Hendrik Pickery

het model van het standbeeld voor hans memling door hendrik eugeen pickery

Het kunstpatrimonium van Brugge verwierf onlangs uit een privéverzameling een gesigneerd beeldje van het bekend standbeeld dat door Hendrik Pickery vervaardigd werd. Dit beeldje is gekapt uit wit geaderde marmer en draagt rechtsonder op de zijboord van de vierkantige afgeschuinde sokkel de signatuur “H. PICKERY”. De sculptuur is licht beschadigd aan de punt van de rechter schoen en achteraan op de twee uitstekende pinakels van het beroemde Ursula- schrijn. Zijn kleding is identiek aan het grote standbeeld op de Woensdagmarkt. Door STÉPHANE VANDENBERGHE

Hendrik Pickery is een bekend Brugs beeldhouwer en eveneens de maker van het groot standbeeld op de Woensdagmarkt (° 17.9.1828- + 27.7. 1894). Hij werd samen met zijn oudste zoon Gustaaf (° 9.8.1862- + 28.2.1921) - eveneens beeldhouwer - begraven in een neoclassicistisch monument op de centrale begraafplaats in Assebroek. Na een opleiding aan de plaatselijke Vrije Academie voor Schone Kunsten vanaf 1845-46, ging Hendrik zich in de periode 1850-55 vervolmaken aan de Antwerpse Academie onder de leiding van de beeldhouwer Jozef Geefs (1808- 1885). Hendrik behaalde in 1856 de Prijs van Rome, keerde naar zijn geboortestad terug en huwde in 1861. Hij woonde achtereenvolgens in de Kuipers-,de Beenhouwers- en de Katelijnestraat en bouwde in 1863 een ruim atelier in de Beenhouwersstraat, waar

hij actief was met zijn medewerkers. Het jaar daarop onderwees hij aan de lokale Academie naar het levend model, de antieken, prenten en ornamenten en vanaf 1878 eveneens de ontleedkunde tot kort voor zijn overlijden.

Hij stelde tentoon op de Brusselse Salons van 1860 en 1863, de Wereldtentoonstelling van Parijs in 1867 en het Salon du Cercle artistique brugeois in 1884. Hendrik Pickery is de auteur van meerdere, nog bewaarde standbeelden in Brugge. In eigen stad gaat het om het Van Eyckmonument in gegalvaniseerd brons (1878) en de tien bronzen beelden, die in 1878-82 geplaatst werden op de top van de Griffie aan de Burg. De Brugse musea zijn bovendien in het bezit van de fraaie marmeren portretbuste van Barones Liedts (1889) en “De gebroken stoel” of “Het verraste kind” (1893), waarvan het ontwerp al op het Salon van Brussel in 1872 geëxposeerd was. Pickery realiseerde de bustes van zijn ouders Albert Pickery en Barbara Dubois (gips, 1859). De bustes van Wenceslas Coeberger (gips, 1864) en Frans Pourbus II (brons, 1882)

of het beeld “De Sater met het kind” of “Faun en kind” (1862, marmer) worden bewaard in het Museum voor Schone Kunst te Brussel, de buste van Charles de Bériot (marmer, 1891), in het Brusselse Paleis der Academiën. De Sint-Sebastiaansgilde in Sint- Andries bezit de portretten in gips van Frans Vanneste (1883) en Prins Filip (1864). De Antwerpse Singel beschikt over de bustes van Peter Benoit en Jacob van Maerlandt (1883). Het grootse standbeeld van dichter Jacob Van Maerlant in Damme is ook van zijn hand, net als het Gedenkteken van P.J. Renier in Deerlijk (1869). Belangrijk voor Brugge is ook het feit dat de beeldhouwer in 1864 de houten sokkel van het beroemde Ursula-schrijn in het Sint- Janshospitaal vervaardigde. Hij maakte ook sculptuur en meubilair in neostijlen, zoals voor de Dominicanessenkerk (1866-67), de Capucijnenkerk in de Bouveriestraat (1870-80), het Klooster van Spermalie (1869) en de Kapucijnenkerk in de Clarastraat. Het grafmonument van Ferry de Gros in de Sint-Gilliskerk werd door Pickery in 1864 gerestaureerd.

Tot de oprichting van het imposant Memlingstandbeeld was besloten in de Brugse gemeenteraad van 22 juni 1867. De onthulling van het standbeeld op de Woensdagmarkt - vooraf Oosterlingenplaats en Coolplaetse genoemd - had plaats op zondag 3 september 1871. Vanaf de fusies van de gemeenten werd de naam van dit plein sindsdien in Hans Memlingplaats gewijzigd. Naar aanleiding hiervan hadden grote festiviteiten plaats, waarop de minister van binnenlandse zaken en meerdere prominenten aanwezig waren. Tijdens deze viering werd Pickery tot ridder in de Leopoldsorde benoemd. Er werd toen een Cantate van de toondichter Jules-August Busschop uitgevoerd en vonden een stoet, een concert, prijskampen, vuurwerk en de gebruikelijke redevoeringen plaats. Van de hand van Leopold Wiener (1823-1891) bleven er nog bronzen medailles bewaard, die het borstbeeld van Hans Memling voorstellen met een Franstalig opschrift binnen op de keerzijde.

Het standbeeld op de Woensdagmarkt staat op een hoge, achtzijdige sokkel in arduin met afgeschuinde hoeken en bovenaan een lijst van bladornamenten, ontworpen door stadsarchitect Louis Delacenserie (1838- 1909) en uitgevoerd door P. vande Weghe, steenkapper. Achteraan op de rechtopstaande wand van de basis is het opschrift “SOCIETE ANONYME/POVR L’EXPLOITATION DES CARRIERES ROMBAVX/A SOIGNIES” in het arduin gekapt. Memling is ten voeten uit voorgesteld en draagt een wambuis of “pourpoint” en riem met daarover een mantel. Hij heeft een hoed op het hoofd en puntige

1 Beeldje van H. Memling 48,5 x 14 x 14 cm (inv. 2014. SJ0001.VI)

2 Standbeeld van Hans Memling, Brugge, Woensdagmarkt

3 Standbeeld van Hans Memling, detail schoenen. Memling houdt in de beide handen een penseel en een paneeltje vast. Rechtsonder staat een schilderspalet waaruit twee borstels uitsteken en achter hem bevindt zich onderaan het Ursulaschrijn. Op de sokkel van het beeld is rechts de signatuur “H. PICKERY/1871” in de natuursteen uitgekapt. Vooraan is op de hoge sokkel ook “hans/Pickery” in goudverf duidelijk leesbaar. Het standbeeld op de Woensdagmarkt werd al enige malen gereinigd. In 1994 had dit nog plaats naar aanleiding van de vijfhonderdste verjaardag van Memlings’ overlijden.

Bibliografie K. Pickery, Hendrik en Gustaaf Pickery, Brugse beeldhouwers, Sint- Andries, Brugge, 1982, p. 27. D. Vandenbunder, Pickery Hendrik Eugeen, in : Nationaal Biografisch Woordenboek, vol. 10, Brussel, 1983, kol. 508-510. D. De Vos, Memling (Memlinc), Hans (Johannes, Jan), schilder, in : Nat. Biografisch Woordenboek, Deel XII, Brussel, 1987, kol. 519-534. A. Vanhoutryve, Brugse stand- en borstbeelden. Historische analyse en retrospectieve, Brugge, 1989, p. 133-150. J. V(an) C(leven), Pickery, Hendrik, in : De 19deeeuwse Belgische beeldhouwkunst, Brussel, Generale Bank, 5/10-5/12/1990, deel II. Catalogus, p. 525-527. L. van Biervliet, De roem van Memling, in : D. De Vos (o.l.v.), tentoonstelling Hans Memling: vijfeeuwen werkelijkheid en fictie. Essays, Brugge, Groeningemuseum, 12.8-15/11/1994, Essays, p. 109-124. J.- L. Meulemeester, Hans Memling en Hendrik Pickery, Vlaanderen, jg. 43, 1, sept.-oktober 1994, p. 165-167. D. De Vos, Het volledige oeuvre, Antwerpen, 1994, 431 p.