Наҷот №32

«...Бешубња, њизби Худо ѓолиб хоњад буд»,

Ќуръон: сураи Моида ояти 56

Шуњрат Ќудратовро метавон яке аз ќурбонињои сиёсии парвандаи Зайдуллоњ ном бурд

НАШРИЯИ

њИЗБИ

НАњЗАТИ

ИСЛОМИИ

ТОљИКИСТОН

№ 32 (802) Панљшанбе, 7 - уми августи соли 2014 -и милодї, мутобиќ ба 11 - уми Шаввол, соли 1435 - и њиљрии ќамарї

Саъодатшоњ – ќурбонии дифоъ аз мазњаб

Тошканд: Санади Бонки Љањонї «як реферати донишљўї»-ст

Зулми имрўз-зулмати фардост

Ислом на танњо ба њизб, балки ба парлумону президент ва вазирону кабирон њам ниёз надорад

2

7 августи соли 2014

www.nahzat.tj

хабар

Шуъбаи НТМ фаъолияти хешро ситодина кард

Масъулини шуъбаи навоњии тобеъи марказ (НТМ)-и Њизби Нањзати Исломии Тољикистон масъалаи омодагии бахшњои ноњиявї ва ташкилотњои ибтидоии њизбро ба интихобот ба Маљлиси олї ва маљлисњои мањаллї дар як љаласаи хос мавриди бањсу баррасї ќарор доданд. Тавре аз шуъбаи НТМ-и њизб хабар доданд, баъд аз шиносої ба коргузории ташкилотњои ибтидоии њизб дар ноњияи Турсунзода, ки рўзи 30-уми июл тибќи барномаи

кории шуъба доир гардид, дар рўзи 31-уми июл шуъбаи мазкур љаласаи моњона ва сайёри хешро дар њамин ноњия тањти рањбарии раиси шуъба, Рањматуллоњи Раљаб баргузор намуд. Раиси шуъбаи НТМ-и њизб ќаблан њозиринро ба вазъияти мављуди кишвар ва имконияту шароитњои фаъолияти њизб шинос кард ва раёсати љаласа гузориши масъулини ситодњои интихоботиро шунида, љанбањои алоњидаи кор дар бахшу ташкилотњои њизбиро мавриди бањс ќарор дод. Раиси шуъбаи НТМ таваљљўњи њозиринро бахсус ба вазъи омодагии гуруњњои ташвиќотї ва таблиѓотии њизб дар мањал љалб кард ва оиди ин љанбаи фаъолияти бародарони њизбї дар минтаќањои алоњида дастуру машваратњоеро ироъа дошт. Ќисмати дувуми љаласаи моњона ва сайёр љанбањои дигари корро баррасї намуда, лоињаи барномаи кории шуъбаи мазкурро, ки аз ин ба баъд ситодина баргузор мешавад, ќабул кард.

Урдуѓон: Исроил ва Хитлер шабењи њаманд

«Исроил амдан ањолии осоиштаи фаластиниро нест мекунад, њамчунон ки замоне Њитлер дар Аврупо кўшиши таъсиси нажоди ориёии покро карда буд», гуфтааст Раљаб

Таййиб Урдуѓон, сарвазири Туркиё ва номзад ба маќоми президентї дар њамоиши ќабл аз интихоботї дар Истамбул. «Садои Туркиё» суханронии сарвазири кишварро шарњ дода, гуфтааст, амалиёти нерўњои исроилї дар Ѓазза ба хотири дифоъ аз шањрвандони Исроил нест, балки барои нест кардани насли ояндаи фаластинињост. «Њитлер нажоди ориёи холисро шакл додан хост, њоло Исроил айни њамин корро анљом доданист. Онњо занонро мекўшанд, то василаи тавлидро аз миллати Фаластин нест намоянд. Тифлонро мекўшанд, то ба бузургї нарасанд. Мардњоро барои он нест мекунанд, ки муњофизатгаре барои ин сарзамин пайдо нашавад. Аммо рўзе хоњад расид, ки подоши хешро барои ин амали худ хоњанд гирифт ва ин рўзро бесаброна интизорем», таъкид доштааст Раљаб Таййиб Урдуѓон.

ММТ масъулияти хешро анљом медињад, вале….. Услуби аввалини ворид шудани донишљў ба донишгоњњои кишвар бори аввал таљриба шуд ва тавре аз гузоришњо маълум мегардад, ин амр кори муваффаќона њам будааст. Бубинед, наздик ба 30 000 довталаб холњои гузариши фанниро барои иштирок дар озмуни мандатї ё таќсимотии баъдии довталабон ба факултаву шуъбањои донишгоњњо, ки рўзи 15-уми август сурат мегирад, ба даст оварданд. Яъне натиљаи имтињоноти тестї рўзи 1-уми август аз тариќи сомонаи ММТ эълон гардид, ки њазорон нафарро шод ва иддаеро андўњгин гардонидааст. Онњое, ки бештар аз 400 хол ба даст овардаанд, аллакай худро дар курсии донишљўї мебинанд ва аз он хушњоланд, ки зањматњои ќабл аз имтињонии онњо барабас нарафтааст, вале то дидани холњои гузариш бо чашмони худ бовар надоштаанд, ки ин услуб барои Тољикистон њам коршоям буда метавонад. Аммо онњое низ пушти дари ММТ буда, ки мегиристаанд. Нафаре аз математика, дигаре аз фанњои дигар гўё холи лозимиро ба даст наовардаанд, ки ин як амри табиист. Ворид шудан ба толор ва посух додан ба суолњои тестї њанўз дарёфти маќоми донишљўї нест. Эњтимол барои иддае фурсат танг омаду омодагии лозиме барои чунин як посух ба суолњои тестиро надоштанд, вале барои њар нафаре аз довталаб ба маќоми донишљўї дар боз аст. Имсол нашуд, соли дигар, танњо омодагї бояд дид ва ба суолњо даќиќ посух гуфт. Њоло бањс сари он аст, ки даври баъдї, яъне таќсимбандии довталабон ба факултаву шуъбањои донишгоњњо чї тавр анљом мегирифта бошад, оё дар ин маврид њам адолат риъоя мешуда бошад? Баъзењо аллакай њадс мезананд, ки холи дарёфтаи онњо ба факултањои мавриди назарашон кофї намекунад ва интиќол меёбанд ба дигар факултаву шуъбањо, вале бояд 15-уми августро интизор шуд, ки

оќибат кор ба чї анљом меёбад. Масъулони ММТ њам ба ин назаранд, ба ину он ихтисос гузаштани довталаб, танњо холи дарёфтї кифоя намекунад, дар ин маврид теъдоди умумии довталабон ба њар ихтисос њам мавриди назар ќарор мегирад. Дар сурати аз миќдори муайяншудаи љойњо ба ихтисоси алоњида боло будани шумораи довталабњо, тартиби аз њама холи зиёд ба инобат гирифта мешавад ва агар шумора зиёд бошад, довталабони боќимонда ба ихтисосњои дигар интиќол меёбанд. Њамаи ин корро њам худи ММТ анљом медињад. Дар сурати норозї будан довталаб њаќ дорад дар давоми 2 рўз пас аз эълони натиљањо бо ариза ба комиссияи шикоятї мурољиат намояд. Бояд гуфт, ки имсол 52 њазору 626 нафар довлатаб дар ММТ сабти ном шуданд, аммо аз имтињонњо 45 њазору 909 нафар гузаштаанд, ки аз њамин теъдод 29. 597 нафар сазовори холњои гузариш буда, 16 њазору 312 нафари дигар аз ин њаќ мањрум гардиданд. Аммо мушкилоти дигар њам дар љомеъаи кишвар љой дорад, он њам љои кор, ки беш аз пеш печида мегардад, вале довталаб ба курсии донишљўї њам дар њоли афзоиш аст. Пас суоли матрањ ин аст, ки оё њукумат барои зоњир аз миќдори зиёди донишљў њарф мезанад ё барномаи дигаре њам дорад, ки то њол рўи даст нагирифтааст?

Рушди инноватсионї, Тољикистон дар љои 134-ум Тадќиќоти «Индекси глобалии инноватсионї» дар соли 2014 нишон додааст, ки рушди инноватсия ё навгонињо дар Тољикистон нисбат ба дигар кишварњои Осиёи Марказї дар сатњи паст ќарор дорад, хабар медињад торнамои «matriх-tv.tj» аз Ољонсии EurasiaNеt. Бино ба ин тадќиќот, кишварњои Осиёи Марказї дар умум аз рўи рушди инноватсионї аз дигар кишварњо на танњо аќиб мондаанд, балки дар охири фењрист ќарор гирифтаанд. Мувофиќи пажўњиши ташкилоти мазкур Тољикистону Узбакистон ва Ќирѓизистон, њатто дар рўйхати садгонаи кишварњои љањон ворид нашудаанд, балки аз миёни 143 кишвари дунё танњо љойњои 137, 128 ва 112-умро ишѓол кардаанд. Ин се кишвар аз љињати рушди инноватсионї на танњо аз кишварњои ќудратманди љањонї, балки аз дигар љамоњири собиќ Шўравї низ аќиб монда-

анд. Аз љамоњири собиќ Шўравї, танњо Ќазоќистон аст миёни кишварњои Осиёи Марказї пешсаф, ки дар умум дар љойи 79-ум ва Озарбойљон бошад дар маќоми 101-ум ќарор гирифтаанд. Аммо пешсафи соњаи инноватсионї Швейтсария дониста шудааст. Дар панљгонаи аввали ин санљиш кишварњои аврупоии Британиё, Шветсия, Финляндия ва Нидерландия низ шомиланд. Бояд ќайд кард, ки фењристи “Индекси глобалии инноватсионї” дар соли 2014 аз љониби мутахассисони ташкилоти љањонии моликияти зењнии «Cornеll» ва донишгоњњои пажўњишии «INSEAD» омода шудааст. Гуфта мешавад, ки рейтинги инноватсионї дар асоси 81 омил, аз љумла рушди илм, омода кардани кадрњо, дастрасї ба сармоягузории лоињањои инноватсионї ва инфрасохторї гузаронида шудааст.

www.nahzat.tj

3

7 августи соли 2014

мавќеъ

Баёнияи Шўрои сиёсии ЊНИТ Шўрои сиёсии Њизби Нањзати Исломии Тољикистон њукми 5 сол њабси раиси шуъбаи вилоятии њизб дар Бадахшонро бар асоси айбњои бофта ва парвандаи сохтакорона мањкум намуда, инро як амали интиќомљўёна ва иѓвогарона аз тарафи баъзе маќомот медонад. Пас аз шањодати собиќ роњбарони ин шуъба Имомназар Имомназаров ва Сабзаалї Мамадризоев, тарроњони сиёсати зиддинањзатї ва зиддимиллї фикр мекарданд, ки касе љасорати ба дўш гирифтани ин масъулиятро дар Бадахшон нахоњад дошт. Вале, Саъодатшоњ њамчун як љавонмарди љасур ва боаќида нишон дод, ки бо ќатлу куштор ва фишор наметавон пеши роњи андеша ва иродаи инсонњои бедорро гирифт. Вале њанўз аз рўзи аввали ба ин масъулият пазируфта шуданаш баъзењо дар фикри интиќом барои чунин амали љасурона будаанд. Бо истифода аз равиши солњои 37-и асри гузашта, ки њазорон фарзанди миллат ќурбони туњматномањо гардид, аввал туњматномаеро дар расонањои расмї бо имзои «мењнаткашон» алайњи ин љавонмард ба нашр расониданд, ки аз нияти шуме дарак медод. Маъмулан, пайдоиши чунин маводњо дар солњои «репрессия» ва мутаассифона, дар рўзњои мо њам, нишонаи тасмимњои сиёсї нисбати афрод ва гурўњњо будааст, ки баъдан маќомоти марбута онњоро сохтакорона тобиши њуќуќї ва љиної медињанд. Таљриба нишон медињад, ки бо чунин услуб дилхоњ инсонро айбдор дониста, раќибони сиёсї ва гуногунандешро мавриди таъкиб ва фишор ќарор медињанд. Љои таассуф аст, ки маќомоти Тољикистон, њамчун намояндаи расмии як давлати демократї ва њуќуќбунёд, аз равишу услубњои асримиёнагии њисоббаробаркунї бо мухолифин истифода менамоянд ва солњои охир ин раванд таќвият меёбад. Идомаи ин раванд боиси аз байн рафтани нишонањои давлатдории муосир ва арзишњои эълонгашта дар Сарќонун хоњад гашт, ки озодиву њуќуќ ва каромати инсонро олитарин арзиш донистааст. Дар баробари ин давлатро низ вазифадор кардааст, ки аз онњо њимоят намояд. Аммо, воќеъиятњо нишон дода истодаанд, ки њељ инсоне, ба хусус, афроди дигарандеш, дар чунин шароит аз туњмату фишор ва парвандањои супоришї эмин буда наметавонад. Ќазияи Саъодатшоњ Адолатов ва дигар парвандањои ахир алайњи мухолифин ва дигарандешон далели равшани ин раванди носолим дар кишвари мост. Шўрои сиёсии ЊНИТ бо пахши ин баёния бори дигар диќќати роњбарияти кишварро ба ин раванди номатлуб љалб менамояд, ки иќдомњои лозимиро бияндешанд, то баъзе афрод ва нињодњо Тољикистонро ба як кишвари дорои њокимияти комилан худкомаи саркўбгар табдил надињанд. Таъќиби гурўњу инсонњо ва њизбњо барои аќидањои сиёсї, динї ва фарњангиашон хоси давлатдорї ва миллатдории асри 21 набуда, кишварро ба бунбаст ва бесуботї мекашонад, ки дар мулоќоти ахири Президенти кишвар бо маќомоти њифзи њуќуќ аз тарафи ишон ишора гардид. Боиси нофањмї ва таассуф аст, ки маќомоти њифзи њуќуќ айнан хилофи ин ишораву дастуроти роњбарияти кишвар амал мекунанд, ки як амали махсуси иѓвогароёна ва тањрикомезро мемонад. Бо фишору таъќиб ба шўр овардани мардум, норозї кардани њизбу њаракатњо аз њукумат ва махсус тањрик додани онњо алайњи суботу амнияти кишварро љуз як амали тарроњишуда алайњи давлату миллат дигар чизе ном бурдан мумкин нест. Зери пўшиши таъмини амнияту субот баъзе маќомот ба барњамзанандаи оромиш ва суботи кишвар табдил мегарданд. Бо айби «барангехтани низоъи динї» њукм содир намудан алайњи Адолатов на танњо мухолифи адолат аст, балки ба мантиќ рост намеояд. Гўё ў як идда аз шањрвандонро барои гаравидан ба мазњаби ѓайрињанафї «тањќир» карда бошад, ки асоси боз кардани парванда алайњи вай гаштааст. Саъодатшоњ Адолатов роњбарии як шуъбаеро ба уњда дорад, ки ќисми зиёде аз аъзои ЊНИТ пайрави мазњаби ѓайрињанафї, яъне бародарони исмоилия мебошанд. Ў худ зодаи ин диёр аст ва дар рўњияи бародариву њамзистии байни пайравони мазњаби њанафї ва исмоилия ба воя расидааст. То њол шикояте аз тарафи бародарону хоњарони бадахшонии мо дар бораи вуљуд доштани ин гуна мушкилї, на дар гузашта ва на њозира ворид нашудааст. Илова бар ин, бештари ваќт роњбарии шуъбаро мањз бародарону хоњарони исмоилия ба уњда доштанд ва имрўз њам бештари масъулиятњои њизбиро дар вилоят онњо анљом медињанд. Чунин тухматњо ва ба таври сунъї барангехтани ихтилофот бо ѓаразњои сиёсї боиси заминагузории хусумат ва кина байни пайравони мазњабњои гуногун мегардад, ки оќибати хуб надорад. Тавре маълум гашт, афроде дар ин минтаќа шуруъ ба таблиѓ кардаанд, ки мансуб ба мазњабњои анъанавї, мисли њанафї ва исмоилия нестанд, балки бо истифода аз арзишњои њарду мазњаб худро омодакунандагони «зуњури имом Мањдї» эълон намуда, мардуми диндорро ба гумроњї кашидаанд. Аз чумла, таблиѓи онњо боиси он гаштааст, ки шуморе аз сокинони ин минтаќа ба хотири «омода кардани худ ба зуњури ќарибулвуќуъи имом Мањдї» аз молу мулк ва зиндагии рўзмарраи худ даст кашидаанд, ки баъдан ин раванд онњоро дар вазъи душвори иќтисодї ва иљтимоъї ќарор додааст. Адолатов њамчун шањрванд ва сокини ин мањал ќарзи худро анљом дода, онњоро даъват кардааст, ки аз ин гуна таблиѓоти беасос ва мухолиф ба аќидаи мазњабњои њанафї ва исмоилия даст бикашанд, то боиси гумроњии худ ва дигар шањрвандон нашаванд. Ин амалест, ки њар рўз намояндагони ташкилотњои динии кишвар, кормандони маќомот ва дигар шањрвандон барои пешгирї аз нуфузи андешањои инњирофї байни диндорон анљом медињанд ва касе то њол онро љиноят надонистааст. Чун њадаф парвандасозї алайњи Саъодатшоњ буд, мањз њамин њолати оддиро асос ќарор дода, њамчун амали «барангехтани низоъи мазњабї» нишон доданд. Бинобар ин, Шўрои сиёсии ЊНИТ даъват мекунад, ки маќомот дар ќазияи Саъодатшоњ Адолатов бознигарї намуда, ин њукми беасосро аз болои ишон бардоранд. Инчунин, аз таъкибу фишорњо алайњи дигарандешон даст кашида, пеши роњи болоравии рўњияи эътирозї ва норозигии мардум аз сиёсатњои ахири нињодњои давлатиро алайњи њизбу њаракатњо ва афроди оддї бигиранд.

Шўрои сиёсии ЊНИТ 31.07.14

Тарљењи дунё бар охират “Он касоне, ки зиндагии дунёро бар зиндагии охират муќаддам дошта ва (мардумро) аз роњи Худо бозмедоранд ва дар он каљї мељўянд, онњо дар гумроњии бисёр дур ќарор доранд”. (Сураи Иброњим, ояти 3). Ин оят мавзўи ояњои ќаблиро идома дода, як сифати ботиниеро, ки иллати асосии аз баракати таълимоти ќуръонї истифода накардан ва боќї мондани гурўње аз мардум дар торикии куфру ширк мегардад, ошкор кардааст. Ин сифати ботинї ба тамом фурў рафтан дар муњаббати дунё ва баргузидани он бар зиндагии охират ва комилан тарк намудан зиндагии абадии охират аст: “Онњо касоне њастанд, ки зиндагии дунёро бар зиндагии охират муќаддам медоранд”. Масъалаи муњим ин љост, ки муќаддам доштани зиндагии дунё бар охират инсонро дар масири муќобил бо пазируфтани рисолати анбиё, дастуроти илоњї, имон ва лавозими он ќарор медињад. Вале муќаддам доштани охират бар дунё бо истифода аз дунё дар тазод ќарор надорад. Бинобар ин ваќте таваљљуњи дили инсон ба охират бошад, аз истифодаи дунё зиён намебинад, зеро таълимоти исломї нафъи охиратро дар салоњи дунё медонад. Табиист, ки њамаи табаќањои дорои сифати мазкур дар як сатњ ќарор надоранд, балки гурўњи кўчаке зимоми сарварии ин тоифаро ба даст гирифта, дониста ва њадафмандона аз густариши дини њаќ бо истифода аз њар роњу васила љилавгирї ба амал оварда, барои мардум дар интихоби роњи рост садгузорї менамоянд: “ва аз роњи Худо бозмедоранд”. Онњо аслан ба хотири заминасозї барои ба даст овардани манофеъи мавриди назари хеш ва имтиёзоти зиндагї пайваста талош меварзанд, то бо истифода аз тамоми неруњои дар ихтиёрдоштаашон дар роњи Худо садгузорї кунанд ва нагузоранд, ки тўдаи мардум ба роњи рост биёянд. Зеро наметавонанд дар сояи истиќомат бар сироти мустаќим ва дар партави нури имони ба Худо, ки афкори инсонњоро бедор мекунад ва занљирњои истеъморро дарњам мешиканад ва садди роњи золимону истеъморгарон мешавад, ба ањдофи шумашон бирасанд. Бояд гуфт, шеваи мубориза ва муќовимати соњибони сифати мазкур дар марњилањои таърихї муносиб ба фарњанги замон ва макон тарњрезї ва амалї мегардад. Ин тоифа бо тарњу наќшаи мушаххас аз роњу усулњои таљрибашуда, аз ќонунсозињои њадафмандона, бунёд кардани зиндагї бар арзишњои бегона аз ахлоќи динї оммаи мардумро аз пайравии дини Худо ва шариатмадорї бозмедоранд. Ба хусус неруњои ќудратманде, ки бо маќсади ба гумроњї кашидани миллатњо дониста ва аз рўи наќшањои тарњрезишуда амал мекунанд, бо анвоъи тањрифкорињо ва ихтироъи равишњо ва одоти зишту нописанд ва муќобилгузории суннатњо ва ифтихороти аљдодї бо таълимоти ислмї мепардозанд. Зеро хуб медонанд, ки то аз густариши Ислом љилавгирї ба амал наоранд ва оммаи мардумро аз роњи Худо комилан бознадоранд ва аз арзишњое њамчун адлу инсоф ва шаръу диёнат халос нашаванд, њаргиз наметавонанд ба маќоми сохтаи бузургманишї бирасанд. Ин тоифа дар раванди садгузорињо аз каљї ва табоњї љустан дар роњи рости Худо ибо намекунанд: “ва дар он каљї мељўянд”. Онњо ба хотири мактаби сохтаву бофтаи худро, ки таълимоти он бо њавову њавасњояшон созгор аст ва ниёзњо ва ањдофашонро бароварда месозад, њаќ ва худашонро њаќмадор нишон додан ва бо њамин душманияшонро ба дини Худо бо далелу бурњонњо асоснок намудан пайваста аз дин ва шариати Худо нуќсону каљї мељўянд. Ва дар ин радиф “каљињои” бо мизони фањму фаросати ноќиси башарии хеш санљидаашонро васила ќарор дода, бо роњандозии таблиѓоти бардурўѓ, оммаи мардумро гўл мезананд. Дар њамаи асру замонњо инсонњое, ки дорои ин гуна сифот ва аъмоли њаќситезанд, “дар гумроњии бисёр дур ќарор доранд”. Онон аз роњи рост то љое дур афтода, роњро гум кардаанд, ки имкони бозгаштан ба ин роњро аз даст дода, ислоњнопазир гаштаанд. Ин аст саранљоми бади тоифаи инсонњое, ки дар ин оят се сифати зишти онњо баён гардид. Бо тафаккур ва андеша дар мазмун ва матлаби ин оят дармеёбем, ки ин се сифати хабис ва мухолиф ба арзишњои инсонї дар њама асру замон ва макон бештар аз њама хоси љањонхорони худхоњ аст. Худхоњон бо тасарруфи номашруъи ќудрат ва манобеи ќудратмадор тамоми васоилро дар ихтиёр гирифта, ба иллати ин сифати ботинии хеш онро дар роњи боздоштан аз дини Худо истифода мекунанд ва дар кори каљї љустан ва инњироф дар он ва кашфи роњњои нави садгузорї ва осеб ворид намудан ба Ислом марказњои исломшиносї, донишгоњњои ховаршиносї ва дигар манобеи ба ном илмиро таъсис дода, донишмандони њамфикри хешро ба муздурї мегиранд ва аз тариќи васоит ахбори омма ва таълимгоњњо ба оммаи мардум афкори табоњсози онњоро таблиѓ намуда, таваљљуњ мардумро ба самти таъолими ботил ва хурофї мегардонанд. Ин неруњо дар саросари олам тамоми вуљудашонро дар гарав мемонанд, то дар ягон гўшаи дунё гурўње аз мардум аз дини Худо, ањкоми адли илоњї ва иффату покї садо баланд накунанд, чун дар баланд шудани ин садо марги абадии худро мебинанд.

Зубайдуллоњи Розиќ

4

7 августи соли 2014

www.nahzat.tj

Тазод

Њимматбаланд Мехоњам, ки хома рўи сафњаи коѓаз васфи яке аз љавонмардони њимматбаланди кўчаамон эшони Саид бикашам. Мавсуф, њољї Саид зодаи кўчаи Чармгарони Поёни Кўлобшањри бостонї ба њисоб меравад. Синну солаш ба 53-расида, соњибкори муваффаќ. Номбурда хислатњои неки инсониро доро мебошад, ки аз ќабили: њалимиву мењрубонї, не­ксириштї, бо­­тав­ф иќї, ѓамхорї, дилсўзї нисбати табаќаи камбизоатон аст. Лозим ба ёдоварист, ки њољї

Саид 4-5 сол пештар бо њамроњии модараш ва писараш хонаи Каъбаро тавоф кард. Эшони Саид доимо дар љустуљўи корњои хайру савоб буда, пайваста сањмгузор мебошад. Вай яке аз чењрањои саховатпеша унвон мешавад, ки пайваста дар њаќќи арвоњњои гузаштааш хайру саховат намуда, аз дастархони манзилаш сокинони кўча ва аз хориљи кўча нону намак хўрда мераванд. Дар њоли њозир дар маркази кўчаамон азнавсозии масљиди ќадимаи љомеъи бо номи «Њољї Сафар» рафта истодааст. Њољї Саид аз ин фурсати муносиби дарёфти савоб, яъне хонаи Худоро обод кардан истифода бурда, бо пулу молу нону намакаш камари њиммат баста, то масљиди мазкур ба куллї бо тарњи басо њам

хушманзару замонавї азнавсозї шавад, њиссагузорї карда истодааст. Мавриди зикр аст, ки дар ободонии кўчаамон низ сањми њољї Саид назаррас мебошад. чи хеле, ки дар њадиси Расули акрам (с) омадааст: «Њамаи корњо аз ният вобаста аст». Аз њадиси набавї аст, ки њољї Саидро Худованд аз рўи нияти нек доштанаш, бахту иќболи баланд додаву ризќу рўзиашро фарох гардонидааст. Ў бо покизакорї соњибкори муваффаќ гардида, дар маркази шањр якчанд маѓозаву марказњои савдо кушодааст. Бо ин амалаш низ чандин љавонони шањрро бо љои кори доимї таъмин намуда, соњиби луќмаи њалол кардааст.

Моњи шарифи Рамазон, ки моњи хайру эњсон аст, њољї Саид закоти молашро ба чанд тан камбизоату ниёзмандон пардохта, дар дањаи иди Фитр дилњоро хурсанд кард. Мо низ ба дуои хайри пирамардону ятимони мањалла њамроњї карда, аз Худованди мутаъол таманнои онро мекунем, ки доимо ўро дар паноњи рањмату маѓфираташ нигањдор бошад ва њамеша сарбаланду њиматбаланд њифзаш кунад. Ба ќавли шоир: Њиммат ќавї дор, ки

мардони рўзгор, Аз њиммати баланд ба љое

расидаанд.

Файзиддин Зарифї, сокини к. Чармгарони Поён, Кўлобшањр

Шигифтиву тазодњои рўз Яке аз нуќтањои мавъизаи ќабл аз намози љумъаи хатиби масљиде дар пойтахти кишвар, шањри Душанбе ба саховату дастгирии муњтољону бечорагон бахшида шудааст. Домулло бо тарзи њалимона аз молдорон даъват ба амал меорад, ки ба муњтољу ниёзмандон кўмаки хешро дареѓ надоранд. Вале дар поёни суњбат њини дуъо намудан иброз дошта, ки гурўњу нафарон ва шахсони мансабталошу њукуматхоњро Худованд бо Ќуръонаш њидоят кунад. Боз њам фаротар аз ин якчунин мардумро ба фитнаситезону вайронкунандагони суботу оромї ташбењ дода, аз Худо талаб намуда, ки ин фитнањо сари худи онњо воќеъ шаванд. Инчунин аз ишон даъват ба амал оварда, то аз њадафњои хеш даст бикашанд. Мо њам дуъогўем, ки њаргиз љомеъа ба чунин санљишњо гирифтор нашавад, вале «ба њалво гуфтан дањон ширин намешавад». Домулло дар хусуси мушкилоти олами ислом ва даргирињои минтаќаи Ховари Миёна ёдовар шуда, дуъои хайре ба таври умум дар њаќќи мардуми ин минтаќа садо дод, аммо аз мазлумияти мардуми Фаластин ва хунхории ѓосибони исроилї зикре њам нарафтааст, ки хеле шигифтовару њузнангез мебошад. Аз шунидани суханони хатиби масљиди пойтахти кишвар чунин бармеояд, ки саховатмандї ва хайрхоњї амали савобу зарурии љомеъа мањсуб меёбад. Пас

аќли солим дарак медињад, ки бояд инсонњои соњибкор ва дармонкунандагони дарди муњтољон аз тарафи љомеъа, чи њукумату чи ќишрњои дигари љомеъа њаматарафа дастгирї ёбанд. Вале тавре имрўз дар мисоли мањкумияти соњибкори шинохтаи кишвар ва марди шарифу озода Зайдуллоњ Саидов акси гуфтањои болоро мебинем, ки теша ба асосњои мардумпарварию адолатхоњист. Тамоми далелу иќдомњои пиёдашуда дар нисбати ў њама бепояву буњтон буда, љуз худхоњии доирањои хос чизи дигаре нест. Аммо носењон дар ин маврид об ба дањон гирифтаанд ва зулмро мањкум намекунанд ва дар дифоъи мазлум нестанд. Аз тарафи дигар, чунин ќазияњо соњибкоронро водор мекунад, ки саховатњои холисонаи хешро мањдуд намуда, дороиашонро ё пинњон кунанд ва ё

ба хориљи кишвар тањвил дињанд, ки боиси рукуду пастравии сатњи зиндаги мардум хоњад шуд. Суоли дигаре, ки аз суњбати имомхатиби муњтарам бар меояд, ин аст, ки оё фитна фаќат дар кори “шар” аст, ваќте даъват барои ислоњи љомеъа аз нигоњи хатибони њукуматї чунин талаќќї шавад? Оё Худованд дар неъмат њам бандагонашро дар фитнаю ибтило ќарор надодааст? Дигар ин ки агар Худое накарда, ин дафъа њам љомеъа ба мусибате гирифтор шавад, шумо домулло ва хатибони муњтарам аз масъулият холиед? Оё Паёмбар (с) нагуфта, ки аз зулм боз доштани бародарат њам кўмаки холисона аст? Ба чашми сар дидем, ки њолати табоњи љомеъаро мушоњида намуда, Зайдуллоњ, шахсияте, ки маќому давлат дошт, дасти кўмак ба њукумат пешнињод кард, то ислоњи камбудињо ва тањаввулот

дар љомеъа мунтазаму оромона ва бе њараљу мараљ ба таври табиї ё эволютсионї амалї шавад. Њайњот, ки оњи дилсўзона чун душманї ќабул гашта, ба ин марди љоннисори миллат љавоби сангину золимонаро сазовор донистанд. Табиист, ки чунин вокуниши ѓайрипрагматикї ва беинсофона дар ќиболи њадафњои ислоњотљўию рушди љомеъа сабаб мешавад, ки ба љои муслињони ботадбир гурўњњою лидерони тасодуфї бо хушунату тундравї ба мухолифат бархезанд ва кишварро ба чолишњои ѓайримунтазира бикашанд. Пас дар ин ќазияи мањкумияту чолишњо муаммоњое нуњуфта, ки оянда аз он пайке хоњад дод. Умед дорем, ки он хайру наку ба манфиъати умум бошад! «Наљот»

www.nahzat.tj

7 августи соли 2014

мухолифат

5

Тошканд: Санади Бонки Љањонї «як реферати донишљўї»-ст Тавре ахиран ВАО аз ќавли Рустам Азимов, ноиби сарвазири Ўзбакистон иттилоъ доданд, «Ўзбакистон њаргиз ва дар њељ шароите аз тарњи Роѓун њимоят нахоњад кард». Ин маќомдори њукумат дар кишвари њамсоя њатто изњор дошта, ки лоињаи «Роѓун», ки аз њимояти Бонки Љањонї бархурдор аст, ба меъёрњои байналмилалї љавобгў нест. Дар њоле ки коршиносони ин нињоди бонуфўз аз риоя шудани тамоми љанбањои ташхиси лоињаи мазкур њарф мезананд ва ташхиси хешро тибќи меъёрњои байналмилалї мегўянд. Аммо Ўзбакистон натиљагирии Бонки љањониро дар мавриди «Роѓун» ќабул надорад, ки рўзи 18-уми июл дар Олмаато эълон гардид. Яъне эњтимол Тошканд њанўз мавќеъи хешро дар нишасти ахир дар Олмаато эълон дошта будааст, вале суханронии Рустам Азимов танњо рўзи 1 август дар сойти Њукумати Ўзбакистон ба нашр расид. Ноиби сарвазири Ўзбакистон тамоми пањлуњои пажуњишу омўзиши лоињаи «Роѓун»-ро зери суол бурда, гуфтааст, интихоби мушовирон, мушаххас кардани супоришњои фаннї, ки ба натиљаи нињоии ташхис таъсир доштанд, гўё ба меъёрњои эътирофшудаи байналмилалї ва арзёбии бетарафонаву шаффофи тарњ љавобгў нестанд. Чун сармоягузории ташхиси фаннии «Роѓун» бар дўши Њукумати Тољикистон будааст, ки тарафи манфиъатдор ба шумор меравад. Дар њоле ки тамоми ташхисњо бо сармогузории беруна анљом гирифтанд. Р.Азимов дар љои дигари гузориши хеш, лоињаи «Роѓун»-ро кўњнашуда номида гуфтааст, ин лоиња 44 сол ќабл дар давраи ќудратхоњии Шўравї омода шуда буд ва иљрои он барои шароити имрўз гўё ѓайри ќобили татбиќ будааст. Тањќиќоти сесолаи коршиносони Бонки Љањонї аз нигоњи љониби Ўзбакистон ба суолњои њаётан муњим посух надодаанд ва масъалањо њалношуда боќї монданд, аз љумла: Хатари офатњои фаннї, эњтимолияти фаромадани ярчњо, ќабати намак, њимояи њуќуќи кишварњои поёноб ва низоми тазмини маљрои об, махсусан дар дав-

раи обёрї. Кори гурўњи коршиносони Бонки Љањонї «як реферати донишљўї»-ро мемонад, таъкид доштааст љаноби Р.Азимов ва талоши онњо бањои њирфаї пайдо накардааст. Аз ин хотир маќоми Ўзбакистон пешнињод карда, ки ташхиси дигаре гузаронида шавад ва ин дафъа бештар ба гузинањои ивазкунандаи «Роѓун», аз љумла ба бунёди нерўгоњњои хурду миёна ва ангиштї рў оварда шавад, ки гўё бо сармоягузории кам мушкили барќ дар Тољикистон њал гашта, мувозинати об дар минтаќа вайрон намешавад ва хатари фалокатњои зистмуњитї ва иљтимоъї низ аз миён мерафтаанд. Бале, ахиран аз 14 то 18 июл дар шањри Олмаато зери назари Бонки Љањонї бањси намояндагони љомиъаи шањрвандї аз кишварњои Осиёи Марказї бар сари натиљањои ташхиси лоињаи «Роѓун» доир гардид, ки намояндагон аз 46 ташкилоти љамъиятї ва 6 кишвари болообу поёноби Афѓонистону Тољикистон, Ќазоќистону Ќирѓизистон ва Туркманистону Ўзбакистон ширкат доштанд. Тољикистонро дар баробари намояндагон аз њукумат, ширкати «Нерўгоњи Роѓун» њам намояндагї кардааст. Бонки Љањонї зимни пахши баёнияи хеш баъд аз анљоми ин нишаст гуфт, намояндагони кишварњо њисоботи ташхисии фаннї- иќтисодї ва паёмадњои зистмуњитїиљтимоъии «Роѓун»-ро дар заминаи маблаѓгузории «Корпоратсияи байналмилалии рушд» бањс карданд. Яъне чунин ба назар мерасад, ки ду ташхиси «Роѓун» аз сўи коршиносони мустаќили ширкатњои «Coyne & Bellier» ва «Poyѓy» тамоми љанбањои масоили бањсї ва имконияту шароити бунёди «Роѓун»-ро дар бар гирифта, манофеъи кишварњои болообу поёноб ба инобат гирифта шудаанд. Масъули чунин корњо дар Бонки Љањонї Анна Бљерде, ки рањбарии нишасти нињоиро дар Олмаато ба ўњда дошт, гуфтааст: мулоќоту гуфтугўњо нуќтаи болотарини баррасињои маќомоти давлатї, тањлилгарони мустаќил ва коршиносони байналмилалї дар бораи «Роѓун» буд ва тавассути чунин як раванд яќин њосил шуд, ки ташхис ба шаффофият рўбарў будааст. Мањз бар пояи њамин натиљагирї Бонки Љањонї эълон дошт, ки бунёди нерўгоњи барќї-обии Роѓун кадом хатаре барои минтаќаи Осиёи Марказї надорад. Дар заминаи барномаи кории аз ќабл омодашудаи Бонки љањонї бори дигар шарњу

баррасињои ташхисии «Роѓун» то 29 июл идома карда, дар нимаи аввали моњи август бояд хулоса шаванд ва бо њамин, ташхисе, ки бо талаби Ўзбакистон 4 сол боз идома дорад, бояд анљом бигирад. Вале боз њам суол ин аст, ки оё чунин хоњад шуд ё бањси дигаре аз нав оѓоз меёбад? Бањс сари калонтарин объекти сохтмоние, ки масъулияташро Тољикистон ба уњда мегирад ва дорои обанбори бузургтарин бо сарбанди 335-метра мебошад. Тавре коршиносон мегўянд, барои сохтани навбати аввали «Роѓун» ќариб 600 миллион доллар лозим мешавад, аммо барои комилан анљом гирифтани ин сохтмон наздик ба 2,5 миллиард доллар лозим мешавад, ки Њукумати Тољикистон чунин тавонмандиро дар худ надорад. Агар талошњое бо печида сохтани масъала ба сиёсат барои љамъоварии маблаѓ аз мардумро њукумат пеш гирифт, вале маблаѓи љамъоваришуда кирои бањс ќарор нагирифт, яъне таќрибан 186 миллион доллар љамъоварї шуд. Бо њамин тањти фишори кишварњои поёноб ва дархости созмонњои байналмилалї њукумат сањмияфурўширо ќатъ кард. Дар тўли ин чанд соли ахир Њукумати Тољикистон ба кишварњои поёноби минтаќа итминон медињад, ки бо бунёди обанбори бузург маљро ва миќдори обњои дарёњо таѓйир намеёбанд, вале то ба имрўз кишварњои поёноб, махсусан Ўзбакистон ќаноъатмандї њосил накардаанд. Вале ноќаноъатмандии кишвари њамсоя њам ба таври комил рушан нест, ки ин љо масъала дар воќеъ вайрон шудани низоми љараёни обњои дарёист ё амбитсияи сиёсии рањбарияти Ўзбакистон. Њузур пайдо кардани Абдулазиз Комилов дар нишасти вузарои кишварњои узви СЊШ дар Душанбе то љое ба «об шудани ях» дар муносибат миёни Тошканду Душанбе фањмида мешуд. Чун бори аввал аст, ки пас аз солњои тўлонї маќомдори аршад ва таъсиргузор дар сиёсати Ўзбакистон по ба хоки Тољикистон гузошт. Дар њоле ки маъмулан дар ин гуна нишастњо Тошканд нафареро мефиристод, ки ў салоњияти тасмимгирї надошт, аммо ин дафъа худи вазири корњои хориљии Ўзбакистон мењмони Душанбе ќарор гирифт. Дар дидору мулоќоте, ки ў бо њамтои тољики худ дошт, аз вазъи феълии робитањо ва дурнамои њамкорињо табодули назар њам кард. Чун ваќте аз љалби таваљљуњи љаноби Комилов ба «фаъол сохтани муко-

ламаи сиёсї ва зарурати он» иттилоъ дода мешавад, ин хеле љолиб ва дар нињоят муњим ба назар мерасид. Ваќте аз шакл гирифтани муколамаи сиёсї ба хотири рушди њамкорињо дар соњаи наќлиёту энержї, марз ва дигар соњањо ишора мешавад, пас ба њамвор шудани муносибатњо миёни Душанбе ва Тошканд умед бастан имкон дошт. Бале, ба таври тўлонї сард нигоњ доштани робитаву муносибатњо натанњо ба нафъи Тошканд нест, балки барои Душанбе њам кадом бурде надорад, чунки паёмади мушкилоти мављуд ѓолибан болои миллатњост ва анљараи онро танњо онњо мекашанд. Бубинед, бунёди «Роѓун» то куљо ба риштањои муносибату њамкорињо миёни ду кишварро нохун зад ва ё аз ин сохтмони бузург љонибњо сиёсати комилан номатлубро пеш гирифта, интиќодгирии њамдигариро шиддат бахшиданд. Кор то ба љое расид, ки Ўзбакистон роњи оњанро дар самти љануби Тољикистон комилан вайрон ва интиќоли газро њам ќатъ кард. Аз ташриф овардани љаноби А.Комилов ба Душанбе чунин бардошт њосил мешуд, ки Тошканд эњтимол баъди эълони Бонки љањонї аз натиљаи ташхиси чањорсола ба хулоса омад ва маќоми калидиро дар таъини сиёсатњои худ њамчун «паёми њамкорї» ба Тољикистон фиристод. Нишасти сарони нињодњои дипломатии кишварњои узви СЊШ дар шањри Душанбе кори хешро анљом бахшид ва яке аз масъалањое, ки вузаро диду

назари хешро атрофи он мушаххас карданд, мавзўъњои рўзномаи љаласаи СЊШ ва ширкати сарони кишварњои узви он дар Душанбе буд. Аммо суоли матрањ ин аст, ки оё љаноби Ислом Каримов дар ин љаласаи сарони кишварњои узви СЊШ њузур пайдо мекунад ё хайр? Ба њар њол, Бонки љањонї бунёди «Роѓун»-ро дар љањорчўбаи ќонунњои байналмилалї имконпазир медонад, аммо сармоягузории он њоло рушан нест, ки аз кадом љонибе сурат мегирад. Чунки Бонки љањонї сармоягузории омўзишу тадќиќоти «Роѓун»-ро ба зимма гирифта буду халос. Яке аз ишорањои нозуки ин нињоди молии байналмилалї ин љост, ки њангоми арзёбии лоињаи «Роѓун» коршиносон варианти таъмини Тољикистон бо нерўи барќ бидуни бунёди ин нерўгоњро њам мавриди баррасї ќарор додаанд, аммо гўё ба ин назар расидаанд, ки «Роѓун» роњи аз њама арзони таъмини барќ барои Тољикистон будааст. То куљо ин њарфњо дунбол мешаванд ва барои тањаќќуќ пайдо кардани умеди миллат ба неруи барќ дар Тољикистон ва атрофи он, инчунин дар сатњи байналмилалї анљом мегиранд, ваќт посух хоњад дод. Ба њар њол, Душанбе дари њамкорињоро бо Тошканд боз мегузорад, аммо гуфтан мушкил аст, ки чунин раванд оѓоз мешуда бошад, чун дар сармоягузории «Роѓун» бетаъсир нахоњад буд. Њикматуллоњ Сайфуллоњзода, тањлилгари масоили сиёсї

6

7 августи соли 2014

www.nahzat.tj

воќеъият

Саъодатшоњ – ќурбонии дифоъ аз мазњаб Бисмиллоњи рањмони рањим. Муддатест, ки Саъодатшоњ гирифтори зиндон аст. Саъодатшоње, ки раёсати шуъбаи Бадахшонии ЊНИТ-ро роњбарї мекунад, Саъодатшоње, ки дар узвияти шуъбааш зиёда аз 2000 сокинони Бадахшонро гирдињам овардааст, онњое, ки ѓолибан пайрави мазњаби исмоилианд. Ё ба ибораи дигар ЊНИТ њамчун як њаракати мардумї солњо ќабл мардуми Бадахшонро ё ханафї ва ё исмоилї дар канораш гирифта буду дар вазнинтарин њолатњои ба сари ин мардум омада, дар пањлўи онњо ќарор дошт, шањидони зиёде аз худ таќдим намуд, ки дар байнашон ду раиси шуъбаи ЊНИТ, њарду њам исмоилї ќарор доранд. Баъд аз даргузашти рўзњое чун шаб сиёњи миллат ва дамидани насими субњи сулњу оштї, ин мардум вафодории худро ба Нањзат эълон дошта, бо сарварї ва кўмаки бародар Имомназар – он шањиди сулњ, бори дигар ЊНИТ-ро дар Бадахшон расмият бахшиданд. Муддате аз расмї шудани њизб нагузашта буд, ки шахси Имомназар бо тавсияи раиси фаќиди ЊНИТ устоди шањид, Сайид Абдуллоњи Нурї, раёсати шуъбаи Бадахшонии њизбро ба уњда гирифт. Солњост, ки мардуми Бадахшон дар Нањзати Исломї пањлў ба пањлўи њам истода, кор ва фаъолият мекарданду мекунанд. Њељ гоње сухан аз ин мазњабу он мазњаб намерафт. Њатто масъулин ва аъзои ин њизб, ки дар Бадахшон буданд, ба баъзе афкор ва эътиќодоти хурофотї, ки маъмулан дар байни пайравони мазњаби исмоилия ба вуљуд меомаданд ва ба мазњаби исмоилия њељ иртиботе надоштанд, мухолифати шадид нишон намедоданд. Муттассифона, аз миёни нафароне, ки ќаблан њанафї буданд ва баъдан гўё ба исмоилия гаравиданд, касоне пайдо шуданд, ки худро «пайѓамбар» эълон карданд. Њатто гоњо худро баландтар аз «пайѓамбар» њам медонистанд. Касоне низ пайдо шуданд, ки худро Мањдї номида, дар байни мардум афкору эътиќодоти хурофотиро тарвиљ медоданд. Ва њатто, баъзе аз мардумонро чунон ташвиќ карданд, ки онњо аз дунё даст кашида, худро барои фидо шудан омода мекарданд. Вале њама медонистанд, ки ин гуна ашхос маризи равонианд ва ин гуна иддаъо ба дини мубини ислом ва мазњаби исмоилия њам њељ рабте надорад. ЊНИТ њатто ба ин ашхос мухолифате накард ва эътиќод ба он дошт, ки мардум дар интихоби мазњаб озоданд. Ва ин мавќеъи њизб сабаби мањбубияташ дар Бадахшон гардид. мањбубияте, ки ЊНИТ дар Бадахшон, ба хусус дар байни мардуми исмоилї ба даст оварда буд, барои раќибони ин њизб хушоянд наомад. Дар умум метавон гуфт, ки нуфуз ва мањбубияти рўзафзуни Нањзати Исломї дар кишвар ва коњиши бардавоми нуфузи њизби њоким сабаб гаштанд, ки Њукумати Тољикистон

аз њар услубу василае метавонист истифода намояд, то пеши нуфузи ЊНИТ-ро бигирад. Ба ин маќсад гоње мебинем, ки Нањзат ва аъзову љонибдорони онро ба шиъагарої муттањам мекунанд, њамон тавре, ки ќабл аз 20 сол ба вањњобигарої муттањам карда буданд. Дар њоле ки вањњобї ва шиъа комилан ба њам мухолифанд. Аз њама таассуфовар ва њайратовараш он аст, ки њамин туњматњои сохтаву бофтаи нињодњои алоњидаи њукуматро бисёре аз мардуми содда, њатто баъзе аз муллоњои аз сиёсати љањон бехабар, бовар мекунанд. Дар њоле ки туњмати баъдї њам њамон туњматест ќаблан карда буданд. Масалан, иттињоми имрўза ба шиъагарої, њамон иттињоми ќаблист, ки вањњобигарої мегуфтанд. Њоло њама мутмаин шуданд, ки ЊНИТ вањњобї набуда, сирф њанафист. Њоло боз бармегардем ба ќазияи Саъодатшоњи бадахшї. Иттињоми алайњи ў роњандозї шуда, комилан баръакси он чизест, ки худи ЊНИТро муттањам месозанд. Яъне ишонро ба он гунањгор кардаанд, ки бар зидди мазњаби шиъаи исмоилия мардумро тањрик дода, низоъи мазњабиро роњандозї кардааст. Аммо худи Саъодатшоњ, ки тамоми дўстону рафиќонаш аз мардуми исмоилї њастанду худи ў низ аз тарзи фарњангу одати он мардум пайравї мекунад, њатто дар Душанбе низ тоќии бадахширо, ки рамзи мардуми минтаќаи мазкур аст, доим дар сар дошт, ќурбонии дифоъ аз мазњаби њанафии худ гардидааст. Худи ишон њамчун сокини дењаест, мардуми он њама аз мазњаби њанафї пайравї мекунанд. Танњо гуноњи ў њамон аст, ки мардуми дењаро насињат додааст, њамчун пайравони мазњаби њанафї ба њељ мазњаби дигаре рў наоранд ва дар дења сабаби ихтилофу кашмакашї нашаванд. Яъне ў айни он суханонеро гуфтааст, ки њар рўз аз љониби масъулини баландпояи давлатї ва динии кишвар гуфта мешаванд. Шояд ишон ононеро, ки мазњаби хешро иваз мекунанд, зери танќид гирифта бошад. Њамон тавре, ки масъулони динии њукуматї низ чунин ашхосро на танњо зери танќид мегиранд, балки ќисми зиёди ашхоси мазњабивазкардаро ба мањбас ка-

шиданд. Аммо чун Саъодатшоњ узви фаъоли ЊНИТ ва раиси шуъбаи бадахшонии он њаст ва нињодњои алоњидаи њукуматї, ки зарба задан ба њизбро масъулияти аввалиндараљаи худ мењисобанд ва аз њар роњу услубе барои ин њадафашон истифода мебаранд, ин бор «сайд»-и худро дар Бадахшон пайдо карда, Саъодатшоњи нањзатиро њадаф ќарор доданд. Ин љо сазовор аст, ки як назари тањлилие андозем ба ихтилофоти мављуда байни мазоњиби исломї, то решаи ин ихтилофот бароямон маълум гардад. Ислом њамчун як дин бо диди васеъи хеш мазоњиби гуногунеро шомил мебошад ва њамаи онњоро дар якљоягї «Ањли ќибла» меномад. Тамоми уламои исломї, аз љумла Имоми Аъзам Абуњанифа, пайравони мазоњиби ањли ќибларо мусалмон дониста, ба куфр нисбат доданро љоиз намедонист. Аммо душманони ин дини мубин дар њар асру замоне аз он ихтилофоти фаръї, ки дар байни ин мазоњиб вуљуд доранд ва њамчун рањмати илоњї таъбир мешаванд, суйистифода намуда, дар байни пайравонашон тухми нифоќу фитнаро мекоранд. Банда ба он дўстї ва шинохте, ки аз миллатњову мазоњиби исломї дар дунё дорам, он ихтилофу тафриќаро, ки имрўзњо домани олами исломро гирифта, сабаби рехта шудани хуни поки садњо муъмин гардидааст, тањлилу баррасї намудаам. Ва хулосаи тањлилам њамин буда, ки омилони аслии ихтилофоти имрўзаи олами ислом ду ќисматанд: омили аввал, душманони хориљии ин дини мубин буда, аз яњудону мушрикон иборатанд, ки марказњои бузурги тањлиливу барномарезиро дар саросари љањон зери даст доранд. Ва солњост, ки алайњи ин дин ва пайравонаш барномарезї мекунанд. Хушбахтона, бо доштани ин њама имконот дар муборизаи мантиќї бо ин дини мубин њамеша маѓлубанд. Бинобар ин, дар њолатњои истисної ба муборизаи нољавонмардона ва ѓайримантиќї алайњи Ислом ва пайравони он мепардозанд. Дурўѓу буњтон дар ин њолат барои онњо мантиќ ва ба истилоњ фарњанг ќарор гирифтааст. Тавре дар боло ишора рафт, дурўѓу буњтони вањњобият, ки дар 20 соли гузашта «фарњанг»-и муборизаи онњо гашта буд ва хисороти зиёде ба миллат овард, имрўзњо комилан ошкор гардид. Ва њоло буњтони навбатии онњо шиъагароист, ки љои онро гирифтааст ва боз Худо медонад, ки ин чї хисороту зараре ба миллату кишвар биоварад. Аммо омили дувум, ки њамчун иљрокунандаи наќшањои он душманони дин мањсуб мегарданд, умдатан ашхосеанд, ки мазњаби хешро иваз мекунанд. Ононе, ки аз мазњаб норозї гашта, мазњаби дигареро интихоб мекунанд, 90%шон бо ѓараз ва ба хотири манфи-

ъат будааст. Онњо дар љустуљўи њаќиќат ва ризои Худо нестанд, вагарна њаќиќат ва ризои Худоро дар пайравї аз мазњаби хеш метавонистанд биёбанд. Пас он ашхос дониста ва ё надониста бозори душманони хориљии ин динро ривољ дода, наќшањои онњоро амалї мегардонанд. Дар тўли таърихи мављудияти ин дин зарбаи аслї ба пайкараи ањли дин танњо тавассути тафриќа ва адовати мазњабї зада шудааст. Ин тафриќаву адоват тавассути ифротгароёни мазњабї, ки њамон мазњабивазкардагонанд, эљод мегардад. Имрўзњо омили аслии тафриќа ва ихтилофи байни олами ислом суннињое мебошанд, ки ба шиъа гаравидаанд, њамчунин шиъањоеанд, ки суннї шудаанд, яъне мазњабивазкардањоянд. Бале, ивазкунии мазњаб беѓараз набуда, љињати дарёфти манфиъат будааст ва ин манфиъатро душманони хориљии ин дин дар ихтиёри ин гурўњњо ќарор медињанд. Њамин тавр, мо ба хулоса омадем, ки бояд њељ шахсе аз мазњаби хеш даст накашад ва дар он боќї монад, балки аз дохили њамон мазњаб худро ба Худованд наздик созад. Чунки барои ќурбати Худо танњо таќво лозим аст, ки он ба мазњаб рабт надорад. Банда дар њар мазњабе бошад ва бо ихлосу садоќат бандагии худро анљом дињад, ба Худованд наздик мегардад. Шояд Саъодатшоњ низ ашхосеро, ки мазњабашонро иваз кардаанд, мањкум намуда бошад, њамон тавре ки њукумат ва масъулонаш мањкум мекунанд. Аз ин бештар коре накардааст ва ё шояд баъзе хурофотњоро, ки ба мазњаб ратб додаанд, вале аз мазњаб нестанд, зери танќид ќарор дода, мардумро аз дода шудан ба ин хурофотњо барњазар дошта бошад. Ин љо саволе матрањ аст, ки оё ин мавќеъгирињо љиноятанд? Шояд барои як нањзатї, бале!

Саидумар Њусайнї

www.nahzat.tj

7 августи соли 2014

фољеъа

7

Тибќи омори Кумитаи кор бо занон ва оила дар 6 моњи соли 2014 дар Тољикистон 4663 мавриди талоќ ба ќайд гирифта шудааст, ки нисбати њамин давраи соли гузашта 556 -то бештар аст. Дар 6- моњаи аввали соли 2013 њам 4107 талоќ сабт шуда буд, ки 81 бор аз 6 моњи нахусти соли 2012 зиёдтар буд. Аз ин раванд чунин натиља њосил мешавад, ки болоравии иттифоќ афтодани амри талоќро нишон медињад. Коршиносон далоили талоќњоеро, ки дар Тољикистон рух медињад, гуногун арзёбї мекунанд. Ба ќавли онњо мушкилоти иќтисодиву иљтимоъї дар талоќњое, ки дар кишвар рўй медињад, таъсири чашмгир доштааст. Мушкилоти иќтисодии зану шавњар худ ба танњої омили асосии бўњрон дар оилањост. Муњољират низ аз љумлаи дигар њаводисест, ки ба унвони људошавии оилањо матрањ мегардад. Ойнињол Бобоназарова, раиси созмони љамъиятии «Перспектива+» дар ин бора мегўяд: бисёре аз мардњо ба муњољират мераванду барнамегарданд ва иддае аз онњо бо занони рус никоњ мебанданд. Яъне дар 1 сол то 9 њазор шањрванди тољик бо русњо аќди никоњ мебанданд. Аммо аз суњбат бо баъзе занњои танњо чунин бармеояд, ки људоии онњо аз шавњар дар заминаи мувофиќ наомадан бо њамдигар будааст, аз љумла Мунира ном зане, ки сокини пойтахт мебошад, њамин гуна аќида дорад ва далел меорад, ки ў бо раъйи модараш ба шавњар баромада буда, ки оќибат муътод будани шавњар боиси људої гаштааст. «Издивољ сурат гирифту ба хонаи шавњар рафтам ва 1 моњи аввал њама хуб буд, вале баъдан шавњарам бештар хоб мерафт, таги чашмонаш варам медидам, дар љое њам кор намекард. Як бародари дигари шавњарам њам ба њамин мушкилот дучор буд. Рўзњое њам буданд, ки мо то 3 рўз нони хўрдан надоштем», афзуд Мунира. Дар идома Мунира гуфт, бо сипарї шудани сардињо барои таваллуди фарзанд ба хонаи модар рафтааст, вале шавњар барои таваллуд ва фарзандаш пулеро харљ накард. Њамин тавр зиндагии заношавњарии онњо 11 моњ давом карда, нињоят рўзе шавњар ба наздаш омада гуфтааст, барои кори 5-рўза ба ноњияи Рўдакї меравад, вале баъд аз 10 рўз њам хабаре аз шавњар наомадааст. Хушдомани Мунира баъдан гирякунон наздаш омада гуфтааст, шавњаратро бо љурми маводи мухаддир дар Маскав дастгир кардаанд. Сабаби људоии зану шавњар њам њамин буда, яъне тавассути телефон талаб кардани талоќ аз шавњар. Њоло баъди гузашти 5 сол Мунира бо шавњараш телефонї суњбат мекунад, ки њукми 10 -солаи зиндон дорад. Њатто ба ин назар аст, ки агар

Талоќ ва сиёсатњои њукумат шавњар озод шуда, аз раъйи ифлосаш баргардад, ба хотири духтараш бори дигар бо ў зиндагї мекунад. Чун худаш њам бепадар калон шуда, сахтии зиндагии танњоиро аз модари худ дидааст. Њамаи њаводиси худ ва таљрибаи хешро тањлил карда, Мунира ба љавонон тавсия мекунад, ки ќабл аз издивољ њамдигарро бишиносанду бисанљанд ва бо тахмин издивољ накунанд. Ваќте дар бозор молеро барои худ ихтиёр мекунї, љанбањои мухталифи онро месанљї, пас издивољ ин ихтиёр кардани зиндагии якљоя бо нафари дигар аст. Мањбуба Азимова, рањбари бахши иттилоотиву тањлилии Кумитаи кор бо занон ва оила талоќњои зиёдро дар љомеъа ба ноомода будани љавонон ба оиладорї ва дахолати зиёди хушдоманњо вобаста медонад. Ба назари ў ба зўрї оиладор кардани духтар боиси муноќишаи оилавї шуда, нињояти кор људоист. Љамшед Нозимов, як љавоне, ки 1 сол боз аз њамсараш људо шудааст, дар бораи иллати људої мегўяд, «нофањмињо дар ин маврид зиёд буданд. Вале муњимтарин чизе, ки боиси људої шуд, ин дахолати волидайни арўс буд. Онњо мегуфтанд, бояд хона бигирї ва намехоњем духтарамон дар хонаи падару модарат зиндагї кунад». Бо ин вуљуд,

Сабоњат Муќумова, узви Кумитаи масъалањои иљтимоъї, оила ва њифзи саломатї дар Маљлиси намояндагон бар ин назар аст, ки аз њам пошидани оилањо дар воќеъ ба надоштани хона вобастагї дорад. Ба андешаи хонум Сабоњат, надоштани савод ва хониши кофї, љои корї ва маъоши арзанда низ имрўз шумораи талоќро дар кишвар афзоиш додааст. «Имрўз љавонон фикр мекунанд зиндагї осон аст. Вале оила барпо кардан ва нигоњ доштани он кори сањл нест. Аз ин рў, духтар ва писаре, ки бо њам издивољ мекунанд бояд аз тарзи оиладорї ва муносибатњои оилавї бештар огоњ бошанд. Баланд будани фарњанги оилавї наќши муњиме дар суботу њамбастагии оилањо дорад ва ба ин падару модар, хешу табори наздик бояд кумак намоянд», изњор дошт Сабоњат Муќумова. Имрўз бо таваљљуњ ба рўз то рўз душвор шудани вазъи иќтисодии Тољикистон ва боло рафтани таваќќуъоти духтарону писарон пешгирии падидаи талоќ беш аз пеш мушкилтар шудааст. Бо вуљуд, Ойнињол Бобоназарова мўътаќид аст, ки дар бораи талоќ барномањо дар шабакањои телевизионї хеле каманд. Гузашта аз ин, дар шабакањои телевизионї талош мешавад њамаи љанбањои

зиндагї љилваи хуб пайдо намоянд. Барои њамин ба мавзўи талоќ напардохта, бештар ба барномањои раќсї дода мешаванд. Аз сўи дигар, бо ин ки љомеъаи Тољикистон суннатист ва дар он рўњониён љойгоњ доранд, вале аз онњо барои иршод дар амри издивољ истифодаи лозим сурат намегирад. Барнома ва чораљўињои њукумат то кунун дар пешгирї аз раванди афзояндаи талоќ самараи матлуб надодааст. Њама ба ин назаранд, ки вазъи бади иљтимоъиву иќтисодї омили аслии афзоиши талоќ дар Тољикистон аст. Аммо ошкор ва иќрор карда намешавад, ки ин вазъи бадро кї падид овардааст? Оё нотавонии нињодњои њукумат ва нодидагирии маќомот ба ин раванд вобаста нест? Агар мардњо ба муњољират мераванду бо духтарони рус издивољ карда, занони хешро суроѓ намекунанд, муќассир кист ва чаро њукумат муњољиратро самти афзалиятноки сиёсати худ ќарор додааст, њатто онро ташвиќ њам мекунад? Чаро њукумат љиддан дунболи фароњам сохтани љойњои кории арзанда дар дохили кишвар нест?

Шуњрат Набиев

8

7 августи соли 2014

www.nahzat.tj

мусоњиба кори хуб кардем, ки он замон љавоб нагуфтем ва хомўширо интихоб кардем. Њама чизро машварат кардему даст додем. Мо номзадии хонум Ойнињол Бобоназароваро њам аз њама охир љонибдорї кардем, ќабл аз љонибдорї кардан маљбуран љаласаи Шўрои сиёсї даъват кунем. Дўстон аз дигар њизбњо гуфтанд, ки ниёз ба Шўрои сиёсии њизби онњо вуљуд надорад ва њарчи њамин љо гуфтанд, мавќеи њизб њамон аст. Дар љаласаи муштарак ваќте номзадии хонум Ойнињол Бобоназарова тайид шуд, ба хулоса омадем, ки пагоњ исми ўро эълон мекунем. Њамон шаб чї шуд, барои мо то њол равшан нест, чаро ин њарфњо њангоми машварат гуфта нашуданд. Масъала то ин њад доѓ набуд, ки баъдан доѓаш карданд. Агарчи аз њама охир номзадии хонум Бобоназароваро љонибдорї кардем, рўзи

(Идома аз шумораи гузашта)

ЊНИТ набошад, яъне онро бастанд, дар љомеъа чї рух доданаш мумкин аст. Шумо ва љонибдорони њизб, албатта, мегўед, ЊНИТ-ро инкор кардан намешавад, њатто гуфта будед, касе дар фикри бастани њизб аст, соќ нест. Албатта, ЊНИТ-ро девонањо намебанданд ва ё њизби коммунисту ислоњоти иќтисодї ва ё ягон созмони дигарро. Вале онњоеро, ки аз њамин њоло гуфта истодаанд дар ин бора, масалан “ислом ба њизб ниёз надорад” ва ѓайра онњоро чї метавонем ном бурд?

- Мехостам аз ќисмати охири савол шурўъ кунем. Оё Ислом ниёз ба њизб дорад ё не? Љавоби ман ин аст, ки надорад. Ислом на ба њизб ниёз дорад, на ба парлумон, на ба президент ва на ба кадом мансабу вазорате. Оё касе метавонад исбот кунад, ки Ислом ба инњо ниёз дорад?

Ислом на танњо ба њизб, балки ба парлумону - Оё барномаи ширкати ЊНИТ бо номзади ѓайрињизбї, он њам зан дар интихоботи президентї дар нуфуз ва љойгоњи њизб чї таъсир гузошт?

- Агар номзади худамонро мемондем, љойгоњ ва нуфузи мо дар кўтоњмуддат ба шиддат боло мерафт, чун ба њайси як нерў вориди майдон мешудем. Агар дигарон инро мехостанд, меомаданд ба канори мо ва ширкат мекарданд. Вале, ин болоравии љойгоњи њизб боиси эљоди ихтилофњое мегашт, ки болотар гуфтем, аслан дин зери зарба ќарор мегирифт. Чанде баъд маълум гашт, ки бисёре аз наворњои пахшшуда ва пахшшаванда њанўз ќабл аз интихобот омода шудаанд. Њамин аст, ки ба хотири зарба задан ба њизб баъзе бехирадон зарба ба дину миллат мезаданд. Албатта, њоло њам ин корро карда истодаанд, вале он замон њассосияти бештар пайдо мекард. Касе агар масъалањоро аз диди милливу давлатдорї ва бо дарназардошти вазъи минтаќаю љањон баррасї мекунад, ин мавќеи моро љонибдор аст, агарчи ин гурўњ аќаллиятанд. Аксарият ё авомона фикр мекунанд ё дар ќолаби манфиатњои шахсиву гурўњї. Барои онњо, гўё мо кори дурусте накардем ва барои њамин мавќеи њизб поин рафту мо бохтем. Вале њамчун як нерўи миллї, ки бояд ояндаро бубинад ва гоњо манфиатњои худро фаромўш кунад, мо бурд доштем.

- Иддае бар ин назаранд, ки ЊНИТ (роњбарияти он) дар мавриди номзадии Зойиров ба ду гурўњ таќсим шуда буд: яке љонибдору дигаре мухолиф. Агар ЊНИТ аз номзадии Зойиров дастгирї мекард, чї натиља ба бор меомад?

- Дуруст мегўянд, мо дар аввал ду даста будем. Ваќте ба хулоса омадем, ки аз дохили њизб номзад пешнињод накунем, масъалаи шахсияти номзад пеш омад. Пинњон намекунам, худам аз касонеам, ки љонибдори номзадии Зойиров будам.

Бањсњои тўлоние доштем, назари минтаќањоро мегирифтем. Аљиб ин буд, ки намояндагони минтаќањои мо бештар тарафдори мондани номзад аз њизб ё умуман нарафтан буданд. Њатто, устод Тўраљонзода њам боре гуфтанд, ки мавќеи намояндагони мо дар минтаќањо болои он кас њам таъсир гузоштааст, ки дар аввал мисли мо хеле љонибдорї аз пешбарии Зойиров мекард. Инро дарк кардем, ки нерўи асосии мо, мардуми тарафдор ва онњое, ки дар майдон бояд кор кунанд, ин интихоби моро љонибдорї нахоњанд кард. Баъдан, тамоми пањлуњои масъаларо баррасї кардем ва ба хулоса омадем, ки таќрибан бо њамон далелњо набояд ману Зойирову Тўраљонзода номзад бошем. Бояд як нафари фароњизбї номзад бошад, ки аз лињози идеологиву минтаќаї њассосият ба вуљуд наорад, таќсимоти диниву дунявї, шимолу љануб ва ѓайра шакл нагирад. Агар касе фикр кунад, ки интихоби номзад барои мо кори соддаву лањзаина буд, иштибоњ мекунад. Њоло аз он замон ваќти зиёд гузашту аксарият ором шуданд, мешавад баъзе чизњоро гуфт. Мо соатњои тўлонї бањсу суњбат дош­ тем, аз љумла байни ману Зойиров чанд навбат суњбат буд ва тамоми пањлуњоро ошкору самимона гуфтем. Њатто, љаласаи муштараки Шўрои сиёсии ду њизбро бо ширкати гурўњи кории ИНИТ гузаронидем. Зойировро хоњиш кардам, ки ба намояндагї аз њама бо яке аз шахсиятњои сатњи миллї, ки метавонист номзади муносиб бошад, суњбат кунад. Зойиров њам ќабул карду рафт барои суњбат бо ў. Њамчун ин ба ў гуфтам, ки чаро бояд ишон суњбат ва ташвиќаш намояд, чун њарду дунявианд, агар ман ин корро кунам, шояд бардошти дигаре мешуд. Яъне, агар ин суњбатњову тафоњумњо дар бораи номзади ягона намешуд, чигуна яке аз мо барои суњбат пеши нафари сеюм мерафт? Ваќте баъзе мусоњабаву тањлилњои эњсосотиро мехонам, итминонам ќавитар мегардад, яъне мо

дигар дидам, ки кор маљрои дигар гирифтааст, маљбур будам ин интихобро ба дўши худ бигирам ва эълон кардам, ки масъулияташ ба дўши ман аст. Ва њуљум ба мо оѓоз гашт, ки гўё касеро фурўхтему касеро харидем ва савдое бо њукумат дорем. Он ваќт лозим буд, ки мо хомўш бошем ва њоло њам зарурати бањс атрофи ин мавзўъро намебинем, агарчи эњсосот фурў нишастаанд.

- Њамчунин њарфњое њам шунавида мешаванд, ки агар ЊНИТ аз номзадии Зойиров пуштибонї мекард, фаъолияти њизбро њукумат номумкин месохт, яъне мебаст ва аз ин љост, ки як навъ муомила миёни ЊНИТ ва њукумат шудааст. Оё ин њарфњо сињњат доранд?

- Болотар гуфтам, ин натиљаи он аст, ки баъзењо зоњири корро мебинанд ва ба умќи масъала сарфањм намераванд. Душворї њам дар њамин љост, ки мисли дигарон њама чизро гуфта наметавонем ва бояд нагўем њам. Вагарна, моњияти машварату эътилоф ва љиддї будан аз байн меравад. Њоло њама чизро ба мушоњида гирифтаед, албатта, ки пешнињод нашудани номзадии Зойиров пеши роњи фишорњоро нагирифтааст, баръакс, онњо зиёд шудаанд. Агар бо касе дар ин бора машварат мекардем, магар моликияти моро баъди интихобот мегирифтанд? Њатто, баъзењо мегўянд, шумо машварат доштеду њукумат мисли њамеша фиребатон дод. То ин њад онњо дар шакку гумони худ «пеш» рафтаанд, ки моро як нерўи њамеша фиребхўрда ва њукуматро як њукумати њамеша ањдшикан мењисобанд, дар њоле ки на ин асту на он. Росташ, аз сиёсати пешгирифтаи худ пушаймон нестем, муњим сиёсатњо бо шинохти воќеъиятњо буданд ва бањои нињоиро таърих хоњад дод. Сару садоњои расмию ѓайрирасмиро медонед. Аз ин рў бигўед: - агар дар Тољикистон имрўзњо

На, чунки ин дини мубин бо ин њама ниёзе надорад! Вале, мусалмонњо мисли њар инсони дигар дар љањони муосир ба ин њама ниёз доранд. Давлат, парлумон, њизб, интихобот ва дигар созмону ташкилотњо василањоеанд, ки инсонњо сарфи назар аз мусалмон, масењї ё бедин будан, барои танзими зиндагї ба ин гуна сохтору нињод ва василањо ниёз доранд. Зеро, ќонунгузорї њамин тарзи зиндагиро пешбинї кардааст, пас омехта кардани ин масоил ё аз надонистан аст ё аз ѓаразнокї. Агар ин њарфњоро кадом инсони тањсилнакарда мегуфт, узр дошт. Вале, бештар ин њарфњоро аз инсонњое мешунавем, ки даъвои илму маърифат доранд ва худро инсони муосир мењисобанд. Манфиатњои гурўњї аз як тараф, камбуди мантиќ ва далелњо аз тарафи дигар водор мекунанд, ки аз чунин як даъвои авомонаи асримиёнагї истифода намоянд ва худро дар њолати ногувор ќарор бидињанд. Зеро, љањони муосир ин масъаларо дар асри 20 љамъбаст кард, чї мусалмон, чї масењиву буддої њизбро яке аз василањои муносиб ва муњимми ширкат дар њаёти сиёсиву љамъиятї интихоб карданд. Миллатњои мусалмон ин марњаларо дар асри бист кайњо гузаштанду баъзе аз онњо ба кайњон низ парвоз карданд. Аммо њанўз њам мо дар ин масъала мондаем, ки њизб љоиз аст ё не. Танњо як идда тундгароёни мазњабї ин бањсро доман мезананд, ки ахиран худи онњо њам аз он даст кашиданд. Мисолаш, њизби «Нур» дар Миср аст, ки муассисонаш то дирўз ташкили њизбро куфр медонистанд. Вале, як идда дунявињо њам барои манфиатњои сиёсї ин андешаи хурофотии асрмиёнагиро барои мубориза алайњи раќибонашон далел ќарор додаанд, ки аз нигоњи мо хуб нест. Бале, пештар гуфтам, ки танњо девона њизби моро мебандад. Чун аќли солим ва манфиатњои милливу давлатї ин корро ќабул надоранд, чунки меъёри конститут-

www.nahzat.tj

7 августи соли 2014

мусоњиба сионист. Шояд касе дар сараш ин фикрро дошта бошад, вале байни хостану амал кардан фарќ аст. Модоме бештар бо номњои мустаъор дар ин бора мегўянд, ё чанд занаку љавонро сафарбар мекунанд, пас худ медонанд, ки љомеъа ин њарфро ќабул надорад ва беобрў мешаванд. Вагарна, њељ зарурати пинњон кардани номи худ нест. Тасаввур кунед, ки њизбро бастанд. Яъне, шањодатномаи Вазорати адлияро мегиранду бас, вале, инсонњо боќї мемонанд. Ин њама аъзову тарафдор њастанд, муњим ин аст, на ду вараќ. Бинобар ин, фикр намекунем, ки кор то ин њад бирасад. Дар вайрон шудани муносибатњо маъмулан як тараф гунањкор буда наметавонад. Фикри Шуморо дар бораи риоя нашудани њамкорињо аз љониби

Дар самти эътимод бо љомеъа њам ба хубї пеш рафтем ва аввалин њизбе њастем, ки муколама бо гурўњњои мухталифро ба роњ мондем. Тамоми ќишрњо даъват шуданд, аз љумла шоирону андешамандон, муаллимону варзишгарон ва бонувон. Њатто, њаљвнигоронро низ даъват кардем, то биёянд ва кори моро ба њаљв бикашанду бо њам бихандем. Маќсад, аз байн бурдани фосилањо ва кам кардани тарсу парњез аз якдигар буд. Кадоме аз њизбњо ё гурўње ин корро кардааст ва аслан онњо чунин барнома доштанд? Барои як кишвари љангзада, мисли Тољикистон ин хеле муњим аст, ки ќишрњои гуногуни љомеъа байни якдигар иртиботи ќавї ва самимї дошта бошанд. Шояд аз забони рањбари њизб садо додани ин њарфњо хуб нест, вале, агар ин барнома ва њадаф дар ягон

дилашро бигўяд. Њарфњои ў ва пайравонаш барои мо чизи нав нестанд, баръакс хуб аст, ки бигўяду бишнавад. То ба имрўз њам касе ўро ѓайр аз бањси илмї чизи дигаре нагуфтааст, агар шабакањои иљтимоъиро ба назар нагирем, ки онљо мо њам аз рўйи даъвои бисёрињо «кофир»-ем, на танњо ў. Ба љои аз худ ќањрамон ё мазлум тарошидан ва њисоб кардан, ки чанд маротиба дар шабакањо тањќир дидааст, бояд бо љасорату инсоф эътироф мекард, ки ба ў кї фишор овардааст? Ин љо инсоф ва љасорат лозим буд, то эътироф кунад, ки дигарон болояш фишор оварда, њатто, тањќиромез справка талаб карданд. Рисолати як равшанфикр пеш аз њама боинсофу бовиљдон ва љасур будан аст. Њоло баргардем ба асли матлаб,

9

карданд. Дар масъалањои бебарќї, роњњои пулакї, сиёсатњои ѓалати дигари дохиливу хориљї чизе нагуфтем. Сиёсат ин буд, ки ваќт дода шавад, то њукумат мустањкам ва болои пояш биистад, баъдан талаб кунем, ки ин корро бикуну дигарашро не. Аз тарафи дигар, мехостем њукумат моро њамчун шарик дар сохтани давлат ва раќиб дар сиёсат ќабул дошта бошад, на бештар аз ин ва на њамчун душман. Мо аввалин, шояд ягона њизбе њастем, ки ба њамаи вазоратњои ќудратї бо имзои рањбари њизб нома фиристодем, то биёянд ва бо мо суњбат кунанд, дарсу семинар ташкил бидињанд, ќонуну сиёсати давлатро бифањмонанд. Манфиатњои миллату давлатро шарњ бидињанд, њизбро ба њамкорї даъват намояд ва якљоя кор курнему њамдигарро хуб бишно-

президент ва вазирону кабирон њам ниёз надорад њукумат борњо аз ВАО хондем. Оё нањзатињо ва шахсиятњои исломї низ сабаби ихтилофњо шудаанд? Агар “ња” барои ислоњаш кадом корњоеро анљом додед?

- Аввалин коре, ки кардем, барномаи эътимодсозиро дар њизб ќабул ва амалї намудем, ки чор самт дорад: - Эътимодсозї дар дохили њизб, - Бо љомеъа, - Бо њукумат - дар хориљ. Њадаф ин буд, ки Нањзат бояд эътимодро аввал дар дохили худ ба вуљуд биёрад, баъдан байни худ ва дигарон. Пеш аз њама бояд бидонем, мо кї њастем, чї мехоњему ба куљо равонем. Сониян, худро ба дигарон бишиносонем, њамон тавре њастем, на он тавре, ки дигарон моро дидан мехоњанд. Бояд эътироф кунем, ки мо дар се самт нисбатан муваффаќ будем: дохилї, љомеъа ва хориљї ва ягона самте, ки муваффаќ нашудем, њукумат буду њаст. Инсонњои огоњ дар ёд доранд, пас аз рењлати устод Нурї тањлилгарон тахмин мезаданд, ки њизб пароканда, њадди аќал заъиф мешавад, чун чандин дидгоњу равишњо дар дохили њизб вуљуд доранд. Яъне гўё усулгароён, ислоњотчиён, тундгароён, муътадилон ва ѓайра дар дохили њизб вуљуд дорад, ки шояд якдигарро ќабул накунанд. Шахсияти Устод касе буд, ки ин њамаро метавонист даври њам љамъ кунад. Аммо барномаи ќабулшуда кўмак кард. Гуфтугўйи дохилиро роњандозї кардем ва њар кас назарашро ошкор гуфт. Бањсњо сурат гирифтанду дидгоњњо суфта ва ба њам наздик шуданд. Њадди аќал, гуногунандешї ва тањаммулгарої дар дохили њизб таќвият ёфт. Натиља ин буд, ки њизб на танњо заъиф нашуд, балки соли 2010 бењтарин ва ќавитарин маъракаи интихоботиро сипарї кард. Ва то имрўз тамоми талошњо барои заъифу пароканда кардан натиља надодааст, чун муколамаи дохилї вуљуд дорад ва эътимод њаст.

кишвари дигар аз тарафи њизби исломие анљом мешуд, на танњо пеши роњашро намегирифтанд, балки кўмакаш мекарданд. Баъзењо орзу мекунанд, ки дар кишварашон њизбу гурўњњо, намояндагони љањонбинии гуногун паси миз биншинанд ва суњбату њамкорї кунанд. Барои ин кор агар миллионњо доллар сарф мекунанд, натиља намедињад. Вале, афсўс, ки дар мо ќудрати дарки ин масоил нест, њама чизро сафеду сиёњ мебинанд. Ту ё дўсти ман њастї ва ё душмани ман. Барои як тоифа зиндагї рангњои дигар надорад, хеле хушканду карахт. Агарчи пеши роњи ин иртиботњо њам гирифта шуду таъсири худро расонд. Вале монеъањои равониву фикрї бардошта шуданд ё камтар гаштанд. Фишорњо болои бархе аз равшанфикрон боис гашт, ки зоњиран боз фосила бигиранд, њатто файласуфе, мисли устод Комил Бекзода! Бале, ў боре мурољиат кард, ки санаде барояш бидињем ва дар он равшан навишта шавад, ки узви њизби мо нест. Аввал зарофат ё шўхї фањмидем, чун файласуфон ин корњоро доранд, аммо не, дидем, ки љиддисту мегўяд, дар љои кор талаб кардаанд, агар чунин санад надињем, мушкилї пеш хоњад омад. Чун ишон дар бањсу мањфилњои фарњангї бо иштироки мо хеле фаъол буд ва шояд сахттарин њарфњояшро дар њамон љо мегуфт. Мо якдигарро мешунидем, бањс мекардем ва тањаммул доштем. Баъд омаданро бас карду гуфт, баъзењо нодуруст фањмидаанд. Гуфтам, њамон баъзењоро бигўед, ки худашон њам биёянд, мушкил надорад. Ин љо нуктаи дигареро њам мегўям. Њоло дар љомеъа фазоеро ба вуљуд оварда истодаанд, ки гўё аз тарафи доирањои динї болои равшанфикрон фишор њасту онњоро намегузоранд аќидањои худро ошкор бигўянд. Устод Бекзодаро њам гоњо мисол меоранд. Хеле беинсофист, агар тўњмат њам нагўем. Мо аввалин касоне будем, ки минбар додему даъват кардем, то њарфи

яъне барномаи њизбї дар ин самт њам бо вуљуди душвориву монеъањо натиља дод. Устод Мўъмин Ќаноат, Гулрухсор, Барзу ва чандин касони дигар омаданд ва њарфи худро гуфтанд. Варзишгарон, њунармандон, муаллимон ва ѓайрањо дарк карданд, ки нањзатињо њам љузъи ин љомеъа буда, мисли дигаронанд. Агар каме дигар хел фикр мекунанд, ин табиист ва бояд бошад. Аъзо ва тарафдорони њизби мо њам бо аќида ва дидгоњњои дигарон шинос шуданд, бањс карданду истифода бурданд. Ба ибораи дигар, тамоси равонї барќарор гашт, ки хеле муњим аст барои эљоди фазои муколама дар як љомеъа. Агар ин доругиру кашмакашињои бемаъниву аз нигоњи сиёсї бенатиља байни мо ва њукумат набошад, идомаи ин кор шояд бењтарин амале бошад, ки љомеъаи мо ба он ниёз дорад. Афсўс, ин раќобату танишњои сунъї њам ваќту имкониятњоро ба худ мегиранд, њам фазоро барои идомаи муколамаи муфид баста мегардонанд. Дар самти эътимодсозии њизб дар хориљ њам дастовардњо хубанд. Њадди аќал, аксарияти доирањои сиёсї ва илмии хориљї ба ин натиља расидаанд, ки тољикон дорои як фарњанги исломии асил, бо дидгоњњои мўътадил ва тањаммулгароанд. Ва афкори њизби исломии Тољикистон њам аз ин сарчашмаи маънавї об мехурад. Агар гурўњњо ва афроде бо аќидањои тунди мазњабї вуљуд доранд, ин натиљаи воќеъиятњои сиёсиву иќтисодї ва иљтимоист, на фарњанги мардум ва на дини Ислом. Аммо, натавонистем бо њукумат эътимоди ду тарафро ба вуљуд биёрем ва бояд инро иќрор ва эътироф кард. Њоло айби мост ё њукумат, масъалаи дигар аст. Муњим эътимод барќарор нашуд, агарчи дар ин самт њам кори кам накардем. Пеш аз њама, аз интиќоди сахти њукумат парњез намудем, ки худамонро баъдан ба фурўхташудањо ва « бизнесменњои сиёсї» муттањам

сем. Беш аз се сол мегузарад, вале то имрўз ягон љавоб ва вокунише њам нест. Ба роњбарияти кишвар борњо мурољиъат кардем, њатто хаттї њам. Худам шахсан ба ќабулгоњи баъзе вазирон рафтам. Шояд даре намонда бошад, ки аъзои Шўрои Сиёсии ЊНИТ онро накўфта бошанд. Як њизби оппозитсионї боз бояд чї кор кунад, ки эътимод байни њизб ва хукумат ба вуљуд биёяд? Њар ќадаре талош кардем, њамон ќадар фишор болои њизб бештар гашт. Њукумат њамон ќадар дур шуда, бо забони зўр ва тањдиду тањќир «муколама»-ро ба роњ монданд. Тоќати шунидани камтарин танќиду пешнињодро њам дигар надоранд. Њатто, иќтибоси як љумлаи дањ сол пеш чї ќадар валвалаву асабониятро ба вуљуд овард. Баъзењо моро танќид карда мегўянд, ин иштибоњи шумост, ки хеле хушбинона ва мўътадил рафтор кардед ва ин хушбиниву муъталрафторї боиси ѓуруру яккатозии њокимият ќарор гирифт. Эњтимол аз аввал њамчун як њизби оппозитсионї бештар интиќод мекардем. Вале, њадафи мо эљоди эътимоду боварї ва паст кардани њассосиятњои баъдиљангї буд, на кўмак кардан барои худкомагї ва яккатозї. Тавре нест, ки њама айб дар як тараф бошад, шояд дар ин байн камбудињое њам аз тарафи мо будаанд. Аммо агар маќсад бартараф кардани камбудињои якдигар бошад, бояд мисли мо рафтор мекарданд, даъватњо мешуду мефањмонданд, ки дар ин ё он кор аз нигоњи онњо мо камбудие дорем ва онро бо њам ислоњ намоем. Вале, на ба ин шакл, ки њоло карда истодаанд. Ба њар њол, барномаи эътимодсозї дар маљмўъ натиља дод. Њоло њам имкониятњо пурра аз байн нарафтаанд. Агар манфиатњои миллату давлат меъёр бошанд, барои њамкориву њамдигарфањмї фурсат њамеша вуљуд дорад.

(Идома дорад)

10

7 августи соли 2014

www.nahzat.tj

минбари коршинос

Боздошти Шуњрат Ќудратов “подстава” аст ё аз хушбоварињояш манша мегирад?

Азимљони Вањњоб, масъули дастгоњи рањбари ЊНИТ - Яке аз омилњои боздошти Шуњрат Ќудратов ин аст, ки ў вакили дифоъи парвандањои пурсарусадо, ба монанди парвандаи Зайд Саидов, Ёќуб Салимов ва дигарон буд. Тарафи дигари масъала ин аст, ки худи Ш. Ќудратов дар њизбе аъзо ва фаъолият дорад, ки чанд сол боз яке аз њизбњои мухолифи њукумати феълї шинохта мешавад. Табиист, ки ваќте як вакили дифоъ њам аз назари пойгоњи иљтимоъї ва мавќеъи сиёсиаш, инчунин ба уњда гирифтани парвандањои пурсарусадо дар муќобили њукумат ва маќомоте, ки намояндаи ин њукумат њастанд, ќарор мегирад, амалу фаъолиятњои ў бе посух нахоњанд монд. Њамчунин љанбаи дигари ќазия ин аст, ки баъд аз 26 сол равонаи зиндон шудани Зайд Саидов, нињоде, ки дар ташкили парвандаи ў даст доштанд, ќазияро хатмшуда мењисобиданд, вале вакилони мудофеъи ў, аз љумла Ш.Ќудратов муборизаи хешро барои тантанаи адолат бештар намуданд. Мурољиъати Ш. Ќудратов ба созмонњои дифоъ аз ќуќуќи башар ва корпусњои дипломатии муќими Тољикистон љиддитарин иќдоми ў мебошад. Агар чунин як раванди муборизаи Шуњрат Ќудратов идома меёфт, эњтимоли зиёд вуљуд дошт, ки касоне дар ташкили парвандаи Зайд Саидов наќш доштанд, бо мушкилоти зиёд рўбарў мегардиданд. Аз ин рў, Шуњрат Ќудратовро метавон яке аз ќурбонињои сиёсии парвандаи Зайд Саидов номид.

Исмоил Талбаков, муовини раиси Њизби коммунистии Тољикистон -

Ќазияи

Шуњрат

Ќудратов,

њамчун як њуќуќшинос ва вакили мудофеъи ашхоси бањснок тањлил мехоњад. Агар дар кори ў ягон љиноят ё ќонуншикание љой дошта бошад, бояд ќонундонњо далелњоро комилан тањќиќ намуда, баъдан бањо дињанд. Њоло сабаби боздошти Ш.Ќудратов барои ман маълум нест, њар иттилое дорам аз ВАО аст. Аммо дар умум, аз кору фаъолияти гумонбаршуда, яъне Ш.Ќудратов огоњам. Ў бисёре аз парвандањои пурсарусадоро тањќиќ мекард.

дорам, ки ў фирор мекунад. Агар рафту маќомот бањонањо ёфта гунањгор будани Ќудратовро исбот карда тавонанд њам, љинояти ў он ќадар љинояте њам нест, ки 10 – 15 сол равонаи зиндон бишавад. Аз ин рў, гурехтанашро ѓайримумкин медонам. Фикр мекунам, маќомот як андоза нисбати вай хусумат доранд, зеро Шуњрат бо ошкоргўињояш ба онњо халал мерасонид. Њама хуб медонанд, ки як вакили мудофеъи Зайд Саидов дар њабс аст ва дувумаш Ќудратов аст ва ин фарзияњо инсонро ба андеша намудан водор мекунанд. Албатта, ваќте як нафар љиноят содир мекунад, бояд љазо бинад, ин љои бањс нест. Аммо тафтишот то куљо њаќиќї мебарояд, ин аст нуктаи бањс. Мо набояд љинояткорро муњофизат кунем, аммо бояд донем, ки ин њабс то кадом андоза њаќиќї ва объективист.

Ойнињол Бобоназарова, њуќуќшинос ва муборизи дифоъ аз њуќуќи инсон - Пеш аз њама бояд иќрор кард, ки Шуњрат Ќудратов, на танњо як адвокат, балки љойнишини рањбари як њизби мухолифин аст. Чанд сол пеш ўро дар Тољикистон яке аз бењтарин адвокатњо эълон њам карданд. Аз дигар љанбањои фаъолият, ки бартарияти ўро собит месозанд, дар бисёре аз маворид иддае аз вакилони мудофеъ аз парвандањои бањснок худро канор мегиранд, вале Ш.Ќудратов мардонавор ин гуна парвандањоро ќабул карда, то ба ахир барои ошкор шудани љанбањои парвандаи љиної мубориза мебарад. Ваќтњои ахир шоњиди баёнияњои ошкори ў дар ВАО њам гаштем. Нуќтаи дигари муњим ин бањсу мунозирањои Ш.Ќудратов бо нињодест, ки ўро мавриди боздошт ќарор додааст, њатто ВАО аз бархурди номатлуби муфаттишон бо Ќудратов њам иттилоъ доданд. Ваќте чунин хабарњоро мехонем, дилхоњ инсон фикр мекунад, ки мумкин ин амал бадќасдона сурат гирифтааст. Масалан, раиси Ољонсии мубориза бо коррупсия нисбати Ќудратов гуфтааст, мо далелњои зиёд дорем ва онњоро нашр њам мекунем. Вале то њол надидем, ки он далелњо чиянд ва чаро нашр накарданд. Аввалан, ман бовар намекунам ба ин гуфтањо ва дуввум, агар чунин шуда бошад, далел чисту чаро гуфта намешавад. Таври маълум, дар парвандаи исфарагињо, ки аз пора гирифта гуфта мешавад, вале њабсаш накарданд, танњо забонхати фирор накардани ўро гирифтанду бас. Хеле хуб мешуд, агар аз Шуњрат низ забонхат гирифта, боздошташро бекор мекарданд, чун бовар на-

Мирзоќули Њољимуњаммад, масъули корњои интихоботї дар шуъбаи ЊНИТ- и вилояти Суѓд - Ба назари ман ягон нафари соњибандеша дар Тољикистон фикр намекунад, ки Шуњрат Ќудратов даст ба љиноят задааст. Зеро аввалан, ў медонад, ки љиноят чист ва љинояткор кисту чї љазоњо интизораш мебошанд. Дуввум, Ќудратов дар гурўњи мухолифин буд, яъне узви ЊСДТ ва аз нафарони наздик ба раиси ин њизб аст. Аз ин рў, њељ имкон надорад, ки дидаву дониста љиноят содир кунад. Њама хуб медонанд, дар сурате ки нафаре љонибдори њизби мухолиф аст, љиноят кардан як тараф истад, ба љиноят наздик намешавад. Њатто корњои шубњанок њам анљом намедињад, монанди дигарон низ буда наметавонад, ки њар чизе хоњанд анљом медињанд. Ба назари банда эњтимоли љиноят содир намудани Ќудратов ба сифр баробар аст. Ман ўро хуб намешиносам, вале њамчун як њуќуќшиноси соњибандеша медонам ва фикр намекунам, ки љинояте содир карда бошад. Вале маќомот талоше карданду аз ў як љинояткоре сохтанд, ки гуноњаш њам маълум, дифоъ аз мухолифин.

Шокир Њакимов, муовини раиси ЊСДТ Тарзи боздошти Шуњрат Ќудратов ва мусодираи маблаѓњои ў, таќрибан дар њаљми 20 000 доллар, инчунин компутараш аз он гувоњї медињанд, ки доирањои муайяни маќомоти њифзи њуќуќ тадриљан бањонањоеро љўё будаанд, ки нисбати вай парвандаи љиноятї оѓоз намоянд. Албатта, омилу сабабњои бисёре боиси нигаронии маќомоти њифзи њуќуќ буданд, аз љумла мавќеъи љиддии шањрвандї, аќида ва мансубияти њизбии Шуњрат онњоро водор намудааст, ки чунин аксуламал нишон дињанд. Љасорати касбии Ш.Ќудратовро, њамчун вакили мудофеъ бо риъояи одоби касбї њимоя карда тавонистани шањрвандон, новобаста аз маќоми иљтимоъї ва моњияти мавриди бањс ќарор гирифтани парвандањо дар маќомоти мухталиф, ки дигар њамкасбонаш аз иштирок дар онњо худдорї менамуданд, ба хусус дар матбуот ва шабакањои дигари иљтимоъї инъикос намудани масъалањои давлатдорї, аз љумла: набудани адолати судї, нобаробарии иштирокчиёни мурофиа ва аз маќомоти иљроия вобаста будани дигар шохањои њокимияти давлатї ва ѓайрањо ошкор дидан мумкин аст. Ў оид ба мушкилињои воќеъии давлатдории муосири тољик бетафовут набуду нест. Аз гуфтани баъзе љузъиёт дар робита ба ќазия худдорї менамоям, то ба рафти тафтишот халал нарасад, ба хусус ба њамаќидаю њамњизбам, ки бо ў эњтироми хос дорам, зарар нарасад.

Абдуллоњ Давлатов, раиси Иттињодияи тољикони муќими Маскав Аз ќазияи Шуњрат Ќудратов иттилоъи расонаї дорам, яъне сабаби аслии ин ќазияро намедонам. Вале, алгоритми фаъолияти ў ва зери таъќиб ќарор гирифтанаш, гувоњи он аст, ки љасорати шахсї ва тавоноии касбияш боиси боздошт шудан гаштаанд. «Подстава»-ашро намедонам, вале шояд њамчун яке аз зерњимояаш Зайд Саидов хушбовар њам буд. (Наљот)

www.nahzat.tj

7 августи соли 2014

бадномсозї

«Соли 1995 ваќте дар Маскав мезистем, 14-сола будам ва њангоми гирифтани шиноснома худро чањор сол бузургтар нишон дода, соњиби паспорт шудам, то ба Ирон барои тањсил биравам. Ду сол он љо пешдонишгоњї хонда, донишљў шудам, сипас аз донишгоњи Фирдавсии шањри Машњад дар соли 2000-ум ба донишгоњи технологии Душанбе гузаштам. Аммо њоло барои њамин масъала Ољонсї мехоњад, аз болои падараш боз айбномаи нав боз кунад ва тўњмати дигареро ба гардани ў бандад», мегўяд Хайруллоњ, писари бузурги Зайдуллоњи матинирода ва озода. Бале, Ољонсии мубориза алайњи корупсия нисбати Хайруллоњ Саидов парвандае боз кардааст бо иттињоми «таќаллуби аснод». Њамон гуна таќалубњое, ки дар даврони бенизомињо дар низоми давлатдорї, яъне солњои 90-ум, њатто аксари вазирону мансабдорон ба он даст мезаданд ва онро як кори

11

«Њамоса»-е аз барои Зайдуллоњ маъмулї њам медонистанд. Вале њоло аз њамин амалкарди маъмулии солњои 90-ум њам барои як инсони нексириште, ки бо љурмњои тањмиллии зиёд пушти панљараи мањбас бурдаанд, љинояти навбатие метарошанд, то «ба исбот» бирасонад, ки Зайдуллоњ марди «љиної»-ст, афсус…. Тавре доирањои коршинос ва њуќуќдон мегуянд, барои ин гуна корњо, њатто агар бадќасдона њам бошанд, инсон бо пардохти љарима ё ба амри барќарории шакли аслии санад водор карда мешавад. Дар њоле ки амали анљомшуда њиљ ќасди номатлуберо дар худ надорад, љуз дарёфти илм ва соњибкасб шудан. То ба имрўз фаъолияти љавоне, ки шиносномаи ўро «таќаллубї» мегуянд, дар кадоме аз риштањои нињодњои њукумати феълї васл ва суистифода аз маќом њам нест, вале барои бадномсозии падари муборизу дар раъйи худ устувораш ин амалро њам бояд истифода баранд.

Дар асл ин «кашфиёт» -и нави Ољонсї њам нест ва чунин ба назар мерасад, ки тафтишоти масъала хеле пеш оѓоз ёфтааст, он њам ба хотири фишор ба наздиктарин шахси Зайдуллоњ, то бо ин васила кадом «ѓаразњо»-и нопоки дигареро «кашф» созанд, аммо љуз як амри «таќаллубї»-и санад дигар чизеро пайдо карда натавонистанд. Њамин аст, ки охируламр онро «парвандаи љиної» унвон карданд алайњи Хайруллоњи Зайдуллоњ. “Њамоса”-е, ки њамчун драма, аммо бо моњияти бадномсозї Зайдуллоњ доирањои маълум зањмат кашида, тањия сохтаанд, беш аз як сол дар маърази тамошои љомеъа дар «театри озод»-и маќомот ба намоиш гузошта мешавад ва «ќањрамон»-и ин драма бо њукми 26 сол пушти панљараи мањбас ќарор дорад. Пас суоле матрањ мегардад, ки оё ин гуна њукмњо, бахусус њукми судии Зайдуллоњ интихобї ва њадафмандона нест? Ба њар њол, пайдо шудани

чунин як «кашфиёти нав» зарбаи дигарест ба ин марди хоксору кушодачењра, ки аз миллатдўстї ва нашикастани устувории ў шањодат медињад. Ин амали ахири маќомот њам мањз истифода кардани намакоб болои сухтаро мемонад. Хайруллоњи Зайдуллоњ муассиси ширкати «Тољ­ сохтмон байналмилал» аст, њамон ширкате, ки «тањќиќи љиноят»-њо алайњи Зайдуллоњро Ољонсї аз њамин љо оѓоз кард, он њам фаъолияти бунёдкоронаи њамин ширкатро дар бунёди «Душанбе-Плаза», ки имрўз дигарон аз он суд мебардоранд. Амалкарди «кашофона»-и Ољонсї ин будааст, ки Зайдуллоњ ба “тасарруф”-и 36 миллион сомонї аз буљаи шањри Душанбе айбдор дониста шуд. Айбе, ки кадом асоси њуќуќї пайдо накард ва Зайдуллоњ онро натанњо комилан рад намуд, њатто аз истифодаи 6 миллион доллари худ иќрор карда, гуфт, ки инро рањбарияти кишвар низ медонад. Дар њоле ки

чунин њаст, пас аз кадом 36 миллион сомонии «азхурд карда шуда» метавон њарф зад? Феълан ќариб тамоми дороињои Зайдуллоњ ва наздикони ўро гўё ба фоидаи давлат мусодира кардаанд ва оќибати ин раванд ба маънии мањви соњибкориест, ки дуздї ва њаромкориро ќабул дошта наметавонад. Ва ин раванди дарднок барои доирањои озодфикр ва ѓамхори миллати мазлумро ба ёд оварда, њайратам беш аз пеш зиёда мегардад, ки оё аз Созишномаи сулњ ва ризоияти миллї ва дигар санадњои дар замони созиш ба имзорасида, кадом ќадосате боќї монда бошад, ки њатто шиносномаи таќаллубии солњои бесомонињои 90ум њам бо воќеъияти имрўз бањогузорї мешавад? Дар њоле ки њатто то чанд соли ахир мардумеро бо санадњои ќалбакї ба курсии вазирї мешинониданд.

«Наљот»

12

7 августи соли 2014

www.nahzat.tj

ину он

Давлат - ќалъа

Хонандаи муњтарам, ба хотири рушду ташаккули дониши фарњангї ва тафрењи шумо нашрия тасмим гирифт, дар гўшае аз суњуфи худ суолњоеро њузуратон матрањ намояд. Худро санљед ва бањра гиред, хонандаи арљманд! Посухи даќиќи суолњо дар шумораи оянда мунташир хоњад шуд.

имтињон

1: Паёмбар (с) чанд руз баъди аз фатњи Макка дар онљо боќи монд? а) 20 руз; б) 5 моњ; в) 1 сол.

2) Мусо (а) бо духтари кадоме аз ин паёмбарон издивољ кардааст? а) Юнус; б) Шуъайб; в) Закариё.

Давлат ќалъаест, ки бояд њељ гоњ аз боду борон газанде набинад ва агар аз њама њаводис њифз шавад, устувор боќї мемонад. Аммо муњофизи аслии ин ќалъа шоњи кишвар аст, ки барои нољо шудани њар як хишти он љавобгўст ва агар ќалъа осебе бубинад, бояд пайи таъмири он бошад. Тавре шоъир мефармояд: Фалак њар гоњ зи ќасри умр хиште

меканад, Бедил, Пайи таъмири ин вайрона

меъмор инчунин бояд. Муњофиз ва меъмори аслии ќалъа «ба љои сухта намакоб» намепошад, балки њамчун василаи амнияту истиќрори ќалъа-давлат ќарор мегирад. Дар баробари ин, бо уламо ба њайси сутуну пойдевори ќалъа эњтиром ќоил мешавад ва њар оташеро, ки дар ќалъа рух мезанад, хомўш месозад. Агар муњофиз ва ќишрњои дигари сокини ќалъа дар мухолифат ќарор бигиранд, ѓазандњои зиёде дар дохил ва атрофи ќалъа рехта мешаванд, ки боиси оњиста-оњиста аз байн рафтани ќалъа мегардад. Дар ин њолат на танњо мазлумон, балки шоњу дарбориён, њатто љосусону љалодон њам мањв мешаванд. Бале, дар чунин як ќалъа њама гурўњњо арзи вуљуд доранд, чун маскани онњо њамин љост. Вайрон кардани маскани њар кадоме аз сокини ќалъа, ба вайрони он мебарад. Ваќте дар дохили ќалъа лашкаркашї алайњи ќишри дигари сокини он сурат мегирад, ин худ њамон амрест, ки боиси вайронии ќалъа мегардад. Пас муњофиз бояд пайваста байраќи сулњро боло нигоњ бидорад, то амнияти комил дар мањдудаи он эњсос шавад. Масъала ин аст, њокимиятро бо урдуву силоњ пойдор нигоњ доштан кофї

нест, њокимият дар заминаи муњаббати мардум пойдор мемонад. Дар кишвари мо ќишрњои зиёде, новобаста аз хурду бузург будани онњо, њама дар пањлуи якдигарї ба сар мебаранд ва эњтимол аз бониби кадоме аз онњо лаѓзише сурат мегирад. Ва ин гуна лаѓзишњо бо машварату муколама аз байн мераваснд, њамин аст, ки мегуянд: Аз хурдон лаѓзиш аз бузургон бахшиш. Шоире бо ишора ба њамингуна њолатњо гуфтааст: Пару болам бисўз, аммо масузон ошёнамро! Кишвари азиз, Тољикистон ќалъаеро мемонад, ки бар ивази љонфидоињои фарзандони баъору номуси миллат ќомат афрохтааст, алалхусус бо зањматњои Президент Эмомалї Рањмон ва устоди шодравон Сайид Абдуллоњи Нурї ин ќалъа њифз шудааст. Пас њар шањрванди солимаќли ин кишвар ва сокини ин ќалъа пуштибони ин кишвар ва ин ќалъа бошем. Агар ба беањмиятї роњ дињем, Худованд ќодир аст, ки ин неъмати худро аз мо бигирад. Сабаби истифодаи мафњуми «аќли солим» аз љониби банда ин аст, ки баъд аз ба вуќуъ пайвастани њодисае дигар «пушаймонї суде надорад». Бањроми Гур гуфтааст: Њар чизе падарам пошидааст, љамъ меорам, њар чизе даридааст бармедўзам». Муњофизи ќалъа як каф хоки ќалъаро ба касе намедињад, зеро бутуни ќалъа коњиш меёбад. Темурмаликро ваќте муѓулњо дастгир карданд, аз љайбаш як каф хок ёфтанд дар халтачае ва аз ў пурсиданд, ки ин хок барои чист? Гуфт: Хоки Ватан аст, дар њар љое фавтидам, бигузор дар гўрам ин хокро бипошанд. Ин аст моњияту арзиши хоки ќалъа, ки он њам Тољикистони азиз аст. Азизон, Ватанро бояд дўст дошт ва дину мазњаби хешро муњофиз бошем.

Бо эњтиром Азизуллоњи Камол

3) Кадом сањоби соњиби сирри Паёмбар (с) буд? а) Али (р); б) Абдуллоњ ибни Раввоња (р); в) Њузайфа (р).

4) Шайхайн ба кї гуфта мешавад? а) Умар ва Али (р); б) Усмон ва Абубакр (р); в) Абубакр ва Умар (р).

5) Аввалин маротиба киро Амир-ул-муъмин садо мекарданд? а) Њорунаррашид; б) Умар ибни Хаттоб; в) Умар ибни Абдулазиз.

6) Кишвари Тољикистонро бештар чї ташкил медињад? а) Куњњо; б) Сањроњо; в) Дарёњо.

7) Ин мисра ашъор ба кї тааллуќ дорад? “Эй ѓунчаи хобида чу наргис нигарон хез-----Аз хоби гарон хоби гарон хоби гарон хез”? а) Њофизи Шерозї; б) Аллома Иќбол; в) Бедил.

8) Сураи “Муњаммад” аз чанд оят иборат мебошад? а) 40 оят; б) 30 оят; в) 38 оят.

9) Кадом аз ин кишварњо бо кишвари Ироќ њамсарњад намебошад? а) Сурия; б) Бањрайн; в) Саудї.

10) Маркази Навори Ѓазза кадом шањрак мебошад? а) Хонюнус; б) Рафањ; в) Ѓазза.

Љавоби суолњои Шумораи гузашта: 1)б 2)а 3)б 4)а 5)в 6)а 7)а 8)б 9)б 10)в

www.nahzat.tj

7 августи соли 2014

дидгоњ

13

Зулми имрўз-зулмати фардост

Луќмон Бойматов («Адолат ва зулм» дар таърих) Инсоне, ки бо иљтимоъ такомул пайдо карда бошад, аз њамаи љонварон бењтар аст ва агар бидуни ќонун ва адолат зиндагї кунад, хатарноктарин љонвар аст.

Арасту Дар дунё њељ чиз пинњон намонад, балки њама чиз дар домани њастї нишоне аз худ мегузоранд ва њељ чиз бидуни асаре нобуд намешавад. Роње нест, ки радди пой нагзошта ва амале низ нест, ки бидуни аксуламал монда бошад. Зулму ситам ва доду адолат низ аз худ асар мегузоранд. Оё фикр кардаем, ки чаро мардум адлро дўст доранд? На, ба ин љињат, ки њама зоти адлро хуб дарк кардаанд, балки ба хотири тарсидан, ки рўзе ба онњо ситам шавад! Мардум аз ситам тарс дорад. Ситам аст, ки љомеъаро водор мекунад, то ёди адлу адолат бикунад. Њадисе аз Паёмбари ислом (с) дар бораи љойгоњи волои адолат њаст, ки мефармояд: Як рўзи адолат бењтар аст аз ибодати шастсола. Аммо воќеъияти таърихи гузаштаи миллати мо бар он дорад, ки дар 60 рўзи њукумати шоњони обид як рўз адолат риъоят нашуда! Оё шунидаед, ки дар гузаштаи мардуми мо аз њукком, њатто як нафаре зиндагии саъодатомезе, ки бар пояи маънї ва адолату њаќиќат устувор бошад, дар кишвари худ ба вуљуд оварда бошад? Оё дидаед, ки сиёсатмадор бо судљуї аз сиёсат шарафи худро нигањ дошта бошад? Оё шудааст, ки диндоре бо бањрагирї аз дунё динашро њифз карда бошад? Посухи ман ин гуна хоњад буд: Подшоњон њаргиз муњаббат ба мардум надоштанд. Онон бо номи адолат аз роњи риё бар зердастон изњори садоќат мекарданд. Аммо бар ин гумон буданд, ки фазилаташон бартар аз дигарон аст. Диндорони њавопараст њам аз номи Худованду дин њукумат мекарданд. Вале фарзи ин ду гурўњ бепоя ва муњаббаташон беасл ва ѓолибан бурун аз роњи адолату њаќиќат буд. Адолат ва њаќиќат барои онњо фаќат васоили таъмини нафс ва њавопарастињои хеш ва барои бандагии зењни мар-

дум будааст. Дар аъмолу афкори ин ду гурўњ њамеша ихтилоф аст, чаро ки бо бањрагирї аз сиёсат наметавон дар љомеъа шахсияти покдоману озодаманиш монд ва бо сўйистифода аз дин наметавон дунёву њаќиќатро њифз кард. Муњаббат дар зоти њастист ва риёро намепазирад! Камтарин зимомдоронро аз таърих медонем, ки зулмро сарнагун ва адлро ба тахт нишонда бошанд. Аз миёни 400 тан подшоњони бузургу кўчак, ки дар тўли зиёда аз 2500 соли давлатдории аљдодон дар манотиќи мухталифи Ирону Осиёи Марказї њукумат кардаанд, њатто 40 нафарашонро наметавонем ба унвони подшоњони одил ва адолатпешаи замони худ муаррифї кунем. Бо таассуф мебояд гуфт, хатто подшоњоне, ки бо номи машњуртарин шоњони одили таърих маълуманд, натавонистаанд ба маънии аслї адолатпеша бошанд. Чунончи, њамон Анўшерони Одил (531 - 579), ки бо адолатпешагї дар тўли ќарнњо улгуи њуккоми Ирону Хуросон будааст, бо он њама тавсифот, афкор ва аъмоли истибдодии як шоњи машриќзаминиро ба тамом доштааст. Бо ин њама ѓурур ва фахр аз таърихи худ, њанўз њам наметавонем фењристи асомии подшоњони одил ё адолатпешаи силсилањои њокимро, ки аз њар назар ќобили эътимод бошанд, фароњам биёварем. Сабаб ин аст, ки љомеъаи мо аз ќадим як љомеъаи худкомагї будааст ва љомеъаи худкомагї њељ гоњ натавониста, ки бистари лозимро барои истиќрори адолату озодї фароњам намояд. Дар ин гуна љомеъа сухан гуфтан аз озодї ва адолат њарфи газофест, чун дар њар љое адолат љойгоњ надорад, њатман зулму фасод ва табоњї домангири љомеъа мешавад. Воќеъан, таърих шоњиди берањмињои зиёдест. Наслњо њам фаромўш нахоњанд кард, љонваронеро, ки дар љилди инсон буданд, аз ботини худ берањмињои бадтар аз даррандагонро зуњур кардаанд. Зулму ситам ва хунрезињо њам ба њар навъе, ки њаст, дар хотираи таърих њамеша сабт мешавад. Агар адолат фарзанди хаќиќат аст, пас офардигори зулм кист? Яке аз рушанфикрони муосир бар њаќ гуфта, ки «њаќиќати фардо аз пистони хато ва иштибоњоти дирўз шир мехўрад». Хуб гуфтаанд, ки золим аз мазлум аст. Воќеъан, ин ду гуфта айни њаќиќатанд. Мазлум падару модари зулм буда ва мардум аст, ки худро мазлум кардааст. Мардум аст, ки мазлум меофарад. Дар китоби осмонї омадааст: Худо чунон нест, ки бар онњо ситам кунад, вале онон чунон буданд, ки ба хештан ситам мекарданд, (сураи Анкабут, ояи 40). Чї ќадр дардовар аст, агар кас бифањмад, ки љомеъаи мо аз ќадим таслими хурофот ва љодуву дурўѓ будааст. Мо аз беху бун, аз ќадим ба риё ва худфиребї одат кардаем. Дурўѓ ва хиёнатро дар либоси њаќиќату садоќат љузъе аз суннати хеш намудаем. Агар бихоњем ин њаќиќатро бозтар бигўем, ба гуфтаи Нитше, «мо беш аз он ки ањди адаб бошем, ањли риёем». Аз ќадим расм шуда, ки золимеро бар маснад менишондему сипас васфаш мекардем. Бо ин њама гумроњї аз гуфтораш як «њадис» ва аз шахси-

яташ як одами хуб месохтем. Ваќте худхоњињои ў ба сурати ќонун медаромад, фонусе бар даст гирифта, дар рўзи рўшан дунболи адолат мегаштем. Решаи бисёре аз гуноњу пастињо ва сукут карданњо њавопарастист. Огоњ нестем, ки мањз аз хиёнати рушанфикрон љомеъа фосид мешавад. Дар њаќиќат, бетаваљљўњии рушанфикрон ба масоили зиндагї заминасози њар навъ фасод аст. Ѓолибан рушанфикрони љоњталабу обрўпарасти хоинанд, ки аз ашхоси кўчаки разил «афроди бузурги таърих» месозанд ва тавоноии «халлоќият»-у њунари мунњасир ба фарди онњо дар таърих њамин асту бас. Беадолатї њар навъ, ки бошад, зулм аст. Ба гуфтаи Афлотун комилтарин навъи беадолатї он аст, ки хешро одил пиндорем, дар њоле ки одил нестем. Иттифоќан, дар таърих, таќрибан њамаи подшоњон њамин тавр фикр мекарданд, яъне одил набуданду хешро адолатпарвар мепиндоштанд. Аз номи адолат њам њукумат мекарданд, вале оќибати корашонро њаргиз намеандешиданд. Њикмати таърих ба мо ошкор менамояд, ки њамдастони подшоњи зўргў њам навъе аз золимон буданд. Онњо низ љабборони таърих буданд, ки аз роњи зўр ва ќонуншиканї њаќро поймол мекарданд. Агар ќонун њаст, ба гуфтаи Ж. Руссо њамеша бар суди дороён ва бар зиёни нодорону бенавоён будааст. Мураффањон њам касонеанд, ки чашмашон дар баробари нури адолат бастааст ва онњо тафовутро миёни хеш ва мустамандон намебинанд, он чї доранд, худодод ва худосохта медонанд. Боре њам бо виљдони худ хилват намекунанд, то дар пояи баррасии мунсифона, чигунагии ба даст овардани молу маноли хешро иќрор намоянд. Онон нисбат ба сарнавишти мустаманду ниёзмандон камтарин таваљљуњро надоранд. Њамсояи онњо, ки «бародар» мехонанд, гурусна сар ба болин менињад, вале худашон бо айшу нўш ва хушгузаронии шабзиндадорї ба сар мебаранд. Воќеъан, то аблањон дар љањонанд, муфлисон њам дар амонанд. Пас, њомии зулм ва ќотили адолат кист? Ваќте њодї ва муршид худ фосиду хароб бошад, чї умеде аз наљоту растагорист? Мартаба набояд мояи шарафу манзалати шахс гардад, балки он аст, ки бояд аз шахс шарафу манзалат ёбад. Бадбахтист, агар кишвару миллате аз вуљуди масъулону коргузорони лоиќ ва мураббиёни озмудаву арзанда мањрум бошад. Магар рўзгори гузаштагон шоњид нест, ки вуљуди њокимони ношоиста ва арбоби ѓайри мардумї боис шуда, ки аќвоми бисёр ва тамаддунњои номдоре аз байн рафтаанд. Агар бихоњед ба роњи њаќиќат ворид шавед, таърихро хуб дарк ва тафаккур бар таќдири миллати хеш кунед, фаќат пас аз тааммул мутаваљљењ хоњед шуд, ки дар рўзгори гузаштаи ин миллати мазлум хиёнат беш аз садоќат рух дода. Њатто дар миёни ањли илм ва адаб камтарин афродро пайдо мекунед, ки дар зиндагии худ саъй карда, то кохи зиндагии миллатро ба рўи як бунёни муњками аќлї устувор карда бошанд. Камтарин њамватанонро низ медонем, ки хидмат ба љомеъаи мил-

латро ба камоли шарофат ба љо оварда бошанд. Дардовар аст, ки миллати мо њамеша аз ин гуна њиммат мањрум будааст. Илми таърих метавонад мардумро огоњ ва ё дубора ѓуломи љањолат намояд. Аз назари фаласафа, таърихнависї куллан ѓалатсозии таърих, ба маънои бади тањрифи таърих аст. Ин гуфтањо ба ин маънист, ки воќеъияти таърихї бо њаќиќате таърихнависон менависанд, њељ гоњ яке нест. Ѓолибан он чи таърихнигорон ба унвони асли њаќиќат менависанд, дар асл њаќиќати таърихї нест, балки натиљаи бардошту офаридањои зењнии онњост. Њаќиќати таърихї њамеша ошкор нест, ошкор фаќат ва фаќат тафсири муаррихон аст. Муаррих бояд фаромўш накунад, ки хоњад ё нахоњад таърих ба љойи худ боќист. Пас, саъй бояд кард, ки иштибоње наравад ва њаќиќатро чуноне њаст, бояд дид. Агар доноён сукут ихтиёр намоянд, мардум фазилатро хор мекунанд. Тарањњум ва шафќату гузашт ба љаббору мардумозор хиёнатест бар адолат, чун гузашту шафќат љабборонро шаќиќтар гардонад ва афви золимон низ љаврест бар мазлумон, рањм овардан бар золимон ситам бар мазлумон аст. Аммо ситам бар ситампеша адолат аст ва роњест аз некмардї. Аз он бояд битарсид, ки зимоми кори давлату миллат ба дасти аблањон, нодонон ва фосиќон бияфтад. Ноогоњии мардум, сустї ва бетафовутии онњо сабаби пайдоиши диктатор хоњад шуд. Њаќиќат ин аст, ки агар мазлум набошад ва њар кас аз њаќќи хеш дар баробари беадолатї дифоъ бикунад, зулм падид намеояд ва золим њам пайдо намешавад. Аввал њаќро бояд шинохт ва сипас онро хост. Истодагиву дифоъи мазлум ва адами тањаммули зулм ва беадолатї сабаби мањву набудани золим мешавад. Миллат ва љомеъаи огоњу бофарњанг ва масъулу муќайяд, њаргиз бетафовут нест, балки сарнавиштсози худ аст. Њељ гоњ таќдири худ ва ворисонашро ба дасти њокимони золим ва диктаторон бо њар ному нишоне, ки бошад, намедињад. Бењтарин дифоъи љомеъа аз њарљу марљ њамон огоњї ва масъулиятшиносист. Дар зиндагї набояд бетафовут шуд ва «чашм ва гўши мардуми зудбоварро боз мебояд кард». Афлотун сароњатан мегўяд: Њар кишваре, ки ба худраъйї ва худсарї идора шавад, на раиси њукумат дар он љо рўи саъодатро хоњад дид ва на миллату мардуми он љо. На худи онњо бањрае аз саъодат хоњанд ёфт ва на ахлофу аъќоби онњо. Ин њикмати њакими куњан, барои наслњо њамеша наву тозааст. Дар воќеъ, то замоне мардум барои бењбудии њоли якдигар ва барои сарнавишти љонишинон эњсоси масъулият накунад, адолати иљтимоъї њаргиз тањаќќуќ пайдо намекунад. Њомї ва ќотили адолат, озодї ва тамомии арзишњои инсонї худи мардум аст. Агар бихоњем роњи саъодатро дар зиндагї пайдо кунем ва адолатро бар љойгоњи аслиаш биншонем, бояд аз нодонии худ љиддан андешанок бошем! (Бо истифода аз китоби «Таърихзадагї»)

14

7 августи соли 2014

www.nahzat.tj тањќиќ

Шифои љисму љон аст намоз

(Идома аз шумораи пешин) Ваќти намоз Дар як шабонарўз панљ ваќт намоз ва барои њар яке ваќте муќаррар аст. Барои дар ваќташ намоз хондану савоб ба даст овардан Аллоњи мутаъол дар оятњои 8-10 –и сураи «Мўъминун» мефармояд: «Онњое, ки њамаи намозњои худро (дар ваќташ бе ќазо кардан) адо мекунанд, инњоянд ворисони љаннат, ки (оќибати кор )ба даст оранд бињиштро ва љовидону абадї бошанд дар он» Ва Худованд боз мефармояд, ки «њамоно намоз бар мўъминон фарз аст ва авќот (ваќт)-и муайяне дорад». Пайѓамбар (с) дар як њадиси худ фармудаанд: Бењтарин амал хондани намоз дар ваќташ аст. Дар асоси кашфиётњои илмии асрњои 20- 21 ба фањми комили њикмати вузўъ, дар ваќташ барпо доштани намоз ва бе чуну чаро иљро кардани аркони он расида истодаем ва сабаби таъкиди пайвастаи дар ваќташ хондани намоз дар Ќуръони карим ва њадисњои Пайѓамбар(с)- ро њам дарк мекунем. Мувофиќи ин таъкидњо барпо доштани намози ќабл аз ваќт њељ гоњ сањењ нахоњад буд. Намози баъд аз ваќт бошад ќазо њисоб шуда, савобе ба даст намеояд. Агар бидуни узр ва њолати иљбор мусалмон чунин рафтор кунад, гунањкор мешавад. Чун агар ба ваќтњои муќарраршуда барои намозњои фаљр, зуњр, аср, маѓриб ва ишоъ таваљљуњ намоем, мефањмем, ки ин ваќтњо ба нуќтањои баландтарини њолатњои ритмикї мувофиќ меоянд. Худованди бузург дар баробари муайян кардани ваќтњои намоз барои љисму љони мо шароити хуберо муайян сохта, ки орому сокит ва тансињату хотирљамъ бошем.

Таъсири намоз ба саломатии инсон Дар ягон дини дигар монанди Ислом ба саломатии инсон эътибори хос дода нашудааст. Њар нафаре, ки аз барои Аллоњ намоз мехонад, дар баробари анљоми фарзи Холиќи хеш, савоб гирифта, саломатиаш бењтар мегардад. Дар замони њозира олимони тиб дар заминаи техноложии навин исбот намудаанд, ки њар як њаракат дар ваќти намоз мафоди љисмонї ва равонї дорад. Чанд мисол меорем дар ин маврид: 1. Њаракат дар ваќти намоз мунтазам буда, ба дил фишор намеорад. Азбаски ин њаракат панљ маротиба дар ваќтњои гуногун доир мегардад, инсонро доимо дар њолати бардамї нигоњ медорад.

2. Агар узре набошад, рост истода намоз хондан фарз аст, ки онро ќиём меноманд. Дар ин њолат дастњо зери ноф ва барои занњо болои ќафаси сина баста шуда, кафњои дасти рост болои банди дасти чап гузошта мешавад. Ангушти якуми дасти рост њамон љойе аз банди дасти чапро пахш мекунад, ки дар он нуќтаи табобатии бемории гулў љойгир аст. Ангушти ишоратї аз тарафи дигари банди даст нуќтаеро пахш мекунад, ки он ба мўътадил шудани фаъолияти дил вобаста аст. Яъне дар њамин як њолати дар ќиём истодан мо ба бемории гулў табобат бахшида, фаъолияти ќалбро бењтар менамоем.

3 . Маънои рукўъ, дуќат шудан ва хамидан аст. Ин ба ќадре, ки се бор бо итминон «Субњона раббия-л-азим» гуфтан фарз аст. Сурати сањењи рукўъ ин аст, ки намозхон њарду дастро рањо намуда, кафи дастонашро болои ду зону мегузорад ва камарро тахтавору њамвор нигоњ медорад. Сари худро бо камар баробар, дар як хат нигоњ медорем. Дар ин њолат, фаъолияти системаи нафаскашї хуб таъмин гардида, мушаку буѓумњо, сутунмўњра ва дигар узвњои инсон ба њаракат меоянд.

4. Дар ваќти намоз пайваста хаму рост шудан имконият медињад, ки гардиши хун

дар гавњараки чашм њам бењтар ва фишор дар дохили чашм баланд нашуда, ќисми пеши чашм бо намии доимї (оби чашм) таъмин мегардад. Ин њолат пайдоиши касалии катарактро пешгирї мекунад.

5. Дар саљда намозгузор њар ду кафи даст ва зонуњоро ба замин гузошта, пешонию биниро низ ба замин мерасонад. Дар њолати расиш ба замин массаж (мањс)-и дасту зону, пешониву бинї ба амал меояд, ки ба ин узвњо манфиъатовар аст.

6. Њангоми саљда хун ба сари инсон аз аввала дида бештар равона мешавад, ки дар натиља њуљайрањои маѓзи сар бештар бо ѓизо таъмин мегарданд. Аз ин рў, байни одамони намозхон камтар шахсони хотирпарешон, тарсу ва дарди сар дида мешаванд.

7. Олимони донишгоњи Оксфорди Бритониё дар натиљаи тадќиќотњо ба хулоса расидаанд, ки њангоми саљда рагњои хунгарди майнаи сар васеъ ва баъд аз саљда танг мешаванд, чунки фишор паст мегардад. Дар натиљаи якчанд маротиба такрор шудани ин њолат рагњои хунгард мустањкам шуда, хуб кор мекунанд. Илова бар ин, њангоми саљда намакњои дар рагњои хунгард тањшиншуда ба хаму рост шудан берун гардида, пайдоиши бемории фишорбаландиро пешгирї мекунад.

8. Дар ваќти намоз њолати ќисмњои бадан таѓйир меёбад, ки он ба бењтар њазм шудани хўрок дар меъда, мунтазам људо шудани кори талхадон имконият медињад. Дар ин њолат дар талхадон талхињои зиёдатї љамъ намешавад ва фаъолияти ѓадудњои зери меъдаро бењтар сохта, ќабзиятро пешгирї мекунад. Њангоми хаму рост шудан гурда ба љунбиш меояд ва ѓашњои зараровар, ба монанди ќумњою сангмайдањо ва намак ба воситаи пешоб берун мебароянд.

9. Дар њолати муќаррарї танњо 30%-и найчањои хунгузар кушода буда, њангоми фишурда шудани ин гуна рагњо ин раќам ду баробар зиёд мешавад. Зиёд шудани таъминоти хун фаъолияти узвњои дохилиро бењтар месозад. Њамин њолат њангоми хондани “Аттањёт” рўй медињад. Дар ин ваќт намозхон пои ростро баланд дошта, сари ангуштонро рў ба ќибла менамояд ва пои чапро пањн намуда, бар он менишинад (занњо њарду пойро аз тарафи рост бароварда бар он менишинанд). Дастњо болои зонуњо гузошта мешаванд, ки дар ин њолат рагњои зери зону фишурда шуда, дар нўги ангушти пой њам рагњои хунгард ќат мешаванд. Ќисми асосии хун ба тарафи боло њаракат карда, то ба нуктахои «дурдаст» њам мерасад. Њоло дар беморхонањои шањри Махачќалъа ва Академияи тиббии Доѓистон њамчун кашфиёти илмї усули фишурдани рагњои хунгарди зери зону ва пањлў бомуваффаќият истифода мешавад.

10. Њаракати мавзун њангоми адои намоз дар панљ ваќт беморињои артрозиро (фишорбаландї) ва зиёдшавии намакњо дар рагњои хунгардро пешгирї менамояд.

11. Таљрибаи табибон нишон медињад, ки агар машѓулиятњои љисмонї дар ваќтњои муайян дар тўли шабонарўз иљро шаванд, барои саломатї ањамияти калон дорад. Аз ин рў, оѓозу анљоми иљрои намозњои пайваста ба ваќти бењтаршавии гардиши хун ва нафаскашї мувофиќ меояд.

12. Рўзи дароз дар тани инсон зарядњои статистикї пайдо мешаванд, ки нороњаткунанда мебошанд. Њангоми саљда ин зарядњо ба замин мегузаранд ва инсон худро “сабук” њис мекунад. Хобаш бароњат ва њолаташ хуб мегардад.

13. Нафаќат дар намоз, балки дар њамаи ибодатњои исломї њаракатњои љисмони љой доранд, ки барои саломатии инсон манфиъатоваранд. Дар њоле ки дар дигар

динњо ќисми зиёди ибодатњо дар њолати бењаракатї ба љо оварда мешавад. Аммо дар дини Ислом хондани панљ ваќт намоз аз аввал то охир њаракат аст. Ё бигирем ба љо овардани маросими Њаљро. Дар атрофи Каъба њафт маротиба тавоф кардан, байни Сафо ва Марва њафт маротиба саъй намудан, дар Арафот будан, санг задани шайтон ва ѓайрањо њама њаракати љисмониро талаб мекунад.

14. Доштани рўза њам ба саломатии инсон фоидаи зиёд дарад. Хондани намозњои фарзї ва таровењ дар худ њикматњои зиёди рўњию љисмонї доранд.

15 . Тадќиќотњои илмии Бенсон, профессори Донишгоњи Њорвард нишон доданд, ки баъди хондани намоз ва муддати муайян машѓул шудан ба зикри Аллоњу дуъо кардан ба оромии вуљуди инсон мусоидат мекунад. Дар њолати баъд аз намоз фишори хун мўътадил, истифодаи њаво ва шумораи задани дилу зуд-зуд нафас кашидан кам мегардад. Дар натиља инсон худро хуб эњсос мекунад. Фармудањои Пайѓамбар(с) доир ба намоз: - Намоз сутуни дин аст, касе барпо дорад намозро, пас барпо кардааст дин (Ислом)-ро.

- Касе намозро ќасдан тарк мекунад, дар азоби дардноки дўзах њаштод сол месўзад.

- Нахустин коре, ки банда дар рўзи ќиёмат гузориш медињад, баъд аз тавњид намоз аст. Дар њаќиќат намози панљгона монанди оби дарёст, ки аз (њар як) дараш, њар яке аз шуморо њар рўзе панљ бор шустушў кунад, оё чирк боќї мемонад?

- Касе аз худ кунад намози панљгонаро бо тањорат, рукўъу саљдањо ва бишносад дар ин, ки њаќќи Аллоњ таъолост, нигоњ дорад сўхтани танашро аз дўзах.

- Њалол нест ба тарккунандаи намоз закот додан.

- Касе дар масљид сухан аз дунё мегўяд, Аллоњ таъоло амали (тоату ибодат) чил солаашро барњам мезанад.

- Мўъмин дар масљид монанди моњї дар об аст ва мунофиќ дар масљид монанди паррандаест дар ќафас. Намозњои фарз ва суннат Аз оёти бешумори Ќуръони маљид намози фарзии панљваќта дар як шабонарўз собит аст. Худованд мефармояд: ”Ман бар уммати шумо (Пайѓамбар) намози панљгонаро фарз кардаам” Акнун саволе ба миён меояд, ки чаро баъзе намозњои панљваќта 2, баъзеи дигар 3 ё 4 ракъатї мебошанд? Дар ин бора дар китобњои мўътабари исломї маълумот дода шудааст. Яъне сабаби ду ракъат будани намози фарзи бомдод бо як хулосаи уламо ин аст, ки Аллоњ таъоло Одам (а)-ро аз ду ќисм, љасад ва љон офарид. Њазрати Одам дар ракъати якум шукри љасад ва дар ракъати дуюм шукри љонро ба љо овард. Хулосаи дуюм ин аст, ки њангоме њазрати Одам аз љаннат бо гуноње ба замин ронда шуд, тамоми рўи заминро торикї фаро гирифта буд. Одам (а) муддати зиёд дар ин торикї бо машаќќат зиндагї кард. Боре њангоми субњ рўшної пайдо шуд ва њазрати Одам бо ду ракъат намоз шукри Парвардигорро ба љо овард, ки аз торикии шаб озод шуду рўшної дид. Чор ракъат намозро дар ваќти пешин аввалин бор Иброњим (а) хондааст. Якум ракъат шукри он буд, ки аз ѓами ќурбонї кардани фарзанд озод гашт. Дуюм ракъат шукри он буд, ки Худованд ба воситаи Љабраил (а) як гусфандеро барои ќурбонї фиристод. Сеюм ракъат шукри он буд, ки Исмоил, фарзандаш аз фармони Аллоњ саркашї накард. Чорум ракъат шукри он буд, ки аз шар-

ри шайтон озод шуд. Дигар аќидае њам байни уламо мављуд аст, ки чор ракъат фарзи намози пешинро ба офариниши Одам (а) аз чор унсур: хоку об ва оташу бод вобаста мекунанд. Дар ваќти аср аввалин бор чор ракъат намозро њазрати Юнус (а) барои шукри он хонда буданд, ки Парвардигор ўро аз чор зулм озод кард: Якум, аз торикии шаб, дувум аз торикии об, савум аз торикии шиками моњї ва чањорум аз торикии роњгум задан, Барои њамин Худованд ин чор ракъати намози асрро фарз гардонид. Дар ваќти шом се ракъат намози шук­ ронаро аввалин бор Исо (а) хондааст. Њазрати Исо се ракъат намозро барои он хонда, ки аввал аз даъвогии Худо, дувум аз даъвогии фарзанди Худо будан гузашт ва савум лоиќи тамоми ибодатњо танњо Аллоњ буданашро ба исбот расонид. Њамин аст, ки се ракъат намози шом барои мо фарз гардидааст. Аввалин зоте, ки дар ваќти хуфтан чор ракъат намози шукрона адо кард Мусо (а) аст, ки Худованд аз чор ѓам озодаш сохт: якум, барои ёфтани роњ, дуюм, барои наљоти њамсараш, сеюм, барои наљоти бародараш Њорун, чорум ,барои аз ибодати Фиръавн рўй тофтани ќавмаш. Се ракъати намози витр баъди намози фарзии хуфтан хонда мешавад. Ин намозро аввалин бор Расулуллоњ (с) њангоми ба меърољ, назди Аллоњ рафтанаш хондааст. Дар он љо Љабраил (а) ба Пайѓамбар (с) як ракъат хондани намозро фармуд, ки он вољиб шуд, Баъдан Расулуллоњ(с) бо хоњиши худ як ракъат намози шукрона хонд, ки суннат шуд. Худованд хондани як ракъат намози дигарро амр кард, ки он фарз шуд. Њамин тавр аз калимаи вољиб њарфи ”в”, аз суннат њарфи ”т” ва аз фарз њарфи “р”-ро гирифтанд, ки “витр” њосил шуд. Њар фарди мусулмон ѓайр аз намози фарз боз намозњои суннату нофила мехонад. Расули Худо (с) мефармояд: Њар бандаи мусулмоне, ки ѓайр аз намозњои фарзї, дувоздањ ракъат намоз дар як шабонарўз бихонад, Худованд барояш дар Бињишт хонае месозад, (ривояти Муслим). Дувоздањ ракъат намози суннат ба ин ќарор аст: 2 ракъат ќабл аз намози бомдод, 4 ракъат ќабл аз намози пешин ва 2 ракъат баъд аз намози аср, 2 ракъат баъд аз намози маѓриб ва 2 ракъат баъд аз намози ишоъ. Саволе ба миён меояд, ки барои чї дар ваќти намози пешин ду маротиба намози суннат хонда мешавад? Њадиси мубораки Расули Худо (с) њаст, ки мефармояд: Ваќти намози пешинро хеле дўст медорам, зеро дар ин ваќт кушода мешаванд дарњои осмон ва амалњои солењи мо ба назди Худованд бардошта мешавад. Ин монанди он аст, ки чун мењмони азизу мўътабар меояд мо ўро ба хушї ќабул ва бо иззату икром гусел мекунем. Яъне мо аввал чор ракъат намози суннат хонда фарзро бо эњтиром пешвоз мегирем ва баъд аз фарз њам ду ракъат суннат хонда, фарзи Худовандро ба хушї гусел мекунем. Дар бомдод намози суннат ќабл аз фарз хонда мешавад ва ваќти намози шом, ки хеле њассос њаст, суннат баъд аз фарз хонда мешавад. Хулоса, шиносої бо кашфиётњои навини илмї имонро мустањкамтар ва муњаббати моро ба Худо ва Пайѓамбараш Муњаммади Мустафо(с) бештар мегардонад. Агарчи комилан бовар дорем, ки Худованд Рањмону Рањим аст ва иљро намудани фармудањояш на ин ки зарар, балки фоидаи мўъминин аст.

www.nahzat.tj

15

7 августи соли 2014 Имон

Дар баёни имон ба малоика алайњиссалом (Аввалаш дар шуморањои гузашта)

Шарњу тавзењи сафари он Њазрат ба меърољ Бар самовот1 як ба як бигзашт, Бо њама анбиё мулоќї2 гашт. Дид њангоми арзи3 хулду4 љањим5, Њар кї буд андар он ду љой муќим. Чун шуд атбоќи осмонњо тай, Монд дар Сидра6 Љабраил аз вай. Рафт он љо ба ёрии рафраф7, Ба маќоме зи бештар ашраф. Балки љое, ки љо набуд он љо, Мањраме љуз Худо набуд он љо. Маънии абёт: Бар як-як аз осмонњо гузар кард ва њамроњи пайѓамбарон, ки њар яке дар осмоне љой доштанд, дидор ва суњбат фармуд. Бињишту дўзахро барояшон намоён карда ва касонеро, ки дар ин ду љо ба неъмат ё азоб гиpифтор буданд, мушоњида фармуд. Чун аз тибоќи (табаќањои) осмонњо гузашт, Љабраил (алайњиссалом) дар маќоми худ, ки Сидратулмунтањо буд, аз њамроњии эшон бозмонд. Сипас аз он љо ба ёрии рафраф ба маќоме баландтару болотар мушарраф гашт. Балки ба маќоме расиданд, ки номи љою маќом њам ба он гуфта намешуд ва дар он љо ба ѓайр аз Худованд мањраме вуљуд надошт. Диданињо ба дид он љо бидид, Он чи буд аз шуниданї бишнид. Рўй аз он љо ба љои хеш овард, Хобгоњаш њанўз тозаву тар. Баёни мўъљизоти анбиё ва каромоти авлиё(а) Њарќи одат8 аз набиву валї9, Њаст бар фазли шон далели љалї. Агар изњори он миёни умам, Њаст бо даъвии нубувват зам10. Бошад он мўъљиза ба урфи11 аном12, В-арна омад каромат онро ном. Маънии абёт: Он чи лоиќи дидан буд диданд ва он чи сазовори шунидан буд, аз тарафи Худованд љалла љалолуњу шуниданд. Ва аз он љо ба сўи хобгоњи худ бозгаштанд, дар њоле ки бистарашон њанўз сард нашуда буд. Баёни корњои хилофи одат, ки аз пайѓамбарон ва дўстони Худо зоњир мешавад Коре, ки дигарон онро анљом натавонанд дод, агар аз дасти пайѓамбарон ва дўстони Худо зоњир мегардад, далели равшане бар фазилату бузургии эшон аст. Агар њамин кори хилофи одат аз дас­ ти муддаъии пайѓамбарї анљом гирад, ба уламо мардум корашро мўъљиза ва худашро пайѓамбар мегўянд ва агар иддаои пайѓамбарї надошт ва мувофиќ ба шариъат буд, онро каромат ва худашро валї мегўянд. Агар ба шариъат мувофиќ набуд, корашро истидрољ (дараља ба дараља ба сўи гумроњї) ва худашро мардуд мешуморанд. Аз валї хориќе, ки масмўъ13 аст, Мўъљизи он набии матбўъ14 аст. Мўъљизоте, ки анбиёро буд, Мисли онњо Расули моро буд. Эй, басе мўъљиза, ки ўро њаст, Мисл надодаст анбиёро даст. Имон ба китобњои Њаќ љалла ало шонуњу Њаст Њаќро китобњо бисёр, Гашта нозил бар анбиёи кибор15. Саду чор аст дар хабар мазкур, Лек онро мадон дар он мањсур. Њар китобе, ки карда Њаќ инзол16, Бош мўъмин ба он алалиљмол17. Маънии абёт: Корњои хилофи одате, ки аз авлиёи Худо содир шудааст, ба ростї, онњо њам мўъљизоти пайѓамбароне аст, ки он валї аз он пайѓамбар пайравї кардааст. Корњои хилофи одат ва мўъљизае,

ки пайѓамбарони гузашта доштанд, монанди онњо аз пайѓамбари мо њазрати Муњаммад(с) зоњир гардидааст. Яке аз мўъљизањо монанди Ќуръони карим њаст, ки аз њазрати Муњаммад(с) зоњир шуда, магар пайѓамбарони собиќро чунин мўъљизањо набудааст. Баёни кайфияти имон ба китобњои Худованд(љ) Худовандро китобњои бисёр аст, ки бар пайѓамбарони бузург нозил гардиданд. Њарчанд шумораи онњо дар њадиси шариф яксаду чањор (104) китоб омадааст, магар онњоро ба њамин адади муайян машумор. Њар китобро, ки Худованд нозил кардааст, бидуни ин ки аз номи пайѓамбарон ва шумораи онњо огоњї дош­та бошї, лозим аст ба таври иљмол ба онњо имон биоварї. Њамчу Таврот он китоби карим, Бар Калиму18 Суњуф19 бар Иброњим. Дигар Инљил, ки омадаст фуруд, Бар Масењу Забур бар Довуд. Љомеъи20 ин чањор Ќуръон аст, Ки Муњаммад мубаллиѓи21 он аст. Маъниву лафзи он бувад мўъљиз22, Н-ояд аз халќ мисли он њаргиз. Фусањои23 Араб агар ба тамом, Сењр варзанд дар адои калом. Ољиз оянду ќосиру24 музтар25, Яксар аз мисли сурае26 аќсар27. Маънии абёт: Монанди китоби муќаддаси Таврот, ки бар Сайидино Мусо (алайњиссалом) нозилшуда ва ё сањифањое, ки бар њазрати Иброњим (алайњиссалом) ва дигар пайѓамбарон фуруд омадааст. Ва низ китоби муќаддаси Инљил, ки бар Сайидино Исо (алайњиссалом) ва китоби покизаи Забур, ки ба њазрати Довуд (алайњиссалом) нозил гардидааст. Гирдоварандаи тамоми ањкомот ва рањнамоињои њар чањор китоби муборак Ќуръони карим мебошад, ки тавассути њазрати Муњаммад (саллаллоњу алайњи ва саллам) таблиѓ шудааст. Маънї ва лафзи Ќуръони карим он ќадар зебову шигифтовар аст, ки инсонро аз муќобила нотавону ољиз мекунад, њељ гоњ касе монанди онро наметавонад биёварад. Агар тамоми адибону сухандонони Араб дар адои калом соњирї кунанд, њамаашон аз фароњам сохтани мисли сурае кўтоњ аз Ќуръони карим дармондаву нотавон гарданд. Дар баёни ќадим будани каломи нафсии Њаќ(љ) Чун китоби Худо каломи Худост, Аз сифоти каломи банда људост. Макун аз Њаќ карон28 чу мўътазалї29, Лоязолеш30 бидону ламязалї31. Њарфу савте, ки нав ба нав њодис32, Мешавад, нест он ду чун лобис33. Бошад он пеши аќли хўрдашинос, Мар каломи ќадимро чу либос. Дам ба дам гар шавад либос бадал, Шахси соњиблибосро чї халал. Маънии абёт: Чун китоби Худованди бузург каломи Ў ва сифоташ гуфта мешавад, пас аз љинси махлуќ нест ва дар авсофи худ аз каломи бандагон људост. Монанди фирќаи мўътазила аз Њаќ канора макун, каломи нафсии34 Худовандро, ки ќоим ба зоти Ўст, љовидону пойдор ва безавол бидон. Њарф ва овозе, ки дар ваќти тиловат нав ба нав пайдо мегардад, њардуи онњо монанди каломи нафсии ќадими Худованд нест. Яъне ќоим ба зоти Худованд аст. Касе, ки дорои аќли комил ва борикбин аст, медонад, ки њуруф ва иборату овози мо барои каломи Худованд монанди либос гуфта мешаванд. Агар либос, яъне њуруфу овоз дам ба дам бадал шавад,

барои соњиби либос, ки каломи нафсии Худованд аст, нуќсоне намебошад, зеро каломи нафсии Ў таъоло ќоим ба зоти Ў ќадиму безавол аст. Баёни фазилати уммати њазрати Муњаммад(с) бар соири35 умам Уммати Ањмад аз миёни умам, Бошад аз љумла афзалу акрам. Авлиёе, к-аз уммати ўянд, Пайрави шаръу суннати ўянд. Рањбарони рањи њудо36 бошанд, Бењтар аз ѓайри анбиё бошанд. Хоса Оли37 Паямбару асњоб38, К-аз њама бењтаранду дар њар боб. В-аз миёни њама набуд њаќиќ39, Ба хилофат касе бењ аз Сиддиќ. Маънии абёт: Пайравони њазрати Муњаммад(с) аз миёни пайравони дигар адён бењтару бузургвортар њастанд. авлиё ва дўстони Худованд дар ин миллат касоне њастанд, ки аз шариъати ислом ва суннати Пайѓамбари Ў итоат ва пайравии комил доранд ва мардумро ба тариќи њидоят роњнамої мекунанд, ба љуз пайѓамбарон ва анбиё аз тамоми афроди љинну инс фазилат доранд. Ба хусус ањли байт ва ёрони Пайѓамбар(с), ки аз њамаи афрод бузургвортар ва баландмартабатар њастанд. дар миёни тамоми ёрон касе, ки аз Абубакри Сиддиќ(р) барои љонишинї ва хилофати Пайѓамбари акрам(с) шоиставу некўтар бошад, вуљуд надошт. В-аз паи он набуд аз он ањрор40, Кас чу Форуќ лоиќи он кор. Баъди Форуќ љуз ба Зиннурайн, Кори миллат наёфт зинату зайн41. Буд баъд аз њама ба илму вафо, Асадуллоњ – хотамулхулафо42. Љуз ба Оли кирому сањби43 изом44, Силки дини Набї наёфт низом. Маънии абёт: Баъд аз Абубакри Сиддиќ(р) дар миёни он озодамардони дигар ба ѓайр аз њазрати Умари Форуќ (р) лоиќ ва барозандаи кори хилофат набуд. Ва пас аз Умари Форуќ(р) љуз ба њазрати Усмони Зиннурайн(р) кори миллат ва хилофати Пайѓамбар(с)-ро зинату равнаќ наметавонист бидињад. Баъд аз ин се халифа Шери Худо – Алии Муртазо(р) дар вафодориву донишмандї сазовори љонишинии Пайѓамбари акрам(с) буд, ки хатмкунандаи хилофат аст ва касе дигар ба пояи эшон дар миёни ёрон барои љонишинии Пайѓамбар (с) мављуд набуд. Оре, љуз ба воситаи Олу асњоби он бузургвор кори дини ислом асосу низом пайдо накард, зеро мањз њамин бузургон буданд, ки ба љињод расониданд ва аз базли љону сар дареѓ надоштанд, шабу рўз кўшиш карданд, то ин кеши муќаддасро њамагонї љовидону пойдор сохтанд. Номашон љуз ба эњтиром мабар, Љуз ба таъзим сўяшон мангар. Њамаро эътиќоди некў кун, Дил зи инкорашон яксў кун. Њар хусумат, ки будашон бо њам, Бо таассуб45 мазан дар он љо дам. Бар кас ангушти эътироз46 манењ, Дини худ ройгон зи даст мадењ. Њукми он ќисса бо Худо бигзор, Бандагї кун, туро ба њукм чї кор? Маънии абёт: Номи ин бузургворонро бидуни эњтиром ба забон маёвар ва ба тарафашон љуз ба дидаи њурмат нигоњ макун, ба њамаи ин азизон эътиќоди некў дошта бош ва дили худро аз инкори онњо нигоњ дор. Агар онњо дар миёни худ каломи муноќиша доштанд, ту набояд дар ин бора аз рўи таассуб сухан бигўї. Ба њељ як аз эшон ангушти эътироз магузор ва бад-ин сабаб

дини худро муфт аз даст мадењ. Њукми ихтилофи сањобаи киромро ба Худованд рањо кун. Ту ба кори ибодату бандагии худ машѓул шав, чун аз њукм накардан дар ин маќом масъул нестї, пас туро ба њукм чї кор? В-он хилофе, ки дошт бо Њайдар, Дар хилофат сањобаи дигар. Њаќ дар он љо ба дасти Њайдар буд, Љанг бо ў хатову мункар47 буд. Он хилоф аз мухолифон мапсанд, Лек аз таъну лаъб лаб барбанд. Гар касеро Худой лаънат кард, Нест лаъни ману туаш дарх(в)ард. В-ар ба эњсону фазл шуд мумтоз, Лаънати мо љуз ба мо нагардад боз. Маънии абёт: Ихтилофоте, ки ёрони дигар дар бораи хилофат бо њазрати Алї(р) доштанд, њаќ дар онљо ба тарафи њазрати Алї(р) буд, љанг њамроњи он Њазрат гуноњи нописанд ба њисоб мерафт. Мухолифаташонро ба њазрати Алї(р) таъйид макун, магар аз таъна задан ва лаънат гуфтан ба тарафи муќобил њам худро нигоњ дор. Агар касе аз тарафи Худованд лоиќи лаън бувад, лаънати ману ту чї фоида дорад? Ва агар тарафи фазлу бахшиши Худованд ќарор гирифта бошад, албатта, лаънат гуфтан љуз ба худи гўянда боз намегардад.

Фароњамсоз Саидмурод Шарифов

Шарњи луѓот: 1.Самовот – осмонњо 2.Мулоќї – њамсуњбат 3.Арз – замин 4.Хулд – љаннат 5.Љањим – љањаннам 6.Сидра – дарахте дар осмони њафтум маќоми Љабраил(а), ки илми башар аз он болотар наравад.

7.Рафраф – василае, ки он Њазрат(с) бо он мароњили осмониро дарнавардиданд.

8.Њарќи одат – чоракунандаи одат, коре, ки хилофи одат бошад.

9.Валї – дўсти Худо 10.Зам – пайваста, муттасил.

11.Урф – шинохташуда, ислоњи ом.

12.Аном – мардум.

13.Масмўъ – шунидашуда, сазовори шунидан.

14.Матбуъ – пайравишуда.

15.Кибор – бузургон, мардуми машњур.

16.Инзол – фурў фиристода.

17.Иљмол – хулоса, ихтисор.

18.Калим–њамсухан, лаќаби њазрати Мусо(а).

19.Суњуф– љамъи сањифа, номањо, вараќњо.

20.Љомеъ – љамъкунанда, гирдоваранда.

21.Мубаллиѓ – расонанда, таблиѓкунанда.

22.Муъљиз – нотавонкунанда, ољизсозанда.

23.Фусањо – љамъи фасењ.

24.Ќосир – кўтоњ.

25.Музтар – ночор.

26.Сура – бањрае муайян аз Ќуръони карим.

27.Аќсар – кўтоњтар 28.Карон – тараф ё карона.

29.Муътазалї, муътазила – муътаќид ба махлуќ будани Ќуръон 30.Лоязол – љовид.

31.Ламязалї – мудом, поянда ва бодавом 32.Њодис – навпайдо 33.Лобис – дарангкунанда 34.Камоли нафсї – наќши сухан, ки дар зењн љо дорад.

35.Соир – дигар, боќимонда 36.Њудо – роњи рост 37.Ол – авлод, фарзандон 38.Асњоб – дўстону ёрони њазрати Муњаммад(с) 39.Њаќиќ – сазовор, шоиста.

40.Ањрор – љавонмардон, озодагон 41.Зайн – ороиш, хубї.

42.Хулафо – љамъи халифа.

43.Сањб – ёрону дўстон 44.Изом – љамъи азм, калонњо, бузургон.

45.Таассуб – љонибдорї, њимояти мазњабї 46.Эътироз – эрод, нуктагирї ва айбљўї 47.Хатои мункар – гуноњи зишту нописанд.

16

7 августи соли 2014

www.nahzat.tj

НАСИЊАТ ГЎШ КУН, ЉОНО...

Панду андарз

Њељ ганље бењтар аз фарзанд нест,

Муњаррир: Њикматуллоњ Сайфуллоњзода sangvori@mail.ru Телефон: 918-66-98-46

Љуз ба љон фарзандро пайванд нест.

Њосил аз фарзанд гардад коми мард,

Зинда аз фарзанд монад номи мард.

Аз Каломи раббонї - (Ёд кун, ай Муњаммад ваќте гуфт Луќмон ба писараш дар њоли панду насињат кардан ўро, писарљонам, шарик муќаррар макун бо Худо (њељ касу њељ чизро), чунки ширк зулми бузург аст (яъне ширк овардан ба Худо куфр аст), (сураи «Луќмон», ояти 13).

- Ва амр кардем инсонро, ки некї кунад ба падару модараш, зеро дар шикам бардоштааст вайро модараш, дар њоле ки рўз аз рўз (модар ба сабаби њамл) сусту заъифтар мешуд ва аз шир манъ кардани тифл то дусолагист (яъне 24 моњ бояд аз синаи модар људо нашавад). Ба ин мазмун, ки шукргузорї кун (ай инсон) Маро ва падару модарат­ро, зеро ба сўи зоти Ман аст бозгашти (тамоми мардум), (сураи «Луќмон», ояти 14).

- Ай муъминон, агар муъомала кунед бо ќарз додан ба якдигар то муњлати муайяну муќаррар, пас бинависед онро ва бояд бинависад дар миёни шумо нависандае ба инсоф ва саркашї накунад нависанда аз навиштан, чунончи омўхтааст ўро Худо бояд бинависад. Ва иншо кунад ќарздор њам (яъне ќарзгиранда) ва бояд битарсад аз Парвардигори худ ва кам нанависад аз он ќарз чизеро, (сураи «Баќара», ояти 282) Аз ањодиси набавї - Дар «Сањењи Бухорї» омада, ки Абўњурайра (р) гуфт: Расули Худо (с), Њасан писари Алї (р) –ро бўсид. Дар ин ваќт назди Паёмбар (с) Аќраъ ибни Њабиси Тамимї нишаста буд. Аќраъ гуфт: Ба ростї, ман дањ фарзанд дорам, вале њељ кадоми онњоро бўса накардаам. Расули Худо (с) рў ба ў оварда гуфт: Њар касе мењрубонї накунад, мењрубонї набинад.

- Аз Каъб ибни Молик (р) ривоят шудааст, ки Паёмбар (с) фармуд: Ду гурги гурусна, агар дар галлае рањо шаванд, он тавр фасод ва вайронї ба бор намеоваранд, ки њирси инсон бар моландўзї ва талаби љоњу маќом дар динаш ба бор меоварад, (Ривояти Имом Тирмизї).

- Аз Усома ибни Зайд (р) ривоят шуда, ки Паёмбар (с) фармуд: Бар дарвозаи бињишт истодам, беш-

(Абдурањмони Љомї) тар касоне дохили он мешуданд, ки фуќарову мискинон буданд. Сарватмандону бањрамандон аз дунё мутаваќќиф шуда буданд (ва њанўз иљозаи духул ба бињишт ба онњо дода нашуда буд) љуз он ки ба дўзахиён ва ањли оташ фармони вуруд ба оташ дода шуда буд, (њадиси «Муттафаќун-алайњ) Ќавли ёрони Расули Худо (с) - Дар амалњои хеш ихлос кунед, вагарна тамоми таклифњо (зањматњо) ва зиллатњои шумо барбод ва бељо меравад. Илм бидуни ихлос њељ фоидае надорад, (Абубакри Сиддиќ (р)).

- Тамаъро гузоштан бењтарин давлат аст. Дар аз байн бурдани аќли мардум, тамаъ аз шароб наќши бештар дорад, (њазрати Умар (р)).

- Ваќте забон ислоњ шавад, ќалб њам дуруст мешавад. Лаѓзиши забон бисёр хатарноктар аз лаѓзиши ќадам аст, (њазрати Усмон (р)).

- Душманро њаќир мадон, агарчи камзўр ва заъиф бошад. Се душман дорї: душмани ту, душмани дўст ва дўсти душманат, (њазрати Алї (р)). Ќавли бузургон - Агар он одами фољир ва бадкорае, ки зарараш ба дин мерасад, дорои љоњу љалоли дунявї бошад њам, аз љоњу љалоли вай андеша макун, балки ба масъулияти диниат амал намо ва ўро ба мардум бишиносон. Зеро Худо туро дар ин кор мадад хоњад кард. Ваќте як бор ин корро кардї, ки аз њайбат ва ќотеъияти ту тарсиданд, дар оянда дигар касе дар њузурат ва минтаќае, ки вуљуди туро эњсос мекунанд, љуръат пайдо намекунад. Маљоли даст задан ба бидъатро аз даст медињанд ва дар дин халале эљод карда наметавонанд. Оммаи мардумро низ метавонї дар ин масир омода ва ба худ њамнаво бисозї ва бар чунин инсонњо мусаллат гардонї. Онњо (пас аз ин) дар дигар масоили динї низ аз ту пайравї мекунанд, (њазрати Имоми Аъзам (р)).

- Ардашер гўяд: Подшоње, ки тавоноии њаввоси (хоссон ва ё на-

Котиби масъул: Шоњ Абдї Хабарнигорон: Субњияи Њомид Умед Сиддиќшоњ здикони) хешро ба салоњ наметавонад (ислоњ) боз оварад, авомро чигуна ба салоњ боз тавонад овардан, чуноне борї азза исмуњу (Худованде, ки азизаст номаш) фармуд Мустафоро (с): Ва анзир аширатакал-аќрабин, ва битарсон (ай Муњаммад (с) аз азоби Худо) хешовандони наздики худро, (сураи «Шуъаро», ояти 214), (Имом Ѓаззолї, аз китоби «Насињат-улМулук»). Имрўз сањюнистњои байналмилалї њар рўзу њар соат дар Фаластин хуни мусалмононро мерезанд. Чаро уламо ва муфтињо љамъ намешаванду фатвои љињод алайњи сањюнизм бидињанд? Чаро роњбарони сиёсї алайњи ин тоифаи хунрез љанг эълом намекунанд? Чаро фармондењони љињодї намераванд аз зану фарзанди мусалмон дар Фаластин дифоъ кунанд, баръакс, мусалмонкушї мекунанд?», (аз «Мурољиъатномаи устод С. А. Нурї ба мардуми шарифу роњбарони сиёсї ва ќумандонњои љињодии Афѓонистон»).

- Соњибони Ќуръон парчамдорони Исломанд. Ќозї Аёз (р) мегўяд: Њофизи Ќуръон парчамбардори Ислом аст, набояд чун бењудакорон бењудакорї кунад ва чун хатокорон хато кунад ва чун бозингарон бозї кунад, (Имодуддин Ањмад, аз китоби «Хутбањои љумъа).

- Тарки ватан кардан шикастани ањдест, ки бо падарону хешон ва дўстону њамватанон бастаем. Фарохию тангї, зиштию зебої, роњат ва нороњатии маљлис аз вуљуди њамнишин аст, (Муњаммади Њиљозї).

- Худписандии занњо бузургтарин иллати бадбахтии худ ва нобудии хонаводањост. Њељ чиз ба андозаи худписандии занњо бунёни хонаводаро нобуд накардааст, (Чарли Чаплин, масхарабози соњибњунар)

Нашрия дар сомонаи

www.nahzat.tj

ќобили дарёфт аст Телефон: 625-77-28 Њафтанома дар заминаи гуногунандешї маќолањоеро низ ба нашр мерасонад, ки хилофи мавќеи ЊНИТ ва нашрия мебошанд. Масъулияти дурустии аснод ва далели њамагуна маводи воридшуда ба дўши муаллифон аст. Дастхат ва аксњо баргардонида намешаванд. «Наљот» меъёрњои ахлоќии фаъолияти журналистиро дар Тољикистон эътироф намудаву менамояд. Нашрия аз гузориши хабаргузорињои «Авесто», «Tojnews», «Азия плюс», «Ozodagon», «Форс», «Islamnews/ru», сомонаи родиоњои «Озодї» ва «ВВС», истифода мекунад. Њафтавор тањти раќами 0104/рз дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон номнавис шудааст ва бо теъдоди 4330 нусха дар матбааи “Муаттар”-и ЊНИТ ба чоп мерасад. Супориши раќами 170. Нархаш шартномавї. Суратњисоби мо: 20402972316264, «Амонатбонк»

Фароњамсоз Муњиддин Асозода

ТАЪЗИЯ: Бахши бонувони шуъбаи ЊНИТ дар вилояти Суѓд ба Музамбила Содиќова ва Мубашира Саидмуњаммадова, масъулини бахши бонувони њизб дар ташкилотњои ибтидоии љамоъати Чоркўњ нисбати даргузашти падари бузургворашон, ки узви собиќадори њизб буданд, њамдардї изњор дошта, аз Худованд ба хоњарони фаъол ва тамоми наздикони ин падари бузургвор сабри љамил ва ба марњум љаннатулфирдавсро таманно дорем.

Нишонии идора: ш. Душанбе, кўчаи Борбад, хонаи раќами 1, дафтари марказии Њизби Нањзати Исломии Тољикистон, тел: 625-77-28