Di 27 nov 2018 Grote Zaal 20.15 uur
Serie Koren
Rachel Podger + VOCES8 Guardian Angel
Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale programmaboekje is een extra service ter voorbereiding op het concert. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie tijdens het concert te raadplegen via uw mobiele telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de andere concertbezoekers. Bij voorbaat dank.
Programma
Serie Koren Di 27 nov 2018 Grote Zaal 20.15 - 22.10 uur
Rachel Podger + VOCES8 Guardian Angel
ca. 45 minuten voor de pauze ca. 45 minuten na de pauze
Rachel Podger barokviool VOCES8: Eleonore Cockerham sopraan Andrea Halsey sopraan Katie Jeffries-Harris alt Barnaby Smith countertenor Sam Dressel tenor Blake Morgan tenor Chris Moore bariton Jonathan Pacey bas
Bent u niet vergeten uw mobiele telefoon uit te zetten? Dank u wel.
2
Programma
Orlando Gibbons (1583 - 1625) Drop, drop, slow tears
Thomas Tomkins (1572 - 1656) When David heard
gregoriaans Pater noster
Johann Sebastian Bach (1685 - 1750) Partita in a BWV1013: I. Allemande * (origineel voor fluit solo)
Heinrich Ignaz Franz Biber (1644 - 1704) Passacaglia (uit Rozenkrans-Sonate nr. 16) ‘Der Schutzengel’ *
Claudio Monteverdi (1567 - 1643) Adoramus te, Christe
gregoriaans Angelus ad virginem (arr. VOCES8)
Johann Sebastian Bach Partita in a BWV1013: II. Corrente *
Hieronymus Praetorius (1560 - 1629) Angelus ad pastores ait a 8
Jonathan Dove (1959) The Three Kings
Nicola Matteis (ca. 1650 - na 1714) Passaggio rotto, Fantasia & Movimento incognito *
Johann Sebastian Bach Partita in a BWV1013: III. Sarabande *
Henry Purcell (1659 - 1695) Hear my prayer I was glad Thomas Tallis (ca.1505 - 1585) O nata lux (arr. VOCES8) James MacMillan (1959) Domine non secundum peccata nostra voor koor en viool solo Pauze
Giovanni Gabrieli (1557 - 1612) Angelus Domini descendit Johann Sebastian Bach Partita in a BWV1013: IV. Bourrée anglaise * Owain Park (1993) Antiphon for the Angels In opdracht van Rachel Podger en VOCES8 speciaal voor deze tour * viool solo
Gelieve niet tussen de delen te applaudisseren
3
Toelichting Ze zijn er in overvloed: die kleine broches die een engel voorstellen en die verkocht worden als beschermengelen. Deze goud- of zilverkleurige engeltjes, al dan niet met een glimmend (nep)edelsteentje, zijn een commerciële uitwas van een praktijk, een (bij) geloof dat in de aard al sinds de Oude Grieken bestaat. Plato maakt in zijn dialoog Phaedo immers al melding van het feit dat de goden geesten zenden om op de mensen op aarde te letten. bron van inspiratie voor componisten. Zo componeerde Heinrich Ignaz Franz von Biber Dat idee van bescherming van een persoon, rond 1676 zijn Rozenkranssonates voor viool een stad, een natie, is via het Joodse geloof solo. Deze wonderlijke reeks van zestien het Christendom binnengekomen. Al sinds sonates, die voor elke sonate de viool in een de vierde eeuw na Christus is er sprake van andere stemming vergt, is in feite kerkmuziek beschermengelen. Toch duurde het nog tot ter begeleiding van de Rozenkransprocessie de vroege zestiende eeuw voordat het Feest van de Heilige Engelbewaarder (de ‘Guardian waarbij telkens stil wordt gestaan bij en gemediteerd op een moment uit het leven Angel’) een officieel onderdeel werd van en lijden van Christus. Biber eindigt de de vieringen in de katholieke kerk. Het reeks met een indrukwekkende passacaglia feest van de persoonlijke engelbewaarder die hij de naam ‘Schutzengel’ gaf. Niet zo werd ingesteld in 1518 en aanvankelijk gek: oktober is in de katholieke kerk de op 1 maart gevierd. Later is de datum Rozenkransmaand en zo pakte hij ook het verschoven naar 2 oktober, waardoor het feest van de heilige engelbewaarders op 2 min of meer een vervolg werd op het feest oktober mee. Deze Passacaglia is een van van de aartsengelen (29 september). Het de eerst overgeleverde in zijn soort, met standaardgebed op deze dag luidt: het thema G-F-Es-D, dat maar liefst 65 keer klinkt onder steeds complexere variaties. Het Angele Dei, qui custos es mei, vormt de inspiratie en het centrale punt voor me, tibi commissum pietate superna, het programma van vandaag. illumina, custodi, rege et guberna. Amen. Instrumentale muziek Door de eeuwen heen heeft men de Engelen (Engel van God, die mijn bewaarder zijt, Gods bezongen en vereerd in muziek en aan wie de goddelijke goedheid mij heeft door de eeuwen heen hebben componisten toevertrouwd, verlicht, bewaar, geleid en in navolging van Biber de instrumentale bestuur mij. Amen.) muziek gezocht naar een uitdrukking van het hemelse. Vandaar dat naast Bibers Bron van inspiratie Schutzengel ook werk van Nicola Matteis Uiteraard was de erkenning van de en de Partita in a BWV 1013 voor fluit bescherm- en aartsengelen door de van Johannes Sebastian Bach in een katholieke kerk van meet af aan een 4
Toelichting
‘bewerking’ voor viool de vocale gebeden onderbreken en verder cachet geven. Want het instrumentale vioolspel steeg in de tweede helft van de zeventiende eeuw naar grote hoogten. Niet alleen Biber zocht de grenzen op van de mogelijkheden van het instrument, ook Bach en de Italiaanse componist Matteis leverden een flinke bijdrage. Nicola Matteis vertrok in de tweede helft van de zeventiende eeuw naar Londen, waar hij de Engelsen bewust maakte van de Italiaanse stijl en waar hij zijn werk in ook voor de amateurmarkt geschikte brokken uitbracht in diverse boeken met ayres voor viool. Passaggio rotto, Fantasia & Movimento incognito komen uit deze verzamelingen. Bachs vierdelige Partita in a BWV 1013 zit daarentegen vol raadsels. Ongetwijfeld is het werk ontstaan tijdens zijn verblijf in Köthen waar hij zich vooral toelegde op de instrumentale muziek. Maar dan nog blijft deze partita voor fluit een bijzonderheid in het oeuvre van Bach. Waar hij zijn andere sonatas en partitas nog aan familieleden kwijt kon of misschien wel zelf kon spelen – Bach was een goed violist– is er geen enkele relatie met een fluitist bekend die dit vrij complexe werk zou kunnen spelen. Er bestaat een manuscript uit 1722, geschreven door twee verschillende kopiisten, waarvan de kaft niet meer vermeldt dan ‘Solo pour la flûte traversière’. Sommige musicologen gaan er daarom vanuit dat het werk een arrangement is van een verloren gegaan werk voor viool, gemaakt omdat een uitstekende fluitist het hof bezocht. Feit is dat deze partita, bestaande uit gestileerde
hofdansen, niet alleen uitstekend klinkt op de viool, maar ook Bachs meesterschap op het gebied van de gesuggereerde meerstemmigheid uitstekend weergeeft. Meditatie in twee delen De werken voor viool solo vormen de instrumentale momenten in een doorlopende ‘meditatie’ in twee delen, waarbij de viool en het koor elkaar afwisselen en uiteindelijk in hemelse harmonie bij elkaar komen. Voor de pauze gaat de sequens van de prachtige hymne Drop, drop slow tears van Orlando Gibbons via het gregoriaanse Pater noster, Angelus ad pastores ait van Hieronymus Praetorius (geen familie van de beroemde Michael), Thomas Tallis’ O nata lux, waarin de viool een van de zangstemmen vertolkt, naar Domino non secundum peccata nostra van James MacMillan voor koor en viool solo uit 2010. Hier staat – zoals in dit hele eerste deel – de mens centraal die vergeving vraagt voor zijn zonden en bij de hand genomen wordt door een beschermengel, gepersonifieerd door de viool. Het tweede deel opent met het aangrijpende motet When David heard van de Engelse renaissancecomponist Thomas Tomkins. Daarbij vertolkt de viool een van de stemmen. Daarna klinken, afgewisseld door de vier delen van de Partita van Bach: Adoramus te Christe van Claudio Monteverdi, het recente The Three Kings van Jonathan Dove en Angelus domine descendit van Giovanni Gabrieli, waarin de engelen de mensen oproepen om zelf te aanschouwen dat Christus is opgestaan. In deze werken 5
Toelichting
staan het leven van Christus, de verering van God en de aanbidding van de engelen centraal. De Antiphon for the Angels, dat de jonge Engelse componist Owain Park in opdracht van VOCES8 en Rachel Podger componeerde, heeft als onderwerp de belofte van de onsterfelijkheid. Op teksten van Hildegard von Bingen en Sint Ambrosius bezingt Park het hemelse licht, spreekt hij de gevallen engelen (Lucifer) moed in en laat hij de viool als een ‘guardian angel’ de gevallenen bij de hand nemen om ze terug te brengen naar het licht. Dit mondt uit in een eenzame viool, die verstild in de ether verdwijnend het licht van de opkomende zon symboliseert. Tekst toelichting: Paul Janssen
6
Liedteksten Orlando Gibbons Drop, drop, slow tears Tekst: Phineas Fletcher (1582 - 1650) Drop, drop, slow tears And bathe those beauteous feet Which brought from Heaven The news and Prince of Peace.
Drup, drup, trage tranen en was de lieflijke voeten die ons de Hemelse Boodschap brachten en de Vredevorst.
Cease not, wet eyes, His mercy to entreat; To cry for vengeance Sin doth never cease.
Houd niet op, betraande ogen, om Zijn genade af te smeken; te roepen om wraak, de zonde houdt nooit op.
In your deep floods Drown all my faults and fears; Nor let His eye See sin, but through my tears.
Laat in jullie diepe stromen al mijn fouten en angsten verdrinken; opdat Zijn oog geen zonde ziet, dan door mijn tranen.
Gregoriaans Pater noster Pater noster, qui es in caelis, sanctificetur nomen tuum. Adveniat regnum tuum. Fiat voluntas tua, sicut in caelo et in terra. Panem nostrum quotidianum da nobis hodie, et dimitte nobis debita nostra, sicut et nos dimittimus debitoribus nostris. Et ne nos inducas in tentationem, sed libera nos a malo. Amen.
Onze Vader, die in de hemel zijt, uw naam worde geheiligd, uw rijk kome, uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel. Geef ons heden ons dagelijks brood en vergeef ons onze schuld, zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven, en leid ons niet in bekoring, maar verlos ons van het kwade. Amen.
7
Liedteksten
Angelus ad virginem
Ave regina virginum; Caeli terraeque Dominum Concipies Et paries Intacta Salutem hominem; Tu porta caeli facta, Medula criminum.’
Een engel bezocht de maagd In de beslotenheid van haar kamer, De maagd schrok, Maar de engel stelde haar gerust en sprak: ‘Gegroet! Wees gegroet, koningin van de maagden, Je zult de Heer van hemel en aarde ontvangen, Als maagd zul je zwanger worden, En Hem baren, ter verlossing van de wereld. Je maakt de weg naar de hemel vrij, Om de zonde te genezen.’
‘Quomodo conciperem Quae virum non cognovi? Qualiter infringerem Quod firma mente vovi?’ ‘Spiritus Sancti gratia Perficiet haec omnia; Ne timeas, Sed gaudeas, Secura Quod castimonia Manebit in te pura Dei potentia.’
‘Hoe kan ik nu zwanger worden, Ik heb immers geen man? Waarom zou ik een belofte breken, Die ik uit overtuiging deed?’ ‘De genade van de Heilige Geest Zal dit alles bewerkstelligen. Vrees niet, Maar verheug je, Je bent veilig, Want je kuisheid Zal in jou puur blijven, Dat is de wil van God.’
Ad haec virgo nobilis Respondens inquit ei: ‘Ancilla sum humilis Omnipotentis Dei. Tibi caelesti nuntio, Tanti secreti conscio, Consentiens, Et cupiens Videre
Op deze woorden sprak De edele maagd: ‘Ik ben slechts de nederige dienstmaagd Van de almachtige God. Door jouw hemelse verkondiging Word ik bewust van dit geheim. Ik stem ermee in, En ik wil Het zien,
Angelus ad Virginem Subintrans in conclave, Virginis formidinem Demulcens, inquit: ‘Ave!
8
Liedteksten
Factum quod audio; Parata sum parere, Dei consilio.’
Dat wat ik hoor moet gebeuren, Ik ben klaar om Gods wil Te gehoorzamen.’
Angelus disparuit Et statim puellaris Uterus intumuit Vi partus salutaris. Qui circumdatus utero Novem mensium numero Hinc exiit Et iniit Conflictum Affigens humero Crucem qua dedit ictum Hosti mortifero.
De engel verdween en weldra ontving het meisje in haar schoot de vrucht van het heil. Hij, omringd door de baarmoeder gedurende negen maanden, kwam eruit en begon de strijd, met op zijn schouders het kruis waarmee hij de vijand de fatale klap gaf.
Eia mater Domini, Quae pacem redidisti Angelis et homini, Cum Christum genuisti: Tuum exora filium Ut se nobis propitium Exhibeat, Et deleat Peccata: Praestans auxilium Vita frui beata Post hoc exsilium.
Kom, moeder van de Heer, Je hebt vrede teruggegeven Aan engelen en mensen, Toen je Christus voortbracht, Bid tot je zoon, Dat hij goed voor ons is, Laat hem ons zien, En onze zonden Wegwassen, En help ons, Opdat ons een gelukkig leven te wachten staat, Na deze ballingschap.
9
Liedteksten
Hieronymus Praetorius Angelus ad pastores Angelus ad pastores ait: ‘annuntio vobis gaudium magnum, quia natus est vobis hodie Salvator mundi.’ Alleluia.
De engel sprak tot de herders: ‘Ik verkondig u een grote vreugde: want heden is u de Redder van de wereld geboren.’ Alleluia.
Parvulus filius hodie natus est nobis, et vocabitur Deus fortis. Alleluia.
Een klein kind is heden voor ons geboren en hij zal machtige God genoemd worden. Alleluia.
Henry Purcell Hear my prayer Hear my prayer, O Lord, and let my crying come unto thee.
Heer, aanhoor mijn gebed, en laat mijn roepen tot U doordringen. (psalm 102, 2)
I was glad I was glad when they said unto me: We will go into the house of the Lord. For thither the tribes go up, even the tribes of the Lord: to testify unto Israel, to give thanks unto the Name of the Lord. For there is the seat of judgement: even the seat of the house of David. O pray for the peace of Jerusalem: they shall prosper that love thee. Peace be within thy walls: and plenteousness within thy palaces.
Ik was verheugd toen ze mij zeiden: wij gaan naar het huis van de Heer. Alle stammen komen naar u toe, alle stammen van Hem, van de Heer, want in Israël hoort men zo de naam van de Heer te vieren. Kijk, daar staat de rechterstoel, de zetel van Davids huis. Bid voor Jeruzalem, bid om vrede en laat uw vrienden daar veilig zijn. Vrede binnen uw muren, veiligheid binnen uw vesting. (psalm 122)
10
Liedteksten
Glory be to the Father, and to the Son, and to the Holy Ghost; as it was in the beginning, is now, and ever shall be, world without end, Amen.
Eer aan de Vader en de Zoon en aan de Heilige Geest, zoals het was in het begin, en nu en altijd, en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
Thomas Tallis O nata lux O nata lux de lumine, Jesu redemptor saeculi, Dignare clemens supplicum Laudes precesque sumere.
O Licht geboren uit Licht, Jezus, verlosser van de wereld, Verwaardig u de lofzangen en de gebeden Van uw smekelingen te aanvaarden.
Qui carne quondam contegi
Gij, die u eens hebt verwaardigd met vlees te worden Bekleed ter wille van hen die verloren waren, Geef dat wij ledematen mogen worden Van uw zalig lichaam.
Dignatus es pro perditis, Nos membra confer effici Tui beati corporis.
11
Liedteksten
James MacMillan Domine non secundum peccata nostra Domine, non secundum peccata nostra, quae fecimus nos: neque secundum iniquitates nostras retribuas nobis. Domine, ne memineris iniquitatum nostrarum antiquarum: cito anticipent nos misericordiae tuae, quia pauperes facti sumus nimis. Adjuva nos, Deus salutaris noster: et propter gloria nominis tui, Domine, libera nos: et propitius esto peccatis nostris, propter nomen tuum.
Heer, oordeel ons niet naar onze zonden, noch naar ongerechtigheden die wij hebben begaan. Heer, reken ons de zonden van vroeger niet aan, laat uw medelijden ons dadelijk tegemoetkomen, wij zijn aan het einde van onze krachten. Help ons, God, onze redder, omwille van uw heerlijke naam, Heer, red ons, vaag onze zonden weg, vaag ze weg omwille van uw naam. (psalm 79, 8-9)
Thomas Tomkins When David heard When David heard that Absalom was slain, he went up to his chamber, over the gate, and wept; and thus he said: ‘O my son, Absalom my son, Would God I had died for thee, Absalom my son, O my son, Absalom my son.’
12
Toen David hoorde dat Absalom gedood was, trok hij zich terug in zijn vertrek boven de poort en weende, zeggende: ‘O mijn zoon, Absalom mijn zoon, Was ik maar gestorven in plaats van jij, Absalom, mijn zoon, O mijn zoon, Absalom mijn zoon.
Liedteksten
Claudio Monteverdi Adoramus te, Christe Adoramus te, Christe, et benedicimus tibi: quia per sanctam crucem tuam redemisti mundum.
Wij aanbidden U, Christus en zegenen U: omdat Gij door uw heilig kruis de wereld hebt verlost.
Jonathan Dove The Three Kings O balow, balow lalay. The first king was very young, With doleful ballads on his tongue He came bearing a branch of myrrh Than which no gall is bitterer, Gifts for a baby King.
O balow, balow lalay, De eerste koning was erg jong, met treurige ballades op zijn lippen, kwam hij een tak mirre brengen, die zelfs bitterder was dan gal, geschenken voor een pasgeboren Koning.
The second king was a man in prime, The solemn priest of a solemn time, With eyes downcast and rev’rent feet He brought his incense sad and sweet, Gifts for a baby King.
De tweede koning was volwassen, een ernstige priester uit een ernstige tijd, met neergeslagen ogen en eerbiedige voeten, bracht hij zijn wierook droevig en zoet, geschenken voor een pasgeboren Koning,
The third king was very old, Both his hands were full of gold, Many a gaud and a glittering toy, Gifts for a baby King.
De derde koning van erg oud, hij bracht handen vol goud, kleurrijk en blinkend speelgoed, geschenken voor een pasgeboren Koning.
13
Liedteksten
Giovanni Gabrieli Angelus Domini descendit Angelus Domini descendit de coelo et accedens revolvit lapidem et sedit super eum et dixit mulieribus: Nolite timere scio enim quia crucifixum quaeritis. Iam surrexit – venite et videte locum ubi positus erat Dominus. Alleluia.
Een engel van de Heer daalde uit de hemel, kwam naderbij, rolde de steen weg en zette zich daarop neer. De engel sprak de vrouwen aan en zei: ‘Gij behoeft niet bevreesd te zijn; ik weet dat gij Jezus zoekt, de gekruisigde. Hij is verrezen – komt zien naar de plaats waar Hij gelegen heeft. Alleluia. (Matteüs 28, 2,5,6)
Owain Park Antiphon for the Angels I. Behold the radiant sun departs In glory from our sight, But, O our God, posses our hearts With Thy celestial Light.
I Zie, de stralende zon gaat onder vol glorie uit ons zicht, Maar, o onze God, bezit onze harten Met Uw hemelse Licht.
Tekst: Sint Ambrosius
II. Spirited light! on the edge of the Presence your yearning burns in the secret darkness, O angels, insatiably into God’s gaze. Tekst: Barbara Newman
14
II Begeesterd licht! Op de grens van aanwezigheid brandt jouw verlangen in de geheime duisternis, O engelen, onverzadigbaar in Gods blik.
Liedteksten
III. O gloriosissimi lux vivens angeli, qui infra divinitatem divinos oculos cum mistica obscuritate omnis creature aspicitis in ardentibus desideriis, unde numquam potestis saciari.
III O levend licht, o zalige engelen! Onder goddelijkheid, met goddelijke ogen zien jullie in de duisternis het mysterie van heel de schepping – vol verlangen waar je nooit bent uitgedoofd of voldaan.
Tekst: Hildegard von Bingen
IV. Perversity could not touch your beauty; you are essential joy. But your lost companion, angel of the crooked wings – he sought the summit, shot down the depths of God and plummeted past Adam – that a mud-bound spirit might soar.
IV Perversiteit kon je schoonheid niet raken; je bent echte vreugde. Maar je verloren gezelschap, engel met de kromme vleugels - hij zocht de top, neergeschoten in de diepten van God en stortte langs Adam zodat een geest, vast in de modder, zou kunnen opstijgen.
Tekst: Barbara Newman
15
Biografieën Componisten Orlando Gibbons De Engelse componist en organist Orlando Gibbons (1583 - 1625) startte zijn carrière in Cambridge en werd in 1605 organist van de Chapel Royal in Londen waar hij tot zijn dood werkzaam was. Daarnaast was hij vanaf 1623 organist van de Westminster Abbey. Hij was een van de privémusici van Prins Charles. Gibbons heeft veel madrigalen en kerkmuziek geschreven, maar is vooral bekend gebleven door zijn instrumentale muziek.
Heinrich Ignaz Franz von Biber Heinrich Ignaz Franz von Biber (1644 - 1704) was een Bohemer van Duitse komaf. Hij studeerde in Wenen, waar hij waarschijnlijk de sterleerling werd van Johann Schmelzer. In 1670 kwam hij in Salzburg terecht. Daar kreeg hij een aanstelling als violist in de hofkapel van 16
de aartsbisschop en werd later hofkapelmeester. Veel van zijn werken verschenen tijdens zijn leven in druk, een blijk van de grote waardering die hij oogstte. In 1690 werd hij bovendien door keizer Leopold I in de adelstand verheven en heette vanaf toen Von Biber.
Hieronymus Praetorius De Duitse componist, organist en muziekuitgever Hieronymus Praetorius (1560 1629) was de zoon van de organist Jacob Praetorius. In 1580 kreeg hij zijn eerste aanstelling als organist in Erfurt en vervolgens speelde hij in de Jacobikerk in Hamburg, eerst als assistent van zijn vader en vanaf 1586 als eerste organist. Deze post behield hij tot zijn dood.
Nicola Matteis Over het leven van barokviolist en componist Nicola Matteis (ca. 1650 - na 1714) is niet veel bekend. Waarschijnlijk is hij geboren in Napels en ging hij in rond
1670 naar Londen. Daar werd hij geprezen om zijn vioolspel. Hij trouwde een rijke weduwe in 1700, maar stierf alsnog in armoede. Met de publicatie van zijn Ayres (1676, 1685) behaalde hij enig succes.
Henry Purcell Henry Purcell (1659-1695) was tijdens zijn korte leven zeer beroemd. Zijn oeuvre was rijk en divers, maar hij werd speciaal bewonderd om zijn vocale muziek. Hij was organist van de Westminster Abbey en werd naast dit orgel begraven na zijn dood. Als geen ander van zijn tijdgenoten wist Purcell het Engelse idioom samen met Franse en Italiaanse invloeden om te smeden tot een eigen taal.
Thomas Tallis De Britse componist en muziekuitgever Thomas Tallis (1505 - 1585) was organist van de Abbey of The Holey Cross in Waltham. Hij vestigde zich in 1540 in Canterbury en werd twee jaar later lid van de Chapel Royal.
Biografieën
Hij zou de rest van zijn leven deze functie blijven vervullen, waarbij hij vier vorsten diende. In 1575 kregen Thomas Tallis en zijn leerling William Byrd van Elizabeth I het alleenrecht om muziek uit te geven.
James MacMillan
Scottish Chamber Orchestra. Zijn stijl is vol spirituele, religieuze en ook politieke thema’s die voor velen zeer aansprekend is.
partituren die bewaard zijn gebleven vormen nog altijd een enorme inspiratie en deze muziek is voor velen ‘De Maatstaf’.
Thomas Tomkins
Claudio Monteverdi
De Engelse zanger, organist en componist Thomas Tomkins (1572 - 1656) was een leerling van William Byrd. Hij studeerde ook aan de universiteit van Oxford en was, waarschijnlijk in 1617, Gentleman van de Chapel Royal. Hij behoort tot de laatste Engelse polyfonisten.
De Italiaanse renaissancecomponist Claudio Monteverdi (1567 - 1643) was al op zijn zestiende een bekwaam organist en violist. In 1613 werd hij kapelmeester van de San Marco in Venetië. Hier schreef hij talloze composities die hem in heel Europa beroemd maakten. Zijn positie als componist voor de late renaissance wordt vergeleken met die van Shakespeare voor de literatuur.
Johann Sebastian Bach
foto: Philip Gatside
James MacMillan (1959) kreeg zijn opleiding aan de Edinburgh en Durham University en startte in 1986 een carrière als universitair docent aan de Manchester University. Hij keerde terug naar Schotland en werd huiscomponist van het
Johann Sebastian Bach (1685 – 1750) was afkomstig uit een oud muzikantengeslacht van organisten, cantors en stadsmuzikanten. Op zijn zeventiende begon zijn leven als professional waarbij de aanstellingen elkaar in vrij snel tempo opvolgden: in Weimar, Arnstadt, Mühlhausen, Köthen en tenslotte Leipzig. Daar was hij vanaf 1722 cantor van de Thomaskirche. De vele
Jonathan Dove De Engelse componist Jonathan Dove (1959) studeerde compositie bij Robin Holloway aan de Universiteit van Cambridge. Na zijn afstuderen werkte hij onder andere als repetitor bij het Glyndebourne Opera Festival, waar hij zijn eerste compositieopdracht kreeg. 17
Biografieën
functies die hij tot zijn dood in 1613 vervulde.
Uitvoerenden
Owain Park
Rachel Podger Barokviool Rachel Podger – ‘the queen of the baroque violin’ – ontwikkelde zich na haar studie aan de Guildhall School of Music and Drama in Londen tot een toonaangevend vertolker van muziek uit de barokke en klassieke periode.
foto: Andrew Palmer
Dove schreef meer dan twintig operawerken en een groot repertoire van koorwerken voor wisselende koorbezettingen.
Giovanni Gabrieli Giovanni Gabrieli (1557 1612) werd in Venetië geboren. Hij was de neef van de beroemde organist en componist Andrea Gabrieli, die hem opleidde en ook veel betekende voor zijn verdere opvoeding. Na een studie bij Orlando di Lasso in München, werd Gabrieli in 1585 organistvan de San Marco en de Scuola Grande di San Rocco in zijn geboortestad, 18
foto: Hannah King
Owain Park (1993) is geboren in Bristol en studeerde compositie en orkestratie bij John Rutter aan Cambridge University. Vervolgens behaalde hij een master in compositie. Zijn werken zijn gepubliceerd bij Novello en worden uitgevoerd door gezelschappen als The Tallis Scholars en het Aurora Orchestra. Als dirigent werkt hij met ensembles als Cappella Cracoviensis, Cambridge Chorale en de BBC Singers.
In 2015 ontving ze als eerste vrouw de prestigieuze Royal Academy of Music/ Kohn Foun-dation Bach Prize. Rachel Podger werd afgelopen september door het Engelse tijdschrift Gramophone uitgeroepen tot Artist of the Year 2018. Ze heeft opgetreden met vele bekende muziekgezelschappen gespecialiseerd in oude muziek, waaronder het Orchestra of the Age of Enlightenment, de Academy of Ancient Music, I Fagiolini, het Philharmonia Baroque Orchestra, Tafelmusik en Holland Baroque. Ze werkte
Biografieën
foto: Theresa Pewal
met dirigenten als Jordi Savall en Masaaki Suzuki en geeft geregeld recitals met fortepianist Kristian Bezuidenhout. Sinds 2005 is Rachel Podger artistiek leider van het Brecon Baroque Festival en in 2007 richtte ze haar eigen gezelschap op: Brecon Baroque, waarmee ze optrad
tijdens onder meer het Edinburgh Festival 2017. Haar opnamen werden bekroond met prijzen als een Gramophone Award, BBC Music Magazine Award en Diapason d’Or. Rachel Podger geeft les aan de Royal Academy of Music in Londen, het Royal Welsh College of Music and Drama
in Cardiff en de Juilliard School of Music in New York. Rachel Podger wordt vertegenwoordigd door Percius (www.percius.co.uk).
19
Biografieën
VOCES8 Het Britse vocale ensemble VOCES8 is er in korte tijd in geslaagd een groot publiek te bereiken. Dit dankzij hun vakmanschap, veelzijdigheid en expressiviteit. Het ensemble zingt a capella en geeft daarnaast concerten met toonaangevende orkesten, dirigenten en solisten. VOCES8 treedt geregeld op in onder meer de Wigmore Hall, Elbphilharmonie, Cité de la Musique, Musikverein in Wenen, Tokio Opera en Mariinski Theater. Komend seizoen maakt VOCES8 tournees door de VS, Japan, Australië en Litouwen. VOCES8 geeft geregeld opdrachten aan componisten. Komend voorjaar verschijnt een album bij DECCA met werken van Roxanna Panufnik, Alexander Levine, Alec Roth, Ben Parry, Ola Gjeilo, Philip Stopford, Graham Lack, Thomas Hewitt Jones en Owain Park. Ter afsluiting van hun ‘Composer in Residence’20
programma met Jonathan Dove gaat een werk van deze Engelse componist in 2019 in première. Naast optredens presenteert VOCES8 een uitgebreid educatieprogramma in Londen en biedt het stageplaatsen aan getalenteerde zangers. Voor Cambridge University verzorgt het ensemble een mastersprogramma Koormuziek; voor amateurs is er gedurende de Milton Abbey Summer School een divers programma. Bij uitgeverij Editon Peters is hun educatief materiaal VOCES8 Method in vier
talen beschikbaar, naast twee bundels met hun arrangementen.
Verwacht
Serie Koren Za 19 jan 2019 Grote Zaal 20.15 uur
The Cardinall’s Musick Oorlog en Vrede Het Britse vocaal ensemble The Cardinall’s Musick heeft zijn sporen verdiend met sublieme uitvoeringen van koormuziek uit de Engelse renaissance. Een belangrijke plaats neemt hierbij de muziek van Byrd in, van wie dit koor alle geestelijke werken heeft opgenomen. Delen uit zijn bekendste missen vormen fraaie rustpunten in dit programma dat Oorlog en Vrede als thema heeft, met naast Byrd tijdgenoten als De Monte en Gibbons. Ook in recenter repertoire voelt het ensemble zich uitstekend thuis. Van Benjamin Britten, die de politieke wendingen in het Europa van de jaren 30 bekritiseert, tot de hedendaagse Schotse componist MacMillan, die zijn diep doorvoelde geloof in pakkende noten vertaalt. Arvo Pärt smeekt vrede af in een indrukwekkend werk dat hij in 2004 componeerde, kort na de aanslagen in Madrid. Met een berouwvolle klaagzang besluit Byrd dit programma.
Benjamin Britten
Programma: William Byrd Kyrie uit de Mis voor vijf stemmen Ad Dominum cum tribularer / Agnus Dei uit de Mis voor vijf stemmen / Kyrie uit de Mis voor vier stemmen / Quomodo cantabimus / Agnus Dei uit de Mis voor vier stemmen Prevent us O Lord / Benjamin Britten Advance Democracy James MacMillan When You See the Millions of the Mouthless Dead / A Child’s Prayer / Emitte lucem tuam / Alpha et Omega Orlando Gibbons O Lord in thy wrath / Philippus de Monte Super flumina Babylonis / Arvo Pärt Da pacem
21
Verwacht
za 8 dec / 20.15 uur Amsterdam Sinfonietta + Marc-André Hamelin Quartetto Serioso
November wo 28 nov / 20.30 uur / Bimhuis Diamanda Dramm Violin Spaces do 29 nov / 20.15 uur Norrbotten NEO Lantern Lectures van Klas Torstensson vr 30 nov / 20.15 uur Psalm 151 Cappella Amsterdam
December
zo 9 dec / 13.30 uur Jean-Efflam Bavouzet Lecture-recital: Debussy verklaard
di 11 dec / 20.15 uur Nederlandse Bachvereniging Kerst met Bach
12.00 uur Paolo Zanzu Händels onderschatte klaviermuziek 14.00 uur La Cicala Händels Italië 16.00 uur La Risonanza Händel ‘alla romana’ 19.30 uur De Nieuwe Philharmonie Utrecht Händels Messiah
Huil van de Wolff do 13 dec / 20.15 uur Nieuw Ensemble De lange adem van traditie en vernieuwing
do 6 dec / 12.30 uur CvA Brass Lunchconcert ism Conservatorium van Amsterdam
vr 14 dec / 20.15 uur Nederlands Kamerorkest Viva Vivaldi
22
zo 16 dec
wo 12 dec / 20.15 uur InAlto + Alice Foccroulle Mein Herz ist bereit – Kerst in een verlaten land
za 1 dec / 20.15 uur Concertgebouw Kamerorkest + Bram van Sambeek Fagotconcerten
do 6 dec / 20.15 uur Amsterdam Sinfonietta + Marc-André Hamelin Klavierstück Hamelin
Händeldag
za 15 dec / 19.00 uur college + 20.15 uur concert Coro e Orchestra Ghislieri + Giulio Prandi Een Napolitaanse Kerst
Elke 22e van de maand klinkt om 20.00 uur het geluidsmonument Huil van de Wolff. Martijn Padding componeerde deze interactieve geluidsinstallatie ter herinnering aan oprichter van het Muziekgebouw Jan Wolff (1941 - 2012). Zie voor meer informatie muziekgebouw.nl/ huilvandewolff Geheimtips Bijzondere concerten die je niet mag missen
Foto: Erik van Gurp
Grand café 4’33 Kom voor het concert eten in Grand café 4’33. Reserveren: 020 788 2090 of 433grandcafe.nl.
Rondom het concert - Na aanvang van het concert heeft u geen toegang meer tot de zaal. - Zet uw mobiele telefoon uit voor aanvang van het concert. - Het maken van beeld- of geluidsopnamen in de zaal alleen met schriftelijke toestemming. - Algemene Bezoekersvoorwaarden zijn na te lezen op muziekgebouw.nl
Bij de prijs inbegrepen Reververingskosten en garderobe zijn bij de kaartprijs inbegrepen. Ook een pauzedrankje, tenzij anders vermeld op uw concertkaartje. Bij concerten zonder pauze staan drankjes klaar na afloop van het concert.
Steun het Muziekgebouw Inkomsten uit kaartverkoop dekken ten dele onze kosten. Word vriend of doneer: met uw extra steun kunnen we concerten op het hoogste niveau blijven organiseren. Meer informatie: muziekgebouw.nl/steunons
Op de hoogte blijven? Blijf op de hoogte van nieuw geboekte concerten of ander nieuws. Volg ons via onze e-nieuwsbrief (aanmelden op muziekgebouw.nl), Facebook, Twitter of Instagram. Dank! Wij kunnen niet zonder de steun van onze vaste subsidiënten en Vrienden van het Muziekgebouw. Wij zijn hen daarvoor zeer erkentelijk.
Druk binnenwerk
23