles in

netwerken. Netwerken gaat om het helpen van andere

je eentje uitzoeken als je dat ook met anderen kunt doen?

mensen, en dat anderen jou weer verder kunnen helpen. ‘Wil jij een relatie met mij?’. Wie deze zin als eerste zegt

Er kwamen meer dan 200 inzendingen, de meesten waren

bij om iets voor je te doen. Tijd dus voor een andere

waarom het werkt zoals het werkt. Netwerken is geen statische activiteit

Uit onderzoek is gebleken dat succesvolle managers bij

tegen een leuke dame of heer, zal waarschijnlijk raar

hun netwerk ervoor gezorgd hebben dat zij altijd meer

Netwerken = aan de slag!

Je weet nu wat netwerken is, en hoe het werkt. Nu is het Netwerken = Vertrouwen

tijd om aan de slag te gaan. Flirten doe je immers ook niet in je luie stoel, maar daarvoor moet je de wijde wereld in!

worden aangekeken. Een partner vinden doe je door eerst

voor anderen hebben betekent dat omgekeerd. Ieder jaar

‘Ok’, denk je nu misschien, ‘dan ga ik me nu opstellen als

eens kennis te maken, een praatje te maken en te kijken of

publiceert Quote een lijst van de 600 machtigste Neder-

een voorbeeldig netwerker. Ik probeer anderen te helpen,

voeren, ga op zoek naar informatie en wees erg alert op

En met netwerken is het net zo. Ga dus gesprekken

je elkaar echt leuk vindt. Als je dat op een speelse manier

landers. Zij hebben dan ook allen gemeen dat de mensen

en openheid te bieden in wat ik wil en kan. Maar maken

wat jij voor anderen kunt betekenen. De beste tip hierbij:

doet, noemen we dat flirten. Een beetje uitdagen, een

in hun netwerk direct voor hen klaar staan een tegen-

mensen daar dan geen misbruik van?’ Een cruciale vraag.

voer iedere maand minstens 1 (maar liefst veel meer)

beetje lachen, een complimentje maken. Niets nieuws

prestatie te leveren. Of om het iets anders te formuleren:

Veel mensen zijn bang om te netwerken, omdat ze geen

netwerkgesprek. Een netwerkgesprek is een gesprek met

onder de zon. Niemand voelt zich immers op zijn gemak

zij hebben een stevige sociale bankrekening opgebouwd

vertrouwen hebben in de mensen om zich heen. Bang om

iemand die iets doet wat je aanspreekt. Of met iemand die

bij een opdringerige man of vrouw die niets anders lijkt te

in hun kennissenkring.

bedonderd te worden, bang dat anderen misbruik maken

werkt bij een organisatie die jou leuk lijkt. Tijdens het

van hun eigen goedheid. Een gemiste kans.

gesprek stel je vragen, ben je een leuke gesprekspartner

willen dan morgen in het huwelijksbootje treden. Als je dus wilt gaan netwerken, begin je met jezelf af te

en ga je absoluut niet zitten vissen naar een baan. Het

Toch lijken veel professionals deze flirtstrategie maar

vragen wat jij voor anderen kunt betekenen! Wees tijdens

De keuze of je je cooperatief (meewerkend) of competitief

gaat erom dat je meer te weten komt over een bepaalde

slecht toe te passen bij het vinden van een baan of

gesprekken alert op wensen en vragen van de ander.

(tegenwerkend) moet opstellen, heeft veel wetenschappers

functie, persoon of organisatie, zodat je zelf weer beter

opdracht. Ze stappen op allerlei mensen af, lopen de ene

Waar is hij naar op zoek? Kan ik hem misschien met iemand

beziggehouden. In 1981 organiseerde de wetenschapper

weet wat er speelt. En de ander leert jou ook op een

na de andere borrel af en stellen iedere keer dezelfde

in contact brengen? Ken ik niet een goed boek dat ik kan

Robert Axelrod zelfs een competitie om uit te vinden welk

ongedwongen manier kennen, en daarmee vergroot je de

vraag: ‘heb je een baan voor me?’.

aanbevelen dat precies gaat over het gespreksthema?

gedrag het optimale resultaat op zou leveren.

kans dat die ander op een later moment weer aan jou denkt! Young Global People Carrièregids - 2006

De moraal is dood. Leve de prikkel!

Afspraak is toch geen afspraak?

te laat werden opgehaald! In plaats van ouders op te

Even eerlijk zeggen. Voldoet u als professional aan de

zadelen met een moreel schuldgevoel, leidde deze prikkel

volgende criteria:

Maar omdat er geen enkel bedrijf te vinden is dat bijvoorbeeld ‘niet resultaatgericht’ wil zijn, wat zegt het

Steeds vaker worden financiële prikkels

enkel tot financiële consequenties, waarmee de ouders

gebruikt om burgers in een samenleving

prima konden leven: ‘ik heb ervoor betaald, dus ik mag

- Afspraak is afspraak

gericht’ zijn? Dat zegt dus helemaal niets! Ze zeggen

later komen’.

- Resultaatgericht

alleen iets wat iedereen wil.

en werknemers in organisaties tot gewenst gedrag te stimuleren. Dat instrument is echter ineffectief aan het worden en erger nog, het moreel besef neemt erdoor nog verder af.

Vroeger werd de burger vanaf de kansel geleid tot het

dan eigenlijk als een bedrijf zegt dat ze wél ‘resultaat-

- Hands-on mentaliteit Ook de overheid maakt gebruik van financiële prikkels

Wie zich echt wil onderscheiden, praat in keuzes.

om de burger tot gewenst gedrag te verleiden.

Ja? Ik geloof er geen biet van. Dit zijn allemaal non-state-

Een keuze is een uitspraak waar niet iedereen het mee

Financiële prikkels op alcohol, sigaretten en benzine

ments. Het klinkt mooi, maar u zegt eigenlijk niets over

eens is. Maar die wel aangeeft wie je echt bent. Iemand

uzelf. Iedereen is het er immers mee eens! Wie is er tegen

die dit goed kon, was Pim Fortuyn. Die kreeg tijdens een

moeten de burger aanzetten tot gematigd gebruik. Bijstandsgerechtigden worden gekort op hun uitkering

‘afspraak is afspraak?’. En wat te denken van resultaat-

debat de vraag wat hij aan de files ging doen.

als zij frauderen. Echter, de moderne, calculerende

gerichtheid? Wel eens iemand tegengekomen op een

Zijn antwoord luidde: ‘Helemaal niets. Ik richt me op

bijstandsmoeder redeneert: ‘als ik 200 gulden word gekort,

borrel die tegen u zei: ‘Ik ben niet resultaatgericht.

veiligheid, integratie, onderwijs en zorg. Volgende vraag’.

dan moet ik dus 200 gulden extra frauderen’. De financiële

Ik rommel gewoon wat aan.’ Of een sollicitatiebrief met

prikkel schiet hiermee zijn doel voorbij en wordt slechts

als intro: ‘Hallo. Ik heb een hands-off mentaliteit’.

een overbodige en ineffectieve kostenpost.

moreel juiste gedrag. De kerk, het bedrijfsleven en de overheid spraken de burger aan op zijn immer aanwezige

Onlangs heeft het kabinet, onder leiding van minister

normen plichtsbesef. Tegenwoordig grijpt men liever naar

Van Boxtel, voor een nieuwe financiële prikkel gepleit.

de financiële en technische prikkel om gewenst gedrag te

Wie zijn bruid of bruidegom uit het buitenland haalt,

stimuleren. Was stelen vroeger iets wat niet ‘mocht’,

moet een ‘substantieel’ bedrag betalen als bijdrage in de

Dát is praten in termen van keuzes. Sterker nog, toen de interviewer doorvroeg of Fortuyn echt geen oplossing voor

Ik ben niet resultaatgericht. Ik rommel gewoon wat aan.

de files had, gaf hij het antwoord: ‘Luister eens goed. Als je meer asfalt wilt, moet je VVD stemmen. Als je meer treintjes wilt, moet je GroenLinks stemmen. Ik ga voor veiligheid, integratie, onderwijs en zorg’.

tegenwoordig moet het vooral de boete zijn die mensen

inburgering van de nieuwe immigrant. Het kabinet hoopt

Toch praten niet alleen personen, maar ook organisaties

Wat zou het een opluchting zijn als we voortaan de

tegenhoudt. De moderne, calculerende burger is immers

op deze manier te ontmoedigen dat partners uit het

in dit soort wenstaal: ‘Wij zijn een dynamisch, resultaat-

wenstaal achter ons lieten en ons alleen nog maar zouden

niet gevoelig voor een beroep op zijn moreel besef.

buitenland worden gehaald. Ook deze prikkel werkt

gericht en pro-actief bedrijf dat topproducten levert met

uitdrukken in termen van keuzes. Zeggen wat je wel gaat

Het grote gevaar hiervan is echter dat mensen niet meer

averechts op moreel besef: niet langer is de overweging

medewerkers die het beste uit zichzelf halen en werken

doen, en wat je niet gaat doen. Ook al is niet iedereen het

gedwongen worden om na te denken over de gevolgen

‘wil ik mijn partner naar Nederland halen?’ maar ‘kan ik dat

met een no-nonsense mentaliteit’.

er mee eens. Bent u bang dat mensen u dan niet meer

van hun handelen, maar dat zij hun moraal verruilen voor

betalen?’. Bijkomend nadeel is dat schijnhuwelijken

de rekenmachine.

(waarbij slechts wordt gehuwd om een verblijfsvergunning

Natuurlijk valt hier direct het hoge bla-bla gehalte op.

geworden: ‘They can choose any colour they like,

te regelen) worden gestimuleerd. Immers, de prikkel van

Maar veel belangrijker is nog de vraag of er bedrijven zijn

as long as it’s black’.

de overheid om schijnhuwelijken tegen te gaan wordt

die wat anders zouden willen: ‘Wij zijn een star, ‘we-zien-

gereduceerd tot het betalen van een bedrag.

wel-waar-het-schip-strand-bedrijf’, dat re-actief is en dat

De moderne, calculerende burger is immers niet gevoelig voor een beroep op zijn moreel besef.

aardig vinden? Ach, Henry Ford is er ook groot mee

middelmatige waar biedt, en dat gerund wordt door slecht Door de angst om burgers aan te spreken op hun moraal,

personeel dat hier alleen maar werkt om hun hypotheek te

zitten we straks opgescheept met moreel onbewuste

betalen en de hele dag niets liever doet dan een beetje

burgers die thuis hun centen zitten te tellen en de

zwetsen over niks’. Alhoewel het laatste misschien vaak

Zo wilde een kinderopvang, waar kinderen nogal eens te

eventuele gevolgen van de door hun gewenste

dichter bij de dagelijkse prakrijk van veel organisaties zit,

laat werden afgehaald, stimuleren dat de ouders voortaan

gedragingen gaan berekenen.

zul je zo’n tekst niet snel tegenkomen op de website van

op tijd kwamen. Zij stelde daarom een boete in voor te laat

een bedrijf. Immers; dat wenst toch niemand?

ophalen. Het gevolg was echter dat nu vrijwel alle kinderen Samen met Mr. Ir. Arnoud Engelfriet De Volkskrant - 2002

Zakenmagazine Netwerk Midden-Brabant

Dr. Phil & de Code of Conduct

Dr. Phil, de bekende televisiepsycholoog, bespreekt dagelijks uiteenlopende zaken met zijn gasten.

Vrijwel iedere organisatie heeft tegenwoordig een Code of Conduct.

Een voorbeeld van zo’n keuze in de code zou kunnen zijn: ‘Omdat we authentieke docenten willen die zichzelf dagelijks uitdagen en prikkelen om het beste uit zichzelf te

Ik raak hier absoluut niet van gemotiveerd. Ik vind mijzelf

keer hetzelfde motto hanteert om zijn gasten te helpen:

halen en om toponderwijs aan studenten te bieden,

een inspirerende, authentieke en pro-actieve medewerker, en daag iedereen uit mij hierop aan te spreken en af te

If you choose the action, you choose the consequence.

verzorgt een docent maximaal 2 keer hetzelfde vak’.

Een voorbeeld. Een man stelt zich cynisch op naar zijn

Kijk, dan maak je een keuze.

omgangsvormen. Zo ook op de

vrouw. Dan moet hij niet raar staan te kijken als zij hun

organisatie beter geregeld?

het eerlijk gezegd nogal een hoog Viva-gehalte hebben.

Wie regelmatig naar zijn show kijkt, zal weten dat hij iedere

Een document met leefregels en

Universiteit van Tilburg. Is het in uw

Kortom, die code is allemaal goed bedoeld, maar ik vind

rekenen, maar ik voel mij totaal niet aangesproken door deze code. Wat wil deze code van mij? Wat moet ik

huwelijk ineens ter discussie stelt. Hij kiest cynisme, dus

En vervolgens het begrip ‘actie’. De hele code of conduct

anders gaan doen? Welke keuze willen jullie dat ik ga

zij verliest haar liefde. Keer op keer laat Dr. Phil deze

straalt warmte uit, maar ik zie geen actie. Ja, een discus-

maken? Welke consequenties zitten daaraan vast?

begrippen terugkomen: waar kies je nou eigenlijk voor?

sietje hier en een debatje daar, maar een beetje manager

En wil je de consequentie dan ook aanvaarden?

kan je zo vertellen dat je vage doelstellingen wel even

Ik ben benieuwd!

moet vertalen naar SMART geformuleerde taken. Kom op, En precies langs deze lijn zal ik mijn kritiek uiten op de Code of Conduct van deze universiteit: if you choose the

If you choose the action, you choose the consequence.

UvT, een beetje peper in die code! Wat dacht u van: ‘Binnen drie jaar is het aantal afgestudeerden binnen de

action, you choose the consequence. Allereerst zal ik laten

gestelde termijn gestegen met 50%’ of ‘75% van de

zien dat deze code uberhaupt geen keuzes maakt,

studenten die deelnemen aan het Honours Programme

er absoluut geen actie inzit en tenslotte zal ik laten zien dat

publiceert binnen een jaar met een toponderzoeker van de

iedere vorm van consequentie ontbreekt. Tijd dus voor een

UvT’. En als we dit soort doelstellingen neerzetten, kunnen

indringend consult.

we gelijk een actieplan maken met concrete taakstellingen. Wie gaat wat waarvoor doen?

Allereerst het begrip keuze. De Code of Conduct staat bomvol met allerlei vrome wensen. Zo begint het onderdeel ‘missie’ al met de woorden: ‘De Universiteit van Tilburg is een inspirerende universiteit: zij biedt een

Kom op, UvT, een beetje peper in die code!

omgeving waar studenten, medewerkers en alumni worden uitgedaagd en geïnspireerd. Zij is authentiek, heeft de academische vrijheid hoog in het vaandel en

Het laatste begrip waarlangs ik mijn kritiek uit, is ‘conse-

streeft voortdurend naar vernieuwing’. Allemaal prachtige

quentie’. Allemaal leuk en aardig, die code, maar ik heb er

woorden, maar ik zie hier geen keuze in. Dit zijn vage

als medewerker nog niets van gemerkt. Mijn leiding-

wensen. Immers, is er iemand ‘tegen’ inspiratie? Zijn er

gevende heeft me nog niet aangesproken welke hande-

protesten van mensen die niet ‘authentiek’ willen zijn?

lingen van mij wel en niet in overeenstemming zijn met de code, en wat er gebeurt als ik daar wel of niet verandering

De code staat, met andere woorden, vol met allerlei

in breng. Als deze universiteit zo nodig inspiratie wil,

non-statements: begrippen waar iedereen het mee eens is.

dienen niet-inspirerende medewerkers toch eens een

Wat deze code dus nog moet doen, is keuzes maken:

andere baas te zoeken. Waar blijft de eerste ontslagronde?

wat willen we wel, en wat willen we niet? Als ik zeg: ‘ik wil

Of een ander voorbeeld: we willen zo graag een schone

gezonder zijn’, maak ik nog geen keuze. Als ik zeg: ‘ik wil

campus. Waar blijven dan de boetes op Singapore-niveau

3 keer per week sporten, en 5 uur minder televisie kijken

om dit ook daadwerkelijk kracht bij te zetten? Wie spreekt

per week’, dan maak ik pas een keuze!

mij aan als ik te luidruchtig bellend door de gangen loop? Univers - 2005

Het mag van mij wel weer wat vager!

Iedereen houdt van concrete adviezen. We willen graag

Ga maar na: in 1963 sprak dominee Martin Luther King zijn

dat dingen ‘to the point’ zijn. In het bedrijfsleven zien we

beroemde speech ‘I have a dream’ uit. Nog steeds vinden

hetzelfde: vergaderingen mogen niet langer vervallen tot

mensen dit een inspi-rerend betoog. King sprak over zijn

oeverloze zwetssessies. Alle afspraken worden SMART

droom en zette daarmee vele anderen aan hetzelfde te

gemaakt. Kent u dat? SMART staat voor Specifiek,

doen.

Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden. Dus dat je tijdens een vergadering niet zegt: ‘Ik werk dat

Wat zou er van zijn inspirerende woorden zijn overgeble-

wel even uit’, maar ‘Ik presenteer jullie uiterlijk vrijdag per

ven als er een manager naast hem was gaan staan die had

mail de resultaten van de enquetevragen 1 tot en met 6’.

gezegd: ‘Wacht even meneer King. Hoe groot is die droom

Lekker concreet.

van u? Wanneer is het doel geslaagd? Hoeveel fte’s heeft u nodig? Onder welke productgroep moet dat worden

Ook in de zorg hebben ze dit geleerd. Een verpleger in de

gebudgetteerd?’

thuiszorg krijgt als opdracht mee: ‘Wassen en aankleden patiënt: 6.30 minuten. Steunkousen vervangen: 1.25

Die manager had de droom direct stukgemaakt.

minuten’. Dat vinden managers namelijk fijn. Anders gaat

De zeggenschap van King was er dan nooit geweest.

zo’n verpleger maar wat aanklooien, en dat kan niet de

Sterker nog, we zouden de speech erg lelijk hebben

bedoeling zijn. Meten is weten.

gevonden als deze manager de speech had gehouden: ‘Mijn droom is dat binnen een termijn van drie jaar minstens

Op een hogeschool begeleidde ik eens een groep

6 procent van de zwarten toegang heeft tot de bus,

docenten tijdens een heidag. Tijdens de lunch vroeg ik aan

waarvoor op dit moment binnen onze organisatie

een van de deelnemers of hij de melk wilde doorgeven.

7 duizend dollar nodig is om de lobby...’

Die deelnemer antwoordde met: ‘Begrijp ik goed van je dat je de melk van mij wilt?’ Ik was even van de kaart, maar

Word weer vaag!

vroeg toen: ‘Ja, dat begrijp je heel goed, maar waarom vraag je dat zo vreemd?’ Vol onschuld kwam het volgende

‘Passie is hoofd in de wolken...en benen op de grond!’

Het vreemde is, dat steeds meer bedrijven klagen over

verhaal op tafel: ‘Wij moeten als docenten onze kerncom-

het gebrek aan passie en bezieling bij hun medewerkers.

petenties SMART maken. Ik ben goed in luisteren. Maar ja,

Welnu; als je echt meer passie wilt, is de eerste concrete

hoe meet je dat? Daarom hebben we afgesproken dat ik

stap ervoor zorgen dat er weer eens ruimte komt voor een

minstens drie keer per dag eerst iemands boodschap

gezonde portie vaagheid...of met een mooier woord:

samenvat, voordat ik erop reageer. Zo kunnen we aan het

inspiratie! En dan nog een concrete tip daarbij: als iemand

eind van de dag objectief vaststellen of ik echt goed heb

de volgende keer tegen u zegt: ‘Het mag van mij wel wat

geluisterd.’

concreter’, antwoordt u met: ‘dat is een hele vage opmerking!’

Weg passie! Hoe mooi het op het eerste gezicht ook klinkt, zaken ‘concreet’ en ‘SMART’ maken zorgt ervoor dat de passie en bezieling verdwijnen.

www.menscentraal.nl - 2008

Bestrijd de crisis met de koeientheorie

Belangrijk wetenschappelijk onderzoek: de koeientheorie.

Het gevolg? Geen creativiteit, geen innovatie, en al

In de wei staat een groep koeien bij elkaar te grazen.

helemaal geen groei. Maar wel veel gezeur bij al die

Zet er een nieuwe koe bij, en wat gaat die doen? Die gaat

organisaties over klanten die niet trouw zijn, medewerkers

bij de anderen staan. ‘Daar zal het gras wel het lekkerste

zonder passie en betrokkenheid en ‘de markt die niet

zijn’, denkt de nieuwe koe, ‘want daar staat iedereen’.

meewerkt’.

De werkelijkheid is weerbarstig: alle koeien staan midden in de stront, terwijl er om hen heen nog gras genoeg is.

Terwijl het wel degelijk anders kan. Denk aan een ondernemer als Marc Schröder, die met zijn onbemande

De meeste ondernemers gedragen zich helaas vaak als

tankstations Tango het imperium van Shell en Esso wist

koeien: ze kijken wat de concurrenten doen, en gaan in

binnen te dringen. Of wat dacht u van LaPlace?

precies hetzelfde stukje gras staan. Voorbeelden?

Het V&D-restaurant dat juist niet koos voor goedkoop en

Heeft u enig idee wat het verschil is tussen The Phone

voorverpakt, maar vers en duur. En niet zonder succes:

House, BelCompany en GSMplaza? Allemaal schreeuwe-

LaPlace is zeer rendabel en winstgevend, terwijl het

rige telefoonaanbieders die elkaar het leven zuur maken.

warenhuis V&D maar blijft doormodderen...

Of de uitzendbranche. Kent u drie verschillen tussen Dactylo, Randstad en Tempo-Team? Ik zou het met de beste wil van de wereld niet weten. En zou u weten waarom u uw boekhouding beter kunt uitbesteden bij de accountants van Ernst & Young, Deloitte of toch die van PricewaterhouseCoopers?

Allemaal typische voorbeelden van bedrijven die werken

Ze houden elkaar strak in de gaten, gunnen elkaar geen vierkante millimeter en werken zich in de stront om het hoofd boven water te houden.

als koeien. Ze houden elkaar strak in de gaten, gunnen elkaar geen vierkante millimeter en werken zich in de stront om het hoofd boven water te houden. En bovenal

Fietsenfabrikant Azor heeft dit ook ontdekt. In plaats van

functioneren ze allemaal op precies dezelfde manier met

in te zetten op groei en massa-productie, kozen ze voor

exact dezelfde middelen.

ambachtelijk werken en kwaliteit. Er werken 30 man personeel, waarvan slechts 2 mensen zich niet bezig

‘Ik heb niet zoveel met kritiek. Richt je liever op je sterke punten en ontwikkel die met passie!’

Ook op andere terreinen kom je de koeientheorie tegen:

houden met fietsenmaken: de accountant en de directeur.

op congressen loopt iedereen in pak en krijg je op het eind

Ze adverteren nooit en hebben een simpele website.

een USB-stick als relatiegeschenk. Lieten Raden van

Hun vakmanschap en liefde voor de fiets maken het

Bestuur zich 10 jaar terug allemaal fotograferen in

verschil.

poenerige boardrooms, tegenwoordig zie je overal fris kijkende bestuurders in de buitenlucht. En ook in uw

En daarom een advies voor alle crisismanagers.

gemeente draaide het 5 jaar terug om ‘klanttevredenheid’,

Gooi die marktanalyses snel weg en spoed u naar de wei.

en zijn ze nu allemaal druk bezig met hun ‘cultuuromslag

Ga op zoek naar het gras waar uw bedrijf nog nooit heeft

resultaatgerichtheid’.

gestaan en eet smakelijk!

www.managementsite.nl - 2009

De Jacht op Jargon

Een van de belangrijkste oorzaken van de economische

inconsequent’ te zijn. Vindt zelfs de voedselbanken al te

crisis bleken onbegrijpelijke financiele producten te zijn

veel geinstitutionaliseerd: ‘Daar worden nu ook al

waar zelfs bankdirecteuren niets meer van begrepen.

beleidsplannen geschreven. Die tijd had je ook kunnen

Alleen goed ingevoerde financiele topexperts zagen door

gebruiken om voedsel in te zamelen en uit te delen’.

de bomen het bos nog. Het gevolg: een branche die ja…in no-time in elkaar klapte en de complete economie mee nam in haar val. Inmiddels lijkt het tij te keren. De ‘saaie’ Rabobank blijkt ineens een solide instelling en wordt geprezen om zijn simpele producten, nog steeds gestoeld op de oorspronkelijke gedachte van een boerenleenbank.

Als ik het niet begrijp, en de consument begrijpt het niet, dan doen we het gewoon niet.

En gelukkig volgen andere banken hun voorbeeld. Iedere directeur zegt nu: ‘als ik het niet begrijp, en de consument

Natuurlijk zit er enorm gat tussen de 80-jarige pater en de

begrijpt het niet, dan doen we het gewoon niet’.

gemiddelde beleidsambtenaar. De laatste moet verantwoording afleggen, heeft een enorme organisatie om zich

Een dergelijke slag zou de overheid ook nog kunnen

heen en moet samenwerken met tientallen organisaties.

maken. Net als die ingewikkelde financiele producten,

Maar zou het niet mooi zijn als steeds meer overheids-

zit de gemiddelde ambtelijke notitie rond thema’s als

dienaren opstaan die zich alleen nog maar bezig houden

jeugdzorg, ondernemerschap of de stimulering van de

met de vraag: ‘Wat is hier nodig?’ en zichzelf iedere dag

economie vol met instanties, afkortingen en vakjargon

voornemen het antwoord op die vraag in kindertaal te

waar het een buitenstaander van zal duizelen. Wie een

beantwoorden. Dan hebben we het nooit meer over een

discussie tussen beleidsambtenaren en wethouders bijwoont, voelt zich een immigrant op inburgeringscursus: ‘doorzettingsmacht’, ‘een stukje strategie ontwikkelen om

‘Indicatiestelling van een multi-problemkind waarop output moet worden geproduceerd’, maar over een ‘kind dat over half jaar weer kind is’. Dat moet toch lukken?

vanuit de voorkant je proces te organiseren’ en ‘het probleem hoe we vanuit de organisatie de afstemming met het veld optimaliseren zonder het primaire proces uit het oog te verliezen’. Al snel bekruipt je het gevoel dat er dagelijks nieuwe afkortingen, instanties en ‘strategische allianties’ bijkomen die eigenlijk allemaal afleiden van waar het eigenlijk om gaat: wat is er nodig om te helpen?

De Tilburgse pater Poels zou een lichtend voorbeeld moeten zijn voor iedereen die zich schuldig maakt aan dergelijk taalgebruik. Iedere nacht staat de inmiddels 80-jarige om 1 uur ‘s nachts op om door heel Tilburg brood te bezorgen bij gezinnen die dat nodig hebben. Dat brood zamelt hij overdag in bij bakkers, die hem kosteloos helpen. Poels over zichzelf: ‘Ik ben geen hulpverlener. Ik help’. Hij gaat er prat op ‘consequent Zakenmagazine Netwerk Midden-Brabant - 2009

De Wet van Olvarit

De leukste lessen leer je in de praktijk. Zo leidde ik

Niet met allerlei vormen van machtsvertoon (‘de neus

onlangs een sessie waarin werkgevers met veel

dichtknijpen’), maar rustig en verleidend (‘daar komt het

enthousiasme vertelden over de regionale CAO’s die ze af

vliegtuig aan’). En als je merkt dat mensen naar je luisteren,

hadden gesloten. Met effect: de werkloosheid in hun regio

niet gelijk je hele verhaal over de toonbank smijten, maar

was sterk gedaald. Een aanwezige vakbondsbestuurder

gewoon rustig kleine hapjes voeren en kijken hoe mensen

was het echter niet eens met de gehanteerde methode.

reageren.

Hij riep:‘Regionale CAO’s moet je niet doen! Dat is niet eerlijk ten opzichte van andere regio’s. Als je een flexibele

En dat had die vakbondsbestuurder ook moeten doen.

arbeidsmarkt wilt, moet je inzetten op thuiswerken en

Eerst even checken tegen wie hij het eigenlijk heeft, en

telewerken. Daar zit de toekomst!’.

dan eens peilen hoe mensen tegen zijn ideeen aankijken. En dan pas beginnen met overtuigen, in kleine hapjes.

Het werd muisstil in de zaal en de 150 werkgevers keken de man aan alsof hij van Mars kwam. Uiteindelijk nam een

En uiteraard mag u daar een lekker vleugje humor bij

van hen het woord: ‘Thuiswerken? Mijnheer, wij zijn

gebruiken. Marcel van Dam vroeg een huisarts tijdens een

paprikatelers. Ik weet niet hoe u dat thuiswerkend zou

vraaggesprek hoe zij zeker wist dat iemand die euthanasie

willen doen, maar wij hebben onze medewerkers toch

wil, dat ook bij vol bewustzijn doet. De huisarts legde uit

het liefste in de kas’.

dat dat, naast alle wettelijke procedures, ook een kwestie

Deze vakbondsbestuurder schendt de belangrijkste

dit soort situaties altijd uit van wantrouwen’. De huisarts

communcatiewet: De Wet van Olvarit. Onbekend?

bleef kalm: ‘Och, daar kunt u gewoon voor behandeld

Wat heeft het bekende babyvoedselmerk te maken met

worden, meneer Van Dam!’.

van vertrouwen is. Van Dam beet haar direct toe: ‘Ik ga in

communicatie? Simpel: als een ouder zijn kinderen wil voeden, voltrekt zich vaak het volgende tafereel: ouder heeft flesje Olvarit (babyvoedsel) opgewarmd, en zit met lepel klaar om het kind Olvarit te laten eten. Het kind heeft daar ab-so-luut geen zin in, en drukt zijn lippen op elkaar. En wat doet een ouder dan? Lepel toch gewoon naar

Een beetje ouder weet dat-ie dan zijn kind moet verleiden: ‘daar komt het vliegtuig aan!’

binnen persen? Neus dichtknijpen? Nee. Een beetje ouder weet dat-ie dan zijn kind moet verleiden: ‘daar komt het vliegtuig aan!’, of: ‘doe de garagedeur maar open’, ‘deze is voor mama’, etc. En als het mondje dan open gaat, dan duw je toch niet gelijk dat hele potje Olvarit naar binnen? Nee. Er gaat een klein hapje naar binnen, het kind wordt geprezen en de kleine rakker krijgt nog een klein klopje op de rug om een boertje te laten.

En zo werkt communicatie ook. De beste manier om je boodschap over te brengen, is deze in kleine hapjes naar binnen te werken. Zakenmagazine Netwerk Midden-Brabant - 2008

Het Spijsverteringsmechanisme

Deze maand schreef mijn bank 8 cent af wegens debet-

Verder worden mailtjes van boze klanten binnen een uur

saldo. De rest van het jaar stond ik in de plus. Als deze

beantwoord.

bank míjn klant zou zijn, zou ik direct een brief sturen: ‘Onze excuses voor de afschrijving van dit bedrag.

Daar zouden veel bedrijven nog wat van kunnen leren.

Wij gaan u, als trouwe klant, natuurlijk geen 8 cent in

Nog zo’n simpel mechanisme: voer geen prijsverhogingen

rekening brengen. Om het goed te maken, hebben wij dit

door bij bestaande klanten. U kent het wel: als trouw lid

bedrag weer terug overgemaakt en tevens vindt u hierbij

van uw dagblad krijgt u een bericht dat de abonnement-

een tegoedbon voor een mooie bos bloemen’. Als ik zo’n

sprijs dit jaar met 3.5% omhoog gaat. Dat is een vreemde

brief zou hebben gehad, zou ik iedereen in mijn omgeving

manier van loyaliteit belonen! In Amerika hebben ze dat

hierover vertellen en gratis reclame maken voor mijn bank.

slim opgelost: daar is het domweg verboden abonne-

En dat voor 8 cent!

menten stilzwijgend te verlengen. En dus krijg je als klant een brief met een interessante aanbieding: ‘Als u besluit

Daarom maar even met mijn bank gebeld. Maar helaas: ‘Meneer, weet u wat een half miljoen klanten maal 8 cent ons per maand gaan kosten?’. Einde gesprek. Ik voelde

aankomend jaar lid van onze krant te blijven, bieden wij u een korting van 3.5% aan’. Kijk, zo zou ik mij pas echt gewaardeerd voelen.

me een verteerd stuk voedsel dat zijn waarde voor de bank heeft verloren. En het maffe is...deze bank geeft zonder blikken of blozen een veelvoud uit aan reclame om nieuwe klanten te trekken.

En zo werkt het bij veel bedrijven. Ze werken met het spijsverteringsmechanisme : als nieuwe klant word je als

Ze werken met het spijsverteringsmechanisme: als nieuwe klant word je als een lekker stuk taart binnengehaald.

een lekker stuk taart binnengehaald. Net zoals een bord eten in een restaurant: ‘Zo, dat ziet er lekker uit!’. Maar vervolgens verdwijnt u in het spijsverteringskanaal

Zelf pas ik dit ook toe. Laatst meldde zich een klant waar

van zo’n bedrijf. Via de slokdarm van het callcenter staat

ik drie jaar terug een debat voor heb geleid. Die klant heb

u in de wachtrij voor de dikke darm, wordt u in de dunne

ik nu weer hetzelfde tarief berekend. Waarom zou ik hem

darm samen met vele andere klanten ontdaan van uw

immers bestraffen voor het feit dat hij weer van mijn

geld... en hoe u uiteindelijk wordt doorgespoeld hoef ik

diensten gebruik wil maken?

u verder niet uit te leggen. Nog los van het feit dat de meeste bedrijven geen moeite doen om af en toe eens

Da’s toch het mooiste wat er is!

achterom te kijken wat ze in hun eigen toilet hebben aangericht.

Terwijl het zo makkelijk anders kan. U hoeft uw klanten helemaal niet te verteren. U kunt ook in ze investeren. Deze maand las ik over Nick Bortot, bestuurder bij BinckBank. Hij besteedt hoogstpersoonlijk iedere week een uur aan het nabellen van klanten met klachten. Zakenmagazine Netwerk Midden-Brabant - 2008

De Wet van Waanzin

De meeste reclame-uitingen hebben hun beste tijd gehad. Vroeger zag je op een CD nog wel eens een sticker met ‘bekend van de tv-reclame’. Tegenwoordig krijgen we

Als er op die bussen zou staan: ‘De Brabantse Bus. Maximaal 50 cent’, dan ben ik wel benieuwd hoe het nog goedkoper zou kunnen. En wat zou er gebeuren als ze er

zoveel informatie over ons heen dat er geen consument te

dan nog een persbericht bij zouden doen met de volgende

vinden zal zijn die iets gaat kopen omdat er reclame voor

strekking: ‘Onhandige strippenkaarten? Bang voor fraude

is gemaakt. Of hoort u op feestjes vaak: ‘Ja, leuk ding, he?

met OV-chip? In Noord-Brabant reist iedereen voor

Heb ik gekocht omdat er een sticker op zat dat ze

maximaal 50 cent’, dan krijg je nog een berg free publicity

tv-reclame hebben gemaakt’.

ook.

En toch blijven organisaties hardnekkig geloven in de

En als u kortingscoupons gaat drukken, zet er dan eens

kracht van reclame. Zo rijden er in onze provincie bussen

op: ‘Deze coupon kunt u gebruiken in combinatie met

rond met de slogan ‘Je blijft bussen in Brabant.

andere bonnen die u terug kunt vinden op onze website’.

Vanaf 30 cent’. Ik weet niet wat u dan denkt, maar mijn

Zeker weten dat mensen daar wel op afkomen!

eerste gedachte is dan: ‘Jaja, vanaf 30 cent. Dat zal dan wel weer alleen op dinsdagochtend zijn voor bejaarden op

Woonwarenhuis IKEA snapt de Wet van Waanzin prima.

vertoon van minstens vijf pasjes.’

Daar kun je al jaren voor 1 euro een compleet ontbijt krijgen. Hele mensenmassa’s staan daar iedere ochtend

Hetzelfde geldt voor kortingsbonnen: ‘Niet geldig in

weer voor de deur. Daar hoeft IKEA niet eens voor te

combinatie met andere acties en maximaal 1 per aankoop’.

adverteren!

Heeft u dan het gevoel dat u echt eens lekker in de watten wordt gelegd? U kunt niet wachten om dat halve glas cola

En soms is saai zelfs weer waanzinnig. Kijk maar eens op

gratis te krijgen bij aanschaf van een driegangenmenu?

de websites van websitebouwers. Terwijl ze voor hun

Nee, natuurlijk niet. U voelt zich simpelweg niet serieus

klanten de meest ingewikkelde en gecompliceerde

genomen.

websites met filmpjes en interactie maken, hebben ze zelf steevast een simpele website. Boodschap: dit is wat wij

Het is saai, voorspelbaar en ‘meer van hetzelfde’.

doen en hier staat ons telefoonnummer.

Waanzinnig, toch?

Het probleem van de meeste reclame is dat het niet waanzinnig is. Het is saai, voorspelbaar en ‘meer van hetzelfde’. Weer een winkel die heeft bedacht dat u uw emailadres in kunt vullen ‘om op de hoogte gehouden te worden voor speciaal voor u geselecteerde acties’. Daar is toch niets waanzinnigs aan?

Wie een pr-campagne wil laten slagen, moet voldoen aan de Wet van Waanzin. Zakenmagazine Netwerk Midden-Brabant - 2009

Vertel nooit wat u doet

Geef uw ogen eens de kost op de snelweg. Daar rijden

En nu terug naar die busjes op de snelweg. Ook daar geldt

Bent u al ontsokkeld?

Natuurlijk, u bent dé specialist in uw vakgebied.

‘Tilburg, jullie zijn geweldig!’. Nou, dat vonden wij natuurlijk

regelmatig van die busjes van allerlei bedrijven waarop

hetzelfde: Stap niet in de valkuil van ‘wij moeten vertellen

Marktleider zelfs, zegt u? Geweldig. En wellicht heeft u

staat opgesomd wat ze allemaal doen (‘De Vries Service:

wat we doen’...maar richt u vooral op inhoud. Als u een

ook nog prijzen gewonnen, en bent u door uw vakbroeders

ook van onszelf, en dus ging het dak eraf.

Catering – Organisatie – Presentatie – Bruiloften – en nog

cateringbedrijf heeft, zorg dan voor een leuk en pakkend

bekroond vanwege uw dienstverlening en assortiment.

Als klanten ergens een hekel aan hebben, is het wel aan

veel meer’). Lees de tekst en vraag u 30 minuten later

artikel (of laat u interviewen) vol tips en adviezen voor

Prachtig. Geniet ervan. Maar hou het voor u.

arrogantie bij bedrijven. Waarom moet u zich zo op de

eens af wat u eigenlijk heeft onthouden. Meestal bar

mensen die zelf een feestje gaan organiseren. Zo toont u

weinig. En zeg nou zelf...gaat u als u thuis bent gelijk op

uw vakmanschap. Bent u belastingconsulent? Laat uw

Een kapitale fout die veel ondernemers maken, is dat ze

eraf gaan praten (‘ja, dat roepen ze wel, maar…’). Als u zo

borst kloppen? Hoe meer u dat doet, hoe meer anderen u

de website www.devriesservice.nl kijken?

mening horen over die nieuwe wetswijziging waar volgens

zichzelf op een sokkel plaatsen: Wij zijn de beste!

goed bent, laat dat gewoon zien in uw acties.

u nogal wat haken en ogen aanzitten. En als u zelf echt

En hoe meer u dat roept, hoe meer anderen daaraan gaan

Veel bedrijven denken dat ze door vooral uitgebreid te

niets te melden heeft...verzamel dan leuke ideeen van

twijfelen. Kijk maar naar ABN AMRO, die zichzelf jarenlang

Wie lef heeft en succesvol wil zijn, durft zichzelf te

vertellen wat ze doen opdrachten gaan verwerven.

anderen en deel ze met de wereld!

stoer De Bank noemde. De meer bescheiden Rabobank is

ontsokkelen. Ook Hans Wiegel is hier groot mee geworden.

nu nog bezig alle overgelopen klanten in te schrijven.

Hij pocht nooit met zijn kennis, maar reageert op lastige

Nog zo’n voorbeeld? U kent ze vast wel: van die websites van ‘bedrijven’ met klinkende namen: Yenza, Aculator

Een succesvoorbeeld? IJsfabrikant Ben & Jerry’s

vragen steevast met: ‘Ik weet hier natuurlijk niet zoveel

Advies, Creative Counselling enzovoort. Daar leest u

lanceerde hun ijs door het ‘grootste strandfeest van

Ook dichter bij huis kom je veel van dat foute opsokkel-

van, maar…’ en geeft dan vervolgens een prachtig

prachtige verhalen over missie (‘wij staan voor creativiteit

Nederland’ te organiseren. Duur? Ingewikkeld? Welnee.

gedrag tegen. Zo zag ik onlangs een filmpje waarmee de

antwoord. En dat kan uw bedrijf toch ook? Kom gewoon

en daadkracht’), werkwijze (‘wij werken enkel mens-

Ze wachtten gewoon op een mooie zomerdag en hingen

gemeente studenten naar Tilburg probeerde te lokken:

van die sokkel af, zodat daar plaats is voor diegene die

gericht’) en doelgroep (‘wij richten ons op zowel de

die dag spandoeken op met de tekst ‘Welkom op het

zakelijke als de non-profitsector’). Maar...bij de rubriek

Ben & Jerry Strandfeest’ op viaducten van de belangrijkste

‘contact’ aangekomen blijkt dat u gewoon Henk Jansen

toegangswegen naar het strand. Zo wisten ze zich zonder

gaat bellen.

Mensen vertrouwen een persoon...niet een gelikt marketingbureau.

‘Tilburg. Bijna de vijfde stad van Nederland’. De 1100

écht op de sokkel hoort: uw klant!

aanwezige pubers proestten het uit: ‘stelletje losers!’.

enige pr te verzekeren van een miljoenenpubliek.

Een paar maanden terug vond de Tilburg Tingo plaats.

Op het strand aangekomen, zagen de bezoekers mensen

Een enorme bingo in het Koning Willem II Stadion.

van Ben & Jerry’s die bezig waren het strand te stofzuigen.

Na iedere bingoronde was er een muzikaal optreden.

Mensen die daarop af kwamen, kregen een gratis ijsje.

Onder meer van Corry Konings. Toen zij het veld opkwam,

Simpel, sympathiek en erg succesvol!

werden we begroet met de volgende woorden: ‘Hallo allemaal. Als eerste ga ik het liedje ‘Huilen is voor jou

Wie echt iets te vertellen heeft, valt op. Niemand zal u

te laat’ zingen. Dat heeft in 1970 meer dan 40 weken in de

heugen omdat u 18 verschillende producten heeft.

Top 40 gestaan, dus dat wil wel wat zeggen.

Er is meestal niets mis met Henk. Alleen...Henk maakt het

Mensen heugen u wel om uw mening, uw advies, uw

En Evert Santegoeds gaat mijn biografie schrijven,

zo wel erg ingewikkeld. Juist kleine zelfstandigen, op dit

performance...en zorg er dus voor dat dat gezien wordt!

dus ook nu is er nog steeds volop aandacht voor mijn

moment de sterkst groeiende groep ondernemers, moeten

muziek’. En terwijl Corry begon te zingen, werd het

het hebben van hun persoonlijke merkwaarde.

doodstil in het stadion.

Mensen vertrouwen een persoon...niet een gelikt marketingbureau. Ze komen echt niet af op uw mooie logo, de

Hoe anders was de opkomst van Lee Towers.

flashy website en woorden over klant-, resultaat- en

De Rotterdammer loopt het veld op, en wordt onmiddellijk

praktijkgerichtheid. Mensen komen af op u. Zorg er dus

voor paal gezet door het voltallige publiek: iedereen maakt

vooral voor dat u zich laat zien, dat mensen over u gaan

het bekende elleboog-gebaar naar Lee Towers. En hoe

vertellen en dat u in de aandacht staat en verberg uzelf

reageert Lee Towers? Zeggen dat hij een groot artiest is en

niet in een mistbank van holle kretologie.

nu zijn beste hits gaat zingen? Nee. Lee Towers lacht naar ons, maakt hetzelfde elleboog-gebaar en roept: Zakenmagazine Netwerk Midden-Brabant - 2008

Zakenmagazine Netwerk Midden-Brabant - 2009

Dankwoord

Dit boek vormt uiteraard een markeringspunt voor 10 jaar ondernemerschap. Een aantal mensen wil ik hier in het bijzonder bij bedanken. Allereerst natuurlijk Dirk van Dorsselaer, met wie ik vele workshops heb verzorgd en van wie ik de kunst van anecdotes vertellen heb geleerd. Nog steeds bewonder ik het talent van Dirk om mensen te boeien.

Als trainer ben ik veel dank verschuldigd aan Peter van Dijk en Jules de Wijs. Twee toppers die mij ieder op hun eigen manier hebben laten zien hoe je van een groep eenlingen een team kunt maken, en wat het verschil is tussen doceren en trainen. Het was een harde klap dat Peter geheel onverwacht is overleden. De wereld was beter met Peter.

Verder heb ik mij op een geweldige manier kunnen ontwikkelen op de Universiteit van Tilburg. Daar ben ik begonnen met 1 klus, en dat breidde zich uiteindelijk uit tot een dienstverband van twee dagen per week. Inmiddels heb ik mijn werk daar weer behoorlijk afgebouwd, maar het vertrouwen om mijzelf te ontwikkelingen voel ik nog iedere dag. Veel dank gaat specifiek uit naar Simone van Ommen, Hans-Georg van Liempd, Carrie Grootaers en Tim van der Avoird.

Een bijzonder dank ook aan Herman de Regt, wiens authentieke stijl van communicatie, gecombineerd met zijn verrassende denkbeelden en conclusies, mij altijd aanzetten om verder te kijken dan mijn neus lang is. En dat geldt natuurlijk ook voor Maarten Hartveldt. Zonder zijn rake conclusies, eigenwijsheid en waanzinnige creativiteit zou mijn wereld een stuk kleurlozer zijn.

De kostprijs van dit boek is 4 euro. De verkoopprijs is 10 euro. Alle opbrengsten van dit boek worden gedoneerd aan Resto VanHarte ( www.restovanharte.nl). Resto VanHarte is een organisatie die eetgelegenheden opzet waar

Het vak van spreker heb ik de laatste jaren veel ontwikkeld door het contact met

wijkgenoten elkaar tijdens een gezonde 3-gangenmaaltijd kunnen ontmoeten. Deze gedachte sluit naadloos aan

marketinggoeroes Jos Burgers en Jan van Setten. Hun open stijl van communicatie,

bij Engelfriets overtuiging dat uiteindelijk alles begint en eindigt met een goed gesprek. Mensen die elkaar

gecombineerd met het feit dat beiden zich als persoon hetzelfde gedragen als wat ze

ontmoeten en kennen, kunnen elkaar immers helpen. Kleinschalig, slim en eigenwijs.

prediken in hun spreekbeurten, maakt hen voor mij een bron van inspiratie.

Uiteraard kunt u ook een bijdrage leveren aan Resto VanHarte. Maak uw bijdrage over op giro 1514 of regel het Daarnaast heb ik inmiddels een leuke club mensen om mij heen verzameld die mij op allerlei manieren scherp houden. Rob van Veen, Oscar Bieleveld, Rob van Eeden, CĂŠline Rutten, Marjo Frenk, Pieter Siebers, Rick van Wandelen, Maurits Barendrecht, Gijs Weenink, Harry van Os, Walter Gouw, Samad Laghmouchi, Pieter van Harberden en Willemien van Heugten ben ik veel dank verschuldigd.

Tot slot wil ik uiteraard mijn ouders, familie, vrienden en bandleden bedanken voor hun ongelooflijke energie. En natuurlijk mijn eigen hoofdprijs Marjan: xxx.

Richard Engelfriet Voorjaar 2010

online via www.restovanharte.nl. Voor 25 euro kunnen 10 mensen eten en elkaar ontmoeten. En u bent zelf ook van harte welkom om een keer mee te eten in een van de 16 vestigingen door het hele land.

‘De Wet van Olvarit en andere Engelfriet-doctrines’ is een verzameling artikelen en columns van Richard Engelfriet uit de periode 1999-2010. Engelfriet publiceerde zijn eerste artikel in 1999 in De Volkskrant en heeft daarna een breed spectrum aan thema’s behandeld. In deze bundel leest u over communicatie, netwerken, onderhandelen, maar ook over maatschappelijke thema’s zoals politiek, ongeduldige burgers en ietsisme. Verder leest u hoe Engelfriet met Dr. Phil aan de haal gaat, wat u van koeien kunt leren en waarom u beter vaag kunt blijven om concreet te worden! In het dagelijks leven is Engelfriet ondernemer. Begon in 1998 samen met Dirk van Dorsselaer debatbureau Dirigent (Dirk & Richard, Geniaal En Niet Teleurstellend), en bouwde dat vanaf 2000 zelfstandig uit tot een bloeiende eenmanszaak. Momenteel verzorgt hij lezingen en trainingen, leidt congressen, is mediator en full-time netwerker. Zingt daarnaast in de door hem opgerichte band Rizotto, kan jongleren en probeert momenteel het eenwieleren onder de knie te krijgen. Engelfriet is auteur van 5 managementtitels, waarvan ‘Hoe vang ik een rat?’ en ‘Passie - het boek dat niet werkt’ de bekendste zijn. Kijk voor meer informatie op www.richardengelfriet.nl

€10,De opbrengst van dit boek gaat naar Resto Van Harte. Zie binnenzijde van deze omslag voor meer informatie.