Apollonia

beeld van de heilige apollonia gerestaureerd

Door MIEKE PAREZ en HILDE WEISSENBORN, restauratrice

Paus Innocentius X gaf op 12 april 1651 toelating voor de verering van de Heilige Apollonia in de kerk van het Sint-Janshospitaal. Een goede beslissing want ze werd er een van de populairste heiligen! Apollonia werd aangeroepen tegen tandpijn en had in de zalen een eigen altaar dat in 1657 werd gewijd. De zusters hielden vanaf 1874 registers bij waarin de inschrijvingen in de Broederschap van de H. Apollonia werden genoteerd. De kosteres noteerde de naam en het betaalde bedrag en gaf een bidprentje mee. Met het geld werden er missen opgedragen om de betrokkene te beschermen tegen tandpijn. Vrouwen konden hun baby inschrijven voor ze de materniteit van Sint-Jan verlieten. Het kind was dan beschermd tegen pijn bij het tandjes krijgen. Na 1997, toen de kerk deel van het museum werd, waren er geen inschrijvingen meer. Het Apolloniabeeld (17de eeuw) uit de hospitaalkapel werd in september gerestaureerd. Het eikenhouten beeld vertoonde namelijk niet alleen gevaarlijk losliggende verfschilfers maar ook lacunes waar de verf was afgevallen. Dit heeft te maken met de hygroscopische eigenschappen van hout dat krimpt of zwelt naargelang het droog of vochtig is; de niet-elastische verflaag beweegt niet mee en barst of laat los. Dat dit geen recent probleem is, is te zien aan de vele oude geretoucheerde lacunes. In het verleden werd het beeld ook meermaals overschilderd: de huidige natuursteenimitatie met de vergulde boorden in de kledij is niet de oorspronkelijke afwerking, maar een herneming van een eerdere stoffering. Bij de conservatie-restauratie lag de focus dus voornamelijk op het fixeren en terug vlak brengen van de verfschilfers. Daarnaast werd het beeld ook gereinigd waardoor de lichte kleur van de natuursteenimitatie opnieuw zichtbaar werd. Openstaande lijmnaden en lacunes werden opgevuld en geretoucheerd. Het museum toont het beeld dit najaar tijdelijk op ooghoogte zodat de bezoekers het resultaat van dichtbij kunnen zien. met dank aan Zr. Bracke, archivaris Zusters van Sint-Jan

1 de H. Apollonia, reiniging van het beeld Foto: Hilde Weissenborn

2 de H. Apollonia, bidprentje Foto: Arnout Goegebuer