museumbulletin > oogrelieken, scapulieren, beschermheiligen en andere vormen van volksdevotie
oogrelieken, scapulieren, beschermheiligen en andere vormen van volksdevotie. In 2015 schonk mevrouw Roersch, een dame uit Brugge Sint-Kruis een koffer met diverse reliekogen, attesten, scapulieren en andere vormen van volksdevotie aan de Brugse musea. De inhoud van dat koffertje hadden haar grootmoeder en haar moeder decennia lang zorgvuldig samengebracht en piëteitsvol bewaard. De wens van die dame was dan ook die verzameling in zijn geheel te kunnen doorgeven. Door Benoit KERVYN
Het vereren van relieken is zo oud als het christendom zelf. De eerste christenen vierden de liturgie boven het graf van een martelaar, op die plaatsen kwamen kerken, de lichamen kregen een plaats in of onder het altaar (grafcrypte). De verspreiding van het christendom betekende bijkomende kerken, niet noodzakelijk meer boven een graf. De heilige werd opgegraven (‘elevatio’) en verplaatst (‘translatio’) naar een nieuwe kerk. Eveneens werden de lichamen gefragmenteerd (‘portitio’) en als relieken verspreid over diverse plaatsen vooral richting Constantinopel. Hoewel reeds in 386 de Oost-Romeinse keizer strenge wetten had afgevaardigd, werden de ‘membra
martyrum’ snel een voorwerp van handel, ruil, diefstal en… vervalsing. Zeker in tijden waar de geneeskunde zich herleidde tot het piskijken en aderlaten was met zijn pijn, ziekte en klachten gaan aankloppen bij die welbepaalde heilige het enige soelaas. Het was voor de noodlijdende dan ook van belang om die heilige bij zich te hebben, om zijn steun te voelen. Relieken hebben dan ook altijd een belangrijke rol gespeeld in de (volks)devotie. Dit bleek nog eens af te leiden uit de tentoonstelling ‘Relieken, reliekhouders, rituelen’
9
