Наҷот №29

«...Бешубња, њизби Худо ѓолиб хоњад буд» (Моида, 56) Роњбари њайати музокиротии Тољикистон ниёз ба табдил дорад

НАШРИЯИ

њИЗБИ

НАњЗАТИ

ИСЛОМИИ

ТОљИКИСТОН

№ 29 (799) Панљшанбе, 17 - уми июли соли 2014 -и милодї, мутобиќ ба 20 - уми Рамазон, соли 1435 - и њиљрии ќамарї

Эй рўзадор

Эй, ки рўзе мерасї пешам, шитобонтар биё, Њам суроѓу бурдани ин музтару бепар биё. Љисми ман ранљури дарду рўњи ман дар изтироб, Љонам аз ќолаб бадар кун, бо шукўњу фар биё. Таппиши ин ќалби ман аз ѓам шавад кам дам ба дам, Сактањои зиндагиро соњибу сарвар, биё. Дар замин бо ин фароњї љо намеёбам ба худ, Њамрањат то Кањкашон бар, аз паси ахтар биё. Аз фиребу њиллањои хокиён озурдаам, Нотавонам, эй тавонои тавонпарвар биё. Дор маъзурам, Худоё, маргро дорам талаб: «Њуљраи Мафтуна њангоми сањар аз дар биё». Оњ, медонам, ки ношукрист ин бар неъматат, Аз такаббур, аз фасодињост авлотар, биё. Мафтуна

Бањси Роѓун дар нуќтаи кулминатсионї

Низоъи навбатї дар Фаластин: сабаб ва паёмадњо

Имомназар, зиндагї бањри шањодат

Сайид Абдуллоњи Нурї: Бале, ман гузашт кардам

2

17 июли соли 2014

хабар

Зафар Саидзода: Ба худамон дурўѓ нагўем! Дар воќеъ, дўсти мо, Зафар Саидзода, дар ин чанд соли мушоњидаву бархурдњои зиёд ба масоили мухталиф дар сатњи мухталиф ва дар заминаи фарњанги зотии хеш ба ин натиља расидааст, ки бояд њарфи њаќро гуфт, новобаста ба пайёмади эњтимолияти оќибати номатлуб пайдо кардани он. Бале, ошкор гуфтани масоили доѓ бењтарин иќдом аз сўи як рушанфикр аст, вале ошкор гуфтани омилони он, бахусус ангушт гузоштан болои њар омили бад, ки кадом нињоду маќомдор ё шахси мушаххасе боиси пайдо шудани он ќарор гирифтааст, чењраи рушанфикри асилро рушантар гардонида, мањбубияти ўро дар љомеъа аз бењтар ба бењтарин табдил месозад. Ба њар њол, дар китоби навбатии дўсти гиромї, Зафар Сайидзода, мушовири калон дар бахши ёрдамчиёни президент, ки дар гузашта тавре дар боло ишора рафт, ходими илмї, собиќ сухангўи президенти ЉТ ва рањбари Ољонси иттилоотии “Ховар” буд, то љое ишорањои љиддї ва нишонрас љо пайдо кардаанд, албатта, бо чизе ки аз сањифаи «Озодагон» хондаем. Аз номи китоб, “Густариши ахлоќи миллї - посух ба пайомадњои манфии љањонишавї”, ки дар худ бобњоеро аз ќабили “Тарбияи ахлоќї - мењвари ѓояи миллї”, “Таъсирњои мусбат ва манфии љањонишавї ва осебњои падидаи истеъмолгарої”, “Асари манфии љањонишавии арзишњои оилавї”, “Вазифањо, наќшњо ва масъулиятњои нињодњои иљтимої дар тарбияи ахлоќї”, “Тарбияи фарзанди нек”, “Наќши оила дар тарбияи ахлоќии фарзандон”, “Наќши мактаб дар шахсиятсозї”, “Наќши расона дар фарњанги иљтимої”, “Наќши таълиму тарбия дар рушди ахлоќии фарзандон” ва “Чанд сухан дар бораи усулњои тарбияи фарзанд” љо додааст, маълум мегардад, ки муаллиф дар навиштаи хеш кадом љанбаи муњими зиндагиро дар мењварияти бањс ќарор додааст ва аз љомеъа чиро интизор дорад. Умед аст, ки Зафар Саидзода бо ќалами хеш нуќоти доѓи масоили рўзро бо таваљљуњ аз мушоњидањояш рушанфикрона боз њам ошкортару шаффофтар рўи сањифа мерезад, то зимомдорони давлат љиддан рў биёранд ба ислоњоти чашмгир дар низоми зиндагии кишвари азиз, ки номи он Тољикистон аст. Ин буд, назари мо аз матлаби кўтоње, ки аз сањифаи «Озодагон» бардошт кардем ва зарурати бознашри онро дар сањифаи «Нањзат» лозим дидем. Њоло порае аз китоби нави ин донишмандро аз боби «Ба худамон дурўѓ нагўем!» пешкаши хонандаи хеш мегардонем: - Яке аз хусусиёти љомеањои дар масири тараќќї аќибмонда худситоиву худтаърифкунї ва ба иѓроќ кашондани дастовардњои кўчакашон дар ин ё он љанбањои зиндагї мебошад. Масалан, мо одат дорем, ки худамонро боахлоќтарин ва бофарњангтарин миллати дунё номем. Чаро ба иѓроќ роњ медињем? Чаро намехоњем воќеъбинона иќрор кунем, ки кишвари мо ва љомеаи мо дар бархе аз бахшњои фарњангї ва иљтимої ба сарњади буњрон расидааст? Чаро худамон худамонро бо хаёлбофињо хушњолу хотирљамъ мекунем? Ваќте дар кўчањои шањр наврасону љавонон бо садои баланд ба якдигар

www.nahzat.tj

суханони ќабењу фањш мезананд ва дар ин маврид вуљуди калонсолонро умуман нодида мегиранд; ваќте тамошочиёни бозињои варзишї ба мухлисони тарафи муќобил дармеафтанд; ваќте ронандагони наќлиёти мусофиркаш њатто ба мусофирони куњансол даѓалона рафтор мекунанд…, мо мегўем, ки инњо “баъзе аз љавонон” њастанд ва чунин њодисањо “баъзан” рух медињанд. Дар сурате ки чунин њодисањоро дар њар сари ќадам мушоњида мекунем. Чаро ваќте занњо ва духтарњои, авон бо шармовартарин либосњову ороиш дар хиёбонњо гаштугузор мекунанд ва дар тарабхонањову дигар маконњои саргармї бо тани таќрибан нимурён њозир мешаванд ва рафторњои ќабењу зишт аз худ нишон медињанд, мо инро “таъсири фарњанги бегона” меномем? Чаро ваќте медонем, ки донишгоњњо ва њатто мактабњои тањсилоти умумї барои духтарони наврасу љавон ба макони мусобиќаи либоспўшиву зебу зинат табдил шудаанд ва фасоди молї – бадтарин бемории имрўзаи љомеаи мо –дар ин ќонунњои ахлоќї низ дар њоли шукуфтан аст, ин њамаро нодида мегирем? То замоне ки бемор напазирад, ки бемор аст, њеч табибе наметавонад ўро табобат кунад. То ваќте ќабул накунем, ки љомеаи мо ба беморињои гуногуне дучор шудааст ва беморињои дигаре дар њоли тањдид ба саломатии кишвар њастанд, њеч гоњ ба њалли мушкилот нахоњем расид. Мо бояд бипазирем, ки бо тамоми пешрафтњои дурахшону мусбате, ки дорем, дучори беморињои гуногуне шудаем. Љомеаи мо ниёз ба дармон ва таваљљуњи љиддї ба масъалањои иљтимої дорад. Бо худсензура ва пўшондани њаќиќати вазъи воќеї њар рўз њоламон бадтар мешавад. Бо њарф задану таъкид кардан аз мушкилоти ахлоќиву иљтимоии кишварњои Ѓарб ва бо љилва додани бартарии фарњангу ахлоќи миллии худамон њеч мушкилоти фарњангиамон аз байн намеравад. Рўзе њазор бор њам бо таърихи чандњазорсолаву миллати бофарњангу дорои ахлоќи њамидаамон ифтихор кунем, дардњои имрўзи љомеа даво намеёбанд. Камбудињои љомеаро пинњон намудан хизмати хирсона кардан ба мардуми хеш аст. Бидуни ошкор кардани сабабњо ва омилњои беморињои иљтимої решакан кардани онњо комилан ѓайримумкин аст. Ватандўст он касе нест, ки фаќат сухан аз пешрафт мегўяд, балки ватандўсти њаќиќї он касест, ки дардњои љомеаро меёбад, меандешад, барояш посухе љустуљў мекунад ва ин посухро ба бањси иљтимої мегузорад ва аз ба чолиш кашидани камбудњои љомеа ибое надорад.

Боздошти ассистенти донишгоњ бо 11000 доллар Ољонсии мубориза бо коррупсия ассистенти Донишгоњи давлатии тиббии Тољикистонро дар њолати гирифтани пора дар њаљми 11 000 доллар боздошт намудааст. Дафтари матбуоти Ољонсї мегўяд, Гулчењра Холиќова, ки дар асоси фармони ректори донишгоњи мазкур дар вазифаи ассистенти кафедраи физиологияи нормалї фаъолият менамояд, бо истифода аз маќоми хизматї барои дохил намудани як сокини ноњияи Зафаробод ба донишгоњ 11 000 доллар талаб намудааст. Тавре манбаъ мегўяд, “санаи 11 июн С.Баротова, сокини ноњияи Зафаробод бо Гулчењра Холиќова шиносої пайдо намуда, дар мавриди дохил намудани хешаш К.Исоев ба донишгоњ суњбат кардааст. Хонум Холиќова ваъда карда, ки ба пардохти 7 000 – 8 000 доллар хеши ўро ба донишгоњи зикршуда дохил менамояд. Њамин тавр зимни суњбати телефонї, ки рўзи 20 июн сурат гирифтааст, Холиќова аз Баротова талаб карда, ки 3000 долларро бо даъватнома ва вараќаи баќайдгирии довталаб будани хешаш ба дасти ў бирасонад. Рўзи 24 июн Баротова бо 3000 доллар ва њуљљатњои лозимї ба шањри Душанбе њозир гашта, тариќи телефон бо ассистенти донишгоњ дар тамос мешавад. Аммо ин бор хонум Халиќова ба мухотаби хеш гуфта, ки барои дохил шудан ба донишгоњ 8000 доллар не, балки 11 000 доллар бояд омода созад. Баротова ва Холиќова рўзи 1-уми июл дар назди маркази тиљории «Садбарг»-и пойтахт вомехўранд ва Холиќова чигунагии сарф шудани 11000 долларро шарњ дода, аз љумла мегуяд, аз ин маблаѓ 2000 долларро ба Неъмат, корманди Маркази миллии тестї ва 9000 долларро ба шахсе,

ки корро њал менамояд додан лозим меояд, вале аз чї бошад, ки амалњои хонум Холиќова ба Баротова “маъќул намеоянд” ва ў бо аризаи шикоятї ба раёсати дар пойтахт будаи Ољонсии мубориза бо коррупсия мурољиъат мекунад. Тавре Ољонсї дар иттилоияи хеш менависад, дар заминаи аризаи мазкур парвандаи љиноятї боз шуда, чорањои фаврї-тафтишотї пеш гирифта мешаванд ва рўзи 3-юми июл дар хиёбони Рўдакї-9, зимни гирифтани 11 000 доллар Гулчењрабону Холиќова, ассистенти кафедраи физиологияи Донишгоњи тиббї дастгир ва бо иљозаи суди ноњияи Исмоили Сомонї ба хотири пешгири аз амалњои нољо ба њабс гирифта мешавад. Дар рафти тафтишот Холиќова гуфтааст, бо касе дар хусуси дохил кардан ба донишгоњ маслињат накарда ва танњо маќсад дошта, ки нафари мавриди назарро пайдо намуда, дар корњои дохилшавиаш мусоидат расонад. Феълан барои муайян намудани шарикони хонум Халиќова дар содир намудани љиноят чорањои дахлдор пиёда шудаанд.

Чин дар соњаи пахтакории мо маблаѓгузорї карданист “Дар оянда њаљми сармоя то 200 миллион доллар ва шумораи љойњои корї то ба 15 њазор расонда мешавад”, навиштааст дар хабари хеш дафтари матбуотии Президенти ЉТ аз мулоќоти сарвари давлат бо намояндагони як ширкати чинї. Бале, ширкати “Чунтай-Шоњроњи нави абрешим”, ки дар кишвари худ бештар дар соњаи кишоварзї сармоя мегузорад, ба рањбарияти Тољикистон пешнињод карда, ки ба соњаи пахтакории ин кишвар њам омодаи маблаѓгузорист. Ин њарф аз забони мушовири калони ин ширкат Ли Ян Ље дар мулоќот бо Э.Рањмон садо додааст, ки ин мулоќот рўзи, 14-уми июл баргузор гардид. Яъне ширкати мазкур тасмим гирифтааст, ки дар Тољикистон дар њамкорї бо дењќонону мутахассисони тољик истењсоли бемайлони пахтаро бо истифода аз техноложии навин ба роњ монда, барои коркарди 15 њазор тонна нах ва истењсоли мањсулоти тайёр корхонањои гуногуни саноатї бунёд месозад, «тибќи наќша онњо ният доранд, ки оянда бо мањсулоти

тайёр натанњо бозори дохилии Тољикистон, балки содироти онро ба хориљи кишвар таъмин намоянд”. Гуфта мешавад, ки дар аввал то 6 њазор љои корї пайдо мешавад ва имкони афзоиши бамаротиби он вуљуд дорад. Дар посух љаноби Эмомалї Рањмон пешнињодњои чинињоро хуш ќабул карда, таъкид бар он доштааст, ки барои тасмимгирии нињої љанбањои муњими лоињаву барномањоро барои њамкорї љиддан бояд омўхт.

www.nahzat.tj

17 июли соли 2014

рамазонї

Муносибати мусалмон бо бародари имонии худ Мусалмон бояд мусалмонњое, ки бо њам хусумат доранд, оштї дињад. Њадиси Пайѓамбарамон (с) њаст, ки: «Оё ба шумо дар бораи амале хабар дињам, ки бењтар аст аз хондани намоз, доштани рўза ва додани садаќа (закот)? Ин оштї додани адоватдоштагон аст. Норизогї ва душманї ба монанди теѓе аст, ки динашонро метарошад» (Абўдовуд, Тирмизї). Аз ин њадис маълум мешавад, ки оштї додани мусалмонњо савоби бузург дорад, дар њоле, ки адовати байни мусалмонњо имонашонро тарошида онро ба нестї мебарад. Аз беимон зистан дар даруни ќабр будан бењтар аст! Шариат барои оштї додани мусалмонњо њатто ба дурўѓ гуфтан иљозат додааст. Дар китобњои њадис суханони Пайѓамбар (с) омадааст, ки гуфтаанд: «Дуруѓгўй нест касе, ки барои оштї додани ду бародар ягон сухани хуб мегўяд» (Бухорї ва Муслим). Вазифаи мусалмон пинњон кардани камбудињои бародари имониаш аз дигарон аст. Дар њадиси сањењи Расули Худо (с) омадааст, ки: «Касе, ки норасоињои мусалмононро пинњон медорад, Худованд камбудињои ўро њам дар ин дунё ва њам дар охират пинњон мекунад» (Муслим). Бояд аз амалњое, ки мусалмононро ба шубња меорад, парњез кард. Ба касе, ки мусалмононро ба шубња меорад, ба сарашон фикрњои ѓалатро ба гардиш меорад ва бо ин роњ онњоро ба гуноњ кардан наздик мекунад, ба ў гуноњ кардан навишта мешавад. Ривоят мекунанд, ки: «Рўзе Пайѓамбар (с) бо њамсарашон Сафия сўњбат мекарданд, ки аз наздашон шахсе гузашт. Пайѓамбар (с) он шахсро љеѓ зада гуфтанд: - Ин зани ман Сафия аст. Он шахс гуфт: -Эй Пайѓамбари Худо (с), магар ман дар бораи Шумо ягон фикри бад мекунам? Пайѓамбар (с) љавоб доданд: - Шайтон дар он љои бадани инсон мегардад, ки хун љорї аст» (Бухорї, Муслим, Ањмад). Инчунин, мувофиќи имкон, ба мусалмонон ёрї додан лозим аст. Дар њадиси сањењ мехонем: «То замоне, ки мусалмон ба бародари имониаш ёрї медињад, Худованд мададгори ўст» (Муслим). Яке аз вазифањои мусалмон ин расонидани ёрї ва дастгирї кардани бародари ба мусибат гирифторшуда мебошад. Њадис:«Касе, ки ба мусалмони ба бадбахтї дучоршуда дар ин дунё ёрї мерасонад, Худованд дар он дунё аз сари ў як бадбахтиро мебардорад» (Муслим). Баровардани њољоти мусалмонон низ яке аз вазифањои мусалмон мебошад. Чунон, ки Пайѓамбарамон (с) фармудаанд:«Барои баровардани њољати бародари имонии худ ба роњ баромадан барои њар яки шумо бењтар аст аз он, ки ба муддати ду сол дар масљиди ман ба эътикоф нишинед» (Њоким). Ба њамагон маълум аст, ки дар масљиди Пайѓамбар (с) ба эътикоф нишастан савоби хеле бузург дорад. Вазифаи мусалмон инчунин васила шудан ба сардор ё мансаб-

доре, ки бо ў алоќаи хуб дорад, барои баровардани њољати корафтода мебошад. Худованд дар ояти 85 – и сураи «Ниссо» мефармояд: «Касе, ки барои иљрои амали хайре ёрї медињад, дар он кор њиссаи худро дорад», яъне ба савоби он кор шарик аст. Ва инчунин дар њадиси Пайѓамбар (с) омадааст, ки:«Ёрї дињед ва барои ин кор аљр мегиред» (Бухорї). Вазифаи мусалмон инчунин муњофизати мусалмон, моли ў ва шарафи ў мебошад. Њадис:«Касе, ки барои муњофизати бародари имониаш осеб мебинад, ин амалаш садде мешавад байни ў ва оташи дўзах» (Тирмизї). Агар њамсоя ё њамкори мусалмон бадахлоќ ва љанљолї бошад, мусалмон бояд аз љанљолњо бо ў худдорї кунад ва муносибатро нигоњ дорад. Худованд мефармояд:«Бадиро бо некї бартараф намо!» (сураи «Муъминун», 92). Мусалмон бояд камбаѓалонро дўст дорад ва онњоро ѓазабнок накунад. Пайѓамбарамон (с) мефармоянд:«Эй Оиша, камбаѓалонро дўст дор ва бо онњо ќаробат пайдо кун, он гоњ Худо туро дар рўзи Ќиёмат ба худ наздик мегардонад». Ва инчунин ба Абубакр гуфтаанд:«Эй Абубакр, агар ту камбаѓалонро ба ѓазаб орї, Худо њам аз ту ѓазабнок мешавад» (Муслим). Ба мусалмон назди шахси бой чоплусї кардан ва тамаллуќ гуфтан манъ аст. Дар њадис омадааст, ки:«Агар касе дар назди доро хушомадгўї кунад, сеяки динаш нест мешавад». Мусалмон бояд аз гуфтани суханњое, ки метавонанд дар байни мусалмонон адоват ва душманї ангезад, худдорї намояд. Дар ояти 53 – юми сураи «Исроъ» мехонем:«Ба бандагонам бигў, ки онњо танњо суханони хубро ба забон оранд, дар њаќиќат шайтон дар байни онњо низоъро мехоњад». Дар ин матн танњо якчанд вазифањои мусалмонро ќайд кардем. Дар хотир дошта бошем, ки њар кори хубе, ки анљом додан мумкин аст, он аз дастуроти Ислом аст ва њар кори баде, ки анљоми он бар зарари худи кунанда ва дигарон аст, он аз васвасаи шайтони лаъин аст. Худованд њамаи моро дар иљрои дастуроти шариати Ислом собитќадам гардонад ва моро аз васвасањои шайтон дар паноњаш гирад. Омин. Бобои Шарофиддин

3

Ањкоми дигаре аз рўза

“Дар шабњои рўза наздикї бо њамсаронатон барои шумо њалол шуд, онњо либоси шумо ва шумо либоси онњоед, Худованд медонист, ки шумо ба худ хиёнат мекардед, пас тавбаи шуморо пазируфт ва аз шумо даргузашт, акнун бо онњо омезиш кунед ва он чиро, ки Худо бароятон муќаррар кардааст, талаб намоед. Ва бихўред ва биошомед то риштаи сафеди субњ аз риштаи сиёњи шаб барои шумо ошкор гардад, сипас рўзаро то шаб комил кунед ва дар њоле ки дар масољид ба эътикоф машѓулед, бо занон омезиш накунед, инњо марзњои илоњї аст, ба онњо наздик нашавед. Худованд оёти Хешро барои мардум ин гуна равшан месозад, бошад ки таќво пеш гиранд”. (Сураи Баќара, ояти 187). Њамон гуна ки дар ояњои ќаблї чанде аз ањкоми рўза баён шуда буд, дар ин оят низ ањкоми дигаре аз рўза ва одоби таъомул бо њамсарон дар ин айём ба таври равшан шарњу тафсир шудааст. Аз тарзи таъбири оят бармеояд, ки дар ибтидои фарз гаштани рўза дар шабњои моњи шарифи Рамазон омезиш бо занон мамнўъ будааст. Табиист ки бархе аз мусалмонон, ба хусус љавонон дар ин маврид натавонистанд хештандорї кунанд ва аз хоњишоти нафси хеш љилавгирї намоянд. Ин масъала онњоро ором нагузошт ва мавзўъро ба Паёмбари гиромї (с) арза намуданд. Худованд нидои фитрати бандагонашро посух дод ва ин оятро фурў фиристода, њукми ќаблиро бекор кард: “Дар шабњои рўза наздикї бо њамсаронатон барои шумо њалол шуд”. Сипас било фосила фалсафаи њалол гаштани ин масъаларо низ зикр намуд: “Онњо либоси шумо ва шумо либоси онњоед”. Дар ин ибора Худованд зану шавњарро дар нисбати якдигар ба либос ташбењ дод. Пўшида нест, ки либос дар баробари ба инсон зебу зинат бахшидан, ўро аз гармову сармо нигоњ медорад ва шармгоњ ва айбњои баданашро мепўшонад. Зану шавњар низ дар мавриди якдигар инчунинанд ва њар кадом љониби дигарро аз афтодан дар доми фисќу фуљур ва беобрўию расвої нигањ медорад. Аз ин нигоњ онњо айбпўши якдигар ва њифзкунанда аз гармову сармои зиндагї ва зинати њамдигаранд. Дар идома оят ба сабаби аслии бекор шудани њукми аввал мепардозад: “Худованд медонист, ки шумо ба худ хиёнат мекардед”. Худованд, ки аз масъалаи табиї будани мавзўъ хуб огоњ аст, дар ин ибора эњсосоти пўшидаи онњоро барояшон ошкор кард. Маълум аст, ки нафси инсон сиришта бо шањавот аст ва шањавот ба иродаи инсон ба таври табиї таъсир мекунад ва љилавгирї аз тамоюлоти ѓаризии нафс нињоят душвор аст. Аз ин љост, ки нафсу шањват инсонро пайваста барои гуноњ кардан тањрик мекунад. Бинобар ин, манзури оят дар маърази хиёнат ќарор доштани онњост, на муртакиби гуноњ шуданашон. Дар идома Худованд хабар медињад, ки ба онњо тавфиќи тавба додааст, яъне заминаи тавба карданро барояшон омода намудааст: ”Пас тавбаи шуморо пазируфт ва аз шумо даргузашт”. Сипас рухсаташро эълом менамояд: “Акнун бо онњо омезиш кунед ва он чиро, ки Худо бароятон муќаррар кардааст, талаб намоед”. Худованд ба хотири он ки мусалмонон зери фишори нафси аммора ќарор гирифта, даст ба нофармонї назананд, аз сари лутфу мењрубонї мањдудияти њурматро аз эшон бардошта, ба онњо наздикї бо занонашонро дар шабњои рўзадории моњи Рамазон њалол гардонд. Барои муддате ба таъхир андохтани ин сабукї ва бо ташреъ якљо наомадани он ба хотири он аст, ки бандагони Худо ба дарки арзиши осонї дар дин ва интињои рањмати Худованд бирасанд ва фазли Ў таъолоро эњсос намоянд. Дар зимн њамчунин ишора менамояд, ки дар омезиш бо занон он чиро, ки Худованд барои инсон муќаррар карда, ба ёд оранд. Манзур аз талаб кардани он чи Худо муќаррар кардааст, талаби иффату покї ва аз њаром нигоњ доштани зан мардро ва мард занро ва кўшиш кардан барои расидан ба маќсуди аслї аст, то аз ин омезиш тифли комилан поку беолоиш ба дунё биёяд, чун Худованд дар баробари он ки миёни њамсарон бањрабардорї аз якдигарро муќаррар карда, њамчунин фарзандро самараи омезиши онњо ќарор додааст. Зеро њамбистарии њамсарон танњо як иртиботи шањвонии љинсї набуда, балки дар моварои он њикмате нуњуфта аст ва аз манбаи аслї, ки тамоми афъоли бандагон ба он пайванд дорад, људо нест. Худованд њамон гуна ки наздикї бо занонро мубоњ гардонд, њамзамон њукми таъому шаробро низ таѓйир дод: “Ва бихўред ва биошомед то риштаи сафеди субњ аз риштаи сиёњи шаб барои шумо ошкор гардад, сипас рўзаро то шаб комил кунед”. Сафедии густарда дар охири торикии уфуќ, ки дар охири шаб намоён гашта, аз аввали ваќти тулўъи субњи содиќ дарак медињад, ба ресмони сафед ва торикии дар домони шаб боќимондаро ба ресмони сиёњ ташбењ додааст ва ин марзест, ки шаб дар ин лањза ба поён расида, рўз оѓоз меёбад. Дар ибтидои фарз шудани рўза њамчунин хўрдану ошомидан дар шабњои Рамазон то ваќти хондани намози хуфтан ва хоб рафтан њалол буд. Агар ваќти ифтор фаро мерасид ва шахси рўзадор пеш аз ифтор кардан хобаш мебурд, он шаб агарчи пеш аз субњ аз хоб бедор шавад њам, њаќќи хўрдану ошомиданро надошт, мебоист њамон шаб ва фардои онро то шом рўза бигирад. Ин њукм низ барои мусалмонон мушкил пеш овард ва дар ањодис зикр шуда, ки баъзе аз сањобагон ба душвории тоќатфарсо рў ба рў шуданд. Вазъияти пешомада таќозои дода шудани як навъ осониро дошт. Бинобар ин, њукми мазкур низ таѓйир ёфт ва Худованд барои мусалмонон аз шомгоњон то дамидани субњи содиќ хўрдану ошомиданро њалол гардонд, гузашта аз ин ба василаи Паёмбари гиромї (с) сањархўрї суннат гашт. Бояд гуфт, дар мавриди њукми мамнуъияти ин ду масъалаи дар боло зикршуда дар ояњои дар мавзўи рўза нозилшуда чизе зикр нашудааст, ки ин оят онро бекор карда бошад. Пас маълум мешавад, ки мусалмонон пеш аз нузули ин оят бо дастури Паёмбари гиромї (с) ба он амал мекарданд ва ин оят њукми ба василаи суннат собитшударо бекор кардааст. Оят дар радифи масоили зикршуда барои равшании бештар андохтан ба ин мавзўъ эзоњ медињад, ки дар замони эътикоф нишастан дар масољид наздикї бо занон мамнуъ аст: “Ва дар њоле ки дар масољид ба эътикоф машѓулед, бо занон омезиш накунед”. Эътикоф дар истилоњи шаръ дар рўзњо охири рамазон бо шароити махсус дар масљид даранг кардан аст. Паёмбари Худо (с) дар дањаи охири Рамазон ба эътикоф машѓул мешуданд. Ваќти эътикоф лањзањои ибодатиест, ки банда дар он бояд аз алоќањои дунявї дурї гузида, рў ба сўи Худованд орад ва нафсашро аз њама чиз озод ва ќалбашро аз тамоми машѓулиятњо холис гардонда ба Парвардигораш розу ниёз гўяд ва дар канори инояташ зиндагї кунад. Аз ин рў, ба хотири тањаќќуќи комил ёфтани ин њаќиќати ибодатї дар он наздикї бо занон мамнуъ гаштааст. Дар поёни оят ба ањкоми дар он зикргардида ишора карда мефармояд: “Инњо марзњои илоњї аст, ба онњо наздик нашавед”. Зеро дар наздик шудан ба марз эњтимоли по аз марз берун нињодан ва ба гуноњ олуда шудан вуљуд дорад, бинобар ин оят таъкид мекунад, ки наздик нашавед. Ба марз наздик нашудан минтаќаи амон аст, зеро инсон њама ваќт ва дар њама њолат ќудрати худдориро надорад, бинобар ин, набояд бо боварї аз худ ба марзњои илоњї ќариб шуда, иродаи худро дар маърази имтињон ќарор дод. Нуктаи муњиме, ки љалби таваљљуњ мекунад, он аст, ки Худованд дар поёни аввалин оят ва дар хотимаи охирин оят аз ояњои дар мавзўи рўза нозилфармуда дар мавриди њадафи нињої ангушт рўи таќво нињод. Ин баёнгари он аст, ки тамоми барномањои ибодатии илоњї бо маќсади парвариши руњи таќво, хештандорї ва малакаи парњез аз гуноњ ва эњсоси масъулият дар инсонњо пешбинї шудаанд. ”Худованд оёти Хешро барои мардум ин гуна равшан месозад, бошад ки таќво пеш гиранд”. Зубайдуллоњи Розиќ

4

17 июли соли 2014

www.nahzat.tj

њадаф

Бањси Роѓун дар нуќтаи кулминатсионї Рўзи, 14 июл шањри Алмаато онњоеро барои 4 рўз гирдињам овард, ки натиљањои ташхиси лоињаи сохтмони «Роѓун»-ро ба бањси нињої мекашанд. Вале аксари тањлилгарон мавќеъгирии Узбакистонро дар ин маврид дар мењварияти тањлилњои хеш ќарор медињанд, ки оё хулосањои дар умум мусбати Бонки љањониро ќабул медошта бошад? Намояндагони љомеъаи шањ­р­ вандии кишварњои поёноб ва болооб, ки аксарияти ширкатдорони бањсро ташкил медињанд, он чї дар тавону фањми хеш доранд, матрањ месозанд, то њаќиќатро ба љониби худ савќ дињанд, албатта, бо дарназардошти ташхиси Бонки љањонї. Фикр мекунам, барои Душанбе чигунагии мавќеи Тошканд ва эњтимолияти таѓйир ёфтани он нисбати сохтмони «Роѓун» аз љанбањои муњими бањси феълї ва дурнамои тасмимгирии Узбакистон буда метавонад, чунки мањз мавќеи Тошканд аст, ки дар мавќеъгирии Ишќободу Алмаато таъсири норушане гузоштаанд. Тавре ВАО иттилоъ медињанд, Тољикистонро дар Алмаато, яъне дар даври 5-уми машваратњо атрофи лоињаи сохтмони «Роѓун» 25 нафар намояндагї мекунанд. Онњоянд, ки дар бархурд бо шарњу тавзењи њайатњои дигар аз худ фаросати огоњии комил зоњир сохта, ба назокатњои мухолифати љонибњои дигар посухи сазовор медињанд. Яъне муњим бархурди мантиќии андешањост, ки ба кор-

шиносони Бонки љањонї зимни бањодињии нињої ба лоињаи сохтмони «Роѓун», ки ба як ќазияи љиддии сиёсї табдил ёфтааст, таъсир гузошта метавонад. Дар ин даври нињомии машваратњо намояндагони киш­ варњои поёноб: Афѓонистон, Ќазоќистон, Туркманистон, Узбакистон ва болооб: Ќирѓизистону Тољикистон гузориши давраи 2-вуми ташхиси фаннї-иќтисодї ва паёмадњои зистмуњитиву иљтимоъи, «Роѓун»-ро бањс мекунанд. Ин гузоришњо дар заминаи ташхиси масоили бањсї аз сўи коршиносони мустаќили ширкатњои «Coyne & Bellier» ва «Poyry» рўи даст омадаанд ва онњо арзёбии амнияти сарбанд, контроли захирањои обї ва истифодаи обанбор, тањлили иќтисодї-молиявї, сохтмони нирўгоњ ва чолишњои ба он рабтдошта, таъсири зистмуњитї ва иљтимоъї, таъсир ба кишварњои атроф, инчунин тањлили алтернативии «Роѓун»-ро дар бар мегирад. Ташхиси оќибатњои сохтмони «Роѓун» 4 сол тўл кашид, ки аслан дар заминаи бањси Тошканду Душанбе оѓоз гардидааст ва њоло њамаи љанбањои бањс хулосабандї шудаанд. Барои њамин хеле муњим аст, ки Тошканд дар нишасти нињоии Алмаато чї мегуфта бошад. Мутаассифона, дар 4 нишасти ќаблї маќомоту коршиносоне фиристода буд, ки дар тасмимгирї салоњият надоштанд. Бонки љањонї њанўз 17 июн эълон дошт, ки дар умум натоиљи ташхис мусбат аст, аммо натоиљи нињої танњо пас аз ба даст овардани назари кишварњои њамсоя, љомеъаи шањрвандї ва мардум эълон мегардад. Пас њар кадоме аз нишастњои коршиносона, бахусус нишасти нињої дар тасмимгирии Бонки љањонї ва эълони диду назари он бетаъсир нахоњад буд,

дар њоле ки сиёсатњо дар минтаќа ва љањон дар њоли таѓйир ёфтан мебошанд. Агарчи мањалли «Роѓун»-ро мањалли мураккаб ва ба заминларза рабт медињанд, вале бо вуљуд, онро барои сохтани нерўгоњ мувофиќ медонанд, њамон њарфу гуфторњое, ки дар замони Шўравї њам садо медоданд ва боз њам њамон садди баландтарини 330 метраро аз нигоњи иќтисодї муфид арзёбї менамоянд. Чун ин гуна баландии обанбор имкон медињад, «Роѓун» 3200 мегаватт нерўи барќ аз худ хориљ намояд, он њам дар тўли 115 сол. Фаќат сохтмони мазкур бояд бо дарназардошти имконот сурат гирифта, «сарборї»-и њукумат ва мардуми Тољикистон нашавад. Ба њар њол, рањбарияти СММ аз санади ташхиси Бонки љањонї истиќбол карда, онро як роњнамои муњим барои кишварњои минтаќа дар роњи музокироти масоили бањсии рабт дошта ба захирањои обу барќи Осиёи Марказї арзёбї кардааст. Дабири кулли СММ аз њукуматњои Осиёи Марказї даъват кардааст, ки ба бањсе даст бизананд, ки он дар мавриди масоили захирањои обии фаромарзї созанда бошад ва аз иќдомоти яктарафа худдорї варзанд. Чун танњо музокирот аст, ки роњњалњои умумї ва миёнаро барои њифзи манофеъи њамаи кишварњои минтаќа пайдо карда метавонад. ИМА њам аз љонибњои зидахл даъват карда, ки ба хотири кўмаки ин раванд дар машварату баррасињои Бонки љањонї иштирок намоянд. Русия, ба њайси шарики стротежии Тољикистону Ќирѓизистон сохтмонњои бузурги мавриди назарро њамчун як “майдон” барои њамкорї дар Осиёи Марказї дониста, гуфтааст, инро на њамчун “фона”-е истифода гар-

дад, ки шикофро байни давлатњои минтаќа бузургтар месозад. Аз нигоњи Маскав, албатта, нигоњу бархўрд ва њадафњои кишварњои болообу поёноб хеле фарќ мекунад, вале агар девори эътимод ва тањияи назокатњои умумии бањрабардорї аз захирањои обу барќ эљод шавад, њама ба як мавќеи васат расида метавонанд Агарчи Тошканд мавќеи хешро дар мавриди раванди феълї ошкор накарда бошад њам, як сомонаи интернетї дар матлабе бо номи «Роѓун» – васвасаи як нафар ё бадбахтии миллионњо?» натоиљи ташхиси мусбии «Роѓун»ро натиљаи сиёсати лоббиљўёнаи Душанбе дониста шудааст ва дар он аз љумла оварда шуда, ки “Тољикистон њар сол барои ташкили кор бо сохторњои лоббї маблаѓњои бузург харљ карда, бо кумаки онњо аќидањоеро таблиѓ мекунад, ки њадаф талќини фикри мављудияти “зарфияти азими тавлиди барќи обї” дар зењни доирањои сиёсатсози љањонист. Дар маќола омадааст: Тољикистон дар баробари «Роѓун» алтернатива дорад, ки ин сохтани нерўгоњњои хурду миёна аст. Аммо бо бунёди дањњо нерўгоњи хурду миёна, аз љумла ду нерўгоње зери номи «Сангтуда» њам камбуди барќ коњиши чашмгир пайдо накард, танњо дар сурати сохта шудани «Роѓун» таъиноти меъёри истифодаи барќ ба афсона табдил шуда метавонад. Тољикистон аз ин ба баъд набояд бо њар гуна фикрњои фишороварда таваљљуњи хешро равона созад, балки дар воќеъ дунболи бунёди «Роѓун» шавад, бо њар ќимате њаст. Њоло барои бунёди комили «Роѓун» 2,2 миллиард доллар лозим дониста мешавад, ки чунин сармояро танњо аз дохили кишвар, бахусус афроди сармоядор пайдо кардан мумкин аст, агар сохтмонро комиссияи мустаќиле зери назорати хеш бигирад ва рањбарияти давлат танњо бо ин комиссия кор бигираду бас. Яке аз кишварњои њавасманду ниёзманди барќ Покистон аст, ки он њам маблаѓи ќобили мулоњизаеро пардохт хоњад кард, дар њоле ки њанўз дар даврони Шўравї 500 миллион доллар сармоя гузоштан мехост. Русия њам аллакай ишорањои ошкореро матрањ месозад љињати омодагї ба њамкорї дар бунёди «Роѓун», вале њамкорї мисли бунёди «Сангтуда-1»-ро набояд ќобили ќабул донист. Агарчи дар ин миён тањаввулотњои зидду наќизе дар муносибат ба сохтмони «Роѓун» аз сўи Русия ба вуљуд омаданд, вале боз њам Тољикистон бояд имкониятњои Русияро набояд сарфи назар намояд. Њукумат ибтикорро бори дигар ба даст гирифта, дар баробари анљоми машваратњо ва ошкор шудани тасмими нињоии Бонки љањонї дар мавриди чигунагии бунёди «Роѓун», тамоми василањоро ба кор андохта маљрои дарёи Вахшро ба хотири бунёди сарбанд дар тирамоњи имсола таѓйир бидињад. Роњи дигаре љуз бунёди «Роѓун» ва мутмаин сохтани љомеъа нисбати дурнамои бењтари зиндагї нест.

Њ. Сайфуллоњзода

www.nahzat.tj

17 июли соли 2014

тањлил ва воќеъият

5

Низоъи навбатї дар Фаластин: сабаб ва паёмадњо

Оѓози даргирї Рузњои ахир њуљуми густурдаи Исроил ба навори Ѓазза дар сархати хабарњо буда, идомаи он авзои муташанниљи Шарќи Наздикро боз њам буњронитар хоњад кард. Дар натиљаи рўзњои даргирї теъдоди шуњадои Ѓазза аз 171 нафар ва маљрўњон 1200 кас боло рафтааст. Биноњои зиёди мулкию љамъиятї ба хок яксон гардид, аз љумла масљиди Форуќ дар урдугоњи ал-Насирот аз байн бурда шуд. Нерўњои исроилї барои љанги заминї омодагї мегиранд. Аз тарафи нерўњои муќовимат ба сўйи Изроил садњо мушак партоб гардид, ки хисороте ба бор овардааст. Аз кушта шудани чанд тан низомии исроилї низ хабар пахш гардида. Вазъияти тарсу нобоварї љомеаи яњудињоро фаро гирифтааст. Муќовимат аз кишварњо дархости парвози њавопаймоњо ба Исроил шуд, зеро майдони њавоии Телавив зери хатар хоњад монд. Бешубња, идомаи ин раванд барои сањюнизм фољеаи бузургеро ба бор хоњад овард, ки худ њам таваќќуъ надоштанд.

Бањонаи љанг Дар моњи гиромитарини мусалмонон, Рамазон оѓоз намудани љанг ба зидди фаластиниён бори дигар гувоњї медињад, ки режими ишѓолгари сањюнистї оину муќаддасоти олами Исломро зери по кардаву ба онњо њељ эњтиромеро ќоил нест. Њамчунин бо ин љанги навбатї яњудињо собит карданианд, ки онњо бо њар бањонае њар ваќте хоњанд, барои аз байн бурдани мардуми Фаластин низоъњои навбатиро аз сар мегиранд, зеро маќсади нињоии сањюнизм пурра ишѓол кардани сарзаминњои арабинишин буда, љисман нобуд, аз моликият ба дороињои ин сарзамини аљдодї ва соњибият ба Ватан мањрум кардани фаластинињо мебошад ва ба шањрвандони муњтољ ба яњудиён табдил додани арабњо мебошад - њаќиќате, ки наметавон аз он чашм пўшид. Агар дар гузашта, сарони сањюнизм ин иддаоњоро пўшидаю ошкоро дар конфронсњо иброз медоштанд, бо гузашти ваќт ва пурќувват шудани мавќеи низомию сиёсї дар минтаќа ва бо пуштибонии лоббињои яњудї дар Амрикову Ѓарб давлати Исроил ин њадафњои ишѓолгароёнаро тадбиќ менамояд. Баъди пошхўрии СССР ва шиддат гирифтани њолати буњронї дар минтаќаи Шарќи Наздик дастони сањюнизми љањонї бештар боз гардида, тохтутози таљовузкорона болои арабњо вусъат ёфт. Ѓояи сулњ аз нигоњи Изроил бо тамоми ќувва ишѓолгарї буда, вазъияти демографиро ба нафъи яњудиён њал кардан аст. Соли 1895 муассиси њаракати сиёсии сионизм Теодор Њерсл навишта буд:”Мо бояд моликиятњои давлати барои мо људошударо “нозукона” аз худ намуда, талош намоем, то ањолии ќашшоќ дар “мамлакати мо” љои кор наёфта маљбур ба њиљрат шавад...”. Сарвазири собиќи Исроил ва сардори љамоати террористии “Иргун” Менехем Бегин дар рўзи дуюми ќарори СММ оиди таќсими Фаластин ба ду давлати мустаќил изњор дошта буд, ки ин таќсимот ѓайриќонунист ва он њељ гоњ эътироф нахоњад шуд. Низои навбатї низ баёнгари ин њадафњои шуми

сањюнизм мебошад ва ин хати ќирмизи сањюнињост, ки то њанўз фаластинињо соњиби давлати мустаќил нашудаанд .Вале новобаста аз њолати фољиавии муњосиравї ва оворагї тўли 66 соли ишѓолгарої бар хилофи орзуњои сањюнизм истодагарї барои каромату истиќлолият давра ба давра таќвият меёбад. Агар бовар кунем, ки Исроил љињати ќасос ситонидан барои се љавони ќурбоншудаи худ, ки онњоро гўё тарафдорони Њамос рабуда бошанд, љангро шуруъ намуд, содалавњист, зеро барои як чунин њодиса зери хатар гузоштани минтаќањои яњуднишин, муташанниљ кардани вазъият ва ба “гарав” гузоштани имидљи хеш њамчун неруи ќудратманди сиёсию низомии минтаќа мувофиќи мантиќ нест. Соњибназарон ба ин аќидаанд, ки њуљуми навбатї бо бањонаи аз байн бурдани Њамос тавсеаи ањдофи ишѓолгар ва таъвиќи ташкили давлати ягонаи Фаластин аст. Ба гузориши рўзномаи “Гардиан”, сабаби низоъ ба даст овардани захирањои гозу нафт (1.4 млрд. метри мукааб) дар навори Ѓазза буда, мављудияти Њамос ва Љињоди исломї, ду нињоди сиёсию низомї монеаи љиддї дар ин самт мебошад. Аз тарафи дигар, ахиран, ба созиш омадани гурўњњои асосии Фаластин (Фатњу Њамос) ва эълони Њукумати Мусолињаи Миллиро Исроил хуш напазируфт, зеро мавќеи Фаластин дар музокироти навбатї бањри ташкили давлати ягона ќавитар хоњад гардид. Њамчунин бо як њамлаи барќосо Натаняњу хост мавќеи њукуматашро дар дохил ќавитар намояд, зеро ахиран бо баромадани Њизби “Хонаи мо” Либерман, вазири хориљиаш аз эътилоф буњрони сиёсї Изроилро тањдид дорад. Вокуниши минтаќавї ва љањонї Дар арсаи минтаќавию байнал­милалї њаракатњо барои ќатъи идомаи низоъ љараён дорад. Муншии кулли СММ Пан Ги Мун аз тарафњои даргир дархост ба амал овард, ки љангро мутаваќќиф намоянд. Иттињоди Аврупо ва давлати Чин њуљуми Исроилро мањкум карданд. Амрико аз ташаннуљи авзоъ ва партоб шудани рокетњои исроилї нигаронї баён карда бошад њам, рокетборон шудани Изроилро аз тарафи фаластинињо мањкум кард ва ба режими сањюнистї чун Олмону Фарансо њуќуќи “дифоъ” ќоил шуд. Мусалламан ин мавќеи чун собиќ яктарафа Исроилро барои идомаи даргирињо рўњбаланд менамояд. Русия хостори ќатъи ољили низои мусаллањона шуд. Тони Блэр, нахуствазири собиќи Британияи Кабир иброз дошт, ки Изроил њаргиз нахоњад тавонист љунбиши Њамосро аз байн бибарад, зеро он ба унвони як љунбиши сиёсї аз пойгоњу њимояти мардумї бархурдор аст ва ба осонї наметавон ин пойгоњу њимоятро барчинд. Воќеан, солњои тўлонии муќовимат ва мањрумиятњову хорию зорї мардуми муборизи фаластиниро чунон обутоб додааст, ки дигар њељ даргирї барояшон хатари нобудшавиро надорад. Онњо ба ин бовар расидаанд, ки душмани таърихиашон љуз нерў ди-

гар ягон забонро гўш надорад. Зимнан, омилњои мазкур тундравии гурўњњои љињодро боз њам боло бурда, хатари аз контрол баромадани ин нерўњо минтаќаро тањдид хоњад кард. Баъзе аз расонањои хабарї вазъиятро ташвињ намуда, ќасдан харобазорњои фаластиниро њамчун манотиќи яњуди­ нишин нишон доданд, ки гўё ба он љо мушакњои муќовиматхоњони Ѓазза партоб шуда бошад, то таваљљуњу раъйи оламро ба сўйи сањюнистон равона намоянд ва онњоро мазлум љилвагар кунанд. Баъзе аз маќомдорони яњудї бо гузашти ваќт аз амалиётњои муќовимат нигарон шуда, аз хато будани тасмимашон нисбати оѓози љанг иброз медоранд. Дохили нињодњои ќудратї ихтилоф дар бањодињии товони низомии муќовимат љараён дорад. Баъзе аз коршиносони исроилї ба ин аќидаанд, ки амалиёти навбатї сирфан намоишї буда,њар он чї дар мавриди нобуд кардани зерсохтњои Њамос гуфта мешавад, дурўѓе беш нест. Сухангўи Њамос Абу Зуњрї иброз дошт, ки љанг аз тарафи ишѓолгарон шурўъ шуд ва масъулият ба гардани онњост. Тарафи Њамос иброз дошта, ки оташбас бояд доимї ва бо бардоштани вазъи муњосиравии навори Ѓазза анљом ёбад. Њар ду љониби даргирї бо вуљуди майл ба оташбас амалї шудани онро бо шартњои худ вобаста медонанд. Туркия ва Эрон чун њарваќта ба ќазияи Фаластин мавќеияти љиддї зоњир намуда, њуљуми Исроилро ќотеъона мањкум намуданд. Дар суњбати телефонї сарвазири Туркия бо рањбари Ќатар ва раисљумњури Эрон вазъиятро баррасї карда, дар роњи мутаваќќиф намудани амалиёт ва чорањои расонидани кўмак ба мазлумини Ѓазза табодули назар карданд. Зимнан бояд ќайд намуд, ки дар арсаи сиёсї таљовузи режими сањюнистї муљаддан нишон дод, ки давлатњои арабї ва исломї машѓули корњои дигаре њастанд ва њељ таваљљуњи љиддию масъулиятнок ба авзои Фала-

стин надоранд. Ахиран, дар ин рўзњои ташаннуљї Мањмуд Аббос, сардори давлати худгардони Фаластин аз омодагии хеш барои азсаргирии дубораи музокирот барои нуњ моњи дигар эълон дошт. Албатта, суњбат аз музокирот дар чунин вазъи буњронї дар њукми пахши чароѓи сабз ба сањюнизм барои идомаи иќдомоти хасмонаашон талаќќї мешавад. Њамчунин Мањмуд Аббос Созмони муќовиматро њамчун “тољирони љанг” муаррифї кард. Ба њалли буњрон таваљљуњи љиддї ва ќотеъият нишон надодани шоњигарињои халиљ њам бесабаб нест. Зеро давлати Исроил тавонист зери мубориза бо терроризм сарони ин кишварњоро мутаќоид намояд, ки бо чунин љунбишњову њаракатњо якљо бояд мубориза бурд, то сулњу оромї дар минтаќа ба манфиати тарафайн истиќрор гардад. Чунин њадафи муштарак ба он оварда расонд, ки дар Миср президенти ба тарзи демократї интихобшуда сарнагун карда шавад ва љамоати ихвонињо саркўбу ѓайриќонунї эълон гардад. Зимнан, вазифаи дигаре, ки кишварњои мусалмонї доранд ва камтарин коре, ки метавонанд барои навори Ѓазза анљом дињанд, равон кардани кўмакњои башардўстона ба онон мебошад. Амалї шудани ин гуна кўмакњои хайр, агар вазъияти Ѓаззаро аз нигоњи низомї хуб њам накунад, зарбае ба ишѓолгарон буда, рўњияи муќовиматро баланд мекунад. Њамчунин ин шароит фурсати арзишманд аст, то Сисї, њарферо собит кунад, ки дар моњи гузашта дар љараёни ќасамёдкунї њамчун раиси љумњур иброз дошта буд: ”Ихтилофи мо бо Љамоати Ихвон-ул-муслимин њаргиз таъсире ба мавзеъгириамон нисбат ба Фаластин нахоњад гузошт”. Коршиносон њам ба ин аќидаанд, ки миёнљигарии Ќоњира дар истиќрори оромї аз моњияти калидї бархурдор аст. Асадулло Вализода

6

17 июли соли 2014

www.nahzat.tj

дидгоњ

Оѓози кирдори њаром оќибаташ њам њамон аст

Аз шунидани хабар дар бораи ѓайб задани Низомхон Љўраев, як инсоне, ки дар љинояти сангин гумонбар дониста мешавад, њанўз аз «баргашт»-и аљибаш ба кишвар тањлилу баррасињои зиёде сурат гирифтаанд. Њоло ваќте ин соњибкори шинохта ба таври тўлонї дар ихтиёри Ољонсии мубориза алайњи коррупсия ќарор дошту мисли омаданаш якбора ѓайб зад, пасманзари он боз њам гўмагўњои зиёдеро ба вуљуд овардааст. Нафареро, ки бо маќомот њамкорї мекунаду лухтаки дасташон ќарор мегирад ва дар пиёда сохтани манофеъи норушани онњо «сањм» мегирад, эњтимол ба хотири “из”-ашро пок сохтан баъди расидан ба њадаф аз байн мебаранд ё љойи бехавферо маконаш ќарор медињанд. Шояд бо Низомхон Љўраев яке аз ин вариантњоро муносиб дида бошанд, ки чањор њафта боз аз ишон дараке нест. Суди олї њам иќрор аст, ки аз 18 июн то ба ин марњала нисбати бедарак шудани Низомхон Љўраев кадом маълумоте надорад ва дар конфронси матбуотии хеш љаноби Нусратуллоњ Абдуллоев мегўяд, ин масъаларо аз маќомоти тафтишотї бояд пурсид. Аммо маќомоти тафтишотї, ки Н.Љўраев зери назорати онњо ќарор дошт, њоло њам дар љустуљўи ў будаанд. Пас мурофиъаи судие, ки ба рўзи 18-уми июл таъин шудааст зери суол ќарор мегирад. Бубинед, ин нињоди олии њукмбарор ќарореро барои маълум кардани љои зисти ў ба вазорати кишвар, њамчунин ба њамаи маќомоти масъули Тољикистон дар навоњию вилоятњо ирсол доштааст, вале кадом маълумотеро дар бораи Љўраев пайдо карда наметавонад. Суоли матрањ ин аст, ки агар то рўзи 18-уми июл чизе ошкор нашавад, ин маќоми олии судї дар мавриди чунин як таљрибаи ѓайбзании муљрим чї мегуфта бошад? Дар њоле ки зоњири масъала маълум аст, Низомхон Љўраев аз пеши чашми як нињоди «пурсару садо» бо номи Ољонсии мубориза алайњи коррупсия ѓайб задааст. Вакили мудофеъи Љўраев њам чизеро дар мавриди ѓайб задани ў намедонад, вале гўё пайдо шудани нафари зерњимояи худро интизор дорад. Вакили мудофеъ гуфта, ки Суди олї бо ѓайб задани Н.Љўраев парвандаи ўро ба таври муваќќат боздоштааст, яъне бо сабаби њозир нашудани муљрим дар рўзи баргузории мурофиъа, муњокимаи парвандаро ба ваќти дигар яъне ба рўзи 18-уми июл вогузор карданд. Аљобати кор дар ин аст, ки Љўраев рўзи 16 июн, яъне ду рўз ќабл аз баргузории мурофиъаи судї, ки барои 18-уми июн таъин шуда буд, даъватномаро гирифта, ба забонхати судї низ барои њозир шуданаш ба мурофиъа имзо гузоштааст, аммо…. Љои тазаккур аст, ин марди соњибкор дар боздошти Зайдуллоњ «сањми арзанда» дошт ва мањз дар асоси нишондоди ў ин марди шарифу озодаро бо иттињоми бофтаву сохта пушти панљара бурданд. Агентї барои ба њадаф расидани худ хеле «моњирона»

ва бо сифатњои хоси худ аз Љўраев «ба нафъи кор» истифода кард. Манзили зисти иљоравии Љўраевро њам, агар он воќеъият дошт, танњо Агентї медонист. Пас, чаро суд аз ин нињоди «пуровоза» сабабу омили ѓайб задани муљримро пурсон намешавад? Оё ў њамчун мурѓи парвозї дар баробари боз шудани дари ќафас ба парвоз омада, худро ба дурињои дур бурд? Љўраев ба истиснои Зайдуллоњ чандин нафари дигареро аз курсинишинони мулкиву низомї низ «фурўхт». «Фурўхт»-анњои ишон њам гўмагўњоеро дар худ доранд ва эњтимол меравад афроди баландмаќоми нињодњои ќудратие, ки бо нишондоди Љўраев мавриди боздошт ќарор гирифтанд, дар дил кину адовате нисбат ба ў парварида, роњу василаи ќасосро љўё бошанд. Агар то рўзи таъиноти мурофиъаи судии Суди олї нишоне аз Љўраев пайдо нашавад, пас эњтимоли амалї шудани яке аз фарзияњо, яъне ба маќсад расидани соњибрутбањои “љабрдида” ошкор шавад. Шояд ин фарзия воќеъият дорад, ки аксари коршиносон аз фирори номаълуми Љўраев чунин натиљагирї мекунанд. Мо навиштани њарферо дар мавриди Љўраев њайф медонем, чун касе барои рањо шуданаш ѓаме дар дил надорад. Љинояткор бо сифати худ боќї мемонад ва бо усулу амалкарди худаш аз байн меравад, тавре бо дигарон сурат гирифт. Яъне «буз каму чањ-чањи он њам...». Ишора аз ќазияи Љўраев кўшишест љињати бозкушої аз бозињои аљиби пасипардагии маќомот, ки дар худ назир ва собиќа надоранд. Вале инсонро водор ба андеша кардан месозанд, ки чаро чунин аст!? Оё дар мо њам доирањое њастанд, ки бо љинояткорон њамкорї дошта, ба хотири дарёфти маблаѓи ќобили мулоњиза гуноњњоро мепўшонанд ё чунин эњтимолиятњо аз воќеъият дуранд? Пас, ишораи Президенти ЉТ аз сохтани ќасрњо аз бањри чист ва ширкати ў дар мушовараи васеи Прокуратураи генералї ба чї маънист? Ваќте Президент тамоми љанбањои фасоду коргузорињои номатлубро дар нињодњои зирабт зимни суханронии

тањлилии хеш ошкоро матрањ сохта, гаштаю баргашта таъкид менамояд, ки бояд нисбат ба миллату давлат дилсўз бошанд, чаро ин њарфњо ба онњо таъсири љиддї намерасонад? Фикр мекунам, њар гоње инсони огоњ аз назди Суди олї, Прокуратураи генералї ва дигаре аз нињодњои зирабт гузар мекунад, чашмаш ба наќлиёти рангорангу баландарзиши хориљї меафтад ва суоле дар зењнаш њатман пайдо мешавад, ки ин љанобон ин њамаро аз кадом њисоб ба даст меоварда бошанд? Бешак, аз љайби худ не, кадоме аз онњо чунин имконият надорад ва моњонаи давлатї њам ба миќдоре нест, ки онро барои харидани чунин наќлиёт захира карда тавонанд. Пас мемонад, омилњои ѓайримашруъ ва дигар роњњои маълум барои худи онњо.... Барои ќишри огоњи љомеъа ошкор аст, ки њиљ кадоме аз ин курсинишинон бо роњи њалол наќлиёти гаронарзишеро ба даст оварда наметавонад, бахусус дар Прокуратураи генералї. ВАО-и мустаќил низ солњо боз дар матлабњои матрањкардаи хеш ишорањои зиёде дар ин маврид доштанд, вале дасташон дар ошкор кардани љузъиёти чунин масоил кутоњї мекунад, чун барои онњо њам љон ширин аст.

Эњтимол љой доштани муомилоти маќомдори алоњида ва «тољир»-и маводи мухаддиреро нињодњои зидахл рад накунанд, ки баъд аз анљоми муваффаќонаи ин амал чанд њиссае аз тиљорати ин гуна «тољир» ба љайби соњибмаќоме низ интиќол меёбад. Њатто соњибкорони бозор ва дукону тарабхонањо дар фурсати таъинотї “доля” -и пулису прокурор ва дигаре аз нињодњои зирабтро месупоранд. Чунин ќисса мекунанд, ки дар њар як минтаќа ва ноњияву шањрњо соњибкор сари њар моњ чандсад доллар ба сарвари идораи алоњида њаќ ќоил гардида, дар иваз аз њар гуна «њамлањо»-и дигар њимоят мешавад. Печидагии ин масъаларо афроди огоњ медонанд, ки он то ба куљо мерасад. Дар воќеъ, дар кишвари мо њар чизеро интизор шудан мумкин аст, зўргўиву зўроварї то љое реша давонидааст, ки барои «сарватманд» шудан андак «љунбидан» лозим асту бас, чун васила дар дасту ихтиёри маќомот аст. Аммо дар љои дигар агар онњо бихоњанд бозору дуконњоеро зада мегиранд, њатто соњибкореро љосусу террорист њам эълон мекунанд. Аммо дар посух кадоме аз онњо чизе гуфта наметавонад ва тамоми айбу гуноњи

бофтаву сохтаро ба гардан мегирад. Бадии кор дар он аст, ки иддае аз соњибони ќудрат, агар имтиёзи фаровонро соњиб бошанд, аз илму маърифат фарсахњо дуранд. Оќибати ин кор ба он меанљомад, ки онњо мисли кирми дарахтхўр, бо хўрдани маѓзи он дарахтро аз байн мебарад. Соњибќудратоне њам њастанд, ки бо њамин минвол амал мекунанд, вале ин амалкарди манфиатхоњона ба аз пой афтонидани миллат мебараду бас. Чунин соњибмансабу ќудратманди манфиатљў дар Тољикистон кам њам нестанд ва њар кадоме боз хешу табор ва пайвандону наздикони худро доранд. Худо кишвари азизро аз оќибатњои бад нигоњ дораду ин гуна зўргўињои тўлониро бо зўри хеш хотима бахшад. Дар хотима њаминро тазаккур додан мехоњам, ки Низомхон Љўраев васила ё даричаи ворид шудан ба кашфи асрор буд, нафаре, ки то соли 2007 соњибкори муваффаќаш мегуфтанд ва молики корхонањои саноатии силсиламаротиб дар шањри Исфара. Вакили маљлиси вилоятї, ки соли 2005 интихоб шуда буд, вале њоло чї? Суоле, ки посухи хешро интизор аст….

«Наљот»

www.nahzat.tj

17 июли соли 2014

марсия буд. Ба ёдам њаст, он давра љумњурии мо аз љумлаи онњое буд, ки аз њама ахир истиќлолияти хешро эълом кард. Замоне, ки зимоми сиёсат дар дасти коммунистони собиќ буд ва њељ гоњ аз «бародари бузург»-и худ људо шудан намехостанд. Вале билохира ночор дар заминаи фишори пайвастаи њизбу созмонњои оппозитсионї ва истиќлолхоњ маљбуран истиќлолиятро ќабул намуданд. Њамин тавр мубориза миёни низому афкори пешин барои баќои хеш ва њаракату ањзоби сиёсии навтаъсис бањри тањаввулот ва низоми нав ављ гирифт. Муборизаи лидерони сиёсии оппозитсионї бањри истиќлолу демокросї, озодии сухан ва аќида аз як љониб, њокимони сохти пўсидаи тоталитарї барои аз даст надодани ќудрат аз дигар љониб. Барои Имом-

ба мерос боќї монду бас. Боре барои шиносої бо Имомназар њамчун дўст ба хонааш ташриф овардам, зеро аз мењрубониву хоксорї ва љавонмардии ин абармард ќиссањои зиёд шунида будам. Дар баробари ворид шудан ба сањни њавлї, шахси танумандеро болои дучарха дидам, ки барои истиќбол он љо истода буд. Пас аз салому ошної аз њолам пурсон шуд ва бисёр бонармї ва мењрубонона њарф мезад. Чењраи нуронї ва дастони баќувваташ њоло њам аз пањлавонии ў шањодат медоданд. Дохили хона шудем, хонаи суннатии бадахшониён бо сутунњои бузургу наќќошишуда. Деворњои хонаро оятњои ќуръонї бо хатњои зарњалин мунаввар мекарданд. Чун аз наздик бо ќумандони соњибэњтиром шинос шудам, барои худ шахсеро дарёфтам, ки нињоят хоксору

7

вале амирони олирутба дар дарёи ѓурур ва кибр ѓарќа буданд. Онњо танњо эътимод ба ќувваи хеш доштанд. Њамин буд, ки хушунат боло гирифту хун рехта шуд, вале барои њокимон ин њама натиљаи дилхоњ набахшид. Билохира љонибайн ба созиш муваффаќ шуданду оташбас эълом гардид, афсус њама дар зоњир. Имомназар, ки љавонони разманда њарфи ўро гўш мекарданд ва Имом Оѓохони IV садоќати бемисл дошт, бањри оромї ва осудагии љомеъа онњоро барои халъи силоњ шудан даъват кард. Вале ѓаразљўён дар камин пайт мељустаанд. Соати 4-и шаб бадхоњони Имомназар вориди њавлиаш гашта бародарашро ба шиддат маљрўњ сохта, ба воситаи тиреза ду норинљакро ба љои хоби ў мепартоянд. Бо ин ќаноъат накарда, аз автомати «Макаров» низ ис-

Имомназар, зиндагї бањри шањодат Рамазон, эй моњи баракат ва рањмату маѓфират! Аз омаданат дилњо шод мешаванд, чун моњи сабру тањаммул ва шикебої њастї. Барои њар мусалмон чунин хислатњоро доро будан њам фарз асту њам суннат, вале афсўс… Афсўс, ки даври нофарљом чунин моњи шарифро дар таърихи миллат доѓдор њам сохтааст. Дар ин ду соле, ки моњи Рамазон фаро расид, воќеањои фољеабори соли 2012 дар Хоруѓшањр ба ёд мерасанд, ёди нолаву афѓони модари мотамзадаи тољики бадахшонї. Оњу нолањои модарони љигарсўхта, ки 24 нафар фарзанди нављавони худро аз даст доданд. Бешубња, омилони он воќеањои фољиабор бар њар як фарди кишвар пўшида нест. Њангоме нирўњои сар то по мусаллањи њукуматї барои пахш кардани як гурўњ љавонони оппозитсюнї, онњое, ки нигоњи алтернативи сиёсї доштанд, вориди минтаќа шуданд. Дар ин њолати мудњиш инсонњои баруманде пайдо шуданд, ки мољароро на бо хушунату зўргўї, балки бо роњи ризояту мусолиња њаллу фасл кардан мехостанд. Чун таљрибаи солњои 90-ум ин гуна љавонмардонро ба майдон бароварда буд. Имомназар аз зумраи чунин чењрањо буд. Ин чењраи маъруф ва шањиди гулгункафанро, на танњо дар Бадахшон, њатто дар саросари кишвар ва берун аз он њам мешинохтанд. Дар ин фурсате, ки бароям Худованд имкон додааст, мехоњам таваљљуњи хонандаи закии нашрияи «Наљот»-ро ба корњои ин марди баномусу шуљоъ, љавонмарди ѓаюру сарсупурда дар роњи хидмат ба мардум, ки зиндагиномаи ў пур аз такопў, мубориза бањри адолату њаќиќат будааст, љалб намоям Шањид Имомназар, 13-уми ноябри соли 1964 дар шањри Хоруѓ таваллуд ёфта, аз овони кўдакї ва наврасї дар худ хислатњои њалимиву мењрубониро доро буд. Пас аз хатми мактаб ба хизмати аскарї рафта, он љо бо русдухтаре бо номи Наташа шинос мешавад ва бо ў издивољ карда, бо њам рафиќи њаётї мегарданд. Имомназар пас аз хизмати аскарї дар автобазаи нуњуми шањри Хоруѓ њамчун ронанда кор мекунад. Ў љавонмарди тануманде буд ва дар маъракањои гуштингирї њамеша ширкат мекард ва мардум ўро Пањлавон ном нињода буданд. Дар воќеъ шањид Имомназар аз зумраи пањлавононе буд, ки касе пушти онњоро ба заминро нахобонидааст. Ў хеле соњибэњтиром буд, хусусан миёни љавонон, онњо дар атрофаш љамъ омада, ба њарфаш гўш мекарданд. Солњои 90-ум, бо пош хўрдани Иттињоди Шўравї, њар як љумњурї аз соњибистиќлолии худ дарак медод, Тољикистони азизи мо низ истисно на-

назар, њамчун як фарди баруманд ва мардумї њам, ки ќалбаш моломоли матонат ва шуљоъат буд, ин масъала истисно буда наметавонист. Ба њар њол, кор ба хушунат ва рўёрўињои љангї кашида шуд ва Имомназар дар пањлуи фармондењи гурўње аз размандагон бањри озодї, Маљнуни Палла, ки баъдан ба шањодат расид, ќарор гирифт. Ваќте бародар Маљнунро ба шањодат расониданд, шахсияти соњибэњтирому соњибнуфуз Имомназар ин масъулиятро ба дўши хеш гирифт. Дар заминаи хислатњои наљибе, мисли њалимиву хоксорї, љавонон дар атрофаш муттањид шуданд, вале ин њолат дер давом накард. Имомназар дар асари пиёда кардани фитнае аз сўи душманон, ки гўё Њофиз ном «дузди ќонунї»ро кушта бошад, сутунмўњраашро бо тири «Калашников» захмї мекунанд. Барои муолиља ба шањри Маскав меравад ва бори дувум ба Шветсариё, вале аз муолиља натиљаи умедбахш њосил намешавад. Тир дар сутунмўњра дар мемонад ва духтурњо гуфтаанд, агар тирро бо љарроњї бигиранд, эњтимол гурдањо аз кор монанд. Ба њамин хотир, то рўзи охирини зиндагї Имомназар бо тири дар сутунмуњра будааш зиндагї мекард. Имомназар фаъолияту зиндагиномаи худро бидуни Ислом ва хидмат ба ањли имон тасаввур намекард. Робита ва дўстиву бародарии ў бо рањбари ЊНИТ ва ИНОТ устод Сайид Абдуллоњи Нурї хеле љиддї ва ќавї буд. Дар поягузорї ва фароњам сохтани шароити лозим барои баргузории конфронси таъсисии шуъбаи ЊНИТ дар Бадахшон сањми ин шањиди гулгункафан нињоят бузург аст. Агарчи њукумат барои таъсиси нињодњои њизбї расман иљозат дода бошад њам, вале барои оѓози фаъолияти онњо монеъањои гўшношуниде эљод мекард, бахусус барои ЊНИТ. Солњои 2002 ваќте ЊНИТ конфронси хешро дар Хоруѓ доир кардан мехост, раиси ваќти ВМКБ Алимуњаммад Ниёзмуњаммадов на танњо мусоидат накард, балки устод Нуриро, ки дар истиќрори сулњ ва ризоияти миллї сањми беназир дошт, ба њузури хеш ќабул накарду аз Хоруѓ бадар рафт. Вале Имомназари љасуру матинирода дар заминаи эњтироме, ки байни ќишрњои мухталифи љомеа дошт, натанњо ба ёфтани толори бошукўње дар маркази Хоруѓшањр мушарраф гардид, балки барои иштироки анбўњи зиёди мардум дар конфронси ЊНИТ мусоидат намуд. Ин корњо гузаштанд, вале аз маќомоти вилоятї танњо беэњтиромї ва разолат

мењмоннавоз ва ботаќво буд. Мардуми мо чунин мегўянд: ё ятими бош ё муллои хонда. Вале ятим дили муллои хондаро тасхир карда буд. Ман дар тинати Имомназар хислатњои наљиби одамиро эњсос кардам, ќалбаш моломоли нури имон буд. Барои мењмон ва мардуми оддї љонашро фидо мекард. Агар банохост гадо ё нодоре вориди хонааш мегашт, охирин дирњами худро аз ў дареѓ намекард, њамеша хайрхоњи мардуми бечора буд. Хизматњояш бањри тањкими имону мазњаб басо зиёданд. Бори аввал бањри сохтани масљид-љамоатхона дар шањри Хоруѓ иќдомеро пеш гирифт, ки касе онро то он замон накарда буд. Вале њукумати мањаллї ваќте расман дари онро боз мекарданд, иљоза надод, ки бо номи аслї эълон карда шавад, њамин буд, ки ночор онро «хонаи маърифат» гуфтанд. Вале мардуми Хоруѓшањр то имрўз он љамоъатхонаро «хонаи Имомназар» ном мебаранд. Мегўянд боре Имомназар бо мошини худ аз мањаллаи УПД гузашта, ашхосеро мебинад, ки дар сари роњ араќ мефурўхтаанд. Ў шишањои араќро бо калтак зада мешиканад ва пули онро љуброн мекунад. Дўстї ва бародарии Имомназар дўстии ањли суннат ва исмоилияро дар кишвар хеле ќавї сохта буд, њусни тафоњум ва њамдигарфањмї дар фазои Бадахшон танинандоз гашта буд, ки кадоме аз домулоњо ё халифањои исмоилї чунин иќдоми ухуватзоро аз худ нишон надодаанд. Боре дар хонаи марњум Имомназар дар болои миз китоберо дидам бо муќоваи сурх ва хати арабиасоси форсї, муќоваи онро кушода дидам, навиштаеро дида он љо: «Ба бародари имонї Имомназар ба сифати туњфа аз ќозии мусулмонони Тољикистон, Неъматуллоњзода». Оре, ин гуна инсонњо Имомназарро ба чашм надида буданд, вале шуњрати ў ва имону исломдорї ва хоксории ишон ба дурињои дур рафта буд, њатто берун аз Тољикистон њам. Имомназар байни мазоњиби Ислом фарќ намегузошт, барояш Ислом муќаддас буд ва њамаи мазоњиби мухталифи Исломро њамвора яксон медид. Чунин њусни тафоњум ва созишкориаш ўро байни хосу ом шуњрат бахшида буд. Касе боре надида бошад њам, ў пурсон мекарду дар борааш њарф мезад. Имомназар њангоми вуруди нерўњои мусаллањи њукуматї ба Хоруѓ, борњо талош кард то бо маъмурони олирутба нишасте дошта бошад ва фазои шањри дўстдоштаашро беѓубор нигоњ дорад,

тифода бурда, дохили хонаро тирборон мекунанд. Писару бародаронаш, ки ќабл аз партофта шудани норинљак берун баромада буданд, бо ворид шудан ба хона пањлавони кўњпайкарро оѓуштаи хун мебинанд, ки болои фарш хобидааст, ба хоби абад. Имомназар њамагї 50 сол умр дошт. Муљоњиди матин, ќалб пур аз мењру сахо ва орзуву ормони миллї, ки тўли ин солњо мепарварид. Зиндагиномаи шањиди аъло пур аз муборизањоест, ки дар он рушди имону њаќиќат сабт гаштааст. Ў чунин муносибати нољавон­ мардонаро дер боз мунтазир буд, чунки медонист оќибати монёврњои њукуматдоронро. Медонист, ки њар фарди муљоњид ва мубориз бањри имону њаќиќат оќибат маргаш шањодатталабист. Бале, ў шањид гашт, шањиди роњи Худо. Шањид Имомназари гулгункафан дар воќеъ кони сахо буд, дили пур аз мењру муњаббат ва вафо. Нидои малакутии «инно лиллоњи ва инно илайњи рољиъун»-ро лаббайк гуфт. Хушо ба њоли касоне, ки дар мењмонии Парвадигори хеш ќарор мегиранд. Бародари азиз ва марњум, аз худ як писар ва як духтар ба мерос монд. Наташахонум бо табори бегона буданаш, аз имону Ислом бархурдор буда, њамеша бо либоси миллии тољикї ва њифзи сатр мегардад, мисли духтараш Розияхонум. Писараш Салам, њамчун падар ба пањлавонї шуѓл дорад ва албатта, бо хислатњои наљиби Имомназар. Имсол дар моњи шарифи Рамазон њамроњ бо Салам ба зиёрати ќабри шањид Имомназар рафтем. Љое, ки ў мадфун аст, оромгоњи 13 шањиди дигар њам он љост. Дар санги мазораш аксаш кандакорї шуда, ки механдид, мисле ки маргро бо табассум ќабул карда буд. Ва моро њам мисли њарваќта бо табассуми хос пешвоз гирифт. Дар санги мазораш ин байтро хондам: Сабр кардам ба њама доѓи азизон, ё Раб, Ин сабурї натавонам, љавонон миранд. Инчунин дар зер ояи карима навишта шуда, ки «Парвардигорро дар дунё ва охират ба мо некўї ато кун ва моро аз азоби дўзах наљот дењ!» Оре, эй бародари азизу шањид, Имомназар, ту чунин хислатњоро дар дунёи фонї њам доштї, накўї ва сахоро аз худ ба мерос гузоштї. Мо аз барои ту танњо як каф дуъо метавонем фиристоду бас. Зињї, эй шањиди пок дар роњи Худо! Н. Пирмањмадов

8

17 июли соли 2014

www.nahzat.tj

аз дафтари хотирот

(идома аз шумораи гузашта) – Дар дохили худи оппозисюн дар њамин давра, дар пасманзари мушкилоти мухталиф як њолате ба амал омад, ки сарони муњими оппозисюн яке паси дигар пароканда шуданд, яъне аз пањлуи Шумо дур рафтанд. Ба фикри Шумо, чаро чунин њолат ба миён омад ва таъсири он ба вазъи куллї чї буд?

– Бале. Ваќте камтар амният ва бовар пайдо шуд, ки сулњ ба даст меояд, рафтори намояндагоне дар оппозитсия, ки дар вазифањои масъул кор мекарданд, таѓйир кардан гирифт. Њанўз ба Душанбе барнагашта будем, марњалањои омодагирї барои бозгашт ба Душанбе, ба онњо гуфта будам, ки бале, мо дигар аз љонамон гузаштему намедонем, дар њавопаймо кадом кору њодисае ба вуљуд меояд, дар фурудгоњ ва ё љое ки барои мо додаанд, вале ба хотири манфиъатњои миллї гурўњи азљонгузаштањо њастем. Њамзамон рўњбаландашон њам кардам, ки сидќан фикр мекунам, чунин њодисањо намешаванд, лекин њамин хел чизњое њастанд дар он љо ки аз ин њам бадтаранд, аз бомбаву майну ин

Сайид Абдуллоњи Нурї: чизњо. Бадтар аз онњо ихтилоф аст, људо шудан аз якдигар аст. Мо њамаи корро агар карда бошем њам, бояд дар кишвар њамбаставу муттањид бошем. Тасмим ин шуд, ки барои идомаи вањдату њамбастагї тарњи як иттињоди замони сулњро омода кунем. Ин њам шуд ва оинномаи онро њам тањия кардем. Гуфтем, агар баргаштем, пас аз ин равандњо, равандњои сулњ, ки ба охир расиданд, мо њатман дар он асос кор мекунем. Ман гуфтам, шумо он љо меравед, дўстону њамнишинони нав пайдо мекунед, вале як чизро дар ёд дошта бошед, ки ќудрати мо дар вањдати мост. Агар муттањиду якљоя бошем, њељ мушкиле нахоњем дошт. Вале, агар аз њам пароканда шудему якдигарро бад дидем, дигар њар касе њам бошад, болои сари мо фишор меораду сўистифода мекунад ва моро алайњи њамдигар ба кор бурда њам метавонад. Барои њамин гуфтам, мањз њамин масъала бояд аз хотиратон наравад. Он љое, ки меравем, њатман силоњњои худро месупорем, дигар њељ нерўи низомї нахоњем дошт. Ягона нирўи асосї, ки аз мо дифоъ мекунад, ин вањдату якпорчагии мост. Вале баъд аз бозгашт, чї хеле гуфтам, одамон вазифа гирифтанд ва дўстону њамнишинњои нав пайдо карданду маъракањои нав. Дигар фикр карданд, ки бале, аслан… ва њатто баъзеи онњо эълон доштанд, ки онњо иштибоњ кардаанд, ки чанд сол дар зери чатри Нањзати Исломии Тољикистон буданду аз њама нигоњ њељ мушкиле набудаасту чаро ин корро карданд. Ба њар њол, ман аз ин чизњо, ростї хуш будам, агарчи медонистам, ки бар зарар меанљомад. Ман номбар намекунам, зеро худашон маълуманд. Ин гуна инсонњо дар байни афроди сиёсї њам буданду дар байни фармондењону низомиёнамон низ. Афроде, ки агар мо тамоми манфиъатњои онњоро иљро карда наметавонистем, мушкил

эљод мекарданд. Бинобар ин, ваќте медидам, ки инњо баъд аз вазифаву кор гирифтан, рафтанду бо кормандони њукумат муттањид шуданду бо онњо њамнишинї доранд ва суњбатњо мекунанд, бо вуљуди он ки бар зарари ман меанљомид, ваќте дар њамаи маъракањо, њатто маъракањои сиёсї њам онњо дигар маро тарафдорї накарданд, вале аз ин чизњо, Шумо њам ёд доред, дар ин бора суњбатњое бо њам доштем, ман њељ гуна нороњат набудам. Барои чї? Барои он ки медонистам, ки ба ин одамњо бояд мансаб дод ва инњо бо гурўњи мухолифи мо манфиъатдору бо њам иттифоќ њам дошта бошанд, албатта, инњо аз рўи дўстї бо њам муносибат надоштанд, вале баъзан манфиатњое љой доштанд, ки онњоро масалан, муттањид месохт. Ман ин чизро медидаму розї мешудам ва мегуфтам, ки бигзор ин корро бикунанд, бираванду муттањид бишаванд. Барои чї? Барои он ки онњое ки воќеан љонибдорони асили ман буданд, њамаи мо на дунболи вазифа будему на моликияту мансаб. Њар касеро ишорае мекардам, мушкили мо њал мешуд, дигар мушкиле вуљуд надошт. Вале афроде дар миён буданд, ки мебоист манфиъати онњоро ба дасташон медодем. Мо ин корро кардем, яъне онњо соњиби мансаб шуданд ва бо љониби њукумат њамбастагиву њамкорї пайдо карданд, агарчи бар зарари мо анљомид. Вале хурсанд будем, чун ниятамо фаќат ба даст овардани сулњ буд. Мо гуфтем, аз нав шурўъ мекунем, вале бигзор инњо бираванду бо њам фаъолият кунанд, то бо ин бањона сулњ пойдору мустањкам ва устувор боќї бимонад, ки дар воќеъ ба ин чиз расидем. Хуб, дигар чї бигўям, рўзгор нишон дод, ки бале, он чизе аввал гуфта будам, ончи ки онњо бояд муттањиду якљоя бошанд, ин вањдату дастовардњоро эњтиром кунанд, ончи доранд, аз даст надињанд. Албатта, мо дигар сулњ карда будем ва намехоњем боз душманї

кунем ва намехостам сулњи мо алайњи дигарон шинохта шавад. Вале дар як шароите ќарор доштем, ки агар як иттињоди ќавї ба вуљуд намеомад, афроди зиёди беаќле буданд, ки метавонистанд болои мо њар кори хостаи худро бикунанд. Барои њамин ваќте афроде пайдо шуд, ки дигар вуљуди Иттињоди Нирўњои Оппозисюнро бефоида њисоб карданд, онњое, ки 5-6 сол њамроњи мо буданд ва эњтирому итоат мекарданд, њатто дар асоси дастури ман, ки аз масофањои дур медодам, амал мекарданду канор намерафтанд, яку якбора таѓйир ёфтанд, њатто ба ин хулоса омаданд, ки чаро ва чї хел чанд сол тоќат карданд, ки биёянду тањти роњбарии њамин хел одамњое, ки ба фикри онњо, гўё аз сиёсат он ќадар дарак надоранду заъиф њастанд, боќї монанд. Онњо дигар худро сиёсатмадор диданду хеле одамони боаќл њисоб карданд. Онњоро ё касе ба ин роњ мебурд ва ё худ ин гуна маѓрур шуда буданд. Ба њар њол, ин боис шуд, ки як заъфу рахна пайдо шуда ИНОТ-ро ба парокандагї бурд. Воќеан, онњо як созмонеро, ки њатто метавон гуфт, дар сатњи байналмилалї шинохта мешуду машњуру ќавї буд ва сулњро ба вуљуд овард, њам онро ва њам худашонро заъиф карданд. Хуб, албатта, мо мехостем, ки бо инњо кор кунем, барномањои сиёсиамон бо њамроњии њамин одамњо ва гурўњњо буд. Вале, мутаассифона, онњо инро нахостанд ва мо баргаштем ба дохили њизби худ ва талош кардем онро ќавї созем аз њисоби афроди баъдї, аз њисоби љавонтарњо. Алњамдулиллоњ, ки муваффаќ њам шудем ва њанўз њам метавонем бигўем, ки мо њастему вуљуд дорем, њадди аќал як саќфе њаст, ки мешавад дар рўзњои гармию сардї биёему тањти он саќф биистем. Вале онњое, ки парокандагиро хостанд ва ањзоби худро дур бурданд, фикр намекунам, аз ин кор манфиати дарозмуддат бурда бошанд. Љойгоњи онњо дар љомеа заъиф

шудааст, баъзе аз онњо аслан љойгоње надорад ва аз бозгаштан ба зери чатри мо шарм медоранд, агарчи маълум аст, ки пушаймон шудаанд. Аммо ин њама ќобили фањм аст, фаќат дар якљоягї нирўи бузургтаре буда метавонистем.

– Масъалаи дигар, бар изофаи ањзоби сиёсї, ин канор рафтани афроди саршиносе, монанди Њољї Акбар Тўраљонзода, Њабиб Сангинов ва дигарон аст, ки ба эътибори иттињоди мухолифон њам бетаъсир набуд. Фикр намекунед, ки ин воќеањо тарњрезишуда буданд ва њукумат дар онњо даст дошт, то аз нирўи ин иттињод бикоњад?

– Росташро, агар гап занем, дар ин бора ман иттилооти даќиќ ё расмї надорам, ки оё њукумат дар ин кор даст дошт ё надошт. Вале метавонам тањлил кунам ва ба хулоса биёям, ки њукумат бояд њатман дар ин корњо даст дошта бошад. Агар њукумате, ки ин гуна наќша надошта бошад, он њукумат нест. Барои њамин, мутмаинам, касоне ки аз назди ман рафтанд, њатман зери таъсири маќомоти муайяни њукумат ин корро карданд ва љойи айб њам надорад. Њукумат њамеша наќша дошт, моро заъиф ва пароканда бинад. Ман њам наќшањои худро доштам ва њанўз њам дорам. Ин табиист, ки раќибони сиёсї кўшиш мекунанд, тарафдорони њамдигарро љалб кунанд ва тарафи муќобилро заъиф гардонанд. Ба замми ин, чанд иллати дигаре низ дар миён буд, ки сабаби аз назди ман рафтани њамљабњањои ман шуданд. Аввалаш, мансаб, мансабњои давлатї барои афроде, ки дар умри худ онро надида буданд ва он љо соњиби курсї ва маќому мансаб шуданд, дигар ба худ гуфтанд, ки љояшонро ёфтаанд. Аз ин ба баъд бояд дар њамин роњ бираванду њама корро кунанд, бо њар роње, ки метавонанд, ин курсиро нигањ доранд. Дар ин љо бо њар роњ нишон додани дурияш аз исломињо, чї бо эълон ва чї бо амал муњим буд ва ин

www.nahzat.tj

17 июли соли 2014

аз дафтари хотирот корро мекарданд. Яъне яке аз иллатњо мансаб дидани мансабнодидањо буд. Иллати дигар ин тарс аст. Гурўњи дигаре, ки аз назди мо рафтанд, тарсиданд, яъне барои худ лоббї љустуљў мекарданд, паноњгоње, ки њифзашон кунад. Онњо гумон мекарданд, ки тарњи сулњ ба маќсад намерасад, њатто мегуфтанд, фикр накунед, ки ин сулњ идома пайдо мекунад, фурсате њаст ва баъд аз чанде, ваќте халъи силоњ шудеду ќудратро аз даст додед, шуморо ба љазо хоњанд расонд. Ин чизњо буд ва боис шуд, гурўње аз афроди буздилу заъифиродае доштем, ки онњо дигар гуфтанд, аз њоли њозир барои худ як паноњгоњ пайдо кунанд ва аз њисоби баъзе афроди мансабдори давлатї сарпарасту лоббињо пайдо карданд ва рафтанд зери чатри онњо. Ба ин андеша, ки агар рўзе кадом љангу љидоли наве њам пайдо шуд, онњо амн хоњанд монд, зеро дар њукумат њимоятгарони худро доранд. Яъне ба онњо афроди мавриди эътимоди рањбарони кишвар даркор буд, ки дар рўзи мабодо битавонад исбот кунад, ки инњо оппозитсия нестанд, одамони худиянд, махсусан аз та-

9

Бале, ман гузашт кардам рафи исломињо нестанд, манзур мусулмонанд, аммо мусулмони сиёсї ё инќилобї не. Хулоса, ин гурўње буд, ки тарс онњоро рањбарї мекард. Дигар афроду гурўње низ вуљуд доштанд, ки аз љињати сиёсї наќша доштанд. Онњо бар ин назар буданд, ки њоло барои расидан ба ањдофи сиёсии худ, на ба гурўњи заъиф, балки ба гурўњи ќавї њамроњ шаванд.

– Яъне мегўед, Иттињоди Нирўњои Оппозисюн заъиф буд ва ба дарди онњо намехўрд?

– Аслан барояшон муњим набуд, ин иттињоди сиёсист ё њизби сиёсї, онњо тарафњоро мешинохтанд. Дар куљо метавонанд ба ањдофи худ бирасанд. Онњо бо тамоми вуљуд худро бурданду таслим карданд ба тарафи њукумат, то ба онњо боварї њосил шавад. Њатто гуфтанд, ки ин муддат ба њукумат мадад мекарданд. Нигоњ доштани њувияти худ дар њизби исломї ва ё нињодњои мухолифи њукумат, њамзамон расидан ба манфиатњои сиёсї барояшон мушкил, њатто номумкин буд. Биноан онњо бояд намоишкорона нишон медоданд, ки билкул бо њукуматанд, њатто шояд содиќона бо њукумат бипайвастанд, то мавриди эътимод ќарор бигиранд ва ба маќомњои баландтар бирасанд. Албатта, як омили дигар њам буд, масалан, омили бетаљрибагї ва саросемагии сиёсї, нафањмидани вазъи кишвар ва яку якбора расидан ба мансаби давлатї. Ба ин гурўњ бештар фармондењони собиќ дохил мешаванд, ки якбора ба мансаб расидан, онњоро ба ин фикр овард, ки дарвоќеъ афроди бузург ва сиёсатмадорони варзида дар сатњи кишваранд. Бинобар њамин, моро гузоштанду рафтанд.

– Ба сурати умум, як аќидае мављуд аст, ки дар натиљаи фурўпошии ИНОТ ва ё аъмоли дигаре, як иттињоде, ки худатон њам гуфтед, дар сатњи байнулмилал обрўю эътибор дошт ва њукумат

њам пеш аз њар кор њисоб мекард, ки оппозисюн чї хоњад гуфт, аз байн рафт. Бо вуљуди он ки Шумо мегўед, сулњ одилона буд, манзарае, ки мо њоло мебинем, шабењи њамон давраи пеш аз љанг аст. Њукумат њамон аст, ки њамон ва оппозисюн иборат аз ањзоби парокандаву парешону нотавон. Бинобар ин, баъзењо суол мекунанд, ки пас ин њама хунрезиву даргирињо барои чї буд? Оё мо њамин гуна як сулње мехостем, ки чанд кас ба мансаб расаду вазъи сиёсї ва иќтисодиву иљтимоъї бетаѓйир монад? Мегўянд, муборизаи мо барои он буд, ки дар баробари сулолаи ѓайриќонунї ќарор бигирему фазоеро боз кунем, ки худи мардум рањбарону њукумати худро интихоб кунад. Ба ин аќида Шумо розї њастед ё на ва агар розиед чарову розї нестед, чаро?

– Ман ба ин аќида розї нестам тамоман (Сукути тўлонї)… Як бори дигар суоли худро мегуфтед, шояд ба аввали савол мутаваљљењ нашудам.

– Бале, яъне манзараи сулњ хулосаеро ба бор овардааст, ки дар сањнаи сиёсї дигаргуние нашуд. Агар ба забони халќ бигўем, мегўянд њукумат оппозитсияро фиреб кард. Даъват карду овард ва ваъдањо доду бозињо кард, то ин нирўро аз байн барад. Мегўянд сулњ чизе надод. Албатта, ба сурати кул дуруст аст, ки љангу хунрезї хотима ёфтанд, паноњандагон баргаштанд ва бисёрињо розиянд. Вале афроде низ њастанд, ки дар дилашон ноќаноатмандї боќї монду мегўянд, адолате, ки онњо мехостанд, барќарор нашуд. Бањс доранд, ки оё ин сулњ одилона буд ё ноодилона, ба суди њама ва ё ба суди танњо яке аз тарафњо?

– Фањмидам. Њоло мо дар бораи он ки сулњ одилона буд ё ноодилона изњори назар намекунем, зеро сулњ сулњ аст. Ваќте аз сулњ ном мегирем,

њатман одилона аст. Фикр мекунам, чї хеле дар аввал гуфтам, розї нестам ба ин фикрњо, барои он ки сулње, ки мо кардем, на ба хотири аз байн бурдани кадом љонибе буд ва на заъиф кардани кадом сулолае. Сулњи мо ба хотири ба вуљуд овардани як давлатест, ки дар он њукумати ба истилоњ «интернатсионалї» њоким бошад, агарчи њама як миллатанд, вале ба њар њол аз нигоњи мањал ин чиз лозим аст. Мо ин хел ният надоштем ва фикр мекунам, онњое, ки њоло ин гапро бароварданд, ки гўё ин ноодилона шуду ба њамаи чизњоямон нарасидем, боз њамон сулола њанўз њам дар љояш истодааст, маќомњои бадастовардаамонро аз даст додем ва аз ин гуна мавќеъњо њарф мезананд, дурўѓ мегўянд ё мавќеъи худро иваз кардаанд. Бо бисёре аз онњо суњбат доштам, ки мегуфтанд, барои онњо сулњ даркор аст. Бо Тоњири Абдуљаббор суњбат доштам, ки мегуфт, “устод, имрўз барои мо сулњ даркор аст. Сулњ фарќ намекунад, ки коммунистњо бошад, фарќ намекунад, ки исломињо бошанд. Яъне барои мо баъид буд, ки намояндае аз ин ду љиноњ битавонад рањбари Тољикистон бошад, вале мегуфт, агар њаминњо њам бошанд, бояд сулњ шавад. Замоне, ки мо сулњ мекардем, намедонам ин одамоне, ки њоло сулњро фаќат дар ёфтани мансабу аз байн бурдани як сулола ва овардани сулолаи дигар мебинанду медонанд, дар куљо буданд. Агар буданд, фикр мекунам, њељ кас ин иддаъоро надошт. Њама дар як њолати бало ва фитнае мубтало буданд, ки фаќат мехостанд, кї њаст њамон одаме, ки пайдо шаваду бори масъулиятро ба гардан бигирад ва моро тавре кунад, ки битавонем боз ба ватанамон баргардем. Ман бо як нафар мулоќот доштам дар њамон ваќт, замоне ки дар КОМ кор мекардам ва њама меомаданд наздам барои зиёрат ва дарёфти вазифа. Вале он кас, ки дар гузашта аз

маќомдорони давлат буд, омаду гуфт, Шумо гумон накунед, ки барои вазифа ва мансаб омадам. Ман ба хотири ин омадам, ки то омадани Шумо сари мо хам буд, акнун баланд шуд ва њељ чизи дигар даркор нест. Яъне одамон он ваќт сари баланд доштан мехостанд, на вазифа, на мансаб! Ваќте сулњ мекардам, аслан ин чизњоро фикр намекардам. Дар тамоми раванди сулњ танњо дар њамин мавриди сулњ фикр мекардам, њељ ваќт фикри сулола дар ман набуд, бовар кунед. Ман мегуфтам, чї хел кунем, ки роњро пайдо кунем, кадом сулолае њам бошаду набошад, сулњу оштию амният шавад. Ин силоњњо бираванд расмї ва ќонунї шаванд. Мардуме, ки дар хориљ њастанд, баргарданд барои зиндагї ба хонаву дари худ ва як роњи осоишта дошта бошанд. Танњо чизе, ки талаб мекардем, њамин буд, ки бояд фаъолиятњои сиёсї озод бошанд ва мардум дар чањорчўби ќонун барои расидан ба њадафњои худ, яъне мансабу вазифа мехоњанд ё њукумат кардан, њатто низоми љадид њам, бояд ќонун барои онњо иљозат бидињад ва дар асоси чањорчўбаи ќонун фаъолият кунанду ба маќсад бирасанд… Дар он шабу рўзе, ки мо будем, ба фикрам, ваќте њар як одами оќил, агар дар Амрико буд ё Канада ва ё Урупо, њамчун тољик ва як шањрванд дар њамон ваќт ба тарафи Тољикистон назар мекарду медид, ки танњо нолаву оби чашму дуд аз он љо берун мешавад. Фикр намекунам, ки одами оќил дар он ваќт дунболи мансаб ва маќому вазифа мегашт. Ман гуфтам, ин мансабу вазифаро барои дар як ќисмати ин давлат будану итминон пайдо кардан барои зиндагї медонистем, њамин буд. Вале њар коре, ки кардем, кам гирифтем, зиёд гузашт кардем… Бале, ман гузашт кардам ва ифтихор њам мекунам барои ин гузашт кардан. Вале чун гузашт кардам, ба маќсад расидам, (Идома дар сањ.12)

10 Тавофуќ дар таъсиси давлати миллї 17 июли соли 2014

www.nahzat.tj

гузашт

ИМА тавонист даъвогарон ба маќоми раёсатиљумњириро дар Афѓонистон барои ташкили як давлати фарогир зери номи Вањдати миллї ба мувофиќа бирасонад, њамчунин љонибњо розї шудаанд, ки тафтиши 100%-и раъйи интихобкунандагон аз сар гирифта шавад. Љон Керї, вазири умури хориљии ИМА дар нишасти хабарї дар Кобул тавофуќи љонибњоро дар мавридњои ишорашуда дар њузури ду номзад тайид кардааст. Яъне Абдуллоњ Абдуллоњ ва Ашрафѓанї Ањмадзай натиљањои ба дастомадаро баъди тафтиши ќуттињои раъй ќабул доранд, новобаста ба он ки кадоме аз онњо баранда мешавад ва дар пай давлати Вањдати миллиро ташкил медињанд. Доктор Абдуллоњ гуфтааст: Мо ваъда додем, ки бо такмили раванди тафтиши оро, дар садади ташкили њукумати Вањдати миллї бароем. Иншоаллоњ инро ба хайри Афѓонистон ва тањкими Вањдати миллї медонем. Ашрафѓанї Ањмадзай низ бар зарурати ташкили њукумати Вањдати миллї таъкид карда, гуфтааст: Аз рўзи аввали номзад шуданам ба ин аќида будам, формулае, ки дар он барандаи интихобот худро соњиби њама чиз бидонад, дар Афѓонистон коршоям нахоњад буд. Њоло љои хушбахтист, ки њамроњ бо љалолатмаоб доктор соњиб мувофиќат кардем, ки баъд аз эълони натоиљи тафтишот як њукумати Вањдати миллї ташкил хоњад шуд, то ба тамоми мардуми Афѓонистон хизмат намоем. Ду даъвогар ба маќоми олии Афѓонистон аз раисиљумњури феълї, Њомид Карзай хоњиш кардаанд, ки дастури баргузории маросими савгандёдкуниро ба ин маќом то ба охир расидани тафтишоти раъйи интихобкунандањо

таъхир намояд. Бале, Њомид Карзай њам аз тавофуќи даъвогарон ва њарфњои мусолиматомези онњо истиќбол карда гуфтааст, умед мекунам раванди тафтиши комили раъй ба зудтарин фурсати мумкин оѓоз мешавад. Аммо маќомдори аршади ИМА, ки барои њалли буњрони интихоботї вориди Кобул шуда буд, оѓози тафтиши раъйро барои рўзи 12 июл эълон дошта, гуфтааст, тафтишот дар Кобул тањти назорати байналмилалї бар пояи пешнињоди СММ анљом хоњад гирифт. Яъне сандуќњои раъй аз манотиќ тавассути нерўњои кумакрасони амниятї (ISAF) ба Кобул интиќол дода мешаванд ва намояндагони ду тими интихоботї тањти назари СММ иљозаи дастрасї ба сандуќњои раъйдињиро доранд. Дар воќеъ, роњи њалли ин гуна ќазия ва буњронњо танњо гузашти љонибњои бањс буда метавонад ва хеле хуб аст, ки манофеъи кишварњои зидахл ва СММ дар ин маврид ба њам омаданду буњрони ба вуљуд омада, ки дар асари нодидагирии КМИ ва ба инобат нагирифтани вазъияти њассос дар дохилу атрофи Афѓонистон ба як фитнаи навбатї кашида шуда буд, роњњи њалли хешро пайдо кард. Худо кунад, ки давлати фарогир бо њадафи барќарории Вањдати миллї дар ин кишвари дўст ва бародар тањаќќуќ пайдо намояд ва суботу оромии комилро истиќрор бахшад.

Тавре дар як матлаби хеш роњи њалли буњронро дар шароити феълии Афѓонистон дар заминаи гузаштњои љонибайни даъвогарон дар бањси интихоботї аз таъсиси як њукумати эътилофи интиќолї ва розї будани А.Ањмадзай дар таслими 10 вазорат ба љонибдорони доктор Абдуллоњро ишора карда будем. Њоло бо миёнљигарии СММ ва намояндаи аршади ИМА дар Афѓонистон имкони истифодаи чунин як таљриба пеш омадааст, он њам баъд аз бозшумории тамоми ќуттињои раъй ва натиљагирии онњо. Муовини доктор Абдуллоњ њам то љое љузъиёти тавофуќоти номзадњоро дар мавриди таъсиси њукумати миллї дар њузури Љон Керрї ошкор кардааст. Бале, ваќте Љон Керрї ва даъвогарон ба маќоми раёсатиљумњурии Афѓонистон аз ташкили њукумати

Вањдати миллї сухан гуфтаанд, саволи асосї ин буда, ки таъсиси чунин њукумате даќиќан ба чї навъе сурат мегирад? Мавлавї Муњаќќиќ дар суњбат бо Ббс дар ин маврид гуфтааст: дар њукумати Вањдати миллї барандаи интихобот раиси љумњур ва нафари бозанда раиси Шўрои иљроия мешаванд ва ишон ин тавофуќро вобаста ба миёнљигарии дипломати аршади ИМА ва намояндаи хоси СММ дар Афѓонистон арзёбї кардааст. Яъне бар асоси ин барнома ва тавофуќ то ду соли дигар бояд Конститутсияи Афѓонистон таѓйир пайдо карда, маќоми Шўрои иљроия ба маќоми садриаъзамї ё нахуствазирї табдил меёбад ва љойгоњи конститутсионї пайдо мекунад, он њам баъд аз љойгоњи раисиљуњурї дар низоми давлатдории Афѓонистон.

Исломи сиёсї- аз афсона то воќеият Истилоњи исломи сиёсї аз истилоњоти фиребанда ва мухаррибу сохтаву пардохтаи Ѓарб аст то онро бо иборањои мушобењ ва пур аз найрангу палидї ба домани мусалмонон бичаспонад. Ин истилоњ шохањои бисёре дорад, монанди исломи ифротї, исломи радикал, исломи террористї ,исломи миёнарав, исломи чапгаро ва дањњо истилоњи фиребандаи дигаре, ки њама барои зарба задан ба ислом сохта шудаанд ва инљо имкони бањси он нест. Маќсади Ѓарб аз исломи сиёсї, њаракатњои исломие аст, ки барои дастёбї ба озодї, истиќлол, каромат, адолат ва мушорикат дар таъини сарнавишти ватан ва ояндаи кишвар ва сомон додани зиндагии иљтимоияшон талош мекунанд. Ѓарб ва њаводорони он дар кишварњои исломї бо истифода аз ин истилоњ ќасд доранд исломро аз сањнаи зиндагї дур созанд ва онро дини рўњоние ќаламдод кунанд, ки танњо ба намоз ва дуо мањдуд аст ва њеч робитае бо хориљ аз чор девори масљид ва намозхона надорад. Ба иборати дигар, њадаф аз ин истилоњ он аст, ки бо ончи хориљ аз чорчўби ибодат ќарор мегирад ва вориди њавзањои умумї мешавад мухолифат кунанд ва онро љурм бишуморанд. Ба њамин хотир касоне, ки аз истилоњи исломи сиёсї истифода мекунанд ќоил ба људоии дин аз сиёсат ва дин аз зиндагї њастанд ва мехоњанд исломро ба љои онки роњнамо ва њидоятгари љомеъа бошад, дар

муќобили љомеъа ќарор дињанд. Ѓарб бо истифода аз ин истилоњот ва иборањо, ки барои даст ёфтан ба њадафњо ва маќсадњои сиёсї ва иќтисодии худ бо камтарин њазина аз он суд мељўяд танњо ба тањрики њомиёни худ аз миёни мусалмонон ва дигар касоне, ки дар кишварњои исломї зиндагї мекунанд басанда накард, балки тавонист бо ин иборањо тамоми мусалмононеро, ки дар муќобили љиноятњояш вокуниш нишон доданд, мањкум кунад ва љумларо дар доираи иттињом ќарор дињад. Њаводиси фардї ва гурўњие, ки чи басо аз тариќи системањои иттилоъотї ва созмонњои амниятї ва муздуронашон анљом мегирад ва ин муздурон мумкин аст аз сарони кишварњо ё рањбарони бархе аз гурўњњо ё созмонњои мансуб ба ислом бошанд, ки истилоњи “исломи террористї”-ро бар онон нисбат медињанд. Ахиран аз иќдоми гурўњаки “Букуњром” дар дуздидани шуморе аз духтарони масењї сўистифода карданд ва кишварњои ѓарбї, Амрико, Исроил ва … бо камоли таассуф бархе аз кишварњои исломї барои рўёрўї бо ин гурўњак, ки сохта ва пардохтаи созмонњои иттилоъотии ѓарб аст осмону заминро бањам рехтаанд то бо бањонаи набард бо терроризм ба Нигерия, бузугтарин кишвари исломї дар Африќо юриш баранд. Аммо аљоибаш он аст, ки ваќте соњибон ва пайравони аслии Ислом мегўянд дин аз сиёсат људо нест, мегўянд онњо исломро намефањманд ё аз он сўистифода мекунанд. Далели ошкор барои ин гуфта ин аст, ки як мусалмон њатто дар умќи ибодаташ, яъне дар дохи-

ли намозаш оятеро мехонад, ки “ва ман азламу мим ман манаъа масољидаллоњи... яъне кист золимтар аз он касе, ки мардумро аз масољид боз медорад...” ва ин дар њолест, ки фарзандонаш аз рафтан ба масљид боздошта шудаанд. Аз тарафи дигар ваќте як мусалмон таърихи паёмбарашро мехонад мебинад, ки аввалин корњои Муњаммад (с) яке бинои масљид(ибодат), дигараш ташкили бозор(иќтисод) ва севвумаш бастани паймони бародарї(сиёсат) миёни мардум буд. Ѓайр аз ин бо яњудињои атрофи Мадина паймонњои сиёсї баста буд ва дар сулњи Њудайбия њам болотарин музокироти сиёсиро анљом додааст. Гузашта аз ин рисолати аслии ин дин эљоди адолат ва баробарї дар миёни мардум аст ва дар китоби осмониаш чандин дастуру фармонњои ошкоро барои иљрои ин амр вуљуд дорад. Дине, ки барои тиљорат, барои муомила бо дўсту душман, барои љангу сулњ, барои интихоби роњбар ва барои саодати инсон муќаррароту арзишњоро мушаххас кардааст, чигуна метавонад аз сиёсат људо бошад? Пас ба гуфтаи рањбари ЊНИТ устод М. Кабирї бидуни шак, афсонаи људоии дин аз сиёсат дар њоли фурўпошист ва зуд аст, ки асари ин иборасозињо ба куллї аз байн биравад. Зеро агар шахсе бо арзишњои исломї бузург шавад дорои шахсияте хоњад буд, ки сиёсат њам љузъи вуљуди ўст ва њаргиз наметавонад байни ахлоќу ибодату иќтисоду сиёсату фарњанги худаш људої бубинад. Равшани Хатлонї

www.nahzat.tj

17 июли соли 2014

интиќод

11

Э. Рањмон: Фаъолияти роњбарони маќомоти њифзи њуќуќ ба талабот љавобгў нест “Мардум ба фаъолияти давлат мувофиќи рафтору кирдори кормандони прокуратура ва дигар маќомоти њифзи њуќуќ, садоќати онњо ба Ватан ва давлату миллат, поквиљдонї, сатњи касбиву салоњият ва маърифатнокиашон бањо медињанд», гуфтааст љаноби Э.Рањмон зимни суханронї дар мушовараи васеи Прокуратураи генералї, ки чунин як љаласаи он дар «Кохи Вањдат» баргузор гардид. Аз суњбати љаноби Э. Рањмон бармеояд, ки мардум бояд ба шаффофияти фаъолияти маќомоти њифзи њуќуќ эътимод пайдо намоянд ва танњо дар њамин маврид ќудрату тавоноии давлат баланд ва «адолати иљтимої ва зиндагии орому осоиштаи сокинони кишвар таъмин мегардад”. Љаноби Э. Рањмон аз афзоиши сатњи љинояткорї тавассути љавонону нобо­ лиѓон изњори нигаронї карда, гуфтааст, садамањо бо ширкати љавонон афзоиш ёфтаанд, њатто аз як хонавода 6 - 7 нафар ба њалокат расидаанд. Ў фаъолияти 15 соли Прокуратураи генералї ва дигаре аз сохторњои њифзи њуќуќро ба баррасї гирифта, таъкид намудааст, ки онњо дар заминаи таъмини њуќуќ озодињои шањрвандон дар солњои охир иќдомоти љиддиеро рўйи даст гирифтаанд. Бале, кадом дигаргуние

дар заминаи таъкидњои пайвастаи љаноби Э.Рањмон дар ин маврид эњсос мешавад, вале раванди кунди масъала љавобгўи нигоњ доштани оромии кишвар буда наметавонад. Президент ба иљрои Ќонун «Дар бораи масъулияти волидайн дар таълиму тарбияи фарзанд» ба таври хос бархўрд карда, арз доштааст, ки дар давоми як соли ахир 1640 нафар падару модар барои риоя накардани ин ќонун ба љавобгарї кашида шуданд. Мањз њамон ќонуне, ки ќабули он аз нигоњи усулї мантиќист, вале љузъиёти он авзои љомеаи мусалмониро ба чолиш кашидааст. Ваќте ќонун шањрванди кишварро маљбуран ба содир кардани љиноят мебарад, пас, ислоњи он бояд ногузир бошад. Вале аз чї бошад, ки маќомоти зирабт ба њукумат аз воќеияти њол гузориши муносиб доданро лозим намебинанд, эњтимол ин љо њарос аз равиши коргузорї дар низоми феълист, агар худи љаноби Э. Рањмон масъаларо ошкор насозад, касе љуръати аз ќабл ошкор кардану пешнињоди ислоњи масъаларо надорад. Барои иљрои сариваќтии

ќонуну дастурњои њукумат, президент ба кормандони прокуратура ва дигар сохторњои њифзи њуќуќ дастуру супоришњои мушаххас дода, онњоро бори дигар таъкид ба масъулиятшиносї кардааст. Чун аз вуљуди шахсони тасодуфї ва ѓайрикасбї дар сафњои маќомот нигароние њам сурат гирифтааст. Бубинед, Э. Рањмон дар суханронии хеш гуфтааст, аз соли 2010 то кунун нисбат ба 1 211 корманди маќомоти њифзи њуќуќ ва сохторњои низомї парвандаи љиної оѓоз шудааст ва аз ин њисоб ба ВУД 406 нафар, ба КДАМ дар якљоягї бо Сарраёсати марзбонї 282, ба ВД 261, ба Гвардияи миллї 34, ба КЊФ 20, ба Агентии мубориза алайњи гардиши ѓайрќонунии маводи нашъаовар 11, ба Агентии «назорат»-и коррупсия 6, ба Вазорати адлия 28, ба прокуратура 18, ба судњо 32, ба маќомоти андоз 77 ва ба Хадамоти гумрук 69 нафар рост меояд. Њамчунин аз соли 2010 то имрўз 58 корманди маќомоти њифзи њуќуќро бо даст доштан дар муомилоти ѓайриќонунии маводи мухаддир муттањам донистаанд. Њамаи

инро љаноби Э. Рањмон хулосабандї карда гуфтааст: “Маълум мешавад, фаъолияти роњбарони маќомоти њифзи њуќуќ ва сохторњои низомї доир ба тарбияи кадрњо, баланд бардоштани сатњи касбии кормандон ва аз рўйи технологияњои пешрафтаи интихобу љо ба љо кардани кадрњо њанўз ба талабот љавобгў нест”. Ин њам дар њолест, ки ба таъкиди љаноби Рањмон, мардум ба фаъолияти давлат мувофиќи рафтору кирдори кормандони маќомоти њифзи њуќуќ ва чигунагии садоќати онњо ва дигару дигар љанбањои рафтору кирдори онњо бањо медињанд. Танњо дар покиву садоќатмандии миллї доштани онњо ќудрату тавоноии давлат боло мераваду адолати иљтимої ва зиндагии орому осоиштаи хешро шањрвандон эъсос мекунанд. Ваќте Э. Рањмон хитобан ба кормандони маќомоти њифзи њуќуќ мегўяд, ки “ман ба њар яки шумо бовар карда, роњбарии ин ё он соњаро вогузор кардам…..Фаромўш накунед, ки иљрои ин масъулият аз њар кадоме зањмати шабонарўзї, фаъолияти содиќонаву софдилона ва муњимтар аз њама

поквиљдонї, нияту дасту дили пок, азму иродаи ќавї, садоќат ба Ватан ва миллату давлат, инчунин аз њама гуна манфиат боло гузоштани манфиатњои милливу давлатї ва суботу оромии кишварро мехоњад”, пас, ин љо дар ќалби рањбари давлат њадди аќал ташвишњое эљод шудаанд. Њоло зоњири масъала ин аст, ки кадоме аз рањбарияти нињодњои њифзи њуќуќро аз масъулият сабукдўш мекарда бошад: Прокуратураи генералї ё ВУД? Аљиб он аст, ки ваќте сарвари давлат зимни суханрониаш ба мавзўъњои доѓи рўз дахл мекунад, бахусус ба вазъияти амниятї ва мављудияти коррупсия, хабарнигорони мустаќилро ба ин гуна нишастњо ба толор роњ намедињанд ва танњо ВАО-и давлатї бояд љузъиёти масоил берун бароранду бас. Тавре хабаргузорињо менависанд, маъмурони амниятї ва интизомї роњњои гирду атрофи Кохи Вањдатро назорати шадид доштаанд ва њаракати одамону наќлиёт дар ин мањал мањдуд шудааст.

Њ. Сайфуллоњзода

12

17 июли соли 2014

www.nahzat.tj

ину он

(Идома аз сањ. 9)

Сайид Абдуллоњи Нурї: Бале, ман гузашт кардам

Хонандаи муњтарам, ба хотири рушду ташаккули дониши фарњангї ва тафрењи шумо нашрия тасмим гирифт, дар гўшае аз суњуфи худ суолњоеро њузуратон матрањ намояд. Худро санљед ва бањра гиред, хонандаи арљманд! Посухи даќиќи суолњо дар шумораи оянда мунташир хоњад шуд.

имтињон 1) Паёмбар (с) чандсола буд, ки бобояш Абдулмутталиб аз дунё даргузашт? а) 23 сола; б) 8 сола; в) 5 сола.

2) Паёмбар (с) дар соли њафтуми њиљрї чї фатње дошт?

яъне ба сулњ расидам! Мумкин сулњи ман ба ину он ва ё нафари дигаре вазифа надод, вале ба оммаи мардум вазифа доду амниятро таъмин кард! Аз кўдаки гањвора то пири барљомонда њама аз ин истифода карданд, ман дунболи ин сулњ будам. Акнун омаданд…биёянд, дар ватанашон кор кунанд. Метавонанд фаъолияти сиёсї дошта бошанду иќтисодї њам. Кадом кору бори дигареро метавонанд, онро оѓоз бахшанд. Роњашон он гуна, ки ман мебинам, то як андоза боз аст, биёянд кор кунанд, то чанде метавонанд. Ин кишвари онњо ва замини онњост, то метавонанд ободаш созанд.

– Дуруст. Аммо ба њар њол, яке аз бандњо, ки дар талабњои оппозисюн буданд, аз аввалин барномаи сулњаш, банди сеюми талабњо, яъне сохтори давлат ва низоми иљтимоъї, таќозои бунёди як љомеа ва фазои демократиро мекард. Матбуот ва њизбњои озод, иштироки мардум дар интихоботњои шаффофу озод ва монанди инњо. Аммо агар ин давраро бигирем, аз соли 1997 то имрўз, соли 2005, њашт сол мегузарад, њанўз њам сиёсатмадорон ба њабс гирифтаву нашрияњои озод баста мешаванд, барои њизбњо он шароите ки бояд озодона фаъолият кунанд, вуљуд надорад. Яъне яке аз ормонњои бунёдии оппозисюн, метавон гуфт, ба даст наомад. Магар на?

– На, ин марњилањои баъд аз сулњ аст. Инро ба сулњ њамроњ кардан даркор нест. Сулњ кори худро карду ба натиља расид. Вазъро ором кард ва њама чизро дар ихтиёри мардум дод. Аз ин ба баъд, ваќте масалан, матбуот озод нест мегўем, аз тарафи касе озод нест, ўст гунањкор. Агар масалан, густариши демократия бисёр ба кундї пеш меравад, бо айби кї ин тавр мешавад, онро бояд гуфт. Ин гуноњњо ба сулњ чї дахл доранд? КОМ наметавонад тамоми ин корњоро, ки Тољикистон бояд бо онњо зиндагї намояд, ба наќша бигирад, инњо чизњои наванд. Сулњ, КОМ шароити зиндагии оромро дар Тољикистон бо он њама камбудињое, ки дошт, ба вуљуд овард. Шумо хаёл мекунед, ки он одамњое, ки мо пешнињод кардем, кадрњо барои вазифањо, њама кадрњои муносибу лоиќ буданд? Он сулола наметавонист ва ин сулолаи мо метавонист? Инњо њељ мутахассис набуданд, њозир, Шумо худатон њам медонед, вазирони мо аслан маълумоти олї надоранд. Барои баъзе вазирони дигарамон, аз дунболи он мадракњое, ки гирифтанд,

ѓайриќонунї, парвандањои љиної кушоданд. Хуб, он ваќт ин шароит буд. Вале њол мо наметавонем, масалан, протсесси сулњро ба протсесси баъдисулњї омехта кунем. Бале, баъд аз сулњ танќид мекунем, розї нестем, масалан, агар ќонунњои давлат дар бораи матбуот ё интихобот мањдуду нодуруст бошанд, мо инро њамеша танќид кардаем ва њанўз њам танќид мекунем. Ба натиља расидани инро ваќт нишон медињад. Мо њамин демократия ва озодињоро дар њама љо дидем, дар њама љо. Дар Урупо њам њаст, дар Амрико њам, интихоботњо њам мешаванд, дар бисёр манотиќи дунё низ. Њамаи инњоро мебинем ва он коре, ки имрўз, масалан, љаноби Рањмонов мекунад, ки дар ќудрат боќї бимонад, њамон корро љаноби Буш њам мекунад барои мондан дар ќудрат. Њељ намешавад гуфт, ки инњо аз њам фарќ мекунанд. Њамон демократияро ў њам сўиистифода мекунад ва ин њам, барои њифзи ќудрати худ. Агар рўзе сулњ муњим бошад, барои манфиатњояшон, њама талабгори сулњанд, агар љанг барои ин манфиатњо муњим бошад, тарафдори љанг мебошанд. Пас гуфта наметавонем, ки демократия як мизони муайяну мушаххас дорад. Бо таќозои манфиатњои давраї чорчўбањои демократияро таѓйир медињанд. Хуб, агар ба дохили Тољикистон бингарем, мебинем, ки ба ѓайр аз њизби њоким боз 5 њизби дигар мављуд аст. Албатта, дар фаъолияти онњо мањдудият њаст ва ин табиист. Фикр мекунам, агар њизби демократ њам болои ќудрат биёяд, ин мањдудиятњоро дар нисбати дигарон љорї мекунад. Њар љо, ки бубинад, кадом рўзнома ва маљалла, њатто њизбе њам манфиати шахсиятњо ё худи њизбњоро халалдор мекунад, бекор наменишинад, роњњои мухталифро барои њимояи худ, барои баќои худ ба кор мебаранд. Барои њамин ин як чизи табиист, махсусан дар давлатњои осиёї аз ин чиз гурехта наметавонем. Ин як воќеъият аст ва мо њам, њар каси дигар њам, масалан, њизб месозад ва ё мехоњад бо роњи сиёсї ба љое бирасад, бо вуљуди доштани чунин мушкилот ва эътироф кардани он, бояд муборизаашро идома бидињад ва роњ пайдо кунаду њарифашро ба тахтапушт биншонад, баъд (механдаду месурфад) боз бигираду бубинад, ки худаш чї коре мекунад. Фикр намекунам, ки он худаш бигирад ва аз пешиниёнаш дида, кори хубтаре бикунад.

(Идома дорад)

а) Фатњи Макка; б) Фатњи Хайбар; в) Ѓазваи Хандаќ.

3) Њазрати Абубакар (р) дар кадом сол халифаи мусалмонон интихоб гардид? а) Соли 11-уми њиљрї; б) Соли 12-уми њиљрї; в) Соли 10-уми њиљрї.

4) Ѓазваи Бадр дар чандуми Рамазон ба вуќуъ пайвастааст? а) 17-уми рамазон; б) 20-уми рамазон; в) 12-уми рамазон.

5) Паёмбар (с) бо чї чизе ифтор карданро дўст медошт? а) Бо об; б) Бо намак; в) Бо хурмо.

6) Масљиди Ќубо дар кадом шањр бино шудааст? а) Тоиф; б) Мадина; в) Маккаи мукаррама.

7) Садаќаи фитр ба кї дода мешавад? а) Бенавоён; б) Њар нафаре пеш омад; в) Хатибон.

8) Сураи «Ањзоб» аз чанд оят иборат аст? а) 150 оят; б) 73 оят; в) 72 оят.

9) Муњаммад Алї муштзани маъруфи љањон дар кадом кишвар умр ба сар мебарад? а) Африќои Љанубї; б) ИМА; в) Канада.

10) Сањюнистњо кай Фаластинро ишѓол карданд? а) Соли 1967 мелодї; б) Соли 1928 мелодї; в) Соли 1947 мелодї.

Љавоби суолњои Шумораи гузашта: 1)а 2)в 3)а 4)б 5)в 6)б 7)в 8)а 9)б 10)в

13 Оё Муродалї Алимардон њамчун рањбари њайати музокиротии Тољикистону Ќирѓизистон сазовор њаст ё на? www.nahzat.tj

17 июли соли 2014

минбари коршинос

Бобољони Шафеъ, коршиноси масоили сиёсї: Музокироти њайатњои ду љониби тољику ќирѓиз то ба имрўз ягон мувафаќќият надоштааст. Ба як –ду созише мерасанд, вале шояд бо сабаби асоси мантиќї надоштани онњо зуд барњам мехўранд. Чуноне гуфтанд, тавофуќ њосил шуд ва роњњои нав месозем. Вале баъдан ваќте њайат бо рањбарии Љумъабой Сангинов суњбат карданд, ба тавофуќ расида натавонистанд. Яъне боз бањонањо пайдо шуданд. Ваќте тавофуќ миёни ду кишвар ба вуќуъ намепайвандад, ин маънои онро дорад, ки ин заминањои ба тавофуќ расидан пояњои мантиќї надоранд. Як санаде имзо мешавад ва дар садади амалї кардани он нофањмињо ва монеъањои дигар пайдо мешаванд ва њамин тавр кор вайрон мешавад. Масалан, њамин моњ њуљљати сохтмони роњњои иловагї имзо шуда буд, вале имрўз тавре мебинем, аллакай иљрои он ба бунбаст расида, авзоъ муташанниљ гардид. Фикр мекунам, хубтар он аст, ки роњбари њайати музокиракунандаро бояд дигар намоянд. Модоме аксари созишномањои ба имзо расида мавриди амал ќарор намегиранд, зарур мешавад, ки Тољикистон рањбар ва натанњо рањбар, балки њайати гуфтушунидро таѓйир дињад.

Ќамариддин Афзалї, раиси шуъбаи ЊНИТ дар минтаќаи Ќўрѓонтеппа: Азбаски музокирот чанд давраро паси сар кард, вале роњњалњои мушкилоти марзиро муайян карда натавонист, пас дар њайати музокиротї бояд таљдиди назар сурат бигирад. Бубинед, ин дафъа њам тавре шоњид гаштем Муродалї Алимардон њайати музокиротиро дар Бишкек роњбарї кард, вале мисли ќабл, тавре ВАО иттилоъ медињанд, гуфтушунид натиљаи дилхоњ надод. Пас хуб мешуд, як њайати босалоњияте таъсис дода шавад, ки дар он намояндагон аз дигар сохторњои давлатии зирабт њам шомил мешуданд, фикр мекунам, бо ин васила кор хубтару бењтар мешуд, бахусус роњбари ин њайати музокиротро бояд таѓйир дод.

Муллоаббос Раљабзода, муовини раиси шуъбаи ЊНИТ дар вилояти Суѓд:

Файзинисо Воњидова, вакили мудофеъ ва коршинос:

Умед Бобохонов, муассиси гурўњи муштараки ВАО-и «Азия - плюс»: Бале, бањси марзї дањсолањо боз идома дорад ва як бањси матрањ миёни Тољикистону Ќирѓизистон мебошад. Барои њалли он иродаи сиёсии роњбарони њарду кишвар лозим аст. Муродалї Алимардон бошад, то он љое медонам, музокиротчии моњир мебошад.

Ќайроќќум сари мизи гуфтушунид нишаста буд, ки аз тарафи Ќирѓизистон болои шањрвандони кишвари мо њамлаи мусаллањона сурат гирифт. Ин њама куштаву захмињоеро дар дунбол доштааст. Ин худ як амали беэътиної ва нописандї ба намояндањои Тољикистон, бахусус М. Алимардон мебошад. Ман, њамчун як шањрванди оддї дар таќдири ватану миллат, алалхусус сарбозону марзбонони тољик бетараф буда наметавонам ва бештар маро мавќеъи роњбарони ду кишвар ба њайрат овардааст. Дар чунин марњалае, ки вазъ дар марз ором нест ва чандин нафар куштаву захмї мегарданд, боре њам президентњо сари мизи гуфтушунид дар ин маврид нанишастаанд. Бовар надорам, ки президент нисбати ин њама бетараф бошад. Аслан бањси марзї њанўз аз даврони Шўравї боќї мондааст ва сарони ду кишвари њамсоя бояд ба љузъитарин масоили марзї љиддї муносибат намоянд. Онњо дар назди миллати худ вазифадоранд, ки ин бањсро бо роњи осоишта њаллу фасл намоянд. Дар дигар њолат шояд ин табартаќсим сабри мардумро аз байн мебарад, ки мањз чунин оќибатро душманону манфиъатхоњон интизор доранд.

Ман ба музокироти байни ду њамсоякишвар, ки њайати Тољикистонро муовини сарвазир М. Алимард роњбарї мекунад, чандон эътимод надорам. Аввалан, Алимардон дипломат нест ва аз масоили геополитикї фарсахњо дур мебошад. Дар музокироти сиёсии байни давлатњо таљриба њам надораду дар њалли масъалањои делимитатсияву демаркатсия мутахассис њам нест. Шояд дар ин маврид аз ў дида як роњбари идораи замин бештар фањмиш дошта бошад. Агар Алимардон шахси уњдабаро мебуд, дар ин 7 моњ сари машварат борњо нишастанаш муроде њосил мешуд. Исботи ин њарфњо, њамлаи ахирини марзбонони ќирѓиз болои мардуми мулкии Ворух мебошад. Ў дар шањри

Ба номи Худо. Дар музокирот, бавижа музокирот миёни њайатњои ду љониб дар муносибатњои давлатї ширкати шахсиятњои маъруф наќши боризе дошта метавонад. Музокироти сулњи мо тољикон таљрибаи бењтарин буд, ки имрўз њам аз он бояд сабаќ бигирем. Вазъи марзии мо, тољикон бо ќирѓизњо то рафт печидатар мешавад ва дар музокирот кадом натиљаи чашмрасе њам ба мушоњида намерасад. Њар лањза вазъ дар њоли таѓйирёбист ва фазои сиёсии минтаќаи зидахл ноором мегардад. Аз ин лињоз, бояд дар њайати музокиротї шахсиятњои таъсиргузори кишвар, бахусус дар раъси он чењраи маъруф ва коршинос ќарор бигирад, то ба ќазияи мазкур љиддї муносибат карда тавонанд. Зеро дар акси њол, ин ќазия то рафт буњронитар мегардад ва нишасту музокирањо бемаънї мешаванд. Фикр мекунам, М.Алимардон њамчун як шахсияти њуќуќї-сиёсї нест ва аз уњдаи ин масъулият баромада наметавонад. Интихоби ў ба њайси рањбари музокирот аз сањлангории њукумат нисбати ин ќазия далолат медињад.

14 Њаёт, назокату латофат ва ќимати он 17 июли соли 2014

www.nahzat.tj

фарњанг

Раванди ба бузургї расидани инсон њамонанди рўйидани гиёњест, ки Аллоњ таборак ва таъоло дар вуљудаш арзонї доштааст. Масалан, агар дона барои нашъунамо пайдо кардан дар љои номуносиб афтад, бо гузашти марњалаи муайян ба як растании бороваре табдил меёбад, вале агар зери таъсири њар гуна ќуввањои манфї бимонад, хушк гардида, нобуд мешавад. Ба њамин монанд, Офаридгори тавоно дар вуљуди њар як инсон имконияту тавонмандињои бепоёнеро гузоштааст. Агар тибќи меъёрњои ахлоќию имонї рўи ин киштзори худ талош варзем ва итоату бандагиро бештар намоем, дар натиља дарахти зебое ба бор хоњад омад, ки шохањои он ба зиндагии охират пайваст буда, њосилаш дар ин дунё ахлоќи шоиставу накўкорї ва дар охират бињишти љовидони пурнеъмат хоњад буд. Љомеъа, муњит ва атрофиён дар диду љањонбинии њар инсон ба таври худ наќши хос мегузоранд. Бењуда дар яке аз њадисњои набавї дар мавриди муњиммияти интихоби њалќаи дўстону њамсуњбатон гуфта нашудааст, ки Паёмбари гиромї (с) дар он мефармояд: «Њар инсоне ба дини дўсташ аст». Яъне инсон ба њамон бовару аќидаест, ки дўсти наздикаш онро дорад. Пас њар нафаре аз мо бояд љиддан бингарад, ки бо чї касе

Матлаби мазкур ба хотири љой доштани аќидаи ѓалате рўи ќоѓаз оварда мешавад, ки дар зењни мардум љой дорад, он њам шинохти авлиё. Онњо авлиё ё суфї ва шайху гўшанишин касеро мегўянд, ки тоъату фармони Худоро канор гузошта, худро ба кўи девонагї задааст. Аммо ваќте инсони огоњ рў меорад ба шарњи аќидаи “Тањовия” дар он чунин бандеро мехонад: Њамаи муъминон дўстону авлиёи Худоянд. Њамон тавре муъминон бо якдигар дар имон тафовут доранд, дар дараља ва вилояту дўстї ба Худо низ аз њамдигар фарќ доранд. Пас мањбубтарини авлиё

дўстї меварзем?! Афсус, баъзењо мафњум ва арзиши бузурги зиндагии инсониро, ки Ќуръон баёнгари он њаст, намедонанд. Аллоњ таборак ва таъоло дар каломи шарифаш мањрум кардани як инсонро аз њаёт баробар ба куштани тамоми инсоният ва баръакс зиндагї бахшидан ба инсонро баробар ба њаёт бахшидан ба тамоми башарият медонад. Ибораи «зиндагї бахшидан»ро метавон чунин тафсир кард: Наљоти њаёти инсон (масалан: ба воситаи амалњои тиббї), зинда кардани љанбањои имонии он, барќарор намудани одоб ва хулќи њасанае дар ўст, њамчунин кумакњои молї ва ѓ. Њељ кас њаќ надорад њаёти касеро дар хатар гузорад, хусусан њаёти нафареро, ки дар ќалби ў имоне ба Худост. Худо мефармояд: «Ў Парвардигори њар чизест ва њар кас танњо љазои кори худро мебинад ва касе бори гуноњи дигареро бар дўш намекашад. Сипас бозгашти њамаи шумо ба назди Парвардигоратон аст ва Ў шуморо ба он чизњое, ки дар он ихтилоф меварзидед, огоњ мекунад», («Анъом»,164). Бо таваљљуњ ба мушоњидаи воќеъањои дањсолањои охир саволе ба миён меояд, ки чаро баъзе инсонњо бо ба миён овардану њукм кардан тибќи ќоидањои шахсиашон, худро навзубиллоњ, ба Худо ва ќавонини Ў тарљењ медињанд?

Чаро бо такя ба ќонуну ќоидањое, ки инсон онњоро тањия кардааст, болои мардуми бегуноњ њукм мекунанд? Бояд ба хубї дарк кард, ки њар фарде дар љомеъа дар пешгоњи Аллоњ љавобгари амалњои анљомдодаи худаш аст. Душманї танњо душманиро меафзояд. Зиндагии Расули Худо (с) барои мо намунаи ибрат аст ва дар он њељ далелеро пайдо карда наметавонем, ки тасдиќкунандаи амали афроде бошад, ки озору ранљдињандаанд. Љомеъаи љањонї аз љанг, душманї ва нооромињо хаста гашта, ба шиддат ниёз ба сулњу оромї ва шафќат дорад. Миёни инсоният умумиятњои зиёде вуљуд доранд, вале суоли матрањ ин аст, ки чаро мо роњи иттињоду ягонагиро пешаи хеш ќарор намедињем ва ё њадди аќал барои ёфтани он кўшиш ба харљ намедињем? Дуруст аст, дар вуљуди њар нафар хубиеро пайдо кардан мумкин аст, ки дар дигарон дида намешавад, аммо тафовуту ихтилофотро љўё шуда, пайдо намудани хубиву зебоињоро сарфи назар мекунем. Мушкилоту камбудињо дар роњ зиёданд. Аз аксари ин мушкилот, ки аз тарафи шахсе ва ё гурўње бо њадафњои манфиатхоњона ва ба тарзи сунъї ба вуљуд оварда шудаанд, бояд шарм кард. Агар мо њамеша ба ин мушкилоту ихтилофот ањамият дињем, пас ќадаме ба пеш гузошта наметавонем, ки

натиља дар гирдоби рўњафтодагиву хастагї ва бечорагї ѓарќ гаштану худро дар роњи идораи нооромиву изтиробњои равонї гум кардан аст. Моро зарур аст, ки њадафњои олиро пеш гирифта, барои расидан ба онњо талош варзем ва фаромўш насозем, ки њадафи олитарини мо ба даст овардани ризояти Њаќ таъолост! «Ривоят шуда, ки ду нафар аз ёрони Пайѓамбар (с) њар боре ки бо њам вомехўрданд, пеш аз људо шудан, нафаре аз онњо барои дигараш сураи муборакаи «Аср»-ро ќироат мекунад», (Тафсири Ибни Касир). Бо пайравї аз суннати њасанаи асњоби киром (ъ) њамчун љамъбасти андеша њамин сураро ин љо меорам: «Ќасам ба замон, ки њамаи одамї дар зиён аст, магар ононе, ки имон оварданд ва амалњои шоиста карданд ва якдигарро ба (дини) њаќ васият карданд ва њамдигарро ба шикебої васият намуданд», (сураи «Аср»). Имон, корњои шоиста, даъват ба Њаќ ва сабр, кафолати хушбахтии мо дар њарду љањон хоњад буд. Боз њам диќќати бештар дињем, ки дар ќатори имон, корњои шоиста ва даъват ба Њаќ ва сабр шудааст. Аз ин рў, моро лозим меояд, ки бо ин силоњ (сабр) муљањњаз шавем, то Худованд онро василаи расидан ба њаёти бењтар барои мо ва наслњои оянда гардонад.

Суњроб Салимов

Авлиёро бояд шинохт

касонеанд, ки Худоро пайваста итоъат ва аз Ќуръону суннати Расулуллоњ (с) пайравї менамоянд. Ибни Ќаййим њам авлиёњоро таќсимбандї кардааст ба рањмонї ва шайтонї: Авлиёи Худо касонеанд, ки васфшуда бо ояњои ќуръониянд, яъне “огоњ бошед, њамоно дўстони Худоро хавфе бар ишон нест ва ѓамгин нестанд. Онњо касонеанд, ки имон ба Худо ва Расул доранду парњезгоранд, (сураи «Юнус», 62 – 63). “Ин китобест, ки дар он шакку шубњае нест, роњнамои муттаќиён аст. Касоне, ки имони ба ѓайб доранд ва намозро барпо медоранд. Аз он рўзие, ки ба онњо додаем ва инфоќ мекунанд, касоне њастанд, ки бо он китобе, ки ба ту нозил шудааст ва ба он чи ба расулони пеш аз ту нозил шудааст ва ба рўзи ќиёмат яќин доранд. Онњо касонеанд, ки њидоятёфтагону растагоранд», (сураи «Баќара», 2-5) «Ва локин накўию амали

хайр ин аст, ки ба Худо ва рўзи ќиёмат, малоикањо ва китобњову паёмбарон имон дошта бошанд, моли худро бо вуљуде, ки онро дўст медоранду ниёз доранд, ба хешовандон ва мискинону мусофирон, бенавоёну асирон нафаќа мекунанд ва намозро барпо медоранд. Закотро адо ва бо ањду паймони худ вафо мекунанд, ваќто ањд мекунанд. Дар њолати нодорию беморї ва дар љанг бо душман сабр мекунанд, онњо касонеанд, ки ростгўён ва муттаќиёнанд, (сураи «Баќара», 177) Инчунин Худованд ваъда кардааст, ки гуноњи мардону занони мусулмону муъмин, мардону занони ибодаткунанда ва ростин, мардону занони сабркунанда ва худотарс, мардону занони садаќадињанда ва рўзагиранда, мардону занони шармгоњи худро аз зино боздоранда ва Худоро бисёр ёд кунандаро мебахшад ва љаннати худро барои онњо омода кардааст

“Касе, ки итоат аз Худо ва Паёмбар кунад ва аз Худо битарсаду парњезгорї намояд, онњо касонеанд, ки пирўзшудагонанд», (Сураи «Нур», 52) Пас авлиёи Худо касонеанд, ки Худоро мухлисона парастиш мекунанд ва агар њар гуна кор ё мушкилоту ихтилофе пеш ояд, паёмбарро довар ќарор медињанд, инчунин авлиёи Худо бидъаткор нестанд ва мардумро ба бидъат даъват намекунад. Баръакс, авлиёи шайтонанд, ки ин сифатњои ќуръониро надоранд. Ибни Ќаййим дар охир мегўяд: Агар барои ту зарурати фарќ кардан миёни авлиёи рањмонї ва шайтонї пеш ояд, бояд авлиёи Худоро бо се кирдор бисанљї: 1.Онњо бояд намозгузор бошанд.

2.Мардумро бояд ба сўи Худо ва суннати Расулуллоњ(с) даъват намоянд.

3. Ба суннат ва ањли суннат бояд муњаббат дошта бошад. Аз ин гуфта чунин хулоса бар меояд, ки авлиёро бо хориќулодда ё њоли ў санљидан лозим нест, агарчи дар болои об роњ гардаду дар њаво парвоз намояд. Банда, ин суханњоро бидуни хитоб ба касе ё ѓарази шахсї ин љо наовардаам. Маќсад ин аст, ки њанўз аз овони хурдсолї медонам эшонзода ва дигарњоеро, ки гузаштагонашон аз ањли тариќат будаанд. Насли баъдї аз шариъат бехабаранд ё наузумбиллоњ ибодат барои баъзеи дигараш бегона мебошад. Аммо мардум нисбати ин љанобон чунин аќидаву назар доранд: Инњоро хондаву нахондаашон баробар аст. Худованд њамаи моро аз залолату хурофот ва аќидањои ѓалат нигоњ дорад, омин.

Аъзами Њасаниён

www.nahzat.tj

17 июли соли 2014 гиромидошт

(Идома аз шумораи гузашта)

Ба истиќболи 600-солагии Мавлоно Абдурањмони Љомї

Шарњу тавзењи «Аќоиднома» Баёни иљмоли асмо ва сифоти Њаќ субњонању таъоло Ба сифоти камол мавсуф1 аст, Ба нуъути2 љалол3 маъруф4 аст. Бошад асмои Ў чунон бисёр, Ки бувад бартар аз ќиёсу5 шумор. Дар хабар6 гарчи њаст сад кам як, Њаст нисбат ба Он љаноб андак. В-арчи бошад њазору як машњур, Нест андар њазору як мањсур7. Њама пок аз шару барї аз шайн8, Њама бо зоти Ў на ѓайру на айн9. Маънии абёт: Ў таъоло ба сифоте, ки дорои маънии камол аст, сутуда шуда ва ба асмое, ки огањї аз бузургї ва азамати Вай медињад, шинохта шудааст. Номњое, ки бар зоту сифоти Худованд далолат доранд, он ќадар зиёданд, ки аз андоза берун њастанд. Агарчи дар њадиси шариф омадааст, ки барои Худованд наваду нуњ исм аст, магар ин шумора нисбат ба зоти бузурги Худованд андак аст. Оре, инњо исмњое њастанд, ки дар Ќуръони карим зикр шуда ва Пайѓамбари ислом бад-онњо огоњї додааст. Њарчанд дар миёни мардум машњур аст, ки барои Худованди олам њазору як ном аст, магар асмо ва сифоти Худованд ба њазору як њам мањсур намешавад. Сифоти Худованд аз маънии шарру айб пок буда ва далолат ба камоли бузургии зоти Борї таъоло дорад ва сифоташ на ѓайри зот њастанд ва на айни зот, зеро агар ѓайри зот бошанд, бояд Худованд якто набошад, агар айни зот бошад, барои сифот мафњуме нахоњад буд. Ба ин њаќиќат имон дорем, магар аќли мо тавоноии фањмидани онро надорад. Дар баёни сифати њаёти Њаќ субњонању таъоло Аз сифоташ яке њаёт омад, Ки имоми10 њама сифот омад. На њаёташ ба рўњу11 нафсу12 тан аст, Балки Ў зинда њам ба хештан аст. Ў ба Худ зинда асту поянда, Зиндагони дигар ба Ў зинда. Баёни сифоти илми Њаќ субњонању таъоло Њаст баъд аз њаёт илму шуур13, Илме аз сабќу14 љањлу15 фикрат16 дур. Маънии абёт: Яке аз сифоти Худованд љалла љалолуњу зиндагї аст ва ин нахустин сифати зотї аз сифатњои Ў таъоло аст. Зиндагии Худованд ба воситаи бадан ва љон нест, балки Ў таъоло ба зот зиндагонї дорад, зеро асмо ва сифоташ ѓайри зоти Ў гуфта намешавад. Худованд ба зоти Худ њаёт дорад ва њамаи мављудот њастии худро аз Ў гирифтаанд. Ў офаридгори њама аст. Баёни сифати илми Худованд љалла љалолуњу Баъд аз зиндагонї сифати илм аст. Худои таъоло дорои илмест, ки дар азал дошта, њељ гоњ ба чизе љоњил набудааст ва илму доноияш ба фикрату андеша ба даст наомадааст. Мутааллиќ17 ба љумла куллиёт18, Мутаљовиз19 аз он ба љузъиёт20. Заррае нест дар макину21 макон22, Ки на илмаш бувад муњити23 он. Адади рег дар биёбонњо, Адади баргњо ба бўстонњо. Њама наздики Ў бувад зоњир, Њама дар илми Ў бувад њозир. Маънии абёт: Илму дониши Худованд љалла љалолуњу ба њама чизи куллї ва љузъї

тааллуќ дорад ва њељ чиз њар ќадар бузург ва кўчак бошад, аз илму Ў таъоло пўшида нест. Њар чиз њар ќадар кўчак бошад, дар њељ маконе вуљуд надорад, магар ки илми Худованд бад-он ињота дорад. шумораи регњои биёбонњо, ки рехтааст ва ё теъдоди баргњое, ки бар дарахтон рўида, кайфият ва шумораи њамаи онњо дар назди Худованд(љ) зоњир ва ошкор аст ва њељ кадоми онњо аз илму доноии Ў таъоло пўшида нест. Дар баёни иродат24 ва машийяти25 Њаќ(љ.љ.) Аз паи он бувад иродату хост, Хости Лоязол26 бекаму кост. Феълњое, ки аз њама ашё, Нав ба нав дар љањон шавад пайдо. Гар иродї27 бувад чу феъли башар, В-ар табиъї28 бувад чу майли њаљар. Мунбаъис29 љумла аз машийяти Ўст, Мубтанї30 ба камоли њикмати Ўст. Нахалад бе иродаташ хоре, Нагсалад31 бе машийяташ торе. Маънии абёт: Пас аз сифати илм ирода ва машийят аст. Ирода ва хости Ў таъоло азалї буда ва аз нуќсону завол пок аст. Тамоми корњое, ки аз њама мављудот дар фарохнои љањон тоза ба тоза падид омада ва пайдо мешавад, чи корњое, ки ба ирода монанди корњои инсон ба вуљуд меояд ва ё падидае, ки бидуни ирода монанди афтидани санг аз бом, њамаи онњо бо ангезаи хост ва машийяти Худованд ба вуљуд омадааст ва бар камоли њикмати Ў таъоло далолат дорад. Масалан, бидуни ирода ва хостаи Худованд хоре ба дасти касе намехалад ва тори заъифе аз њам гусехта намегардад. Филмасал32 гар љањониён хоњанд, Ки сари мўе аз љањон коњанд33, Гар набошад чунон иродати Ў, Натавон костан сари як мў. В-ар њама дар маќоми он оянд, Ки бар он заррае биафзоянд34. Надињад бе иродати Ў суд, Натавонанд заррае афзуд. Маънии абёт: Ба таври мисол, агар мардуми љањон бихоњанд, ки як сари мўе аз љањон кам кунанд, агар иродаи Худованд њамон тавр набошад, як сари мўе аз он кам карда наметавонанд. Њамчунон, агар њамаи ањли дунё кўшиш кунанд, то заррае бар миќдори коинот зиёд кунанд, боз њам бидуни хост ва иродаи Худованд бефоида аст ва ба андозаи заррае зиёд кунанд, наметавонанд. Баёни сифоти ќудрати Њаќ субњонању таъоло Баъд аз он ќудрате бувад комил Мар муродотро35 њама шомил36. Дар њама кору дар њама њолат, Коргар бе тавассути37 олат38. Асари он ба њар адам, ки расид, Рахт39 бар хиттаи40 вуљуд кашид. Маънии абёт: Баъд аз сифати ирода Худованди таъолоро ќудрати комил аст, то ба њар чї иродаи Ў тааллуќ гирад, аз адам ба вуљуд меоварад ва њар тавре ки хоста бошад, дар љањон тасарруф мекунад. Худованди тавоно дар њамаи шуюни Худ бидуни ин, ки ба олату асбоб ниёз дошта бошад, њар кореро ба анљом мерасонад, балки асари ќудраташ ба њар чизе ки тааллуќ гирад, њамон чиз фавран аз катми адам ба арсаи вуљуд ќадам мегузорад. Дар баёни самъ40 ва басари41 Њаќ субњонању таъоло Њар як аз васфи самъу васфи басар,

Њаст љуз илм маънии дигар. Нест аз гўши сар шунидани Ў, Нест мавќуфи42 дида дидани Ў. Бишнавад хоњ дур, ё наздик, Бинад ар равшан аст, ё торик. Њоли њар мумкине ба катми43 адам, Бинаду донад Ў на бешу на кам. В-аз суолу талаб њар он чї равад, Бар забонаш ягон-ягон шунавад. Маънии абёт: Дидан ва шунидан барои Худованд ду сифат њастанд, ѓайр аз сифати илм, ки њар кадом барои худ маънии хосе доранд. Шунидани Худованд вобаста ба гўш нест ва њамчунин дидани Худованд ба олати чашм тааллуќ ва ниёз надорад, балки тамоми авсофи Ў таъоло бидуни олат ва билокайф аст, яъне мо аз дарёфти њаќиќати сифоташ нотавон њастем. Њар овозеро аз дур ё наздик мешунавад ва тамоми чизњоро дар рушної ва ё торикї мебинад. Њолати њар мумкинро дар нопайдої ва адам бидуни каму зиёд дарк мекунад. Њар гоњ ин мумкин ба арсаи вуљуд ќадам бигузорад, њар матлабу савол, ки ба забони гўянда љорї гардад, як-якро мешунавад ва аз њолаташ огоњии комил дорад. Дар баёни сифати каломи Њаќ субњонању ва таъоло Охирин васф, ки он калом бувад, На ба њалќу забону ком бувад. Бар каломаш сукут собиќ не, Туњмати хомўшиш лоњиќ44 не. Њаќ таъоло чу беиборату45 њарф, Бо адам гуфт нуктањои шигарф46. Адам омад зи завќи он суханон, Ба фазои вуљуд раќскунон. Маънии абёт: Охирин сифат аз сифоти зотии Худованд сифати калом аст. Сухани Худованд ба воситаи њалќ, забон ё ком нест, балки Худои таъоло аз њар гуна айб пок аст. Чун Худованд бидуни иборат ва њарф адамро ба нуктањои хубу зебо хитоб кард, адам аз шавќи он суханњо ба њоли раќс ва хушї ба майдони вуљуд падид омад. Дар баёни сифати халќ ва таквин47 ва фарќ миёни иродат ва ризои Ў таъоло Њодисоти љањон чи шарру чи хайр, Њама таќдири Ў бувад лоѓайр. Фаъли мо хоњ зишту хоњ некў, Як ба як њаст офаридаи Ў. Неку бад гарчи муќтазои48 ќазост, Ин хилофи ризову он ба ризост. Њарчи хоњад кунад зи манъу ато, Нест касро маљоли чуну чаро. Адлу фазл аст сўи Ў мансуб49, Зулм бошад зи феъли Ў маслуб50. Маънии абёт: Падидањои љањон њама аз хайру шар ба њукму таќдири Худост ва ѓайри Худовандро дар он дахолат нест. Кирдори мо хоњ зишт бошад, хоњ зебо тамоми онњо офаридаи Худои бузург аст. Корњои неку бади мо, агарчи ба иродаву таќдири Худо ба вуљуд меоянд, магар корњои хуб ва муфид мувофиќи таќдиру ризои Худованд ва корњои баду нописанд ба таќдиру иродаи Худованд бар хилофи ризои Ў ба вуљуд меоянд. Њар коре Худованд бихоњад, анљом медињад ва ба њар кас њар чї бихоњад, мебахшад ва ба њар кас њар чї нахоњад, намедињад ва њељ касро салоњияти бозхости Ў таъоло нест. Доду бахшиш аз тарафи Худованд аст. Феълу кирдори Ў таъоло аз ситаму бедод пок аст. (Идома дорад)

Фароњамсоз С.Шарифов

15

Шарњи луѓот: 1. Мавсуф – сутудашуда, сифатшуда.

2. Нутуъ – љамъи наът, сифатњо.

3. Љалол – бузургї ва азамат.

4. Маъруф – шинохташуда.

5. Ќиёс – андоза кардани чизеро ба чизи дигар.

6. Хабар – мурод дар ин љо њадиси Пайѓамбар (с).

7. Мањсур – дар банд шуда, мањдуд шуда.

8. Шайн – айб.

9. На ѓайру на айн – сифоти Худованд не ѓайри зоти Ў њастанд.

10. Имом – пешво, саромад.

11. Рўњ – љон.

12. Нафс – худи чиз, рўњ ва љон.

13. Шуур – дарёфт, фањм, зиракї ва фаросат.

14. Сабќ – пеш, муќаддам.

15. Љањл – нодонї, зидди илм ва доної.

16. Фикрат – андеша, аз маълум ба номаълум рањ бурдан.

17. Мутааллиќ – тааллуќгиранда, вобаста.

18. Куллиёт – љамъи куллї, чизњои умумї.

19. Мутаљовиз – таљовузкунанда, даргузаранда аз њад.

20. Љузъиёт – љамъи љузъї, чизњои вижа ва хос.

21. Макин – љойгиранда, чизе, ки дар љое буда бошад.

22. Макон – љой, мањалле, ки чизе дар он бошад.

23. Муњит – дарбар гиранда, шомил шаванда.

24. Иродат – ќасд намудан.

25. Машийят – хостан, хоњиш кардан.

26. Лоязол – њамеша ва пойдор 27. Иродї – коре, ки ба хоњиши фоил анљом шавад.

28. Табиъї – коре, ки бидуни хоњиш карда шавад.

29. Мунбаъис – кори барангехташуда.

30. Мубтанї – бино кардашуда, барпошуда.

31. Нагсалад – канда нашавад.

32. Филмасал – дар масал.

33. Коњанд – кам кунад.

34. Биафзоянд – зиёд кунад.

35. Муродот – љамъи мурод, хосташудањо.

36. Шомил – фарогирандаи чизе.

37. Тавассут – миёна, ба васила, ба сабаб.

38. Олат – чизе, ки бо он кореро анљом дињанд.

39. Рахт – сомон, лавозими зиндагї.

40. Самъ – олати шунидан.

41. Басар – олати дидан.

42. Мавќуф – боздошташуда, вобаста ба чизе 43. Катм – пўшидагї.

44. Лоњиќ – он ки аз пас омада восил шавад.

45. Иборат – баёни маќсуд.

46. Шигарф – некў, зебо, хубу камёб.

47. Таквин – њаст кардан ва офаридани Худованд мављудотро.

48. Муќтазо – таќозо кардашуда.

49. Мансуб – чизе барпокардашуда.

50. Маслуб – гирифташуда, салбшуда.

16

17 июли соли 2014

www.nahzat.tj

НАСИЊАТ ГЎШ КУН, ЉОНО...

Панду андарз

Андар Рамазон хоки ту зар мегардад, Чун санг, ки сурмаи басар мегардад. Он луќма, ки хўрдаї ќазар мегардад, В-он сабр, ки кардаї, назар мегардад. (Мавлоно) Аз каломи Раббонї Ва ваќте бандагонам туро аз Ман бипурсанд, (бидонанд, ки) Ман (ба онњо) наздик њастам, дуъо ва хостаи дуъокунандаро, ваќте Маро бихонад, иљобат менамоям. Пас (онњо низ) Маро истиљобат намоянд-бипазиранд ва ба Ман имон оваранд, то њам ба рушду савоб ва роњи рост рањнамун гарданд (сураи «Баќара» ояти 186). Шайтон ваъда медињад ба шумо тангдастиро (агар харљу сарфи мол кунед дар роњи Худо) ва амр мекунад шуморо ба бењаёї ва Худо ваъда медињад ба шумо омурзишро аз љониби худ ва неъмат доданро. Ва Худо соњиби људу карам ва доност (сураи «Баќара» ояти 268). Медињад донишро (илми фоиданокро) ба њар кї хоњад ва њар кї дода шуд ўро дониш, пас њамоно дода шуд ба ў некии бисёрро. Ва пандпазир намешаванд (аз оёти Ќуръон) магар соњибхирадон (сураи «Баќара» ояти 269). Ай муъминон! Фармонбардорї кунед Худо ва Расули Ўро ва рўй нагардонед аз амри Худо, њол он ки, шумо мешунавед (Ќуръонро) (сураи «Анфол» ояти 20)

шавад, аъмолест, ки бар ў фарз кардаам ва бандаи Ман њамеша бо анљом додани суннатњо ба Ман наздик мешавад то он ки ўро дўст медорам ва чун ўро дўст доштам, гўши ў хоњам шуд, ки бо он мешунавад ва чашми ў мешавам, ки бо он мебинад ва дасти ў хоњам шуд, ки бо он њамла ва дифоъ мекунад ва пои ў мешавам, ки бо он роњ меравад ва агар аз Ман чизе бихоњад, ба ў ато мекунам ва агар аз шарри чизе ба Ман паноњ љўяд, ўро паноњ медињам» (Имом Бухорї ривоят кардааст). Аз Абусаъиди Худрї (р) ривоят шудааст, ки гуфт: аз Паёмбар (с) шунидам, ки мефармуд: «Агар касе аз шумо кори зиштеро дид, бояд бо дасти худ ба муќобила ба он барояд ва барои тарки он бикўшад ва агар натавонист, бо мавъиза ва насињат дар рафъи он иќдом кунад ва агар бар ин кор низ тавоно набуд, дар дили худ он амали нораворо макрўњ ва зишт бишуморад (ва аз омили он дурї гузинад) ва ин (мухолифат танњо дар дил ва адами дафъи амали мункар бо даст ё забон) нишони заъифтарини имон аст». Ќавли

Аз ањодиси набавї Расули акрам (с) фармуданд: «Рўза танњо аз худдорї аз хўрдану нўшидан иборат нест, балки он худдорї аз лањву бењудагї, бадрафторї ва носазогўиро низ шомил мебошад. Бинобар ин, касе туро (ба ваќти рўза) дашном дињад ва ё бар ту љањл намояд, бигў ман рўзадорам. Аз Абуњурайра (р) ривоят шудааст, ки марде назди Паёмбар (с) омад ва суол кард: эй Расули Худо! Чї садаќае аз лињози аљр бузургтар аст? Паёмбар (с) фармуданд: «Садаќае, ки ту дар њоле, ки худ солим ва тандуруст ва алоќаманд ба он бошї ва аз фаќр битарсї ва орзуи сарват дошта бошї, онро бибахшї. Ва садаќа доданро то њангоми марг, ба таъхир наяндозї ва он ваќт бигўї: фалон моли ман барои фалон кас ва фалон ќисмати дигар барои они дигар бошад (дар њоле, ки он моли дигар аз они варасаи ту мебошад ва моли ту нест)». (Њадиси «Муттафаќун-алайњ). Аз Абуњурайра (р) ривоят шудааст, ки Паёмбар (с) фармуданд: «Худованди мутаъол мефармояд: њар касе бо як валї ва дўсти Ман душманї кунад ва ўро биозорад, Ман бо ў эълони љанг мекунам ва мањбубтарин чиз назди Ман, ки бандаам ба василаи он ба Ман наздик ме-

ёрони Расулуллоњ Бандае, ки ба хотири кадом молу матоъи дунявї кибр ва ѓурур кунад, то ваќте Аллоњ (љ) бар вай ѓазаб мекунад, ки ин кибрро тарк кунад. Мутаваљљењ бош, ки Аллоњ (љ) њамаи чизро мебинад ва бар њамаи њолот хабардор аст (њазрати Абубакри Сиддиќ (р)). Он кас, ки дар шар ва гуноњ мусолиња кунад, фотењ нест, балки маѓлуб аст. Ту њаќиќатан домани ростро мањкам бигир, агарчи ростї туро ба марг бирасонад (њазрати Умар (р)). Лаѓзиши забон аз лаѓзиши по хатарноктар аст. Баъзе ваќт бахшидани муљрим сабаби хатарнок шудани муљрим мегардад (њазрати Усмон (р)). Он сарбозе, ки дар роњи ба сомон расонидани вазифаи ватанї ба хуни худ рангин шуда, дар ин дунё ном ва ифтихор ба даст меорад, љаннат насибаш мешавад (њазрати Алї (р)). Гуфтори бузургон Худованд (љ) барои дар њар њол иљобат кардани дуъои мазлум ва љазо додани золим ќодир мебошад, вале дар аксари њолатњо аз мењрубонияш барои золим ваќту фурсат медињад, то фардои

ќиёмат золим даъво накунад, ки агар ба ман фурсат медодї тавба мекардам. Аммо сад афсус, ки на њама золимон ин њаќиќатро дарк мекунад ва тавба менамоянд. Зеро яке аз иллатњои даст ба зулм задан ин кибру ѓурур мебошад ва он монеъаи бузургест барои пазируфтани њаќ ва рў овардан ба инсофу адолат ( Домулло Мирзозода) Ислом барои нигоњ доштани ягонагї ва саодати иљтимоъии мусулмонон бо таъкид амр карда, ки аз мухолифат бо якдигар бипарњезанд. Аз омилњое, ки байни мусулмонон тафриќа эљод мекунад иљтиноб кунанд. Ислом дастур додааст, ки агар дар коре бо якдигар ихтилоф пайдо кардаанд, бо ихлос ва нияти пок ба китоби Худо ва суннати Расули акрам (с) мурољиат кунанд (Абул –аъло Мавдудї) Эй бародари мусулмон! Каме ист ва аз худ бипурс. Дар ин айёми бузург барои фардо чї омода намудаї? Онњоро чї тавр гузарониданї њастї? Оё њама рўзњо барои ту як аст? Оё рўза гирифтї ва ният дорї? Оё садаќа кардї? Оё силаи рањм намудї? Оё ба модару падарат накўї кардї? Оё Худоро бештар зикр кардї? Оё китоби Ўро бештар тиловат намудї? Оё ба даргоњи Худованд нолаву зорї намудї? Ман њам шуморо мепурсам њам худро, то ин саволњоро барои худ дињем ва худ ба он посух дињем. (Имодуддин Ањмад) Эй инсон! Ту фарде маъмулї нестї, хаёл накун барои хўрду хўрок ба ин дунё омадаї, ту ба андозае шахсият дорї, ки олам барои ту ба вуљуд омадааст. Агар аз Ќуръон пурсида шавад, ки олами вуљуд барои чист? Ва њадафи он кадом аст? Љавоб «инсон» аст. Дигар танњо хоинон ва душманони миллат ва дастнишондодагони бегонапараст бо ин ё он бањона дар кишвар нооромї эљод мекунанд. Аз ин ба баъд, мо тољикистонињо бояд даври њам бинишинем ва мушкилоти худро худамон њал кунем, набояд касе моро аз хориљи кишвар тањрик дињад, набояд барои манфиатњои дигарон вазъи ороми љумњуриро вайрон кунем, набояд барои курсї ва мансаб фарзандони мардумро ба куштан бидињем, занњоро бева фарзандонро ятим намоем. (устод Сайид Абдуллоњи Нурї) Агар рост бошад, ки њайвонот ѓами гузаштаю тарси оянда надоранд, аз мо басе осудатар ва оќилтаранд. Њељ фисќ ва айш олуда ба гуноњ нест, ки оромиши хотирро барњам назанад ва тамом ё ќисмате аз зиндагиро табоњ накунад (Муњаммади Њиљозї) Илмро се хислат бояд: њалимї ва бетамаъї ва парњезгорї. (аз «Маќолоти Шамси Табрезї) Дунё он ќадар васеъ аст, ки барои њамаи махлуќот љо њаст. Ба љойи он ки љойи касеро бигиред, талош кунед, љойи воќеъии худатонро биёбед. (Чарли Чаплин) Фароњамсоз Муњиддин Асозода

ТАЪЗИЯ: Бахши Њизби Нањзати Исломии Тољикистон дар ноњияи Ашт ба Сољида Латимова, масъули ноњиявии хеш дар умури бонувон нисбати вафоти модари бузургвораш таъзия ва тасаллият арз медорад. Ба марњум љанатулфирдас ва ба бозмондагону наздиконаш сабри љамил хоњон аст. Раёсати шуъбаи ЊНИТ дар минтаќаи Кўлоб ба Сафаралї Зоиров, муъовини раиси шуъбаи мазкур ба хотири даргузашти модари мењрубонаш њамдарди баён мекунад. Худованд макони охирати модари мењрубону мушфиќро љанатулфирдавс ќарор дода, ба бозмондагону назидиконаш сабри љамил ато фармояд.

Муњаррир: Њикматуллоњ Сайфуллоњзода sangvori@mail.ru Телефон: 918-66-98-46 Котиби масъул: Шоњ Абдї Хабарнигорон: Субњияи Њомид Умед Сиддиќшоњ

Нашрия дар сомонаи

www.nahzat.tj

ќобили дарёфт аст Телефон: 625-77-28 Њафтанома дар заминаи гуногунандешї маќолањоеро низ ба нашр мерасонад, ки хилофи мавќеи ЊНИТ ва нашрия мебошанд. Масъулияти дурустии аснод ва далели њамагуна маводи воридшуда ба дўши муаллифон аст. Дастхат ва аксњо баргардонида намешаванд. «Наљот» меъёрњои ахлоќии фаъолияти журналистиро дар Тољикистон эътироф намудаву менамояд. Нашрия аз гузориши хабаргузорињои «Авесто», «Tojnews», «Азия плюс», «Ozodagon», «Форс», «Islamnews/ru», сомонаи родиоњои «Озодї» ва «ВВС», истифода мекунад. Њафтавор тањти раќами 0104/рз дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон номнавис шудааст ва бо теъдоди 4330 нусха дар матбааи “Муаттар”-и ЊНИТ ба чоп мерасад. Супориши раќами 170. Нархаш шартномавї. Суратњисоби мо: 20402972316264, «Амонатбонк»

Нишонии идора: ш. Душанбе, кўчаи Борбад, хонаи раќами 1, дафтари марказии Њизби Нањзати Исломии Тољикистон, тел: 625-77-28