2017 03 16 Asko| Schönberg + Nederlands Kamerkoor

Do 16 mrt 2017 Grote Zaal 20.15 uur

Donderdag avondserie

Asko|Schönberg + Nederlands Kamerkoor Via Crucis: Reinbert de Leeuw

Programma

Donderdag avondserie Serie Asko|Schönberg

Asko|Schönberg + Nederlands Kamerkoor Via Crucis: Reinbert de Leeuw Reinbert de Leeuw dirigent, piano Sergei Dovgaliouk spreker

Serie Nederlands Kamerkoor Do 16 mrt 2017 Grote Zaal 20.15 - 22.05 uur ca. 60 minuten voor de pauze ca. 30 minuten na de pauze

Inleiding Grote Zaal 19.15 – 19.45 uur Radio 4-presentator Hans Haffmans in gesprek met Tido Visser, directeur van het Nederlands Kamerkoor

Bent u niet vergeten uw mobiele telefoon uit te zetten?

Dank u wel.

2

Programma

Franz Liszt (1811 - 1886) Via Crucis (De Kruisweg) (1876 - 1879) ·· Inleiding (Vexilla Regis ‘O crux, ave’) ·· Eerste kruiswegstatie (Jezus wordt ter dood veroordeeld) ·· Tweede kruiswegstatie (Jezus neemt het kruis op Zijn schouders) ·· Derde kruiswegstatie (Jezus valt voor de eerste maal onder het kruis) ·· Vierde kruiswegstatie (Jezus ontmoet Zijn Heilige Moeder) ·· Vijfde kruiswegstatie (Simon van Cyrene helpt Jezus het kruis te dragen) ·· Zesde kruiswegstatie (St. Veronica ‘O haupt voll Blut und Wunden’) ·· Zevende kruiswegstatie (Jezus valt voor de tweede maal) ·· Achtste kruiswegstatie (De vrouwen van Jeruzalem ‘Nolite flere super me, sed super vos ipsos et super filios vestros’) ·· Negende kruiswegstatie (Jezus valt voor de derde maal) ·· Tiende kruiswegstatie (Jezus wordt ontkleed) ·· Elfde kruiswegstatie (Jezus wordt aan het kruis genageld ‘Crucifige’) ·· Twaalfde kruiswegstatie (Jezus sterft aan het kruis ‘Eli, Eli, lamma Sabacthani’) ·· Dertiende kruiswegstatie (Jezus wordt van het kruis afgenomen) ·· Veertiende kruiswegstatie (Jezus wordt in het graf gelegd ‘Ave Crux, spes unica’) Pauze Sofia Goebaidoelina (1931) Nu eeuwig sneeuw (1993) ·· Jij bent mijn stilte ·· Notitie: Apofatisch (instrumentaal) ·· Nu altijd sneeuw ·· Notitie: Apofatisch ·· Oh zeker, het vaderland

3

Toelichting Dirigent en pianist Reinbert de Leeuw (1938) brengt twee lijfstukken die hem zeer dierbaar zijn: Via Crucis van Franz Liszt en de cantate Nu eeuwig sneeuw van de Russisch/Tataarse componiste Sofia Goebaidoelina.

De Leeuw heeft al decennialang een fascinatie voor de late werken van Liszt. In 2014 voerde hij nog de pianoversie van Via Crucis in het Muziekgebouw uit. Vandaag klinkt de koorversie. Het Nederlands Kamerkoor zette de Via Crucis al in 1986 met Reinbert de Leeuw op cd en deze opname ontving destijds een Edison.

Sofia Goebaidoelina brengt in de cantate Nu eeuwig sneeuw een witte wereld van sneeuw en kou tot klinken. Is dit de hemel of de hel? In 1994 verzorgde De Leeuw met het Nederlands Kamerkoor en het Schönberg Ensemble de wereldpremière. De Leeuw keert nu weer terug naar dit sleutelwerk uit Goebaidoelina’s oeuvre.

Franz Liszt Via Crucis Reinbert de Leeuw heeft een welhaast mystieke relatie met Franz Liszts Via Crucis. De compositie uit 1879 is al meer dan dertig jaar een obsessie voor hem. Een D uit het stuk vindt De Leeuw een van de mooiste D’s uit de muziekgeschiedenis.

Met Via Crucis heeft de componist een vernieuwend werk afgeleverd. Liszt speelt met de verwachtingen van de luisteraar. De enige houvast die de luisteraar heeft, is de 4

kruisweg van Christus, een toonzetting van de veertien staties. De Leeuws favoriete D zit in de vierde statie, waar Jezus zijn moeder ontmoet. Maar het lijkt alsof die D maar niet wil komen, terwijl je haar wel verwacht. Er wordt een spanning opgebouwd, die maar niet oplost. Ondertussen heeft de luisteraar nog weinig grond onder de voeten. Als die noot dan eindelijk klinkt, vult deze voor De Leeuw een leegte met muzikale schittering.

Alsof de Maagd Maria zelve is verschenen.

Volgens De Leeuw komen we er nooit achter wat dit stuk uiteindelijk zo wonderschoon maakt. Wat mystiek is, moet mystiek blijven.

Wellicht was de structuur van de kruisweg ook voor Liszt een houvast. Via Crucis is hoorbaar een transitiecompositie van de late Liszt. Een afscheid van een tijdperk van welluidendheid dat achter hem lag. Hij stond daarin vrij alleen, want tijdgenoten componeerden meer behoudende werken.

In La lugubre gondola en Nuages gris (ook Trübe Wolken genaamd) had Liszt al de eerste voorzichtige schreden gezet in een tijdperk dat nog moest komen, maar waarvan niemand wist hoe het zou gaan klinken. In Via Crucis overschrijdt Liszt duidelijk de grens van het welluidende naar het onwelluidende.

Arnold Schönberg zou later het stokje overnemen door de gelijkberechtiging van alle twaalf tonen van de toonladder radicaal door te voeren. Hoe verfrissend Via Crucis voor die tijd ook was, tegelijkertijd klinkt

Toelichting

er een eenvoudige, op het gregoriaans gebaseerde eenstemmigheid. Die combinatie maakt het werk spannend.

Liszt genoot meer bekendheid als pianovirtuoos dan als muziekvernieuwer.

De oprichting van The Liszt Society in 1950 bracht daar enige verandering in, doordat de organisatie de vernieuwende werken onder de aandacht ging brengen, waaronder Via Crucis. Er bestaan verschillende versies van de compositie. Reinbert de Leeuw heeft het stuk vele malen met het Nederlands Kamerkoor uitgevoerd en opgenomen.

Het vergt volgens De Leeuw opperste concentratie, omdat ‘elke noot op precies de goede plaats staat’.

Sofia Goebaidoelina Nu eeuwig sneeuw De overgang van het uitgebeende Via Crucis naar het ijzige Nu eeuwig sneeuw van Sofia Goebaidoelina is een sprong naar ruim een eeuw later.

Het werk voor kamerkoor en -orkest op poëzie van Gennadi Aigi ging in 1993 met het Schönberg Ensemble en het Nederlands Kamerkoor onder leiding van Reinbert de Leeuw in première. Goebaidoelina is sinds haar studententijd met de dichter bevriend.

Ze noemt Aigi’s werk een oriëntatiepunt, een wereld van zuiverheid en witheid.

Vandaar dat deze compositie ‘over’ eeuwige sneeuw gaat. Goebaidoelina heeft de

Sovjet-dictatuur nog meegemaakt, en in de gedichten van Aigi wordt de pijn verwoord die de kunstenaars voelden. Tegelijkertijd vertolkt de poëzie volgens de componist het verlangen naar licht, naar de kleur wit, naar sneeuw en naar zuiverheid.

Goebaidoelina is een ‘intuïtieve’ componist.

In elementen die op het eerste gehoor niet veel met elkaar te maken hebben, herkent zij verbanden. Vandaar dat de componisten Anton Webern en Dmitri Sjostakovitsj – die doorgaans niet in één adem worden genoemd – wel haar voorbeelden zijn.

Goebaidoelina’s intuïtief gemotiveerde muzikale wereld werd een spiritueel alternatief voor het leven onder een dictatuur.

Voor Goebaidoelina is het componeren bijna een kruisgang Het oermoment van haar composities is een soort visioen. Ze hoort dan een ‘totale klank’, zegt ze in een documentaire van Cherry Duyns over Nu eeuwig sneeuw. Die totaalklank verschijnt aan haar in de vorm van een ‘kolossaal geluidsverticaal’. Het is alsof de hele atmosfeer tot leven komt. Dan wil ze nog maar één ding: het geluidsverticaal veranderen in een horizontaal met een tijdsdimensie. Dat is componeren. En componeren is voor haar een kwelling – een ‘kruisgang’ zelfs – omdat ze het klankverticaal dat zij als één geheel ervaart, 5

Toelichting

moet verminken. Het buitentijdelijke moet tijdelijk worden. Een kwestie van techniek, en die heeft ze naar eigen zeggen nog steeds niet onder de knie.

Reinbert de Leeuw, met wie ze een lange, intensieve samenwerking heeft, denkt daar anders over. Of er nu gezongen wordt of gefluisterd, of er een heftig paukenduet klinkt zoals in Nu eeuwig sneeuw, er sprake is van Sprechgesang of dat er ruimtelijke effecten worden ingezet, het bijzondere aan Goebaidoelina’s muziek is volgens De Leeuw de vanzelfsprekende eenheid die al deze elementen samen vormen. Goebaidoelina creÍert een eigen muzikaal universum. Haar muzikale logica overtuigt de luisteraar dat alles precies zo is, zoals het zou moeten zijn.

Dat is goed componeren.

Tekst toelichting: Erwin Roebroeks

6

Liedteksten Franz Liszt Via Crucis Inleiding Vexilla Regis prodeunt, fulget crucis mysterium, qua vita mortem pertulit et morte vitam protulit.

Impleti sunt, quae concinit David fideli carmine dicendo nationibus, regnavit a ligno Deus.

Amen.

O crux, ave, spes unica, hoc passionis tempore piis adauge gratiam, reisque dele crimina.

Amen.

Christus’ vaandels verschijnen, ‘t mysterie blinkt van ‘t kruis, waaraan het leven de dood doorstond en door de dood het leven bevorderde.

Vervuld is wat David geloofwaardig bezong en de volkeren verkondigde: God regeerde vanaf het kruishout.

Amen.

Gegroet, o kruis, onze enige hoop schenk ons in deze lijdenstijd de vrome genade, en de zondaar barmhartigheid.

Amen.

Eerste kruiswegstatie Jezus wordt ter dood veroordeeld

Pilatus: Innocens sum ego a sanguine justi hujus.

Pilatus: Ik ben onschuldig aan het bloed van deze rechtvaardige.

Tweede kruiswegstatie Jezus neemt het kruis op Zijn schouders

Christus: Ave, ave crux!

Gegroet, o kruis.

Derde kruiswegstatie Jezus valt voor de eerste maal onder het kruis

Jesus cadit.

Jezus valt.

Stabat mater dolorosa juxta crucem lacrymosa dum pendebat filius.

Onder ‘t kruishout, droef van harte, stond de moeder allersmarte, waar haar zoon te lijden hing.

7

Liedteksten

Vierde kruiswegstatie Jezus ontmoet Zijn Heilige Moeder

Vijfde kruiswegstatie Simon van Cyrene helpt Jezus het kruis te dragen

Zesde kruiswegstatie St. Veronica

O Haupt voll Blut und Wunden, voll Schmerz und voller Hohn!

O Haupt, zum Spott gebunden mit einer Dornenkron!

O Haupt, sonst schön gezieret mit höchster Ehr und Zier, jetzt aber höchst beschimpfet, gegrüsset seist du mir!

O Hoofd vol bloed en wonden, met pijn bedekt en hoon.

O Hoofd, tot spot omwonden met een doornenkroon.

O Hoofd dan andere kronen en glorie waardig zijt, ik wil U mijn hart tonen en groet U, die zo lijdt.

Zevende kruiswegstatie Jezus valt voor de tweede maal

Jesus cadit.

Jezus valt.

Stabat mater dolorosa juxta crucem lacrymosa dum pendebat filius.

Onder ‘t kruishout, droef van harte, stond de moeder allersmarte, waar haar zoon te lijden hing.

Achtste kruiswegstatie De vrouwen van Jeruzalem

Christus: Nolite flere super me, sed super vos ipsas flete et super filios vestros.

Ween niet om mij, maar ween om uzelve en om uw kinderen.

Negende kruiswegstatie Jezus valt voor de derde maal

Jesus cadit.

8

Jezus valt.

Liedteksten

Stabat mater dolorosa juxta crucem lacrymosa dum pendebat filius.

Onder ‘t kruishout, droef van harte, stond de moeder allersmarte, waar haar zoon te lijden hing.

Tiende kruiswegstatie Jezus wordt ontkleed

Elfde kruiswegstatie Jezus wordt aan het kruis genageld

Crucifige.

Kruisigt hem.

Twaalfde kruiswegstatie Jezus sterft aan het kruis

Christus: Eli, Eli, lamma Sabacthani?

In manus tuas commendo spiritus meum.

Consummatum est.

Mijn God, mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten? In uw handen beveel ik mijn geest.

Het is volbracht.

Consummatum est.

O Traurigkeit, o Herzeleid, ist das nicht zu beklagen?

Gott des Vaters einigs Kind wird ins Grab getragen.

O Traurigkeit, o Herzeleid.

Het is volbracht.

O treurigheid, o harteleed, is dat niet te beklagen?

God de Vaders enig kind wordt het graf ingedragen.

O treurigheid, o harteleed.

Dertiende kruiswegstatie Jezus wordt van het kruis afgenomen

Veertiende kruiswegstatie Jezus wordt in het graf gelegd

Ave crux, spes unica, mundi salus et gloria, auge piis justitiam.

Reisque dona veniam!

Amen.

Ave crux. Ave crux!

Gegroet, o kruis, onze enige hoop, heil en heerlijkheid van de wereld, gerechtigheid voor de vromen.

En barmhartigheid voor de zondaren!

Amen.

Gegroet, o kruis!

9

Liedteksten

Sofia Goebaidoelina Nu eeuwig sneeuw Tekst: Gennadi Aigi (1934 - 2006)

I

Ты моя тишина

Jij bent mijn stilte

о тебе говорю я окраинным звездам прозрачной зимы: “о как можно быть такой тишиною?..” Ею – может быть – я окружен как безмолвием поля с мерцаньем участливоясным но не очиститься душе моей зыбью ее и волнами неслышными как проясняется сон мой – как будто давно –

Ik spreek over jou tot de verste sterren van de doorschijnende winter: ‘Oh, hoe kan er zulke stilte zijn?…’

Zij omringt mij – misschien – als het zwijgen van een met flikkerend medeleven oplichtend veld maar er is geen loutering voor mijn ziel in haar deining en geruisloze golven mijn slaap klaart op – alsof hij al lang –

без меня – уже бодрствующий приснившейся в этом году белизною такой милосердною – к миру... – но когда-то – возможно – убудет и цельность

zonder mij – gewekt is door het dit jaar in een droom verschenen wit dat zo barmhartig is – voor de wereld… – maar eens – wellicht – verdwijnt je volmaaktheid

твоя и твоя полнота неколеблемая столь простая и ясная как благодать хоть на каплю слезы за меня и когда я исчезну – ты выскажешь горе без слов – только отблеском горя

en je onwankelbare volheid zo eenvoudig en glanzend als een zegen laat slechts een enkele traan om mij en als ik verdwijn – uit je je verdriet woordeloos – slechts door de weerspiegeling van de pijn en in plaats daarvan – als een zucht –

10

Liedteksten

а взамен – словно вздох – примешь чистую долю и стойкую меру такой пустоты что и жизненной будет и смертной словно там где не может быть Духа пребывает Его утешенье... – но – люблю я и знаю: для Бога нетронутой сохранится твоя тишина

ontvang je een eerlijk deel en een vaste maat van deze leegte die tegelijkertijd het leven en de dood is daar waar de Geest niet zijn kan

II Запись: Арорнатис (Instrumental)

Notitie: Apofatisch

III Провинция живых Теперь всегда снега

Nu eeuwig sneeuw

Н. Б. как снег Господь что есть и есть что есть снега когда душа что есть

N.B. Als sneeuw is de Heer en wat is, is eveneens sneeuw als de ziel bestaat

снега душа и свет а все вот лишь о том что те как смерть что есть что как они и есть

De ziel is sneeuw en licht maar men denkt altijd dat zij gelijk aan de dood zijn die is wat zij ook zijn

признать что есть и вот средь света тьма и есть когда опять снега О-Бог-Опять-Снега как может быть что есть

en dat hier in het licht ook duisternis is als er weer sneeuw is Oh, God-Weer-Sneeuw Hoe kan dat wat er is er zijn?

а на поверку нет как трупы есть и нет

En bij nader inzien ook weer niet alsof daar lijken zijn en niet zijn

о есть Муляж-Страна

Oh, het is een afdruk van het land

verblijft Zijn troost… – maar – ik heb lief en ik weet: voor God zal je stilte ongerept blijven

11

Liedteksten

вопроса нет что есть когда Народ глагол который значит нет

men vraagt niet wat het is als het Volk het woord is maar ook dat er iets is

а что такое есть при чем тут это есть и Лик такой Муляж что будто только есть страна что Тьма-и-Лик

het Heilige Gelaat is zelf zo’n afdruk alsof het land er slechts is als Duisternis en Gelaat

Эпоха-труп-такой

Tijd - Dood lichaam

а есть одно что есть когда их сразу нет – о Бог опять снега! – их нет как есть одно лишь Мертвизна-Страна

toch is er een enkel iets dat is als er plotseling niets meer is oh, God, alweer sneeuw! – alles is verdwenen, wat rest is Levenloos Land

есть так что есть и нет и только этим есть но есть что только есть есть вихрь как чудом вмиг

Opdat men beseft dat zij zijn Het is, zoals het is en het is niet en slechts daarom is het maar het is slechts wat het is

нет Мертвости-Страны о бог опять снега душа снега и свет

een wervelwind steekt op en door een plotseling wonder is er geen Kadaver Vaderland meer ziel, sneeuw en licht

о Бог опять снега

Oh, God, weer sneeuw

а будь что есть их нет

En laat ze er dan niet zijn wat betekent dat er niets is de sneeuw, mijn vriend de sneeuw, de ziel, het licht en de sneeuw wat is dat hier en dat zijn

снега мой друг снега душа и свет и снег о Бог опять снега

Oh God, weer sneeuw

и есть что снег что есть

en wat is, is sneeuw

12

Liedteksten

IV Запись: Арорнатис

Notitie: Apofatisch

К. Б. а была бы ночь этого мира огромна страшна как Господне-Открытый такую бы надо выдерживать но люди-убийцы вкраплены в тъму этой ночи земной: страшно-простая московская страшная ночь

K.B. En als er een nacht van deze wereld zou zijn geweldig en huiveringwekkend als de NietGeopenbaarde-Heer dan zou men die moeten verdragen maar de moordenaars zijn uitgezaaid in de duisternis van deze aardse nacht huiveringwekkend-eenvoudig is de huiveringwekkende nacht van Moskou

V

Oh zeker, het vaderland

О Да: Родина

была как лужайка страна мир – как лужайка там были березы-цветы

Als een weide was het land als een weide, ook de wereld en een kinderhart

и сердце-дитя а как те березы-цветы ветром

maar hoe waaiden de berkenbloesem we – in de wind van deze wereld

этого мира сдувались и розы-снега окружали как ангелов-нищенок вздох сельских безмолвных!.. – и с их Свето-Жалостью вместе светили

en sneeuwrozen omringden met een zucht van bedel-engelen het zwijgzame volk van het land... en samen met hun Licht-Barmhartigheid straalden zij

(здесь – место молчанью такому же долгому как их бесконечная жизнь)

(hier is een plaats voor de stilte die net zo lang duurt als hun eindeloze leven)

мы назывались – Сияния этого многие каждый скрепляя свеченье живое вторично в страданьи

Velen van ons noemden zich bij deze naam: Wit, stralende licht’ er waren berkenbloesem ieder versterkte het levende licht nog een maal in het lijden 13

Liedteksten

(та же и здесь тишина)

(dezelfde stilte ook hier)

и слушали-были: что чистота скажет словом едным? не прерываясь

en we leefden en luisterden: hoe zou de zuiverheid zich uitdrukken in een enkel woord?

лучилось: мир-чистота

ononderbroken straalt het zuiverheid-wereld

14

Biografieën Componisten Franz Liszt

Franz Liszt (1811 - 1886) groeide in de eerste helft van de negentiende eeuw uit tot een van de grootste pianovirtuozen van zijn tijd.

Aan het einde van de jaren veertig van de negentiende eeuw beëindigde hij zijn solocarrière en accepteerde hij een aanstelling in Weimar als Kapellmeister.

Hier had hij de mogelijkheden om zich zo veel mogelijk aan het componeren te wijden. Als componist werd hij net

zo’n revolutionair denker en groot hervormer als de pianist in hem. Liszt bracht de pianotechniek in de eerste helft van de negentiende eeuw tot grote virtuoze hoogten en was een van de eersten die het begrip pianorecital in het leven riep. Als componist staat hij te boek als de man die het symfonisch gedicht vorm en bestaansrecht gaf en als de avonturier die vooral in zijn laatste werken harmonisch nog een paar stappen verder ging dan zijn goede vriend en schoonzoon Richard Wagner. Daarmee deed hij de romantische harmonie, en in het verlengde daarvan de tonaliteit, in zijn voegen kraken.

Sofia Goebaidoelina Sofia Goebaidoelina (1931) is een Russische componiste. Goebaidoelina studeerde eerst piano en compositie aan het conservatorium van Kazan, daarna was zij leerling compositie van Nikolai Peiko, de assistent van

Dmitri Sjostakovitsj, aan het conservatorium van Moskou.

Vanaf 1959 vervolgde Goebaidoelina haar studie bij de componist Vissarion Sjebalin. Sinds 1963 is Goebaidoelina actief als componiste. In 1975 richtte ze samen met Viktor Soeslin en Vjatsjeslav Artjomov het Astreja Ensemble op dat zich specialiseerde in het improviseren met zeldzame Russische, Kaukasische, Centrale en Oost-Aziatische traditionele muziekinstrumenten. Dankzij de violist Gidon Kremer, die sinds begin jaren 80 haar werk promoot, en dirigent Reinbert de Leeuw, die veel 15

Biografieën

van haar composities heeft gedirigeerd, wordt haar werk regelmatig in het Westen uitgevoerd. In 1992 verhuisde ze naar Duitsland en ging ze in de buurt van Hamburg wonen.

Uitvoerenden Reinbert de Leeuw Dirigent, piano Vanaf de oprichting in 1974 is Reinbert de Leeuw vaste dirigent van het Schönberg Ensemble, tegenwoordig Asko|Schönberg. Daarnaast dirigeert hij ook een groot aantal andere ensembles en symfonieorkesten in binnen- en buitenland.

Foto: Merlijn Doomernik

De Leeuw dirigeerde onder andere het Koninklijk Concertgebouworkest, het Rotterdams Philharmonisch Orkest en diverse producties bij De Nationale Opera en de Nationale Reisopera. Hij was gedurende drie seizoenen verbonden aan het Sydney Symphony Orchestra als artistiek adviseur voor de series moderne en 16

hedendaagse muziek. Ook was hij artistiek directeur van het Aldeburgh Festival en van het Tanglewood Festival voor hedendaagse muziek in de Verenigde Staten. Tot voor kort was hij artistiek leider van het Nationaal Jeugd Orkest. Als pianist is De Leeuw vooral bekend en gewaardeerd om

zijn uitvoeringen van Satie.

Hij ontving diverse prijzen en onderscheidingen voor zijn baanbrekende werk en verschillende cd’s werden bekroond met Edisons.

Voor zijn enorme oeuvre en buitengewone verdiensten voor de Nederlandse muziek ontving hij de Edison Oeuvreprijs Klassiek 2013.

Biografieën

Asko|Schönberg Asko|Schönberg, toonaangevend ensemble voor nieuwe muziek, voert gecomponeerde werken van de 20ste- en 21steeeuw uit. Deze muziek is niet alleen van grote, gevestigde namen als Louis Andriessen, Sofia Goebaidoelina, György Kurtág, György Ligeti en Karlheinz Stockhausen, maar ook van jongere componisten als Michel van der Aa, Martijn Padding, Jörg Widmann, Rob Zuidam en van de jongste talenten.

Speciale aandacht is er voor langjarige relaties en samenwerking met grote, betekenisvolle componisten en voor gloednieuw werk van hoge kwaliteit. Talentontwikkeling staat hoog in het vaandel.

Asko|Schönberg biedt educatietrajecten voor talentvolle aankomende musici en componisten waarin zij zich kunnen ontwikkelen en voorbereiden op de veelzijdige, dynamische beroepspraktijk.

Concerten vinden plaats in series in het Muziekgebouw en het Concertgebouw, in gastoptredens in het Holland Festival, De Nationale Opera en in co-producties met het Noord Nederlands Toneel, Opera Trionfo en Slagwerk Den Haag. Het ensemble treedt op in een keur aan concertzalen en festivals wereldwijd. Naast dirigent Reinbert de Leeuw werkt het ensemble met gastdirigenten als Etienne Siebens en Bas Wiegers. Dit alles met een gedreven groep veelzijdige musici en solisten uit binnenen buitenland. www.askoschoenberg.nl.

Musici: Ingrid Geerlings fluit Mirjam Teepe fluit/piccolo Evert Weidner hobo Pierre Woudenberg klarinet Daniël Boeke klarinet/ basklarinet Remko Edelaar contrafagot Frank Braafhart trompet Toon van Ulsen trombone Koen Kaptijn trombone/ bastrombone Ger de Zeeuw slagwerk Jeroen Geevers slagwerk Marijke van Kooten viool Wim de Jong viool Hannah Shaw altviool Hans Woudenberg cello Quirijn van Regteren Altena contrabas

Asko|Schönberg is ensemble in residence bij Muziekgebouw aan ’t IJ.

17

Biografieën

Nederlands Kamerkoor Opgericht in 1937 staat het Nederlands Kamerkoor al decennia lang aan de wereldtop. Het koor wordt door critici in binnen- en buitenland geroemd om zijn homogene klank en de solistische kwaliteit van de individuele zangers.

Het Nederlands Kamerkoor zoekt steeds naar nieuwe vormen, door compositieopdrachten die grenzen verkennen en door prikkelende samenwerkingen. Het leidt tot concerten die niet alleen als mooi worden ervaren, maar ook als een belevenis. Naast de eigen concertseries gaat het koor regelmatig samenwerkingsverbanden aan met gerenommeerde ensembles als het Koninklijk Concertgebouworkest, Asko|Schönberg, La Fenice en Concert Lorrain. Het werkte met grootheden als Gustav Leonhardt, Nikolaus Harnoncourt, Ton Koopman en Ed Spanjaard.

18

Het Nederlands Kamerkoor heeft zo’n vijfenzeventig cd’s uitgebracht, waarvan verschillende zijn bekroond.

Peter Dijkstra is sinds 2015 chefdirigent.

Sopranen Annet Lans Mónica Monteiro Saejeong Kim Ingrid Nugteren Julia Reckendrees Maria Valdmaa Alten Marleene Goldstein Dorien Lievers Karin van der Poel Peter de Groot Åsa Olsson Annemieke van der Ploeg Tenoren Stefan Berghammer Alberto ter Doest William Knight João Moreira Emilio Aguilar Harry van Berne Bassen Kees Jan de Koning Gilad Nezer Matthew Baker Andrew Hopper Florian Just Harry van der Kamp

Biografieën

Asko|Schönberg Foto: Gerrit Schreurs

Nederlands Kamerkoor Foto: Gerrit Schreurs

19

Verwacht

Donderdag avondserie Do 18 mei 2017 Grote Zaal 20.15 uur

Asko|Schönberg Omtrent de Kammersymphonie In 1906 schreef componist Arnold Schönberg zijn baanbrekende Kammersymphonie, een sleutelstuk van de moderne muziek dat componisten tot op de dag van vandaag inspireert. De bezetting van tien blazers en vijf strijkers – een symfonieorkest op zakformaat – legde de basis voor de later zo bloeiende ensemblecultuur.

In 1992 componeerde de Amerikaan John Adams zijn hierop geïnspireerde Chamber Symphony, waarin hij een chromatische klankwereld paart aan cartooneske filmmuziek. Speciaal voor dit concert schreef de jonge componist Jan-Peter de Graaff een nieuw werk: Rimpelingen met financiële steun van de Stichting Vrienden Nederlandse Muziek. Het zwelgend romantische Pianokwartet van Gustav Mahler, een onvoltooid jeugdwerk, illustreert het decadente Weense fin-de-siècle waarvan Schönberg afscheid nam met zijn Kammersymphonie.

Programma: Arnold Schönberg Kammersymphonie nr. 1 / John Adams Chamber Symphony / Jan-Peter de Graaff Rimpelingen (wereldpremière, opdracht Asko|Schönberg) / Gustav Mahler Pianokwartet in a 20

Jan-Peter de Graaff

Donderdagavondserie Seizoen 2017 – 2018 De inmiddels nationaal en internationaal vermaarde Donderdagavondserie is dé plek waar de hedendaagse muziekpraktijk floreert. Naast de nieuwste ontwikkelingen in de hedendaagse muziek, ook klassiekers uit de 20e eeuw. In seizoen 2017 - 2018 meesterwerken van onder anderen Schönberg, Bartók, Rihm, Stockhausen, Pärt en Oestvolskaja. Ook een herontdekt werk van Messiaen, naast vele premières en wereldpremières.

Selectie uit de Donderdagavondserie: do 21 sep 2017 Het Collectief Pierrot Lunaire

do 14 dec 2017 Kuss Quartet Oude meesters

do 28 sep 2017 Homo Instrumentalis Silbersee

do 18 jan 2018 Het Gelders Orkest + Liza Ferschtman Serenade

do 2 nov 2017 Ensemble intercontemporain + 33 1/3 Collective No More Masterpieces

do 1 feb 2018 Cuarteto Quiroga + Cappella Amsterdam Tussen hemel en hel

do 16 nov 2017 Amsterdam Sinfonietta + Slagwerk Den Haag + Arthur en Lucas Jussen Snaren, toetsen en stokken do 23 nov 2017 Ensemble Musikfabrik Premièreprogramma do 30 nov 2017 Asko|Schönberg Spiegelpaleis do 7 dec 2017 Asko|Schönberg Im wunderschönen Monat Mai

do 8 feb 2018 Ralph van Raat Messiaen, Ligeti, Boulez do 8 mrt 2018 Silbersee Stimmung do 5 apr 2018 Asko|Schönberg + Slagwerk Den Haag Exuberante ensemblemuziek do 12 apr Mark Padmore + Wiener Klaviertrio Vier eigenzinnige stemmen

21

Verwacht

Maart vr 17 mrt / 20.30 uur Hello Stockhausen!

Early electronic works za 18 mrt / 15.00 uur De IJ-Salon Matthäus UITVERKOCHT zo 19 mrt / 20.15 uur Cappella Amsterdam Passions & Lamentations wo 22 mrt / 20.15 uur Calefax Pelgrimage do 23 mrt / 12.30 uur Lunchconcert Rubens Consort + prijswinnaars Prinses Christina Concours do 23 mrt / 20.15 uur Liza Ferschtman & Friends Octetten van Mendelssohn tot nu vr 24 mrt / 20.15 uur Bo Skovhus + Stefan Vladar Skovhus zingt Mahler 22

Kijk Muziek!

Zo 26 mrt

13.30 + 15.30 uur / Kleine Zaal Wonderland Collectief + Makiko Ito Wonderland (2-4) 13.30 uur Nederlands Kamerorkest Laat me met rust! (5+) di 28 + wo 29 mrt / 20.00 uur And you must suffer (Johannes Passion) De Nationale Opera i.s.m. het Muziekgebouw do 30 mrt / 20.15 uur Nieuw Ensemble An Evening of Today 2017 vr 31 mrt / 20.15 uur #tristanisolde Silbersee + Spr¡tzl

April za 1 apr / 19.00 uur Abdel Rahman El Bacha 72 preludes van Bach, Chopin en Rachmaninov zo 2 apr / 15.00 uur Liza Ferschtman Wat is het geheim van viool met dans? (8+)

zo 2 apr / 20.15 uur Combattimento Passie volgens Pergolesi

World Minimal Music Festival wo 5 t/m zo 9 apr Zie voor het volledige programma www.muziekgebouw.nl/festival/ worldminimal

wo 5 apr / 16.30 uur Asko|Schönberg Openbare repetitie De Materie wo 5 apr / 20.15 uur Asko|Schönberg De Materie

Huil van de Wolff Elke 22e van de maand klinkt om 20.00 uur het geluidsmonument Huil van de Wolff. Martijn Padding componeerde deze interactieve geluidsinstallatie ter herinnering aan oprichter van het Muziekgebouw Jan Wolff (1941 - 2012).

Zie voor meer informatie muziekgebouw.nl/ huilvandewolff Geheimtips Bijzondere concerten

Foto: Erik van Gurp

Restaurant Zouthaven Kom voor het concert eten in restaurant Zouthaven. Reserveren: 020 788 2090 of zouthaven.nl

Rondom het concert - Na aanvang van het concert heeft u geen toegang meer tot de zaal.

- Zet uw mobiele telefoon uit voor aanvang van het concert.

- Het maken van beeld- of geluidsopnamen in de zaal alleen met schriftelijke toestemming.

- Algemene Bezoekersvoorwaarden zijn na te lezen op muziekgebouw.nl

Bij de prijs inbegrepen Reververingskosten en garderobe zijn bij de kaartprijs inbegrepen.

Ook een pauzedrankje, tenzij anders vermeld op uw concertkaartje.

Bij concerten zonder pauze staan drankjes klaar na afloop van het concert.

Steun het Muziekgebouw Inkomsten uit kaartverkoop dekken ten dele onze kosten. Word vriend of doneer: met uw extra steun kunnen we concerten op het hoogste niveau blijven organiseren.

Meer informatie: muziekgebouw.nl/steunons

Op de hoogte blijven?

Blijf op de hoogte van nieuw geboekte concerten of ander nieuws.

Volg ons via onze e-nieuwsbrief (aanmelden op muziekgebouw.nl), Facebook, Twitter of Instagram.

Dank!

Wij kunnen niet zonder de steun van onze vaste subsidiĂŤnten en Vrienden van het Muziekgebouw. Wij zijn hen daarvoor zeer erkentelijk.

Druk binnenwerk

23