Do 11 okt 2018 Grote Zaal 20.15 uur
Donderdag avondserie
Millennium Jazz Orchestra + Laura Bohn Bernstein Celebration Tour
Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale programmaboekje is een extra service ter voorbereiding op het concert. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie tijdens het concert te raadplegen via uw mobiele telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de andere concertbezoekers. Bij voorbaat dank.
Programma
Donderdag avondserie Serie Jazz
Millennium Jazz Orchestra + Laura Bohn Bernstein Celebration Tour Joan Reinders dirigent Laura Bohn zang Dirk Balthaus piano
Do 11 okt 2018 Grote Zaal 20.15 - 22.00 uur ca. 45 minuten voor de pauze ca. 45 minuten na de pauze
Inleiding Foyerdeck 1 19.15 – 19.45 uur Door Huib Ramaer
Bent u niet vergeten uw mobiele telefoon uit te zetten? Dank u wel.
2
Programma
Leonard Bernstein (1918 - 1990) Prologue (West Side Story, 1957) Millennium Jazz Orchestra Something’s coming (West Side Story) Laura Bohn + Millennium Jazz Orchestra It’s gotta be bad to be good (On the Town, 1942) Laura Bohn + Millennium Jazz Orchestra 100 Easy ways to lose a man (Wonderful Town, 1953) Laura Bohn + combo Prelude, Fugue and Riffs (1949) Millennium Jazz Orchestra Spring will come again (The Skin of Our Teeth, 1964) Laura Bohn + Millennium Jazz Orchestra
Three dance episodes (On the Town) Millennium Jazz Orchestra I feel pretty (West Side Story) Laura Bohn + Millennium Jazz Orchestra A Little Bit in Love (Wonderful Town) Laura Bohn + Dirk Balthaus Cool (West Side Story) Millennium Jazz Orchestra Ain’t Got No Tears Left (On The Town) Laura Bohn + Millennium Jazz Orchestra America (West Side Story) Laura Bohn + Millennium Jazz Orchestra
Big Stuff (Fancy Free, 1944) Laura Bohn + Millennium Jazz Orchestra Mambo (West Side Story) Millennium Jazz Orchestra Pauze
3
Toelichting Dit jaar is het honderd jaar geleden dat componist, dirigent en verteller Leonard Bernstein geboren werd. Alleen al zijn legendarische dirigentschap bij The New York Philharmonic en zijn musical West Side Story maakten hem tot een van de muzikale iconen van de twintigste eeuw. Maar Leonard Bernstein was veel meer dan dat. Hij schreef balletten, koorwerken en symfonieën, en zijn grootste passie was misschien wel muziekeducatie. Zijn honderdste geboortedag wordt dan ook wereldwijd gevierd. Voor dit concert in de Bernstein Celebration Tour heeft Joan Reinders, dirigent en arrangeur van het Millennium Jazz Orchestra, arrangementen gemaakt van een aantal werken van de Amerikaanse componist voor wie Reinders altijd al een grote bewondering had. ‘Hij was zo ongelooflijk veelzijdig’, vertelt hij aan de telefoon. ‘Een fantastische dirigent, een uitmuntende componist, een inspirerend educator en een heel goede pianist. En hij had een enorme uitstraling, in alles wat hij deed.’ Die veelzijdigheid zorgde er volgens Reinders wellicht voor dat hij minder bekend werd dan had gekund. ‘Veel mensen weten bijvoorbeeld niet dat hij ook Broadwaynummers schreef en ooit zelfs een nummer heeft gecomponeerd voor Billie Holiday. Hij was overal goed in, wat hij ook deed. Steeds weer als ik zijn muziek hoor, ben ik verbaasd over de kracht die erin zit.’ Wat doet zijn composities volgens Reinders boven de rest uitstijgen? ‘Wat mij opvalt is hoe goed die stukken allemaal in elkaar zitten. Er zitten zo veel finesses in, ook in de instrumentatie. Vaak lijkt een stuk heel simpel, maar bij nadere bestudering van de partituur merk je dat het veel complexer en dieper is dan je denkt. Een voorbeeld: de proloog van West Side Story begint met een samenklank, en die specifieke klank komt 4
steeds terug in het stuk. Als je het voor het eerst hoort, heb je niet in de gaten dat dat heel bijzonder is.’ Is Bernstein ook een groot voorbeeld voor Reinders als dirigent? ‘Niet zozeer als dirigent van een symfonieorkest, want het dirigeren van een bigband is van een heel andere orde, maar vooral vanwege zijn uitstraling en zijn beleving van de muziek. Hij legde er zó veel emoties in. Dat is ongelooflijk inspirerend.’ Bernstein en jazz Bernstein schreef maar één stuk voor bigband: Prelude, Fugue and Riffs. Reinders: ‘Maar er zaten veel jazzinvloeden in zijn klassieke werken, musicals en theaterstukken. In die zin is hij misschien wel een verlengstuk van George Gershwin, want ook Bernstein was heel erg thuis op Broadway. Zijn theaternummers hebben vaak prachtige melodieën. Hij had een geweldig melodiegevoel; hij wist precies te raken wat er nodig was in zo’n song.’ Niet alles van Bernstein is te vertalen naar repertoire voor een bigband. ‘Soms zit er een gemengd koor bij. Hoe vertaal je dat? Maar hij heeft wel stukken geschreven die tegen de jazz aan schuren. We spelen dus één origineel werk (Prelude, Fugue and Riffs). Een aantal werken heb ik opnieuw
Toelichting
geïnstrumenteerd en de Broadway-stukken heb ik allemaal opnieuw gearrangeerd. Daarvoor hebben we toestemming gekregen. De familie van Bernstein is daar heel beschermend en streng in, dus daar zijn we heel blij mee.’ Educatie Leonard Bernstein was zijn leven lang een bevlogen individu en hechtte veel belang aan educatie. Met The New York Philharmonic gaf hij ‘Young People’s Concerts’ voor steeds 2000 kinderen en hij presenteerde jarenlang programma’s op televisie over klassieke muziek en jazz. Wie op internet zoekt op ‘music education’ en ‘Leonard Bernstein’ is urenlang zoet met verrukkelijke filmpjes. Ook toen hij ziek werd en wist dat hij niet lang meer te leven had, besteedde hij de rest van zijn tijd en prijzengeld aan educatie. Reinders: ‘Hij vertelde met zo veel passie over muziek. Ik denk dat hij zich verantwoordelijk voelde om mensen bij elkaar te brengen via muziek, en ook om klassieke muziek voor een breed publiek toegankelijk te maken.’
‘Leonard Bernstein is een van mijn helden. Hij schrijft heel Amerikaans, met een sterke verwantschap aan de jazz. Zijn gebruik van ritmiek en zijn harmonische kleuring schuren tegen de jazz aan. […] Hij schreef jazz-elementen met een Bernsteinbril in zijn klassieke muziek, ik arrangeer Bernsteinstukken met mijn eigen jazzbril. Een omgekeerd uitgangspunt dus.’ Joan Reinders
Naar een interview door Elda Dorren
5
Biografieën Componist Leonard Bernstein Leonard Bernstein (1918 1990) Leonard Bernstein werd op 25 augustus 1918 geboren in Lawrence, Massachusetts, als zoon van joodse immigranten uit Rusland. Na zijn studies aan de Universiteit van Harvard en aan het Curtis Institute of Music in Philadelphia werd hij de assistent van Sergej Koussevitzky in Tanglewood in 1942 en werkte van 1943 tot 1944 als Assistant Music Director bij de New York Philharmonic. Hij werd bekend toen hij in 1943 bij een concert in Carnegie Hall (New York) als dirigent inviel voor de zieke Bruno Walter. Dit concert werd live uitgezonden op de radio en werd erg gwaardeerd. Al snel vroegen orkesten wereldwijd hem als gastdirigent. Bernstein was zijn leven lang voorvechter van Amerikaanse componisten als George Gershwin, William Schumann 6
en Roy Harris en Europese hedendaagse muziek. Hij dirigeerde wereldpremières van Olivier Messiaen, Charles Ives en Aaron Copland en brak een lans voor het werk van componisten als Gustav Mahler, Benjamin Britten en Dmitri Sjostakovitsj toen deze nog amper werden gespeeld in de Verenigde Staten. Geïnspireerd door zijn joodse afkomst voltooide hij in 1943 zijn eerste grote werk, Symfonie nr. 1 Jeremiah. Het stuk werd voor het eerst in 1944 uitgevoerd door het Pittsburgh Symphony Orchestra, gedirigeerd door Bernstein zelf. Hij kreeg er de New York Music Critics Award voor. Hij brak internationaal door met zijn musical West Side Story (1957). Vanaf 1969 legde hij zich steeds meer toe op componeren. Bernstein deelde zijn liefde voor klassieke muziek met een miljoenenpubliek door de tv-uitzendingen van de door hemzelf vormgegeven en gepresenteerde Young People’s Concerts, die door CBS werden opgenomen
en in meer dan veertig landen werden uitgezonden. Zijn uitnodiging om een serie colleges te geven aan Harvard University resulteerde in het kloeke boek The Unanswered Question. Op intrigerende wijze koppelde Bernstein hierin de taal van de muziek aan principes uit de taalwetenschap, psychologie en muziekgeschiedenis en esthetische filosofie.
BiografieĂŤn
7
Biografieën
Uitvoerenden Laura Bohn Sopraan De Amerikaanse sopraan Laura Bohn volgde een zang- en theateropleiding in Rome en Reggio-Emilia (Italië). In Californië studeerde zij verder aan de Dell’Arte International School of Physical Theatre en behaalde haar bachelor zang aan het California Institute of the Arts. Haar master ontving zij op de Manhattan School of Music. Begin 2018 debuteerde ze in Bernsteins Mass bij de Los Angeles Philharmonic onder leiding van Gustavo Dudamel. In juni soleerde zij in ditzelfde werk tijdens het Mostly Mozart Festival in het Lincoln Center in New York. Bij The Dallas Opera was Laura Bohn recent soliste in Sunken Garden van Michel van der Aa. Met het Belgische blazersensemble I SOLISTI maakte zij vorig jaar haar debuut op de 8
Operadagen Rotterdam als Norma in Before I Die, een nieuwe opera op muziek van Giacomo Puccini en Vincenzo Bellini. In Brooklyn maakte zij haar roldebuut in Poulencs La voix humaine en op Festival Opera in Californië soleerde zij in The Seven Deadly Sins van Kurt Weill. De hip hop en breakdance-opera MonteverdISH bracht haar naar Nederland. ‘Ik was
zowel operazangeres, actrice en danseres. In die combinatie komt mijn eerste liefde voor muziektheater tot uiting. Dan ben ik op mijn best.’
Biografieën
Joan Reinders Dirigent Joan Reinders (1959) is trombonist, componist en arrangeur en sinds 1990 orkestleider van het Millennium Jazz Orchestra. Met dit orkest maakte hij inmiddels zeven cd’s, waarop ook veel van zijn eigen composities te horen zijn. Als arrangeur schrijft hij verder voor onder andere het Metropole Orkest, de WDR Big Band in Keulen, de bigband van de Hessischer Rundfunk in Frankfurt, het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht en de Marinierskapel der Koninklijke Marine. Hij werkt als gastdirigent bij het Orkest van de Koninklijke Luchtmacht, de WDR Big Band en op de conservatoria van Amsterdam, Weimar, Göteborg, Gent en Barcelona. In 2003 ontving Joan Reinders de Peter Schilperoort Award voor zijn bijdragen aan de Nederlandse jazzmuziek. Momenteel doceert hij aan
foto: Hardy Klink
het ArtEZ Conservatorium Zwolle compositie en arrangeren bij de afdeling jazz & pop. Daarnaast is hij docent componeren/ arrangeren bij de European Jazz Academy van de Landesmusikakademie NRW in Duitsland.
9
BiografieĂŤn
Millennium Jazz Orchestra Het Millennium Jazz Orchestra is een professionele bigband met musici uit Nederland en Duitsland. Het orkest is opgericht in 1990 en staat onder leiding van Joan Reinders. Het orkest speelde in vele theaters en concertzalen in Nederland en Duitsland, waaronder Het Concertgebouw Amsterdam en het North Sea Jazz Festival. Om het topniveau continu te kunnen garanderen geeft het orkest bovendien elke maand een concert in Theater Bouwkunde te Deventer. Het orkest speelde samen met grote namen als Toots Thielemans, Lee Konitz, Benny Golson en de New York Voices. www.millenniumjazzorchestra.nl
10
Saxofoon: Werner Janssen altsaxofoon 1 (lead), sopraansaxofoon, klarinet, fluit Leo van Oostrom altsaxofoon 2, sopraansaxofoon, klarinet, fluit Joao Driessen tenorsaxofoon 1, sopraansaxofoon, klarinet, fluit Lucas Figueiredo Santana tenorsaxofoon 2, sopraansaxofoon, klarinet Job Helmers baritonsaxofoon, basklarinet Trompet: Bas Konings trompet 1 (lead), flugelhorn Suzan Veneman trompet 2, flugelhorn Hans Bloemen trompet 3, flugelhorn Herman Nijkamp trompet 4, flugelhorn Florian Sperzel trompet 5, flugelhorn
Trombone: Jan Peter van der Hoeve trombone 1 (lead) Simon Pugsley trombone 2 Vincent Veneman trombone 3 Lars de Bie bastrombone, bastuba Ritmesectie: Dirk Balthaus piano Bart Tarenskeen contrabas Felix Schlarmann drums
BiografieĂŤn
foto: Hardy Klink
11
Donderdag avondserie
Verwacht
Cello Biënnale Amsterdam
Antwerp Symphony Orchestra Jean-Guihen Queyras, Alban Gerhardt, Maya Fridman + Cellokwartet Ferschtman
Do 25 okt 2018 Grote Zaal 20.15 uur
De vooraanstaande Belgische componist Willem Henderickx creëert een nieuw concerto (zoals de Belgen zeggen) voor Biënnale-fenomeen van het eerste uur Jean-Guihen Queyras. Voor de uitvoering van het nieuwe celloconcert van de Australische componist Brett Dean is Amsterdam als mede-opdrachtgever aan de beurt, na Sidney en Berlijn. In 2017 maakte Brett Dean grote indruk met zijn strijkkwintet, met Alban Gerhardt als cellist. Nu is Gerhardt de solist in zijn nieuwe celloconcert. Opnieuw is Gerhardt de solist in Deans nieuwe celloconcert. De Amsterdamse Mathilde Wantenaar is representant van de jongste componistengeneratie. Zij studeerde bij Wim Henderickx en is van alle markten thuis. Naast haar leven als componist, studeert ze zang, piano en cello. Programma: Mathilde Wantenaar Nieuw werk voor cellokwartet / Wim Henderickx Nieuw celloconcert / Oswaldo Golijov Omaramor / Brett Dean Nieuw celloconcert
12
Jean-Guihen Queyras foto: Francois Sechet
Steun het Muziekgebouw
Met een schenking of nalatenschap helpt u het Muziekgebouw bijzondere artistieke programma’s te realiseren én projecten mogelijk te maken op het gebied van educatie en talentontwikkeling.
foto: Adam Mork
Vriendschap Iedere bijdrage is van harte welkom; u kunt eenmalig doneren of structureel, door middel van een Vriendschap. Vanaf een jaarbijdrage van € 50,= bent u Vriend van het Muziekgebouw en ontvangt u verschillende tegenprestaties, zoals uitnodigingen voor speciale evenementen en de Vriendennieuwsbrief. Nalatenschap Het is ook mogelijk het Muziekgebouw op te nemen in uw testament. Dankzij de ANBI-status is het Muziekgebouw volledig vrijgesteld van erfbelasting, waardoor de schenking vanuit een erfenis volledig aan de doelstelling ten goede komt. Wilt u hierover meer weten, neem dan a.u.b. contact met ons op. Informatie? Meer informatie vindt u op www.muziekgebouw.nl/steunons. Neem voor vragen contact op met ons kantoor via vrienden@ muziekgebouw.nl of 020-7882010. 13
Verwacht
wo 31 okt / 20.15 uur John Scofield Quartet
Oktober
November
vr 12 okt / 20.15 uur Nederlands Blazers Ensemble Desert Blues
do 1 nov / 12.30 uur Lunchconcert ism Conservatorium van Amsterdam
vr 9 nov / 20.30 uur / Bimhuis ICP Orkest + Nieuw Amsterdams Peil Patsboem!
za 13 okt / 20.15 uur Artemis Quartett Haydn, Brahms en Bartók
do 1 nov / 20.15 uur I SOLISTI Het Credo van Messiaen
za 10 nov / 20.15 uur Josef Špaček De uitdaging van Ysaÿe
zo 14 okt / 14.00 uur Orkest van de 18e Eeuw + Cappella Amsterdam Haydns Jaargetijden
vr 2 nov / 20.15 uur Master Drummers of Burundi Fascinerende drumshow
zo 11 nov / 11.00 uur / Kleine Zaal Ere Lievonen Het Euler-orgel van Fokker
wo 17 okt / 20.30 uur / Bimhuis Wacław Zimpel + Saagara Minimal music met Indiase en Europese invloeden
za 3 nov / 20.15 uur Amsterdam Sinfonietta + Harriet Krijgh + Claron McFadden Andriessen & Moore
Huil van de Wolff
Cello Biënnale Amsterdam
zo 4 nov / 15.00 uur Calefax Wat is het geheim van rietinstrumenten? (8+)
18 t/m 27 okt
Zie het volledige programma op www.muziekgebouw.nl/ cellobiennale zo 28 okt / 20.15 uur Gli Angeli Genève De Duitse cantate vóór Bach 14
vr 9 nov / 19.00 uur college + 20.15 uur concert PRJCT Amsterdam Vergeten aria´
wo 7 nov / 20.30 uur / Kleine Zaal Eartheater + Partners
Elke 22e van de maand klinkt om 20.00 uur het geluidsmonument Huil van de Wolff. Martijn Padding componeerde deze interactieve geluidsinstallatie ter herinnering aan oprichter van het Muziekgebouw Jan Wolff (1941 - 2012). Zie voor meer informatie muziekgebouw.nl/ huilvandewolff
do 8 nov / 20.15 uur Klangforum Wien Furie en stilte
Geheimtips Bijzondere concerten die je niet mag missen
Foto: Erik van Gurp
Grand café 4’33 Kom voor het concert eten in Grand café 4’33. Reserveren: 020 788 2090 of 433grandcafe.nl.
Rondom het concert - Na aanvang van het concert heeft u geen toegang meer tot de zaal. - Zet uw mobiele telefoon uit voor aanvang van het concert. - Het maken van beeld- of geluidsopnamen in de zaal alleen met schriftelijke toestemming. - Algemene Bezoekersvoorwaarden zijn na te lezen op muziekgebouw.nl
Bij de prijs inbegrepen Reververingskosten en garderobe zijn bij de kaartprijs inbegrepen. Ook een pauzedrankje, tenzij anders vermeld op uw concertkaartje. Bij concerten zonder pauze staan drankjes klaar na afloop van het concert.
Steun het Muziekgebouw Inkomsten uit kaartverkoop dekken ten dele onze kosten. Word vriend of doneer: met uw extra steun kunnen we concerten op het hoogste niveau blijven organiseren. Meer informatie: muziekgebouw.nl/steunons
Op de hoogte blijven? Blijf op de hoogte van nieuw geboekte concerten of ander nieuws. Volg ons via onze e-nieuwsbrief (aanmelden op muziekgebouw.nl), Facebook, Twitter of Instagram. Dank! Wij kunnen niet zonder de steun van onze vaste subsidiënten en Vrienden van het Muziekgebouw. Wij zijn hen daarvoor zeer erkentelijk.
Druk binnenwerk
15