Za 15 dec 2018 Grote Zaal 19.00 uur College 20.15 uur Concert
Serie Oude Muziek
Coro e Orchestra Ghislieri + Giulio Prandi Een Napolitaanse Kerst. Met college van Xavier Vandamme.
Het gratis beschikbaar stellen van dit digitale programmaboekje is een extra service ter voorbereiding op het concert. Het is uitdrukkelijk niet de bedoeling deze versie tijdens het concert te raadplegen via uw mobiele telefoon. Dit is namelijk zeer storend voor de andere concertbezoekers. Bij voorbaat dank.
Programma
Serie Oude Muziek Za 15 dec 2018 Grote Zaal 19.00 uur College 20.15 uur Concert
Coro e Orchestra Ghislieri + Giulio Prandi Een Napolitaanse Kerst. Met college van Xavier Vandamme. Francesca Boncompagni sopraan Sonia Tedla sopraan Maria Chiara Gallo alt Luca Cervoni tenor Matteo Bellotto bas
College 19.00 - 19.45 uur ca. 45 minuten Door Xavier Vandamme
Concert 20.15 - 22.00 uur ca. 40 minuten voor de pauze ca. 40 minuten na de pauze
Giulio Prandi dirigent
Bent u niet vergeten uw mobiele telefoon uit te zetten? Dank u wel.
2
Programma
Deel 1: De Moeder Francesco Durante (1684 - 1755) Magnificat a 4 (ca. 1740) Niccolò Jommelli (1714 - 1774) Veni sponsa Christi voor sopraan, strijkers en basso continuo
Sinfonia in d Davide Perez (1711 - 1778) Salve Regina voor sopraan, koor en basso continuo
Pauze Deel 2: De Zoon Francesco Durante Nunc dimittis voor vijf solostemmen, strijkers en basso continuo
Alessandro Scarlatti (1660 - 1725) Cantata pastorale ‘O di Betlemme altera’ voor sopraan, strijkers en basso continuo
Francesco Durante Messa in pastorale voor koor, solisten, orkest en basso continuo
3
College Napels: onbekend maakt onbemind
Xavier Vandamme
College door Xavier Vandamme De beste koffie van Italië zetten ze in Napels. En wie nog nooit een sfogliatella of echte babà proefde, boekt maar beter meteen een reis naar de wereldhoofdstad van de patisserie. Toch is Napels onder toeristen niet echt een trekpleister. Want onbekend maakt onbemind. Hetzelfde geldt voor het enorme muzikale repertoire van deze stad, die tot in de achttiende eeuw groter was dan Rome, Madrid of Amsterdam. In dit college verkennen we de soundtrack van deze stad – van renaissance tot late barok – waar ze niet voor niets het muziekconservatorium uitvonden.
4
Foto: Martina Simkovicova
De Vlaming Xavier Vandamme is sinds 2009 algemeen en artistiek directeur van het wereldwijd toonaangevende Utrechtse Festival Oude Muziek. Vandamme studeerde taal- en letterkunde (Frans, Italiaans) en wijsbegeerte aan de universiteit van Leuven, waar hij ook les gaf. Hij was muziekrecensent, onder meer voor de krant De Standaard, en werkte jarenlang als presentator en producer bij de VRT (Klara). Onlangs werd Vandamme verkozen tot voorzitter van het internationale Réseau Européen de Musique Ancienne / European Early Music Network (REMA – EEMN). Eerder werkte hij in Brussel bij concertzaal Paleis voor Schone Kunsten als adjunct-directeur van BOZAR Music.
Toelichting In dit concert kunt u luisteren naar gezongen kerkelijke muziekwerken uit het Italië van de achttiende eeuw en bedoeld voor de tijd rond Kerstmis. Centraal staan vier componisten die een band hadden met de stad Napels, destijds een koninkrijk dat tot Spanje behoorde. De werken klinken hier in de concertzaal, maar hadden oorspronkelijk natuurlijk hun plek in religieuze diensten, in missen en andere plechtige of feestelijke vieringen. De vier componisten waren slechts enkelen van de talloze musici die de katholieke kerken in Italië van hun eigen muziek voorzagen, van missen, motetten en oratoria. Pausen, kardinalen en bisschoppen in Italië, en elders in katholiek Europa, hadden er enorme bedragen voor over om de macht en rijkdom van de kerk ook op muziekgebied te etaleren en staken kapitalen in alle openbare schoonheid. De oudste van de vier componisten is de in Palermo geboren Alessandro Scarlatti, een van de centrale figuren in het muziekleven van Rome en Napels en de vader van Domenico, die befaamde tijdgenoot van Johann Sebastian Bach. Francesco Durante werkte het grootste deel van zijn leven als kerkmusicus en docent in Napels, en de nu weinig bekende Davide Perez had een succesvolle carrière in Napels, Palermo en Lissabon. Een componist uit Napels die juist vooral actief was op het gebied van de opera was Niccolò Jommelli, tevens concurrent van Perez toen beiden solliciteerden naar een post in Rome. Het programma bestaat uit twee delen, het eerste gewijd aan Maria en het tweede aan haar zoon Jezus.
Deel 1: De Moeder
Francesco Durante Magnificat Dit concert begint met een Magnificat van Francesco Durante, de zogenaamde lofzang van Maria. Dat is de tekst zoals zij die volgens het evangelie van Lukas hoofdstuk 1 uitroept, nadat ze te horen heeft gekregen dat ze een kind zal baren, nota bene de zoon van God. Die lofzang, het Magnificat – naar het eerste woord, dat betekent: Hij maakt groot – maakt al eeuwen deel uit van de katholieke traditie en is een dagelijks onderdeel van het gebed en gezang der monniken en gelovigen. Dit Magnificat in Bes van Durante dateert van omstreeks 1740 en werd na zijn dood nog steeds uitgevoerd en zelfs hoog geprezen tot aan het einde van de negentiende eeuw. Het werk bestaat uit zes delen, waarin de originele Gregoriaanse Magnificat-melodie als rode draad is verwerkt. Zoals bijvoorbeeld in deel 1, waar de melodie van stem naar stem springt en wordt versierd met uitgebreide omspelingen. Ook als de cirkel van de compositie rond is in deel 6, ‘Sicut erat in principio’, presenteren de sopranen opnieuw de cantus firmus-melodie zoals ze dat deden in het eerste deel. Het werk eindigt met de levendige verweving van de teksten ‘Et in secula seculorum’ en ‘Amen’. 5
Toelichting
Niccolò Jommelli Veni sponsa Christi Aan de stralende kerstantifoon Veni sponsa Christi is te horen dat kerkmuziek en opera bij de generatie van Jommelli dicht bij elkaar lagen. Met galante en dansante klanken wordt ‘de bruid van Christus’ welkom geheten. Als een soort instrumentaal tussenspel tussen de vocale werken klinkt hier Jommelli’s Sinfonia in d, een werk van een minuut of zeven en in drie korte contrasterende delen. Later zou uit dit soort werken de klassieke symfonie groeien.
Davide Perez
Het Salve Regina van Davide Perez is qua stijl verwant met dat van zijn tijdgenoot Giovanni Battista Pergolesi, en lijkt op de ‘empfindsame’ stijl zoals die bij de generatie van de oudste zonen van Bach rond dezelfde tijd in zwang kwam. Karakteristiek zijn de schrijnende chromatiek, de dissonante langs elkaar schurende melodische lijnen in de begeleidende strijkers en de vele zuchtende figuren (seufzer). Zo is er grote bewogenheid en zelfs opstandigheid in de noten wanneer ‘de ballingen tot Maria smeken, zuchtend en wenend in dit dal van tranen.’ En ook in de laatste regels ‘o clemens, o pia’ (o zachtmoedige, o vrome) toont Perez zich een meester van het smachten, smeken en weemoedigheid. Deel 2: De Zoon
Salve Regina
Francesco Durante
Het gregoriaanse Salve Regina geldt als een van de vroegste middeleeuwse Mariagezangen en stamt, naar men vermoedt, van de hand van een Benedictijner monnik uit Reichenau. Het oudst bewaarde voorbeeld van het Salve Regina staat in een antifonale van omstreeks 1150 uit de Cisterciënzer abdij van Movimondo nabij Milaan. In zijn gregoriaanse versie kwam het als vaste antifoon aan het eind van het officie (gezongen gebed der monniken) terecht en als cantus firmus in motetten en missen. Componisten als Palestrina vervlochten de oorspronkelijke middeleeuwse melodie door hun meerstemmige motetten met dezelfde naam.
Nunc dimittis
6
Het programma na de pauze staat in het teken van Kerstmis, de geboorte van Jezus. Een gezang dat verbonden is met de komst van Christus is Nunc dimittis (nu zendt u heen), ook wel de Lofzang van Simeon genoemd. Dat is een lofzang die de oude Simeon volgens het evangelie van Lucas 2:29-32 zou hebben uitgesproken toen hij Jezus en zijn ouders in de tempel ontmoette. Van de Heilige Geest zou hij de belofte hebben gekregen, dat hij pas zou sterven, nadat hij de Messias had gezien. De mooie ernstige toonzetting van Durante is een van vele die er in de loop van eeuwen van gemaakt zijn.
Toelichting
Alessandro Scarlatti Cantata pastorale ‘O di Betlemme altera’ Alessandro Scarlatti’s Cantata pastorale ‘O di Betlemme altera’ is een mooi voorbeeld van onderhoudende maar deugdzame kerstmuziek, over de blije geboorte van Jezus. De geboorte is bezien door de ogen van de herders in de velden, die met fluiten en doedelzakken op weg gaan naar Bethlehem. Die volkse klanken heeft Scarlatti met kleurrijke imitaties van de herdersmuziek in zijn cantate verwerkt.
Francesco Durante Messa in pastorale Heel aanschouwelijk is de Messa in pastorale van Francesco Durante, waar de volkse kant van het kerstfeest nog meer ruimte krijgt. Durante schreef drie van zulke herdersmissen (pastor = herder), die herinneren aan kleurige kerststallen en de traditionele in Napels nog altijd gangbare optochten waarin ‘herders’ door de straten lopen al spelend op hun fluiten en doedelzakken. Geen vredige zachte klanken maar luide muziek voor in de buitenlucht, die gehoord wil worden. Kenmerkend voor de muziek zijn de melodieën in parallelle tertsen, de vaak liggende bas en het wiegende siciliano-ritme, die ook in veel slaapliedjes te horen zijn. Een mooie kleurige mix van kerkelijke en volkse muziek uit Napels. Tekst toelichting: Clemens Romijn
7
Liedteksten Francesco Durante Magnificat Magnificat anima mea Dominum Et exsultavit spiritus meus in Deo salutari meo. Quia respexit humilitatem ancillæ suæ: ecce enim ex hoc beatam me dicent omnes generationes. Quia fecit mihi magna qui potens est, et sanctum nomen eius.
Hoog verheft nu mijn ziel de Heer, verrukt is mijn geest om God, mijn Verlosser, Zijn keus viel op zijn eenvoudige dienstmaagd, van nu af prijst ieder geslacht mij zalig.
Et misericordia eius a progenie in progenies timentibus eum. Fecit potentiam in bracchio suo, dispersit superbos mente cordis sui.
Barmhartig is Hij tot in lengte van dagen voor ieder die Hem erkent. Hij doet zich gelden met krachtige arm, vermetelen drijft hij uiteen,
Deposuit potentes de sede et exaltavit humiles. Esurientes implevit bonis et divites dimisit inanes,
machtigen haalt Hij omlaag van hun troon, eenvoudigen brengt Hij tot aanzien; Behoeftigen schenkt Hij overvloed, maar rijken gaan heen met lege handen.
Suscepit Israel puerum suum recordatus misericordiæ suæ, Sicut locutus est ad patres nostros, Abraham et semini eius in sæcula.
Hij trekt zich Zijn dienaar Israël aan, Zijn milde erbarming indachtig; zoals Hij de vaderen heeft beloofd, voor Abraham en zijn geslacht voor altijd.
Gloria Patri et Filio et Spiritui Sancto
Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Zoals het was in het begin, en nu en altijd, en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
sicut erat in principio et nunc et semper et in saecula saeculorum. Amen.
8
Wonderbaar is het wat Hij mij deed, de Machtige, groot is Zijn Naam!
Liedteksten
Niccolò Jommelli Veni sponsa Christi Veni sponsa Christi, accipe coronam quam tibi Dominus praeparavit in aeternum.
Kom bruid van Christus, ontvang de kroon die de Heer voor U bereid heeft in eeuwigheid.
Davide Perez Salve Regina Salve, Regina, Mater misericordiae, vita, dulcedo, et spes nostra, salve. Ad te clamamus, exsules filii Hevae, ad te suspiramus, gementes et flentes in hac lacrimarum valle. Eia ergo, advocata nostra, illos tuos misericordes oculos ad nos converte. Et Jesum, benedictum fructum ventris tui, nobis, post hoc exsilium, ostende. O clemens, O pia, O dulcis Virgo Maria.
Wees gegroet, koningin, moeder van barmhartigheid; ons leven, onze vreugde en onze hoop, wees gegroet. Tot u roepen wij, ballingen, kinderen van Eva; tot u smeken wij, zuchtend en wenend in dit dal van tranen. Daarom dan, onze voorspreekster, sla op ons uw barmhartige ogen; en toon ons, na deze ballingschap, Jezus, de gezegende vrucht van uw schoot. O goedertieren, o liefdevolle, o zoete maagd Maria.
9
Liedteksten
Francesco Durante Nunc dimittis Nunc dimittis servum tuum, Domine, secundum verbum tuum in pace: Quia viderunt oculi mei salutare tuum Quod parasti ante faciem omnium populorum: Lumen ad revelationem gentium, et gloriam plebis tuae Israel. Gloria Patri et Filio et Spiritui Sancto sicut erat in principio et nunc et semper et in saecula saeculorum. Amen.
Nu laat u, Heer, uw dienaar in vrede heengaan, zoals u heeft beloofd. Want met eigen ogen heb ik de redding gezien die u bewerkt heeft ten overstaan van alle volken: een licht dat geopenbaard wordt aan de heidenen en dat tot eer strekt van Israël, uw volk. Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest. Zoals het was in het begin, en nu en altijd, en in de eeuwen der eeuwen. Amen.
Alessandro Scarlatti Cantata pastorale ‘O di Betlemme altera’ Recitatief Oh, di Betlemme altera povertà venturosa Se chi fece ogni cosa, se chi move ogni sfera in te discende e l’Autor de la luce, nei suoi primi vagiti, a te risplende.
O edele en gelukkige armoede van Bethlehem, als de maker van alles, de beweger van elke planeet, naar jou afdaalt, en de bron van licht, op jou schijnt, als je je eerste schreeuwen uit!
Aria Dal bel seno d’una stella Spunta a noi l’eterno sole, da una pura verginella naque già l’eterna prole.
Uit de welgevormde borst van een ster komt de eeuwige zon voor ons op. Uit een jonge zuivere maagd is nu een eeuwig nageslacht geboren.
10
Liedteksten
Recitatief Presa d’huomo la forma alle gelide tempre D’inclemente stagione soggiace Il gran Bambino. E d’acerbo destino per sottrarre al rigore L’humanità cadente, del suo corpo innocente fa scudo a noi l’appassionato amore.
Als het zijn menselijke vorm aanneemt, wordt dit machtige kind blootgesteld aan ijzige kou en bar weer. Om de gevallen mensheid te redden van de ontberingen van haar bestaan, is het onschuldige lichaam en de gepassioneerde liefde van dit kind ons schild.
Aria L’Autor d’ogni mio bene Scioglie le mie catene E stretto, e in fasce, il tutto ei fè dal nulla eppur lo veggio in culla e in terra nasce.
De bron van al mijn rijkdommen verpakt in armoedige doeken maakt mijn ketenen los. Hij maakte alles uit niets, en toch zie ik hem liggen in de wieg, geboren op aarde.
Recitatief Fortunati pastori giacchè v’è dato in sorte Che il signor della vita immortale,
D’un Dio fatto mortale Correte a celebrar l’altro Natale.
Gelukkige herders, omdat op jullie het lot is gevallen dat de Heer van het leven, onsterfelijk, nooit geschapen, de eerste keer ademhaalt in jullie midden! Op de liefelijke, feestelijke klanken van onschuldige doedelzakken haast je op weg om de verheven geboorte te vieren van een door God gemaakte sterveling.
Aria Tocco la prima sorte a voi, pastori, perché si fa Gesù di Dio l’Agnello. Offrite alla sua cuna i vostri cuori Mirate quanto è vago e quanto è bello. Lasciate i vostri armenti e la capanna Abbandonate si le pecorelle. V’è una speranza in lui che non v’inganna E chi vi può dar loco in fra le stelle.
Het grootste fortuin was aan jullie, herders, want Jezus is het Lam van God geworden. Bied je harten aan bij zijn wieg, zie hoe knap hij is, en hoe mooi. Verlaat uw kudden en hutten, ja, verlaat uw schapen. Hij belichaamt een hoop die jullie niet misleidt en jullie een plaats geeft tussen de sterren.
increato respiri fra di voi l’aure primiere! Al dolce suon giulivo di zampogne innocenti
Vertaling: Clemens Romijn
11
Liedteksten
Francesco Durante Messa in pastorale Kyrie eleison; Christe eleison; Kyrie eleison.
Heer, ontferm u over ons Christus, ontferm u over ons Heer, ontferm u over ons.
Gloria in excelsis Deo et in terra pax hominibus bonae voluntatis.
Eer aan God in den hoge en vrede op aarde aan de mensen die Hij liefheeft. Wij loven U. Wij prijzen en aanbidden U. Wij verheerlijken U en zeggen U dank voor uw grote heerlijkheid.
Laudamus Te. Benedicimus Te. Adoramus Te. Glorificamus Te. Gratias agimus Tibi propter magnam gloriam tuam. Domine Deus Rex caelestis, Deus Pater omnipotens. Domine Fili unigenite, Jesu Christe. Domine Deus Agnus Dei, Filius Patris. Qui tollis peccata mundi, miserere nobis. Qui tollis peccata mundi, suscipe deprecationem nostram. Qui sedes ad dexteram Patris, miserere nobis. Quoniam Tu solus Sanctus. Tu solus Dominus. Tu solus altissimus, Jesu Christe. Cum Sancto Spiritu in gloria Dei Patris. Amen
12
Heer God, hemelse Koning, God almachtige Vader; Heer, eniggeboren Zoon, Jezus Christus; Heer God, Lam Gods, Zoon van de Vader; Gij die wegneemt de zonden der wereld, ontferm U over ons; Gij die wegneemt de zonden der wereld, aanvaard ons gebed; Gij die zit aan de rechterhand van de Vader, ontferm U over ons. Want Gij alleen zijt de Heilige. Gij alleen de Heer. Gij alleen de Allerhoogste: Jezus Christus. Met de Heilige Geest in de heerlijkheid van God de Vader. Amen.
Biografieën Componisten Francesco Durante
In zijn geboorteplaats Frattamaggiore nabij Napels kreeg Francesco Durante (1684 - 1755) de muziek met de paplepel ingegoten. Want zijn vader was zanger in de kerk van Santa Maria in Frattamaggiore, en zijn oom was rector was van het Conservatorio di Santa Onofrio a Capuana in Napels, waar Francesco studeerde. Napels was destijds het epicentrum van de serieuze opera en vrijwel iedereen die
in Napels werkzaam was in de muziek had met opera van doen. Maar niet Francesco Durante. Hij verbond de traditie van het oude kerkelijke meerstemmige koormuziek van Palestrina met de destijds moderne trend van Vivaldi, alsof hij twee eeuwen bijeenbracht in zijn muziek. Omdat Durante zo’n invloedrijke en vruchtbare leraar in Napels was geweest, leefde hij nog lang voort in de herinnering na zijn dood. Met een tussenstop in Rome in 1718 zou Durante de rest van zijn leven in Napels doorbrengen, als docent en muzikaal leider van drie verschillende conservatoria. Hij zou een klein legertje leerlingen afleveren, onder wie Giovanni Battista Pergolesi, Girolamo Abos, Pasquale Anfossi, Tommaso Traetta, Antonio Sacchini, Nicolo Piccinni en Giovanni Paisiello.
Niccolò Jommelli Ook Niccolò Jommelli (1714 - 1774) kreeg zijn opleiding in Napels aan het Conservatorio di Santo Onofrio a Capuana.
In Napels werd hij onder andere beïnvloed door Johann Adolf Hasse.
Daarna werkte hij afwisselend in Rome, Bologna en Venetië, waar hij in 1743 muziekdirecteur werd van het Ospedale degli Incurabili, op aanbeveling van Hasse. In Rome werkte hij korte tijd als hulpkapelmeester van de Sint-Pietersbasiliek in Rome. Op het toppunt van zijn succes vertrok Jommelli naar Stuttgart, waar hij in 1753 kapelmeester werd en hij in vijftien jaar tijd het Duitse operaleven in Italiaans vaarwater zou brengen. In 1769 keerde Jommelli naar Napels terug. 13
Biografieën
Davide Perez
Het lot van de componist Davide Perez lijkt op dat van zoveel toondichters uit vroeger eeuwen: in hun tijd beroemd, maar daarna in vergetelheid geraakt en begraven onder lagen stof. Davide of David Perez (1711 1778) was geboren in Napels en werd in zijn tijd door critici beschouwd als een van de grootste componisten van Italië en op één lijn gezet met Hasse en Jommelli. De Engelse componist Charles Burney roemde Perez om zijn ‘originele geest en zijn elegante stijl van 14
componeren.’ Hij genoot zijn opleiding aan een van de acht conservatoria die Napels destijds rijk was, het Conservatorio di Santa Maria di Loreto, waaraan ook Francesco Durante verbonden was geweest. Na zijn studie kwam Perez in dienst van de Siciliaanse prins Naselli d’Aragona, later pendelde hij tussen Palermo en Napels. Vanaf 1752 was Davide Perez hofcomponist van het Portugese hof in Lissabon, waar hij succes oogstte met drie opera’s op libretto’s van Metastasio. Na de verwoestende aardbeving in Lissabon in 1755, keerde Perez zich van de opera af en legde hij zich grotendeels toe op kerkmuziek.
en operacomponist aan de hofkapel van Christina van Zweden, die in Rome in ballingschap leefde. Daarnaast was hij ook muzikaal leider van de S. Gerolamo della Carità. In 1684 vertrok hij naar Napels, waar hij kapelmeester werd bij de markies Del Scarpio, onderkoning van Spanje.
Alessandro Scarlatti De Italiaanse componist Alessandro Scarlatti (1660 1725) was de vader van de bekendere Domenico Scarlatti. Hij studeerde waarschijnlijk bij Giacomo Carissimi en Bernardo Pasquini. Scarlatti’s eerste betrekking was die van kapelmeester
In 1702 verliet hij Napels en werkte in Florence voor de begaafde musicus Ferdinando de’ Medici. Na een kort verblijf in Rome keerde hij terug naar Napels, waar hij zijn laatste jaren doorbracht. Tot zijn leerlingen behoorden Hasse en Durante.
Biografieën
Uitvoerenden Francesca Boncompagni Sopraan
foto: Gianandrea Uggett
De Italiaanse zangeres Francesca Boncompagni (1984) studeerde eerst viool in Siena. Daarna vervolgde ze haar muzikale opleiding zang in Florence. In 2007 kwam ze bij ‘Le Jardin des Voix’, de barokacademie van William Christie. In 2008 won Boncompagni de eerste prijs in de internationale zangwedstrijd Francesco
Provenzale voor barokzang in Napels. Ze zong in koren als Collegium Vocale Gent, Les Arts Florissants en Les Musiciens du Louvre. In 2017 zong ze mee met het Monteverdi Choir & Orchestras van John Eliot Gardiner in de tour Monteverdi 450, die in mei 2018 de Royal Philharmonic Society’s Music Award in Opera & Music Theatre won. Ze zong in 2018 de rol van Euridice (L’Orfeo, Claudio Monteverdi) in het Teatro Regio in Turijn met dirigent Antonio Florio en regisseur Alessio Pizzech en in Florence Dapfne (La Dafne, Marco da Gagliano) met dirigent Frederico Maria Sardelli en regisseur Gian Maria Aliverti. Ze heeft een uitgebreide discografie op haar naam staan en kreeg voor haar haar cd L’amoroso e crudo stile met muziek van Luca Marenzio dit jaar nog vijf sterren van het tijdschrift Classic Voice en vijf diapasons van het tijdschrift Diapason.
Sonia Tedla Sopraan De Italiaanse sopraan Sonia Tedla studeerde zang aan
het Conservatorio Giovanni Battista Martini en musicologie aan de Universiteit van Bologna. Ze is gespecialiseerd in het repertoire van de zeventiende en achttiende eeuw.
foto: Dorotea Iovino
Tedla werkt regelmatig samen met bekende barokmusici waaronder fortepianist Rinaldo Alessandrini en klavecinist Ottavio Dantone en dirigenten als Philippe Herreweghe, Giulio Prandi en Christopher Hogwood. Ze was te horen op prestigieuze internationale festivals en locaties, waaronder het Lincoln Center White Light Festival in New York, Het Concertgebouw 15
Biografieën
in Amsterdam, Théâtre des Champs-Élysées in Parijs, de Internationale HändelFestspiele Göttingen, het George Enescu-festival in Boekarest en het Gergiev Festival in Rotterdam. Opnames maakte ze voor de labels Deutsche Harmonia Mundi, Dynamic, Pentatone en Glossa.
Maria Chiara Gallo Alt
foto: Marie Fuenmayor
Maria Chiara Gallo werd geboren in Reggio Emilia (Italië) en studeerde zang aan het conservatorium van dezelfde stad. Ze werd toegelaten aan de European 16
Baroque Academy of Ambronay onder leiding van Sigiswald Kuijken. In december 2016 won ze de wedstrijd Beca Bach 2017 van de organisatie Bach Zum Mitsingen en zong ze als solist in verschillende cantates van Johann Sebastian Bach. Tijdens het seizoen 2017/18 zong ze de rol van Aeglée in de opera Alcyone van Marin Marais onder leiding van van Jordi Savall in de Opéra Comique (Parijs), Versailles, Teatre del Liceu (Barcelona) en Theatre de Caen. Ze werkt regelmatig samen met ensembles als La Capilla Real de Catalunya, Ensemble Zefiro en het Icarus Ensemble voor hedendaagse muziek. Ze is medeoprichter van het Ensemble AbChordis en bracht daarmee in 2016 de cd Stabat Mater uit bij Deutsche Harmonia Mundi.
Luca Cervoni Tenor De Italiaanse tenor Luca Cervoni studeerde zang aan het Conservatorio Santa Cecilia in Rome en volgde
masterclasses madrigaalzang bij Alessandro Quarta en Rinaldo Alessandrini in Urbino.
foto: Stefano Tontini
Cervoni zong meerdere jaren bij het Collegium Vocale Gent van Philippe Herreweghe. In 2011 zong hij mee in de Mis in b mineur in een vertolking van Sigiswald Kuijken. In dit jaar was hij eveneens medeoprichter van het AbChordis ensemble, waarmee hij op vele prestigieuze festivals zong, waaronder het Ambronay Festival en Urbino Musica Antica. In 2016 trad hij op met Antonio Florio en zijn
Biografieën
Cappella Neapolitana en zong hij in het oratorium La resurrezione van Georg Friedrich Händel, uitgevoerd en opgenomen door de Zwitserse Radio RSI met Diego Fasolis en I Barocchisti. Ook zong hij in de hedendaagse opera Un’infinita primavera attendo van Diego Carmini met het Filarmonica Romana.
Matteo Bellotto Bas
De Italiaanse bas Matteo Bellotto voltooide eerst zijn studie klarinet aan het conservatorium
van Bologna voordat hij overstapte op de studie zang. Hij is gespecialiseerd in het barokrepertoire. Bellotto werkte onder anderen samen met Rinaldo Alessandrini en Claudio Cavina met wiens ensemble La Venexiana hij tourde in de Verenigde Staten. Hij zong meerdere malen de rol van Pluto in Monteverdi’s Orfeo en Seneca in Incoronazione di Poppea. Hij werkte met het Orchestra e Coro della Radio Svizzera, waar hij solist was in de Vespers van Carlo Donato Cossoni, de opera Agnes van Ferdinando Paër en de opera Ercole Amante van Francesco Cavalli. Hij heeft deelgenomen aan de belangrijkste barokmuziekfestivals zoals het Cremona Monteverdifestival, het barokfestival in Brugge en het barokfestival in Wrocław, Polen. Ook is hij geïnteresseerd in het hedendaagse repertoire en zong hij in de opera Mister Me van Luca Mosca, Il Processo Continua van Francesco Hoch en de opera Gesualdo considered as a murderer van Luca Francesconi.
Giulio Prandi Dirigent De Italiaanse dirigent Giulio Prandi is gespecialiseerd in het koor- en kerkrepertoire van de achttiende eeuw. Hij is oprichter van het Coro e Orchestra Ghislieri, waarmee hij wereldwijd optreedt.
foto: Matteo Belli
Prandi studeerde af in orkestdirectie en heeft zowel een diploma zang als een wiskundegraad van de Universiteit van Pavia. Hij studeerde compositie bij Bruno 17
Biografieën
Zanolini en koordirectie bij Domenico Zingaro aan het Conservatorium van Milaan. Hij is artistiek en muzikaal directeur van Ghislierimusica aan het Collegio Ghislieri in Pavia. In zijn onderzoek naar kerkmuziek van de achttiende eeuw heeft hij veel zeldzame en ongepubliceerde werken ontdekt van onder anderen Nicolò Jommelli, Francesco Durante en Emanuele d’Astorga. Hij geeft regelmatig masterclasses en workshops en is een veelgevraagd gevraagd jurylid voor internationale wedstrijden zoals het Van Wassenaer Concours in Utrecht en de Early Music Young Artistis Competition in York. Prandi doceert koorzang aan het Conservatorio F. Vittadini in Pavia.
Coro e Orchestra Ghislieri Coro e Orchestra Ghislieri is een Italiaans vocaal en instrumentaal ensemble dat is gespecialiseerd in de religieuze muziek van 18
de achttiende eeuw. Het is in 2003 opgericht door dirigent Giulio Prandi. Het ensemble is in residentie van het historische Collegio Ghislieri van Pavia en treedt op in prestigieuze Europese concertzalen en op grote internationale festivals, waaronder de Internationale Händel-Festspiele Göttingen, het George Enescu Festival in Boekarest, Festival Oude Muziek in Utrecht en het Festival Monteverdi in Cremona. In seizoen 2018 en 2019 is het ensemble te zien in Italië, Malta, Frankrijk, België, Nederland, Duitsland, Oostenrijk, Noorwegen en Spanje. Voor het label Deutsche Harmonia Mundi maakte Coro e Orchestra Ghislieri een serie, gewijd aan de componisten die representatief zijn voor hun voortdurende onderzoek naar historisch repertoire: Baldassarre Galuppi, Niccolò Jommelli, Davide Perez en een live-opname gewijd aan de Italiaanse werken van Händel. In 2018 bracht het ensemble een cd uit met muziek van Pergolesi op het label Arcana-Outhere Music met de zeldzame
Mis in D-groot en de tot nu toe niet eerder opgenomen Mottettone Dignas laudes resonemus. Hiervoor ontvingen ze de Diapason Découverte. In 2019 nemen ze een nieuwe cd op voor Arcana - Outhere Music met Jommelli’s Requiem. Sinds 2017 wordt hun muzikale onderzoek ondersteund door een wetenschappelijk comité dat is opgericht in samenwerking met de afdeling Musicologie en de afdeling Cultureel Erfgoed van de Universiteit van Pavia.
BiografieĂŤn
foto: Elisa Bracco
Sopranen Valentina Argentieri, Caterina Iora, Marta Redaelli, Sonia Tedla
Bassen Matteo Bellotto, Renato Cadel, Marco Domenico Grattarola, Alessandro Nuccio
Alten Giulia Beatini, Silvia Capobianco, Isabella Di Pietro, Maria Chiara Gallo
Viool 1 Diego Castelli (aanvoerder), Marino Lagomarsino, Renata Spotti
Tenoren Luca Cervoni, Michele Concato, Simone Milesi, Roberto Rilievi
Viool 2 Alberto Stevanin (concertmeester), Abramo Raule, Valeria Caponnetto
Altviool Krishna Nagaraja Cello Jorge Alberto Guerrero Contrabas Mario Lisarde Orgel Francesco Moi Theorbe Gabriele Palomba 19
Steun het Muziekgebouw
Met een schenking of nalatenschap helpt u het Muziekgebouw bijzondere artistieke programma’s te realiseren én projecten mogelijk te maken op het gebied van educatie en talentontwikkeling. Vriendschap Iedere bijdrage is van harte welkom; u kunt eenmalig doneren of structureel, door middel van een Vriendschap. Vanaf een jaarbijdrage van € 50,= bent u Vriend van het Muziekgebouw en ontvangt u verschillende tegenprestaties, zoals uitnodigingen voor speciale evenementen en de Vriendennieuwsbrief. Nalatenschap Het is ook mogelijk het Muziekgebouw op te nemen in uw testament. Dankzij de ANBI-status is het Muziekgebouw volledig vrijgesteld van erfbelasting, waardoor de schenking vanuit een erfenis volledig aan de doelstelling ten goede komt. Wilt u hierover meer weten, neem dan a.u.b. contact met ons op. Informatie? Meer informatie vindt u op www.muziekgebouw.nl/steunons. Neem voor vragen contact op met ons kantoor via vrienden@ muziekgebouw.nl of 020-7882010. 20
foto: Adam Mork
Serie Oude Muziek
Verwacht
Wo 23 jan 2019 Grote Zaal 19.00 uur College 20.15 uur Concert
Pygmalion Stravaganza d’Amore. Met college. ‘Een gouden vondst’, noemde Trouw dit spectaculaire barokprogramma Stravaganza d’Amore over de geboorte van de opera aan het eind van de 16e eeuw. Met ruim 70 musici op het podium klinkt de muziek van componisten die dienden als wegbereider van het allereerste meesterwerk in de opera, Orfeo van Monteverdi. Destijds verbluffend nieuwe muziek, nu net zo verbluffend uitgevoerd. Stravaganza d’Amore is het eerste deel van een Italiaans tweeluik dat het in 2006 opgerichte Franse koor en orkest Pygmalion brengt onder leiding van dirigent Raphaël Pichon. Donderdag 24 januari staat de geestelijke muziek centraal, dit concert de wereldlijke muziek die aan het einde van de 16e eeuw zo dramatisch veranderde. Het centrum van deze verandering was Florence waar veel componisten zich bezighielden met een nieuwe vorm van zang en compositie; in feite nog steeds het basismodel voor de huidige singer-songwriters. Programma: Werken van Claudio Monteverdi, Girolamo Fantini, Giulio Caccini, Cristoforo Malvezzi, Marco da Gagliano, Luca Marenzio, Alessandro Orologio, Lorenzo Allegri, Jacopo Peri, Pietro Antonio Giramo, Giovanni Battista Buonamente en Emilio de Cavalieri
Claudio Monteverdi
Het concert wordt vooraf gegaan door een college van Xavier Vandamme: Cultureel klimaat rond het ontstaan van de opera.
21
Verwacht
December 2018 Händeldag zo 16 dec
12.00 uur Paolo Zanzu Händels onderschatte klaviermuziek 14.00 uur La Cicala Händels Italië 16.00 uur La Risonanza Händel ‘alla romana’ 19.30 uur De Nieuwe Philharmonie Utrecht Händels Messiah di 18 dec / 20.15 uur Holland Baroque + Kangmin Justin Kim + Joël Grare Les cloches de Noël wo 19 dec / 20.15 uur Nikolai Lugansky Rusland versus Frankrijk do 20 dec / 20.15 uur Stille Nacht am Silbersee Bezinning met Anna Enquist 22
za 22 dec / 15.00 + 19.30 uur Nieuw Vocaal Amsterdam + Amsterdam Baroque Orchestra Kerstspel zo 23 dec / 10.30 + 13.30 uur Nieuw Vocaal Amsterdam + Amsterdam Baroque Orchestra Kerstspel zo 23 dec / 19.30 uur Nederlands Kamerkoor + Collegium 1704 Weihnachtsoratorium vr 28 dec / 19.30 uur PAN 2018 Calefax ma 31 dec / 20.30 uur / Bimhuis Oud & Nieuw met Martin Fondse Martin Fondse Orchestra, Marcellis & Darieaux, Kobra Ensemble, K.O. Brass en meer!
Januari 2019 vr 4 jan / 20.30 uur FIBER X The Rest is Noise Amnesia Scanner + Nikki Hock & Loma Doom + more t.b.a.
za 5 jan / 20.15 uur Maria + Nathalia Milstein À la recherche du temps perdu zo 6 jan / 15.00 uur Maria Milstein Wat is het geheim van de viool? (8+) do 10 jan / 20.15 uur Insomnio Industry and Idleness vr 11 jan / 20.15 uur Dr. Jekyll and Mr. Hyde (1920) Cellokwartet Ferschtman
Huil van de Wolff Elke 22e van de maand klinkt om 20.00 uur het geluidsmonument Huil van de Wolff. Martijn Padding componeerde deze interactieve geluidsinstallatie ter herinnering aan oprichter van het Muziekgebouw Jan Wolff (1941 - 2012). Zie voor meer informatie muziekgebouw.nl/ huilvandewolff Geheimtips Bijzondere concerten die je niet mag missen
Foto: Erik van Gurp
Grand café 4’33 Kom voor het concert eten in Grand café 4’33. Reserveren: 020 788 2090 of 433grandcafe.nl.
Rondom het concert - Na aanvang van het concert heeft u geen toegang meer tot de zaal. - Zet uw mobiele telefoon uit voor aanvang van het concert. - Het maken van beeld- of geluidsopnamen in de zaal alleen met schriftelijke toestemming. - Algemene Bezoekersvoorwaarden zijn na te lezen op muziekgebouw.nl
Bij de prijs inbegrepen Reververingskosten en garderobe zijn bij de kaartprijs inbegrepen. Ook een pauzedrankje, tenzij anders vermeld op uw concertkaartje. Bij concerten zonder pauze staan drankjes klaar na afloop van het concert.
Steun het Muziekgebouw Inkomsten uit kaartverkoop dekken ten dele onze kosten. Word vriend of doneer: met uw extra steun kunnen we concerten op het hoogste niveau blijven organiseren. Meer informatie: muziekgebouw.nl/steunons
Op de hoogte blijven? Blijf op de hoogte van nieuw geboekte concerten of ander nieuws. Volg ons via onze e-nieuwsbrief (aanmelden op muziekgebouw.nl), Facebook, Twitter of Instagram. Dank! Wij kunnen niet zonder de steun van onze vaste subsidiënten en Vrienden van het Muziekgebouw. Wij zijn hen daarvoor zeer erkentelijk.
Druk binnenwerk
23